-
1 dēnūntiātiō
dēnūntiātiō ōnis, f [denuntio], an indication, announcement, declaration, proclamation, threat: denuntiationi parere: calamitatum: belli: testimoni, a summons to testify: periculi, a menace, Cs.: terroris, L.: senatūs, an ordinance, L.: Catilinae: paucorum, an universae civitatis, L.* * *announcement/notification/indication; warning/threat; denunciation/allegation; declaration (war); injunction; admoition; summons, formal legal notice -
2 imperium (inp-)
imperium (inp-) ī, n [impero], a command, order, direction, injunction: meum Inperium exequi, T.: imperio parere, Cs.: Iovis, V.: imperiis deūm expositis, L.: Naturae imperio gemimus, cum, etc., Iu.—Command, authority, control, power, ascendency, sway: mitto imperium, T.: tenere imperium in suos: Reges in ipsos imperium est Iovis, H.: mater, quoius sub imperiost, mala, T.: pro imperio submovere, arbitrarily, L.: domesticum: arcesse, aut imperium fer, give the order yourself, H.: imperio pueri leonem tradere, O.: Di, quibus imperium est animarum, V.: rerum imperiis hominumque minor, subject to, H.—Supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire, supremacy, authority: regium, S.: cupidus imperi singularis, sole dominion: Caesaris, Cs.: imperium extra ordinem dare: sub populi R. imperium dicionemque cadere: Imperium Dido regit, V.: de imperio dimicare: civitati imperium totius provinciae pollicetur, Cs.: auctoritate magis quam imperio regere, L.: Romanorum imperia perferre, dominion, Cs.: imperia legum potentiora quam hominum, L.: gravidam imperiis Italiam regere, sovereignties, V. —A public office, magistracy: cuius (consulis) in imperio, term: nec imperia expetenda: gessi maxima imperia.—Command-in-chief, supreme command, military authority: cum imperio esse: unum imperium cum ipsis habere, be under the same military head, Cs.: mercatorem cum imperio ac securibus misimus.—A dominion, realm, empire: urbes inimicissimae huic imperio: contra imperium populi R. pugnare, Cs.: Imperium Oceano qui terminet, V.: auspicia imperi Romani, Ta.: luxuria imperii, i. e. of the court, Iu.—Of persons, an authority, officer, general: sine imperio copias relinquere, Cs.: imperia et potestates, military and civil authorities: Erat plena lictorum et imperiorum provincia, Cs.—Fig., rule, control: vide, si in animis hominum regale imperium sit: coactae Imperio sexūs, i. e. ambition, Iu. -
3 mandātum
mandātum ī, n [P. n. of 1 mando], a charge, commission, injunction, command, order: mandatum curasse, have performed the commission: a senatu dantur mandata legatis, ut, etc.: ad eos Caesaris mandata deferre, Cs.: nostra exhaurire: deferre, deliver: frangere, H.: publicis mandatis servire: dare alcui mandata ad alqm: occulta mandata, Ta.: dabit mandata reverti, command him to return, O.—In law, a trust, agreement gratuitously to transact for another: mandati constitutum iudicium, i. e. for breach of trust.* * *order, command, commission; mandate; commandment -
4 nūntius
nūntius adj. [1 NV-], that announces, making known, informing: rumor: littera, O.: fibra, Tb. —As subst m., a bearer of tidings, news-carrier, reporter, messenger, courier: per nuntium certiorem facit me: ad Lingonas litteras nuntiosque misit, Cs.: nuntius ibis Pelidae, V.: nuntius adfert rem: Iovis et deorum, H.: nuntii adferunt Darium premi a Scythis, N.: nuntio ipsius, qui litteras attulerat, dici (placuit), L.— A message, news, tidings: Egone te pro hoc nuntio quid donem? T.: in castra nuntius pervenit, coniurationem patefactam, S.: de Q. Fratre nuntii nobis tristes venerant: tam tristem nuntium ferre ad Cincinnatum, L.: gravior neu nuntius aurīs Volneret, V.— A command, order, injunction: legatorum nuntio parere: hic nostri nuntius esto, V.— In the phrase, nuntium remittere, with dat, to send a letter of divorce, put away (a wife): uxori Caesarem nuntium remisisse.—Rarely of the wife: etsi mulier nuntium remisit.—Fig.: cum virtuti nuntium remisisti, renounced.—Plur. n. as subst, a message, news: ad aurīs nova nuntia referens, Ct.: habes animi nuntia verba mei, O.* * *Imessenger/herald/envoy; message (oral), warning; report; messenger's speechIInuntia, nuntium ADJannouncing, breinging word (of occurrence); giving warning; prognosticatory -
