-
1 orbis
orbis, is (nom. orbs, Ven. Carm. 8, 5. — Abl. regul. orbe;I.but orbi,
Lucr. 5, 74:ex orbi,
Varr. R. R. 3, 5, 16; Rutil. ap. Charis. p. 112 P.: orbi terrae, in the meaning in the world, Cic. Sest. 30, 66; so,orbi terrarum,
id. Verr. 2, 4, 38, § 82 Halm; id. Dom. 10, 24; id. Fragm. ap. Charis. p. 112 P.), m. [etym. dub.; perh. akin to Sanscr. dhvar, bend, twist], any thing of a circular shape, a ring, round surface, disk, hoop, orbit, orb, a circle (class.; cf.: circus, circulus, gyrus, spira).Lit.:II.in orbem torquere,
Cic. Univ. 7:curvare aliquid in orbem,
Ov. M. 2, 715:certumque equitavit in orbem,
id. ib. 12, 468.—Of a ring:et digitum justo commodus orbe teras,
fit exactly, Ov. Am. 2, 15, 6:unionum,
roundness, Plin. 9, 35, 56, § 113.—Of a circle formed by men:ut in orbem consisterent,
place themselves in a circle, form a circle, Caes. B. G. 5, 33:cum illi, orbe facto, se defenderent,
id. ib. 4, 37:orbem volventes suos increpans,
Liv. 4, 28:in orbem pugnare,
id. 28, 22, 15:in orbem sese stantibus equis defendere,
id. 28, 33, 15: stella (phaethôn) eundem duodecim signorum orbem annis duodecim conficit, the zodiac, Cic. N. D. 2, 20, 52:lacteus,
the Milky Way, id. Rep. 6, 16, 16.—Of the orbit of a heavenly body:sidera circulos suos orbesque conficiunt,
Cic. Rep. 6, 15, 15.—Of a serpent, the windings, coils:immensis orbibus angues Incumbunt pelago,
Verg. A. 2, 204.—Of a circular surface or disk:orbis mensae,
a round table-top, Ov. H. 17, 87; cf. Juv. 11, 122.—Also, simply orbes, a round table, Mart. 2, 43; Juv. 1, 137.—Of a quoit or discus:ictus ab orbe,
Ov. Ib. 590.—Of the scale of a balance:instabilis natat alterno depressior orbe,
Tib. 4, 1, 44.—Of a mirror:addidit et nitidum sacratis crinibus orbem,
Mart. 9, 18, 5.—Of a shield:illa (hasta) per orbem Aere cavum triplici... Transiit,
Verg. A. 10, 783; Petr. 89.—Of a mosaic pavement of rounded pieces [p. 1276] of marble, Juv. 11, 175.—Of a scale, one side of a balance, Tib. 4, 1, 44.—Of the millstones of an oil-mill, Cato, R. R. 22.—Of the wooden disk placed over olives in pressing them, Cato, R. R. 18.—Of the hoop or tire of a wheel:rotarum orbes circumacti,
Plin. 8, 16, 19, § 52.—Of the wheel itself:undaque jam tergo ferratos sustinet orbes,
Verg. G. 3, 361.—Hence, the wheel of fortune, Tib. 1, 5, 70; Ov. Tr. 5, 8, 7; id. P. 2, 3, 56.—Of the socket of the eye:inanem luminis orbem,
Ov. M. 14, 200.—Of the eye itself:gemino lumen ab orbe venit,
Ov. Am. 1, 8, 16:ardentes oculorum orbes ad moenia torsit,
Verg. A. 12, 670.—Of the sun's disk or orb:lucidus orbis,
Verg. G. 1, 459.—Of the moon's disk or orb:quater junctis implevit cornibus orbem Luna, quater plenum tenuata retexuit orbem,
Ov. M. 7, 530.—Of the circle of the world, the world, the universe:Juppiter arce suā totum cum spectet in orbem,
Ov. F. 1, 85:renatus,
the new-born day, Sil. 5, 56: terrarum or terrae, the circle or orb of the earth, the world (since the ancients regarded the earth as a circular plane or disk):permittitur infinita potestas orbis terrarum,
Cic. Agr. 2, 13, 33:ager Campanus orbis terrae pulcherrimus,
id. ib. 2, 28, 76; id. Sest. 30, 66:cunctus ob Italiam terrarum clauditur orbis?
