-
121 durus
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
122 ferus
I.Lit., of animals and plants.A.Adj. (syn. immanis, opp. cicur):B.quae vero et quam varia genera bestiarum vel cicurum vel ferarum!
Cic. N. D. 2, 39, 99; cf.:si hoc apparet in bestiis, volucribus, nantibus, agrestibus, cicuribus, feris,
id. Lael. 21, 81:apes (opp. cicures),
Varr. R. R. 3, 16, 19:immanes et ferae beluae,
Cic. N. D. 2, 64, 161:fera et immanis belua,
id. Ac. 2, 34, 108; Nep. Dat. 3, 2; Curt. 5, 4, 19; Suet. Aug. 67:leones,
Hor. Epod. 7, 12:equus,
id. S. 1, 5, 57:caprae,
Verg. A. 4, 152:palumbus,
Plin. 30, 7, 20, § 60 et saep.:arbores,
Plin. 14, 20, 25, § 127:oliva,
Stat. Th. 6, 7:fructus,
Verg. G. 2, 36:odor (with solitudinem redolens),
disagreeable, Plin. 12, 17, 37, § 76.—Subst.1.fĕrus, i, m., a wild animal, wild beast ( poet.); a lion, Phaedr. 1, 21, 8; a boar, id. 4, 4, 3; a horse, Verg. A. 2, 51; 5, 818; a stag, id. ib. 7, 489; a serpent, Sil. 6, 268.—2.fĕra, ae (sc. bestia), f., a wild animal, wild beast (class.):II.immani et vastae insidens beluae, quocumque vult, inflectit illam feram,
Cic. Rep. 2, 40; cf. id. Rosc. Am. 26, 71:neque ulla re longius absumus a natura ferarum,
id. Off. 1, 16, 50:ipsae ferae nullo insequente saepe incidunt (in plagas),
id. ib. 3, 17, 68:multa in ea (silva Hercynia) genera ferarum nasci constat,
Caes. B. G. 6, 25 fin.:neque homini neque ferae parcunt,
id. ib. 6, 28, 2:formidolosae dum latent silvis ferae,
Hor. Epod. 5, 55:more ferarum,
id. S. 1, 3, 109:Romulea fera,
the she-wolf that suckled Romulus, Juv. 11, 104; a sea-monster, Ov. M. 4, 713; 719; a serpent, Hyg. Astr. 2, 42; the ant, Mart. 6, 15, 2; the constellations of the Great and Little Bear:magna minorque ferae,
id. Tr. 4, 3, 1; Vulg. Gen. 37, 20.— Prov.: ferae inter se placidae sunt, morsuque similium abstinent, Sen. de lra, 2, 8, 3.—Transf., of places (syn. incultus):III.in locis feris arbores plura ferunt, in his, quae sunt culta, meliora,
wild, uncultivated, Varr. R. R. 1, 7, 7; cf.: ferus, ager incultus, Paul. ex Fest. p. 86 Müll.:montes,
Verg. E. 5, 28:silvae,
Hor. S. 2, 6, 92.—Trop., wild, rude, uncultivated; savage, barbarous, fierce, cruel (syn.: immanis, agrestis, inhumanus;opp. mansuetus, humanus): ipsis in hominibus nulla gens est neque tam mansueta neque tam fera, quae non, etc.,
Cic. Leg. 1, 8, 24; cf.:nulla gens tam fera, nemo omnium tam immanis, cujus, etc.,
id. Tusc. 1, 13, 30; id. Phil. 3, 9, 23:ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,
id. Inv. 1, 2, 2; id. Verr. 2, 2, 21, § 51:ferus atque agrestis,
id. Rosc. Am. 27, 74:inhumani ac feri testes,
id. Rep. 1, 37 fin.; cf. Ter. And. 1, 5, 43:ferus et ferreus,
Cic. Q. Fr. 1, 3, 3:quam ferus et vere ferreus ille fuit!
Tib. 1, 10, 2;v. ferreus: nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit,
Hor. Ep. 1, 1, 39:Britanni hospitibus feri,
id. C. 3, 4, 33:Numantia,
id. ib. 2, 12, 1:Iberia,
id. ib. 4, 5, 27:animi hominum, studiis bellandi jam immanes ac feri,
Cic. Rep. 2, 14; id. Fragm. ap. Non. 342, 33 (Rep. 2, 23 ed. Mos.):ingenium immansuetum ferumque,
Ov. M. 15, 85; cf.:(ostendere ejus) mores feros immanemque naturam,
Cic. Rosc. Am. 13, 37:homines a fera agrestique vita ad hunc humanum cultum civilemque deducere,
id. de Or. 1, 8, 33:victus,
id. Inv. 1, 2, 2:moenera militiaï,
Lucr. 1, 29:munera belli,
id. 1, 32:hiems,
Ov. Tr. 1, 1, 42; cf.:diluvies,
Hor. C. 3, 29, 40:sacra (of death by sacrifice),
Ov. M. 13, 454:dolores lenire requie,
id. ib. 13, 317.—With supine: ferum visu dictuque (= deinon idein kai legein), Sil. 1, 175.—No comp. or sup. -
123 fundo
1.fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. CHU, cheW-, in cheô, cheusô;I.Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc.,
Curt. Gr. Etym. p. 204 sq. ], to pour, pour out, shed.Lit., of fluids.1.In gen.:2.(natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc.,
Lucr. 5, 812:sanguinem e patera,
Cic. Div. 1, 23, 46:novum liquorem (i. e. vinum) de patera,
Hor. C. 1, 31, 3:vina paterā in aras,
Ov. M. 9, 160; cf.:vinum inter cornua,
id. ib. 7, 594:vinum super aequora,
id. ib. 11, 247:duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi,
Verg. A. 5, 78:laticem urnis,
Ov. M. 3, 172:lacrimas,
Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. [p. 793] 5, 540:fundit Anigros aquas,
pours out, id. ib. 15, 282:parumne fusum est Latini sanguinis?
shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4:sanguine ob rem publicam fuso,
Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch:sanguinem de regno (i. e. propter regnum),
Curt. 10, 5.—Mid.:memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi,
discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38:ingentibus procellis fusus imber,
pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.:sanguis in corporibus fusus,
Cic. de Or. 2, 77, 310.—In partic.a.Of metals, to make by melting, to melt, cast, found:* b.exolevit fundendi aeris pretiosi ratio,
Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46:caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile,
id. 34, 8, 20, § 94:aere fuso,
id. 34, 11, 24, § 107:vitrum,
id. 34, 14, 42, § 148:glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit,
Plin. 34, 8, 19, § 83:ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur,
Quint. 2, 1, 12:fusis omnibus membris (statuae),
id. 7 praef. §2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset,
Hor. S. 2, 3, 22.—In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.—B.Transf.1.To wet, moisten, bathe with a liquid ( poet. and very rare):2.(ossa) niveo fundere lacte,
Tib. 3, 2, 20:multo tempora funde mero,
id. 1, 7, 50.—Of things non-fluid.a.In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse:b.desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim,
Liv. 2, 5, 3:picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant,
Caes. B. G. 7, 24, 4:tela,
Val. Fl. 3, 243:sagittam,
Sil. 7, 647:(solis) radios per opaca domorum,
Lucr. 2, 115:quas (maculas) incuria fudit,
has scattered, Hor. A. P. 352:fundunt se carcere laeti Thraces equi,
pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611:se cuncta manus ratibus,
id. 2, 662:littera fundens se in charta,
Plin. 13, 12, 25, § 81:luna se fundebat per fenestras,
Verg. A. 3, 152.—Mid.:ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur,
spread out, Cic. de Sen. 15, 52:homines fusi per agros ac dispersi,
Cic. Sest. 42, 91.—In partic.(α).With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance):(β).crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt,
Lucr. 1, 351; cf.:terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit,
Cic. N. D. 2, 62, 156:flores aut fruges aut bacas,
id. Tusc. 5, 13, 37:frugem,
id. de Sen. 15, 51:plus materiae (vites),
Plin. 17, 22, 35, § 192:cum centesimo Leontini campi fundunt,
id. 18, 10, 21, § 95:facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,
Cic. N. D. 2, 51, 129:(terra) animal prope certo tempore fudit Omne,
Lucr. 5, 823; cf. ib. 917:fudit equum magno tellus percussa tridenti,
Verg. G. 1, 13:Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit,
Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.—With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate:II.(victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur,
Liv. 9, 43, 20:nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi,
Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533:aliquem arcu,
Val. Fl. 1, 446.—In middle force:fundi in alga,
to lie down, Val. Fl. 1, 252.—Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy:hostes nefarios prostravit, fudit, occidit,
Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.:exercitus caesus fususque,
id. ib. 14, 1, 1:aliquos caedere, fundere atque fugare,
Sall. J. 58, 3:Gaetulos,
id. ib. 88, 3:classes fusae fugataeque,
id. ib. 79, 4; cf.:si vi fudisset cecidissetque hostes,
Liv. 35, 1, 8:hostes de jugis,
id. 9, 43, 20:Gallos de delubris vestris,
id. 6, 16, 2:eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse,
Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.:Massilienses crebris eruptionibus fusi,
id. B. C. 2, 22, 1:Latini ad Veserim fusi et fugati,
Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.:quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli,
id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2;less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque,
Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3:magnas copias hostium fudit,
Cic. Mur. 9, 20:Sabinos equitatu fudit,
id. Rep. 2, 20:Armeniorum copias,
id. Arch. 9, 21:maximas copias parva manu,
Sall. C. 7, 7.Trop.A.Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display:B.imago de corpore fusa,
Lucr. 4, 53:animam moribundo corpore fudit,
id. 3, 1033; cf. id. 3, 700:concidit ac multo vitam cum sanguine fudit,
Verg. A. 2, 532:circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant,
poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106:quem secutus Cicero hanc famam latius fudit,
Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11:cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator,
will display himself, Cic. Or. 36, 125:superstitio, fusa per gentes,
id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84:neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas,
id. 12, 2, 23:fundet opes, Latiumque beabit divite lingua,
riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121. —Mid.:quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant,
to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.:modo virtus latius funditur,
Sen. Ep. 74, 27; and:semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur,
id. 5, 30, 92:saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio,
id. Or. 62, 210.—In partic., of speech, to pour forth, utter:A.per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur,
Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:e quibus elici vocem et fundi videmus,
id. Tusc. 2, 24, 56:inanes sonos,
id. ib. 5, 26, 73 (for which:inani voce sonare,
id. Fin. 2, 15, 48):sonum,
id. Ac. 2, 23, 74:verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere),
id. Fin. 4, 4, 10:versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore,
id. de Or. 3, 50, 194; cf.:grave plenumque carmen,
id. Tusc. 1, 26, 64:tam bonos septenarios ad tibiam,
id. ib. 1, 44, 107:physicorum oracula,
id. N. D. 1, 26, 66:has ore loquelas,
Verg. A. 5, 842:preces pectore ab imo,
id. ib. 6, 55; so,preces,
id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53:mera mendacia,
Plaut. Ps. 4, 1, 33:jam tu verba fundis hic, sapientia?
