Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

idle

  • 61 affaniae

    affānĭae, ārum, f. [perh. adfari], empty, trifling talk, chatter, idle jests: dicta futilia, gerrae;

    only in two passages in App.: affanias adblaterare,

    App. M. 9, p. 221, 25 Elm.:

    effutire,

    id. ib. 10, p. 243, 14 ib.

    Lewis & Short latin dictionary > affaniae

  • 62 arbutus

    arbŭtus, i, f. [kindr. with arbor, since the arbutus was abundant in Italy], the wild strawberry-tree, the arbute, arbutus: Arbutus unedo, Linn.; Ov. M. 10, 102; cf. Verg. G. 2, 69; Col. 7, 9, 6; 8, 10, 4; Plin. 15, 24, 28, § 99; 23, 8, 79, § 151 al.; its fruit, like that of the oak, was anciently the food of men; cf.

    arbutum. Under it the goats were fond of grazing: dulce satis umor, depulsis arbutus haedis, etc.,

    Verg. E. 3, 82; so Hor. C. 1, 17, 5;

    and idle men of reposing: nunc viridi membra sub arbuto Stratus,

    Hor. C. 1, 1, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > arbutus

  • 63 assiduissime

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > assiduissime

  • 64 assiduus

    1.
    assĭdŭus ( ads-, perh. only by confusion of 1. assiduus with 2. assiduus), i, m. [as-do; cf.

    infra,

    Gell. 16, 10, 15 ], a tributepayer; a name given by Servius Tullius to the citizens of the upper and more wealthy classes, in opp. to proletarii, citizens of the lowest classes, who benefit the state only by their progeny (proles).
    I.
    A.. Lit.:

    cum locupletes assiduos (Servius) appellāsset ab aere dando,

    Cic. Rep. 2, 22, 40.—So in the Twelve Tables:

    adsiduo vindex adsiduus esto. Proletario jam civi, cui quis volet vindex esto,

    Gell. 16, 10, 5; cf.

    Dirks. Transl. 154 sq.: locuples enim est assiduus, ut ait L. Aelius, appellatus ab aere dando,

    Cic. Top. 2, 10; Varr. ap. Non. p. 67, 25: quibus erant pecuniae satis locupletes, assiduos;

    contrarios proletarios,

    id. ib.:

    assiduum ab aere dando,

    Quint. 5, 10, 55:

    adsiduus in Duodecim Tabulis pro locuplete dictus, ab assibus, id est aere dando,

    Gell. 16, 10, 15: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur. Alii assiduum locupletem, quasi multorum assium dictum putārunt. Alii eum, qui sumptu proprio militabat, ab asse dando vocatum existimārunt, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.:

    ditiores qui asses dabant, assidui dicti sunt,

    Charis. p. 58 P.; cf. vindex ap. Cassiod. Orth. p. 2318 P.:

    assiduus dicebatur apud antiquos, qui assibus ad aerarii expensam conferendis erat,

    Isid. Orig. 10, 17; cf. Nieb. Röm. Gesch. 1, pp. 496-502.—
    B.
    Meton., a rich person:

    noctīsque diesque adsiduo satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14.—
    II.
    Trop., adject. of a first-rate, classical writer:

    classicus adsiduusque aliquis scriptor, non proletarius,

    Gell. 19, 8, 15 (cf. on the other hand:

    Proletario sermone nunc quidem utere,

    common talk, Plaut. Mil. 3, 1, 157).
    2.
    assĭdŭus ( ads-, Ritschl, Lachm., Fleck., B. and K., Rib., Weissenb., Jahn; ass-, Merk., Halm, K. and H.), a, um, adj. [from assideo, as continuus from contineo, etc.]:

    Itaque qui adest, adsiduus (est),

    Varr. L. L. 7, § 99; but more correctly: adsiduus dicitur, qui in eā re, quam frequenter agit, quasi consedisse videatur, to have sat down to it, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; hence,
    I.
    Constantly present somewhere, attending to, busy or occupied with something (cf. deses, idle, from desideo):

    cum hic filius adsiduus in praediis esset,

    Cic. Rosc. Am. 7; id. Att. 4, 8, b, §

    3: fuit adsiduus mecum praetore me,

    id. Cael. 4, 10; Varr. R. R. 2, 10, 6; Vulg. Eccli. 9, 4; 37, 15:

    semper boni adsiduique domini (i. e. qui frequenter adest in praediis) referta cella vinariā, oleariā, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    suos liberos agricolas adsiduos esse cupiunt,

    id. Rosc. Am. 16, 47:

    flagitator,

    id. Brut. 5, 18:

    his potius tradam adsiduis uno opere eandem incudem diem noctemque tundentibus,

    id. de Or. 2, 39, 162:

    Elevat adsiduos copia longa viros,

    Prop. 3, 31, 44:

    campus, Assiduis pulsatus equis,

    Ov. M. 6, 219:

    adsiduus in oculis hominum fuerat,

    Liv. 35, 10:

    hostis, adsiduus magis quam gravis,

    id. 2, 48:

    canes adsiduiores,

    Varr. R. R. 2, 9:

    circa scholas adsiduus,

    Suet. Tib. 11:

    (patrimonia) majora fiunt Incude adsiduā semperque ardente camino,

    by the busy anvil, Juv. 14, 118:

    Retibus adsiduis penitus scrutante macello Proxima,

    id. 5, 95:

    Quem cavat adsiduis sudibus,

    id. 6, 248:

    in mandatis illius maxime adsiduus esto,

    Vulg. Eccli. 6, 37; 12, 3.—So of the constant attendance of candidates for office, Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37 (cf. these passages in their connection).—Hence sarcastically of parasites:

    urbani adsidui cives, quos scurras vocant,

    Plaut. Trin. 1, 2, 165.—
    II.
    With the prominent idea of continuance in time, continual, unremitting, incessant, perpetual, constant (very freq. both in prose and poetry):

    foro operam adsiduam dare,

    Plaut. As. 2, 4, 22: ludis adsiduas operas dare, [p. 180] Lucr. 4, 974:

    pars terraï perusta solibus adsiduis,

    id. 5, 252:

    imbres,

    id. 5, 341; Cic. Att. 13, 16:

    motus,

    Lucr. 1, 995, and 4, 392;

    2, 97: repulsus,

    id. 4, 106:

    casus,

    id. 5, 205:

    frequentia,

    Cic. Planc. 8 fin.; Q. Cic. Petit. Cons. 9, 37: febricula, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:

    adsidua ac diligens scriptura,

    Cic. Or. 1, 33, 150:

    recordatio,

    id. Fin. 1, 12, 41:

    deorum adsidua insidens cura,

    Liv. 1, 21:

    deprecatio justi adsidua,

    Vulg. Jac. 5, 16:

    (portae) adsiduus custos,

    Liv. 34, 9:

    longa temporum quies et continuum populi otium et assidua senatūs tranquillitas, etc.,

    Tac. Or. 38:

    sterilitates,

    Suet. Claud. 18:

    quantum (nominis) Octavius abstulit udo Caedibus adsiduis gladio,

    Juv. 8, 243:

    barbarorum incursus,

    Suet. Vesp. 8:

    vasa aurea adsiduissimi usūs,

    id. Aug. 71:

    ignis,

    Tib. 1, 1, 6:

    aqua,

    Prop. 2, 1, 68; 2, 19, 31; 3, 11, 56 al.:

    libidines,

    id. 2, 16, 14:

    Hic ver adsiduum atque alienis mensibus aestas,

    Verg. G. 2, 149:

    nubes,

    Ov. M. 1, 66:

    gemitus,

    id. ib. 2, 486 et saep.: Non feret assiduas potiori te dare noctes, * Hor. Epod. 15, 13.—Sometimes said with a degree of impatience, constant, everlasting, eternal:

    lapsus Tectorum adsiduos,

    Juv. 3, 8:

    obvius adsiduo Syrophoenix udus amomo,

    with his everlasting perfume, id. 8, 159 Jahn:

    adsiduo ruptae lectore columnae,

    id. 1, 13.—Hence adv., continually, constantly, without intermission.
    I.
    Form as-sĭdŭō ( ads-):

    operam dare alicui,

    Plaut. Cist. 1, 3, 37:

    edere,

    id. Mil. 1, 1, 50:

    perpotare,

    id. Most. 4, 2, 60:

    esse cum aliquo,

    id. Truc. 2, 4, 68:

    quaerere aliquid,

    Plin. 26, 3, 8, § 16:

    adesse,

    Dig. 40, 4, 44.—Far more freq.,
    II.
    Form assĭdŭē ( ads-):

    ubi sum adsidue, scio,

    Ter. Hec. 2, 1, 20:

    in ore indisciplinatorum adsidue erit,

    Vulg. Eccli. 20, 26:

    Adsidue veniebat,

    Verg. E. 2, 4:

    homines nobiles adsidue unā scribere,

    Ter. Ad. prol. 16:

    adsidue cantare,

    Cic. Div. 1, 34, 74:

    alia, quae suis locis dicentur adsidue,

    Plin. 24, 1, 1, § 3:

    Cum assidue minores parentibus liberi essent,

    Quint. 6, 3, 67:

    agere aliquid,

    Ter. Heaut. prol. 29:

    ut oculis adsidue videmus,

    Cic. N. D. 2, 41, 104:

    audire aliquid,

    id. Mil. 34, 93: frequenter et adsidue consequi aliquid, Auct. ad Her. 4, 56, 69:

    laudare aliquid,

    Vulg. Eccli. 51, 15:

    interrogari,

    ib. ib. 23, 11:

    litteris uti,

    Cic. Fam. 5, 15:

    convivari,

    Suet. Aug. 74:

    frequentare aedem,

    id. ib. 91:

    gestare aliquem ornatum,

    id. Calig. 52:

    DEFLERE ALIQVEM,

    Inscr. Grut. 950, 8:

    adsidue recens,

    Plin. 11, 53, 115, § 277.— Comp not found.—
    * Sup. assĭdŭissimē ( ads-):

    Adsiduissime mecum fuit Dionysius,

    Cic. Brut. 91, 316: salientes (aquae) adsiduissime interdiu et noctu, Sen. Cons. ap. Front. Aquaed. 2, p. 252; for the comparison of the adj. and adv. (as in arduus, exiguus, egregius, industrius, perpetuus, etc.), v. Rudd. I. p. 180, n. 58.