Verg. A. 1, 233; cf. id. ib. 7, 224.—Also, simply orbis (so mostly poet.):hic, ubi nunc Roma est orbis caput, arbor et herbae,
Ov. F. 5, 93:unus,
Juv. 10, 168; 4, 148:universus,
Vulg. Luc. 2, 1; id. Apoc. 12, 9.—Hence, a country, region, territory:Eoo dives ab orbe redit,
the East, Ov. F. 3, 466:Assyrius,
Juv. 2, 108:noster,
Plin. 12, 12, 26, § 45.— A kind of fish, Plin. 32, 2, 5, § 14 Sillig; cf. Isid. Orig. 12, 6, 6.—Trop., a circle.A.Of things that return at a certain period of time, a rotation, round, circuit:B.ut idem in singulos annos orbis volveretur,
Liv. 3, 10:insigne regium in orbem per omnes iret,
in rotation, id. 3, 36:orbis hic in re publicā est conversus,
the circle of political changes, Cic. Att. 2, 9, 1.—Orbis doctrinae, an encyclopœdia: orbis ille doctrinae quam Graeci enkuklion paideian vocant, Quint. 1, 10, 1.—C.Of speech, a rounding off, roundness, rotundity:D.circuitum, et quasi orbem verborum conficere,
Cic. de Or. 3, 51, 198:orationis,
id. Or. 71, 234:historia non tam finitos numeros quam orbem quendam contextumque desiderat,
Quint. 9, 4, 129.—A circle or cycle of thought:E.sententiae Pyrrhonis in hunc orbem quem circumscripsimus, incidere non possunt,
Cic. Fin. 5, 8, 23; cf.:circa vilem patulumque orbem,
Hor. A. P. 132.—Esp.: in orbem ire, to go the rounds, go around:quinque dierum spatio finiebatur imperium ac per omnes in orbem ibant,
in turn, Liv. 1, 17, 6; 3, 36, 3. -
2 torqueo
torquĕo, torsi, tortum, 2 (archaic inf. torquerier, Hor. S. 2, 8, 67), v. a. [Gr. trepô, to turn; cf. atrekês; also Sanscr. tarkus; Gr. atraktos, a spindle; and strephô, to twist], to turn, turn about or away; to twist, bend, wind (class.; syn. converto).I.Lit.A.In gen.:B.cervices oculosque,
Cic. Leg. 2, 15, 39:oculum,
to roll, distort, id. Ac. 2, 25, 80:ora,
to twist awry, id. Off. 1, 36, 131:ab obscenis sermonibus aurem,
Hor. Ep. 2, 1, 127:oculos ad moenia,
Verg. A. 4, 220:ad sonitum vocis vestigia,
id. ib. 3, 669:serpens squamosos orbes Torquet,
Ov. M. 3, 42; cf.anguis,
Verg. G. 3, 38:capillos ferro,
i. e. to curl, frizzle, Ov. A. A. 1, 505:stamina pollice,
id. M. 12, 475:remis aquas,
id. F. 5, 644:spumas,
Verg. A. 3, 208:taxos in arcus,
to bend, id. G. 2, 448:tegumen torquens immane leonis,
winding about him, id. A. 7, 666:cum terra circum axem se convertat et torqueat,
Cic. Ac. 2, 39, 123:torta circum bracchia vestis,
Tac. H. 5, 22.—In partic.1.To whirl around, to whirl in the act of throwing, to wield, brandish, to fling with force, to hurl (mostly poet.):2.torquet nunc lapidem, nunc ingens machina tignum,
Hor. Ep. 2, 2, 73:amnis torquet sonantia saxa,
Verg. A. 6, 551:stuppea torquentem Balearis verbera fundae,
id. G. 1, 309:jaculum in hostem,
id. A. 10, 585; Ov. M. 12, 323: hastam in hunc, id. ib 5, 137;for which: hastam alicui,
Val. Fl. 3, 193:telum aurata ad tempora,
Verg. A. 12, 536:tela manu,
Ov. M. 12, 99:valido pila lacerto,
id. F. 2, 11:glebas, ramos,
id. M. 11, 30:cum fulmina torquet (Juppiter),
Verg. A. 4, 208;and trop.: cum Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem,
id. ib. 9, 671; cf.:Eurus nubes in occiduum orbem,
Luc. 4, 63.—In prose:torquere amentatas hastas lacertis,
Cic. de Or. 1, 57, 242.—To twist awry, misplace, turn aside, distort:3.negat sibi umquam, cum oculum torsisset, duas ex lucernā flammulas esse visas,
Cic. Ac. 2, 25, 80:ora Tristia temptantum sensu (sapor) torquebit amaro,
Verg. G. 2, 247.—To wrench the limbs upon the rack, to put to the rack or to the torture, to rack, torture (class.):II.ita te nervo torquebo, itidem uti catapultae solent,
