Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

habes

  • 121 praeclarus

    prae-clārus, a, um, adj., very clear, very bright.
    I.
    Lit. (only poet. and very rare):

    lux,

    Lucr. 2, 1032:

    sol,

    id. 5, 120:

    iaspis,

    Juv. 5, 42.—
    II.
    Transf., very beautiful (physically or morally), magnificent, honorable, splendid, noble, remarkable, distinguished, excellent, famous, celebrated (class.):

    vultus,

    Lucr. 4, 1033: urbs situ praeclaro ad aspectum, Cic. Verr. 2, 4, 52, § 117: aries praeclarior, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    homo praeclarā virtute et formā,

    Plaut. Mil. 4, 2, 51:

    praeclaris operibus laetari,

    Cic. Fam. 1, 7, 7:

    praeclara indoles ad dicendum,

    id. de Or. 1, 29, 131:

    genus dicendi magnificum atque praeclarum,

    id. ib. 2, 21, 82:

    eximia et praeclara,

    id. Off. 1, 20, 67:

    praeclara et magnifica,

    id. Or. 4, 15:

    multi praeclari in philosophiā et nobiles,

    id. de Or. 1, 11, 46:

    gens bello praeclara,

    Verg. A. 8, 480; 12, 347:

    nec quicquam est praeclarius aut praestantius,

    Cic. Fam. 10, 5, 2:

    praeclarissimum facinus,

    Nep. Tim. 1, 5:

    praeclarum est popularem me esse in populi salute,

    Cic. ad Brut. 1, 3, 2 fin.:

    res,

    distinguished wealth, opulence, Hor. S. 2, 5, 46.— Of medicines that operate well, excellent, efficacious, etc.:

    rubrica in medicinā res praeclara habetur,

    Plin. 35, 6, 14, § 33; 20, 7, 26, § 61; 27, 4, 14, § 31; cf.

    usus,

    id. 23, 3, 36, § 73:

    utilitas,

    id. 22, 24, 51, § 110.—Ironically:

    illa praeclara tua patientia famis,

    Cic. Cat. 1, 10, 26; cf.:

    praeclaram populo Romano refers gratiam,

    id. ib. 1, 11, 28.—In a bad sense, noted, notorious:

    sceleribus suis ferox atque praeclarus,

    Sall. J. 14, 21.—
    (β).
    With gen.:

    T. Livius, eloquentiae ac fidei praeclarus in primis,

    Tac. A. 4, 34.—Hence, adv., in two forms, praeclare and praeclariter.
    A. 1.
    Very clearly, very plainly:

    praeclare aliquid explicare,

    Cic. Ac. 1, 9, 33:

    praeclare intellego,

    id. Fam. 13, 7, 1:

    praeclare memini,

    id. ib. 4, 7, 2:

    invenire,

    Plin. Ep. 3, 13, 3:

    praeclare et apposite et facete scribere,

    Gell. 2, 23, 11.—
    2.
    Excellently, admirably, very well:

    praeclare nobiscum actum iri, si, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 9; cf.:

    omnino praeclare te habes, cum, etc.,

    id. ib. 2, 2, 61, §

    149: simulacrum praeclare factum e marmore,

    id. ib. 2, 4, 44, §

    96: praeclare facitis, qui, etc.,

    id. Phil. 3, 10, 25:

    praeclare dicere aliquid,

    id. Rosc. Am. 13, 37:

    gerere negotium,

    id. Rosc. Com. 10, 34:

    praeclarissime aliquid facere,

    id. Mil. 35, 96.—Of medicines that operate well, excellently, efficaciously, etc.:

    radix caeliacis praeclare facit,

    Plin. 22, 19, 22, § 48; 26, 15, 90, § 161; 29, 4, 25, § 78;

    32, 4, 14, § 35.—As an expression of assent: pacem vult M. Lepidus: praeclare, si, etc.,

    very good, very well, Cic. Phil. 13, 4, 8 sq. —
    B.
    Form prae-clārĭter, excellently: rebus praeclariter gestis, Quadrig. ap. Non. 516, 12; Enn. ap. Prisc. p. 1010 P. (Enn. p. 180 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > praeclarus

  • 122 praeverto

    prae-verto or - vorto, ti, 3, v. a., and (only in present tense) praevertor or - vortor ( inf. pass. paragog. praevortier, Plaut. Am. 3, 2, 39), 3, v. dep.
    I.
    To prefer:

    ne me uxorem praevertisse dicant prae republicā,

    Plaut. Am. 1, 3, 29:

    si vacas animo, neque habes aliquid, quod huic sermoni praevertendum putes,

    Cic. Div. 1, 6, 10; Gell. 4, 3, 2.—
    II. A.
    Lit. ( poet.):

    cursu pedum ventos,

    Verg. A. 7, 807:

    equo ventos,

    id. ib. 12, 345:

    volucremque fugā praevertitur Eurum,

    id. ib. 1, 317:

    vestigia cervae,

    Cat. 64, 341; Stat. Th. 5, 691.—
    B.
    Trop.
    1.
    To be beforehand with, to anticipate; with acc., to prevent, make useless: nostra omnis lis est: pulcre praevortar viros, will anticipate, be beforehand with them (cf. praevenio), Plaut. Cas. 2, 8, 75:

    aggerem et vineas egit, turresque admovit: quorum usum forte oblata opportunitas praevertit,

    has rendered useless, Liv. 8, 16:

    praevertunt, inquit, me fata,

    prevent me, Ov. M. 2, 657:

    celeri praevertit tristia leto,

    Luc. 8, 29:

    quae absolvi, quoniam mors praeverterat, nequiverunt,

    Gell. 17, 10, 6.—
    2.
    To take possession of beforehand, to preoccupy, prepossess:

    vivo tentat praevertere amore Jampridem resides animos,

    to prepossess, Verg. A. 1, 722; cf.:

    neque praevorto poculum,

    take before my turn, Plaut. Mil. 3, 1, 59.—
    3.
    To surpass in worth, outweigh, exceed, to be preferable, of more importance:

    erilis praevertit metus,

    Plaut. Am. 5, 1, 16: quoniam pietatem amori tuo video praevortere, outweigh, [p. 1438] exceed, id. Ps. 1, 3, 59:

    nec posse, cum hostes prope ad portas essent, bello praevertisse quicquam,

    Liv. 2, 24.—
    4.
    To turn one's attention first or principally to, to do first or in preference to any thing else, to despatch first; used esp. in the dep.
    (α).
    With dat.:

    rei mandatae omnes sapientes primum praevorti decet,

    to apply themselves principally to it, to despatch it first, Plaut. Merc. 2, 3, 40:

    ei rei primum praevorti volo,

    id. Capt. 2, 3, 100:

    stultitia est, cui bene esse licet, cum praevorti litibus,

    to occupy one's self with contentions, id. Pers. 5, 2, 20:

    cave, pigritiae praevorteris,

    do not give yourself up to indolence, id. Merc. 1, 2, 3:

    etsi ab hoste discedere detrimentosum esse existimabat, tamen huic rei praevertendum existimavit,

    Caes. B. G. 7, 33.—
    (β).
    With acc., to do or attend to in preference:

    hoc praevortar principio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 8:

    si quid dictum est per jocum, non aequom est, id te serio praevortier,

    to take it in earnest, id. Am. 3, 2, 39; Liv. 8, 13:

    aliud in praesentia praevertendum sibi esse dixit,

    that must be attended to first, id. 35, 33.— Pass.:

    praevorti hoc certum est rebus aliis omnibus,

    Plaut. Cist. 5, 1, 8. —
    (γ).
    With ad, to apply one's self particularly to any thing:

    si quando ad interna praeverterent,

    Tac. A. 4, 32; so, praevertor, dep.:

    nunc praevertemur ad nostrum orbem,

    Plin. 28, 9, 33, § 123:

    nunc praevertemur ad differentias aeris,

    id. 34, 8, 20, § 94:

    ad ea praeverti,

    Col. 3, 7:

    hostes ad occursandum pugnandumque in eos praevertentur,

    Gell. 3, 7, 6.—
    (δ).
    With an adverb of place:

    illuc praevertamur,

    let us first of all look at this, Hor. S. 1, 3, 38.—
    (ε).
    With a rel.-clause; proximum erat narrare glandiferas quoque, ni praeverti cogeret admiratio, quaenam esset vita sine arbore ullā, Plin. H. N. 16, praef. § 1.—
    (ζ).
    Absol.:

    in rem quod sit, praevortaris, potius quam, etc.,

    do, perform, attend to, Plaut. Ps. 1, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > praeverto

  • 123 praevertor

    prae-verto or - vorto, ti, 3, v. a., and (only in present tense) praevertor or - vortor ( inf. pass. paragog. praevortier, Plaut. Am. 3, 2, 39), 3, v. dep.
    I.
    To prefer:

    ne me uxorem praevertisse dicant prae republicā,

    Plaut. Am. 1, 3, 29:

    si vacas animo, neque habes aliquid, quod huic sermoni praevertendum putes,

    Cic. Div. 1, 6, 10; Gell. 4, 3, 2.—
    II. A.
    Lit. ( poet.):

    cursu pedum ventos,

    Verg. A. 7, 807:

    equo ventos,

    id. ib. 12, 345:

    volucremque fugā praevertitur Eurum,

    id. ib. 1, 317:

    vestigia cervae,

    Cat. 64, 341; Stat. Th. 5, 691.—
    B.
    Trop.
    1.
    To be beforehand with, to anticipate; with acc., to prevent, make useless: nostra omnis lis est: pulcre praevortar viros, will anticipate, be beforehand with them (cf. praevenio), Plaut. Cas. 2, 8, 75:

    aggerem et vineas egit, turresque admovit: quorum usum forte oblata opportunitas praevertit,

    has rendered useless, Liv. 8, 16:

    praevertunt, inquit, me fata,

    prevent me, Ov. M. 2, 657:

    celeri praevertit tristia leto,

    Luc. 8, 29:

    quae absolvi, quoniam mors praeverterat, nequiverunt,

    Gell. 17, 10, 6.—
    2.
    To take possession of beforehand, to preoccupy, prepossess:

    vivo tentat praevertere amore Jampridem resides animos,

    to prepossess, Verg. A. 1, 722; cf.:

    neque praevorto poculum,

    take before my turn, Plaut. Mil. 3, 1, 59.—
    3.
    To surpass in worth, outweigh, exceed, to be preferable, of more importance:

    erilis praevertit metus,

    Plaut. Am. 5, 1, 16: quoniam pietatem amori tuo video praevortere, outweigh, [p. 1438] exceed, id. Ps. 1, 3, 59:

    nec posse, cum hostes prope ad portas essent, bello praevertisse quicquam,

    Liv. 2, 24.—
    4.
    To turn one's attention first or principally to, to do first or in preference to any thing else, to despatch first; used esp. in the dep.
    (α).
    With dat.:

    rei mandatae omnes sapientes primum praevorti decet,

    to apply themselves principally to it, to despatch it first, Plaut. Merc. 2, 3, 40:

    ei rei primum praevorti volo,

    id. Capt. 2, 3, 100:

    stultitia est, cui bene esse licet, cum praevorti litibus,

    to occupy one's self with contentions, id. Pers. 5, 2, 20:

    cave, pigritiae praevorteris,

    do not give yourself up to indolence, id. Merc. 1, 2, 3:

    etsi ab hoste discedere detrimentosum esse existimabat, tamen huic rei praevertendum existimavit,

    Caes. B. G. 7, 33.—
    (β).
    With acc., to do or attend to in preference:

    hoc praevortar principio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 8:

    si quid dictum est per jocum, non aequom est, id te serio praevortier,

    to take it in earnest, id. Am. 3, 2, 39; Liv. 8, 13:

    aliud in praesentia praevertendum sibi esse dixit,

    that must be attended to first, id. 35, 33.— Pass.:

    praevorti hoc certum est rebus aliis omnibus,

    Plaut. Cist. 5, 1, 8. —
    (γ).
    With ad, to apply one's self particularly to any thing:

    si quando ad interna praeverterent,

    Tac. A. 4, 32; so, praevertor, dep.:

    nunc praevertemur ad nostrum orbem,

    Plin. 28, 9, 33, § 123:

    nunc praevertemur ad differentias aeris,

    id. 34, 8, 20, § 94:

    ad ea praeverti,

    Col. 3, 7:

    hostes ad occursandum pugnandumque in eos praevertentur,

    Gell. 3, 7, 6.—
    (δ).
    With an adverb of place:

    illuc praevertamur,

    let us first of all look at this, Hor. S. 1, 3, 38.—
    (ε).
    With a rel.-clause; proximum erat narrare glandiferas quoque, ni praeverti cogeret admiratio, quaenam esset vita sine arbore ullā, Plin. H. N. 16, praef. § 1.—
    (ζ).
    Absol.:

    in rem quod sit, praevortaris, potius quam, etc.,

    do, perform, attend to, Plaut. Ps. 1, 3, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > praevertor

  • 124 pretium

    prĕtĭum, ii, n. [Sanscr. root par-, pana (for parna), wager, loan; Gr. pi-praskô, to sell; priamai, to buy; cf. pornos], that for or by which any thing is bought or sold (class.).
    I.
    Lit., money spent for any thing:

    nil pretio parsit, filio dum parceret,

    Plaut. Capt. prol. 32:

    femina... urbem Exiguam pretio posuit,

    for money has founded a small city, Verg. A. 4, 211:

    vectigalia parvo pretio redempta habere,

    for little money, cheaply, Caes. B. G. 1, 18:

    pretio mercari ordinem senatorium,

    to purchase, to gain with money, Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

    permutare pretio noluit, aliāve merce,

    Plin. 9, 55, 81, § 171.—
    B.
    In gen., money, wealth, etc. ( poet.), Ov. P. 2, 8, 6:

    in pretio pretium nunc est,

    id. F. 1, 217:

    converso in pretium deo,

    i. e. into a shower of gold, Hor. C. 3, 16, 8.—
    II.
    Transf., worth, value, price.
    A.
    In gen.: nec mi aurum posco nec mi pretium dederitis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 200 Vahl.):

    pretium statuere merci,

    to set, fix, Plaut. Mil. 3, 1, 133:

    pretium certum constituere,

    Cic. Att. 12, 33, 1:

    enumerare,

    id. Rosc. Am. 46, 133:

    pacisci pro re aliquā,

    to agree upon, settle, id. Off. 3, 29, 107:

    exsolvere,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    quibus hic pretiis porci veneunt?