you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7:opprobria rustica,
Hor. Ep. 2, 1, 146:iras inanes,
Val. Fl. 3, 697:vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes,
Hor. Ep. 2, 2, 121:preces,
App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.—Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.Lit.:B.(aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur,
Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.:toga (opp. restricta),
wide, full, Suet. Aug. 73:Gallorum fusa et candida corpora,
full, plump, Liv. 38, 21, 9:campi in omnem partem,
extended, Verg. A. 6, 440; cf.:non fusior ulli Terra fuit domino,
a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.—Trop., copious, diffuse; flowing, free:* 1. 2.genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens,
Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.:constricta an latius fusa narratio,
Quint. 2, 13, 5:materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa,
id. 2, 4, 7:ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat,
Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5:(vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta),
unrestrained, free, id. 11, 3, 64:periodus,
id. 9, 4, 128:fusiores liberioresque numeri,
id. 130:lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra,
Gell. 2, 26, 7:in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes,
Quint. 9, 4, 138:plenior Aeschines et magis fusus,
id. 10, 1, 77:dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides),
id. 10, 1, 73.— Sup. seems not to occur.— Adv.: fūse.(Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely:2.quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur,
Cic. Leg. 1, 13, 36:multa dicere fuse lateque,
id. Tusc. 4, 26, 57:fuse lateque dicendi facultas,
id. Or. 32, 113:fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta),
id. Fin. 3, 7, 26.— Comp.:haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur),
Cic. N. D. 2, 7, 20:fusius et ornatius rem exponere,
Quint. 4, 2, 128.— Sup. seems not to occur.fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).I.Lit. (perh. only poet.):B.haec carina satis probe fundata et bene statuta est,
i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.);dum mea puppis erat validā fundata carinā,
Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111:Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae,
is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478:arces,
id. ib. 4, 260.—Transf., in gen., to fasten, secure, make firm:II.dente tenaci Ancora fundabat naves,
Verg. A. 6, 4:(genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum,
Lucr. 5, 928; 4, 828.—Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.:A.firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc.,
Cic. Balb. 13, 31; cf.:quantis laboribus fundatum imperium,
id. Cat. 4, 9, 19:qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur,
id. Att. 1, 16, 6:accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina,
id. Fin. 4, 1, 1; cf.:fundati a doctore,
thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4:res publica praeclare fundata,
Cic. Par. 1, 2, 10; cf.:qui legibus urbem Fundavit,
Verg. A. 6, 810:in eorum agro sedes fundare Bastarnis,
Liv. 40, 57, 5:libertatem, salutem, securitatem,
Plin. Pan. 8, 1:jus civile,
Dig. 1, 2, 2, § 39:vacuos Penates prole,
Stat. S. 4, 7, 30; cf.:thalamos Tritonide nympha,
i. e. to marry, Sil. 2, 65:partis et fundatis amicitiis,
Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:fundatae atque optime constitutae opes,
Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.:nitidis fundata pecunia villis,
well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46:nihil veritate fundatum,
Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.— Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).Lit.:B.quo fundatior erit ex arenato directura, etc.,
Vitr. 7, 3 med.:si permanetis in fide fundati,
Vulg. Col. 1, 23.—Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96. -
124 sperata