    Lewis & Short latin dictionary > assiduus

  • 65 cesso

    cesso, āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [1. cedo]; lit., to stand back very much; hence, to be remiss in any thing, to delay, loiter, or, in gen., to cease from, stop, give over (indicating a blamable remissness; while desinere, intermittere, requiescere do not include that idea: cessat desidiosus, requiescit fessus, Don. ad Ter. Eun. 3, 1, 15. Diff. from cunctari in this, that the latter designates inaction arising from want of resolution, but cessare that which is the result of slothfulness; cf. Doed. Syn. 3, p. 300 sq.;

    class. in prose and poetry): paulum si cessassem,

    Ter. Eun. 4, 4, 5; 4, 6, 16; id. Ad. 4, 2, 49:

    si tabellarii non cessarint,

    Cic. Prov. Cons. 7, 15:

    in suo studio atque opere,

    id. Sen. 5, 13:

    ne quis in eo, quod me viderit facientem, cesset,

    Liv. 35, 35, 16; cf. id. 35, 18, 8:

    ab apparatu operum ac munitionum nihil cessatum,

    id. 21, 8, 1; 34, 16, 3; 31, 12, 2; Tac. A. 3, 28:

    quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

    whatever delay there was, Verg. A. 11, 288:

    audaciā,

    to be deficient in spirit, Liv. 1, 46, 6; cf.:

    nullo umquam officio,

    id. 42, 6, 8:

    ad arma cessantes Concitet,

    Hor. C. 1, 35, 15 et saep.—So in admonitions:

    quid cessas?

    Ter. And. 5, 6, 15; Tib. 2, 2, 10:

    quid cessatis?

    Curt. 4, 16, 5:

    quor cessas?

    Ter. Ad. 4, 5, 69; cf.: cessas in vota precesque ( poet. for cessas facere vota), Tros, ait, Aenea? cessas? Verg. A. 6, 51 sq.; Tib. 3, 6, 57.— With dat. incommodi: it dies;

    ego mihi cesso,

    i. e. to my own injury, Plaut. Ps. 1, 3, 12 Lorenz ad loc.; id. Ep. 3, 2, 8:

    sed ego nunc mihi cesso, qui non umerum hunc onero pallio,

    Ter. Phorm. 5, 6, 4.—
    b.
    With inf.:

    ego hinc migrare cesso,

    Plaut. Ep. 3, 2, 6 sq.:

    numquid principio cessavit verbum docte dicere?

    id. Pers. 4, 4, 3; so,

    alloqui,

    Ter. And. 2, 2, 6; 5, 2, 4:

    adoriri,

    id. Heaut. 4, 5, 9:

    pultare ostium,

    id. ib. 3, 1, 1; id. Phorm. 2, 3, 30:

    introrumpere,

    id. Eun. 5, 5, 26:

    detrahere de nobis,

    Cic. Att. 11, 11, 2:

    mori,

    Hor. C. 3, 27, 58 et saep.—
    II.
    In gen.
    A.
    To be inactive, idle, at leisure, to do nothing:

    cur tam multos deos nihil agere et cessare patitur? cur non rebus humanis aliquos otiosos deos praeficit?

    Cic. N. D. 3, 39, 93; cf. id. ib. 1, 9, 22; id. Off. 3, 1, 1: nisi forte ego vobis cessare nunc videor;

    cum bella non gero,

    id. de Sen. 6, 18:

    et si quid cessare potes, requiesce sub umbrā,

    Verg. E. 7, 10:

    cessabimus una,

    Prop. 3 (4), 23, 15; Ov. M. 4, 37:

    cur alter fratrum cessare et ludere et ungi praeferat, etc.,

    Hor. Ep. 2, 2, 183 (cessare otiari et jucunde vivere, Schol. Crucq.); so id. ib. 1, 7, 57:

    per hibernorum tempus,

    Liv. 36, 5, 1:

    cessatum usque adhuc est: nunc porro expergiscere,

    Ter. Ad. 4, 4, 23:

    cessatum ducere curam,

    put to rest, Hor. Ep. 1, 2, 31:

    non timido, non ignavo cessare tum licuit,

    Curt. 3, 11, 5.—
    b.
    Of things, to be at rest, to rest, be still, inactive, unemployed, or unused, etc.:

    si cessare putas rerum primordia posse, Cessandoque novos rerum progignere motus,

    Lucr. 2, 80 sq.:

    quid ita cessarunt pedes?

    Phaedr. 1, 9, 5:

    et grave suspenso vomere cesset opus,

    Tib. 2, 1, 6; Ov. F. 6, 348:

    Achilles cessare in Teucros pertulit arma sua,

    Prop. 2, 8, 30:

    cur Berecyntiae Cessant flamina tibiae,

    Hor. C. 3, 19, 19:

    cessat voluntas?

    id. ib. 1, 27, 13:

    cessat ira deae,

    Liv. 29, 18, 10:

    solas sine ture relictas Praeteritae cessasse ferunt Letoïdos aras,

    i. e. remained unsought, unapproached, Ov. M. 8, 278; cf.:

    at nunc desertis cessant sacraria lucis,

    Prop. 3 (4), 13, 47; and:

    cessaturae casae,

    Ov. F. 4, 804:

    cessans honor,

    a vacant office, Suet. Caes. 76.—
    (β).
    Of land, to lie uncultivated, fallow (cf. cessatio):

    alternis idem tonsas cessare novales,

    Verg. G. 1, 71; Plin. 18, 23, 52, § 191; cf. Suet. Aug. 42.— Pass.:

    cessata arva,

    Ov. F. 4, 617.— Trop., of a barren woman, Paul. Nol. Carm. 6, 48.—
    c.
    Sometimes cessare alicui rei, like vacare alicui rei, to have leisure for something, i.e. to attend to, apply one ' s self to:

    amori,

    Prop. 1, 6, 21.—
    B.
    Rarely (prob. not ante-Aug.), not to be at hand or present, to be wanting:

    cessat voluntas? non aliā bibam Mercede,

    Hor. C. 1, 27, 13:

    augendum addendumque quod cessat,

    Quint. 2, 8, 10.—Hence,
    2.
    Judic. t. t.
    a.
    Of persons, not to appear before a tribunal, to make default:

    culpāne quis an aliquā necessitate cessasset,

    Suet. Claud. 15 (where, [p. 323] just before, absentibus; cf.

    absum, 8.): quoties delator adesse jussus cessat,

    Dig. 49, 14, 2, § 4; so ib. 47, 10, 17, § 20.—
    b.
    Of things (a process, verdict), to be invalid, null, void:

    cessat injuriarum actio,

    Dig. 47, 10, 17, § 1:

    revocatio,

    ib. 42, 8, 10, § 1:

    edictum,

    ib. 39, 1, 1:

    senatus consultum,

    ib. 14, 6, 12 et saep.—
    C.
    Also rare, in a moral view, to depart from a right way, i.e. to mistake, err:

    ut scriptor si peccat... Sic qui multum cessat,

    Hor. A. P. 357:

    oratoris perfecti illius, ex nullā parte cessantis,

    Quint. 1, 10, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > cesso

  • 66 conquiesco

    con-quĭesco, quĭēvi, quĭētum, 3 ( perf. sync. conquiesti, Cic. Fam. 1, 1, 1:

    conquierit,

    Cels. 6, 6, n. 34; 7, 19 fin.; inf. conquiesse, Liv. 30, 13, 12), v. n., to be wholly at rest, to rest, take rest, to repose (in good prose; most freq. in Cic., esp. in the transf. and trop. signif.).
    I.
    Lit., to rest, be at rest, to cease from exertion, to be idle or inactive, to be in repose, etc.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    videmus igitur, ut conquiescere ne infantes quidem possint,

    Cic. Fin. 5, 20, 55; id. Fam. 1, 1, 1; id. Rosc. Am. 26, 72:

    (in Tusculano) ex omnibus molestiis et laboribus,

    id. Att. 1, 5, 7:

    ante iter confectum,

    to take rest, to halt, Caes. B. C. 3, 75; Varr. R. R. 3, 9, 8:

    juvenem instigat, nec conquiescere ipsa potest,

    Liv. 1, 47, 6; 21, 10, 3; 30, 13, 12:

    qui non concoxit, ex toto conquiescere (debet), ac neque labori se, neque exercitationi, neque negotiis credere,

    Cels. 1, 2 init.
    (β).
    With ab or ex and abl.:

    ex omnibus molestiis et laboribus uno illo in loco conquiescimus,

    Cic. Att. 1, 5, 7:

    a continuis bellis,

    id. Balb. 1, 3.—
    B.
    In partic., of sleep, to take repose, take a nap:

    meridie,

    Caes. B. G. 7, 46: paulisper post cibum meridianum, * Suet. Aug. 78.—Hence, prov.:

    de istac re in oculum utrumvis conquiescito,

    i. e. you may be entirely easy, unconcerned, Plaut. Ps. 1, 1, 121 (cf. auris, I. A.).—
    2.
    To give the voice rest, pause (in speaking): no tatur enim maxime similitudo in conquiescendo, [p. 425] Cic. de Or. 3, 49, 191.—
    3.
    In gen., to pause, stop:

    illam furiam pestemque... nec conquiesse, donec ipsa manibus suis nefaria sibi arma adversus hospitem indueret,

    Liv. 30, 13, 12; cf.:

    quia tu nisi perfectā re de me non conquiesti,

    Cic. Fam. 1, 1, 1:

    profecto numquam conquiescam neque defatigabor ante, quam illorum vias percepero, etc.,

    id. de Or. 3, 36, 145.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of inanimate and abstract things as subjects, to stop, pause, rest, be quiet, to be at rest, be in repose, etc.:

    quando illius postea sica conquievit?

    Cic. Mil. 14, 37:

    navigatio mercatorum,

    is stopped, closed, id. Imp. Pomp. 6, 15:

    vectigal,

    id. Agr. 1, 7, 21:

    litterae, nisi quid novi exstiterit,

    id. Att. 12, 39 fin.:

    non manes, non stirps (ejus viri),

    Liv. 21, 10, 3:

    imbre conquiescente,

    id. 24, 47, 1:

    omnia bella jure gentium conquiescant,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    si Italia a delectu, urbs ab armis sine Milonis clade numquam esset conquietura,

    id. Mil. 25, 68:

    manes a posterorum execrationibus,

    Plin. Pan. 53 fin. —In medic. lang.:

    febris,

    Cels. 2, 8:

    inflammatio,

    id. 7, 19 fin.:

    sanguis,

    id. 5, 26, 21 al. —
    B.
    (Cf. acquiesco, II.) To enjoy entire repose, to find rest, recreation, pleasure in something.
    (α).
    Absol.:

    habebam, quo confugerem, ubi conquiescerem,

    Cic. Fam. 4, 6, 2:

    nec nocte nec interdiu virum conquiescere pati,

    Liv. 1, 47, 1:

    nec conquiescere socios vestros posse, quoad regia Pergami sit,

    be at peace, id. 42, 42, 6:

    ubi aures convicio defessae conquiescant,

    Cic. Arch. 6, 12:

    ambitio non patitur quemquam in eādem mensurā honorum conquiescere, quā, etc.,

    Sen. Ben. 2, 27, 3.—
    (β).
    With in and abl.:

    in nostris studiis libentissime conquiescimus,

    Cic. Fam. 9, 6, 5; so,

    in amore atque in adulescentiā tuā,

    id. ib. 2, 1 fin.:

    in amici mutuā benevolentiā,

    id. Lael. 6, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > conquiesco

  • 67 deses

    dēses, ĭdis ( nom. sing. appears not to occur), adj. [desideo], inactive, indolent, idle (syn.: iners, segnis, piger, ignavus, socors, tardus—rare, perh. not ante-Aug., nor in Aug. poets).
    I.
    Prop.:

    sedemus desides domi,

    Liv. 3, 68;

    so of persons,

    id. 1, 32; 3, 7; Col. 12, 1, 2:

    longa pace desides,

    Tac. H. 1, 88; 2, 21; Gell. 13, 8 fin. (with ignavus); with ab:

    desidem ab opere suo,

    Col. 7, 12, 2.—
    II.
    Transf. of inanimate things:

    nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse atque imbellem,

    Liv. 21, 16:

    naturā deside torpet orbis,

    Luc. 9, 436:

    desidis otia vitae,

    Stat. S. 3, 5, 85:

    causae desidis anni,

    id. ib. 3, 1, 2:

    deside passu Ire,

    id. ib. 5, 2, 61:

    deside cura,

    id. Th. 6, 147; 10, 87.

