-
1 grātuītus
grātuītus adj. [gratia], done without pay, not for reward, free, spontaneous, voluntary, gratuitous: iiberalitas: amicitia: suffragia: furor, spontaneous, L.: crudelitas, unprovoked, L.: praeterita parricidia, in vain, L.* * *gratuita, gratuitum ADJfree, gratuitous; without pay; unremunerative -
2 gratuitus
grātŭītus ( grātŭĭtum, Stat. S. 1, 6, 16), a, um, adj. [gratia], that is done with, out pay, reward, or profit; free, spontaneous, voluntary, gratuitous (class.):ea (examina apium) vel aere parta vel gratuita contingunt,
Col. 9, 8, 1:quid? liberalitas gratuitane est an mercenaria? si sine praemio benigna est, gratuita: si cum mercede, conducta,
Cic. Leg. 1, 18, 48; cf.:probitas gratuita,
id. Fin. 2, 31, 99:hominum caritas et amicitia gratuita est,
id. N. D. 1, 44, 122:ne gratuita quidem suffragia,
purchased, id. Planc. 22, 54; cf.:comitia gratuita,
i. e. at which no gratuities were distributed to voters, id. Att. 4, 15, 8; id. Q. Fr. 2, 15, b, 4:pecunia,
i. e. without interest, Plin. Ep. 3, 11, 2:cum debitor gratuita pecunia utatur,
Paul. Sent. 2, 5, 1; so,usus pecuniae,
Suet. Aug. 41:milies sestertio proposito,
id. Tib. 48;and perh. also, fenus,
lending without interest, id. Caes. 27:universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam (obtulerunt),
id. ib. 68:cadaverum et ruderum gratuita egestio,
id. Ner. 38:gratuita in Circo loca,
free places, id. Calig. 26:subsellia,
free benches, id. Ner. 17: navis, a free ship or boat, Sen. Ben. 6, 19:furor,
innate, spontaneous, Liv. 2, 42, 6:crudelitas,
unprovoked, id. 3, 37, 8:praeterita parricidia,
without effect, in vain, id. 1, 47, 1:AVGVSTALIS,
without pay, Inscr. Orell. 3918;SO, SACERDOS, Inscr. ap. Maff. Mus. Ver. 80, 3: largis gratuitum cadit rapinis,
Stat. S. 1, 6, 16:odium aut est ex offensa, aut gratuitum,
unprovoked, Sen. Ep. 105, 3 (al. gratuito).—Hence, adv.: grātŭīto, without pay or profit, for naught, gratis, gratuitously:hic (Polygnotus) et Athenis porticum, quae Poecile vocatur, gratuito (pinxit), cum partem ejus Micon mercede pingeret,
Plin. 35, 9, 35, § 59; Tac. A. 11, 22 fin.:neque tamen eloquentiam gratuito contingere,
without cost, id. ib. 11, 7:multorum causas et non gravate et gratuito defendentis,
Cic. Off. 2, 19, 66:cum mediocribus multis gratuito civitatem in Graecia homines impertiebant,
for no particular reason, id. Arch. 5, 10; cf.:ne per otium torpescerent manus aut animus, gratuito potius malus atque crudelis erat,
Sall. C. 16, 3 Kritz:gratuito nemo bonus est,
id. H. 1, 48, 9. -
3 gratuitum
grātŭītus ( grātŭĭtum, Stat. S. 1, 6, 16), a, um, adj. [gratia], that is done with, out pay, reward, or profit; free, spontaneous, voluntary, gratuitous (class.):ea (examina apium) vel aere parta vel gratuita contingunt,
Col. 9, 8, 1:quid? liberalitas gratuitane est an mercenaria? si sine praemio benigna est, gratuita: si cum mercede, conducta,
Cic. Leg. 1, 18, 48; cf.:probitas gratuita,
id. Fin. 2, 31, 99:hominum caritas et amicitia gratuita est,
id. N. D. 1, 44, 122:ne gratuita quidem suffragia,
purchased, id. Planc. 22, 54; cf.:comitia gratuita,
i. e. at which no gratuities were distributed to voters, id. Att. 4, 15, 8; id. Q. Fr. 2, 15, b, 4:pecunia,
i. e. without interest, Plin. Ep. 3, 11, 2:cum debitor gratuita pecunia utatur,
Paul. Sent. 2, 5, 1; so,usus pecuniae,
Suet. Aug. 41:milies sestertio proposito,
id. Tib. 48;and perh. also, fenus,
lending without interest, id. Caes. 27:universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam (obtulerunt),
id. ib. 68:cadaverum et ruderum gratuita egestio,
id. Ner. 38:gratuita in Circo loca,
free places, id. Calig. 26:subsellia,
free benches, id. Ner. 17: navis, a free ship or boat, Sen. Ben. 6, 19:furor,
innate, spontaneous, Liv. 2, 42, 6:crudelitas,
unprovoked, id. 3, 37, 8:praeterita parricidia,
without effect, in vain, id. 1, 47, 1:AVGVSTALIS,
