Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Citerior

  • 1 citerior

    cĭtĕrĭor, cĭtĕrĭus, compar. de citer [[--] ulterior] [st1]1 [-] plus en deçà, plus rapproché, citérieur ( → lieu).    - Gallia citerior, Cic. Prov. 36: la Gaule citérieure, la Gaule cisalpine (par rapport à Rome).    - Hispania citerior, Cic. Att. 12, 37, 4: Espagne citérieure [en deçà de l’Ebre]. [st1]2 [-] fig. qui touche de plus près.    - negotium citerioris curae, V.-Max.: affaire d'un intérêt plus pressant.    - ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis, Cic. Leg. 3, 4: pour en venir à ces faits qui sont plus près de l’humanité et mieux connus de nous. --- cf. Rep. 1, 34.    - quanta animi tranquillitate humana et citeriora considerat ! Cic. Tusc. 5, 71: avec quelle tranquillité d’âme il envisage les choses humaines, les choses qui le touchent de plus près (d’ici bas).    - uno gradu a manu carnifex citerior, V.-Max.: il s'en fallut d'un pas qu'il ne passât par les mains du bourreau. [st1]3 [-] antérieur, plus proche, plus récent ( → temps).    - citeriora nondum audiebamus, Cic. Fam. 2, 12, 1: je n’avais pas encore de nouvelles sur les faits plus récents.    - consulatus citerior legitimo tempore, V.-Max. 8, 15, 1: consulat devançant l’âge légal. [st1]4 [-] plus petit, moindre.    - citerior est poena quam scelus, Quint. Decl. 299: le châtiment est moindre que le crime. --- Val. Max. 8, 7, 18.
    * * *
    cĭtĕrĭor, cĭtĕrĭus, compar. de citer [[--] ulterior] [st1]1 [-] plus en deçà, plus rapproché, citérieur ( → lieu).    - Gallia citerior, Cic. Prov. 36: la Gaule citérieure, la Gaule cisalpine (par rapport à Rome).    - Hispania citerior, Cic. Att. 12, 37, 4: Espagne citérieure [en deçà de l’Ebre]. [st1]2 [-] fig. qui touche de plus près.    - negotium citerioris curae, V.-Max.: affaire d'un intérêt plus pressant.    - ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis, Cic. Leg. 3, 4: pour en venir à ces faits qui sont plus près de l’humanité et mieux connus de nous. --- cf. Rep. 1, 34.    - quanta animi tranquillitate humana et citeriora considerat ! Cic. Tusc. 5, 71: avec quelle tranquillité d’âme il envisage les choses humaines, les choses qui le touchent de plus près (d’ici bas).    - uno gradu a manu carnifex citerior, V.-Max.: il s'en fallut d'un pas qu'il ne passât par les mains du bourreau. [st1]3 [-] antérieur, plus proche, plus récent ( → temps).    - citeriora nondum audiebamus, Cic. Fam. 2, 12, 1: je n’avais pas encore de nouvelles sur les faits plus récents.    - consulatus citerior legitimo tempore, V.-Max. 8, 15, 1: consulat devançant l’âge légal. [st1]4 [-] plus petit, moindre.    - citerior est poena quam scelus, Quint. Decl. 299: le châtiment est moindre que le crime. --- Val. Max. 8, 7, 18.
    * * *
        Citerior, Comparatiuus, quod a Citer vocabulo obsoleto quidam deducunt. Cic. Fugisse in Hispaniam citeriorem. En l'Espagne prochaine de nous, En l'Espagne de deca.
    \
        Dies citerior. Caius. Le plus prochain apres.
    \
        Citeriora nondum audiebamus. Cic. Les choses plus prochaines.
    \
        Considerare humana ac citeriora. Hoc est, terrena ac terrenis proxima. Cic. Les choses prochaines aux terriennes.

    Dictionarium latinogallicum > citerior

  • 2 citerior

    citerior citerior, oris ближний, лежащий по эту сторону

    Латинско-русский словарь > citerior

  • 3 citerior

        citerior ōris, and citimus, adj. comp. and sup.    [citer from cis], on this side: citerior provincia, Cs.: Hispania, C., N.—Nearer, next: (stella) ultima a caelo, citima terris.—Fig.: humana et citeriora considerat: ut ad haec citeriora veniam.

    Latin-English dictionary > citerior

  • 4 citerior

    citerior, ius, s. citer.

    lateinisch-deutsches > citerior

  • 5 citerior

    citerior, ius, s. citer.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > citerior

  • 6 citerior

    cĭtĕrĭor, v. citer.