5 praeceptiō
praeceptiō ōnis, f [prae+CAP-], a previous notion, preconception: ad eam praeceptionem accedere, quam, etc.— A precept, injunction: lex est recti praeceptio.* * *instruction; practical rule; preconception; preception, receiving legacy early -
6 praeceptum
praeceptum ī, n [P. n. of praecipio], a maxim, rule, precept, order, direction, command, injunction: praeceptorum plenus istorum, T.: praecepto ab iis observato, Cs.: sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies, L.: transvectae praecepto ducis alae, Ta.: hoc praeceptum offici diligenter tenendum est: praecepta philosophiae: deūm praecepta secuti, commands, V.* * *teaching, lesson, precept; order, command -
7 denunciatio
announcement/notification/indication; warning/threat; denunciation/allegation; declaration (war); injunction; admoition; summons, formal legal notice -
8 interdico
I.to forbid, prohibit, outlaw, gain an injunction.II.to place an interdict. -
9 injunctio
injunctĭo, ōnis, f. [injungo], an injunction, command (late Lat.), Sid. Ep. 9, 2. -
10 interdico
inter-dīco, dixi, ctum (interdixem for interdixissem, Cat. ap. Gell. 19, 9 fin.), 3, v. a., to speak between, i. e. to interpose by speaking.I.Lit.A.To say among other things, to remark meanwhile, interpose:B. (α).in praesentiarum hoc interdicere non alienum fuit,
Auct. Her. 2, 11 fin. —With ne:(β).interdico, ne, etc.,
Ter. Hec. 4, 1, 48:interdicit atque imperat Cassivellauno ne Mandubratio noceat,
Caes. B. G. 5, 22:praecipit atque interdicit omnes unum peterent Indutiomarum, neu quis, etc.,
id. ib. 5, 58; so with ut ne:neque enim est interdictum... ut singulis hominibus ne amplius quam singulas artes nosse liceat,
Cic. de Or. 1, 50, 215; id. Balb. 13, 30.—Alicui aliquid:(γ).feminis dumtaxat purpurae usum (al. usu),
Liv. 34, 7:histrionibus scaenam,
Suet. Dom. 7:ei convictum hominum,
Val. Max. 2, 7, 9:feminis convivia et conspectum virorum,
Just. 41, 3, 2:alicui admirationem,
Sen. Ep. 87:interdictum est mare Antiati populo,
Liv. 8, 14:religio civibus interdicta,
Suet. Claud. 25:interdicitur vini potus,
Plin. 30, 10, 27, § 87; cf. abl. absol.:urbe interdicta,
Suet. Aug. 27; id. Vesp. 14; Cic. Balb. 10, 26.—Alicui with inf.:(δ).alicui arte sua uti,
Dig. 48, 19, 43:cum sibi interdixerit habere, interdixit et poscere,
Sen. Vit. Beat. 18, 3; cf. with ellips. of dat.:interdixit hariolus... aliquid novi negoti incipere,
Ter. Phorm. 4, 4, 27:pari severitate interdixit commeatus peti,
Suet. Galb. 6.—Alicui aliquā re:(ε).vos interdicitis patribus commercio plebis,
Liv. 5, 3, 8:quā arrogantiā usus Ariovistus omni Galliā Romanis interdixisset,
Caes. B. G. 1, 46, 4:meretriciis amoribus juventuti,
Cic. Cael. 20, 48:male rem gerentibus patribus bonis interdici solet,
id. de Sen. 7, 22:ei domo suā,
Quint. 6, 3, 79; Suet. Aug. 66 (cf. 1. B. 2. infra.).—Aliquem aliquā re:(ζ).aliquem sacrificiis,
Caes. B. G. 6, 13, 6; mostly in pass.:quod moribus eorum interdici non poterat socero gener,
Nep. Ham. 3, 2:philosophi urbe et Italiā interdicti sunt,
Gell. 15, 11, 4: illi omni jure interdicti, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7.—With dat. and de and abl.: interdixi tibi de medicis, forbid to have to do with, warn against, Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14.—(η).Pass. impers., with abl. manner:2.priusquam senatus consulto interdiceretur,