    Lewis & Short latin dictionary > deses

  • 68 desideo

    dē-sĭdĕo, sēdi, 2, v. n. [sedeo], to remain or continue sitting, to sit long; and with the accessory idea of inactivity, to sit idle, to remain inactive (rare; not in Cic.).
    I.
    In gen.:

    tam diu Ibi desidere neque redire filium,

    Plaut. Bac. 2, 3, 4; id. Ps. 4, 4, 7:

    frustra ibi totum desedi diem,

    Ter. Hec. 5, 3, 2:

    aquila ramis,

    Phaedr. 2, 4, 21; cf.:

    amoenioribus locis,

    Quint. 5, 8, 1:

    apud Nicomedem,

    Suet. Caes. 2:

    in aliquo spectaculo,

    Sen. Ep. 7:

    in discrimine sociorum,

    Suet. Caes. 4.—
    II.
    In partic., to go to stool, Cels. 2, 7; 2, 12 fin.; 4, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > desideo

  • 69 desidia

    1.
    dēsĭdĭa, ae, f. [desideo], a sitting long, remaining in a place.
    I.
    Prop. (rare), Prop. 1, 15, 6.—
    II.
    A sitting idle, idleness, inactivity, slothfulness (class.;

    for syn. cf.: inertia, languor, otium, pax, feriae, justitium, dies fasti, etc., and v. deses): in portum confugere non inertiae neque desidiae,

    Cic. Brut. 2, 8;

    so with inertia,

    id. Sest. 10, 22;

    with languor,

    id. Off. 1, 34, 123; id. Tusc. 5, 27, 78;

    with socordia,

    Sall. C. 4, 1;

    with segnities,

    Suet. Galb. 9 et saep.;

    opp. industria,

    Cic. Sest. 48 fin.;

    opp. agentes,

    Ov. R. Am. 149 et saep.:

    corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24: latrocinia desidiae minuendae causa fieri, * Caes. B. G. 6, 23, 6:

    horridus alter (ductor apium) desidiā,

    Verg. G. 4, 94:

    vitanda est improba Siren, Desidia,

    Hor. S. 2, 3, 15 et saep.—In plur., Lucr. 5, 48; cf.:

    vobis desidiae cordi,

    Verg. A. 9, 615.—
    B.
    Of an inanimate subject:

    ager post longam desidiam laetas segetes affert,

    lying fallow, Col. 2, 17, 3.
    2.
    dēsīdĭa, ae, f. [desido], a subsiding, retiring (an Appuleian word):

    maris, Ap. de Mundo, p. 73, 28: sanguinis,

    id. Dogm. Plat. p. 17, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > desidia

  • 70 dicabula

    dĭcābŭla and dĭcĭbŭla, ōrum, n. [dicax], chatter, idle talk (late Lat.), Mart. Cap. 8, § 809; Tert. adv. Val. 20.

    Lewis & Short latin dictionary > dicabula

  • 71 fabula

    1.
    fābŭla, ae, f. [fari], a narration, narrative, account, story; the subject of common talk.
    I.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose;

    syn.: narratio, fasti, annales, res gestae, historia): additur fabulae, quo vulgo Sabini aureas armillas brachio laevo habuerint, pepigisse eam, etc.,

    Liv. 1, 11, 8:

    poëticae (opp. incorrupta rerum gestarum monumenta), id. praef. § 6: Ummidius, qui tam (non longa est fabula) dives, ut, etc.,

    Hor. S. 1, 1, 95; id. Ep. 1, 2, 6:

    mutato nomine de te fabula narratur,

    id. S. 1, 1, 70:

    asinaeque paternum Cognomen vertas in risum et fabula flas,

    the common talk, town's talk, id. Ep. 1, 13, 9; cf.:

    heu me, per urbem Fabula quanta fui!

    id. Epod. 11, 8:

    fabula (nec sentis) tota jactaris in urbe,

    you are talked of all over the city, Ov. Am. 8, 1, 21; cf. Suet. Aug. 70; id. Dom. 15; Mart. 3, 14:

    habes omnes fabulas urbis,

    Plin. Ep. 8, 18, 11:

    nova fabula,

    the news, Juv. 1, 145:

    semper formosis fabula poena fuit,

    Prop. 2, 32, 26 (3, 30, 26 M.):

    a diverticulo repetatur fabula,

    let us return to our story, Juv. 15, 72.—
    B.
    Transf., conversation (post-Aug.):

    ut fabulas quoque eorum et disputationes et arcana semotae dictionis penitus exciperem,

    conversations, Tac. Or. 2:

    praeceptores cum auditoribus suis fabulas habent,

    id. ib. 29; cf.:

    cum inter fabulas privatas sermo esset ortus, quanti, etc.,

    in private conversation, Lampr. Heliog. 25.—With a dependent clause:

    ne id accidat, quod cuipiam Thraco venisse usu, fabula est,

    is related, Gell. 19, 12, 6.—
    2.
    In vulg. lang. (like the Germ. Geschichte), affair, concern, matter:

    sed quid ego aspicio? quae haec fabula'st?

    what sort of an affair is this? Plaut. Pers. 5, 2, 11; Ter. And. 4, 4, 8.
    II.
    In partic. (freq. and class.), a fictitious narrative, a tale, story (syn.: apologus, narratio): narrationum tris accepimus species, fabulam, quae versatur in tragoediis atque carminibus non a veritate modo, sed etiam a forma veritatis remota, argumentum... historiam, etc., Quint. 2, 4, 2:

    haec res agetur nobis, vobis fabula,

    Plaut. Capt. prol. 52:

    peregrino narrare fabulas,

    id. Men. 5, 1, 24:

    num igitur me cogis etiam fabulis credere? quae delectationis habeant quantum voles... auctoritatem quidem nullam debemus nec fidem commenticiis rebus adjungere, etc.,

    Cic. Div. 2, 55, 113; cf.:

    fictis fabulis,

    id. Mil. 3, 8:

    antiquitas recepit fabulas, fictas etiam nonnumquam incondite,

    id. Rep. 2, 10; cf.:

    a fabulis ad facta venire,

    id. ib. 2, 2 fin.:

    minor fabulis habetur fides,

    id. ib. 2, 10:

    saepe fabulis fidem firmare (consuerant),

    Suet. Rhet. 1 med.;

    Liv. praef. § 6: non fabula rumor Ille fuit,

    Ov. M. 10, 561:

    fabulam inceptat,

    Ter. And. 5, 4, 22:

    quid tamen ista velit sibi fabula, ede,

    Hor. S. 2, 5, 61:

    fabulae!

    mere stories! stuff! nonsense! Ter. Heaut. 2, 3, 95; id. And. 1, 3, 19:

    ne convivialium fabularum simplicitas in crimen duceretur,

    Tac. A. 6, 11 fin.:

    sufficiunt duae fabulae, an tertiam poscis?

    Plin. Ep. 2, 20, 9.—In apposition:

    jam te premet nox fabulaeque Manes (= fabulosi, inanes),

    Hor. C. 1, 4, 16:

    civis et manes et fabula fies,

    Pers. 5, 152:

    nos jam fabula sumus,

    Ter. Hec. 4, 3, 14.—So of idle tales:

    ineptas et aniles fabulas devita,

    Vulg. 1 Tim. 4, 7 al.—
    B.
    Of particular kinds of poetry.
    1.
    Most freq., a dramatic poem, drama, play (syn.:

    ludus, cantus, actio, etc.): in full, fabula scaenica,

    Amm. 28, 1, 4;

    or, theatralis,

    id. 14, 6, 20:

    fabula ad actum scenarum composita,

    Quint. 5, 10, 9; cf. id. 11, 3, 73 sq.:

    Livianae fabulae non satis dignae, quae iterum legantur. Atque hic Livius primus fabulam, C. Clodio Caeci filio et M. Tuditano Cos. docuit,

    produced, Cic. Brut. 18, 72; v. doceo, II. init.; cf.: fabulam dare, under do, II. H.; so,

    facere,

    Varr. L. L. 5, 8:

    neque histrioni ut placeat, peragenda fabula est,

    Cic. de Sen. 19, 70:

    securus, cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176:

    neve minor neu sit quinto productior actu Fabula,

    id. A. P. 190:

    M. Pacuvii nova fabula,

    Cic. Lael. 7, 24:

    Terentii,

    Hor. S. 1, 2, 21:

    Attae,

    id. Ep. 2, 1, 80 et saep.:

    in fabulis stultissima persona,

    Cic. Lael. 26, 100 et saep.— Transf.:

    non solum unum actum, sed totam fabulam confecissem,

    Cic. Phil. 2, 14, 34.—
    2.
    A fable (cf. apologus):

    fabularum cur sit inventum genus Brevi docebo, etc.,

    Phaedr. 3, prol. 33:

    quae (res) vel apologum, vel fabulam vel aliquam contineat irrisionem,

    Cic. Inv. 1, 17, 25:

    nota illa de membris humanis adversus ventrem discordantibus fabula,

    Quint. 5, 11, 19 (shortly before, fabella) et saep.—Prov.: Lupus in fabula (like the Engl., talk of the devil, and he will appear), of a person who comes just as we are talking about him, Ter. Ad. 4, 1, 21; Cic. Att. 13, 33, 4; so,

    lupus in sermone,

    Plaut. Stich. 4, 1, 71.
    2.
    făbŭla, v. fabulus.