    at what prices are they sold here? id. ib. 2, 2, 15:

    vendere aliquid pretio suo,

    id. Pers. 4, 4, 30; id. Ps. 1, 2, 36:

    parare sibi pretio aliquid,

    id. Merc. 2, 3, 7:

    multi extulerunt eorum pretia,

    Varr. R. R. 3, 6, 6:

    jacent pretia praediorum,

    are low, down, fallen, Cic. Rosc. Com. 12, 33.—
    B.
    Esp.
    1.
    In phrases: magni, parvi pretii esse, to be high or low in price, of much or little worth, of great or of small value:

    nullus est tam parvi pretii, quin,

    Plaut. Aul. 4, 10, 60:

    ne tu habes servum graphicum, et quantivis pretii!

    id. Ep. 3, 3, 29:

    agrum majoris pretii nemo habet,

    Ter. Heaut. 1, 1, 12:

    noli spectare, quanti homo sit: parvi enim pretii est, qui jam nihil est,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    de illis potissimum jactura fit, quia pretii minimi sunt,

    Sall. Or. ad Caes. 2, 9: pretium habere, to have a value, to be worth something:

    vendat oleum, si pretium habeat,

    Cato, R. R. 2, 7:

    annona porro pretium nisi in calamitate fructuum non habet,

    Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227; but also: pretium habere, to have a price, be for sale:

    quis ignorat quin id longe sit liberalibus disciplinis dignissimum, non vendere operam: cum pleraque hoc ipso possint videri vilia, quod pretium habent,

    Quint. 12, 7, 8; hence: pretium non habere, to have no price, be above price (late Lat.):

    nihil esse pretiosius, immo eum pretium non habere testatur,

    Aug. Serm. 36, 8: in pretio esse, to be of worth, value, or estimation, to be in repute:

    tum coquus in pretio esse (coeptus),

    Liv. 39, 6, 9:

    nec in pretio fertilis hortus erat,

    Ov. F. 5, 316; Plin. 33, 1, 6, § 22: in pretio habere, to regard as of value:

    in magno pretio habere,

    Sen. Ep. 75, 11:

    aurum et argentum in pretio habent,

    Tac. G. 5;

    for which cf.: pudebat libertatis majus esse apud feminas quam apud viros pretium,

    Curt. 8, 2, 28: pretium facere, to fix or set a price or value; of a seller: indica, fac pretium. Do. Tua merx est;

    tua indicatio est,

    Plaut. Pers. 4, 4, 37;

    of a purchaser: quis faceret pretium, nisi qui sua perdere vellet Omnia?

    Mart. 1, 86, 7; Dig. 10, 3, 19.—
    2.
    Wages, reward (mostly poet.):

    pro pretio facio ut opera appareat,

    Plaut. Ps. 3, 2, 59:

    operam Epidici nunc me emere pretio pretioso velim,

    id. Ep. 1, 2, 17:

    reddere alicui pro benefactis,

    id. Capt. 5, 1, 20:

    palmae pretium victoribus,

    Verg. A. 5, 111.—
    III.
    Trop., worth, value:

    quales ex hac die experiundo cognovit, perinde operae eorum pretium faceret,

    would estimate their services, Liv. 27, 17:

    sive aliquod morum Est pretium,

    Ov. Tr. 1, 9, 43: corticis etiam ad medicamenta pretium est, Plin, 12, 25, 54, § 118; 12, 19, 43, § 95.—
    B.
    Transf., pay, hire, wages, reward, price (cf.: stipendium, merces).
    1.
    In a good sense: majores seorsum atque diversum pretium paravere bonis atque strenuis, decurionatus... aliosque honores, Cato ap. Fest. s. v. optionatus, p. 201 Müll.; so,

    = praemium (opp. poena), ita et pretium recte facti triumphum haberet L. Paulus pro egregie bello gesto,

    Liv. 45, 37, 5:

    ut pretium honoremque debito beneficio addat,

    id. 45, 14, 1:

    cum pro cujusque merito consul pretia poenasque exsolvisset,

    id. 26, 40, 15 Weissenb. ad loc.:

    satis ampla pretia,

    prizes, id. 21, 43, 6:

    virtutum pretium,

    Sen. Clem. 1, 1, 1.— Plur.: tam longā valetudine conflictabatur, ut haec tanta pretia vivendi mortis rationibus vincerentur, rewards of living, i. e. motives for living, Plin. Ep. 1, 12, 4.—Esp. in phrase pretium curae, and more freq. pretium operae, a reward for trouble:

    mihi visum est pretium curae, ipsum, senatus consultum quaerere,

    seemed to me worth the trouble, worth while, Plin. Ep. 8, 6, 2:

    est pretium curae cognoscere, etc.,

    Juv. 6, 474: facturusne operae pretium sim, etc.,... nec satis scio, what will pay for the trouble, Liv. praef.:

    operae pretium habent libertatem, civitatemque,

    id. 25, 6; 21, 43: audire est operae pretium, etc., Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.); so Liv. 3, 26, 7: reddere opis pretium pro factis, Enn. ap. Sen. Ep. 108 (Epigr. v. 6 Vahl.):

    quo in genere est operae pretium diligentiam majorum recordari,

    it is worth while, Cic. Agr. 2, 27, 73:

    captā urbe, operae pretium fore,

    Sall. J. 81, 2;

    so without operae (post-Aug.): Germanico pretium fuit convertere agmen,

    thought it of importance, Tac. A. 1, 57:

    ni pretium foret Pisonis sententias noscere,

    were it not worth while, were it not of importance, id. ib. 2, 35:

    posse eum, si operae pretium faciat, principem popularium esse,

    if he does any thing worth while, any thing of importance, Liv. 25, 30: duos servos ad hostes transfugisse et operae pretium fecisse, have done valuable service, Quadrig. ap. Sen. Ben. 3, 23:

    scriptor minime utilis, cujus libro adtingere nullum pretium operae sit,

    Gell. 12, 2, 1; so,

    operis pretium est,

    Sil. 16, 45.—
    2.
    In a bad sense (i. q. poena), reward, punishment, like the Gr. timê, misthos ( poet.): si malos imitabor, tum pretium pro noxā dabis, Liv. And. ap. Non. 365, 27:

    verbera, compedes, molae... haec pretia sunt ignaviae,

    Plaut. Men. 5, 6, 10:

    ego pretium ob stultitiam fero,

    Ter. And. 3, 5, 4:

    et peccare nefas, aut pretium est mori,

    Hor. C. 3, 24, 24:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105.—Of bribery:

    adduci pretio ad hominem condemnandum,

    Cic. Caecil. 10, 29:

    pretio judicem corrumpere,

    id. ib. 25, 72:

    nec prece, nec pretio a rectā viā deduci,

    Auct. Her. 3, 3, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pretium

  • 125 quando

    quando (old form quandod, acc. to Fest. p. 258 b Müll.), adv. and conj.
    I.
    Adv.
    A.
    Interrog., at what time? when? Do. Venit Chaerea. Ph. Quando? Do. Hodie. Ph. Quamdudum? Do. Modo, Ter. Eun. 4, 4, 30; id. Heaut. 2, 2, 9; Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 21, 49:

    o rus, quando ego te aspiciam? quandoque licebit? etc.,

    Hor. S. 2, 6, 60; id. Epod. 9, 1; id. C. 1, 24, 8:

    dic mihi cras istud, Postume, quando venit?

    Mart. 5, 58, 2.—
    B.
    Rel., at what time, when:

    non intellegitur, quando obrepat senectus,

    Cic. Sen. 11, 38:

    quaeres, quando iterum paveas,

    Hor. S. 2, 7, 69:

    quando ipsos loqui, quando advocati voce uti deceat, quartus liber continet,

    Quint. 11, 1, 59:

    expectans quando incipiendum sit,

    id. 11, 3, 159.—
    C.
    Indef., at what time soever, i. e. at any time, ever, some time, some day, = aliquando, esp. after num, si, and ne:

    exsistit hoc loco quaestio, num quando amici novi veteribus sint anteponendi,

    Cic. Lael. 19, 67:

    ut, si quando auditum sit, prodigii simile numeretur,

    id. Rosc. Am. 13, 37; id. Rep. 1, 38, 59 Moser N. cr.; Ov. A. A. 2. 15:

    ne quando liberis proscriptorum bona patria reddantur,

    Cic. Rosc. Am. 50, 145:

    ut ne quando amare inciperemus,

    id. Lael. 16, 60:

    fuisse autem illic pluviam, ne quando quidem auditum est,

    Sulp. Sev. Dial. 1, 3, 4.— Strengthened by umquam, Liv. 10, 14. —
    II.
    Conj.
    A.
    Temp., when:

    quando esurio, tum (intestina) crepant,

    Plaut. Men. 5, 5, 27; Enn. ap. Fest. p. 258 Müll. (Ann. v. 416 Vahl.):

    tum, quando legatos Tyrum misimus,

    Cic. Agr. 2, 16, 41; id. Off. 2, 21, 75 (al. si quando): quando dies adveniet, quem praefata Morta est, Liv. Andron. ap. Gell. 3, 16, 11; Hor. S. 2, 2, 42; id. Epod. 16, 27; Verg. A. 6, 50.—
    B.
    Transf., causal, since then, because then (class.; v. Krebs, Antibarb. p. 971; Madv. ad Cic. Fin. 5, 8, 21; in some passages, esp. of Cic., quando has been changed to quoniam by the editors; cf.