Suet. Aug. 43.—In partic.: interdicere alicui aquā et igni, to forbid one the use of fire and water, i. e. to banish:(β).tanquam si illi aquā et igni interdictum sit,
Cic. Phil. 6, 4:futurum puto, ut aquā et igni nobis interdicatur,
id. Fam. 11, 1:quibus cum aquā et igni interdixisset,
Caes. B. G. 6, 44; Paul. Sent. 5, 26, 3; 5, 29, 1.—Interdicere alicui (sc. aquā et igni), Ampel. 42.—(γ).Interdicere alicui aquam et ignem, Isid. 5, 27, 38.—II.Transf.A.To enjoin, command (of an injunction implying also a prohibition):B.te familiae valde interdicere ut uni dicto audiens esset,
Cic. Rep. 1, 39, 61.—Of the prætor, to forbid, interdict; esp., to make a provisional or interlocutory decree:C.praetor interdixit de vi, etc.,
Cic. Caecin. 8, 22:praetor qui de fossis, de cloacis, etc., interdicit,
id. ib. 13 init.:praetor interdixit, ut unde dejectus esset, eo restitueretur,
id. ib. 28, 80.—To make use of a prætor ' s interdict, Quint. 3, 6, 71:si adversus eum velis interdicere,
Dig. 43, 18, 1: alicui rem capitalem, Cato ap. Charis. p. 178 P. -
11 mando
1.mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one's charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).I.Lit.(α).Alicui aliquid:(β).tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras,
Cic. Fam. 3, 5, 1:praeterea typos tibi mando,
id. Att. 1, 10, 3:si quid velis, huic mandes,
Ter. Phorm. 4, 4, 7:L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles,
Cic. Fam. 3, 4, 1:alicui mandare laqueum,
to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.—With ellipsis of dat.:tamquam hoc senatus mandasset,
Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84:excusationem,
Suet. Oth. 6:haec ego numquam mandavi,
Juv. 14, 225.—With ut or ne:(γ).Voluseno mandat, ut, etc.,
Caes. B. G. 4, 21:mandat ut exploratores in Suebos mittant,
id. ib. 6, 10, 3:Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc.,
id. B. C. 2, 13.—With simple subj.:(δ).huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat,
Caes. B. G. 3, 11.—With object-clause:(ε).mandavit Tigranen Armeniā exturbare,
Tac. A. 15, 2:non aliter cineres mando jacere meos,
Mart. 1, 88, 10.—Impers. pass.:II.fecerunt ut eis mandatum fuerat,
Vulg. Gen. 45, 21.—Transf.A.In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing:B.ego tibi meas res mando,
Plaut. Cist. 4, 2, 54:bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei,
Ter. And. 1, 5, 61:ludibrio habeor... ab illo, quoi me mandavisti, meo viro,
Plaut. Men. 5, 2, 32:(adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae,
id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99:aliquem alicui alendum,
Verg. A. 3, 49:alicui magistratum,
Caes. B. C. 3, 59:honores,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:filiam viro,
to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32:aliquem aeternis tenebris vinculisque,
Cic. Cat. 4, 5, 10:se fugae,
to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24:fugae et solitudini vitam suam,
Cic. Cat. 1, 8, 20:semen terrae,
i. e. to sow, Col. 1, 7, 6:hordea sulcis,
Verg. E. 5, 36:corpus humo,
to bury, id. A. 9, 214:aliquid memoriae,
Cic. Quint. 6, 24:litteris,
to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52:scriptis actiones nostras,
id. Off. 2, 1, 3:historiae,
id. Div. 2, 32, 69:monumentis,
id. Ac. 2, 1, 2:fruges conditas vetustati,
to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151:Alcibiadem interficiendum insidiis mandare,
Just. 5, 2, 5.— Absol.:Claudio mandante ac volente (opp. invito),
Vop. Aur. 16, 2.—To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose):A.mandare ad Pisonem, noli, etc.,
Suet. Calig. 25:mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent,
