Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

injunction

  • 1 dēnūntiātiō

        dēnūntiātiō ōnis, f    [denuntio], an indication, announcement, declaration, proclamation, threat: denuntiationi parere: calamitatum: belli: testimoni, a summons to testify: periculi, a menace, Cs.: terroris, L.: senatūs, an ordinance, L.: Catilinae: paucorum, an universae civitatis, L.
    * * *
    announcement/notification/indication; warning/threat; denunciation/allegation; declaration (war); injunction; admoition; summons, formal legal notice

    Latin-English dictionary > dēnūntiātiō

  • 2 imperium (inp-)

        imperium (inp-) ī, n    [impero], a command, order, direction, injunction: meum Inperium exequi, T.: imperio parere, Cs.: Iovis, V.: imperiis deūm expositis, L.: Naturae imperio gemimus, cum, etc., Iu.—Command, authority, control, power, ascendency, sway: mitto imperium, T.: tenere imperium in suos: Reges in ipsos imperium est Iovis, H.: mater, quoius sub imperiost, mala, T.: pro imperio submovere, arbitrarily, L.: domesticum: arcesse, aut imperium fer, give the order yourself, H.: imperio pueri leonem tradere, O.: Di, quibus imperium est animarum, V.: rerum imperiis hominumque minor, subject to, H.—Supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire, supremacy, authority: regium, S.: cupidus imperi singularis, sole dominion: Caesaris, Cs.: imperium extra ordinem dare: sub populi R. imperium dicionemque cadere: Imperium Dido regit, V.: de imperio dimicare: civitati imperium totius provinciae pollicetur, Cs.: auctoritate magis quam imperio regere, L.: Romanorum imperia perferre, dominion, Cs.: imperia legum potentiora quam hominum, L.: gravidam imperiis Italiam regere, sovereignties, V. —A public office, magistracy: cuius (consulis) in imperio, term: nec imperia expetenda: gessi maxima imperia.—Command-in-chief, supreme command, military authority: cum imperio esse: unum imperium cum ipsis habere, be under the same military head, Cs.: mercatorem cum imperio ac securibus misimus.—A dominion, realm, empire: urbes inimicissimae huic imperio: contra imperium populi R. pugnare, Cs.: Imperium Oceano qui terminet, V.: auspicia imperi Romani, Ta.: luxuria imperii, i. e. of the court, Iu.—Of persons, an authority, officer, general: sine imperio copias relinquere, Cs.: imperia et potestates, military and civil authorities: Erat plena lictorum et imperiorum provincia, Cs.—Fig., rule, control: vide, si in animis hominum regale imperium sit: coactae Imperio sexūs, i. e. ambition, Iu.

    Latin-English dictionary > imperium (inp-)

  • 3 mandātum

        mandātum ī, n    [P. n. of 1 mando], a charge, commission, injunction, command, order: mandatum curasse, have performed the commission: a senatu dantur mandata legatis, ut, etc.: ad eos Caesaris mandata deferre, Cs.: nostra exhaurire: deferre, deliver: frangere, H.: publicis mandatis servire: dare alcui mandata ad alqm: occulta mandata, Ta.: dabit mandata reverti, command him to return, O.—In law, a trust, agreement gratuitously to transact for another: mandati constitutum iudicium, i. e. for breach of trust.
    * * *
    order, command, commission; mandate; commandment

    Latin-English dictionary > mandātum

  • 4 nūntius

        nūntius adj.    [1 NV-], that announces, making known, informing: rumor: littera, O.: fibra, Tb. —As subst m., a bearer of tidings, news-carrier, reporter, messenger, courier: per nuntium certiorem facit me: ad Lingonas litteras nuntiosque misit, Cs.: nuntius ibis Pelidae, V.: nuntius adfert rem: Iovis et deorum, H.: nuntii adferunt Darium premi a Scythis, N.: nuntio ipsius, qui litteras attulerat, dici (placuit), L.— A message, news, tidings: Egone te pro hoc nuntio quid donem? T.: in castra nuntius pervenit, coniurationem patefactam, S.: de Q. Fratre nuntii nobis tristes venerant: tam tristem nuntium ferre ad Cincinnatum, L.: gravior neu nuntius aurīs Volneret, V.— A command, order, injunction: legatorum nuntio parere: hic nostri nuntius esto, V.— In the phrase, nuntium remittere, with dat, to send a letter of divorce, put away (a wife): uxori Caesarem nuntium remisisse.—Rarely of the wife: etsi mulier nuntium remisit.—Fig.: cum virtuti nuntium remisisti, renounced.—Plur. n. as subst, a message, news: ad aurīs nova nuntia referens, Ct.: habes animi nuntia verba mei, O.
    * * *
    I
    messenger/herald/envoy; message (oral), warning; report; messenger's speech
    II
    nuntia, nuntium ADJ
    announcing, breinging word (of occurrence); giving warning; prognosticatory