    Reisig. Vorles. p. 465): quando igitur virtus est adfectio animi constans,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34 B. and K.:

    quando igitur potest tibi Publius Geminus videri, quid habes, etc.,

    id. Ac. 2, 26, 85:

    quando igitur inest in omni virtute cura quaedam,

    id. Fin. 5, 23, 67.—
    2.
    In gen., since, because, seeing that, inasmuch as (= quoniam, v. Drak. ad Liv. 33, 2, 98; freq. in Liv.; otherwise mostly poet. and post-Aug.); with indic.:

    quando ita tibi lubet, vale atque salve,

    Plaut. Cist. 1, 1, 118:

    quando habeo multos cognatos, quid opus sit mihi liberis?

    id. Mil. 3, 1, 110:

    quando hoc bene successit,

    Ter. Ad. 2, 4, 23:

    duc me ad eam, quando huc veni,

    id. And. 4, 5, 23:

    maneamus ergo in illā eādem sententiā, quando hoc miserius esse nihil potest,

    Cic. Att. 9, 13, 8:

    nunc, quando per illam licet,

    Sall. J. 102, 9:

    volo ego illi beluae ostendere, quando adeo ferox praesultat hostium signis,

    Liv. 7, 10, 3; 9, 4, 8:

    quando injussu populi facta est,

    id. 9, 8, 5:

    quando in apertum semel discrimen evasura esset res,

    id. 10, 14, 8:

    quando id certum atque obstinatum est,

    id. 2, 15, 5; Quint. 5, 7, 6; cf. id. 1, 8, 9; 2, 12, 12:

    cur non sit orator, quando, quod difficilius est, oratorem facit,

    id. 12, 8, 5; cf. id. 1, 6, 18; 11, 1, 10 et saep.:

    validiore apud eos Arminio, quando bellum suadebat,

    Tac. A. 1, 57; cf. id. ib. 1, 44; 4, 6; id. H. 1, 87 et saep.—With subj.:

    quando senescant sata quaedam aquā,

    Plin. 17, 4, 3, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > quando

  • 126 quandod

    quando (old form quandod, acc. to Fest. p. 258 b Müll.), adv. and conj.
    I.
    Adv.
    A.
    Interrog., at what time? when? Do. Venit Chaerea. Ph. Quando? Do. Hodie. Ph. Quamdudum? Do. Modo, Ter. Eun. 4, 4, 30; id. Heaut. 2, 2, 9; Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 21, 49:

    o rus, quando ego te aspiciam? quandoque licebit? etc.,

    Hor. S. 2, 6, 60; id. Epod. 9, 1; id. C. 1, 24, 8:

    dic mihi cras istud, Postume, quando venit?

    Mart. 5, 58, 2.—
    B.
    Rel., at what time, when:

    non intellegitur, quando obrepat senectus,

    Cic. Sen. 11, 38:

    quaeres, quando iterum paveas,

    Hor. S. 2, 7, 69:

    quando ipsos loqui, quando advocati voce uti deceat, quartus liber continet,

    Quint. 11, 1, 59:

    expectans quando incipiendum sit,

    id. 11, 3, 159.—
    C.
    Indef., at what time soever, i. e. at any time, ever, some time, some day, = aliquando, esp. after num, si, and ne:

    exsistit hoc loco quaestio, num quando amici novi veteribus sint anteponendi,

    Cic. Lael. 19, 67:

    ut, si quando auditum sit, prodigii simile numeretur,

    id. Rosc. Am. 13, 37; id. Rep. 1, 38, 59 Moser N. cr.; Ov. A. A. 2. 15:

    ne quando liberis proscriptorum bona patria reddantur,

    Cic. Rosc. Am. 50, 145:

    ut ne quando amare inciperemus,

    id. Lael. 16, 60:

    fuisse autem illic pluviam, ne quando quidem auditum est,

    Sulp. Sev. Dial. 1, 3, 4.— Strengthened by umquam, Liv. 10, 14. —
    II.
    Conj.
    A.
    Temp., when:

    quando esurio, tum (intestina) crepant,

    Plaut. Men. 5, 5, 27; Enn. ap. Fest. p. 258 Müll. (Ann. v. 416 Vahl.):

    tum, quando legatos Tyrum misimus,

    Cic. Agr. 2, 16, 41; id. Off. 2, 21, 75 (al. si quando): quando dies adveniet, quem praefata Morta est, Liv. Andron. ap. Gell. 3, 16, 11; Hor. S. 2, 2, 42; id. Epod. 16, 27; Verg. A. 6, 50.—
    B.
    Transf., causal, since then, because then (class.; v. Krebs, Antibarb. p. 971; Madv. ad Cic. Fin. 5, 8, 21; in some passages, esp. of Cic., quando has been changed to quoniam by the editors; cf.