sent word, Tac. A. 14, 38:ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat,
Juv. 3, 46:senatui mandavit, bellum se ei illaturum,
Eutr. 5, 5:consulantes, si quid ad uxores suas mandarent,
Flor. 3, 3, 6.—P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.In gen.:B.ut mandatum scias me procurasse,
have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3:hoc mandatum accepi a Patre,
Vulg. Joh. 10, 18.—More freq. in plur.:omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim,
Cic. Fam. 3, 1, 2:dare mandata alicui in aliquem,
id. ib. 3, 11, 5:dare alicui mandata, ut, etc.,
id. Phil. 6, 3, 6:accipere ab aliquo,
id. ib. 8, 8, 23:persequi,
to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2:audire,
id. Phil. 6, 4, 10:alicujus exhaurire,
id. Att. 5, 1, 5:exponere in senatu,
id. de Or. 2, 12, 49:exsequi,
id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5:facere,
Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72:perficere,
Liv. 1, 56:efficere,
Sall. J. 58:facere,
Curt. 7, 9, 17:deferre,
to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1:perferre,
id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:neglegere,
to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303:fallere,
id. M. 6, 696:haec mandata,
Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.— Poet., with inf.:producetque virum, dabit et mandata reverti,
and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.—Esp. as legal term.1.A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract:2.mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur,
Gai. Inst. 3, 155 sqq.:itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti,
i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111:actio mandati,
an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.—An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111:C.principum,
Front. Aquaed. 3.—Esp. of the secret orders of the emperors:(Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat,
Suet. Galb. 9; id. Tib. 52:occulta mandata,
Tac. A. 2, 43:fingere scelesta mandata,
id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.—In eccl. lang., the law or commandment of God:2.mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est,
Vulg. Deut. 30, 11:nec custodisti mandata,
id. 1 Reg. 13, 13:maximum et primum mandatum,
id. Matt. 22, 38.mando, di, sum (in the dep. form mandor, acc. to Prisc. p. 799 P.), 3, v. a. [akin to madeo, properly to moisten; hence], to chew, masticate (syn. manduco).I.Lit. (class.):II.animalia alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,
Cic. N. D. 2, 47, 122:asini lentissime mandunt,
Plin. 17, 9, 6, § 54; Col. 6, 2, 14.— Poet.:(equi) fulvum mandunt sub dentibus aurum,
i. e. champ, Verg. A. 7, 279:tristia vulnera saevo dente,
i. e. to eat the flesh of slaughtered animals, Ov. M. 15, 92.—In part. perf.: mansum ex ore daturum, Lucil. ap. Non. 140, 14; Varr. ib. 12:omnia minima mansa in os inserere,
Cic. de Or. 2, 39, 162:ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus,
Quint. 10, 1, 19.—Transf., in gen., to eat, devour (mostly poet. and in postAug. prose): quom socios nostros mandisset impiu' Cyclops, Liv. Andr. ap. Prisc. p. 817 P.; Enn. ap. Prisc. p. 683 P. (Ann. v. 141 Vahl.):3.apros,
Plin. 8, 51, 78, § 210:Diomedes immanibus equis mandendos solitus objectare advenas,
to throw to them for food, Mel. 2, 2.— Poet.: mandere humum (like mordere humum), to bite the ground, said of those who fall in battle, Verg. A. 11, 669; so,compressa aequora,
Val. Fl. 3, 106: corpora Graiorum maerebat mandier igni, to be consumed, Matius in Varr. L. L. 6, § 95 Müll.mando, ōnis, m. [2. mando], a glutton, gormandizer: mandonum gulae, Lucil. ap. Non. 17, 16; cf. manduco. -
