-
1 urbanus
urbānus, a, um, adj. [urbs], of or belonging to the city or town, city-, town- (opp. rusticus; cf.: urbicus, oppidanus).I.Lit.A.Adj.:2.nostri majores non sine causā praeponebant rusticos Romanos urbanis,
Varr. R. R. 2, praef. §1: rustica et urbana vita,
id. ib. 3, 1, 1:vita (opp. rustica),
Quint. 2, 4, 24; cf. Ter. Ad. 1, 1, 17:urbani assidui cives, quos scurras vocant,
Plaut. Trin. 1, 2, 165:scurra,
id. Most. 1, 1, 14:leges,
id. Rud. 4, 3, 85:tribus,
Cic. de Or. 1, 9, 38:praetor,
Caes. B. C. 3, 20:plebes,
Sall. C. 37, 4:servitia,
id. ib. 24, 4:exercitus,
Liv. 27, 3, 9:administratio rei publicae (opp. provincialis),
Cic. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:res,
Plaut. Cas. 1, 13; Caes. B. G. 7, 6:motus,
id. ib. 7, 1:luxus,
Tac. A. 2, 44: praedia, land and houses, all land covered by buildings (v. praedium), Dig. 50, 16, 198; 8, 1, 1; cf. ib. 8, tit. 2:fundus,
Cato, R. R. 8, 2:rus,
Just. 31, 2:cohortes,
Dig. 25, 1, 8, § 9.—Subst.: urbā-nus, i, m., an inhabitant of a city, a city man, citizen:B.urbani fiunt rustici,
Plaut. Merc. 4, 3, 15 sq.:omnes urbani, rustici,
Cic. Fin. 2, 23, 77:sermo omnis non modo urbanorum, sed etiam rusticorum,
id. Or. 24, 81:otiosi,
Liv. 5, 20, 6:obrepere urbanis,
Plin. Ep. 9, 20, 2.—Esp., devoted to the city, fond of city life:II. A.diligere secessum, quem tu nimis urbanus es, nisi concupiscis,
Plin. Ep. 2, 17, 29.—In a good sense.1.Polished, refined, cultivated, courteous, affable, urbane (syn.:b.comis, humanus): hominem non solum sapientem, verum etiam, ut nunc loquimur urbanum,
Cic. Fam. 3, 8, 3; cf. Quint. 8, 3, 34 sq.; so Cic. Verr. 2, 1, 6, § 17.—Transf., of plants, improved, cultivated, ornamental: sunt arborum quaedam urbaniores, quas his placet nominibus distinguere. Hae mites, quae fructu atque aliqua dote umbrarumve officio humaniusjuvant, non improbe dicantur urbanae. Plin. 16, 19, 32, § 78:2.acanthi topiariae et urbanae herbae,
id. 22, 22, 34, § 76.—Of speech.a.In gen., refined, polished, elegant. nice, choice:b.in vocibus nostrorum oratorum recinit quiddam et resonat urbanius,
Cic. Brut. 46, 171:genus dicendi,
Quint. 2, 8, 4:os facile, explanatum, jucundum, urbanum, id est, in quo nulla neque rusticitas neque peregrinitas resonet,
id. 11, 3, 30:distinctior et urbanior et altior Cicero,
Tac. Or. 18.—In [p. 1935] partic., of wit, witty, humorous, facetious: urbanus homo erit, cujus multa bene dicta responsaque erunt: et qui in sermonibus, circulis, conviviis, item in contionibus, omni denique loco ridicule commodeque dicet, Domit. Mars. ap. Quint. 6, 3, 105:B.dictum per se urbanum,
id. 6, 3, 54:circumfertur Marcii Philippi velut urbanissimum factum atque dictum,
Col. 8, 16, 3:qui est in isto genere urbanissimus,
Cic. Cael. 15, 36:Romani veteres atque urbani sales,
id. Fam. 9, 15, 2:homines lauti et urbani,
id. Verr. 2, 1, 6, § 17:hic tibi comis et urbanus liberque videtur,
witty, clever, Hor. S. 1, 4, 90:urbanus coepit haberi,
