Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

hispānia

  • 1 hispania

    Hispania Hispania, ae f Испания

    Латинско-русский словарь > hispania

  • 2 Hispania

    Hispānia, ae f.
    Испания, т. е. весь Пиренейский п-ов; при римск. владычестве распадалась на две провинции (Hispaniae, ārum)
    H. Citerior ( Tarraconensis) и H. Ulterior ( Lusitania и Baetica) Cs, C, Su etc.

    Латинско-русский словарь > Hispania

  • 3 Hispania

    Hispāni, ōrum, m., the Spaniards, Liv. 21, 27; Tac. A. 1, 78; Suet. Caes. 76 al. —
    II.
    Derivv.
    A.
    Hispānus, a, um, adj., of or belonging to the Spaniards, Spanish:

    mare,

    Plin. 3, 5, 10, § 74:

    aurum,

    Mart. 7, 88, 7:

    Tarraco,

    id. 10, 104, 4:

    populi,

    Liv. 21, 19:

    equites,

    Caes. B. G. 5, 26:

    cohortes,

    id. B. C. 3, 88:

    legio,

    Tac. H. 1, 6:

    acies,

    Luc. 3, 454:

    gladio cingi,

    Liv. 7, 10, 5.—
    * Adv.: Hispānē: Hispane non Romane memoretis loqui me, Enn. ap. Charis. p. 180 P. (Ann. v. 495 Vahl.).—
    B.
    Hispā-nĭa, ae, f., the country of the Spaniards, Spain, Mel. 1, 3, 4; 1, 5, 1; 3; 2, 6, 1 sq.; Plin. 3, 1, 2, § 6; 18, 11, 28, § 108; Cic. de Imp. Pomp. 4, 9; id. Tusc. 1, 37, 89; id. Fam. 15, 17, 3; Caes. B. G. 1, 1 fin.; 5, 1; 7, 55 et saep.:

    citerior,

    on this side of the Ebro, Caes. B. G. 3, 23:

    ulterior,

    beyond it, id. B. C. 1, 39.—In apposition:

    in terra Hispania,

    Liv. 38, 58, 5.—As consisting of two parts, freq. also in plur.: Hispāniae, ārum, Mel. 3, 1, 10; Plin. 4, 20, 34, § 110; 17, 26, 40, § 249; Caes. B. C. 1, 10; 29, 85; Tac. H. 2, 97; 3, 2; 70 et saep.; cf.:

    Carthago nixa duabus Hispaniis,

    Cic. Balb. 15, 34. —
    C.
    Hispānĭensis, e, adj., of or belonging to Spain, existing in Spain, Spanish:

    Balbus Cornelius non Hispaniensis natus, sed Hispanus,

    not merely born in Spain, but a thorough Spaniard, Vell. 2, 51 fin.; cf. Mart. 12 praef.:

    aestus maritimi,

    Cic. N. D. 3, 10, 24:

    naufragia,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    spuma argenti,

    id. 33, 6, 35, § 106:

    legatus,

    Cic. Vatin. 5, 12:

    iter,

    id. ib.:

    bellum,

    id. de Imp. Pomp. 10, 28; cf.

    casus,

    id. Fam. 2, 16, 6:

    exercitus,

    Tac. A. 1, 3:

    triumphus,

    Plin. 14, 15, 17, § 97; Suet. Caes. 37:

    victoria Caesaris,

    id. ib. 38.—
    D.
    Hispānĭcus, a, um, adj., Spanish:

    verbum,

    Suet. Aug. 82:

    spartum,

    Vitr. 7, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Hispania

  • 4 Hispania

    s f sg 1
    Espagne, Hispanie

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > Hispania

  • 5 hispania

    Испания, римская провинция (1. 2 § 32 D. 1, 2);

    hispanus, испанский: hisp. sanguinis equi (1. 1 pr. C. Th. 15, 10).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > hispania

  • 6 hispania

    Spain; Spanish peninsula

    Latin-English dictionary > hispania

  • 7 Hispania

    , ae f
      Испания

    Dictionary Latin-Russian new > Hispania

  • 8 Hispani

    Hispānī, ōrum, m., die Hispanier, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 9. § 27. Liv. 21, 27, 2: Sing. Hispānus, ī, m., der Hispanier, kollektiv bei Cornif. rhet. 4, 45. – Dav.: A) Hispānia, ae, f. (bei den Griechen Ἰβηρία, dah. auch lat. Hiberia), Hispanien = die ganze pyrenäische Halbinsel, die nach der Flußscheide des Hiberus (j. Ebro) in zwei Hälften zerfiel, in Hispania citerior (den nordöstlichen Teil, später Hisp. Tarraconensis gen.) u. in Hispania ulterior (den südlichen und westlichen Teil, später Lusitania u. Baetica gen.), Cic. u.a.: Hisp. citerior u. ulterior, Caes., Liv. u.a. – Plur. Hispaniae (in bezug auf die angegebene Einteilung), Cic. u.a. – B) Hispānicus, a, um, hispanisch, gladius, Claud. Quadrig. fr.: verbum, Varro fr. u. Suet.: fretum, Suet.: vitis, Col. – C) Hispāniēnsis, e, in Hispanien sich aufhaltend, -befindlich, -vorgefallen usw. (nicht eig. da heimisch), hispaniensisch, v. Dingen u. Personen, non Hispaniensis natus sed Hispanus, nicht von einem Römer in Hispanien abstammend, sondern ein eingeborener Hispanier, Vell. 2, 51, 3: legatus, ein römischer Legat in Hispanien, Cic.: bellum, der Kr. Cäsars gegen die Söhne u. Legaten des Pompejus in Hispanien, Vell.: u. dah. triumphus, nach diesem Kriege, Vell.: u. casus, der Ausgang des Kriegs gegen des Pompejus Legaten in Hisp., Cic.: iter, nach Hispanien, Cic.: exercitus, ein römisches Heer in Hispanien, Tac.: oceanus, Plin.: aestus maritimi, Cic.: Rhodani ostium, nach Hispanien zu, Plin.: molae, auf hispanische Art gemacht, Cato: gladius, Liv. – Nbf. Hispānēnsis, e, Paul. ex Fest. 61, 1 (wo H. negotiatores). – D) Hispānus, a, um, hispanisch, populi, Liv.: mare, Plin.: gladius, Liv.: nomen, Quint. Vgl. Hispaniensis. – Adv. Hispānē, hispanisch, Enn. ann. 503.