12 nuntium
nuntĭus, a, um, adj. [perh. contr. from noventius, from obsol. novēre, to make new; v. novus].I.That announces, signifies, makes known; announcing, informing ( poet.):II.nuntia fibra deos?
Tib. 2, 1, 26:fratre reversuro, nuntia venit avis,
Mart. 8, 32, 8:nuntia littera,
Ov. H. 6, 9:simulacra In mentes hominum divinae nuntia formae,
Lucr. 6, 77; cf. id. 4, 704:habes animi nuntia verba mei,
Ov. H. 16, 10:exta venturae nuntia sortis,
Tib. 3, 4, 5.—Usually as subst.A.nuntĭum, i, n., an announcement, message, news (rare):B.ad aures nova nuntia referens,
this new message, Cat. 63, 75; cf.:nuntius est qui nuntiat, nuntium, quod nuntiatur,
Serv. Verg. A. 11, 896:de caelo nuntium erit,
Varr. L. L. 6, 86:tyrannum perturbant nuntia,
Sedul. 2, 474.—nuntĭus, i, m., a bearer of news, one who brings intelligence, a reporter, messenger, courier (freq. and class.);b.both of persons and things: Mercurius Jovis qui nuntius perhibetur,
Plaut. Stich. 2, 1, 1:ad me rus advenit nuntius,
id. Merc. 4, 1, 1:o hominem fortunatum, qui ejusmodi nuntios, seu potius Pegasos habet,
Cic. Quint. 25, 80: litteris, nuntiis, cohortationibus omnes excitare. id. Phil. 14, 7, 20: facere aliquem certiorem per nuntium, id. Att. 11, 24, 4:aliquid audire sine capite, sine auctore, rumore nuntio,
id. Fam. 12, 10, 1:litteras et nuntios mittere ad aliquem,
Caes. B. G. 1, 26:nuntius ibis Pelidae,
Verg. A. 2, 547:nuntius adfert rem,
Cic. Imp. Pomp. 9, 25:nuntius ales, i. e. Mercurius,
Ov. H. 16, 68:Mercurius, nuntius Jovis et deorum,
Hor. C. 1, 10, 5:nuntii afferunt Darium premi a Scythis,
Nep. Milt. 3, 3.— Poet., of a woman:huic dea... utinam non hic tibi nuntius essem,
Val. Fl. 2, 141.—A messenger, the bearer of a written message, = tabellarius (very rare):2.nuntio ipsius, qui litteras attulerat dici (placuit),
Liv. 42, 37, 6.—Abstract.a.In gen., a message, news, tidings:b.nuntium exoptabilem nuntiare,
Plaut. Stich. 2, 2, 67:opta ergo ob istunc nuntium quidvis tibi,
id. Merc. 5, 2, 65:inest lepos in nuntio tuo magnus,
id. Rud. 2, 3, 22:acerbum nuntium alicui perferre,
Cic. Balb. 28, 64:de Q. Fratre nuntii nobis tristes venerunt,
id. Att. 3, 17, 1:exoptatum nuntium alicui afferre,
id. Rosc. Am. 7, 19:nuntium optatissimum accipere,
id. Fam. 2, 19, 1:nuntium perferre,
id. Lig. 3, 7:nuntium ferre ad aliquem,
Liv. 4, 41:horribilis nuntius affertur,
Cat. 84, 10; Verg. A. 8, 582.—In partic.(α).A command, order, injunction:(β).quos senatus ad denuntiandum bellum miserat, nisi legatorum nuntio paruisset,
Cic. Fam. 12, 24, 2; Nep. Chabr. 3, 1.—Nuntium uxori remittere or mittere, to send one's wife a letter of divorce, Cic. de Or. 1, 40, 183; 56, 238; id. Att. 1, 13, 3; Dig. 24, 2, 4; 24, 3, 22.—Also of a woman who separates from her husband, Cic. Top. 4, 19; App. M. 9, p. 230 med. —Of the annulling of a betrothment:(γ).si invito patrono nuntium sponsa liberta remiserit,
Dig. 23, 2, 45.—Of the rejection of the marriage contract by the parents and guardians:ego adeo jam illi remittam nuntium adfini meo,
Plaut. Truc. 4, 3, 74:si puellae tutores ad infringenda sponsalia nuntium miserint,
Dig. 23, 1, 6.—Hence, transf.:C.virtuti nuntium remittere,
to renounce, Cic. Fam. 15, 16, 3.—nuntĭa, ae, f., a female messenger, she that brings tidings: nuntia fulva Jovis, i. e. the eagle, Poët. ap. Cic. Leg. 1, 1, 2; cf. Liv. 1, 34:historia nuntia vetustatis,
Cic. de Or. 2, 9, 36:vox nuntia cladis,
Liv. 5, 50:fama nuntia veri,
Verg. A. 4, 188; Ov. P. 4, 4, 15:plaga nuntia rerum,
Lucr. 4, 704; cf. Val. Fl. 2, 141; B. 1. a. fin. supra. -
13 nuntius
nuntĭus, a, um, adj. [perh. contr. from noventius, from obsol. novēre, to make new; v. novus].I.That announces, signifies, makes known; announcing, informing ( poet.):II.nuntia fibra deos?