    Reisig. Vorles. p. 465): quando igitur virtus est adfectio animi constans,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34 B. and K.:

    quando igitur potest tibi Publius Geminus videri, quid habes, etc.,

    id. Ac. 2, 26, 85:

    quando igitur inest in omni virtute cura quaedam,

    id. Fin. 5, 23, 67.—
    2.
    In gen., since, because, seeing that, inasmuch as (= quoniam, v. Drak. ad Liv. 33, 2, 98; freq. in Liv.; otherwise mostly poet. and post-Aug.); with indic.:

    quando ita tibi lubet, vale atque salve,

    Plaut. Cist. 1, 1, 118:

    quando habeo multos cognatos, quid opus sit mihi liberis?

    id. Mil. 3, 1, 110:

    quando hoc bene successit,

    Ter. Ad. 2, 4, 23:

    duc me ad eam, quando huc veni,

    id. And. 4, 5, 23:

    maneamus ergo in illā eādem sententiā, quando hoc miserius esse nihil potest,

    Cic. Att. 9, 13, 8:

    nunc, quando per illam licet,

    Sall. J. 102, 9:

    volo ego illi beluae ostendere, quando adeo ferox praesultat hostium signis,

    Liv. 7, 10, 3; 9, 4, 8:

    quando injussu populi facta est,

    id. 9, 8, 5:

    quando in apertum semel discrimen evasura esset res,

    id. 10, 14, 8:

    quando id certum atque obstinatum est,

    id. 2, 15, 5; Quint. 5, 7, 6; cf. id. 1, 8, 9; 2, 12, 12:

    cur non sit orator, quando, quod difficilius est, oratorem facit,

    id. 12, 8, 5; cf. id. 1, 6, 18; 11, 1, 10 et saep.:

    validiore apud eos Arminio, quando bellum suadebat,

    Tac. A. 1, 57; cf. id. ib. 1, 44; 4, 6; id. H. 1, 87 et saep.—With subj.:

    quando senescant sata quaedam aquā,

    Plin. 17, 4, 3, § 28.

    Lewis & Short latin dictionary > quandod

  • 127 quantisper

    quantisper, adv. [quantum, how much), how long (ante-class.).
    1.
    Interrog.: velim paulisper opperiri te. Quantisper? Non plus triduum, Caecil. ap. Non. 511, 30.—
    2.
    Rel.: possum exorare te, ut recedas a me paulisper modo? Quantisper sat habes, as long as, Pompon. ap. Non. 511, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > quantisper

  • 128 quippe

    quippe, adv. and conj. [quī-pe], a particle of corroboration, similar to nempe (from nam-pe), surely, certainly, to be sure, by all means, indeed, in fact.
    1.
    Recte igitur diceres te restituisse? Quippe:

    quid enim facilius est quam probari iis, qui? etc.,

    Cic. Caecin. 19, 55: leve nomen habet utraque res: quippe;

    leve enim est hoc totum, risum movere,

    id. de Or. 2, 54, 219: a te quidem apte (dictum est); quippe;

    habes enim a rhetoribus, etc.,

    id. Fin. 4, 3, 7.—Ironically, certainly, indeed, forsooth:

    quippe, vetor fatis,

    I, forsooth, am forbidden by the fates! Verg. A. 1, 39:

    movet me quippe lumen curiae,

    Cic. Mil. 12, 33.—
    2.
    Introducing an explanation, for, for in fact:

    quippe benignus erat,

    Hor. S. 1, 2, 4:

    quippe color nivis est,

    Ov. M. 2, 852; 14, 91; 11, 495:

    quippe homo jam grandior Se continebat ruri,

    Ter. Phorm. 2, 3, 15:

    quidam contra miseriti, periturae quippe,

    Phaedr. 3, 2, 5.—So parenthet.: non illi contempsere, quippe toties fusi fugatique... se et vos novere, Liv. 3, 67; Curt. 3, 4, 8 sq.—
    3.
    Hence, introducing a fact given as a reason or cause, = nam, enim, for, because, inasmuch as (not in Cic. or Cæs.):

    quippe si hercle rescivere inimici consilium tuom, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 9; Ter. Heaut. 2, 4, 9:

    intellego aequos bonosque mihi favere, quippe beneficia mea rei publicae procedunt,

    Sall. J. 85, 5:

    duo exercitus periculi magis praesentis quam curae expertes, quippe imperium agebatur in tam paucorum virtute positum,