    Lewis & Short latin dictionary > citerior

  • 7 citerior

    ius [compar. к citer ]
    1) лежащий, находящийся по сю сторону, ближайший, посюсторонний (Gallia C, Cs; Hispania Vr, C)
    2) ближайший, более близкий, непосредственно интересующий
    3) меньший, более слабый

    Латинско-русский словарь > citerior

  • 8 citerior

    ближайший, прежний: dies cit. (1. 4 D. 13. 5. 1. 15 D. 23, 4).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > citerior

  • 9 citerior

    (m = f = n), citerioris (gen.sg.)
      лежащий по эту сторону, ближний

    Dictionary Latin-Russian new > citerior

  • 10 Gallia Citerior или Cisalpina

      ближняя Галлия, находящаяся по эту (по отношению к Риму) сторону Альп, т.е. сев. Италия

    Dictionary Latin-Russian new > Gallia Citerior или Cisalpina

  • 11 citer

    citer, tra, trum (cis), hierherzuliegend, diesseitig, I) Posit., Afran. com. 2351: ager, Cato oratt. 62. fr. 1 ( bei Prisc. 3, 4 u. 14, 33). – II) Compar. citerior, neutr. citerius, Genet. iōris, mehr hierherzuliegend (Ggstz. ulterior), a) diesseitig, Gallia, Cic. u. Caes.: Hispania, diesseit des Ebros, Varr. u. Cic.: ripa praedicti fluminis, Vell.: pars, Cels. – b) näher zuliegend, näher, α) im Raume, uno gradu a publico supplicio manuque carnificis citerior, Val. Max. 9, 12, 6. – übtr., ad haec citeriora veniam et notiora nobis, das mehr näher Liegende, Irdische, Cic. de legg. 3, 4: ebenso humana et citeriora considerare, Cic. Tusc. 5, 71: deduc orationem tuam de eo loco ad haec citeriora, Cic. de rep. 1, 34. – β) in der Zeit, früher, zeitiger, cura, Val. Max.: vita, Amm.: ultio delicto citerior, Val. Max.: citeriore die, Ggstz. longiore, ICt.: Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est, Val. Max. – subst., in antiquius citeriusve procedere, Vell. – aber nam citeriora nondum audiebamus, das der Zeit nach uns Näherliegende, das später Vorgefallene, Cic. ep. 2, 12, 1. – γ) im Maße, kleiner, kürzer, citerioris aetatis meta, Val. Max. 8, 7. ext. 10. – δ) im Grade, geringer, poena citerior quam scelus, Ps. Quint. decl. 299. – III) Superl. citimus od. citumus, a, um, sehr nahe, zunächst (nach uns zu) befindlich, der nächste (Ggstz. ultimus; vgl. Paul. ex Fest. 42, 12. Non. 85, 16. Charis. 156, 36. Prisc. 3, 22; 14, 33), stella ultima a caelo, citima terris, Cic. de rep. 6, 16: c. pars, Cic. Tim 22: c. lunae helix, Apul. de deo Socr. 8: c. circulus, Mart. Cap. 1. § 28: c. limes, Anthol. Lat. 483, 23 (388, 23). – n. plur. subst., citima Persidis, der diesseitige Teil von Persis, Plin. 6, 213. – übtr., aut in eadem sententia aut in citima ei sumus, ihr zunächstliegenden, *Sen. nat qu. 3, 13, 1 (nach Haupts Verbesserung).

    lateinisch-deutsches > citer

  • 12 citer

    citer, tra, trum (cis), hierherzuliegend, diesseitig, I) Posit., Afran. com. 2351: ager, Cato oratt. 62. fr. 1 ( bei Prisc. 3, 4 u. 14, 33). – II) Compar. citerior, neutr. citerius, Genet. iōris, mehr hierherzuliegend (Ggstz. ulterior), a) diesseitig, Gallia, Cic. u. Caes.: Hispania, diesseit des Ebros, Varr. u. Cic.: ripa praedicti fluminis, Vell.: pars, Cels. – b) näher zuliegend, näher, α) im Raume, uno gradu a publico supplicio manuque carnificis citerior, Val. Max. 9, 12, 6. – übtr., ad haec citeriora veniam et notiora nobis, das mehr näher Liegende, Irdische, Cic. de legg. 3, 4: ebenso humana et citeriora considerare, Cic. Tusc. 5, 71: deduc orationem tuam de eo loco ad haec citeriora, Cic. de rep. 1, 34. – β) in der Zeit, früher, zeitiger, cura, Val. Max.: vita, Amm.: ultio delicto citerior, Val. Max.: citeriore die, Ggstz. longiore, ICt.: Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est, Val. Max. – subst., in antiquius citeriusve procedere, Vell. – aber nam citeriora nondum audiebamus, das der Zeit nach uns Näherliegende, das später Vorgefallene, Cic. ep. 2, 12, 1. – γ) im Maße, kleiner, kürzer, citerioris aetatis meta, Val. Max. 8, 7. ext. 10. – δ) im Grade, geringer, poena citerior quam scelus, Ps. Quint. decl. 299. – III) Superl. citimus od. citumus, a, um, sehr nahe, zunächst (nach uns zu) befindlich, der nächste (Ggstz. ultimus; vgl. Paul. ex
    ————
    Fest. 42, 12. Non. 85, 16. Charis. 156, 36. Prisc. 3, 22; 14, 33), stella ultima a caelo, citima terris, Cic. de rep. 6, 16: c. pars, Cic. Tim 22: c. lunae helix, Apul. de deo Socr. 8: c. circulus, Mart. Cap. 1. § 28: c. limes, Anthol. Lat. 483, 23 (388, 23). – n. plur. subst., citima Persidis, der diesseitige Teil von Persis, Plin. 6, 213. – übtr., aut in eadem sententia aut in citima ei sumus, ihr zunächstliegenden, *Sen. nat qu. 3, 13, 1 (nach Haupts Verbesserung).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > citer