Tib. 2, 1, 26:fratre reversuro, nuntia venit avis,
Mart. 8, 32, 8:nuntia littera,
Ov. H. 6, 9:simulacra In mentes hominum divinae nuntia formae,
Lucr. 6, 77; cf. id. 4, 704:habes animi nuntia verba mei,
Ov. H. 16, 10:exta venturae nuntia sortis,
Tib. 3, 4, 5.—Usually as subst.A.nuntĭum, i, n., an announcement, message, news (rare):B.ad aures nova nuntia referens,
this new message, Cat. 63, 75; cf.:nuntius est qui nuntiat, nuntium, quod nuntiatur,
Serv. Verg. A. 11, 896:de caelo nuntium erit,
Varr. L. L. 6, 86:tyrannum perturbant nuntia,
Sedul. 2, 474.—nuntĭus, i, m., a bearer of news, one who brings intelligence, a reporter, messenger, courier (freq. and class.);b.both of persons and things: Mercurius Jovis qui nuntius perhibetur,
Plaut. Stich. 2, 1, 1:ad me rus advenit nuntius,
id. Merc. 4, 1, 1:o hominem fortunatum, qui ejusmodi nuntios, seu potius Pegasos habet,
Cic. Quint. 25, 80: litteris, nuntiis, cohortationibus omnes excitare. id. Phil. 14, 7, 20: facere aliquem certiorem per nuntium, id. Att. 11, 24, 4:aliquid audire sine capite, sine auctore, rumore nuntio,
id. Fam. 12, 10, 1:litteras et nuntios mittere ad aliquem,
Caes. B. G. 1, 26:nuntius ibis Pelidae,
Verg. A. 2, 547:nuntius adfert rem,
Cic. Imp. Pomp. 9, 25:nuntius ales, i. e. Mercurius,
Ov. H. 16, 68:Mercurius, nuntius Jovis et deorum,
Hor. C. 1, 10, 5:nuntii afferunt Darium premi a Scythis,
Nep. Milt. 3, 3.— Poet., of a woman:huic dea... utinam non hic tibi nuntius essem,
Val. Fl. 2, 141.—A messenger, the bearer of a written message, = tabellarius (very rare):2.nuntio ipsius, qui litteras attulerat dici (placuit),
Liv. 42, 37, 6.—Abstract.a.In gen., a message, news, tidings:b.nuntium exoptabilem nuntiare,
Plaut. Stich. 2, 2, 67:opta ergo ob istunc nuntium quidvis tibi,
id. Merc. 5, 2, 65:inest lepos in nuntio tuo magnus,
id. Rud. 2, 3, 22:acerbum nuntium alicui perferre,
Cic. Balb. 28, 64:de Q. Fratre nuntii nobis tristes venerunt,
id. Att. 3, 17, 1:exoptatum nuntium alicui afferre,
id. Rosc. Am. 7, 19:nuntium optatissimum accipere,
id. Fam. 2, 19, 1:nuntium perferre,
id. Lig. 3, 7:nuntium ferre ad aliquem,
Liv. 4, 41:horribilis nuntius affertur,
Cat. 84, 10; Verg. A. 8, 582.—In partic.(α).A command, order, injunction:(β).quos senatus ad denuntiandum bellum miserat, nisi legatorum nuntio paruisset,
Cic. Fam. 12, 24, 2; Nep. Chabr. 3, 1.—Nuntium uxori remittere or mittere, to send one's wife a letter of divorce, Cic. de Or. 1, 40, 183; 56, 238; id. Att. 1, 13, 3; Dig. 24, 2, 4; 24, 3, 22.—Also of a woman who separates from her husband, Cic. Top. 4, 19; App. M. 9, p. 230 med. —Of the annulling of a betrothment:(γ).si invito patrono nuntium sponsa liberta remiserit,
Dig. 23, 2, 45.—Of the rejection of the marriage contract by the parents and guardians:ego adeo jam illi remittam nuntium adfini meo,
Plaut. Truc. 4, 3, 74:si puellae tutores ad infringenda sponsalia nuntium miserint,
Dig. 23, 1, 6.—Hence, transf.:C.virtuti nuntium remittere,
to renounce, Cic. Fam. 15, 16, 3.—nuntĭa, ae, f., a female messenger, she that brings tidings: nuntia fulva Jovis, i. e. the eagle, Poët. ap. Cic. Leg. 1, 1, 2; cf. Liv. 1, 34:historia nuntia vetustatis,
Cic. de Or. 2, 9, 36:vox nuntia cladis,
Liv. 5, 50:fama nuntia veri,
Verg. A. 4, 188; Ov. P. 4, 4, 15:plaga nuntia rerum,
Lucr. 4, 704; cf. Val. Fl. 2, 141; B. 1. a. fin. supra. -
14 praeceptio
praeceptĭo, ōnis, f. [praecipio].I.A taking beforehand, a receiving in advance (jurid. Lat.):B.per praeceptionem legamus,
Ulp. Reg. 24, 2:dotis,
Dig. 23, 4, 26:per praeceptionem legare,
Gai. Inst. 2, 192; 216; Paul. Sent. 3, 6, 1.—The right of receiving in advance:II.praeceptionem quadringentorum milium dedit,
Plin. Ep. 5, 7, 1:bonorum,
Dig. 33, 7, 2.—A previous notion, preconception:III.ad eam praeceptionem accedere, quam inchoatam habebunt in animis,