    Lewis & Short latin dictionary > fabula

  • 72 frigidum

    frīgĭdus, a, um, adj. [frigeo], cold, cool, chill, chilling (opp. calidus; syn.: gelidus, algidus, glacialis; corresp. in most of its senses to the Gr. psuchros).
    I.
    Lit.:

    calida et frigida, et amara et dulcia,

    Cic. Rep. 3, 8 fin.:

    fons luce diurnā Frigidus, et calidus nocturno tempore,

    Lucr. 6, 849:

    fons,

    id. ib. 6, 873; 879; cf.:

    frigidior umor,

    id. 6, 840; 844:

    nec ullum hoc frigidius flumen attigi,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    ut nec frigidior Thracam ambiat Hebrus,

    Hor. Ep. 1, 16, 13:

    loca frigidissima,

    Caes. B. G. 4, 1 fin.:

    rura,

    Hor. Ep. 1, 15, 9:

    Praeneste,

    id. C. 3, 4, 22:

    Tempe,

    Verg. G. 2, 469:

    aquilo,

    id. ib. 2, 404:

    aura,

    Ov. Am. 2, 16, 36; cf.:

    manet sub Jove frigido Venator,

    Hor. C. 1, 1, 25:

    umbra noctis,

    Verg. E. 8, 14:

    caelum est hieme frigidum et gelidum,

    cold and frosty, Plin. Ep. 5, 6, 4:

    frigidus aëra vesper Temperat,

    Verg. G. 3, 336:

    frigidus latet anguis in herba,

    id. E. 3, 93:

    anguis,

    id. ib. 8, 71 (cf. psuchron ophin, Theogn. 602;

    Theocr. 15, 58): pellis duraque,

    Lucr. 6, 1194:

    febris,

    an ague, Plin. 26, 11, 71, § 289; so,

    quartana,

    Hor. S. 2, 3, 290:

    fomenta,

    id. Ep. 1, 3, 26.— Poet.:

    ille frigidas Noctes non sine multis Insomnis lacrimis agit,

    i. e. without a bedfellow, lonely, Hor. C. 3, 7, 6:

    frigidus annus,

    winter, Verg. A. 6, 311; Tib. 4, 8, 4 Huschke (al. amnis).—Prov.: aquam frigidam suffundere, to pour cold water over for to slander, Plaut. Cist. 1, 1, 37; v. suffundo.—
    2.
    As subst.
    a.
    frīgĭdum, i, n., the cold: obaequalitas ferventis ac frigidi, Apul. Dog. Plat. 1, p. 11, 24.— Plur.:

    frigida (opp. calida),

    Ov. M. 1, 19.—
    b.
    frī-gĭda, ae, f. (sc. aqua), cold water (like calida or calda, ae, warm water):

    frigida lavare lubenter,

    Plaut. Most. 1, 3, 1:

    frigidam bibere,

    Cels. 1, 5:

    frigidam aegro dare,

    Suet. Claud. 40:

    frigidā lavari,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    noxia ut frigidam febri,

    Quint. 5, 11, 31.—
    c.
    In a contracted form: FRIDVM, i, n.: DA FRIDVM PVSILLVM, i. e. a little ice-water, Inscr. Pompej. in Mus. Borbon. IV. p. 5 (cf.:

    solve nives,

    Mart. 5, 64).—
    B.
    In partic., cold, chilled, of a dead person, or one stiffened with fright (for the latter cf.:

    est et frigida multa, comes formidinis aura,

    Lucr. 3, 290; poet.):

    illa (Eurydice) Stygiā nabat jam frigida cymbā,

    Verg. G. 4, 506; Ov. M. 7, 136; also,

    transf.: Eurydicen vox ipsa et frigida lingua, Ah, miseram Eurydicen! anima fugiente vocabat,

    Verg. G. 4, 525:

    membra nati,

    Ov. M. 14, 743:

    mors,

    Verg. A. 4, 385; Val. Fl. 5, 26; cf.:

    pausa vitaï,

    Lucr. 3, 930:

    stricto Aesonides stans frigidus ense,

    stiffened with fright, Val. Fl. 7, 530:

    miles nec frigidus aspicit hostem,

    i. e. fearless, Sil. 9, 49; cf.:

    formidine turpi Frigida corda tremunt,

    id. 2, 339:

    frigida mens criminibus,

    Juv. 1, 166:

    mihi frigidus horror Membra quatit,

    Verg. A. 3, 29.
    II.
    Trop.
    A.
    Without ardor or encrgy, cold, frigid, indifferent, inactive, remiss, indolent, feeble:

    nimis lentus in dicendo et paene frigidus,

    Cic. Brut. 48, 178:

    accusatoribus frigidissimis utitur,

    lukewarm, indolent, id. Q. Fr. 3, 3, 3:

    non frigida virgo,

    i. e. glowing with love, Ov. Am. 2, 1, 5; cf.:

    frigidus aevo Laomedontiades,

    Juv. 6, 325: (equus) Frigidus in Venerem senior, Verg. [p. 782] G. 3, 97:

    (Empedocles) ardentem Frigidus Aetnam Insiluit,

    in cold blood, Hor. A. P. 465:

    in re frigidissima cales, in ferventissima friges,

    Auct. Her. 4, 15, 21:

    frigidae litterae,

    cold, frigid, Cic. Fam. 10, 16, 1:

    solacia,

    Ov. P. 4, 2, 45; cf.

    cura,

    Lucr. 4, 1060 (with which cf.:

    curarum frigus,

    Ov. P. 3, 9, 25):

    frigida bello Dextera,

    feeble, Verg. A. 11, 338:

    ensis,

    inactive, idle, Luc. 5, 245; 7, 502:

    (apes) Contemnuntque favos et frigida tecta relinquunt,

    i. e. not animated by labor, Verg. G. 4, 104 (cf. opp. fervet opus, id. ib. 169).—
    B.
    Without force or point, flat, insipid, dull, trivial, frigid, vain (syn.: jejunus, inanis;

    opp. salsus, facetus, esp. in post-Aug. prose): cave in ista tam frigida, tam jejuna calumnia delitescas,

    Cic. Caecin. 21, 61; cf.:

    haec aut frigida sunt, aut tum salsa, cum aliud est exspectatum,

    id. de Or. 2, 64, 260:

    (sententias) dicere leves, frigidas ineptas,

    Quint. 8, 5, 30:

    verba frigidiora vitare,

    Cic. de Or. 2, 63, 256; cf. id. Or. 26, 89:

    frigidi et arcessiti joci,

    Suet. Claud. 21; cf. Quint. 9, 3, 69:

    illud frigidum et inane,

    id. 10, 2, 17:

    illud apud Euripidem frigidum sane, quod, etc.,

    id. 5, 10, 31:

    frigida et puerilis affectatio,

    id. 4, 1, 77:

    frigida et inanis affectatio,

    id. 7, 3, 74:

    genus acuminis in reprehendendis verbis, nonnumquam frigidum, interdum etiam facetum,

    Cic. Brut. 67, 236:

    in salibus aliquando frigidus,

    Quint. 12, 10, 12:

    dies frigidis rebus absumere,

    Plin. Ep. 1, 9, 3:

    negotia,

    id. ib. 9, 2, 1; cf.:

    omnia ista frigida et inania videntur,

    id. ib. 4, 17, 4; Sen. de Ira, 2, 11.— With a subject-clause:

    leve ac frigidum sit his addere, quo propinquos amicosque pacto tractaverit,

    Suet. Calig. 26.—
    * C.
    With active meaning, causing cold or fright, frightening:

    frigidus a rostris manat per compita rumor,

    Hor. S. 2, 6, 50.—Hence, adv.: frīgĭde (only acc. to II. and very rare; not in Cic.).
    1.
    Inactively, slowly, feebly: quae cupiunt, tamen ita frigide agunt, ut nolle existimentur, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3.—
    2.
    Flatly, trivially, insipidly, frigidly:

    verbis inepte et frigide uti,

    Gell. 13, 24, 7;

    so with inaniter,

    id. 7, 3, 43;

    with exigue, opp. graviter,

    id. 19, 3, 1; cf.

    also: quae sunt dicta frigidius,

    Quint. 6, 3, 4:

    transire in diversa subsellia, parum verecundum est... Et si aliquando concitate itur, numquam non frigide reditur,

    i. e. in a silly, ridiculous manner, id. 11, 3, 133:

    tum ille infantem suam frigidissime reportavit,

    id. 6, 1, 39.

    Lewis & Short latin dictionary > frigidum

  • 73 frigidus

    frīgĭdus, a, um, adj. [frigeo], cold, cool, chill, chilling (opp. calidus; syn.: gelidus, algidus, glacialis; corresp. in most of its senses to the Gr. psuchros).
    I.
    Lit.:

    calida et frigida, et amara et dulcia,

    Cic. Rep. 3, 8 fin.:

    fons luce diurnā Frigidus, et calidus nocturno tempore,

    Lucr. 6, 849:

    fons,

    id. ib. 6, 873; 879; cf.:

    frigidior umor,

    id. 6, 840; 844:

    nec ullum hoc frigidius flumen attigi,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    ut nec frigidior Thracam ambiat Hebrus,

    Hor. Ep. 1, 16, 13:

    loca frigidissima,

    Caes. B. G. 4, 1 fin.:

    rura,

    Hor. Ep. 1, 15, 9:

    Praeneste,

    id. C. 3, 4, 22:

    Tempe,

    Verg. G. 2, 469:

    aquilo,

    id. ib. 2, 404:

    aura,

    Ov. Am. 2, 16, 36; cf.:

    manet sub Jove frigido Venator,

    Hor. C. 1, 1, 25:

    umbra noctis,

    Verg. E. 8, 14:

    caelum est hieme frigidum et gelidum,

    cold and frosty, Plin. Ep. 5, 6, 4:

    frigidus aëra vesper Temperat,

    Verg. G. 3, 336:

    frigidus latet anguis in herba,

    id. E. 3, 93:

    anguis,

    id. ib. 8, 71 (cf. psuchron ophin, Theogn. 602;

    Theocr. 15, 58): pellis duraque,

    Lucr. 6, 1194:

    febris,

    an ague, Plin. 26, 11, 71, § 289; so,

    quartana,

    Hor. S. 2, 3, 290:

    fomenta,

    id. Ep. 1, 3, 26.— Poet.:

    ille frigidas Noctes non sine multis Insomnis lacrimis agit,

    i. e. without a bedfellow, lonely, Hor. C. 3, 7, 6:

    frigidus annus,

    winter, Verg. A. 6, 311; Tib. 4, 8, 4 Huschke (al. amnis).—Prov.: aquam frigidam suffundere, to pour cold water over for to slander, Plaut. Cist. 1, 1, 37; v. suffundo.—
    2.
    As subst.
    a.
    frīgĭdum, i, n., the cold: obaequalitas ferventis ac frigidi, Apul. Dog. Plat. 1, p. 11, 24.— Plur.:

    frigida (opp. calida),

    Ov. M. 1, 19.—
    b.
    frī-gĭda, ae, f. (sc. aqua), cold water (like calida or calda, ae, warm water):

    frigida lavare lubenter,

    Plaut. Most. 1, 3, 1:

    frigidam bibere,

    Cels. 1, 5:

    frigidam aegro dare,

    Suet. Claud. 40:

    frigidā lavari,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    noxia ut frigidam febri,