  • 13 citer

    cĭter, tra, trum ( comp. citerior; sup. citimus; most freq. in comp.; in posit. only Cato ap. Prisc. pp. 589 and 999 P.; and Afran. ap. Prisc. p. 607 ib.), adj. [cis].
    I.
    On this side:

    citer agnus (ager) alligatus ad sacra erit, Cato ap. Prisc. pp. 599 and 989 P.: alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,

    Cic. Prov. Cons. 15, 36:

    citerior provincia (i. e. Gallia Cisalpina),

    Caes. B. G. 1, 10:

    in Galliā citeriore,

    id. ib. 1, 24; Hirt. B. G. 8, 23; Suet. Caes. 56:

    citerior Hispania,

    Varr. R. R. 1, 57, 2; Cic. Att. 12, 37, 4; Nep. Cat. 2, 1; Plin. 3, 1, 2, § 6:

    Arabia,

    Plin. 6, 34, 39, § 213:

    Oceanus,

    Flor. 4, 12, 46:

    ripa,

    Vell. 2, 107, 1.—
    II.
    As that which is on this side is nearer to us than its opposite, lying near, near, close to.
    A.
    In space:

    (stella) ultima a caelo, citima terris,

    Cic. Rep. 6, 16, 16; id. Univ. 7 fin.:

    citima Persidis (sc. loca),

    Plin. 6, 34, 39, § 213. —
    2.
    Trop.:

    deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora,

    Cic. Rep. 1, 21, 34:

    quantā animi tranquillitate humana et citeriora considerat,

    id. Tusc. 5, 25, 71:

    ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis,

    id. Leg. 3, 2, 4:

    nam citeriora nondum audiebamus,

    id. Fam. 2, 12, 1; Val. Max. 3, 8, 1; 9, 12, 6:

    citerioris vitae minister,

    private, domestic, Amm. 14, 1, 7.—
    B.
    In time (post-Aug.), earlier, sooner:

    Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est,

    Val. Max. 8, 15, 1; 6, 3, 11:

    in antiquius citeriusve,

    Vell. 1, 17, 2:

    citeriore die (opp. longiore),

    Dig. 23, 4, 15.—
    C.
    In measure or degree, small, little:

    citerior tamen est poena quam scelus,

    Quint. Decl. 299; Val. Max. 8, 7, ext. 10.— Advv.: comp. cĭtĕrĭus, less:

    citerius debito resistere,

    Sen. Ira, 1, 16, 11; sup. cĭtĭmē, least, acc. to Prisc. p. 1016 P.—
    III.
    Hence,
    A.
    cī̆trā, adv. and prep. with acc., on this side, on the hither or nearer side (opp. to ultra; more freq. than cis, q. v.).
    1.
    Prop.
    (α).
    Adv.:

    (dextera) nec citra mota nec ultra,

    neither this way nor that, Ov. M. 5, 186; cf.:

    ultra citraque pervolare,

    Plin. 10, 23, 31, § 61:

    citra est Oglasa,

    id. 3, 6, 12, § 80; 6, 11, 12, § 30:

    citra fuere margines,

    id. 2, 17, 14, § 73.—
    (β).
    With acc.:

    Germani qui essent citra Rhenum,

    Caes. B. G. 6, 32:

    is locus est citra Leucadem stadia CXX.,

    Cic. Fam. 16, 2; so,

    citra Veliam,

    id. Att. 16, 7, 5:

    citra mare,

    Hor. S. 2, 8, 47:

    mare citra,

    id. ib. 1, 10, 31:

    citra flumen intercepti,

    Liv. 21, 48, 6:

    citra Tauri juga,

    id. 38, 48, 1 al. —

    With verbs of motion: ut exercitum citra flumen Rubiconem educeret,

    Cic. Phil. 6, 3, 5:

    ut omnes citra flumen eliceret,

    Caes. B. G. 6, 8; Liv. 21, 54, 4; Hor. S. 1, 1, 106.—
    2.
    (Acc. to citer, II.) Of that which takes [p. 345] place, or is within a fixed boundary, and yet does not reach that boundary, within, beneath, short of, less than.
    (α).
    Adv.:

    non erit necesse id usque a capite arcessere: saepe etiam citra licet,

    not so far, Cic. Top. 9, 39:

    paucis citra milibus lignatores ei occurrunt,

    Liv. 10, 25, 4:

    citra quam proxime fuerint (defectus lunae),

    Plin. 2, 13, 10, § 86:

    citra exsultare,

    id. 17, 22, 35, § 180: tela citra cadebant (i. e. did not reach the Romans), Tac. H. 3, 23.—
    (β).
    With acc.:

    nec a postremā syllabā citra tertiam,

    before the third syllable, Cic. Or. 18, 58 (cf. Quint. 1, 5, 30: acuta intra numerum trium syllabarum continetur); id. 8, 6, 76:

    cur Veneris stella numquam longius XLVI. portibus ab sole... abscedant, saepe citra eas ad solem reciprocent,

    Plin. 2, 17, 14, § 72; 2, 17, 15, § 77.—
    b.
    Trop.
    (α).
    Adv. of measure:

    neve domi praesume dapes et desine citra Quam capias paulo,

    Ov. A. A. 3, 757; cf.:

    culta citra quam debuit illa,

    id. P. 1, 7, 55.—
    (β).
    With acc.: pronepos ego regis aquarum;

    Nec virtus citra genus est,

    is not behind my family, Ov. M. 10, 607:

    glans cum citra satietatem data est,

    not to satiety, Col. 7, 6, 5; cf. id. 9, 13, 2; so,

    fatigationem,

    Cels. 1, 2; cf. Plin. 19, 8, 54, § 171:

    scelus,

    Ov. Tr. 5, 8, 23:

    citra necem tua constitit ira,

    id. ib. 2, 127:

    usus citra intellectum acrimoniae,

    Plin. 19, 8, 54, § 171. —
    c.
    In time (with acc. rare;

    perh. not anteAug.): citra Kalendas Octobris,

    Col. 2, 8, 3; cf. Gell. 12, 13:

    Trojana tempora,

    Ov. M. 8, 365:

    juventam,

    id. ib. 10, 84:

    temporis finem,

    Dig. 49, 16, 15.—
    3.
    Since the Aug. per. (most freq. in Quint. and Pliny the elder; in the former more than twenty times), in gen. of that which does not belong to, is without, or beyond something, without, aside from, apart from, except, without regard to, setting aside (for the class. sine, praeter; hence the Gloss.: aneu sine, absque, praeter, citra, Gloss. Cyr.; citra dicha, chôris, ektos, Gloss. Phil.); with acc.:

    citra hoc experimentum multa sunt, quae, etc.,

    Col. 2, 2, 20:

    plus usus sine doctrinā, quam citra usum doctrina valet,

    Quint. 12, 6, 4:

    Phidias in ebore longe citra aemulum,

    id. 12, 10, 9:

    vir bonus citra virtutem intellegi non potest,

    id. 12, 2, 1; so,

    accusationem,

    id. 7, 2, 26; 3, 8, 21; 7, 10, 3:

    tranare aquas citra docentem natura ipsa sciunt,

    id. 2, 16, 13:

    citra invidiam,

    Plin. 7, 29, 30, § 108:

    citra ullum aliud incommodum,

    id. 2, 51, 52, § 137:

    citra dolorem,

    id. 12, 17, 40, § 79; Plin. Ep. 2, 1, 4:

    morsum,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    vulnus,

    id. 20, 21, 84, § 225 al.:

    citra fidem,

    Tac. Agr. 1:

    citra speciem aut delectationem,

    id. G. 16:

    citra Senatūs populique auctoritatem,

    Suet. Caes. 28:

    commoda emeritorum,

    id. Aug. 24:

    spem omnium fortuna cessit,

    Flor. 3, 1, 2:

    etiam citra spectaculorum dies,

    i.e. even out of the time of the established spectacles, Suet. Aug. 43:

    citra magnitudinem prope Ponto similis,

    excepting its size, Mel. 1, 19, 17; Tac. Agr. 10; Quint. 2, 4, 22; so id. 7, 2, 13; Dig. 3, 6, 9: lana tincta fuco citra purpuras placet, Ov. Fragm. ap. Quint. 12, 10, 75.—Citra sometimes follows its case, Hor. S. 1, 1, 107; 1, 10, 31.—
    B.
    cī̆trō, adv. (orig. dat. sing.), always in the connection and position ultro citroque, ultro et citro, ultro ac citro, or without copula ultro citro (not ultroque citroque), hither and thither, this way and that, here and there, to and fro, from both sides, backwards and forwards, reciprocally; Fr. par ci par là, ça et là (in good prose):

    ultro ac citro commeare,

    Varr. R. R. 3, 5, 16:

    sursum deorsum, ultro citro commeantibus,

    Cic. N. D. 2, 23, 84: ultro citroque commeare, Auct. B. Afr. 20; Plin. 2, 38, 38, § 104; * Suet. Calig. 19; Lucr. 4, 32:

    qui ultro citroque navigarent,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170:

    cursare ultro et citro,

    id. Rosc. Am. 22, 60 (in Prisc. p. 1011 P., perh. only from memory written ultro citroque):

    bis ultro citroque transcurrerunt,

    Liv. 40, 40, 7 al.:

    cum saepe ultro citroque legati inter eos mitterentur,

    Caes. B. G. 1, 42; id. B. C. 1, 20; Liv. 5, 8, 6:

    multis verbis ultro citroque habitis,

    Cic. Rep. 6, 9, 9; cf. Liv. 9, 45, 2; 7, 9, 2:

    beneficiis ultro citro datis acceptisque,

    Cic. Off. 1, 17, 56:

    ut obsides ultro citroque darentur,

    Liv. 44, 23, 2:

    datā ultro citroque fide,

    id. 29, 23, 5:

    inplicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis,

    Cic. Lael. 22, 85 Klotz N. cr.: alternatis ultro citro aestibus, Sen. Q. N. 4, 2, 29:

    ultro citroque versus,

    Amm. 30, 3, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > citer

  • 14 Hispani

    Hispānī, ōrum, m., die Hispanier, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 9. § 27. Liv. 21, 27, 2: Sing. Hispānus, ī, m., der Hispanier, kollektiv bei Cornif. rhet. 4, 45. – Dav.: A) Hispānia, ae, f. (bei den Griechen Ἰβηρία, dah. auch lat. Hiberia), Hispanien = die ganze pyrenäische Halbinsel, die nach der Flußscheide des Hiberus (j. Ebro) in zwei Hälften zerfiel, in Hispania citerior (den nordöstlichen Teil, später Hisp. Tarraconensis gen.) u. in Hispania ulterior (den südlichen und westlichen Teil, später Lusitania u. Baetica gen.), Cic. u.a.: Hisp. citerior u. ulterior, Caes., Liv. u.a. – Plur. Hispaniae (in bezug auf die angegebene Einteilung), Cic. u.a. – B) Hispānicus, a, um, hispanisch, gladius, Claud. Quadrig. fr.: verbum, Varro fr. u. Suet.: fretum, Suet.: vitis, Col. – C) Hispāniēnsis, e, in Hispanien sich aufhaltend, -befindlich, -vorgefallen usw. (nicht eig. da heimisch), hispaniensisch, v. Dingen u. Personen, non Hispaniensis natus sed Hispanus, nicht von einem Römer in Hispanien abstammend, sondern ein eingeborener Hispanier, Vell. 2, 51, 3: legatus, ein römischer Legat in Hispanien, Cic.: bellum, der Kr. Cäsars gegen die Söhne u. Legaten des Pompejus in Hispanien, Vell.: u. dah. triumphus, nach diesem Kriege, Vell.: u. casus, der Ausgang des Kriegs gegen des Pompejus Legaten in Hisp., Cic.: iter, nach Hispanien, Cic.: exercitus, ein römisches Heer in Hispanien, Tac.: oceanus, Plin.: aestus maritimi, Cic.: Rhodani ostium, nach Hispanien zu, Plin.: molae, auf hispanische Art gemacht, Cato: gladius, Liv. – Nbf. Hispānēnsis, e, Paul. ex Fest. 61, 1 (wo H. negotiatores). – D) Hispānus, a, um, hispanisch, populi, Liv.: mare, Plin.: gladius, Liv.: nomen, Quint. Vgl. Hispaniensis. – Adv. Hispānē, hispanisch, Enn. ann. 503.