without pay, Inscr. Orell. 3918;SO, SACERDOS, Inscr. ap. Maff. Mus. Ver. 80, 3: largis gratuitum cadit rapinis,
Stat. S. 1, 6, 16:odium aut est ex offensa, aut gratuitum,
unprovoked, Sen. Ep. 105, 3 (al. gratuito).—Hence, adv.: grātŭīto, without pay or profit, for naught, gratis, gratuitously:hic (Polygnotus) et Athenis porticum, quae Poecile vocatur, gratuito (pinxit), cum partem ejus Micon mercede pingeret,
Plin. 35, 9, 35, § 59; Tac. A. 11, 22 fin.:neque tamen eloquentiam gratuito contingere,
without cost, id. ib. 11, 7:multorum causas et non gravate et gratuito defendentis,
Cic. Off. 2, 19, 66:cum mediocribus multis gratuito civitatem in Graecia homines impertiebant,
for no particular reason, id. Arch. 5, 10; cf.:ne per otium torpescerent manus aut animus, gratuito potius malus atque crudelis erat,
Sall. C. 16, 3 Kritz:gratuito nemo bonus est,
id. H. 1, 48, 9. -
4 grātuītō
grātuītō adv. [gratuitus], without pay, for naught, gratis, gratuitously: causas defendens: civitatem impertire, for no particular reason: crudelis erat, wantonly, S.* * *gratis, without pay, for naught, gratuitously; for no special reason; wantonly -
5 fortuitus
fortŭī̆tus (i long, Hor. C. 2, 15, 17; Phaedr. 2, 4, 4; Aus. Sept. Sap. de Solon. 3; short, Petr. Poët. Sat. 135; Juv. 13, 225; Manil. 1, 182), a, um, adj. [forte; analog. with gratuitus], that takes place by chance or accident, casual, accidental, fortuitous (rare but class.):concursio rerum fortuitarum,
Cic. Top. 19, 73; cf.:concursus atomorum,
id. N. D. 1, 24, 66:concursu quodam fortuito,
id. ib. 1, 24, 66:cespes,
Hor. C. 2, 15, 17:lutum,
Petr. 135:contubernium,
Phaedr. 2, 4, 4:subita et fortuita oratio,
Cic. de Or. 1, 33, 150:bonum,
id. N. D. 3, 36, 87:praesensiones non fortuitae (shortly before: non id fortuito accidisse),
id. Div. 2, 53, 109; cf. id. ib. 2, 7, 19:clamores,
Quint. 10, 3, 30:pugna,
id. 6, 5, 10:sermo,
id. 10, 7. 13:nihil esse inordinatum atque fortuitum,
id. 1, 10, 46.—In neutr. absol.:etiam illa fortuita aderant omnia,
Quint. 6 praef. § 11;6, 1, 5: fortuitorum laus brevior,
id. 3, 7, 12:nihil tam capax fortuitorum quam mare,
Tac. A. 14, 3; 15, 48.—Hence, adv.: fortŭī̆to (post-class. access. form fortŭī̆tu, Lact. 1, 2; Vulg. Num. 35, 22. Also found in some MSS. and edd. in Plaut. Aul. 2, 1, 41; cf. Madv. ad Cic. Fin. 5, 11, 33; Hand, Turs. II. 743; but Ellendt defends it, ad Cic. de Or. 1, 24, 111), by chance, accidentally, fortuitously, casually (very freq.;syn.: casu, forte, temere): ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit,
Cic. Div. 2, 7, 18:non enim temere nec fortuito sati et creati sumus,
id. Tusc. 1, 49, 118:temere ac fortuito,
id. Or. 55, 186; id. Off. 1, 29, 103; Liv. 2, 28, 1;reversing the order: partitio non est fortuito nec temere facta,
Cic. Sull. 4; 13:non fortuito sed consilio,
id. Rep. 2, 16 fin.:non fortuito aut sine consilio,
Caes. B. G. 7, 20, 1: donata consulto, non fortuito nata, Cic. [p. 773] Leg. 1, 8, 25:immoderate et fortuito,
id. Univ. 13:sive major aliqua causa atque divinior hanc vim ingenuit: sive hoc ita fit fortuito,
id. Fin. 5, 11, 33:quod verbum tibi non excidit fortuito: scriptum, meditatum, cogitatum attulisti,
id. Phil. 10, 2 fin.:fortuito in sermonem incidisse,
id. de Or. 1, 24, 111; cf.:fortuito aliquid concluse apteque dicere,
id. Or. 53, 177. -
6 gratuito
grātŭītō adv., v. gratuitus fin. -
7 mercenarius
mercēnārĭus (in old MSS. written mercennarius), a, um, adj. [id.], that does any thing for reward or pay; hired for money, wages, or pay; paid, hired, mercenary (opp. to gratuitus, without pay, gratuitous).I.Adj.A.Of persons:B.comes,
Cic. Pis. 21, 49:miles,
Liv. 24, 49:testes,
hired, bribed, Cic. Fam. 3, 11, 3:praetor,
id. Verr. 2, 5, 21, § 54.—Of inanim. and abstr. things:II.mercenaria arma,
Liv. 30, 8:liberalitas gratuitane est, an mercenaria?