    Quint. 5, 11, 31.—
    c.
    In a contracted form: FRIDVM, i, n.: DA FRIDVM PVSILLVM, i. e. a little ice-water, Inscr. Pompej. in Mus. Borbon. IV. p. 5 (cf.:

    solve nives,

    Mart. 5, 64).—
    B.
    In partic., cold, chilled, of a dead person, or one stiffened with fright (for the latter cf.:

    est et frigida multa, comes formidinis aura,

    Lucr. 3, 290; poet.):

    illa (Eurydice) Stygiā nabat jam frigida cymbā,

    Verg. G. 4, 506; Ov. M. 7, 136; also,

    transf.: Eurydicen vox ipsa et frigida lingua, Ah, miseram Eurydicen! anima fugiente vocabat,

    Verg. G. 4, 525:

    membra nati,

    Ov. M. 14, 743:

    mors,

    Verg. A. 4, 385; Val. Fl. 5, 26; cf.:

    pausa vitaï,

    Lucr. 3, 930:

    stricto Aesonides stans frigidus ense,

    stiffened with fright, Val. Fl. 7, 530:

    miles nec frigidus aspicit hostem,

    i. e. fearless, Sil. 9, 49; cf.:

    formidine turpi Frigida corda tremunt,

    id. 2, 339:

    frigida mens criminibus,

    Juv. 1, 166:

    mihi frigidus horror Membra quatit,

    Verg. A. 3, 29.
    II.
    Trop.
    A.
    Without ardor or encrgy, cold, frigid, indifferent, inactive, remiss, indolent, feeble:

    nimis lentus in dicendo et paene frigidus,

    Cic. Brut. 48, 178:

    accusatoribus frigidissimis utitur,

    lukewarm, indolent, id. Q. Fr. 3, 3, 3:

    non frigida virgo,

    i. e. glowing with love, Ov. Am. 2, 1, 5; cf.:

    frigidus aevo Laomedontiades,

    Juv. 6, 325: (equus) Frigidus in Venerem senior, Verg. [p. 782] G. 3, 97:

    (Empedocles) ardentem Frigidus Aetnam Insiluit,

    in cold blood, Hor. A. P. 465:

    in re frigidissima cales, in ferventissima friges,

    Auct. Her. 4, 15, 21:

    frigidae litterae,

    cold, frigid, Cic. Fam. 10, 16, 1:

    solacia,

    Ov. P. 4, 2, 45; cf.

    cura,

    Lucr. 4, 1060 (with which cf.:

    curarum frigus,

    Ov. P. 3, 9, 25):

    frigida bello Dextera,

    feeble, Verg. A. 11, 338:

    ensis,

    inactive, idle, Luc. 5, 245; 7, 502:

    (apes) Contemnuntque favos et frigida tecta relinquunt,

    i. e. not animated by labor, Verg. G. 4, 104 (cf. opp. fervet opus, id. ib. 169).—
    B.
    Without force or point, flat, insipid, dull, trivial, frigid, vain (syn.: jejunus, inanis;

    opp. salsus, facetus, esp. in post-Aug. prose): cave in ista tam frigida, tam jejuna calumnia delitescas,

    Cic. Caecin. 21, 61; cf.:

    haec aut frigida sunt, aut tum salsa, cum aliud est exspectatum,

    id. de Or. 2, 64, 260:

    (sententias) dicere leves, frigidas ineptas,

    Quint. 8, 5, 30:

    verba frigidiora vitare,

    Cic. de Or. 2, 63, 256; cf. id. Or. 26, 89:

    frigidi et arcessiti joci,

    Suet. Claud. 21; cf. Quint. 9, 3, 69:

    illud frigidum et inane,

    id. 10, 2, 17:

    illud apud Euripidem frigidum sane, quod, etc.,

    id. 5, 10, 31:

    frigida et puerilis affectatio,

    id. 4, 1, 77:

    frigida et inanis affectatio,

    id. 7, 3, 74:

    genus acuminis in reprehendendis verbis, nonnumquam frigidum, interdum etiam facetum,

    Cic. Brut. 67, 236:

    in salibus aliquando frigidus,

    Quint. 12, 10, 12:

    dies frigidis rebus absumere,

    Plin. Ep. 1, 9, 3:

    negotia,

    id. ib. 9, 2, 1; cf.:

    omnia ista frigida et inania videntur,

    id. ib. 4, 17, 4; Sen. de Ira, 2, 11.— With a subject-clause:

    leve ac frigidum sit his addere, quo propinquos amicosque pacto tractaverit,

    Suet. Calig. 26.—
    * C.
    With active meaning, causing cold or fright, frightening:

    frigidus a rostris manat per compita rumor,

    Hor. S. 2, 6, 50.—Hence, adv.: frīgĭde (only acc. to II. and very rare; not in Cic.).
    1.
    Inactively, slowly, feebly: quae cupiunt, tamen ita frigide agunt, ut nolle existimentur, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3.—
    2.
    Flatly, trivially, insipidly, frigidly:

    verbis inepte et frigide uti,

    Gell. 13, 24, 7;

    so with inaniter,

    id. 7, 3, 43;

    with exigue, opp. graviter,

    id. 19, 3, 1; cf.

    also: quae sunt dicta frigidius,

    Quint. 6, 3, 4:

    transire in diversa subsellia, parum verecundum est... Et si aliquando concitate itur, numquam non frigide reditur,

    i. e. in a silly, ridiculous manner, id. 11, 3, 133:

    tum ille infantem suam frigidissime reportavit,

    id. 6, 1, 39.

    Lewis & Short latin dictionary > frigidus

  • 74 gerro

    gerro, (archaic orthogr.: ‡ cerrones leves et inepti, Paul. ex Fest. v. p. 40 Müll.), ōnis, m. [gerrae], a trifler, idle fellow:

    gerro, iners, fraus, heluo, Ganeo, damnosus!

    Ter. Heaut. 5, 4, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > gerro

  • 75 ignavus

    ignāvus, a, um, adj. [in-gnavus, navus], inactive, lazy, slothful, idle, sluggish, listless, without spirit, cowardly, dastardly (syn.: iners, socors; opp.: strenuus, alacer, fortis).
    I.
    Lit., of living beings (freq. and class.):

    homines,

    Plaut. Rud. 3, 5, 49:

    si non fecero Ei male aliquo pacto, me esse dicito ignavissimum,

    id. Bacch. 3, 6, 27:

    quid ergo ille ignavissumus mi latitabat?

    id. Trin. 4, 2, 82; 1, 2, 128; id. Poen. 4, 2, 24:

    homo inertior, ignavior, magis vir inter mulieres proferri non potest,

    Cic. Verr. 2, 2, 78, § 192:

    ignavus miles ac timidus,

    id. Tusc. 2, 23, 54; cf.:

    compertum habeo, milites neque ex ignavo strenuum neque fortem ex timido exercitum oratione imperatoris fieri,

    Sall. C. 58, 1:

    feroces et inquieti inter socios, ignavi et imbelles inter hostes,

    Liv. 26, 2, 11:

    ignavissimus ac fugacissimus hostis,

    id. 5, 28, 8:

    ignavissimi homines (opp.: fortissimi viri),

    Sall. C. 12 fin.:

    canis Ignavus adversum lupos,

    Hor. Epod. 6, 2:

    (apes) Ignavaeque fame et contracto frigore pigrae,

    Verg. G. 4, 259:

    ignavum, fucos, pecus a praesepibus arcent,

    id. A. 1, 435:

    genus ignavum quod lecto gaudet,

    Juv. 7, 105.— Subst.:

    cedentibus ignavis et imbecillis,

    Cic. Rep. 1, 32:

    in bello poena ignavis ab imperatoribus constituitur,

    id. Caecin. 16, 46:

    in victoria vel ignavis gloriari licet, adversae res etiam bonos detractant,

    Sall. J. 53 fin.; cf.:

    gloriam, honorem, imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant,

    id. C. 11, 2:

    favimus ignavo,

    Ov. Am. 3, 2, 73.—
    (β).
    With gen.:

    legiones operum et laboris ignavae,

    Tac. A. 11, 18; cf.:

    possis ignavus haberi et subiti casus improvidus, si, etc.,

    Juv. 3, 272.
    II.
    Transf.
    A.
    Of inanim. and abstr. things (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    quae vitia non sunt senectutis, sed inertis, ignavae, somniculosae senectutis,

    Cic. de Sen. 11, 36:

    nemora,

    i. e. unfruitful, Verg. G. 2, 208:

    globus,

    i. e. immovable, Plin. 2, 8, 6, § 33; cf.

    gravitas,

    Ov. M. 2, 821:

    stagna jacentis aquae,

    Luc. 5, 442:

    ignavo stupuerunt verba palato,

    i. e. speechless, Ov. Am. 2, 6, 47:

    mora,

    id. A. A. 1, 186:

    anni,

    spent in idleness, id. Am. 1, 15, 1; cf.

    otia,

    id. Tr. 1, 7, 25:

    septima lux,

    i. e. the Jewish Sabbath, Juv. 14, 106: ignavum conferunt stipendium, only money, not soldiers, arms, etc., Vell. 2, 39, 1:

    sucus meconium vocatur, multum opio ignavior,

    weaker, less efficacious, Plin. 20, 18, 76, § 202: quorundam flos tantum jucundus, reliquae partes ignavae, ut violae ac rosae, without smell, id. 21, 7, 18, § 37:

    cornicula ante oculos ignava,

    i. e. of no use, id. 11, 28, 34, § 100:

    ignavum est rediturae parcere vitae,

    Luc. 1, 492.—
    B.
    Of things that produce inactivity or indolence, that renders slothful or inactive: nec nos impediet illa ignava ratio, quae dicitur: appellatur enim quidam a philosophis argos logos, cui si pareamus, nihil omnino agamus in vita. Sic enim interrogant:

    Si fatum tibi est, etc.... Recte genus hoc interrogationis ignavum et iners nominatum est, quod eadem ratione omnis e vita tolletur actio,

    relaxing, Cic. Fat. 12, 28 sq.:

    frigus,

    Ov. M. 2, 763:

    aestus,

    id. ib. 7, 529:

    dolor,

    Plin. 11, 18, 20, § 64.—Hence, adv. in two forms, ignāvē and ignā-vĭter.
    (α).
    Ignave, sluggishly, slothfully, without spirit:

    ne quid abjecte, ne quid timide, ne quid ignave, ne quid serviliter muliebriterve faciamus,

    Cic. Tusc. 2, 23, 55:

    dicere multa,

    flatly, tamely, Hor. Ep. 2, 1, 67.—
    (β).
    Ignaviter, lazily, sluggishly, tardily: ignaviter quaerere, Lucil. ap. Non. 513, 14; Quadrig. ap. Prisc. p. 1010 P.; Hirt. ap. Cic. Att. 15, 6, 2.—
    b.
    Comp.:

    carpere ignavius herbas,

    Verg. G. 3, 465.