    lateinisch-deutsches > Hispani

  • 9 an

    ăn, adv. et conj. ou, ou bien? (interrogation double); est-ce que par hasard? est-il possible que?(en tête d'une interrogation simple); n'est-ce pas? (après une première interrogation); ou si (interrogation indirecte dans une subordonnée); eh quoi! (parataxe); ou bien (équivalent de sive). [st1]1 [-] Dans une interrogation double: Interrogation directe: ou, ou bien.    - utrum vigilas an dormis? = es-tu éveillé ou dors-tu?    - utrum defenditis an impugnatis plebem? Liv. 5: défendez-vous la plèbe ou la combattez-vous?    - vigilasne an dormis? = es-tu éveillé ou dors-tu?    - servosne ( =servusne) es an liber? Plaut. Am.: es-tu esclave ou libre?    - vigilasne an non (annon)? = es-tu éveillé ou non?    - album an atrum potas? bois-tu du blanc ou du rouge? Interrogation indirecte: ou si, ou.    - rogavit utrum bellum an pacem eligerent.
    - → il leur demanda s'ils choisissaient la guerre ou la paix. [st1]2 [-] Dans une interrogation simple: Interrogation directe: a - est-ce que par hasard? est-ce que vraiment? est-il possible que? (pour marquer un doute)    - an de eorum fide dubitatis? → est-il possible que vous doutiez de leur parole?    - an me taciturum tantis de rebus existimavistis? → est-il possible que vous ayez pensé que je garderais le silence sur des actions aussi graves?    - an in Hispania res gestas Caesaris non audistis? → est-il possible que vous n'ayez pas entendu parler des exploits de César en Espagne?    - an me falsum credis? → est-ce que par hasard tu me crois menteur? b - est-ce que... ne... pas...? n'est-ce pas...? (après une première interrogation).    - quid huc venistis? an speculandi causa? → pourquoi êtes-vous venus ici? n'est-ce pas pour espionner?    - cujum pecus? an Meliboei? → à qui est le troupeau? n'est-ce pas celui de Mélibée? Interrogation indirecte: a - Chez les classiques, les tournures dubito an, incertum est an, nescio an, haud scio an laissent entendre une réponse affirmative et correspondent à peut-être, peut-être bien que, je crois bien que...    - haud scio (dubito) an venerit. → je ne sais pas s'il n'est pas venu, peut-être bien qu'il est venu.    - haud scio an melius Ennius: " Nemo me lacrumis decoret", Cic. Sen. 73. → peut-être Ennius a-t-il dit mieux: "Que personne ne m'honnore de ses larmes!"    - haud scio an par principibus esse potuisset, Cic. Brut. 151. → peut-être aurait-il pu être au même rang que les princes (de l'éloquence).    - mea sententia haud scio an nulla vita beatior possit esse. → à mon avis, peut-être qu'aucune vie ne peut être plus heureuse.    - eloquentiā nescio an habuisset parem neminem, Cic. Brut. 33. → dans le domaine de l'éloquence, peut-être n'aurait-il eu personne de sa valeur.    - Dans la subordonnée négative, on trouve les négations non, nemo, nullus, nihil, numquam, nusquam... b - Surtout après Cicéron, an est l'équivalent de num ou de -ne.    - quaeritur an mundus providentia regatur. → on se demande si le monde est régi par la providence. [st1]3 [-] Dans une phrase avec propositions juxtaposées (parataxe):    - an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non potuerunt? Cic. Tusc. 5. → eh quoi! le Scythe Anacharsis a pu mépriser l'argent alors que les philosophes de chez nous n'en ont pas été capables?    - an vero P. Scipio T. Gracchum privatus interfecit, Catilinam vero nos consules perferemus? Cic. Cat. 1. → eh quoi! Scipion, un simple particulier, a fait mettre à mort T. Gracchus, alors que nous, consuls, nous devrons toujours supporter Catilina? [st1]4 [-] Quelques tournures:    - Simones an quis alius, Cic. Fin. 2. → **Simonide ou est-ce quelqu'un d'autre?** = Simonide ou quelqu'un d'autre.    - an vero obliti estis? → eh quoi! avez-vous oublié?
    * * *
    ăn, adv. et conj. ou, ou bien? (interrogation double); est-ce que par hasard? est-il possible que?(en tête d'une interrogation simple); n'est-ce pas? (après une première interrogation); ou si (interrogation indirecte dans une subordonnée); eh quoi! (parataxe); ou bien (équivalent de sive). [st1]1 [-] Dans une interrogation double: Interrogation directe: ou, ou bien.    - utrum vigilas an dormis? = es-tu éveillé ou dors-tu?    - utrum defenditis an impugnatis plebem? Liv. 5: défendez-vous la plèbe ou la combattez-vous?    - vigilasne an dormis? = es-tu éveillé ou dors-tu?    - servosne ( =servusne) es an liber? Plaut. Am.: es-tu esclave ou libre?    - vigilasne an non (annon)? = es-tu éveillé ou non?    - album an atrum potas? bois-tu du blanc ou du rouge? Interrogation indirecte: ou si, ou.    - rogavit utrum bellum an pacem eligerent.
    - → il leur demanda s'ils choisissaient la guerre ou la paix. [st1]2 [-] Dans une interrogation simple: Interrogation directe: a - est-ce que par hasard? est-ce que vraiment? est-il possible que? (pour marquer un doute)    - an de eorum fide dubitatis? → est-il possible que vous doutiez de leur parole?    - an me taciturum tantis de rebus existimavistis? → est-il possible que vous ayez pensé que je garderais le silence sur des actions aussi graves?    - an in Hispania res gestas Caesaris non audistis? → est-il possible que vous n'ayez pas entendu parler des exploits de César en Espagne?    - an me falsum credis? → est-ce que par hasard tu me crois menteur? b - est-ce que... ne... pas...? n'est-ce pas...? (après une première interrogation).    - quid huc venistis? an speculandi causa? → pourquoi êtes-vous venus ici? n'est-ce pas pour espionner?    - cujum pecus? an Meliboei? → à qui est le troupeau? n'est-ce pas celui de Mélibée? Interrogation indirecte: a - Chez les classiques, les tournures dubito an, incertum est an, nescio an, haud scio an laissent entendre une réponse affirmative et correspondent à peut-être, peut-être bien que, je crois bien que...    - haud scio (dubito) an venerit. → je ne sais pas s'il n'est pas venu, peut-être bien qu'il est venu.    - haud scio an melius Ennius: " Nemo me lacrumis decoret", Cic. Sen. 73. → peut-être Ennius a-t-il dit mieux: "Que personne ne m'honnore de ses larmes!"    - haud scio an par principibus esse potuisset, Cic. Brut. 151. → peut-être aurait-il pu être au même rang que les princes (de l'éloquence).    - mea sententia haud scio an nulla vita beatior possit esse. → à mon avis, peut-être qu'aucune vie ne peut être plus heureuse.    - eloquentiā nescio an habuisset parem neminem, Cic. Brut. 33. → dans le domaine de l'éloquence, peut-être n'aurait-il eu personne de sa valeur.    - Dans la subordonnée négative, on trouve les négations non, nemo, nullus, nihil, numquam, nusquam... b - Surtout après Cicéron, an est l'équivalent de num ou de -ne.    - quaeritur an mundus providentia regatur. → on se demande si le monde est régi par la providence. [st1]3 [-] Dans une phrase avec propositions juxtaposées (parataxe):    - an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non potuerunt? Cic. Tusc. 5. → eh quoi! le Scythe Anacharsis a pu mépriser l'argent alors que les philosophes de chez nous n'en ont pas été capables?    - an vero P. Scipio T. Gracchum privatus interfecit, Catilinam vero nos consules perferemus? Cic. Cat. 1. → eh quoi! Scipion, un simple particulier, a fait mettre à mort T. Gracchus, alors que nous, consuls, nous devrons toujours supporter Catilina? [st1]4 [-] Quelques tournures:    - Simones an quis alius, Cic. Fin. 2. → **Simonide ou est-ce quelqu'un d'autre?** = Simonide ou quelqu'un d'autre.    - an vero obliti estis? → eh quoi! avez-vous oublié?
    * * *
        An, Aduerbium est interrogatiuum. Terent. An ego toties de eadem re audiam? Orray je tant de fois, etc.
    \
        Obsecro an is est? Terent. Est ce cestuy là?
    \
        An, Dubitandi. Terent. Haud scio an illam nunc misere amat. Je ne scay si, etc.
    \
        Vide vtrum vis, argentum accipere, an causam meditari tuam. Terent. Prendre argent, ou, etc.
    \
        An tu Narbonae in mensas hospitum quum vomeres, Dolabella pro te in Hispania dimicaret? Cic. Quoy? qu'il bataillast pour toy ce pendant que, etc.
    \
        An ille tempus aut in poetis euoluendis consumeret, etc. Cic. Consumeroit il son temps, ou Vouldrois tu qu'il consumast son temps, etc.
    \
        Errauit, an potius insaniuit Apronius? Cic. A il failli, ou plus tost faict comme un insensé?
    \
        Multum interest, vtrum laus imminuatur, an salus deseratur. Cic. Ou si.
    \
        An, pro Aut, interdum videtur accipi. Cic. Quam orationem in Origines suas retulit Cato, paucis ante quam mortuus est, an diebus, an mensibus? Ou jours, ou mois? Figura est qua vtimur, quum ex duabus rebus vtra sit, incerti sumus.
    \
        Anne est intus? Terent. Est il ciens? ou N'est il pas ciens?
    \
        Anne de nobis trahere spolia foederatis licebit, de hostibus non licebit? Cic. Sera il permis, etc.
    \
        Anne, dubitandi. Cic. Non internoscat vera illa visa sint, anne falsa. Ou faulx.
    \
        Annon hoc dixi esse futurum? Teren. Ne disoye je pas bien que cela adviendroit?
    \
        Annon, dubitandi. Plaut. Tentabam spirarent an non aurae. Ou non.
    \
        Annon, in secundo membro positum. Terent. Hoccine agis, an non? Ou non?
    \
        An nondum. Terent. Reperisti tibi quod placeat, an nondum etiam? Ou non encores?