    Liv. 1, 25, 2; cf. Sall. C. 19; Liv. 5, 24; 6, 6.—
    4.
    In connection with the causal particles, enim, etenim, quia, etc., for indeed, since in fact, inasmuch as, Lucr. 6, 617:

    quippe etenim,

    id. 1, 104:

    insanabilis non est credendus, quippe quoniam in multis sponte desiit,

    Plin. 26, 10, 64, § 100:

    quippe quando mihi nihil credis,

    Plaut. Capt. 4, 2, 106.—Esp. freq.:

    quippe cum,

    Cic. Att. 10, 3, 1; cf.: neque Cimoni fuit turpe, sororem habere in matrimonio, quippe cum cives ejus eodem uterentur instituto, Nep. praef. § 4; Liv. 26, 39, 9:

    quippe ubi dimidiae partis pars semper habebit Dimidiam partem,

    Lucr. 1, 617; 990.—Also absol., Verg. A. 1, 661. —
    5.
    In connection with the relative pronouns, qui, quae, quod, prop., as one in fact who, which, or that, i. e. since or inasmuch as I, thou, he, it, etc.
    (α).
    With indic.: dicat, argenti minas se habere quinquaginta: quippe ego qui nudiustertius meis manibus dinumeravi, since or seeing that I paid, Plaut. Ep. 3, 2, 30: tametsi pro imperio vobis quod dictum foret, Scibat facturos; quippe qui intellexerat, Vereri vos se et metuere, since he knew that you revered, etc., id. Am. prol. 22:

    aperite januam hanc Orci: nam equidem haud aliter esse duco: quippe quo nemo advenit, nisi quem spes reliquere omnes,

    since no one comes here, id. Bacch. 3, 1, 2; Ter. Heaut. 3, 2, 27:

    multa de meā sententiā questus est Caesar, quippe quod etiam Ravennae Crassum ante vidisset,

    Cic. Fam. 1, 9, 9:

    plurimum terroris Romam celeritas hostium tulit, quippe quibus aegre ad undecimum lapidem occursum est,

    and in fact they met them, Liv. 5, 37. —
    (β).
    With subj. (class.):

    convivia cum patre non inibat: quippe qui ne in oppidum quidem, nisi perraro, veniret,

    Cic. Rosc. Am. 18, 52:

    nihil attinet eam ex lege considerare, quippe quae in lege scripta non sit,

    id. Inv. 2, 45, 131:

    cum a tyranno crudeliter violatus esset, quippe quem venundari jussisset: tamen,

    Nep. Dion, 2, 3.—
    6.
    In connection with etiam and et, since indeed, for even ( poet.):

    quippe etiam festis quaedam exercere diebus, Fas et jura sinunt,

    Verg. G. 1, 268:

    quippe et Collinas ad fossam moverit herbas, Stantia currenti diluerentur aquā,

    Prop. 4 (5), 5, 11.—
    7.
    With ut, so that (post-class.), Just. 4, 3, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > quippe

См. также в других словарях:

  • HABES — Gladiatorum verbum, de quo vide Senec. Agamemn. v. 901. et Donat. ad Terent. And. Act. 2. sc. 1. v. 56. Certe captus est, Habet. Ex arena id mutuatus est Mart. l. 9. Epigr. 88. cuius Epigtaphe de filio Silii. v. 5. Respexitque suain, quae stabat… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • habeş — sf., Ar. ḥabeş Derisinin rengi çok koyu esmer olan (kimse) …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • Habeş — is., öz., Ar. ḥabeş Etiyopyalı …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • Habes al-Majali — Lieutenant colonel Habes al Majali, commandant du 4e régiment de la Légion arabe. Le maréchal Habes al Majali (1914 22 avril 2001) fut un officier de la Légion arabe, garde du corps du roi Abdallah, chef d état major (1958 1975), ministre de la… …   Wikipédia en Français

  • HABES(E) — (Habis. C.) Kötüler. Alçaklar. Pisler. * Necaset denilen ve maddeten pis şeyler (Necis veya necaset i hakikiye de denir …   Yeni Lügat Türkçe Sözlük

  • HABEŞ — Afrika nın Kızıldeniz sâhili güneyinde müstakil bir memleket. Bu memleket ahalisinden olan. * Beyaz ve siyah arasında koyu esmer adam …   Yeni Lügat Türkçe Sözlük

  • Illic tu silices ... habes. — Illic (in pectore) tu silices ... habes. См. Каменное сердце …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Majali, Habes al- — ▪ 2002       Jordanian field marshall (b. 1913? d. April 22, 2001, Amman, Jordan), was one of Jordan s most successful military leaders. Majali joined the army in 1932 and in 1948 led an Arab force that defeated Israeli troops near Latrun. He was …   Universalium

  • HABEŞÎ — Habeş memleketi ahalisinden olan. Habeş e mensub ve müteallik olan. * Koyu esmer renkli adam. * Hat, tezhib, minyatür gibi güzel san atlarda kullanılan bir cins kâğıt …   Yeni Lügat Türkçe Sözlük

  • NECAŞİ (NİCÂŞİ) — Habeş Meliki olan Eshame nin lâkabıdır. Kamus Şârihinin dediğine göre, mutlaka bu isim, Habeş Meliklerinin has isimleridir …   Yeni Lügat Türkçe Sözlük

  • AHABİŞ — (Habeş. C.) Habeşliler …   Yeni Lügat Türkçe Sözlük

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»