id. Ep. 1, 15, 27:in senatu dicax et urbanus et bellus,
Plin. Ep. 4, 25, 3:urbanos qui illa censuerunt dicam an miseros? Dicerem urbanos, si senatum deceret urbanitas,
id. ib. 8, 6, 3.—In a bad sense, bold, forward, impudent:1.frontis ad urbanae descendi praemia,
Hor. Ep. 1, 9, 11:audacia,
Cic. Prov. Cons. 4, 8.— Adv.: urbānē (acc. to II. A.).Courteously, civilly, affably, politely, urbanely:2.severe et graviter et prisce agere, an remisse ac leniter et urbane,
Cic. Cael. 14, 33:urbanius agere,
id. ib. 15, 36: urbanissime et prudentissime adjuvit, Treb. Gallien. 14.—More freq., -
2 urbanus
urbanus urbanus, a, um городской -
3 urbānus
urbānus adj. with comp. and sup. [urbs], of the city, of the town, in the city, in Rome: vitam urbanam atque otium Secutus sum, T.: tribus: praetor, Cs.: exercitus, L.: administratio rei p.— As subst n., an inhabitant of a city, city man, citizen, resident in Rome: omnes urbani, rustici: otiosi, L.— In city fashion, in city style, citizenlike, polished, refined, cultivated, courteous, elegant, nice: hominem ut nunc loquimur urbanum: resonare urbanius: sic utroque distinctior et urbanior Cicero, Ta.— Witty, humorous, facetious, jocose, clever: in isto genere urbanissimus: sales: urbanus coepit haberi, H.— Bold, forward, impudent: frons, H.: audacia.* * *Iurbana, urbanum ADJof the city; courteous; witty, urbaneIIcity wit, urbane man -
4 urbanus
urbānus, a, um (urbs), zur Stadt (bes. zu Rom) gehörig, städtisch, in (bei) der Stadt, Stadt- (Ggstz. rusticus), I) eig.: suffragatio, der städtischen Bevölkerung (Ggstz. militaris), Cic.: sermo, der Städter (Ggstz. rusticus, der Bauern), Liv.: vita, Cic.: audacia (Ggstz. provincialis), Cic.: tribus, Cic.: praetor, der in Rom zwischen röm. Bürgern Recht spricht, Cic. u. Caes. (s. praetor): exercitus, aus röm. Bürgern bestehend, Liv.: populus (Ggstz. exercitus), Nep.: plebes u. plebs, Sall. u. Sen.: insidiae, Cic.: consilium, der Beschluß innerer Politik, Cic.: praedium, ein Landgut bei der Stadt, auch auf städtische Art eingerichtet, Cic.: so auch rus, Iustin.: fundus, Cato: cohortes, zu Rom in Garnison stehende, ICt. – subst., urbānī, ōrum, m., die Stadtbewohner, Städter, Cic. u.a. – II) meton., nach städtischer Weise, städtisch, 1) im guten Sinne: a) feinstädtisch, fein im Benehmen, gebildet, homo, ein Weltmann, Cic. ep. 3, 8, 3: urbani (vornehme) assidui cives, Plaut. trin. 202. – übtr., von Gewächsen, veredelt, herba, Plin.: arbores urbaniores, Plin. – b) von der Rede, fein, gebildet, gewählt, quiddam resonat urbanius, Cic.: os facile (in pronuntiando) et urbanum, Quint. – c) fein, geistreich im Witze, -Scherze, witzig, scherzhaft, homines lepidi et urbani, Cic.: homo urbanissimus, Cic.: u. urbanissimus homo, Sen. rhet.: sermo, Cic.: sales, Cic. – subst., der Witzbold, Hor. ep. 1, 15, 27. – 2) im üblen Sinne, dreist, unverschämt, frons, Hor. ep. 1, 9, 11 (Ggstz. pudor subrusticus, Cic. ep. 5, 12, 1).