Plaut. Curc. 5, 3, 12:eculeo torqueri,
Cic. Fin. 3, 13, 42:aliquem servilem in modum,
Suet. Aug. 27; cf.:ira torquentium,
Tac. A. 15, 57:servum in caput domini,
against his master, Dig. 48, 18, 1: vinctus tortusve, [p. 1880] Suet. Aug. 40 fin. —Trop.A.In gen., to twist, wrest, distort, turn, bend, direct (a favorite expression of Cicero):B.versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere ac flectere,
Cic. Cael. 6, 13:torquere et flectere imbecillitatem animorum,
id. Leg. 1, 10, 29:oratio ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,
id. Or. 16, 52:omnia ad suae causae commodum,
id. Inv. 2, 14, 46:verbo ac litterā jus omne torqueri,
wrested, perverted, id. Caecin. 27, 77:sonum,
to inflect, Auct. Her. 3, 14, 25:cuncta tuo qui bella, pater, sub numine torques,
Verg. A. 12, 180:versare sententias, et huc atque illuc torquere,
Tac. H. 1, 85.—In partic. (acc. to A. 2.), to rack, torment, torture (syn.:C.ango, crucio): tuae libidines te torquent,
Cic. Par. 2, 18:mitto aurum coronarium, quod te diutissime torsit,
id. Pis. 37, 90: acriter nos tuae supplicationes torserunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 1:equidem dies noctesque torqueor,
Cic. Att. 7, 9, 4:verbi controversia jam diu torquet Graeculos homines,
id. de Or. 1, 11, 47; 3, 9, 33:stulti malorum memoriā torquentur,
id. Fin. 1, 17, 57:sollicitudine, poenitentia, etc., torquetur mens,
Quint. 12, 1, 7:invidiā vel amore vigil torquebere,
Hor. Ep. 1, 2, 37; Ov. H. 20, 123:torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,
id. ib. 9, 36; cf. Hor. S. 2, 8, 67:Aeacus torquet umbras,
holds inquisition over, Juv. 1, 9.— Transf.: (reges) dicuntur torquere mero, quem perspexisse laborant, qs. to rack with wine, i. e. to try or test with wine, Hor. A. P. 435; so,vino tortus et irā,
id. Ep. 1, 18, 38.—To hurl, fling (of language):A.curvum sermone rotato enthymema,
Juv. 6, 449.—Hence, tortus, a, um, P. a., twisted, crooked, contorted, distorted.Lit.:2. * B.via (labyrinthi),
Prop. 4 (5), 4, 42:quercus,
i. e. a twisted oakgarland, Verg. G. 1, 349.—Hence,Trop.:condiciones,
confused, complicated, Plaut. Men. 4, 2, 25. — Adv.: tortē, awry, crookedly:torte penitusque remota,
Lucr. 4, 305 (329). -
3 flecto
flecto, xi, xum, 3, v. a. and n. [root in Gr. pholkos, bandy-legged; phalkês, the bent rib of a ship; L. falx; falco, so called from the curve of its claws or beak; cf. Germ. Falke; Engl. falcon].I. A.Lit.1.In gen.:2.animal omne membra quocumque vult, flectit, contorquet, porrigit, contrahit,
Cic. Div. 1, 53, 120:ora retro,
Ov. M. 3, 188:vultus ad illum,
id. ib. 4, 265;10, 236: lumina a gurgite in nullam partem,
id. ib. 8, 367:geminas acies huc,
to turn, direct, Verg. A. 6, 789; cf.oculos,
id. ib. 8, 698:equos brevi moderari ac flectere,
Caes. B. G. 4, 33 fin.:equum,
Hor. C. 3, 7, 25:currum de foro in Capitolium,
Cic. Verr. 2, 5, 30, § 77:plaustrum,
Ov. M. 10, 447: navem, Auct. B. Alex. 64 fin.:habenas,
Ov. M. 2, 169:cursus in orbem,
id. ib. 6, 225; cf.:cursus in laevum,
id. Tr. 1, 10, 17:iter ad Privernum,
Liv. 8, 19, 13 Drak. N. cr.:iter Demetriadem,
id. 35, 31, 3:tu (Bacche) flectis amnes, tu mare barbarum,
Hor. C. 2, 19, 17:arcus,
to bend, Ov. M. 4, 303; cf.:flexos incurvant viribus arcus,
Verg. A. 5, 500:flexum genu,
Ov. M. 4, 340:artus,
Liv. 21, 58, 9:flexi crines,
curled, Mart. 3, 63, 3; 10, 65, 6; Juv. 6, 493:flexum mare,
i.e. a bay, Tac. A. 14, 4:flexi fractique motus,