    lateinisch-deutsches > Hispani

  • 15 ulter

    ulter, tra, trum, Compar. ulterior, Superl. ultimus, I) Posit., ulter, tra, trum, jenseitig, drüben befindlich, scheint, außer in den Advv. ultra u. ultro, nicht vorzukommen. – II) Compar., ulterior, ulterius, Genet. ōris, jenseits befindlich, entfernter, darüber-, weiter hinaus (Ggstz. citerior), A) eig.: pars urbis, Liv.: provincia, Liv.: Gallia, das jenseitige, Cic.: so auch ripa, Verg., Ggstz. citerior, Vell., superior, Frontin.: equitatus, weiter entfernt aufgestellt, Caes.: quis est ulterior? Ter. – B) übtr.: a) entfernt, vergangen, weiter, ulteriora mirari, das Vergangene, Tac.: ulteriora pudet docuisse, das Fernere, Weitere, Ov.: inventis ulteriora petit, etwas weiter, etwas mehr, mehrere Dinge, Ov. – b) ärger, quo quid ulterius privato timendum foret? Liv. 4, 26, 10. – III) Superl., ultimus, a, um, der am meisten jenseits gelegene, der entfernteste, äußerste, letzte, A) eig., im Raume (Ggstz. citimus), a) übh.: orae, campi, Plaut.: terrae, Nep.: luna, quae ultima a caelo est, Cic.: orientis aut obeuntis solis ultimae partes, Cic. – praeponens ultima (verba) primis, Hor. – subst., α) masc.: recessum primi ultimis non dabant, Caes. – β) neutr., caelum, quod extremum atque ultimum mundi est, Cic.: so auch Plur., ultima signant, das Ziel, Verg. Aen. 5, 317. – b) partit. für ultima pars, der äußerste, -entfernteste Teil, in ultimam provinciam, in den entferntesten Teil der Pr., Cic.: in ultimis aedibus, im entlegensten Teile des Hauses, Ter.: so auch in ultima platea, Plaut. – B) übtr.: 1) der Zeit u. Reihenfolge nach, der entfernteste, äußerste, letzte (Ggstz. primus), a) übh.: tempus, antiquitas, Cic.: memoria pueritiae, Cic.: initium, Cornif. rhet., principium, Cic.: origo stirpis Romanae, Nep. – lapis, Grabstein, Prop.: cerae, Testament, Mart.: illud extremum atque ultimum senatus consultum, Caes.: ultimum orationis fuit: se arma capere etc., Liv. – neutr. subst., pervenire ad ultimum (bis zum äußersten Ziel) aetatis humanae, Sen.: ultima quid referam? Ov.: ultima exspectato, die letzten Ereignisse, Cic.: in ultimis esse, in den letzten Zügen liegen, Sen. rhet. – adv., ad ultimum = bis zuletzt, Liv. 45, 19, 7, öfter = zuletzt, endlich, Liv. 1, 53, 10 u.a.: ultimo, zuletzt, endlich, Suet. u. Petron.: ultimum, zum letzten Male, Liv. u. Curt. – b) partitiv: ultimo mense Iunio, am Ende des Juni, Colum.: circa Apriles Kalendas mense Martio ultimo, Pallad. – 2) dem Grade, dem Range nach der äußerste, u. zwar: a) v. höchsten Grade usw., der äußerste, größte, ärgste, discrimen, Liv.: supplicium, von der Todesstrafe, Caes.: so auch poena, Liv.: crudelitas, Liv.: auxilium, äußerste Hilfsmittel (in der Verzweiflung), Liv.: spes, d.i. äußerste, nach der nichts mehr zu hoffen ist, Liv.: natura, größte, vorzüglichste, Cic. – neutr. subst., ultimum, ī, n., das Äußerste, Größte, auch im üblen Sinne, das Ärgste ( wie τὰ εσχατα), ultima audere, Liv., experiri, Liv.: ultima cogitare, sich das Schrecklichste ausmalen, Amm.: ultimum bonorum, Cic., inopiae, Liv.: ultimum in libertate, die zügelloseste Freiheit, Tac.: dah. adv., ad ultimum, äußerst, höchst, ad ultimum demens, Liv. – b) vom niedrigsten Grade, der niedrigste, unterste, letzte ( wie εσχατος), stirps, Vell.: laus, Hor. – subst., α) masc.: in ultimis militum, Liv. – β) neutr.: in ultimis laudum esse, Liv.: non in ultimis ponere, Plin.

    lateinisch-deutsches > ulter

  • 16 Hispani

    Hispānī, ōrum, m., die Hispanier, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 9. § 27. Liv. 21, 27, 2: Sing. Hispānus, ī, m., der Hispanier, kollektiv bei Cornif. rhet. 4, 45. – Dav.: A) Hispānia, ae, f. (bei den Griechen Ἰβηρία, dah. auch lat. Hiberia), Hispanien = die ganze pyrenäische Halbinsel, die nach der Flußscheide des Hiberus (j. Ebro) in zwei Hälften zerfiel, in Hispania citerior (den nordöstlichen Teil, später Hisp. Tarraconensis gen.) u. in Hispania ulterior (den südlichen und westlichen Teil, später Lusitania u. Baetica gen.), Cic. u.a.: Hisp. citerior u. ulterior, Caes., Liv. u.a. – Plur. Hispaniae (in bezug auf die angegebene Einteilung), Cic. u.a. – B) Hispānicus, a, um, hispanisch, gladius, Claud. Quadrig. fr.: verbum, Varro fr. u. Suet.: fretum, Suet.: vitis, Col. – C) Hispāniēnsis, e, in Hispanien sich aufhaltend, -befindlich, -vorgefallen usw. (nicht eig. da heimisch), hispaniensisch, v. Dingen u. Personen, non Hispaniensis natus sed Hispanus, nicht von einem Römer in Hispanien abstammend, sondern ein eingeborener Hispanier, Vell. 2, 51, 3: legatus, ein römischer Legat in Hispanien, Cic.: bellum, der Kr. Cäsars gegen die Söhne u. Legaten des Pompejus in Hispanien, Vell.: u. dah. triumphus, nach diesem Kriege, Vell.: u. casus, der Ausgang des Kriegs gegen des Pompejus Legaten in Hisp., Cic.: iter, nach Hispanien, Cic.: exercitus, ein
    ————
    römisches Heer in Hispanien, Tac.: oceanus, Plin.: aestus maritimi, Cic.: Rhodani ostium, nach Hispanien zu, Plin.: molae, auf hispanische Art gemacht, Cato: gladius, Liv. – Nbf. Hispānēnsis, e, Paul. ex Fest. 61, 1 (wo H. negotiatores). – D) Hispānus, a, um, hispanisch, populi, Liv.: mare, Plin.: gladius, Liv.: nomen, Quint. Vgl. Hispaniensis. – Adv. Hispānē, hispanisch, Enn. ann. 503.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Hispani