    Dictionarium latinogallicum > an

  • 10 cuneo

    cŭnĕo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] fendre avec un coin. [st2]2 [-] façonner en forme de coin. [st2]3 [-] intercaler de force, comme avec un coin. [st2]4 [-] serrer (lier, maintenir, soutenir) avec un coin.    - Hispania cuneatur ibi inter duo maria, Plin. 3, 3, 4, § 29: là l'Espagne se rétrécit en forme de coin entre les deux mers.    - latera inclinata cuneare, Sen. Ep. 118, 16: soutenir les briques avec un coin.    - per vim cuneare, Quint. 4, 3, 4: faire entrer de force, comme avec un coin.
    * * *
    cŭnĕo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] fendre avec un coin. [st2]2 [-] façonner en forme de coin. [st2]3 [-] intercaler de force, comme avec un coin. [st2]4 [-] serrer (lier, maintenir, soutenir) avec un coin.    - Hispania cuneatur ibi inter duo maria, Plin. 3, 3, 4, § 29: là l'Espagne se rétrécit en forme de coin entre les deux mers.    - latera inclinata cuneare, Sen. Ep. 118, 16: soutenir les briques avec un coin.    - per vim cuneare, Quint. 4, 3, 4: faire entrer de force, comme avec un coin.
    * * *
        Cuneo, cuneas, cuneare. Plin. Siquid cuneandum sit in ligno. Coigner, ou Cuigner.
    \
        Per vim cuneari. Quintil. Estre coigné à force.
    \
        Hispania cuneatur angustiis. Plin. Est pleine d'encoigneures au moyen des lieux estroicts estant en icelle, Est poinctue.