contorted, Cic. Fin. 5, 12, 35:hinc (silva) se flectit sinistrorsus,
Caes. B. G. 6, 25, 3.—Mid.: quasi amnis celeris rapit, sed tamen inflexu flectitur, Naev. ap. Non. 191, 34 (Trag. Rel. v. 42 Rib.):(milvus) flectitur in gyrum,
wheels, Ov. M. 2, 718:modo flector in anguem,
I bend, wind myself into a snake, id. ib. 8, 883:sol ab ea (Cancri) meta incipit flecti,
Plin. 18, 28, 68, § 264: Euphrates ad meridiem flectitur, id. 6, 26, 30, § 125.—In partic., naut. t. t., to go round or double a promontory:B.cum in flectendis promontoriis ventorum mutationes maximas saepe sentiant,
Cic. Div. 2, 45, 94:Leucaten flectere molestum videbatur,
id. Att. 5, 9, 1.—Trop.1.In gen., to bend, turn, direct:2.ducere multimodis voces et flectere cantus,
Lucr. 5, 1406:vocem,
Ov. Am. 2, 4, 25:qui teneros et rudes cum acceperunt, inficiunt et flectunt, ut volunt,
Cic. Leg. 1, 17, 47; cf.:imbecillitatem animorum torquere et flectere,
id. ib. 1, 10, 29:suam naturam huc et illuc torquere ac flectere,
id. Cael. 6, 13:vitam flectere fingereque,
id. Sull. 28, 79:mentes suas ad nostrum imperium nomenque,
id. Balb. 17, 39:aliquem a proposito,
Liv. 28, 22, 11:scribentis animum a vero,
id. 1 praef. 5:animus ab aliqua opinione flectendus,
Quint. 4, 2, 80:animos ad publica carmina,
Ov. Tr. 5, 1, 23: quo vobis mentes... dementes sese flexere viaï? Enn. ap. Cic. de Sen. 6, 16 (Ann. v. 209 ed. Vahl.):est viri et ducis oblata casu flectere ad consilium,
Liv. 28, 44, 8:juvenis cereus in vitium flecti,
Hor. A. P. 163:quod procul a nobis flectat Fortuna gubernans,
turn aside, avert, Lucr. 5, 108.—In partic.a.To bend (in opinion or in will), to move, persuade, prevail upon, overcome, soften, appease (cf.:b.moveo, afficio): quibus rebus ita flectebar animo atque frangebar, ut, etc.,
Cic. Sull. 6, 18:sed quid te oratione flectam?... qua re flecte te, quaeso,
id. Phil. 1, 14, 35: facile Achivos flexeris, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3 (Trag. v. 229 ed. Vahl.):judices,
Quint. 6, 1, 9:flectere mollibus jam durum imperiis,
Hor. C. 4, 1, 6:precibus si flecteris ullis,
Verg. A. 2, 689:flectere si nequeo Superos, Acheronta movebo,
id. ib. 7, 312; cf.:nisi dii immortales suo numine prope fata ipsa flexissent,
Cic. Cat. 3, 8, 19:desine fata deum flecti sperare precando,
Verg. A. 6, 376:animos commutare atque omni ratione flectere,
Cic. de Or. 2, 52 fin.:ingenium alicujus aversum,
Sall. J. 102, 3:si quem a proposito spes mollitiave animi flexisset,
divert, dissuade, Liv. 28, 22, 11: dictis nostris sententia flexa est, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 264 ed. Vahl.):si flectitur ira deorum,
Ov. M. 1, 378: cf. id. Tr. 3, 5, 41:hortaturque simul flectitque labores,
soothes, Stat. S. 5, 1, 119:ad deditionem primos,
Liv. 5, 43, 1.—Mid.:plurimum valet miseratio, quae judicem flecti non tantum cogit, sed, etc.,
to let himself be moved, Quint. 6, 1, 23:flexi in misericordiam,
Amm. 12, 27.—(Acc. to I. A. 2.) To turn aside from, to avoid a thing:c.ut eam (viam) flectas, te rogo,
Cic. Att. 11, 18, 2 (but B. and K. ex conj. C. F. Hermann read ira, v. a. sup.); cf.:flexit viam,
Liv. 1, 60, 1:dolo a se flexos imputavit civilis,
Tac. H. 5, 24.—To refer to or apply to any one:d.versus qui in Tiberium flecterentur,
Tac. A. 6, 29:Augustus quaedam ex horrida illa antiquitate ad praesentem usum flexisset,
id. ib. 4, 16.—In grammar.(α).To form a word from another language:(β). (γ).verba derivare, flectere, conjungere,
Quint. 8, 3, 36:hoc vocabulum (pollex) de Graeco flexum est,