    Lewis & Short latin dictionary > ignavus

  • 76 immunis

    immūnis ( inm- and archaic in-moenis), e, adj. [in-munus], free or exempt from a public service, burāen, or charge (class.; cf.: expers, exsors).
    I.
    Lit.:

    melius hi quam nos, qui piratas immunes, socios vectigales habemus,

    Cic. Off. 3, 11, 49:

    quid immunes? hi certe nihil debent,

    id. Verr. 2, 5, 21, § 53:

    sine foedere immunes civitates ac liberae,

    id. ib. 2, 3, 6, § 13; id. Font. 4, 7:

    immunis militiā,

    Liv. 1, 43, 8:

    Ilienses ab omni onere immunes praestitit,

    Suet. Claud. 25:

    qui agros immunes liberosque arant, i. e.,

    free from taxes, tax-free, Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166; cf. id. Agr. 3, 2, 9:

    duo milia jugerum Sexto Clodio rhetori assignasti, et quidem immunia,

    Suet. Rhet. 5.—
    (β).
    With gen.:

    immunes portoriorum,

    Liv. 38, 14:

    ceterorum immunes nisi propulsandi hostis,

    Tac. A. 1, 36.—
    B.
    Transf., beyond the polit. and milit. sphere, free or exempt from, that contributes or gives nothing (mostly poet.):

    non cnim est inhumana virtus neque immunis neque superba,

    inactive, Cic. Lael. 14, 50:

    quem scis inmunem Cinarae placuisse rapaci,

    who made no presents, without presents, Hor. Ep. 1, 14, 33; id. C. 4, 12, 23:

    Enipeus,

    Ov. M. 7, 229:

    immunisque sedens aliena ad pabula fucus,

    doing nothing, idle, Verg. G. 4, 244:

    ipsa quoque immunis rastroque intacta,

    without compulsion, free, Ov. M. 1, 101.—In a play on the word: Ly. Civi inmuni scin quid cantari solet?... Ph. Verum, gnate mi, is est inmunis, quoi nihil est qui munus fungatur suum, Plaut. Trin. 2, 2, 69; 73.—
    (β).
    With gen.:

    bos curvi immunis aratri,

    Ov. M. 3, 11:

    immunes operum,

    id. ib. 4, 5.—
    II.
    Trop., not sharing or partaking in, free from, devoid of, without any thing ( poet. and in post-Aug. prose); constr. with gen., abl., with ab, or absol.
    (α).
    With gen.:

    aspicit urbem Immunem tanti belli,

    Verg. A. 12, 559:

    tanti boni,

    Ov. Tr. 4, 2, 62:

    mali,

    id. M. 8, 691:

    necis,

    exempt from, id. ib. 9, 253:

    caedis manus,

    free from, unstained with, id. H. 14, 8:

    delictorum paternorum,

    Vell. 2, 7:

    aequoris Arctos,

    not setting in, Ov. M. 13, 293 (an imitation of the Homeric ammoros loetrôn Ôkeanoio, Il. 18, 489); Ov. F. 4, 575.—
    (β).
    With abl.:

    animum immunem esse tristitiā,

    Sen. Ep. 85:

    Cato omnibus humanis vitiis,

    Vell. 2, 35, 2:

    exercitum immunem tanta calamitate servavit,

    id. 2, 120, 3.—
    (γ).
    With ab:

    immunis ab omnibus arbitris esse,

    Vell. 2, 14 fin.:

    dentes a dolore,

    Plin. 32, 4, 14, § 37. —
    (δ).
    Absol.:

    immunis aram si tetigit manus,

    stainless, pure, Hor. C. 3, 23, 17:

    amicum castigare ob meritam noxiam, Inmoenest facinus,

    a thankless office, Plaut. Trin. 1, 1, 1; cf.: inmoene, improbum, culpandum, vel interdum munere liberatum, Gloss. Plac. p. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > immunis

  • 77 inane

    ĭnānis, e, adj. [etym. dub.; cf. 2. in-], empty, void (opp. plenus; freq. and class.).
    I.
    Physically:

    cum vas inane dicimus, non ita loquimur ut physici, quibus inane esse nihil placet, sed ita, ut verbi causa sine aqua, sine vino, sine oleo vas esse dicamus,

    Cic. Fat. 11, 24:

    aqualis inanis (opp. plena),

    Plaut. Mil. 3, 2, 41:

    tune inane quicquam putes esse, cum ita completa et conferta sint omnia, ut, etc.,

    Cic. Ac. 2, 40, 125:

    quae spatium pleno possint distinguere inane,

    Lucr. 1, 527:

    domum ejus exornatam et instructam, fere jam iste reddiderat nudam atque inanem,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 84:

    granum inane cassumque,

    Plin. 18, 17, 45, § 161:

    quae (naves) inanes ad eum remitterentur,

    Caes. B. G. 5, 23, 4; so,

    naves (opp. onustae),

    id. B. C. 3, 8, 3; 3, 40, 4; Cic. Verr. 2, 5, 50, § 131; cf.:

    inde navigia inania et vacua hinc plena et onusta mittantur,

    Plin. Pan. 31, 4:

    lagenae,

    Cic. Fam. 16, 26, 2:

    mensa,

    Plaut. Pers. 3, 1, 26:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existimes,

    without a burden, id. Am. 1, 1, 174; cf.:

    ego bajulabo: tu, ut decet dominum, ante me ito inanis,

    id. As. 3, 3, 70:

    janitor ad dantes vigilet: si pulset inanis Surdus, etc.,

    emptyhanded, without presents, Prop. 4 (5), 5, 47:

    hic homo est inanis,

    without money, without fortune, Plaut. Most. 3, 1, 44; id. Bacch. 3, 6, 2; id. Trin. 3, 2, 75:

    misera in civitate et inani,

    Cic. Verr. 2, 2, 66, § 160:

    egentes inanesque discedere,

    id. ib. 2, 2, 9, § 25 fin.:

    structores ad frumentum profecti inanes redierunt,

    id. Att. 14, 3, 1; cf. id. Off. 3, 2, 6:

    equus,

    without a rider, id. Verr. 2, 2, 66, § 160; cf.:

    quid, quod omnes consulares... simul atque assedisti partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt?

    id. Cat. 1, 7, 16:

    absint inani funere neniae,

    without a corpse, Hor. C. 2, 20, 21:

    parasitus,

    unfed, hungry, Plaut. Stich. 1, 3, 78:

    venter,

    hungry, Hor. S. 1, 6, 127; cf.:

    siccus, inanis Sperne cibum vilem,

    id. ib. 2, 2, 14:

    quod inani sufficit alvo,

    Juv. 5, 7:

    laeva,

    without rings, Hor. S. 2, 7, 9:

    litterae,

    empty, Cic. Fam. 6, 22, 1:

    paleae,

    empty, light, Verg. G. 3, 134:

    nubila,

    id. ib. 4, 196:

    venti,

    id. A. 6, 740: tum ebur ex inani corpore extractum (a transl. of the Platon. apoleloipotos psuchên sômatos), lifeless, dead, Cic. Leg. 2, 18, 45 Mos.:

    corpus,

    Ov. H. 15, 116; id. Am. 3, 9, 6; cf.

    in the foll.: vulgus,

    i. e. the shades, Stat. Th. 1, 93; cf.

    umbra,

    Ov. Tr. 3, 11, 25:

    imago,

    id. F. 5, 463:

    regna Ditis,

    Verg. A. 6, 269:

    Tartara,

    Ov. M. 11, 670: leo, a lion ' s hide, Stat. Th. 1, 483; so,

    tigris,

    id. ib. 6, 722:

    vultus,

    i. e. blind, Sen. Phoen. 43: Gaurus, i. e. hollow (an extinct volcano), Juv. 9, 57. —
    (β).
    With abl., gen., or ab (the last rare):

    nulla epistula inanis aliqua re utili,

    Cic. Att. 2, 8, 1:

    Agyrinensis ager centum septuaginta aratoribus inanior est,

    id. Verr. 2, 3, 52, § 121:

    sanguinis atque animi pectus inane,

    Ov. H. 3, 60:

    corpus animae,

    id. M. 13, 488; 2, 611; Prop. 3, 18 (4, 17), 32:

    lymphae dolium,

    Hor. C. 3, 11, 26:

    pectus deorum,

    Sil. 2, 309: inanis a marsupio, Prud. steph. 2, 104. —
    B.
    Subst.: ĭnāne, is, n., an empty space, a void (most freq. in Lucr.):

    scilicet hoc id erit vacuum quod inane vocamus,

    Lucr. 1, 439:

    namque est in rebus inane,

    id. 1, 330 sq.; cf. id. 1, 569; 2, 236:

    ita nullum inane, nihil esse individuum potest,

    Cic. N. D. 1, 23, 65:

    plus esse inanis,

    Lucr. 1, 365:

    inani,

    ib. 524:

    inane,

    id. 1, 369; 426; 507;

    514 et saep.: ad inane naturae,

    Plin. 30, 1, 4, § 13:

    per inane,

    through the air, Lucr. 1, 1018; 2, 65 et saep.; Verg. E. 6, 31; id. A. 12, 906; Plin. 8, 43, 68, § 169 et saep.— Abl.:

    inani,

    Lucr. 1, 742; 1009:

    ab inani,

    id. 1, 431:

    in inani,

    id. 1, 1078; 2, 122:

    sine inani,

    id. 1, 510; 532; 538:

    per inania,

    id. 1, 223; Ov. M. 2, 506.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., empty, useless, worthless, vain, unprofitable:

    aures ipsae, quid plenum, quid inane sit judicant,

    Cic. Brut. 8, 34:

    quod honestum nos et laudabile esse dicamus, id illi cassum quiddam et inani vocis sono decoratum esse dicant,

    id. Tusc. 5, 41, 119; cf.:

    honesti inane nomen esse,

    id. Ac. 2, 22, 71:

    sin vera visa divina sunt, falsa autem et inania humana,

    id. Div. 2, 62, 127:

    voces inanes fundere,

    id. Tusc. 3, 18, 42; cf.

    elocutio,

    id. de Or. 1, 6, 20:

    damnatus inani judicio,

    Juv. 1, 47:

    vox,

    Quint. 11, 3, 32:

    verba,

    id. 8, 2, 17; 9, 3, 100; cf.

    verborum torrenti,

    id. 10, 7, 23:

    crimen,

    Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177:

    o inanes nostras contentiones!

    id. de Or. 3, 2, 7:

    o spes fallaces et cogitationes inanes meae!