Cic. Leg. 1, 18, 48:ancilla mercenariae stipis,
Plin. 10, 63, 83, § 172: vincla, his hireling fetters, i. e. his salaried office of praeco, which kept him confined, Hor. Ep. 1, 7, 67. —Subst.: mercēnārĭus, ii, m., a hireling, hired servant:tuus mercenarius,
Plaut. Poen. 2, 1, 55:non male praecipiunt, qui ita jubent uti servis, ut mercenariis,
Cic. Off. 1, 13, 41:illiberales et sordidi quaestus mercenariorum,
id. ib. 1, 42, 150:Oppionici,
id. Clu. 59, 163:servus perpetuus mercenarius est,
i. e. eye-server, Sen. Ben. 3, 22, 1.
См. также в других словарях:
gratuit — gratuit, uite [ gratɥi, ɥit ] adj. • XIVe; lat. gratuitus, de gratis 1 ♦ Littér. Qui se fait, qui se donne pour rien. ⇒ désintéressé . Bienveillance gratuite. ⇒ bénévole, gracieux. Dr. Avantage gratuit (contrat de bienfaisance). ♢ Cour. Que l on… … Encyclopédie Universelle
gratuité — [ gratɥite ] n. f. • 1350 « exemption »; lat. gratuitas 1 ♦ Caractère de ce qui est gratuit (1o), bénévole, et spécialt non payant. La gratuité de l enseignement. 2 ♦ Fig. Caractère de ce qui est injustifié, non motivé ou désintéressé. La… … Encyclopédie Universelle
gratuit — GRATUÍT, Ă, gratuiţi, te, adj. Care nu costă nimic, care este dat sau primit fără nici o plată. ♦ fig. Care se dovedeşte inutil, nejustificat. – Din fr. gratuit, lat. gratuitus. Trimis de gall, 13.09.2007. Sursa: DEX 98 Gratuit ≠ util Trimis de … Dicționar Român
gratuito — ► adjetivo 1 Que se hace o se recibe sin cobrar o pagar por ello: ■ este servicio es gratuito. SINÓNIMO regalado 2 Que es arbitrario o sin fundamento: ■ me parece una acusación gratuita. SINÓNIMO arbitrario caprichoso * * * g … Enciclopedia Universal
Gratuitous — Gra*tu i*tousa. [L. gratuitus, from gratus pleasing. See {Grate}, a., {Gratis.}] 1. Given without an equivalent or recompense; conferred without valuable consideration; granted without pay, or without claim or merit; not required by justice.… … The Collaborative International Dictionary of English
Gratuitously — Gratuitous Gra*tu i*tousa. [L. gratuitus, from gratus pleasing. See {Grate}, a., {Gratis.}] 1. Given without an equivalent or recompense; conferred without valuable consideration; granted without pay, or without claim or merit; not required by… … The Collaborative International Dictionary of English
Gratuitousness — Gratuitous Gra*tu i*tousa. [L. gratuitus, from gratus pleasing. See {Grate}, a., {Gratis.}] 1. Given without an equivalent or recompense; conferred without valuable consideration; granted without pay, or without claim or merit; not required by… … The Collaborative International Dictionary of English
gratuitous — adjective Etymology: Latin gratuitus, from gratus Date: 1656 1. a. given unearned or without recompense b. not involving a return benefit, compensation, or consideration c. costing nothing ; free 2. not called for by the circumstances ;… … New Collegiate Dictionary
gratuitous — gratuitously, adv. gratuitousness, n. /greuh tooh i teuhs, tyooh /, adj. 1. given, done, bestowed, or obtained without charge or payment; free; voluntary. 2. being without apparent reason, cause, or justification: a gratuitous insult. 3. Law.… … Universalium
gratuitous — gra·tu·i·tous /grə tü ə təs, tyü / adj: not involving a return benefit, compensation, or consideration compare onerous gra·tu·i·tous·ly adv Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 … Law dictionary
free — 1 adj 1 a: having the legal and political rights of a citizen representatives...shall be determined by adding to the whole number of free persons U.S. Constitution art. I b: enjoying civil and political liberty a free people c: enjoying political … Law dictionary