Cic. Part. 36, 123.—A precept, injunction (class.):2.lex est recti praeceptio, pravique depulsio,
Cic. N. D. 2, 31, 79:Stoicorum,
id. Off. 1, 2, 6:in juris scientiā est persecutionum cautionumque praeceptio,
id. Or. 41, 141.—Esp., an imperial rescript or order, Cod. Just. 1, 11, 2; 11, 59, 3. -
15 praecipio
prae-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio], to take or seize beforehand, to get or receive in advance (class., esp. in the trop. sense; syn.: anticipo, praeoccupo).I.Lit.A.In gen., Lucr. 6, 1050:B.nisi aquam praecepimus ante,
id. 6, 804:a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat,
Caes. B. C. 3, 31:aliquantum viae,
to get the start somewhat, Liv. 36, 19:longius spatium fugā,
id. 22, 41 fin.:iter,
id. 3, 46:Piraeeum quinqueremibus,
to preoccupy, id. 32, 16, 5: mons a Lusitanis praeceptus, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 3:si lac praeceperit aestus,
i. e. have previously dried up, Verg. E. 3, 98.—In partic., in jurid. lang, to receive (esp. an inheritance or bequest) in advance, Plin. Ep. 5, 7, 4:II.si heres centum praecipere jussus sit,
Dig. 30, 122; so ib. 36, 1, 63:quantitatem dotis,
ib. 17, 2, 81:dotem,
ib. 10, 2, 46:per praeceptionem hoc modo legamus: Lucius Titius hominem Stichum praecipito,
Gai. Inst. 2, 216. —Trop.A.In gen., to take or obtain in advance, to anticipate:B.aliquantum ad fugam temporis Syphax et Hasdrubal praeceperunt,
gained some advantage in time, Liv. 30, 8 fin.:tempus,
id. 1, 7:celeres neu praecipe Parcas,
do not hasten in advance of, do not anticipate, Stat. Th. 8, 328; so,veneno fata praecepit,
Flor. 3, 9, 4: praecipio gaudia suppliciorum vestrorum, I rejoice in advance, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 20, 45; Hirt. B. G. 8, 51; cf. Liv. 45, 1, 1:jam animo victoriam praecipiebant,
figured to themselves beforehand, Caes. B. C. 3, 87 fin.; Liv. 10, 26:spe jam praecipit hostem,
Verg. A. 11, 491: praecipere cogitatione futura, to conjecture or imagine beforehand, Cic. Off. 1, 23, 81:omnia,
Verg. A. 6, 105; cf.:haec usu ventura opinione praeceperat,
had already suspected, Caes. B. G. 7, 9:sed alterum mihi est certius, nec praecipiam tamen,
Cic. Att. 10, 1, 2.—In partic., to give rules or precepts to any one, to advise, admonish, warn, inform, instruct, teach; to enjoin, direct, bid, order, etc. (syn.:mando, impero, doceo): vilici officia, quae dominus praecepit,
Cato, R. R. 142:Philocomasio id praecipiendum est, ut sciat,
Plaut. Mil. 2, 2, 92:quoi numquam unam rem me licet semel praecipere,
id. As. 2, 4, 15:quae ego tibi praecipio, ea facito,
id. Trin. 2, 2, 17:docui, monui, bene praecepi semper quae potui omnia,
Ter. Ad. 5, 9, 6:quicquid praecipies, esto brevis,
Hor. A. P. 335:de eloquentiā,
Cic. de Or. 2, 11, 48:de agriculturā,
Plin. 18, 24, 56, § 201:alicui aliquid praecipere,
Cic. Mur. 2, 4: glossemata nobis, Asin. Gall. ap. Suet. Gram. 22:numerumque modumque carinis Praecipiant,
Verg. A. 11, 329:cantus lugubres,
Hor. C. 1, 24, 2:artem nandi,
Ov. Tr. 2, 486:humanitatem,
Plin. Ep. 1, 10, 2, etc.:mitem animum et mores modicis erroribus aequos Praecipit,
enjoins, recommends, Juv. 14, 16.—With inf.:justitia praecipit, parcere omnibus,
Cic. Rep. 3, 12, 21; so,paeoniam praecipiunt eruere noctu,
Plin. 25, 4, 10, § 29:codicillos aperiri testator praecepit,
Dig. 31, 1, 89.—With ut:illud potius praecipiendum fuit, ut, etc.,
Cic. Lael. 16, 60:recte etiam praecipi potest in amicitiis, ne, etc.,
id. ib. 20, 75:consulentibus Pythia praecepit, ut, etc.,
Nep. Milt. 1, 3.—With subj. alone:praecipit atque interdicit, omnes unum peterent Indutiomarum,
Caes. B. G. 5, 58:his praecepit, omnes mortales pecuniā aggrediantur,
Sall. J. 28, 1.—With acc. and inf.:etiam scelere convictos nonnisi ad opus damnari praeceperat,
Suet. Ner. 31:D. Claudius edicto praecepit,