    id. Mil. 34, 94; cf.:

    inani et tenui spe te consolaris,

    id. Rosc. Com. 14, 42:

    spes,

    Verg. A. 10, 627:

    religio,

    Cic. Rep. 1, 15 fin.:

    delectari multis inanibus rebus, ut gloriā, etc.,

    id. Lael. 14, 49; 23, 86:

    cupiditates,

    id. Fin. 1, 13, 46:

    causas nequidquam nectis inanes,

    Verg. A. 9, 219:

    minae,

    Hor. Epod. 6, 3:

    tempus inane peto, requiem spatiumque furori,

    vacant, leisure, Verg. A. 4, 433; so,

    ternpora (with morae),

    Val. Fl. 3, 657: tempora, in prosody, i. q. the Gr. kenos chronos, the use of a short syllable for a long one, Quint. 9, 4, 51 Spald.—
    (β).
    With gen.:

    omnia plena consiliorum, inania verborum,

    poor in words, Cic. de Or. 1, 9, 37:

    quae inanissima prudentiae reperta sunt,

    id. Mur. 12, 26.—
    B.
    Of persons, vain, worthless, petty:

    Graii,

    Lucr. 1, 639:

    homo inanis et regiae superbiae,

    Sall. J. 64, 5:

    imagines, quibus inanissimi homines serviunt,

    Lact. 2, 17, 8:

    inanes Hoc juvat,

    Hor. S. 1, 4, 76; Liv. 45, 23, 16; Lucr. 1, 639:

    hi pressi et integri, contra inflati illi et inanes,

    Quint. 12, 10, 16; cf.:

    illud vero pusilli animi et inanis,

    Cic. Fam. 2, 17, 7:

    non negaverim totam Asiae regionem inaniora parere ingenia,

    Liv. 45, 23, 16.—
    C.
    As subst.: ĭnāne, is, n., that which is empty or vain; emptiness, vanity, inanity:

    o curas hominum! o quantum est in rebus inane!

    Pers. 1, 1:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113.— Plur.:

    dum vitat humum, nubes et inania captet,

    id. A. P. 230:

    inaina famae,

    idle reports, Tac. A. 2, 76:

    inania belli,

    id. ib. 2, 69.—Hence, adv.: ĭnānĭter, vainly, idly, uselessly:

    exsultare,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    moveri,

    id. Ac. 2, 15, 47; cf. id. ib. 2, 11, 34:

    pectus angere,

    Hor. Ep. 2, 1, 211:

    medicas exercet inaniter artes,

    Ov. M. 2, 618.

    Lewis & Short latin dictionary > inane

  • 78 inanis

    ĭnānis, e, adj. [etym. dub.; cf. 2. in-], empty, void (opp. plenus; freq. and class.).
    I.
    Physically:

    cum vas inane dicimus, non ita loquimur ut physici, quibus inane esse nihil placet, sed ita, ut verbi causa sine aqua, sine vino, sine oleo vas esse dicamus,

    Cic. Fat. 11, 24:

    aqualis inanis (opp. plena),

    Plaut. Mil. 3, 2, 41:

    tune inane quicquam putes esse, cum ita completa et conferta sint omnia, ut, etc.,

    Cic. Ac. 2, 40, 125:

    quae spatium pleno possint distinguere inane,

    Lucr. 1, 527:

    domum ejus exornatam et instructam, fere jam iste reddiderat nudam atque inanem,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 84:

    granum inane cassumque,

    Plin. 18, 17, 45, § 161:

    quae (naves) inanes ad eum remitterentur,

    Caes. B. G. 5, 23, 4; so,

    naves (opp. onustae),

    id. B. C. 3, 8, 3; 3, 40, 4; Cic. Verr. 2, 5, 50, § 131; cf.:

    inde navigia inania et vacua hinc plena et onusta mittantur,

    Plin. Pan. 31, 4:

    lagenae,

    Cic. Fam. 16, 26, 2:

    mensa,

    Plaut. Pers. 3, 1, 26:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existimes,

    without a burden, id. Am. 1, 1, 174; cf.:

    ego bajulabo: tu, ut decet dominum, ante me ito inanis,

    id. As. 3, 3, 70:

    janitor ad dantes vigilet: si pulset inanis Surdus, etc.,

    emptyhanded, without presents, Prop. 4 (5), 5, 47:

    hic homo est inanis,

    without money, without fortune, Plaut. Most. 3, 1, 44; id. Bacch. 3, 6, 2; id. Trin. 3, 2, 75:

    misera in civitate et inani,

    Cic. Verr. 2, 2, 66, § 160:

    egentes inanesque discedere,

    id. ib. 2, 2, 9, § 25 fin.:

    structores ad frumentum profecti inanes redierunt,

    id. Att. 14, 3, 1; cf. id. Off. 3, 2, 6:

    equus,

    without a rider, id. Verr. 2, 2, 66, § 160; cf.:

    quid, quod omnes consulares... simul atque assedisti partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt?

    id. Cat. 1, 7, 16:

    absint inani funere neniae,

    without a corpse, Hor. C. 2, 20, 21:

    parasitus,

    unfed, hungry, Plaut. Stich. 1, 3, 78:

    venter,

    hungry, Hor. S. 1, 6, 127; cf.:

    siccus, inanis Sperne cibum vilem,

    id. ib. 2, 2, 14:

    quod inani sufficit alvo,

    Juv. 5, 7:

    laeva,

    without rings, Hor. S. 2, 7, 9:

    litterae,

    empty, Cic. Fam. 6, 22, 1:

    paleae,

    empty, light, Verg. G. 3, 134:

    nubila,

    id. ib. 4, 196:

    venti,

    id. A. 6, 740: tum ebur ex inani corpore extractum (a transl. of the Platon. apoleloipotos psuchên sômatos), lifeless, dead, Cic. Leg. 2, 18, 45 Mos.:

    corpus,

    Ov. H. 15, 116; id. Am. 3, 9, 6; cf.

    in the foll.: vulgus,

    i. e. the shades, Stat. Th. 1, 93; cf.

    umbra,

    Ov. Tr. 3, 11, 25:

    imago,

    id. F. 5, 463:

    regna Ditis,

    Verg. A. 6, 269:

    Tartara,

    Ov. M. 11, 670: leo, a lion ' s hide, Stat. Th. 1, 483; so,

    tigris,

    id. ib. 6, 722:

    vultus,

    i. e. blind, Sen. Phoen. 43: Gaurus, i. e. hollow (an extinct volcano), Juv. 9, 57. —
    (β).
    With abl., gen., or ab (the last rare):

    nulla epistula inanis aliqua re utili,

    Cic. Att. 2, 8, 1:

    Agyrinensis ager centum septuaginta aratoribus inanior est,

    id. Verr. 2, 3, 52, § 121:

    sanguinis atque animi pectus inane,

    Ov. H. 3, 60:

    corpus animae,

    id. M. 13, 488; 2, 611; Prop. 3, 18 (4, 17), 32:

    lymphae dolium,

    Hor. C. 3, 11, 26:

    pectus deorum,

    Sil. 2, 309: inanis a marsupio, Prud. steph. 2, 104. —
    B.
    Subst.: ĭnāne, is, n., an empty space, a void (most freq. in Lucr.):

    scilicet hoc id erit vacuum quod inane vocamus,

    Lucr. 1, 439:

    namque est in rebus inane,

    id. 1, 330 sq.; cf. id. 1, 569; 2, 236:

    ita nullum inane, nihil esse individuum potest,

    Cic. N. D. 1, 23, 65:

    plus esse inanis,

    Lucr. 1, 365:

    inani,

    ib. 524:

    inane,

    id. 1, 369; 426; 507;

    514 et saep.: ad inane naturae,

    Plin. 30, 1, 4, § 13:

    per inane,

    through the air, Lucr. 1, 1018; 2, 65 et saep.; Verg. E. 6, 31; id. A. 12, 906; Plin. 8, 43, 68, § 169 et saep.— Abl.:

    inani,

    Lucr. 1, 742; 1009:

    ab inani,

    id. 1, 431:

    in inani,

    id. 1, 1078; 2, 122:

    sine inani,

    id. 1, 510; 532; 538:

    per inania,

    id. 1, 223; Ov. M. 2, 506.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., empty, useless, worthless, vain, unprofitable:

    aures ipsae, quid plenum, quid inane sit judicant,

    Cic. Brut. 8, 34:

    quod honestum nos et laudabile esse dicamus, id illi cassum quiddam et inani vocis sono decoratum esse dicant,

    id. Tusc. 5, 41, 119; cf.:

    honesti inane nomen esse,

    id. Ac. 2, 22, 71:

    sin vera visa divina sunt, falsa autem et inania humana,

    id. Div. 2, 62, 127:

    voces inanes fundere,

    id. Tusc. 3, 18, 42; cf.

    elocutio,

    id. de Or. 1, 6, 20:

    damnatus inani judicio,

    Juv. 1, 47:

    vox,

    Quint. 11, 3, 32:

    verba,

    id. 8, 2, 17; 9, 3, 100; cf.

    verborum torrenti,

    id. 10, 7, 23:

    crimen,

    Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177:

    o inanes nostras contentiones!

    id. de Or. 3, 2, 7:

    o spes fallaces et cogitationes inanes meae!

    id. Mil. 34, 94; cf.:

    inani et tenui spe te consolaris,

    id. Rosc. Com. 14, 42:

    spes,

    Verg. A. 10, 627:

    religio,

    Cic. Rep. 1, 15 fin.:

    delectari multis inanibus rebus, ut gloriā, etc.,

    id. Lael. 14, 49; 23, 86:

    cupiditates,

    id. Fin. 1, 13, 46:

    causas nequidquam nectis inanes,

    Verg. A. 9, 219:

    minae,

    Hor. Epod. 6, 3:

    tempus inane peto, requiem spatiumque furori,

    vacant, leisure, Verg. A. 4, 433; so,

    ternpora (with morae),

    Val. Fl. 3, 657: tempora, in prosody, i. q. the Gr. kenos chronos, the use of a short syllable for a long one, Quint. 9, 4, 51 Spald.—
    (β).
    With gen.:

    omnia plena consiliorum, inania verborum,

    poor in words, Cic. de Or. 1, 9, 37:

    quae inanissima prudentiae reperta sunt,

    id. Mur. 12, 26.—
    B.
    Of persons, vain, worthless, petty:

    Graii,

    Lucr. 1, 639:

    homo inanis et regiae superbiae,

    Sall. J. 64, 5:

    imagines, quibus inanissimi homines serviunt,

    Lact. 2, 17, 8:

    inanes Hoc juvat,

    Hor. S. 1, 4, 76; Liv. 45, 23, 16; Lucr. 1, 639:

    hi pressi et integri, contra inflati illi et inanes,

    Quint. 12, 10, 16; cf.:

    illud vero pusilli animi et inanis,

    Cic. Fam. 2, 17, 7:

    non negaverim totam Asiae regionem inaniora parere ingenia,

    Liv. 45, 23, 16.—
    C.
    As subst.: ĭnāne, is, n., that which is empty or vain; emptiness, vanity, inanity:

    o curas hominum! o quantum est in rebus inane!