  • 17 ulter

    ulter, tra, trum, Compar. ulterior, Superl. ultimus, I) Posit., ulter, tra, trum, jenseitig, drüben befindlich, scheint, außer in den Advv. ultra u. ultro, nicht vorzukommen. – II) Compar., ulterior, ulterius, Genet. ōris, jenseits befindlich, entfernter, darüber-, weiter hinaus (Ggstz. citerior), A) eig.: pars urbis, Liv.: provincia, Liv.: Gallia, das jenseitige, Cic.: so auch ripa, Verg., Ggstz. citerior, Vell., superior, Frontin.: equitatus, weiter entfernt aufgestellt, Caes.: quis est ulterior? Ter. – B) übtr.: a) entfernt, vergangen, weiter, ulteriora mirari, das Vergangene, Tac.: ulteriora pudet docuisse, das Fernere, Weitere, Ov.: inventis ulteriora petit, etwas weiter, etwas mehr, mehrere Dinge, Ov. – b) ärger, quo quid ulterius privato timendum foret? Liv. 4, 26, 10. – III) Superl., ultimus, a, um, der am meisten jenseits gelegene, der entfernteste, äußerste, letzte, A) eig., im Raume (Ggstz. citimus), a) übh.: orae, campi, Plaut.: terrae, Nep.: luna, quae ultima a caelo est, Cic.: orientis aut obeuntis solis ultimae partes, Cic. – praeponens ultima (verba) primis, Hor. – subst., α) masc.: recessum primi ultimis non dabant, Caes. – β) neutr., caelum, quod extremum atque ultimum mundi est, Cic.: so auch Plur., ultima signant, das Ziel, Verg. Aen. 5, 317. – b) partit. für ultima pars, der äußerste, -entfernteste Teil, in ultimam provinciam, in den entfern-
    ————
    testen Teil der Pr., Cic.: in ultimis aedibus, im entlegensten Teile des Hauses, Ter.: so auch in ultima platea, Plaut. – B) übtr.: 1) der Zeit u. Reihenfolge nach, der entfernteste, äußerste, letzte (Ggstz. primus), a) übh.: tempus, antiquitas, Cic.: memoria pueritiae, Cic.: initium, Cornif. rhet., principium, Cic.: origo stirpis Romanae, Nep. – lapis, Grabstein, Prop.: cerae, Testament, Mart.: illud extremum atque ultimum senatus consultum, Caes.: ultimum orationis fuit: se arma capere etc., Liv. – neutr. subst., pervenire ad ultimum (bis zum äußersten Ziel) aetatis humanae, Sen.: ultima quid referam? Ov.: ultima exspectato, die letzten Ereignisse, Cic.: in ultimis esse, in den letzten Zügen liegen, Sen. rhet. – adv., ad ultimum = bis zuletzt, Liv. 45, 19, 7, öfter = zuletzt, endlich, Liv. 1, 53, 10 u.a.: ultimo, zuletzt, endlich, Suet. u. Petron.: ultimum, zum letzten Male, Liv. u. Curt. – b) partitiv: ultimo mense Iunio, am Ende des Juni, Colum.: circa Apriles Kalendas mense Martio ultimo, Pallad. – 2) dem Grade, dem Range nach der äußerste, u. zwar: a) v. höchsten Grade usw., der äußerste, größte, ärgste, discrimen, Liv.: supplicium, von der Todesstrafe, Caes.: so auch poena, Liv.: crudelitas, Liv.: auxilium, äußerste Hilfsmittel (in der Verzweiflung), Liv.: spes, d.i. äußerste, nach der nichts mehr zu hoffen ist, Liv.: natura, größte, vorzüglichste, Cic. – neutr. subst., ultimum, ī, n., das Äußerste,
    ————
    Größte, auch im üblen Sinne, das Ärgste ( wie τὰ εσχατα), ultima audere, Liv., experiri, Liv.: ultima cogitare, sich das Schrecklichste ausmalen, Amm.: ultimum bonorum, Cic., inopiae, Liv.: ultimum in libertate, die zügelloseste Freiheit, Tac.: dah. adv., ad ultimum, äußerst, höchst, ad ultimum demens, Liv. – b) vom niedrigsten Grade, der niedrigste, unterste, letzte ( wie εσχατος), stirps, Vell.: laus, Hor. – subst., α) masc.: in ultimis militum, Liv. – β) neutr.: in ultimis laudum esse, Liv.: non in ultimis ponere, Plin.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ulter