decreed, commanded, Dig. 48, 10, 15. —As subst.: praecĭpĭens, entis, m., a teacher, Cic. Rep. 1, 46, 70:jam prope consummata fuerit praecipientis opera,
Quint. 2, 6, 6:in numero praecipientium,
id. 2, 3, 5.—Hence, praeceptum, i, n. (acc. to II. B.), a maxim, rule, precept; an order, direction, command, bidding; an injunction, etc. (class.):quo praecepto ab iis diligentissime observato,
Caes. B. G. 5, 35:sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies,
Liv. 9, 31:transvectae praecepto ducis alae,
Tac. Agr. 37:hoc praeceptum patet latius,
Cic. Tusc. 2, 24, 58; cf.:hoc praeceptum officii diligenter tenendum est,
id. Off. 2, 14, 51.—In plur.:tuis monitig praeceptisque,
Cic. Fam. 5, 13, 3:in quam (partem) praecepta nobis danda sunt,
id. Inv. 2, 17, 53; 2, 34, 105:abundare praeceptis philosophiae,
id. Off. 1, 1, 1:dare praecepta dicendi,
id. Brut. 76, 273; cf.studiosis dicendi praecepta tradere,
id. Or. 41, 141:deūm praecepta secuti,
orders, commands, Verg. G. 4, 448:sine vi non ulla dabit (Nereus) praecepta,
id. ib. 4, 398.
См. также в других словарях:
injunction — in·junc·tion /in jəŋk shən/ n [Middle French injonction, from Late Latin injunction injunctio, from Latin injungere to enjoin, from in in + jungere to join]: an equitable remedy in the form of a court order compelling a party to do or refrain… … Law dictionary
Injunction — In*junc tion, n. [L. injunctio, fr. injungere, injunctum, to join into, to enjoin. See {Enjoin}.] 1. The act of enjoining; the act of directing, commanding, or prohibiting. [1913 Webster] 2. That which is enjoined; an order; a mandate; a decree;… … The Collaborative International Dictionary of English
injunction — An order by a court directing that a party act or refrain from acting in a given way. Generally, injunctions are difficult to obtain and may require the posting of a bond to pay for possible damages to a party who may be wrongfully enjoined.… … Glossary of Bankruptcy
Injunction — (v. lat.), 1) Auflage, gerichtliche Aufgabe; 2) (Rhet.), so v.w. Antezeugmenon … Pierer's Universal-Lexikon
injunction — early 15c., from L.L. injunctionem (nom. injunctio) a command, noun of action from pp. stem of L. injungere impose, lit. attach to (see ENJOIN (Cf. enjoin)) … Etymology dictionary
injunction — *command, order, bidding, behest, mandate, dictate Analogous words: instruction, direction, charging or charge (see corresponding verbs at COMMAND): warning (see WARN): precept, rule, regulation, *law, statute, ordinance, canon … New Dictionary of Synonyms
injunction — [n] decree admonition, ban, bar, behest, bidding, charge, command, demand, dictate, embargo, enjoinder, exhortation, instruction, mandate, order, precept, prohibition, ruling, word, writ; concepts 271,318 … New thesaurus
injunction — ► NOUN 1) Law a judicial order restraining a person from an action, or compelling a person to carry out a certain act. 2) an authoritative warning. DERIVATIVES injunctive adjective. ORIGIN Latin, from injungere join, attach, impose … English terms dictionary
injunction — [in juŋk′shən] n. [LL injunctio < pp. of L injungere, to ENJOIN] 1. an enjoining; bidding; command 2. something enjoined; command; order 3. a writ or order from a court prohibiting a person or group from carrying out a given action, or… … English World dictionary
injunction — A court order that makes certain acts illegal. Dresdner Kleinwort Wasserstein financial glossary * * * injunction in‧junc‧tion [ɪnˈdʒʌŋkʆn] noun [countable] LAW an court order, usually stating that someone must not do something. Sometimes an… … Financial and business terms
Injunction — For restraining or protective orders (family law harassment), see Restraining order. An injunction is an equitable remedy in the form of a court order that requires a party to do or refrain from doing certain acts. A party that fails to comply… … Wikipedia