Gell. 4, 3 fin. —Flectere syllabam, to mark with the circumflex accent, and hence, to lengthen, Quint. 1, 5, 23 Spald. and Zumpt.II. A.Lit.:B.cum procul hos laevo flectentes limite cernunt,
Verg. A. 9, 372:ex Gabino in Tusculanos flexere colles,
Liv. 3, 8, 6;Hasdrubal ad Oceanum flectit,
id. 28, 16, 3:inde Vitellius Cremonam flexit,
Tac. H. 2, 70:in Capitolium,
Suet. Tib. 20.—Trop., of thought or speech, to turn in any direction:A.ad providentiam sapientiamque,
Tac. A. 13, 3:in ambitionem,
id. ib. 4, 37:a veneratione Augusti orsus flexit ad victorias Tiberii,
id. ib. 1, 34.—Hence, flexus, a, um, P. a.Lit., bent, winding:B.error,
Ov. M. 8, 160:zodiacus circa Cancrum Capricornumque flexior,
Mart. Cap. 8, § 878.—In neutr. plur. subst.: collium flexa, Minuc. Fel. Octav. 17.—Trop., of tones, lengthened:infinito magis illa flexa et circumducta sunt,
Quint. 11, 3, 172. -
4 subeo
sŭb-ĕo, ĭi, ĭtum, īre ( perf. subīvit, Ov. F. 1, 314; Stat. S. 2, 1, 155: subivimus, Claud. ap. Tac. A. 11, 24 dub.), v. n. and a., to come or go under any thing; to come or go up to, to approach, draw near, advance or proceed to a place; to come or go on; to follow, succeed; to go down, sink; to come up, spring up (cf. succedo).I.Neutr.A.Lit.1.In gen.:b.subire sub falas,
Plaut. Most. 2, 1, 10:in nemoris latebras,
Ov. M. 4, 601; cf.: in aliquem locum, to enter, Auct. B. Alex. 74, 4:in adversum Romani subiere,
Liv. 1, 12, 1:in adversos montes,
id. 41, 18, 11:testudine factā subeunt,
advance, Caes. B. G. 7, 85, 7:Albani subiere ad montes,
Liv. 1, 28, 5:subire ad portam castrorum,
id. 34, 16, 2; cf.:ad urbem subeunt,
id. 31, 45, 4; 39, 27, 10; 36, 19, 1; and:subeundum erat ad hostes,
id. 2, 31, 4:ad tecta subibant,
Verg. A. 8, 359.—With dat.:muro subibant,
Verg. A. 7, 161; so,muro,
id. ib. 9, 371:portu Chaonio (with accedere urbem),
id. ib. 3, 292:luco,
id. ib. 8, 125:dumis,
Sil. 5, 283:ingenti feretro,
Verg. A. 6, 222:age cervici inponere nostrae: Ipse subibo umeris,
id. ib. 2, 708:per vices subeunt elephanti,
Plin. 8, 7, 7, § 23:pone subit conjux,
follows, Verg. A. 2, 725; so Val. Fl. 4, 197; cf.:dexterae alae sinistra subiit,
Liv. 27, 2, 7:subeuntis alii aliis in custodiam,
id. 25, 37, 6; and:subiit argentea proles,
Ov. M. 1, 114:subit ipse meumque Explet opus,
succeeds me, takes my place, id. ib. 3, 648:Volscus saxa objacentia pedibus ingerit in subeuntes,
climbing, Liv. 2, 65, 4:vel eodem amne vel Euphrate subire eos posse,
i. e. sail up stream, Curt. 9, 10, 3; cf.:adverso amne Babylona subituros,
id. 10, 1, 16.—Of things:2.stamen a stando: subtemen, quod subit stamini,
Varr. L. L. 5, § 113 Müll.:cum luna sub orbem solis subisset,
Liv. 37, 4, 4:tertio die mixtum flumini subibat mare,
Curt. 9, 9, 7:venae nonnumquam incipiente febre subeunt,
the pulse sinks, Cels. 3, 6 med.:subeunt herbae,
come up, spring up, Verg. G. 1, 180; so,barba,
i. e. sprouts, grows, Mart. 7, 83, 2:subisse aquam in caelum,
Plin. 31, 3, 21, § 32.—In partic., to come on secretly, to advance or approach stealthily, to steal upon, steal into ( poet.), Prop. 1, 9, 26; Ov. Am. 1, 2, 6; id. A. A. 1, 742.—B.Trop.1.In gen., to come in, succeed, take place; to enter stealthily, come secretly or by degrees: in quarum locum subierunt inquilinae impietas, perfidia, impudentia, Varr. ap. Non. 403, 27:2.fugere pudor verumque fidesque: In quorum subiere locum fraudesque dolique,
Ov. M. 1, 130:pulchra subit facies,
id. ib. 14, 827:subit ecce priori Causa recens,
id. ib. 3, 259:an subit (amor) et tacitā callidus arte nocet?