    Latin-English dictionary > nūntius

  • 5 praeceptiō

        praeceptiō ōnis, f    [prae+CAP-], a previous notion, preconception: ad eam praeceptionem accedere, quam, etc.— A precept, injunction: lex est recti praeceptio.
    * * *
    instruction; practical rule; preconception; preception, receiving legacy early

    Latin-English dictionary > praeceptiō

  • 6 praeceptum

        praeceptum ī, n    [P. n. of praecipio], a maxim, rule, precept, order, direction, command, injunction: praeceptorum plenus istorum, T.: praecepto ab iis observato, Cs.: sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies, L.: transvectae praecepto ducis alae, Ta.: hoc praeceptum offici diligenter tenendum est: praecepta philosophiae: deūm praecepta secuti, commands, V.
    * * *
    teaching, lesson, precept; order, command

    Latin-English dictionary > praeceptum

  • 7 denunciatio

    announcement/notification/indication; warning/threat; denunciation/allegation; declaration (war); injunction; admoition; summons, formal legal notice

    Latin-English dictionary > denunciatio

  • 8 interdico

    I.
    to forbid, prohibit, outlaw, gain an injunction.
    II.
    to place an interdict.

    Latin-English dictionary of medieval > interdico

  • 9 injunctio

    injunctĭo, ōnis, f. [injungo], an injunction, command (late Lat.), Sid. Ep. 9, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > injunctio

  • 10 interdico

    inter-dīco, dixi, ctum (interdixem for interdixissem, Cat. ap. Gell. 19, 9 fin.), 3, v. a., to speak between, i. e. to interpose by speaking.
    I.
    Lit.
    A.
    To say among other things, to remark meanwhile, interpose:

    in praesentiarum hoc interdicere non alienum fuit,

    Auct. Her. 2, 11 fin.
    B.
    To forbid, prohibit, interdict.
    (α).
    With ne:

    interdico, ne, etc.,

    Ter. Hec. 4, 1, 48:

    interdicit atque imperat Cassivellauno ne Mandubratio noceat,

    Caes. B. G. 5, 22:

    praecipit atque interdicit omnes unum peterent Indutiomarum, neu quis, etc.,

    id. ib. 5, 58; so with ut ne:

    neque enim est interdictum... ut singulis hominibus ne amplius quam singulas artes nosse liceat,

    Cic. de Or. 1, 50, 215; id. Balb. 13, 30.—
    (β).
    Alicui aliquid:

    feminis dumtaxat purpurae usum (al. usu),

    Liv. 34, 7:

    histrionibus scaenam,

    Suet. Dom. 7:

    ei convictum hominum,

    Val. Max. 2, 7, 9:

    feminis convivia et conspectum virorum,

    Just. 41, 3, 2:

    alicui admirationem,

    Sen. Ep. 87:

    interdictum est mare Antiati populo,

    Liv. 8, 14:

    religio civibus interdicta,

    Suet. Claud. 25:

    interdicitur vini potus,

    Plin. 30, 10, 27, § 87; cf. abl. absol.:

    urbe interdicta,

    Suet. Aug. 27; id. Vesp. 14; Cic. Balb. 10, 26.—
    (γ).
    Alicui with inf.:

    alicui arte sua uti,

    Dig. 48, 19, 43:

    cum sibi interdixerit habere, interdixit et poscere,

    Sen. Vit. Beat. 18, 3; cf. with ellips. of dat.:

    interdixit hariolus... aliquid novi negoti incipere,

    Ter. Phorm. 4, 4, 27:

    pari severitate interdixit commeatus peti,

    Suet. Galb. 6.—
    (δ).
    Alicui aliquā re:

    vos interdicitis patribus commercio plebis,

    Liv. 5, 3, 8:

    quā arrogantiā usus Ariovistus omni Galliā Romanis interdixisset,

    Caes. B. G. 1, 46, 4:

    meretriciis amoribus juventuti,

    Cic. Cael. 20, 48:

    male rem gerentibus patribus bonis interdici solet,

    id. de Sen. 7, 22:

    ei domo suā,

    Quint. 6, 3, 79; Suet. Aug. 66 (cf. 1. B. 2. infra.).—
    (ε).
    Aliquem aliquā re:

    aliquem sacrificiis,

    Caes. B. G. 6, 13, 6; mostly in pass.:

    quod moribus eorum interdici non poterat socero gener,

    Nep. Ham. 3, 2:

    philosophi urbe et Italiā interdicti sunt,

    Gell. 15, 11, 4: illi omni jure interdicti, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7.—
    (ζ).
    With dat. and de and abl.: interdixi tibi de medicis, forbid to have to do with, warn against, Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14.—
    (η).
    Pass. impers., with abl. manner:

    priusquam senatus consulto interdiceretur,

    Suet. Aug. 43.—
    2.
    In partic.: interdicere alicui aquā et igni, to forbid one the use of fire and water, i. e. to banish:

    tanquam si illi aquā et igni interdictum sit,

    Cic. Phil. 6, 4:

    futurum puto, ut aquā et igni nobis interdicatur,

    id. Fam. 11, 1:

    quibus cum aquā et igni interdixisset,

    Caes. B. G. 6, 44; Paul. Sent. 5, 26, 3; 5, 29, 1.—
    (β).
    Interdicere alicui (sc. aquā et igni), Ampel. 42.—
    (γ).
    Interdicere alicui aquam et ignem, Isid. 5, 27, 38.—
    II.
    Transf.
    A.
    To enjoin, command (of an injunction implying also a prohibition):

    te familiae valde interdicere ut uni dicto audiens esset,

    Cic. Rep. 1, 39, 61.—
    B.
    Of the prætor, to forbid, interdict; esp., to make a provisional or interlocutory decree:

    praetor interdixit de vi, etc.,

    Cic. Caecin. 8, 22:

    praetor qui de fossis, de cloacis, etc., interdicit,

    id. ib. 13 init.:

    praetor interdixit, ut unde dejectus esset, eo restitueretur,

    id. ib. 28, 80.—
    C.
    To make use of a prætor ' s interdict, Quint. 3, 6, 71:

    si adversus eum velis interdicere,

    Dig. 43, 18, 1: alicui rem capitalem, Cato ap. Charis. p. 178 P.

    Lewis & Short latin dictionary > interdico

  • 11 mando

    1.
    mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one's charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Alicui aliquid:

    tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    praeterea typos tibi mando,

    id. Att. 1, 10, 3:

    si quid velis, huic mandes,

    Ter. Phorm. 4, 4, 7:

    L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles,

    Cic. Fam. 3, 4, 1:

    alicui mandare laqueum,

    to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.—With ellipsis of dat.:

    tamquam hoc senatus mandasset,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84:

    excusationem,

    Suet. Oth. 6:

    haec ego numquam mandavi,

    Juv. 14, 225.—
    (β).
    With ut or ne:

    Voluseno mandat, ut, etc.,

    Caes. B. G. 4, 21:

    mandat ut exploratores in Suebos mittant,

    id. ib. 6, 10, 3:

    Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc.,

    id. B. C. 2, 13.—
    (γ).
    With simple subj.:

    huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat,

    Caes. B. G. 3, 11.—
    (δ).
    With object-clause:

    mandavit Tigranen Armeniā exturbare,

    Tac. A. 15, 2:

    non aliter cineres mando jacere meos,

    Mart. 1, 88, 10.—
    (ε).
    Impers. pass.:

    fecerunt ut eis mandatum fuerat,

    Vulg. Gen. 45, 21.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing:

    ego tibi meas res mando,

    Plaut. Cist. 4, 2, 54:

    bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei,

    Ter. And. 1, 5, 61:

    ludibrio habeor... ab illo, quoi me mandavisti, meo viro,

    Plaut. Men. 5, 2, 32:

    (adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae,

    id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99:

    aliquem alicui alendum,

    Verg. A. 3, 49:

    alicui magistratum,

    Caes. B. C. 3, 59:

    honores,

    Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:

    filiam viro,

    to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32:

    aliquem aeternis tenebris vinculisque,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    se fugae,

    to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24:

    fugae et solitudini vitam suam,

    Cic. Cat. 1, 8, 20:

    semen terrae,

    i. e. to sow, Col. 1, 7, 6:

    hordea sulcis,

    Verg. E. 5, 36:

    corpus humo,

    to bury, id. A. 9, 214:

    aliquid memoriae,

    Cic. Quint. 6, 24:

    litteris,

    to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52:

    scriptis actiones nostras,

    id. Off. 2, 1, 3:

    historiae,

    id. Div. 2, 32, 69:

    monumentis,

    id. Ac. 2, 1, 2:

    fruges conditas vetustati,

    to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151:

    Alcibiadem interficiendum insidiis mandare,

    Just. 5, 2, 5.— Absol.:

    Claudio mandante ac volente (opp. invito),

    Vop. Aur. 16, 2.—
    B.
    To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose):

    mandare ad Pisonem, noli, etc.,

    Suet. Calig. 25:

    mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent,

    sent word, Tac. A. 14, 38:

    ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat,

    Juv. 3, 46:

    senatui mandavit, bellum se ei illaturum,

    Eutr. 5, 5:

    consulantes, si quid ad uxores suas mandarent,

    Flor. 3, 3, 6.—P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.
    A.
    In gen.:

    ut mandatum scias me procurasse,

    have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3:

    hoc mandatum accepi a Patre,

    Vulg. Joh. 10, 18.—More freq. in plur.:

    omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim,

    Cic. Fam. 3, 1, 2:

    dare mandata alicui in aliquem,

    id. ib. 3, 11, 5:

    dare alicui mandata, ut, etc.,

    id. Phil. 6, 3, 6:

    accipere ab aliquo,

    id. ib. 8, 8, 23:

    persequi,

    to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2:

    audire,

    id. Phil. 6, 4, 10:

    alicujus exhaurire,

    id. Att. 5, 1, 5:

    exponere in senatu,

    id. de Or. 2, 12, 49:

    exsequi,

    id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5:

    facere,

    Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72:

    perficere,

    Liv. 1, 56:

    efficere,

    Sall. J. 58:

    facere,

    Curt. 7, 9, 17:

    deferre,

    to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1:

    perferre,

    id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:

    neglegere,

    to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303:

    fallere,

    id. M. 6, 696:

    haec mandata,

    Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.— Poet., with inf.:

    producetque virum, dabit et mandata reverti,

    and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.—
    B.
    Esp. as legal term.
    1.
    A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract:

    mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur,

    Gai. Inst. 3, 155 sqq.:

    itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti,

    i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111:

    actio mandati,

    an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.—
    2.
    An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111:

    principum,

    Front. Aquaed. 3.—Esp. of the secret orders of the emperors:

    (Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat,

    Suet. Galb. 9; id. Tib. 52:

    occulta mandata,

    Tac. A. 2, 43:

    fingere scelesta mandata,

    id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.—
    C.
    In eccl. lang., the law or commandment of God:

    mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est,

    Vulg. Deut. 30, 11:

    nec custodisti mandata,

    id. 1 Reg. 13, 13:

    maximum et primum mandatum,

    id. Matt. 22, 38.
    2.
    mando, di, sum (in the dep. form mandor, acc. to Prisc. p. 799 P.), 3, v. a. [akin to madeo, properly to moisten; hence], to chew, masticate (syn. manduco).
    I.
    Lit. (class.):

    animalia alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    asini lentissime mandunt,

    Plin. 17, 9, 6, § 54; Col. 6, 2, 14.— Poet.:

    (equi) fulvum mandunt sub dentibus aurum,

    i. e. champ, Verg. A. 7, 279:

    tristia vulnera saevo dente,

    i. e. to eat the flesh of slaughtered animals, Ov. M. 15, 92.—In part. perf.: mansum ex ore daturum, Lucil. ap. Non. 140, 14; Varr. ib. 12:

    omnia minima mansa in os inserere,

    Cic. de Or. 2, 39, 162:

    ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus,

    Quint. 10, 1, 19.—
    II.
    Transf., in gen., to eat, devour (mostly poet. and in postAug. prose): quom socios nostros mandisset impiu' Cyclops, Liv. Andr. ap. Prisc. p. 817 P.; Enn. ap. Prisc. p. 683 P. (Ann. v. 141 Vahl.):

    apros,

    Plin. 8, 51, 78, § 210:

    Diomedes immanibus equis mandendos solitus objectare advenas,

    to throw to them for food, Mel. 2, 2.— Poet.: mandere humum (like mordere humum), to bite the ground, said of those who fall in battle, Verg. A. 11, 669; so,

    compressa aequora,

    Val. Fl. 3, 106: corpora Graiorum maerebat mandier igni, to be consumed, Matius in Varr. L. L. 6, § 95 Müll.
    3.
    mando, ōnis, m. [2. mando], a glutton, gormandizer: mandonum gulae, Lucil. ap. Non. 17, 16; cf. manduco.

    Lewis & Short latin dictionary > mando

  • 12 nuntium

    nuntĭus, a, um, adj. [perh. contr. from noventius, from obsol. novēre, to make new; v. novus].
    I.
    That announces, signifies, makes known; announcing, informing ( poet.):

    nuntia fibra deos?

    Tib. 2, 1, 26:

    fratre reversuro, nuntia venit avis,

    Mart. 8, 32, 8:

    nuntia littera,

    Ov. H. 6, 9:

    simulacra In mentes hominum divinae nuntia formae,

    Lucr. 6, 77; cf. id. 4, 704:

    habes animi nuntia verba mei,

    Ov. H. 16, 10:

    exta venturae nuntia sortis,

    Tib. 3, 4, 5.—
    II.
    Usually as subst.
    A.
    nuntĭum, i, n., an announcement, message, news (rare):

    ad aures nova nuntia referens,

    this new message, Cat. 63, 75; cf.:

    nuntius est qui nuntiat, nuntium, quod nuntiatur,

    Serv. Verg. A. 11, 896:

    de caelo nuntium erit,

    Varr. L. L. 6, 86:

    tyrannum perturbant nuntia,

    Sedul. 2, 474.—
    B.
    nuntĭus, i, m., a bearer of news, one who brings intelligence, a reporter, messenger, courier (freq. and class.);

    both of persons and things: Mercurius Jovis qui nuntius perhibetur,

    Plaut. Stich. 2, 1, 1:

    ad me rus advenit nuntius,

    id. Merc. 4, 1, 1:

    o hominem fortunatum, qui ejusmodi nuntios, seu potius Pegasos habet,

    Cic. Quint. 25, 80: litteris, nuntiis, cohortationibus omnes excitare. id. Phil. 14, 7, 20: facere aliquem certiorem per nuntium, id. Att. 11, 24, 4:

    aliquid audire sine capite, sine auctore, rumore nuntio,

    id. Fam. 12, 10, 1:

    litteras et nuntios mittere ad aliquem,

    Caes. B. G. 1, 26:

    nuntius ibis Pelidae,

    Verg. A. 2, 547:

    nuntius adfert rem,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    nuntius ales, i. e. Mercurius,