spēro, āvi, ātum, 1, v. a.I.To hope (something desirable), to look for, trust, expect; to promise or flatter one's self (the predom. signif. of the word; syn.: confido, exspecto).(α).Absol.: spero, si speres quicquam prodesse potes sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):(β).quoad Pompeius in Italiā fuit, sperare non destiti,
Cic. Att. 9, 10, 3:sperat animus,
Plaut. Bacch. 1, 2, 36:ut neque accusator timere neque reus sperare debuerit,
Cic. Clu. 7, 20:jubes bene sperare et bono esse animo,
id. Deiot. 14, 38:Attica nostra quid agat, scire cupio: etsi tuae litterae recte sperare jubent,
id. Att. 13, 17:tu jam, ut spero et ut promittis, aderis,
id. ib. 16, 3, 4:omnia experiar et, ut spero, assequar... Sed, ut spero, valebis,
id. ib. 7, 2, 6:ut mihi detis hanc veniam accommodatam huic reo, vobis, quemadmodum spero, non molestam,
id. Arch. 2, 3:Argyrippus exorari spero poterit, ut sinat, etc.,
Plaut. As. 5, 2, 67; cf.: Ch. Non usus veniet, spero. Sy. Spero hercle ego quoque, Ter. Heaut. 3, 2, 42:interea fiet aliquid, spero,
id. And. 2, 1, 14: salvus sit;spero,
id. Ad. 3, 3, 57.—With acc.:(γ).his omnibus victoriam sperantibus pacis nomen adferemus,
Cic. Phil. 12, 5, 10:consulatum,
id. ib. 12, 6, 14:gloriam sperabit a latronum gregibus,
id. ib. 12, 10, 26: magis adversos rerum exitus metuens quam sperans secundos, id. Fam. 6, 14, 1:id ego et speraram prudentiā tuā fretus, et, ut confiderem, fecerunt tuae litterae,
id. ib. 12, 18: a quo nihil speres boni rei publicae, quia non vult;nihil metuas mali, quia non audet,
id. Att. 1, 13, 2:a quo genere hominum victoriam sperasset,
Caes. B. C. 3, 96 fin.:omnia ex victoriā et ex suā liberalitate sperarent,
id. ib. 3, 6; cf. id. ib. 3, 60:quibus (tormentis) ipsi magna speravissent,
id. ib. 2, 16 fin.:spero meliora,
Cic. Att. 14, 16, 3:aliquid sibi,
id. Tusc. 1, 36, 86; Sall. C. 37, 6:bona alicuius,
Cic. Phil. 11, 6, 13:hoc sperans, ut, etc.,
Caes. B. C. 3, 85:sperare victoriam ab aliquo,
id. B. C. 3, 96: quod sapienter speravimus, perseveranter consectari, have expected, Col. praef. §29: sperata gloria (opp. parta),
Cic. Q. Fr. 1, 1, 15; Liv. 28, 41, 6:sperata praeda,
Caes. B. G. 6, 8:spem speratam quom optulisti,
Plaut. Merc. 5, 2, 2:civitatem optandam magis quam sperandam quam minimam posuit,
Cic. Rep. 2, 30, 52; Liv. 4, 15, 5:exitum malis sperare,
Sall. C. 40, 2:amicitiam, regnum,
id. J. 24, 5:mortem honestam,
id. H. 2, 41, 2 Dietsch:salutem,
id. C. 58, 16:spes,
Curt. 5, 10, 1:mali poenam, Lact. de Ira, 16, 8: perpetuam felicitatem,
Suet. Aug. 94; id. Vesp. 12; Sen. Ira, 3, 31, 2; Just. 21, 2, 5:sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem bene praeparatum Pectus,
Hor. C. 2, 10, 13:grata superveniat, quae non sperabitur hora,
id. Ep. 1, 4, 14 et saep.: dis sum fretus, deos sperabimus, we will hope or trust in the gods, Plaut. Cas. 2, 5, 38; cf. id. Mil. 4, 5, 10; id. Cist. 2, 3, 52.—With obj.-clause (so most freq.; usually with inf. fut.; less freq. but class. with inf. pres. or perf.).—With inf. fut.:(δ).ego me confido liberum fore, tu te numquam speras,
Plaut. Pers. 2, 4, 15; Cic. Rep. 1, 20, 33:ex quibus sperant se maximum fructum esse capturos,
id. Lael. 21, 79:quod amicitiae nostrae memoriam spero sempiternam fore, etc.,
id. ib. 4, 15:tu fac animo forti magnoque sis, speresque fore, ut, etc.,
id. Fam. 1, 5, 6 fin.; cf.:spero fore, ut contingat id nobis,
id. Tusc. 1, 34, 82 et saep.— With inf. pres.:qui istoc te speras modo Potesse dissimulando infectum hoc reddere,
Plaut. Most. 4, 3, 22:spero me habere, qui hunc excruciem,
Ter. Eun. 5, 3, 11:sperat se a me avellere,
id. ib. 3, 3, 14:totius Galliae sese potiri posse sperant,
Caes. B. G. 1, 3:spero, quae tua prudentia est, et hercule, ut me jubet Acastus, confido te jam, ut volumus, valere,
Cic. Att. 6, 9, 1:sperabam tuum adventum appropinquare,
id. Fam. 4, 6, 3:speremus, nostrum nomen volitare et vagari latissime,
id. Rep. 1, 17, 26:spero te mihi ignoscere, si, etc.,
id. Fam. 1, 6, 2:spero esse, ut volumus,
id. Att. 12, 6 b, 4:ita quiddam spero nobis profici, cum, etc.,
id. ib. 1, 1; Sall. H. 4, 61, 2 Dietsch:speramus carmina fingi posse,
Hor. A. P. 331: neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam, I did not hope or expect, Verg. A. 4, 338.—So esp. when used like Engl. hope, in the sense trust, believe:spero nostram amicitiam non egere testibus,