id. Am. 1, 2, 6: subeunt morbi [p. 1775] tristisque senectus, Verg. G. 3, 67:namque graves morbi subeunt segnisque senectus,
Nemes. Cyn. 117; cf.:duo pariter subierunt incommoda,
arise, come up, Quint. 5, 10, 100:ne subeant animo taedia justa tuo,
Ov. P. 4, 15, 30:regio, quā vero ipsa subit ad Medos,
approaches, Plin. 6, 26, 29, § 115. —In partic., to come into the mind, to occur, suggest itself:(β).omnes sententiae verbaque omnia sub acumen stili subeant et succedant necesse est,
Cic. de Or. 1, 34, 151:cum in loca aliqua post tempus reversi sumus, quae in his fecerimus, reminiscimur personaeque subeunt,
Quint. 11, 2, 17:cum subeant audita aut cognita nobis,
Ov. M. 15, 307:subit umbra,
id. ib. 12, 591:subeunt illi fratresque parensque,
id. ib. 11. 542:subiit cari genitoris imago... subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli,
Verg. A. 2, 560 sq.; Tac. A. 1, 13:subeant animo Latmia saxa tuo,
Ov. H. 18, 62:ne subeant animo taedia,
id. P. 4, 15, 30:quantum subire animo sustinueris, tantum tecum auferas,
to grasp with the mind, Val. Max. 3, 3, ext. 7.—Subit, with subj. - or rel.-clause ( poet. and in postAug. prose), Ov. M. 2, 755:II.quo magis ac magis admirari subit,
Plin. 12, prooem. § 2;35, 7, 31, § 49: misereri sortis humanae subit,
id. 25, 3, 7, § 23:quid sim, quid fuerimque subit,
Ov. Tr. 3, 8, 38.Act.A.Lit.1.In gen., to come or go under, to enter; to submit to; to approach, etc.:b.exercitatissimi in armis, qui inter annos XIV. tectum non subissent,
had not come under a roof, Caes. B. G. 1, 36:tecta,
Quint. 2, 16, 6; Ov. M. 6, 669:jam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta,
Verg. A. 6, 13:limina victor Alcides subiit,
id. ib. 8, 363:domos,
Ov. M. 1, 121:penates,
id. ib. 5, 650:macra cavum repetes artum, quem macra subisti,
Hor. Ep. 1, 7, 33:cum novies subiere paludem,
had plunged under, Ov. M. 15, 358; id. F. 1, 314:et juncti currum dominae subiere leones,
Verg. A. 3, 313:leones jugum subeant,
Plin. 10, 45, 62, § 128:asellus gravius dorso subiit onus,
i. e. submits to, receives, Hor. S. 1, 9, 21:subire iniquissimum locum,
Caes. B. G. 2, 27: iniquum locum, Auct. B. Alex. 76, 2; id. B. Hisp. 24, 3:collem,
to go up, mount, climb, scale, Hirt. B. G. 8, 15:consules utrimque aciem subeuntium jam muros adgrediuntur,
Liv. 7, 12, 3:muros,
id. 27, 18:impositum saxis Anxur,
Hor. S. 1, 5, 25:si subeuntur prospera castra,
Juv. 16, 2 et saep.:perfurit, Fadumque Herbesumque subit,
comes up to, attacks, assails, Verg. A. 9, 344; cf.:interim fallendus est judex et variis artibus subeundus,
Quint. 4, 5, 5:precibus commota Tonantem Juno subit,
approaches, Stat. Th. 9, 510:subit ille minantem,
id. ib. 8, 84:Aeneae mucronem,
Verg. A. 10, 798:qui procul hostium conspectu subibant aquam,
Curt. 4, 13, 10:Hispo subit juvenes, i. e. paedicat,
Juv. 2, 50.—Of things:2.umbra subit terras,
Ov. M. 11, 61:quos (lucos) aquae subeunt et aurae,
enter, Hor. C. 3, 4, 8:montes Trasimenus,
Liv. 22, 4, 2:litora pelagus, Mel. praef. 2: mare quod Ciliciam subit,
Curt. 7, 3, 19:radices (petrae) Indus amnis subit,
id. 8, 11, 7:clarus subit Alba Latinum,
succeeds, Ov. M. 14, 612 (al. clarus subit ecce Latinum Epytus); cf. id. ib. 1, 114:furcas subiere columnae,
come into the place of, succeed, id. ib. 8, 700:aqua subit altitudinem exortus sui,
rises to, reaches, Plin. 31, 6, 31, § 57:lunamque deficere cum aut terram subiret aut sole premeretur,
Curt. 4, 10, 5.—In partic., to approach secretly, to steal upon or into (cf. supra, I. A. 2.):B.multi Nomine divorum thalamos subiere pudicos,
Ov. M. 3, 282:subit furtim lumina fessa sopor,