    Dictionarium latinogallicum > cuneo

  • 11 Hispani

    Hispānī, ōrum, m., die Hispanier, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 9. § 27. Liv. 21, 27, 2: Sing. Hispānus, ī, m., der Hispanier, kollektiv bei Cornif. rhet. 4, 45. – Dav.: A) Hispānia, ae, f. (bei den Griechen Ἰβηρία, dah. auch lat. Hiberia), Hispanien = die ganze pyrenäische Halbinsel, die nach der Flußscheide des Hiberus (j. Ebro) in zwei Hälften zerfiel, in Hispania citerior (den nordöstlichen Teil, später Hisp. Tarraconensis gen.) u. in Hispania ulterior (den südlichen und westlichen Teil, später Lusitania u. Baetica gen.), Cic. u.a.: Hisp. citerior u. ulterior, Caes., Liv. u.a. – Plur. Hispaniae (in bezug auf die angegebene Einteilung), Cic. u.a. – B) Hispānicus, a, um, hispanisch, gladius, Claud. Quadrig. fr.: verbum, Varro fr. u. Suet.: fretum, Suet.: vitis, Col. – C) Hispāniēnsis, e, in Hispanien sich aufhaltend, -befindlich, -vorgefallen usw. (nicht eig. da heimisch), hispaniensisch, v. Dingen u. Personen, non Hispaniensis natus sed Hispanus, nicht von einem Römer in Hispanien abstammend, sondern ein eingeborener Hispanier, Vell. 2, 51, 3: legatus, ein römischer Legat in Hispanien, Cic.: bellum, der Kr. Cäsars gegen die Söhne u. Legaten des Pompejus in Hispanien, Vell.: u. dah. triumphus, nach diesem Kriege, Vell.: u. casus, der Ausgang des Kriegs gegen des Pompejus Legaten in Hisp., Cic.: iter, nach Hispanien, Cic.: exercitus, ein
    ————
    römisches Heer in Hispanien, Tac.: oceanus, Plin.: aestus maritimi, Cic.: Rhodani ostium, nach Hispanien zu, Plin.: molae, auf hispanische Art gemacht, Cato: gladius, Liv. – Nbf. Hispānēnsis, e, Paul. ex Fest. 61, 1 (wo H. negotiatores). – D) Hispānus, a, um, hispanisch, populi, Liv.: mare, Plin.: gladius, Liv.: nomen, Quint. Vgl. Hispaniensis. – Adv. Hispānē, hispanisch, Enn. ann. 503.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Hispani

  • 12 castrum

    I 1. ī n.
    sg. (чаще castellum) укрепление, форт, небольшая крепость Nep, Dig
    2. pl.
    1) военный лагерь (castra aestiva Su, T; castra hiberna L)
    castra navalia Cs, L (nautica Nep) — береговой лагерь для прикрытия кораблей и десанта
    caslra facere C (ponere L, munire Cs, locare, collocare C) — разбить лагерь, расположиться лагерем
    castra movere C, L — снять лагерь, выступить в поход, отправиться
    in castris esse cum aliquo Nep — сопровождать кого-л. в походах
    2) казармы (c. praetoriana Su и praetoria Capit)
    4) военная служба, военное дело или военный режим
    5) сторона, стан, секта
    nil cupientium castra peto H я — устремляюсь в лагерь тех, кто ничего не желает (из богатств)
    6) поэт. улей ( cerea V)
    7) императорская резиденция, двор J, Spart
    II Castrum, ī n.
    название ряда городов, возникших из укреплённых лагерей
    1) C. Inui, город рутулов на побережье Латия, близ Ardea V, O etc.
    2) C. Album, город в Hispania Tarraconensis L
    4) C. Truentum или Truentinum, город в Пицене C
    5) C. Vergium, пород в Hispania Tarraconensis L

    Латинско-русский словарь > castrum

  • 13 Munda

    ae f.
    1) город и римск. колония в Hispania Baetica, близ Кордубы ( место победы Гнея Сципиона над карфагенянами в 214 г. до н. э. и сражения между Цезарем и сыновьями Гнея Помпея в 45 г. до н. э.) Cs, L

    Латинско-русский словарь > Munda

  • 14 bis

    bis, Adv. (st. duis v. duo, griech. δίς, got. tvis, nhd. zwier), zweimal, auf zweierlei-, auf doppelte Weise, in una civitate bis improbus fuisti, Cic.: in quo bis laberis: primum quod etc.; deinde quod etc., Cic.: demonstravimus L. Vibullium Rufum bis in potestatem pervenisse Caesaris, semel ad Corfinium, iterum in Hispania, Caes.: bis dimicavit, semel ad Dyrrhachium, iterum in Hispania, Suet.: tempestate in traiectu bis conflictatus, primo inter promunturia, rursus circa montes Ceraunios, Suet.: bis ovans ingressus est urbem, post Philippense, et rursus post Siculum bellum, Suet. – bis dat, qui dat celeriter, Syri sent. 235 R2. – bis ter, Laber. com. 29, bis terque, Cic., od. bisque terque, Mart., zweibis dreimal, d.i. mehr als einmal (= öfter): bis terque quaterque, Ven. Fort. vit. S. Mart. 3, 163: dagegen bis terve, zwei- oder dreimal (= selten), Varr. fr., Cic. u. Hor. (s. Bentl. Hor. epod. 5, 33): non semel, sed bis, Cic.: bis ac saepius, Nep.: bis consul, der zweimal K. gewesen, Cic., Liv. u.a.; poet. u. spätl. auch = iterum consul, zum zweitenmal Konsul, Mart. 10, 48, 20. Spart. Hadr. 3, 8 u. Sev. 1, 3. Rossi inscr. Chr. 14. – bis die, zweimal täglich, Cels.: u. so cotidie bis, Liv.: bis anno, zweimal jährlich, Plin.: semel aut bis anno, Varr. fr.: dagegen bis in die, Cic., bis in mense, Plin., bis in anno, Varr., zweimal innerhalb eines Tages, Monates, Jahres; vgl. Oudend. Suet. Aug. 31. – bis tanto od. tantum, doppelt so groß, -so viel, -so sehr, Plaut. u. Varr.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, Plaut.: bis tanto pluris pallam redimam, Plaut.: bis tantum quam tuus fundus ducentûm iugerûm Reate reddit, Varr.: u. so bis minus, zweimal weniger, semel minusne, an bis minus (non) sit nescio, Auct. inc. bei Gell. 12, 6, 2. – Bei andern Zahlen, mit Distributiven auch in klass. Prosa, bis triceni anni, Laber. fr.: bis quina et octogena, Lucil. fr.: bis bini, Lucr.: bis bina, Cic.: bis centena milia, 200000 Sesterze, Hor.: bis et tricies centena milia, Suet.: mit Kardinalzahlen zur Umschreibung der doppelt so großen Zahl nur bei Dichtern u. Spät., bis sex, Enn. u. Varr. fr.: bis centum, Ov.: bis mille, Lucr. u. Hor.: bis quinque viri (= decem viri), die Zehnherren, Hor. – m. Ordinalzahlen, bis sextus honos, das Konsulat (weil vor den Konsuln zweimal 6 Liktoren vorangingen), Stat. Silv. 4, 1, 9. – sprichwörtl., bis ad eundem (erg. lapidem offendere), zweimal denselben Fehler machen, Cic. ep. 10, 20, 2.