-
5 urbanus
urbānus, a, um (urbs), zur Stadt (bes. zu Rom) gehörig, städtisch, in (bei) der Stadt, Stadt- (Ggstz. rusticus), I) eig.: suffragatio, der städtischen Bevölkerung (Ggstz. militaris), Cic.: sermo, der Städter (Ggstz. rusticus, der Bauern), Liv.: vita, Cic.: audacia (Ggstz. provincialis), Cic.: tribus, Cic.: praetor, der in Rom zwischen röm. Bürgern Recht spricht, Cic. u. Caes. (s. praetor): exercitus, aus röm. Bürgern bestehend, Liv.: populus (Ggstz. exercitus), Nep.: plebes u. plebs, Sall. u. Sen.: insidiae, Cic.: consilium, der Beschluß innerer Politik, Cic.: praedium, ein Landgut bei der Stadt, auch auf städtische Art eingerichtet, Cic.: so auch rus, Iustin.: fundus, Cato: cohortes, zu Rom in Garnison stehende, ICt. – subst., urbānī, ōrum, m., die Stadtbewohner, Städter, Cic. u.a. – II) meton., nach städtischer Weise, städtisch, 1) im guten Sinne: a) feinstädtisch, fein im Benehmen, gebildet, homo, ein Weltmann, Cic. ep. 3, 8, 3: urbani (vornehme) assidui cives, Plaut. trin. 202. – übtr., von Gewächsen, veredelt, herba, Plin.: arbores urbaniores, Plin. – b) von der Rede, fein, gebildet, gewählt, quiddam resonat urbanius, Cic.: os facile (in pronuntiando) et urbanum, Quint. – c) fein, geistreich im Witze, -Scherze, witzig, scherzhaft, homines lepidi et urbani, Cic.: homo urbanissimus, Cic.: u. urbanissimus homo, Sen. rhet.: sermo,————Cic.: sales, Cic. – subst., der Witzbold, Hor. ep. 1, 15, 27. – 2) im üblen Sinne, dreist, unverschämt, frons, Hor. ep. 1, 9, 11 (Ggstz. pudor subrusticus, Cic. ep. 5, 12, 1). -
6 urbanus
I a, um [ urbs ]1) городской (преим. римский) (sermo, vita C; plebs Sen)2) относящийся к внутренним делам, внутриполитический ( consilium C)praetor u. C, Cs — претор, разбиравший судебные дела между римскими гражданами3) пригородный, загородный (praedium C; rus Just)4) расположенный в городе, принадлежащий к городскому гарнизону ( cohortes Dig)5) утончённый, благовоспитанный, образованный, культурный ( homo C); приветливый, учтивый, любезный ( ănus Pt); изысканный, изящный ( ōs Q); тонкий, остроумный (homines, sales C)6) ( о растениях) культурный ( arbores PM)7) дерзкий, наглый ( frons H)II urbānus, ī m.горожанин C etc. -
7 urbanus
urbicarius, urbicus, городской, urbanae habitationes (1. 4 pr. D. 2, 14);urbana aedificia (1. 39 § 1 D. 30);
via urbica, прот. rustica (см.);
urbanum praedium, прот. rusticum (1. 1 pr. D. 8, 4. tit. D. 8, 2); особ. строение, прот. земле (Ulp. 19, 1);
urbana (=urbico usui destinata) penus, suppellex;
urbanum s. urbicum ministerium;
urbana familia, mancipia, urbani servi (1. 65 pr. D. 31. 1 27 pr. D. 33, 7);
urbica (прот. peregrina) negotia administrare (1. 51 D. 26, 7);
urbica tutela (1. 8 § 9 D. 27, 1), procuratio (1. 11 § 2 D. 4, 4). Praetor urbanus = qui in urbe (inter cives) ius dicebat, прот. peregrinus (1. 2 § 27 D. 1, 2). Praetores, qui urbanis rebus (прот. provincialibus) praesunt (§ 32 eod.);
urbana s. urbicaria praefectura, достоинство городского префекта (1. 25 C. 2, 13).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > urbanus
-
8 Urbanus
-
9 Urbanus proteus
VOCABULARIUM NOMINUM ANIMALIUM QUINQUELINGUE > Urbanus proteus
-
10 Urbanus proteus
Энтомология: proteus leaf roller -
11 Urbanus proteus
Entomology: proteus leaf roller (лат.) -
12 urbanus
-a/um adj Aurbain, ville (des urbanuss) -
13 Urbanus proteus
-
14 urbánus
-
15 Urbanus et instructus
-
16 urbanus
urban, urbane, pertaining to the city. -
17 urbanus
, urbana, urbanum (m,f,n)городской; образованный; изящный -
18 in-urbānus
in-urbānus adj., rustic, ungraceful, unmannerly: habitus orationis.—Of style, inelegant: inurbanum lepido seponere dicto, H. -
19 per-urbānus
per-urbānus adj., highly cultivated, extremely witty: Torquatus toto genere.—Excessively polite (opp. rusticus). -
20 sub-urbānus
sub-urbānus adj., near the city, near Rome, suburban: rus: fundus: Caulis, H.—As subst n. (sc. praedium), an estate near Rome, suburban villa: esse in suburbano: suburbana amicorum. — Plur m. as subst, the people of towns near Rome, O.