  • 18 citer

    tra, trum (compar. citerior, ius; superl. citĭmus, a, um) [ cis ] редко
    находящийся на этой стороне, посюсторонний ( ager Cato)

    Латинско-русский словарь > citer

  • 19 citimus

    (citumus), a, um [superl. к citer, citerior ]
    ближайший, самый близкий ( stella citima terris C)

    Латинско-русский словарь > citimus

  • 20 Gallia

    ae f.
    Галлия, страна, охватывавшая прибл. территории нын. Франции и Бельгии, а с VI в. до н. э. тж. сев. Италию (G. Cisalpina или Citerior, в отличие от G. Transalpina или Ulterior)
    G. Cisalpīna, делившаяся рекой Падом (По) на G. Cispadana и G. Transpadāna, была в результате Галльской войны 225—218 гг. до н. э. завоевана римлянами и с 191 г. до н. э. романизирована (Gallia togata, в отличие от всей остальной Галлии, где носили брюки (bracae) и не стригли волос — G. bracata или comāta)
    G. Transalpīna делилась на
    G. Belgica ( от Секваны и Матроны до Рейна), G. Lugdunensis ( по обе стороны Лигера до Секваны и Матроны), G. Aquitania (на юге и юго-зап., в бассейне Гарумны), G. Narbonensis или Provincia (на юге и юго-вост., в бассейне Родана) Cs, C, PM, Mela, T etc.

    Латинско-русский словарь > Gallia

См. также в других словарях:

  • Citerior — puede referirse a: Aquende, lo situado de la parte de acá en relación con el que lo designa.[1] Hispania Citerior, una de las dos provincias romanas de Hispania surgidas de la primera división. Hispania Citerior Tarraconensis Galia Citerior o… …   Wikipedia Español

  • Citerĭor — (lat.), Beiname von Ländern, die, in Bezug auf Rom, diesseit eines Gebirges (z.B. der Alpen, wie Gallia citerior, so v. w. Gallia cisalp ina), od. eines Flusses (so z.B. des Iberus, wie Hispania citerior) lagen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • citerior —   [lateinisch »diesseitig«], im Römischen Reich Beiname von Ländern, die von Rom aus gesehen diesseits einer Grenzscheide lagen, z. B. Gallia citerior oder cisalpina, Gallien diesseits der Alpen (Oberitalien); Hispania citerior, Spanien diesseits …   Universal-Lexikon

  • citerior — (Del lat. citerĭor, ōris). adj. Situado de la parte de acá, o aquende, en contraposición de lo que está de la parte de allá, o allende, que se llama ulterior. Los romanos llamaron Hispania citerior a la Tarraconense, y ulterior a la Lusitana y a… …   Diccionario de la lengua española

  • citerior — adjetivo 1. Que está situado en la parte más cercana de Italia: La España citerior para los romanos era la Tarra conense …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Citerĭor — (lat.), im Altertum Beiname von Ländern, die in Beziehung auf Rom diesseit eines Gebirges (z. B. der Alpen, daher Gallia c.) oder eines Flusses (z. B. des Iberus, daher Hispania c.) lagen …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Citerior — Citerior, lat., Beiname von Ländern, die diesseits eines Gebirges oder Flusses liegen …   Herders Conversations-Lexikon

  • citerior — |ô| adj. 2 g. Que está aquém ou do nosso lado (com relação a um lugar de referência) …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • citerior — (Del lat. citerior.) ► adjetivo Que está situado en la parte más próxima respecto al punto desde donde se considera. ANTÓNIMO ulterior * * * citerior (del lat. «citerĭor, ōris») adj. Del lado de acá. Como se usaba entre los romanos, se entendía… …   Enciclopedia Universal

  • citerior — {{#}}{{LM C08847}}{{〓}} {{SynC09067}} {{[}}citerior{{]}} ‹ci·te·rior› {{《}}▍ adj.inv.{{》}} Que está en la parte de acá: • La Hispania citerior comprendía la provincia oriental de la península ibérica, la más cercana a Roma.{{○}}… …   Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos

  • citerior — ci|te|ri|or Mot Agut Adjectiu invariable …   Diccionari Català-Català

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»