    Pers. 1, 1:

    inane abscindere soldo,

    Hor. S. 1, 2, 113.— Plur.:

    dum vitat humum, nubes et inania captet,

    id. A. P. 230:

    inaina famae,

    idle reports, Tac. A. 2, 76:

    inania belli,

    id. ib. 2, 69.—Hence, adv.: ĭnānĭter, vainly, idly, uselessly:

    exsultare,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    moveri,

    id. Ac. 2, 15, 47; cf. id. ib. 2, 11, 34:

    pectus angere,

    Hor. Ep. 2, 1, 211:

    medicas exercet inaniter artes,

    Ov. M. 2, 618.

    Lewis & Short latin dictionary > inanis

  • 79 inmoenis

    immūnis ( inm- and archaic in-moenis), e, adj. [in-munus], free or exempt from a public service, burāen, or charge (class.; cf.: expers, exsors).
    I.
    Lit.:

    melius hi quam nos, qui piratas immunes, socios vectigales habemus,

    Cic. Off. 3, 11, 49:

    quid immunes? hi certe nihil debent,

    id. Verr. 2, 5, 21, § 53:

    sine foedere immunes civitates ac liberae,

    id. ib. 2, 3, 6, § 13; id. Font. 4, 7:

    immunis militiā,

    Liv. 1, 43, 8:

    Ilienses ab omni onere immunes praestitit,

    Suet. Claud. 25:

    qui agros immunes liberosque arant, i. e.,

    free from taxes, tax-free, Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166; cf. id. Agr. 3, 2, 9:

    duo milia jugerum Sexto Clodio rhetori assignasti, et quidem immunia,

    Suet. Rhet. 5.—
    (β).
    With gen.:

    immunes portoriorum,

    Liv. 38, 14:

    ceterorum immunes nisi propulsandi hostis,

    Tac. A. 1, 36.—
    B.
    Transf., beyond the polit. and milit. sphere, free or exempt from, that contributes or gives nothing (mostly poet.):

    non cnim est inhumana virtus neque immunis neque superba,

    inactive, Cic. Lael. 14, 50:

    quem scis inmunem Cinarae placuisse rapaci,

    who made no presents, without presents, Hor. Ep. 1, 14, 33; id. C. 4, 12, 23:

    Enipeus,

    Ov. M. 7, 229:

    immunisque sedens aliena ad pabula fucus,

    doing nothing, idle, Verg. G. 4, 244:

    ipsa quoque immunis rastroque intacta,

    without compulsion, free, Ov. M. 1, 101.—In a play on the word: Ly. Civi inmuni scin quid cantari solet?... Ph. Verum, gnate mi, is est inmunis, quoi nihil est qui munus fungatur suum, Plaut. Trin. 2, 2, 69; 73.—
    (β).
    With gen.:

    bos curvi immunis aratri,

    Ov. M. 3, 11:

    immunes operum,

    id. ib. 4, 5.—
    II.
    Trop., not sharing or partaking in, free from, devoid of, without any thing ( poet. and in post-Aug. prose); constr. with gen., abl., with ab, or absol.
    (α).
    With gen.:

    aspicit urbem Immunem tanti belli,

    Verg. A. 12, 559:

    tanti boni,

    Ov. Tr. 4, 2, 62:

    mali,

    id. M. 8, 691:

    necis,

    exempt from, id. ib. 9, 253:

    caedis manus,

    free from, unstained with, id. H. 14, 8:

    delictorum paternorum,

    Vell. 2, 7:

    aequoris Arctos,

    not setting in, Ov. M. 13, 293 (an imitation of the Homeric ammoros loetrôn Ôkeanoio, Il. 18, 489); Ov. F. 4, 575.—
    (β).
    With abl.:

    animum immunem esse tristitiā,

    Sen. Ep. 85:

    Cato omnibus humanis vitiis,

    Vell. 2, 35, 2:

    exercitum immunem tanta calamitate servavit,

    id. 2, 120, 3.—
    (γ).
    With ab:

    immunis ab omnibus arbitris esse,

    Vell. 2, 14 fin.:

    dentes a dolore,

    Plin. 32, 4, 14, § 37. —
    (δ).
    Absol.:

    immunis aram si tetigit manus,

    stainless, pure, Hor. C. 3, 23, 17:

    amicum castigare ob meritam noxiam, Inmoenest facinus,

    a thankless office, Plaut. Trin. 1, 1, 1; cf.: inmoene, improbum, culpandum, vel interdum munere liberatum, Gloss. Plac. p. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > inmoenis

  • 80 inmunis

    immūnis ( inm- and archaic in-moenis), e, adj. [in-munus], free or exempt from a public service, burāen, or charge (class.; cf.: expers, exsors).
    I.
    Lit.:

    melius hi quam nos, qui piratas immunes, socios vectigales habemus,

    Cic. Off. 3, 11, 49:

    quid immunes? hi certe nihil debent,

    id. Verr. 2, 5, 21, § 53:

    sine foedere immunes civitates ac liberae,

    id. ib. 2, 3, 6, § 13; id. Font. 4, 7:

    immunis militiā,

    Liv. 1, 43, 8:

    Ilienses ab omni onere immunes praestitit,

    Suet. Claud. 25:

    qui agros immunes liberosque arant, i. e.,

    free from taxes, tax-free, Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166; cf. id. Agr. 3, 2, 9:

    duo milia jugerum Sexto Clodio rhetori assignasti, et quidem immunia,

    Suet. Rhet. 5.—
    (β).
    With gen.:

    immunes portoriorum,

    Liv. 38, 14:

    ceterorum immunes nisi propulsandi hostis,

    Tac. A. 1, 36.—
    B.
    Transf., beyond the polit. and milit. sphere, free or exempt from, that contributes or gives nothing (mostly poet.):

    non cnim est inhumana virtus neque immunis neque superba,

    inactive, Cic. Lael. 14, 50:

    quem scis inmunem Cinarae placuisse rapaci,

    who made no presents, without presents, Hor. Ep. 1, 14, 33; id. C. 4, 12, 23:

    Enipeus,

    Ov. M. 7, 229:

    immunisque sedens aliena ad pabula fucus,

    doing nothing, idle, Verg. G. 4, 244:

    ipsa quoque immunis rastroque intacta,

    without compulsion, free, Ov. M. 1, 101.—In a play on the word: Ly. Civi inmuni scin quid cantari solet?... Ph. Verum, gnate mi, is est inmunis, quoi nihil est qui munus fungatur suum, Plaut. Trin. 2, 2, 69; 73.—
    (β).
    With gen.:

    bos curvi immunis aratri,

    Ov. M. 3, 11:

    immunes operum,

    id. ib. 4, 5.—
    II.
    Trop., not sharing or partaking in, free from, devoid of, without any thing ( poet. and in post-Aug. prose); constr. with gen., abl., with ab, or absol.
    (α).
    With gen.:

    aspicit urbem Immunem tanti belli,

    Verg. A. 12, 559:

    tanti boni,

    Ov. Tr. 4, 2, 62:

    mali,

    id. M. 8, 691:

    necis,

    exempt from, id. ib. 9, 253:

    caedis manus,

    free from, unstained with, id. H. 14, 8:

    delictorum paternorum,

    Vell. 2, 7:

    aequoris Arctos,

    not setting in, Ov. M. 13, 293 (an imitation of the Homeric ammoros loetrôn Ôkeanoio, Il. 18, 489); Ov. F. 4, 575.—
    (β).
    With abl.:

    animum immunem esse tristitiā,

    Sen. Ep. 85:

    Cato omnibus humanis vitiis,

    Vell. 2, 35, 2:

    exercitum immunem tanta calamitate servavit,

    id. 2, 120, 3.—
    (γ).
    With ab:

    immunis ab omnibus arbitris esse,

    Vell. 2, 14 fin.:

    dentes a dolore,

    Plin. 32, 4, 14, § 37. —
    (δ).
    Absol.:

    immunis aram si tetigit manus,

    stainless, pure, Hor. C. 3, 23, 17:

    amicum castigare ob meritam noxiam, Inmoenest facinus,

    a thankless office, Plaut. Trin. 1, 1, 1; cf.: inmoene, improbum, culpandum, vel interdum munere liberatum, Gloss. Plac. p. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > inmunis

См. также в других словарях:

  • IDLE —  Pour l’article homonyme, voir Eric Idle.  …   Wikipédia en Français

  • Idle — I dle, a. [Compar. {Idler}; superl. {Idlest}.] [OE. idel, AS. [=i]del vain, empty, useless; akin to OS. [=i]dal, D. ijdel, OHG. [=i]tal vain, empty, mere, G. eitel, Dan. & Sw. idel mere, pure, and prob. to Gr. ? clear, pure, ? to burn. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • idle — [īd′ l] adj. idler, idlest [ME idel < OE, empty, akin to Ger eitel, vain, empty < ? IE base * ai dh, to burn, shine: basic sense, either “only apparent, seeming” or “burned out”] 1. a) having no value, use, or significance; worthless;… …   English World dictionary

  • IDLE — в Windows Тип Интегрированная среда разработки Операционная система …   Википедия

  • Idle — [ aɪdl] (engl. „untätig“, „unausgenutzt“) bezeichnet in der Informatik den Umstand, dass ein Prozess untätig ist oder eine Ressource ungenutzt bleibt. Zum einen ist Idling unerwünscht, da brach liegende Kapazitäten die Effizienz des Systems… …   Deutsch Wikipedia

  • idle — adj 1 *vain, nugatory, otiose, empty, hollow Analogous words: fruitless, bootless, *futile, vain: *ineffective, ineffectual, inefficacious: trivial, paltry, *petty, trifling Contrasted words: significant, pregnant, meaningful (see …   New Dictionary of Synonyms

  • IDLE — steht für: International Date Line East, eine der Zonenzeiten der Zeitzone UTC+12 Idle, Bestandteil von Informatik Fachbegriffen (z.B. Idle Task für Leerlaufprozess) Integrated DeveLopment Environment, Entwicklungsumgebung für die… …   Deutsch Wikipedia

  • idle — idle·hood; idle·man; idle·ness; idle; …   English syllables

  • idle — [adj1] not used; out of action abandoned, asleep, barren, closed down, dead, deserted, down, dusty, empty, gathering dust*, inactive, inert, jobless, laid off, leisured, mothballed, motionless, on the bench*, on the shelf*, out of operation, out… …   New thesaurus

  • Idle — I dle, v. t. To spend in idleness; to waste; to consume; often followed by away; as, to idle away an hour a day. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • idle — ► ADJECTIVE (idler, idlest) 1) avoiding work; lazy. 2) not working or in use. 3) having no purpose or basis: idle threats. ► VERB 1) spend time doing nothing. 2) (of an engine) run slowly w …   English terms dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»