Cic. Fam. 2, 2:id enim deos immortalis spero aequissimum judicare,
id. Phil. 11, 15, 39; cf. infra, II. fin. —With inf. perf.:speravi miser Ex servitute me exemisse filium,
Plaut. Capt. 3, 5, 99:me ejus spero fratrem propemodum Jam repperisse,
Ter. Eun. 1, 2, 123:sperabam jam defervisse adulescentiam,
id. Ad. 1, 2, 72: spero tibi me causam probasse;cupio quidem certe,
Cic. Att. 1, 1, 4:spero cum Crassipede nos confecisse,
id. Q. Fr. 2, 4, 2:et tum mirifice sperabat se esse locutum,
Cat. 84, 3:sperasse libertatem se civium suorum emisse,
Liv. 4, 15, 6:sperabam ita notata me reliquisse genera, etc.,
Cic. Fam. 7, 32, 1; id. Att. 2, 21, 2; 10, 7, 3. —Ellipt.:qui semper vacuam, semper amabilem Sperat (sc. te fore),
Hor. C. 1, 5, 11.—With ut and subj.:(ζ).quoniam, ut salvum vellent tyrannum, sperare non poterat,
Liv. 34, 27, 3:ut patiatur... nec sperandum ulli nec concupiscendum est,
Sen. ad Polyb. 18, 6; Just. 5, 3, 3.—() In a Greek construction, with fut. part.:visura et quamvis numquam speraret Ulixen, etc. (for se visuram esse),
Prop. 2, 9, 7 Paley ad loc.—With de (very rare):II.neque de otio nostro spero jam,
Cic. Att. 9, 7, 5; id. Verr. 2, 1, 2, § 6: de eo bene sperare (with obj.clause, cf. g supra), Nep. Milt. 1, 1.—To look for, expect, apprehend that which is undesired, elpizô (rare, and mostly poet.;in Cic. only with non, and ironically): nam quod tu speres, propulsabo facile,
Ter. And. 2, 3, 21:mihi non hoc miserae sperare jubebas, Sed conubia laeta,
Cat. 64, 140:haec merui sperare? dabis mihi, perfida, poenas,
Prop. 2, 5, 3:hunc ego si potui tantum sperare dolorem, Et perferre, soror, potero,
Verg. A. 4, 419 (cf. Quint. 8, 2, 3); cf. Flor. 3, 1, 1:haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt Tempore, cum, etc.,
Verg. A. 11, 275:mene efferre pedem, genitor, te posse relicto Sperasti?
id. ib. 2, 658; cf. Suet. Caes. 60:si genus humanum et mortalia temnitis arma, At sperate deos memores fandi atque nefandi,
expect, fear, Verg. A. 1, 543:exstinguine mea Speravi te posse manu,
Val. Fl. 3, 295:aliquod in Africā bellum,
Flor. 3, 1, 1:jam quartanam sperantibus aegris,
Juv. 4, 57.—With a negative particle: Sc. Moneo ego te: te deseret ille aetate et satietate. Ph. Non spero. Sc. Insperata accidunt magis saepe quam quae speres, Plaut. Most. 1, 3, 40: id quod non spero, Afran ap. Charis. p. 195 P.:sin a vobis, id quod non spero, deserar,
Cic. Rosc. Am. 4, 10: te tam mobili in me meosque esse animo non sperabam, Q. Metell. ap. Cic. Fam. 5, 1, 2:non speravi te sequi,
Stat. Th. 6, 139.—Ironically:quoniam haec satis spero vobis molesta videri,
Cic. de Or. 3, 13, 51.—Hence, spērātus, a, um, P. a., that is hoped or longed for; as subst.: spērātus, i, m.; spērāta, ae, f., a betrothed, intended, a lover; a bride (ante- and post-class.): curre et nuntia Venire me et mecum speratum adducere, Afran. ap. Non. 174, 31:sperata, salve,
Plaut. Poen. 5, 4, 97; so, sperata, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, 7, 71; Afran. ap. Non. 174, 33; Arn. 4, 140; Hyg. Fab. 31; 33.—Once also of a wife not seen for a long time:Amphitruo uxorem salutat laetus speratam suam,
Plaut. Am. 2, 2, 53. -
125 spero
spēro, āvi, ātum, 1, v. a.I.To hope (something desirable), to look for, trust, expect; to promise or flatter one's self (the predom. signif. of the word; syn.: confido, exspecto).(α).Absol.: spero, si speres quicquam prodesse potes sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):(β).quoad Pompeius in Italiā fuit, sperare non destiti,
Cic. Att. 9, 10, 3:sperat animus,
Plaut. Bacch. 1, 2, 36:ut neque accusator timere neque reus sperare debuerit,
Cic. Clu. 7, 20:jubes bene sperare et bono esse animo,
id. Deiot. 14, 38:Attica nostra quid agat, scire cupio: etsi tuae litterae recte sperare jubent,
id. Att. 13, 17:tu jam, ut spero et ut promittis, aderis,
id. ib. 16, 3, 4:omnia experiar et, ut spero, assequar... Sed, ut spero, valebis,
id. ib. 7, 2, 6:ut mihi detis hanc veniam accommodatam huic reo, vobis, quemadmodum spero, non molestam,
id. Arch. 2, 3:Argyrippus exorari spero poterit, ut sinat, etc.,
Plaut. As. 5, 2, 67; cf.: Ch. Non usus veniet, spero. Sy. Spero hercle ego quoque, Ter. Heaut. 3, 2, 42:interea fiet aliquid, spero,