    lateinisch-deutsches > bis

  • 15 fecundus

    fēcundus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (zu fētus), fruchtbar, I) fruchtbar = fruchttragend, ergiebig, von der Erde u. v. Geschöpfen, A) eig. u. bildl.: 1) eig.: seges, Cic.: uxor, Lucr.: virgo (Ggstz. sterilis), Sen.: coniunx, Hor.: uxor nimium fecunda, Sen. rhet.: lepus, trächtig, Hor.: terra fecundior, Cic. – mit obj. Genet., tellus metallorum fecunda, Plin.: provincia annonae fecunda, Tac. – m. Dat. Gerund., terra alte effossa generandis alendisque seminibus ferecundior fit, Quint. – m. Abl., duplici fecunda consule mater, Claud. Prob. et Ol. cons. 203: Hispania principibus fecunda piis, Claud. laud. Ser. 55. – m. in u. Akk., Hispania in omnia frugum genera fecunda, fruchtbar an Fr. aller Art, Iustin. 44, 1, 4. – 2) bildl., fruchtbar, ergiebig, reich, Pericles, Cic.: ingenium, Plin.: ars fecundissima, Plin.: acerrima et fecundissima eorum studia, Tac. dial. – m. obj. Genet., deterrimus quisque, quorum non alia regia fecundior exstitit, Tac.: saecula fecunda culpae, Hor. – m. Abl., amor et melle et fellest fecundissimus, Plaut. cist. 69: gens inter accolas latrociniis fecunda, häufig Raubzüge bei den Nachbarn unternehmend, Tac. hist. 4, 50. – m. in u. Akk., fecundum in fraudes hominum genus, Sil. 2, 498. – B) übtr., in Fülle vorhanden, reichlich, unerschöpflich, ergiebig, voll, quaestus, Cic.: calices, immer volle Becher, Hor.: fons, wasserreiche, Ov.: colles, Ov.: herba fecundior, Ov.: gens fecundissima, sehr reich an Früchten, Plin. – m. Abl., nigris Meroë fecunda colonis, Lucan.: (specus) uberibus fecundus aquis, Ov. – m. obj. Genet., Aemilium genus fecundum bonorum civium, Tac.: haec veri fecunda sacerdos, Sil. – II) fruchtbar = befruchtend, Nilus, Plin.: fecundae verbera dextrae, die die Frauen befruchtenden Riemenschläge der luperci, Ov.

    lateinisch-deutsches > fecundus

  • 16 scateo

    scateo, ēre u. (archaist.) scato, ere, hervorquellen, hervorsprudeln, I) eig. u. übtr.: 1) eig. (Form scato): fontes scatere, Enn. fr. scen. 155 (Trag. inc. fab. fr. 137 R.2): qui (fons) dulcis aquae scatit, Lucr. 6, 891; vgl. 5, 949. – 2) übtr.: a) übh., haufenweise hervorkommen, semina scatere foras possunt, Lucr. 6, 896. – b) häufig sein, cuniculi (Kaninchen) scatent iuxta in Hispania Balearibusque, Plin. 8, 226. – II) meton., von etwas ganz voll sein, wimmeln, mit Genet. u. Abl., a) von Konkr.: arx scatens fontibus, Liv.: pontus scatens beluis, Hor.: Nilus scatet piscibus, Mela: metallis scatet Hispania, Plin.: Terracina scatet silvis nucum, Plin.: terra ferarum scatit, Lucr. 5, 40. – b) von Abstr.: volumen scatet ostentis, Plin.: puer scatens argutiis, Gell.: Xanthippe irarum molestiarumque muliebrium per diem perque noctem scatebat, Xanthippes Zornesausbrüche u. weibliche Unerträglichkeiten gingen bis ins unendliche, Gell.: mit Acc. Pronom., id tuus scatet animus, Plaut. Pers. 177 Sch.

    lateinisch-deutsches > scateo

  • 17 Tarraco

    Tarraco, ōnis, f., Stadt im Lande der Kosetaner in Hispanien, nach der späterhin der größte Teil dieses Landes Hispania Tarraconensis genannt wurde, j. Tarragona, Mela 2, 6, 5 (2. § 90). Plin. 3, 21. Liv. 21, 61, 2 sqq. Cic. Balb. 28. Flor. 4, 12, 51. – Dav. Tarracōnēnsis, e, tarrakonensisch, conventus, Liv.: piscatores, Liv.: Hispania, Mela u. Plin.: colonia, Tarrako als röm. Kolonie, Tac.: vinum, Plin. – Plur. subst., Tarracōnēnsēs, ium, m., die Einw. von Tarrako, die Tarrakonenser, Caes.