    Ov. H. 16, 68:

    Mercurius, nuntius Jovis et deorum,

    Hor. C. 1, 10, 5:

    nuntii afferunt Darium premi a Scythis,

    Nep. Milt. 3, 3.— Poet., of a woman:

    huic dea... utinam non hic tibi nuntius essem,

    Val. Fl. 2, 141.—
    b.
    A messenger, the bearer of a written message, = tabellarius (very rare):

    nuntio ipsius, qui litteras attulerat dici (placuit),

    Liv. 42, 37, 6.—
    2.
    Abstract.
    a.
    In gen., a message, news, tidings:

    nuntium exoptabilem nuntiare,

    Plaut. Stich. 2, 2, 67:

    opta ergo ob istunc nuntium quidvis tibi,

    id. Merc. 5, 2, 65:

    inest lepos in nuntio tuo magnus,

    id. Rud. 2, 3, 22:

    acerbum nuntium alicui perferre,

    Cic. Balb. 28, 64:

    de Q. Fratre nuntii nobis tristes venerunt,

    id. Att. 3, 17, 1:

    exoptatum nuntium alicui afferre,

    id. Rosc. Am. 7, 19:

    nuntium optatissimum accipere,

    id. Fam. 2, 19, 1:

    nuntium perferre,

    id. Lig. 3, 7:

    nuntium ferre ad aliquem,

    Liv. 4, 41:

    horribilis nuntius affertur,

    Cat. 84, 10; Verg. A. 8, 582.—
    b.
    In partic.
    (α).
    A command, order, injunction:

    quos senatus ad denuntiandum bellum miserat, nisi legatorum nuntio paruisset,

    Cic. Fam. 12, 24, 2; Nep. Chabr. 3, 1.—
    (β).
    Nuntium uxori remittere or mittere, to send one's wife a letter of divorce, Cic. de Or. 1, 40, 183; 56, 238; id. Att. 1, 13, 3; Dig. 24, 2, 4; 24, 3, 22.—Also of a woman who separates from her husband, Cic. Top. 4, 19; App. M. 9, p. 230 med. —Of the annulling of a betrothment:

    si invito patrono nuntium sponsa liberta remiserit,

    Dig. 23, 2, 45.—Of the rejection of the marriage contract by the parents and guardians:

    ego adeo jam illi remittam nuntium adfini meo,

    Plaut. Truc. 4, 3, 74:

    si puellae tutores ad infringenda sponsalia nuntium miserint,

    Dig. 23, 1, 6.—
    (γ).
    Hence, transf.:

    virtuti nuntium remittere,

    to renounce, Cic. Fam. 15, 16, 3.—
    C.
    nuntĭa, ae, f., a female messenger, she that brings tidings: nuntia fulva Jovis, i. e. the eagle, Poët. ap. Cic. Leg. 1, 1, 2; cf. Liv. 1, 34:

    historia nuntia vetustatis,

    Cic. de Or. 2, 9, 36:

    vox nuntia cladis,

    Liv. 5, 50:

    fama nuntia veri,

    Verg. A. 4, 188; Ov. P. 4, 4, 15:

    plaga nuntia rerum,

    Lucr. 4, 704; cf. Val. Fl. 2, 141; B. 1. a. fin. supra.

    Lewis & Short latin dictionary > nuntium

  • 13 nuntius

    nuntĭus, a, um, adj. [perh. contr. from noventius, from obsol. novēre, to make new; v. novus].
    I.
    That announces, signifies, makes known; announcing, informing ( poet.):

    nuntia fibra deos?

    Tib. 2, 1, 26:

    fratre reversuro, nuntia venit avis,

    Mart. 8, 32, 8:

    nuntia littera,

    Ov. H. 6, 9:

    simulacra In mentes hominum divinae nuntia formae,

    Lucr. 6, 77; cf. id. 4, 704:

    habes animi nuntia verba mei,

    Ov. H. 16, 10:

    exta venturae nuntia sortis,

    Tib. 3, 4, 5.—
    II.
    Usually as subst.
    A.
    nuntĭum, i, n., an announcement, message, news (rare):

    ad aures nova nuntia referens,

    this new message, Cat. 63, 75; cf.:

    nuntius est qui nuntiat, nuntium, quod nuntiatur,

    Serv. Verg. A. 11, 896:

    de caelo nuntium erit,

    Varr. L. L. 6, 86:

    tyrannum perturbant nuntia,

    Sedul. 2, 474.—
    B.
    nuntĭus, i, m., a bearer of news, one who brings intelligence, a reporter, messenger, courier (freq. and class.);

    both of persons and things: Mercurius Jovis qui nuntius perhibetur,

    Plaut. Stich. 2, 1, 1:

    ad me rus advenit nuntius,

    id. Merc. 4, 1, 1:

    o hominem fortunatum, qui ejusmodi nuntios, seu potius Pegasos habet,

    Cic. Quint. 25, 80: litteris, nuntiis, cohortationibus omnes excitare. id. Phil. 14, 7, 20: facere aliquem certiorem per nuntium, id. Att. 11, 24, 4:

    aliquid audire sine capite, sine auctore, rumore nuntio,

    id. Fam. 12, 10, 1:

    litteras et nuntios mittere ad aliquem,

    Caes. B. G. 1, 26:

    nuntius ibis Pelidae,

    Verg. A. 2, 547:

    nuntius adfert rem,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    nuntius ales, i. e. Mercurius,

    Ov. H. 16, 68:

    Mercurius, nuntius Jovis et deorum,

    Hor. C. 1, 10, 5:

    nuntii afferunt Darium premi a Scythis,

    Nep. Milt. 3, 3.— Poet., of a woman:

    huic dea... utinam non hic tibi nuntius essem,

    Val. Fl. 2, 141.—
    b.
    A messenger, the bearer of a written message, = tabellarius (very rare):

    nuntio ipsius, qui litteras attulerat dici (placuit),

    Liv. 42, 37, 6.—
    2.
    Abstract.
    a.
    In gen., a message, news, tidings:

    nuntium exoptabilem nuntiare,

    Plaut. Stich. 2, 2, 67:

    opta ergo ob istunc nuntium quidvis tibi,

    id. Merc. 5, 2, 65:

    inest lepos in nuntio tuo magnus,

    id. Rud. 2, 3, 22:

    acerbum nuntium alicui perferre,

    Cic. Balb. 28, 64:

    de Q. Fratre nuntii nobis tristes venerunt,

    id. Att. 3, 17, 1:

    exoptatum nuntium alicui afferre,

    id. Rosc. Am. 7, 19:

    nuntium optatissimum accipere,

    id. Fam. 2, 19, 1:

    nuntium perferre,

    id. Lig. 3, 7:

    nuntium ferre ad aliquem,

    Liv. 4, 41:

    horribilis nuntius affertur,

    Cat. 84, 10; Verg. A. 8, 582.—
    b.
    In partic.
    (α).
    A command, order, injunction:

    quos senatus ad denuntiandum bellum miserat, nisi legatorum nuntio paruisset,

    Cic. Fam. 12, 24, 2; Nep. Chabr. 3, 1.—
    (β).
    Nuntium uxori remittere or mittere, to send one's wife a letter of divorce, Cic. de Or. 1, 40, 183; 56, 238; id. Att. 1, 13, 3; Dig. 24, 2, 4; 24, 3, 22.—Also of a woman who separates from her husband, Cic. Top. 4, 19; App. M. 9, p. 230 med. —Of the annulling of a betrothment:

    si invito patrono nuntium sponsa liberta remiserit,

    Dig. 23, 2, 45.—Of the rejection of the marriage contract by the parents and guardians:

    ego adeo jam illi remittam nuntium adfini meo,

    Plaut. Truc. 4, 3, 74:

    si puellae tutores ad infringenda sponsalia nuntium miserint,

    Dig. 23, 1, 6.—
    (γ).
    Hence, transf.:

    virtuti nuntium remittere,

    to renounce, Cic. Fam. 15, 16, 3.—
    C.
    nuntĭa, ae, f., a female messenger, she that brings tidings: nuntia fulva Jovis, i. e. the eagle, Poët. ap. Cic. Leg. 1, 1, 2; cf. Liv. 1, 34:

    historia nuntia vetustatis,

    Cic. de Or. 2, 9, 36:

    vox nuntia cladis,

    Liv. 5, 50:

    fama nuntia veri,

    Verg. A. 4, 188; Ov. P. 4, 4, 15:

    plaga nuntia rerum,

    Lucr. 4, 704; cf. Val. Fl. 2, 141; B. 1. a. fin. supra.