id. And. 2, 1, 14: salvus sit;spero,
id. Ad. 3, 3, 57.—With acc.:(γ).his omnibus victoriam sperantibus pacis nomen adferemus,
Cic. Phil. 12, 5, 10:consulatum,
id. ib. 12, 6, 14:gloriam sperabit a latronum gregibus,
id. ib. 12, 10, 26: magis adversos rerum exitus metuens quam sperans secundos, id. Fam. 6, 14, 1:id ego et speraram prudentiā tuā fretus, et, ut confiderem, fecerunt tuae litterae,
id. ib. 12, 18: a quo nihil speres boni rei publicae, quia non vult;nihil metuas mali, quia non audet,
id. Att. 1, 13, 2:a quo genere hominum victoriam sperasset,
Caes. B. C. 3, 96 fin.:omnia ex victoriā et ex suā liberalitate sperarent,
id. ib. 3, 6; cf. id. ib. 3, 60:quibus (tormentis) ipsi magna speravissent,
id. ib. 2, 16 fin.:spero meliora,
Cic. Att. 14, 16, 3:aliquid sibi,
id. Tusc. 1, 36, 86; Sall. C. 37, 6:bona alicuius,
Cic. Phil. 11, 6, 13:hoc sperans, ut, etc.,
Caes. B. C. 3, 85:sperare victoriam ab aliquo,
id. B. C. 3, 96: quod sapienter speravimus, perseveranter consectari, have expected, Col. praef. §29: sperata gloria (opp. parta),
Cic. Q. Fr. 1, 1, 15; Liv. 28, 41, 6:sperata praeda,
Caes. B. G. 6, 8:spem speratam quom optulisti,
Plaut. Merc. 5, 2, 2:civitatem optandam magis quam sperandam quam minimam posuit,
Cic. Rep. 2, 30, 52; Liv. 4, 15, 5:exitum malis sperare,
Sall. C. 40, 2:amicitiam, regnum,
id. J. 24, 5:mortem honestam,
id. H. 2, 41, 2 Dietsch:salutem,
id. C. 58, 16:spes,
Curt. 5, 10, 1:mali poenam, Lact. de Ira, 16, 8: perpetuam felicitatem,
Suet. Aug. 94; id. Vesp. 12; Sen. Ira, 3, 31, 2; Just. 21, 2, 5:sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem bene praeparatum Pectus,
Hor. C. 2, 10, 13:grata superveniat, quae non sperabitur hora,
id. Ep. 1, 4, 14 et saep.: dis sum fretus, deos sperabimus, we will hope or trust in the gods, Plaut. Cas. 2, 5, 38; cf. id. Mil. 4, 5, 10; id. Cist. 2, 3, 52.—With obj.-clause (so most freq.; usually with inf. fut.; less freq. but class. with inf. pres. or perf.).—With inf. fut.:(δ).ego me confido liberum fore, tu te numquam speras,
Plaut. Pers. 2, 4, 15; Cic. Rep. 1, 20, 33:ex quibus sperant se maximum fructum esse capturos,
id. Lael. 21, 79:quod amicitiae nostrae memoriam spero sempiternam fore, etc.,
id. ib. 4, 15:tu fac animo forti magnoque sis, speresque fore, ut, etc.,
id. Fam. 1, 5, 6 fin.; cf.:spero fore, ut contingat id nobis,
id. Tusc. 1, 34, 82 et saep.— With inf. pres.:qui istoc te speras modo Potesse dissimulando infectum hoc reddere,
Plaut. Most. 4, 3, 22:spero me habere, qui hunc excruciem,
Ter. Eun. 5, 3, 11:sperat se a me avellere,
id. ib. 3, 3, 14:totius Galliae sese potiri posse sperant,
Caes. B. G. 1, 3:spero, quae tua prudentia est, et hercule, ut me jubet Acastus, confido te jam, ut volumus, valere,
Cic. Att. 6, 9, 1:sperabam tuum adventum appropinquare,
id. Fam. 4, 6, 3:speremus, nostrum nomen volitare et vagari latissime,
id. Rep. 1, 17, 26:spero te mihi ignoscere, si, etc.,
id. Fam. 1, 6, 2:spero esse, ut volumus,
id. Att. 12, 6 b, 4:ita quiddam spero nobis profici, cum, etc.,
id. ib. 1, 1; Sall. H. 4, 61, 2 Dietsch:speramus carmina fingi posse,
Hor. A. P. 331: neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam, I did not hope or expect, Verg. A. 4, 338.—So esp. when used like Engl. hope, in the sense trust, believe:spero nostram amicitiam non egere testibus,
Cic. Fam. 2, 2:id enim deos immortalis spero aequissimum judicare,
id. Phil. 11, 15, 39; cf. infra, II. fin. —With inf. perf.:speravi miser Ex servitute me exemisse filium,
Plaut. Capt. 3, 5, 99:me ejus spero fratrem propemodum Jam repperisse,
Ter. Eun. 1, 2, 123:sperabam jam defervisse adulescentiam,
id. Ad. 1, 2, 72: spero tibi me causam probasse;cupio quidem certe,
Cic. Att. 1, 1, 4:spero cum Crassipede nos confecisse,
id. Q. Fr. 2, 4, 2:et tum mirifice sperabat se esse locutum,
Cat. 84, 3:sperasse libertatem se civium suorum emisse,
Liv. 4, 15, 6:sperabam ita notata me reliquisse genera, etc.,
Cic. Fam. 7, 32, 1; id. Att. 2, 21, 2; 10, 7, 3. —Ellipt.:qui semper vacuam, semper amabilem Sperat (sc. te fore),
Hor. C. 1, 5, 11.—With ut and subj.:(ζ).quoniam, ut salvum vellent tyrannum, sperare non poterat,