    lateinisch-deutsches > Tarraco

  • 18 citerior

    cĭtĕrĭor, cĭtĕrĭus, compar. de citer [[--] ulterior] [st1]1 [-] plus en deçà, plus rapproché, citérieur ( → lieu).    - Gallia citerior, Cic. Prov. 36: la Gaule citérieure, la Gaule cisalpine (par rapport à Rome).    - Hispania citerior, Cic. Att. 12, 37, 4: Espagne citérieure [en deçà de l’Ebre]. [st1]2 [-] fig. qui touche de plus près.    - negotium citerioris curae, V.-Max.: affaire d'un intérêt plus pressant.    - ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis, Cic. Leg. 3, 4: pour en venir à ces faits qui sont plus près de l’humanité et mieux connus de nous. --- cf. Rep. 1, 34.    - quanta animi tranquillitate humana et citeriora considerat ! Cic. Tusc. 5, 71: avec quelle tranquillité d’âme il envisage les choses humaines, les choses qui le touchent de plus près (d’ici bas).    - uno gradu a manu carnifex citerior, V.-Max.: il s'en fallut d'un pas qu'il ne passât par les mains du bourreau. [st1]3 [-] antérieur, plus proche, plus récent ( → temps).    - citeriora nondum audiebamus, Cic. Fam. 2, 12, 1: je n’avais pas encore de nouvelles sur les faits plus récents.    - consulatus citerior legitimo tempore, V.-Max. 8, 15, 1: consulat devançant l’âge légal. [st1]4 [-] plus petit, moindre.    - citerior est poena quam scelus, Quint. Decl. 299: le châtiment est moindre que le crime. --- Val. Max. 8, 7, 18.
    * * *
    cĭtĕrĭor, cĭtĕrĭus, compar. de citer [[--] ulterior] [st1]1 [-] plus en deçà, plus rapproché, citérieur ( → lieu).    - Gallia citerior, Cic. Prov. 36: la Gaule citérieure, la Gaule cisalpine (par rapport à Rome).    - Hispania citerior, Cic. Att. 12, 37, 4: Espagne citérieure [en deçà de l’Ebre]. [st1]2 [-] fig. qui touche de plus près.    - negotium citerioris curae, V.-Max.: affaire d'un intérêt plus pressant.    - ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis, Cic. Leg. 3, 4: pour en venir à ces faits qui sont plus près de l’humanité et mieux connus de nous. --- cf. Rep. 1, 34.    - quanta animi tranquillitate humana et citeriora considerat ! Cic. Tusc. 5, 71: avec quelle tranquillité d’âme il envisage les choses humaines, les choses qui le touchent de plus près (d’ici bas).    - uno gradu a manu carnifex citerior, V.-Max.: il s'en fallut d'un pas qu'il ne passât par les mains du bourreau. [st1]3 [-] antérieur, plus proche, plus récent ( → temps).    - citeriora nondum audiebamus, Cic. Fam. 2, 12, 1: je n’avais pas encore de nouvelles sur les faits plus récents.    - consulatus citerior legitimo tempore, V.-Max. 8, 15, 1: consulat devançant l’âge légal. [st1]4 [-] plus petit, moindre.    - citerior est poena quam scelus, Quint. Decl. 299: le châtiment est moindre que le crime. --- Val. Max. 8, 7, 18.
    * * *
        Citerior, Comparatiuus, quod a Citer vocabulo obsoleto quidam deducunt. Cic. Fugisse in Hispaniam citeriorem. En l'Espagne prochaine de nous, En l'Espagne de deca.
    \
        Dies citerior. Caius. Le plus prochain apres.
    \
        Citeriora nondum audiebamus. Cic. Les choses plus prochaines.
    \
        Considerare humana ac citeriora. Hoc est, terrena ac terrenis proxima. Cic. Les choses prochaines aux terriennes.