См. также в других словарях:
Urbanus — Urbanus … Wikipédia en Français
Urbanus proteus — Urbanus proteus … Wikipédia en Français
Urbanus (chanteur) — Urbanus (artiste) Urbain Servranckx. Urbain Servranckx, dont le nom d artiste est Urbanus (provenant de Urbanus van Anus) est un chanteur comique et un acteur belge, né à Schepdaal, le 7 juin 1949. Discographie … Wikipédia en Français
Urbanus Rhegius — (* Mai 1489 in Langenargen; † 23. Mai 1541 in Celle; eigentlich Urban Rieger) war ein Reformator, der ungewöhnlicherweise sowohl in Süd als auch in Norddeutschland aktiv war. Obgleich er sich im Austausch mit anderen Reformatoren stets für eine… … Deutsch Wikipedia
Urbanus tanna — Urbanus tanna … Wikipédia en Français
Urbanus Rhegius — Urbanus Henricus Rhegius or Urban Rieger (born May 1489 in Langenargen 23 May 1541 in Celle) was Reformer who was active both in Northern and Southern Germany in order to promote Lutheran unity in the Holy Roman Empire. Life The son of Konrad… … Wikipedia
Urbanus — ist der Name eines römisches Gegenkaisers (271/2) zu der Herrschaftszeit Kaiser Aurelians, der nur bei Zosimos erwähnt wird, Urbanus (Kaiser) eines katholischen Heiligen, siehe Urbanus (Heiliger) der Biere der Brauerei Brauhaus Pfaffenhofen des… … Deutsch Wikipedia
Urbanus Joseph Kioko — (* 13. Mai 1928 in Kilungu, Kenia; † 2. März 2008 in Nairobi, Kenia) war römisch katholischer Bischof von Machakos bei Nairobi in Kenia. Leben Urbanus Joseph Kioko studierte Theologie am Seminar von Kilimambogo in Kenia (1949 1953) und… … Deutsch Wikipedia
Urbanus (Roman usurper) — Urbanus (d. 271?) was a Roman usurper.Urbanus staged an uprising in the beginning of the reign of Aurelian. According to Zosimus (1,49,2) he was soon defeated. It is possible that this usurper never existed.References* Urbanus , s.v.… … Wikipedia
Urbanus (Heiliger) — Urbanus war ein früher Christ, der im Neuen Testament erwähnt wird. Im Römerbrief (Röm 16,9 EU) wird Urbanus von Paulus als sein Gehilfe bezeichnet und zusammen mit Stachys begrüßt. Er soll später in Makedonien Bischof geworden und bei einem… … Deutsch Wikipedia
Urbanus (Kaiser) — Urbanus († um 272) war einer der zahlreichen Usurpatoren (Gegenkaiser) während der Reichskrise im Römischen Reich des 3. Jahrhunderts n. Chr. Nach dem Bericht einer historischen Quelle, des Historikers Zosimos (Neue Geschichte 1,49,2), erhob er… … Deutsch Wikipedia