Liv. 34, 27, 3:ut patiatur... nec sperandum ulli nec concupiscendum est,
Sen. ad Polyb. 18, 6; Just. 5, 3, 3.—() In a Greek construction, with fut. part.:visura et quamvis numquam speraret Ulixen, etc. (for se visuram esse),
Prop. 2, 9, 7 Paley ad loc.—With de (very rare):II.neque de otio nostro spero jam,
Cic. Att. 9, 7, 5; id. Verr. 2, 1, 2, § 6: de eo bene sperare (with obj.clause, cf. g supra), Nep. Milt. 1, 1.—To look for, expect, apprehend that which is undesired, elpizô (rare, and mostly poet.;in Cic. only with non, and ironically): nam quod tu speres, propulsabo facile,
Ter. And. 2, 3, 21:mihi non hoc miserae sperare jubebas, Sed conubia laeta,
Cat. 64, 140:haec merui sperare? dabis mihi, perfida, poenas,
Prop. 2, 5, 3:hunc ego si potui tantum sperare dolorem, Et perferre, soror, potero,
Verg. A. 4, 419 (cf. Quint. 8, 2, 3); cf. Flor. 3, 1, 1:haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt Tempore, cum, etc.,
Verg. A. 11, 275:mene efferre pedem, genitor, te posse relicto Sperasti?
id. ib. 2, 658; cf. Suet. Caes. 60:si genus humanum et mortalia temnitis arma, At sperate deos memores fandi atque nefandi,
expect, fear, Verg. A. 1, 543:exstinguine mea Speravi te posse manu,
Val. Fl. 3, 295:aliquod in Africā bellum,
Flor. 3, 1, 1:jam quartanam sperantibus aegris,
Juv. 4, 57.—With a negative particle: Sc. Moneo ego te: te deseret ille aetate et satietate. Ph. Non spero. Sc. Insperata accidunt magis saepe quam quae speres, Plaut. Most. 1, 3, 40: id quod non spero, Afran ap. Charis. p. 195 P.:sin a vobis, id quod non spero, deserar,
Cic. Rosc. Am. 4, 10: te tam mobili in me meosque esse animo non sperabam, Q. Metell. ap. Cic. Fam. 5, 1, 2:non speravi te sequi,
Stat. Th. 6, 139.—Ironically:quoniam haec satis spero vobis molesta videri,
Cic. de Or. 3, 13, 51.—Hence, spērātus, a, um, P. a., that is hoped or longed for; as subst.: spērātus, i, m.; spērāta, ae, f., a betrothed, intended, a lover; a bride (ante- and post-class.): curre et nuntia Venire me et mecum speratum adducere, Afran. ap. Non. 174, 31:sperata, salve,
Plaut. Poen. 5, 4, 97; so, sperata, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 6, 7, 71; Afran. ap. Non. 174, 33; Arn. 4, 140; Hyg. Fab. 31; 33.—Once also of a wife not seen for a long time:Amphitruo uxorem salutat laetus speratam suam,
Plaut. Am. 2, 2, 53. -
126 facinus
oris n. [ facio ]1) действие, деяние, поступок, дело, подвиг (pulcherrimum Ter, C; praeclarum Sl, Nep; magnum et memorabile Ter; indignum f. Pt; f. inaudītum et singulare C)humanum f. factum est Pl — произошло обычное у людей событие2) бесчестный поступок, проступок, злодеяние, преступление (f. committere C, patrare Sl, facere или obire C)3) орудие преступления (напр. кубок с ядом) O4) работа, изделие, вещь (f. luculentum Pl)5) обстоятельство (mirum f. Pl)quod f. video? Pl — что я вижу? -
127 sero
I (seruī), sertum, ere1) сплетать, соединять, связывать, сцеплять ( corona serta Lcn)lorīca serta Nep — кольчуга (см. serta I)bella ex bellis s. Sl, L — вести войну за войнойs. orationes L — произносить множество речей2)а) завязывать, начинать (colloquia cum aliquo L; certamĭna L или proelia T)s. negotium Pl — затевать (судебное) делоfabulam argumento s. L — сочинить пьесу с единством содержанияб) pass. seri следовать друг за другом, связываться ( ordo rerum seritur L)3) обсуждать ( multa inter se V)II sero, sēvī, satum, ere1) сеять (frumenta Cs; semĭna V); сажать ( arbores C); засевать, засаживать ( agrum Cato)mihi istic nec serĭtur, nec metītur погов. Pl — мне от этого ни посева, ни жатвы (т. е. ни тепло, ни холодно)2) рождать, порождать, производить на свет (genus humanum C)part. pf. satus рождённый, происходящий ( aliquo V)3) вызывать, причинять ( bella Lampr): возбуждать ( discordias L)4) создавать ( opinionem Just); порождать (rumores V; rixas C); насаждать, внедрять ( mores C); учреждать, основывать ( diuturnam rem publicam C)5) наносить ( vasta vulnera Lcr)III sero, āvī, ātum, āre [ sera I ]1) запирать ( portas Eccl)2) Vr = resero IIV sērō adv. [ serus ]1) поздно (domum s. redire C)serius ocius H или serius aut citius O — рано или поздноspe serius L — позднее, чем ожидалось2) слишком поздно, с запозданием (venire C, O)s. sapere погов. C — быть крепким задним умом -