id. H. 19, 56.—Trop.1. 2.In partic.a.To come into, enter, occur to one's mind (cf. supra, I. B. 2.):b.deinde cogitatio animum subiit, indignum esse, etc.,
Liv. 36, 20:ut beneficiorum memoria subiret animos patrum,
id. 37, 49, 3:spes animum subibat deflagrare iras vestras posse,
id. 40, 8, 9:otiosum animum aliae cogitationes,
Quint. 11, 2, 33:majora intellectu animos non subibunt,
id. 1, 2, 28:mentem subit, quo praemia facto, etc.,
Ov. M. 12, 472; 7, 170:subit ergo regem verecundia,
Curt. 5, 2, 15:me recordantem miseratio,
Plin. Ep. 3, 7, 10: feminas voluptas, id. Pan. 22, 3:horum cogitatio subibat exercitum,
Curt. 7, 1, 4.—To follow in speech, interrupt, answer (post - class. and rare):c.dicturum plura parentem Voce subis,
Claud. IV. Cons. Hon. 352:subit ille loquentem talibus,
id. Cons. Mall. Theod. 173; id. Rapt. Pros. 3, 133.—(The figure taken from stooping under a load, under blows, etc.) To subject one's self to, take upon one's self an evil; to undergo, submit to, sustain, endure, suffer it (class.;2.a favorite expression of Cic.): omnes terrores periculaque omnia succurram atque subibo,
Cic. Rosc. Am. 11, 31:omnia tela intenta in patriam subire atque excipere,
id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:quis est non ultro appetendus, subeundus, excipiendus dolor?
id. Tusc. 2, 5, 14:subire vim atque injuriam,
id. Prov. Cons. 17, 41:inimicitiae sunt: subeantur,
id. Verr. 2, 5, 71, § 182:maximas rei publicae tempestates,
id. Mur. 2, 4:invidiam, pericula, tempestates,
id. Fam. 15, 4, 12:nefarias libidinum contumelias turpitudinesque,
id. Pis. 35, 86:potentiam, victoriam,
id. Fam. 6, 1, 6:contumeliarum verbera,
id. Rep. 1, 5, 9:majora Verbera,
Hor. S. 1, 3, 120:non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae condicionem,
Cic. Rep. 1, 4, 7:fortunam,
id. Fam. 14, 5, 1:judicium multitudinis imperitae,
id. Fl. 1, 2:odium eorum,
id. Att. 11, 17, 2:usum omnium,
id. de Or. 1, 34, 157:aliquid invidiae aut criminis,
id. N. D. 3, 1, 3:quemque casum,
id. Att. 8, 1, 3:quamvis carnificinam,
id. Tusc. 5, 27, 78:dupli poenam,
id. Off. 3, 16, 65:legis vim,
id. Caecin. 34, 100:summae crudelitatis famam,
id. Cat. 4, 6, 12; cf.:minus sermonis,
id. Att. 11, 6, 2:poenam exsilii,
Val. Max. 6, 5, 3:simultates,
Plin. Ep. 2, 18, 5:offensas,
id. ib. 13, 9, 26:periculum,
Vulg. 2 Macc. 11, 7:jam tum peregrinos ritus novā subeunte fortunā,
Curt. 4, 6, 29. —With inf., to attempt, try, undertake:adversa tela pellere,
Stat. S. 5, 2, 105:clavum torquere,
Claud. Cons. Mall. Theod. 46.— Hence, sŭbĭtus, a, um, P. a., that has come on suddenly or unexpectedly, i. e. sudden, unexpected (freq. and class.; cf.:repens, improvisus): res subita,
Plaut. Curc. 2, 3, 23:in rebus tam subitis,
Cic. Fam. 10, 16, 2:maris subita tempestas,
id. Tusc. 3, 22, 52:subita et improvisa formido,
id. Prov. Cons. 18, 43:laetitia, etc.,
Auct. Her. 1, 8, 13:subita pugna, non praeparata,
Quint. 7, 1, 35:ut sunt Gallorum subita et repentina consilia,
Caes. B. G. 3, 8:novae rei ac subitae admiratio,
Liv. 2, 2:bellum,
Caes. B. G. 3, 7:incursiones hostium,
Hirt. B. G. 8, 11:ministeria belli,
Liv. 4, 27:imbres,
Lucr. 5, 216:vis,
id. 1, 286; 4, 1210:res,
id. 6, 1282:mors,
Quint. 7, 2, 14:casus,
id. 10, 3, 3; Suet. Aug. 73:tristia,
Val. Max. 1, 6, 12:silentium,
Quint. 12, 5, 3: miles, hastily collected (opp. vetus expertusque;syn. subitarius),
Tac. H. 4, 76; cf.:aqua mulsa subita ac recens (opp. inveterata),
Plin. 22, 24, 51, § 110: imagines non subitae, not newly sprung up, i. e. old, ancient, Plin. Ep. 8, 10, 3:homo,
rash, Cic. Pis. Fragm. 5: clivi, sudden, i. e. steep, Stat. Th. 6, 258.—Esp., = subito (post-Aug.):non percussor ille subitus erumpet?