    Dictionarium latinogallicum > citerior

  • 19 orior

    ŏrĭor, īri, ortus sum (part. futur ŏrĭtūrus)    - à l'ind. présent, on peut trouver les formes de la 3ème conj.: orior, orĕris, orĭtur. --- au subj. imparf. orērer (orīrer). [st1]1 [-] intr. avec ab, ex ou de + abl. - naître de, tirer son origine de, provenir de, sortir de (au pr. et au fig.).    - quorum carminum sententia erat, oriturum quandoque ex Hispania principem dominumque rerum, Suet.: cet oracle annonçait qu'un jour ce serait de l'Espagne que sortirait le souverain maître de l'univers.    - bellum a Sabinis ortum fuit, Liv. 1, 11: la guerre vint des Sabins, les Sabins déclenchèrent la guerre.    - ab illo ortus es, Cic. Mur. 31.66: tu descends de lui (= de Caton).    - oritur aetas ex altera, Cic.: une génération succède à l'autre.    - Rhenus oritur ex Lepontiis, Caes. BG. 5.4: le Rhin prend sa source chez les Lépontes.    - oriuntur Belgae ab... Caes.: le pays des Belges commence à...    - unde oritur Phoebus, Ov.: le point où se lève le soleil.    - ab his sermo oritur, Cic.: ils entament l'entretien.    - officia quae oriuntur a... Cic. Fin. 5, 24, 69: devoirs qui naissent de...    - hoc quis non credat abs te esse ortum? Ter. And. 3, 2, 9: qui ne croirait que cela est ton ouvrage?    - ortus a se: fils de ses oeuvres.    - tibi a me nulla est orta injuria, Ter.: je ne t'ai fait aucun tort. [st1]2 [-] sans régime naître, commencer, surgir, se lever, paraître.    - tu totiens oreris viridique in caespite flores, Ov. M. 10: autant de fois tu renais et tu refleuris dans le vert gazon.    - oriens sol, Cic.: soleil levant.    - postera lux oritur, Hor. S. 1, 5, 39: le jour suivant se lève.    - oritur monstrum, Virg. En. 2.680: un prodige apparaît.    - oritur clamor, plaut.: un cri s'élève.    - oriuntur ulcera, Cels. 6, 13: des ulcères se forment.    - oritur controversia, Cic. Clu. 69.161: un débat s'engage.    - si oriretur facultas, Tac.: si le moyen se présentait.    - diem unum in speculis fuit, si quid novi motus oreretur, Liv. 34: il passa une journée aux aguets pour voir si un nouveau mouvement éclaterait.
    * * *
    ŏrĭor, īri, ortus sum (part. futur ŏrĭtūrus)    - à l'ind. présent, on peut trouver les formes de la 3ème conj.: orior, orĕris, orĭtur. --- au subj. imparf. orērer (orīrer). [st1]1 [-] intr. avec ab, ex ou de + abl. - naître de, tirer son origine de, provenir de, sortir de (au pr. et au fig.).    - quorum carminum sententia erat, oriturum quandoque ex Hispania principem dominumque rerum, Suet.: cet oracle annonçait qu'un jour ce serait de l'Espagne que sortirait le souverain maître de l'univers.    - bellum a Sabinis ortum fuit, Liv. 1, 11: la guerre vint des Sabins, les Sabins déclenchèrent la guerre.    - ab illo ortus es, Cic. Mur. 31.66: tu descends de lui (= de Caton).    - oritur aetas ex altera, Cic.: une génération succède à l'autre.    - Rhenus oritur ex Lepontiis, Caes. BG. 5.4: le Rhin prend sa source chez les Lépontes.    - oriuntur Belgae ab... Caes.: le pays des Belges commence à...    - unde oritur Phoebus, Ov.: le point où se lève le soleil.    - ab his sermo oritur, Cic.: ils entament l'entretien.    - officia quae oriuntur a... Cic. Fin. 5, 24, 69: devoirs qui naissent de...    - hoc quis non credat abs te esse ortum? Ter. And. 3, 2, 9: qui ne croirait que cela est ton ouvrage?    - ortus a se: fils de ses oeuvres.    - tibi a me nulla est orta injuria, Ter.: je ne t'ai fait aucun tort. [st1]2 [-] sans régime naître, commencer, surgir, se lever, paraître.    - tu totiens oreris viridique in caespite flores, Ov. M. 10: autant de fois tu renais et tu refleuris dans le vert gazon.    - oriens sol, Cic.: soleil levant.    - postera lux oritur, Hor. S. 1, 5, 39: le jour suivant se lève.    - oritur monstrum, Virg. En. 2.680: un prodige apparaît.    - oritur clamor, plaut.: un cri s'élève.    - oriuntur ulcera, Cels. 6, 13: des ulcères se forment.    - oritur controversia, Cic. Clu. 69.161: un débat s'engage.    - si oriretur facultas, Tac.: si le moyen se présentait.    - diem unum in speculis fuit, si quid novi motus oreretur, Liv. 34: il passa une journée aux aguets pour voir si un nouveau mouvement éclaterait.
    * * *
        Orior, orioris, pen. prod. vel oreris, pen. corr. ortus sum, oriri. Ouid. Naistre, Sourdre, Se lever.
    \
        Oriri et procreari in aliquo loco. Cic. Prendre sa naissance et origine en quelque lieu.
    \
        Caedes miserrima oritur. Virgil. Se commence.
    \
        Oritur clamor. Plaut. Ung bruit se leve.
    \
        Oritur facinus ex te. Plaut. Vient de toy.
    \
        Tibi a me nulla est orta iniuria. Terent. Je ne t'ay point faict de desplaisir.
    \
        Haud cito mali quod ortum ex hoc sit publice. Terent. Ne viendra point de par luy.
    \
        Oritur fons in monte. Plin. iunior. Sourd.
    \
        Monstrum mirabile oritur. Virgil. Il advient ung merveilleux monstre.
    \
        Oritur ab his sermo. Cic. Il commencent à parler.
    \
        Sermo oritur de villis. Horat. On commence à parler des, etc. Propos se meut.
    \
        Ortum est abs te, vel ex te. Terent. Cela vient de toy, Tu en es le commencement.