128 assigno
as-sīgno (ad-sīgno), āvī, ātum, āre, I) zuweisen, A) = anweisen, durch Anweisung übergeben, zuteilen, a) eig.: inferiorem aedium partem alci, Cic.: equitibus Romanis in theatro XIIII gradus proximos, Liv. epit.: equiti certum numerum aeris, Liv.: iumenta, Curt.: alci equum publicum, Liv.: alci ordinem, eine Zenturionenstelle, Liv. (u. so per tuum servulum ordines assignatos, Cic.): libertos liberis, als wessen Kindes Freigelassener einer erscheinen soll, ICt.: iuvenibus deportandam Romam reginam Iunonem, Liv. – bes. Länderei usw. an Kolonisten, loca, Cic.: agrum, Liv.: agros (= die Menschen an Ackerbau gewöhnen), Hor.: locum, in quo novum oppidum aedificetur, Liv.: m. Dat., agros colonis od. legionibus, Cic.: urbem agrumque colonis, Liv.: agrum militibus, Cic.: duo milia iugerum agri Leontini rhetori, Cic.: Latinis victis montem Aventinum, Liv. epit. – b) übtr.: α) bestimmt zuweisen, zuteilen, bestimmen, munus humanum a deo assignatum, Cic.: quibus (animalibus) rerum natura caelum assignaverat, Plin.: id quemque habiturum, quod proximae lucis assignatura fortuna est, Curt.: minus triginta transfugae et desertores imperium assignabunt? sollen auf den Thron Anwartschaft geben? Tac.: assignatae (zugeschworene) etiam domibus inimicitiae, Tac. – u. eine Pers. einem Amte usw. zuweisen, bestimmen, sors et urna fisco iudicem assignat, Plin. pan.: natura hunc sexum (sc. muliebrem) custodiae et diligentiae assignaverat, Cic. fr.: ei sententiae personam Crassi, Quint. – β) beimessen, zuschreiben, hoc praeceptum deo, Cic.: alci Cypri devictae gloriam, Vell.: alqd homini, non tempori, Cic.: fortia facta gloriae principis, Tac.: culpae fortunam, zur persönl. Schuld anrechnen, was Schuld des Geschickes ist, Cic.: alci patrem adulterum, ICt. – B) zur Bewachung, Bewahrung förmlich überweisen, überantworten, ausliefern, a) eig.: alqm custodibus, Iustin. 14, 4, 21. – b) übtr.: alqm famae, Plin. ep.: (verbum) in clausula positum assignatur auditori et infigitur, Quint. – II) an etw. ein Siegel machen, etw. besiegeln, m. Acc., tabellas, Pers.: m. Dat., instrumento divisionis, ICt.: absol., scripsi coram subscribente et assignante domino, ICt.
См. также в других словарях:
humanum est errare — (izg. humánum ȅst eráre) DEFINICIJA ljudsko je svojstvo griješiti; odatle: errare humanum est, usp. ETIMOLOGIJA lat. Seneka … Hrvatski jezični portal
humanum est errare — /hooh mah noom est erdd rddah rdde/; Eng. /hyooh may neuhm est e rair ee, mah /, Latin. to err is human. * * * … Universalium
humanum est errare — /hooh mah noom est erdd rddah rdde/; Eng. /hyooh may neuhm est e rair ee, mah /, Latin. to err is human … Useful english dictionary
Errare Humanum Est, Perseverare Diabolicum — Pour les articles homonymes, voir L erreur est humaine. Gravée dans le marbre… « … Wikipédia en Français
Errare humanum est — Errare humanum est, perseverare diabolicum Pour les articles homonymes, voir L erreur est humaine. Gravée dans le marbre… « … Wikipédia en Français
Errare humanum est, sed perseverare diabolicum — Errare humanum est, perseverare diabolicum Pour les articles homonymes, voir L erreur est humaine. Gravée dans le marbre… « … Wikipédia en Français
Errare humanum est, perseverare diabolicum — Pour les articles homonymes, voir L erreur est humaine. Gravée dans le marbre… « Errare humanum est, perseverare diabolicum » … Wikipédia en Français
Errare humanum est — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
errare humanum est — er|ra|re hu|ma|num ẹst [lat.]: Irren ist menschlich. * * * Errare humanum est Die heute übliche, knappe lateinische Fassung dieser sprichwörtlichen Redensart, die auch in der deutschen Form »Irren ist menschlich« gebraucht wird, ist in der… … Universal-Lexikon
Errare humanum est — is a Latin maxim. It means to err is human . [ [http://www.merriam webster.com/dictionary/errare%20humanum%20est errare humanum est Definition from the Merriam Webster Online Dictionary] ] … Wikipedia
errare humanum est — (izg. eráre humánum ȅst) DEFINICIJA griješiti je svojstvo ljudi (prema predaji, izreka Sv. Jeronima) ETIMOLOGIJA lat … Hrvatski jezični portal