Quint. 6, 2, 31; so,manūs dux Trapezuntem subitus irrupit,
Tac. H. 3, 47:subitum inopinatumque venisse,
Plin. Ep. 1, 13, 3:evadere,
Flor. 4, 2, 59.—As subst.: sŭbĭtum, i. n., a sudden or unexpected thing, a sudden occurrence, etc.:b.Lesbonicum foras evocate: ita subitum'st, propere eum conventum volo,
Plaut. Trin. 5, 2, 51; cf.:subitum est ei remigrare,
Cic. Fam. 13, 2:si tibi subiti nihil est,
Plaut. Pers. 4, 4, 36:in subito,
Plin. 7, 44, 45, § 143.—In plur.:ut subitis ex tempore occurrant,
Quint. 10, 7, 30; cf.:etiam fortes viros subitis terreri,
Tac. A. 15, 59:quamvis non deficeretur ad subita extemporali facultate,
Suet. Aug. 84:si repentina ac subita dominantur,
Sen. Ep. 16, 6: sive meditata sive subita proferret, whether he spoke after deliberation or off-hand, Plin. Ep. 1, 16, 2.—With gen.:ad subita rerum,
Liv. 9, 43:ad subita belli,
id. 6, 32; 25, 15, 20; Flor. 1, 1, 11.—Adverb., suddenly, unexpectedly:per subitum erumpit clamor,
Sil. 10, 505; so,per subitum,
id. 7, 594; 8, 628; 12, 654; 14, 330; 15, 145;15, 404: in subitum,
id. 7, 527: ad subitum, Cassiod. Var. praef. med. —Hence, adv.: sŭbĭtō, suddenly, unexpectedly (freq. and class.; cf.: repente, extemplo, ilico): ut subito, ut propere, ut valide tonuit! Plaut. Am. 5, 1, 10; cf. id. Curc. 2, 3, 4:nova res subito mihi haec objecta est,
id. Ps. 2, 2, 7:ita abripuit repente sese subito,
id. Mil. 2, 2, 21:subito tanta te impendent mala,
Ter. Phorm. 1, 4, 2:cum tot bella subito atque improviso nascantur,
Cic. Font. 19, 42:ex oculis subito fugit,
Verg. G. 4, 499:cum subito ecce,
Cic. Caecin. 10, 30:ut subito nostras Hymen cantatus ad aures Venit,
Ov. H. 12, 137; Curt. 9, 9, 19:subito deficere,
Quint. 7, 2, 14:quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,
Cic. Rep. 1, 15, 23:tantus subito timor omnem exercitum occupavit,
Caes. B. G. 1, 39:subito opprimi,
Liv. 41, 3:si vespertinus subito te oppresserit hospes,
Hor. S. 2, 4, 17 et. saep.:subito dicere,
without preparation, extempore, Cic. de Or. 1, 33, 150:quod vox et gestus subito sumi non potest,
id. ib. 1, 59, 252:neque potest quisquam nostrum subito fingi,
id. Sull. 25, 69:aliquid subito ex tempore conjectura explicare,
id. Div. 1, 33, 72; so,dicere,
Quint. 10, 3, 30; 11, 3, 12:inventa (opp. domo allata),
id. 4, 5, 4:cum subito evaserunt,
Col. 9, 9, 3:tam subito copias contrahere non potuit,
so quickly, Nep. Dat. 7, 3.
См. также в других словарях:
Coram publico — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
Liste lateinischer Phrasen/C — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 … Deutsch Wikipedia