    Dictionarium latinogallicum > orior

  • 20 perfero

    perfĕro, ferre, tŭli, lātum - tr. - [st2]1 [-] porter jusqu'au bout, transporter, apporter. [st2]2 [-] porter (une nouvelle), annoncer, faire savoir (une nouvelle), faire un compte rendu détaillé, faire un rapport sur; remettre (une lettre). [st2]3 [-] mener à son terme, mener jusqu'au bout, faire aboutir, faire passer (une loi); s'acquitter de, remplir; accomplir. [st2]4 [-] supporter jusqu'au bout, souffrir, subir, endurer, se résigner à.    - te reginae ad limina perfer, Virg. En. 1, 389: porte-toi jusqu'au seuil de la reine.    - perferre + prop. inf.: apporter la nouvelle que, apprendre que, entendre dire que.    - perfertur ad me, incredibilem tuam virtutem esse, Cic. Fam. 14, 1, 1: j'entends dire que tu es d'un courage incroyable.    - perferre + prop. inf. (= pati): supporter que, souffrir que, permettre que.    - excindi urbes suas pertulerunt, Tac. H. 4, 58: ils souffrirent que leurs villes fussent rasées.    - perferre litteras ad aliquem: porter une lettre à qqn.    - perfertur circa collem clamor, Liv. 7, 36, 12: la clameur retentit autour de la colline.    - famem (sitim) perferre: endurer la faim (la soif).    - intrepidos ad fata novissima vultus perferre, Ov. M. 13: garder un visage serein jusqu'à ses derniers instants.    - perferens + gén.: de caractère à endurer.    - perferens injuriarum, Cic. de Or. 2, 43, 184: d'un caractère à endurer les injustices.    - inceptum laborem perferre: terminer une entreprise.    - legem perferre: faire passer une loi.    - rogationem perferre: faire passer une proposition de loi.    - jamque Caesaris in Hispania res secundae in Africam nuntiis ac litteris perferebantur, Caes. BC. 2, 37, 2: et déjà les succès de César en Espagne se répandaient en Afrique par des lettres et des courriers.    - cum eo locutus ea sum quae pertulisse illum ad te existimo, Cic. Fam. 9, 2, 1: j'ai eu avec lui un entretien dont il t'a donné, je pense, bien des détails.
    * * *
    perfĕro, ferre, tŭli, lātum - tr. - [st2]1 [-] porter jusqu'au bout, transporter, apporter. [st2]2 [-] porter (une nouvelle), annoncer, faire savoir (une nouvelle), faire un compte rendu détaillé, faire un rapport sur; remettre (une lettre). [st2]3 [-] mener à son terme, mener jusqu'au bout, faire aboutir, faire passer (une loi); s'acquitter de, remplir; accomplir. [st2]4 [-] supporter jusqu'au bout, souffrir, subir, endurer, se résigner à.    - te reginae ad limina perfer, Virg. En. 1, 389: porte-toi jusqu'au seuil de la reine.    - perferre + prop. inf.: apporter la nouvelle que, apprendre que, entendre dire que.    - perfertur ad me, incredibilem tuam virtutem esse, Cic. Fam. 14, 1, 1: j'entends dire que tu es d'un courage incroyable.    - perferre + prop. inf. (= pati): supporter que, souffrir que, permettre que.    - excindi urbes suas pertulerunt, Tac. H. 4, 58: ils souffrirent que leurs villes fussent rasées.    - perferre litteras ad aliquem: porter une lettre à qqn.    - perfertur circa collem clamor, Liv. 7, 36, 12: la clameur retentit autour de la colline.    - famem (sitim) perferre: endurer la faim (la soif).    - intrepidos ad fata novissima vultus perferre, Ov. M. 13: garder un visage serein jusqu'à ses derniers instants.    - perferens + gén.: de caractère à endurer.    - perferens injuriarum, Cic. de Or. 2, 43, 184: d'un caractère à endurer les injustices.    - inceptum laborem perferre: terminer une entreprise.    - legem perferre: faire passer une loi.    - rogationem perferre: faire passer une proposition de loi.    - jamque Caesaris in Hispania res secundae in Africam nuntiis ac litteris perferebantur, Caes. BC. 2, 37, 2: et déjà les succès de César en Espagne se répandaient en Afrique par des lettres et des courriers.    - cum eo locutus ea sum quae pertulisse illum ad te existimo, Cic. Fam. 9, 2, 1: j'ai eu avec lui un entretien dont il t'a donné, je pense, bien des détails.
    * * *
        Perfero, pen. corr. perfers, pertuli, pen. corr. perlatum, pen. prod. perferre. Virgil. Porter jusques au lieu.
    \
        Opem perferre alicui. Valer. Flac. Aider, Secourir.
    \
        Literas perferre. Cic. Porter lettres à celuy à qui elles sont envoyees.
    \
        Perfertur circa collem clamor. Liu. Il se fait un cri, Un bruit et clameur se lieve.
    \
        Quum ad eum fama tanti comparati exercitus perlata esset. Liu. Quand il eut ouy le bruit que, etc.
    \
        Huius pugnae fama perlata non in vrbem modo, sed in Sabinos ad alterum exercitum. Liu. Le bruit veint jusques aux Sabins.
    \
        Fructum perferre. Columel. Porter fruict.
    \
        Laudem in vrbem perferre. Cic. Faire quelque chose dont la ville soit louee et honoree.
    \
        Quum ad eos imperatoris mandata perferret. Caes. Leur portoit un message de la part de Cesar.
    \
        Nuntium perferre. Liu. Porter nouvelle.
    \
        Amor eius erga nos perfertur omnium nuntiis singularis. Cicero. Touts nous annoncent le singulier amour qu'il ha envers nous.
    \
        Omnia aut scripta esse a tuis arbitror, aut etiam nuntiis ac rumore perlata. Cicero. Tu le scais par le bruit, ou par les messagiers.
    \
        Quemadmodum milites hybernent, quotidie sermones ac literae perferuntur. Cic. On nous le dit, et escript on touts les jours.
    \
        Perferre. Cic. Annoncer.
    \
        Perferre. Plaut. Porter patiemment, Endurer.

    Dictionarium latinogallicum > perfero

См. также в других словарях:

  • Hispania — era el nombre dado por los Romanos a la Península Ibérica, y a dos de las tres provincias romanas que crearon ahí: Hispania Baetica e Hispania Tarraconensis (siendo la tercera Lusitania). Posteriormente se le unió Mauritania Tingitana. * * * ►… …   Enciclopedia Universal

  • Hispanĭa — (a. Geogr.), s. Spanien (a. Geogr.) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Hispania — Hispanĭa (lat.), Spanien …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Hispania — Hispania, lat., Spanien …   Herders Conversations-Lexikon

  • Hispania — Latin name for the Iberian peninsula, lit. country of the Spaniards; see HISPANIC (Cf. Hispanic) …   Etymology dictionary

  • Hispania — [hi spän′yə] 1. Latin name for IBERIAN PENINSULA 2. old poet. name for SPAIN …   English World dictionary

  • Hispania — For other uses, see Hispania (disambiguation). Hispania ← …   Wikipedia

  • Hispania — Mosaik Hispania oder eingedeutscht Hispanien war in der Antike der lateinische Name für die Iberische Halbinsel, besonders für die römische Provinz gleichen Namens (vor allem der Name der betreffenden Diözese in der Spätantike). Der Name rührt… …   Deutsch Wikipedia

  • Hispania — Para otros usos de este término, véase Hispania (desambiguación). Escena del teatro romano de Emerita Augusta, actual Mérida. Más de 2.000 años después de su construcción sigue albergando representaciones teatrales …   Wikipedia Español

  • Hispania — /hi spay nee euh, spayn yeuh/, n. Latin. Spain. * * * ▪ ancient region, Iberian Peninsula       in Roman times, region comprising the Iberian Peninsula, now occupied by Portugal and Spain. When the Romans took Hispania from the Carthaginians (206 …   Universalium

  • Hispania — (f) (Intermedio) nombre fenicio de la Península Ibérica, luego usado por los romanos con referencia a sus provincias en ese terreno Ejemplos: El cézar planea su viaje a Hispania. Lusitania fue parte de Hispania. Colocaciones: Hispania Ulterior,… …   Español Extremo Basic and Intermediate

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»