    Lewis & Short latin dictionary > nuntius

  • 14 praeceptio

    praeceptĭo, ōnis, f. [praecipio].
    I.
    A taking beforehand, a receiving in advance (jurid. Lat.):

    per praeceptionem legamus,

    Ulp. Reg. 24, 2:

    dotis,

    Dig. 23, 4, 26:

    per praeceptionem legare,

    Gai. Inst. 2, 192; 216; Paul. Sent. 3, 6, 1.—
    B.
    The right of receiving in advance:

    praeceptionem quadringentorum milium dedit,

    Plin. Ep. 5, 7, 1:

    bonorum,

    Dig. 33, 7, 2.—
    II.
    A previous notion, preconception:

    ad eam praeceptionem accedere, quam inchoatam habebunt in animis,

    Cic. Part. 36, 123.—
    III.
    A precept, injunction (class.):

    lex est recti praeceptio, pravique depulsio,

    Cic. N. D. 2, 31, 79:

    Stoicorum,

    id. Off. 1, 2, 6:

    in juris scientiā est persecutionum cautionumque praeceptio,

    id. Or. 41, 141.—
    2.
    Esp., an imperial rescript or order, Cod. Just. 1, 11, 2; 11, 59, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > praeceptio

  • 15 praecipio

    prae-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio], to take or seize beforehand, to get or receive in advance (class., esp. in the trop. sense; syn.: anticipo, praeoccupo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Lucr. 6, 1050:

    nisi aquam praecepimus ante,

    id. 6, 804:

    a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat,

    Caes. B. C. 3, 31:

    aliquantum viae,

    to get the start somewhat, Liv. 36, 19:

    longius spatium fugā,

    id. 22, 41 fin.:

    iter,

    id. 3, 46:

    Piraeeum quinqueremibus,

    to preoccupy, id. 32, 16, 5: mons a Lusitanis praeceptus, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 3:

    si lac praeceperit aestus,

    i. e. have previously dried up, Verg. E. 3, 98.—
    B.
    In partic., in jurid. lang, to receive (esp. an inheritance or bequest) in advance, Plin. Ep. 5, 7, 4:

    si heres centum praecipere jussus sit,

    Dig. 30, 122; so ib. 36, 1, 63:

    quantitatem dotis,

    ib. 17, 2, 81:

    dotem,

    ib. 10, 2, 46:

    per praeceptionem hoc modo legamus: Lucius Titius hominem Stichum praecipito,

    Gai. Inst. 2, 216. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to take or obtain in advance, to anticipate:

    aliquantum ad fugam temporis Syphax et Hasdrubal praeceperunt,

    gained some advantage in time, Liv. 30, 8 fin.:

    tempus,

    id. 1, 7:

    celeres neu praecipe Parcas,

    do not hasten in advance of, do not anticipate, Stat. Th. 8, 328; so,

    veneno fata praecepit,

    Flor. 3, 9, 4: praecipio gaudia suppliciorum vestrorum, I rejoice in advance, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 20, 45; Hirt. B. G. 8, 51; cf. Liv. 45, 1, 1:

    jam animo victoriam praecipiebant,

    figured to themselves beforehand, Caes. B. C. 3, 87 fin.; Liv. 10, 26:

    spe jam praecipit hostem,

    Verg. A. 11, 491: praecipere cogitatione futura, to conjecture or imagine beforehand, Cic. Off. 1, 23, 81:

    omnia,

    Verg. A. 6, 105; cf.:

    haec usu ventura opinione praeceperat,

    had already suspected, Caes. B. G. 7, 9:

    sed alterum mihi est certius, nec praecipiam tamen,

    Cic. Att. 10, 1, 2.—
    B.
    In partic., to give rules or precepts to any one, to advise, admonish, warn, inform, instruct, teach; to enjoin, direct, bid, order, etc. (syn.:

    mando, impero, doceo): vilici officia, quae dominus praecepit,

    Cato, R. R. 142:

    Philocomasio id praecipiendum est, ut sciat,

    Plaut. Mil. 2, 2, 92:

    quoi numquam unam rem me licet semel praecipere,

    id. As. 2, 4, 15:

    quae ego tibi praecipio, ea facito,

    id. Trin. 2, 2, 17:

    docui, monui, bene praecepi semper quae potui omnia,

    Ter. Ad. 5, 9, 6:

    quicquid praecipies, esto brevis,

    Hor. A. P. 335:

    de eloquentiā,

    Cic. de Or. 2, 11, 48:

    de agriculturā,

    Plin. 18, 24, 56, § 201:

    alicui aliquid praecipere,

    Cic. Mur. 2, 4: glossemata nobis, Asin. Gall. ap. Suet. Gram. 22:

    numerumque modumque carinis Praecipiant,

    Verg. A. 11, 329:

    cantus lugubres,

    Hor. C. 1, 24, 2:

    artem nandi,

    Ov. Tr. 2, 486:

    humanitatem,

    Plin. Ep. 1, 10, 2, etc.:

    mitem animum et mores modicis erroribus aequos Praecipit,

    enjoins, recommends, Juv. 14, 16.—With inf.:

    justitia praecipit, parcere omnibus,

    Cic. Rep. 3, 12, 21; so,

    paeoniam praecipiunt eruere noctu,

    Plin. 25, 4, 10, § 29:

    codicillos aperiri testator praecepit,

    Dig. 31, 1, 89.—With ut:

    illud potius praecipiendum fuit, ut, etc.,

    Cic. Lael. 16, 60:

    recte etiam praecipi potest in amicitiis, ne, etc.,

    id. ib. 20, 75:

    consulentibus Pythia praecepit, ut, etc.,

    Nep. Milt. 1, 3.—With subj. alone:

    praecipit atque interdicit, omnes unum peterent Indutiomarum,

    Caes. B. G. 5, 58:

    his praecepit, omnes mortales pecuniā aggrediantur,

    Sall. J. 28, 1.—With acc. and inf.:

    etiam scelere convictos nonnisi ad opus damnari praeceperat,

    Suet. Ner. 31:

    D. Claudius edicto praecepit,

    decreed, commanded, Dig. 48, 10, 15. —As subst.: praecĭpĭens, entis, m., a teacher, Cic. Rep. 1, 46, 70:

    jam prope consummata fuerit praecipientis opera,

    Quint. 2, 6, 6:

    in numero praecipientium,

    id. 2, 3, 5.—Hence, praeceptum, i, n. (acc. to II. B.), a maxim, rule, precept; an order, direction, command, bidding; an injunction, etc. (class.):

    quo praecepto ab iis diligentissime observato,

    Caes. B. G. 5, 35:

    sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies,

    Liv. 9, 31:

    transvectae praecepto ducis alae,

    Tac. Agr. 37:

    hoc praeceptum patet latius,

    Cic. Tusc. 2, 24, 58; cf.:

    hoc praeceptum officii diligenter tenendum est,

    id. Off. 2, 14, 51.—In plur.:

    tuis monitig praeceptisque,

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    in quam (partem) praecepta nobis danda sunt,

    id. Inv. 2, 17, 53; 2, 34, 105:

    abundare praeceptis philosophiae,

    id. Off. 1, 1, 1:

    dare praecepta dicendi,

    id. Brut. 76, 273; cf.

    studiosis dicendi praecepta tradere,

    id. Or. 41, 141:

    deūm praecepta secuti,

    orders, commands, Verg. G. 4, 448:

    sine vi non ulla dabit (Nereus) praecepta,

    id. ib. 4, 398.

    Lewis & Short latin dictionary > praecipio

См. также в других словарях:

  • injunction — in·junc·tion /in jəŋk shən/ n [Middle French injonction, from Late Latin injunction injunctio, from Latin injungere to enjoin, from in in + jungere to join]: an equitable remedy in the form of a court order compelling a party to do or refrain… …   Law dictionary

  • Injunction — In*junc tion, n. [L. injunctio, fr. injungere, injunctum, to join into, to enjoin. See {Enjoin}.] 1. The act of enjoining; the act of directing, commanding, or prohibiting. [1913 Webster] 2. That which is enjoined; an order; a mandate; a decree;… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • injunction — An order by a court directing that a party act or refrain from acting in a given way. Generally, injunctions are difficult to obtain and may require the posting of a bond to pay for possible damages to a party who may be wrongfully enjoined.… …   Glossary of Bankruptcy

  • Injunction — (v. lat.), 1) Auflage, gerichtliche Aufgabe; 2) (Rhet.), so v.w. Antezeugmenon …   Pierer's Universal-Lexikon

  • injunction — early 15c., from L.L. injunctionem (nom. injunctio) a command, noun of action from pp. stem of L. injungere impose, lit. attach to (see ENJOIN (Cf. enjoin)) …   Etymology dictionary

  • injunction — *command, order, bidding, behest, mandate, dictate Analogous words: instruction, direction, charging or charge (see corresponding verbs at COMMAND): warning (see WARN): precept, rule, regulation, *law, statute, ordinance, canon …   New Dictionary of Synonyms

  • injunction — [n] decree admonition, ban, bar, behest, bidding, charge, command, demand, dictate, embargo, enjoinder, exhortation, instruction, mandate, order, precept, prohibition, ruling, word, writ; concepts 271,318 …   New thesaurus

  • injunction — ► NOUN 1) Law a judicial order restraining a person from an action, or compelling a person to carry out a certain act. 2) an authoritative warning. DERIVATIVES injunctive adjective. ORIGIN Latin, from injungere join, attach, impose …   English terms dictionary

  • injunction — [in juŋk′shən] n. [LL injunctio < pp. of L injungere, to ENJOIN] 1. an enjoining; bidding; command 2. something enjoined; command; order 3. a writ or order from a court prohibiting a person or group from carrying out a given action, or… …   English World dictionary

  • injunction — A court order that makes certain acts illegal. Dresdner Kleinwort Wasserstein financial glossary * * * injunction in‧junc‧tion [ɪnˈdʒʌŋkʆn] noun [countable] LAW an court order, usually stating that someone must not do something. Sometimes an… …   Financial and business terms

  • Injunction — For restraining or protective orders (family law harassment), see Restraining order. An injunction is an equitable remedy in the form of a court order that requires a party to do or refrain from doing certain acts. A party that fails to comply… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»