-
1 лад
geçim,dirlik düzenlik,uyum; usul,tarz; müz. makam* * *м1) разг. (согласие, мир) geçim; dirlik düzenlik; ağız tadıнет (бо́льше) ла́ду в семье́ — ailede dirlik düzenlik kalmadı
2) (способ, образец) usul (-lü), tarzна но́вый лад — yeni tarzda
распи́сывать / расхва́ливать на все лады́ — ballandıra ballandıra anlatmak
3) муз. makamмажо́рный лад — majör makam
4) (лады́) мн. ( на струнных инструментах) perdeler; tuşlar ( клавиши)••дела́ пошли́ на лад — işler düzelmeye yüz tuttu
быть не в лада́х с кем-л. — biriye geçinememek; alıp verememek
он сейча́с не в лада́х с тёщей — şimdi kaynanasıyla arası açık
-
2 прожиточный
geçim °прожи́точный ми́нимум — asgari geçim düzeyi
-
3 существование
с1) varlık, varoluşфо́рмы существова́ния мате́рии — maddenin varoluş biçimleri
он отрица́л существова́ние тако́го докуме́нта — bu belgenin varlığını inkar etmişti
кому́ он обя́зан свои́м существова́нием? — varlık nedenini kime borçludur?
прекрати́ть своё существова́ние — ortadan kalkmak, ömrü tamam olmak
2) yaşama, hayat; var olma; geçimпра́во на незави́симое существова́ние — bağımsız var olma hakkı
призна́ть за кем-л. пра́во на существова́ние — birine yaşama / hayat hakkı tanımak
борьба́ за существова́ние — биол. var olma savaşımı: var kalma / yaşama savaşımı
гла́вный исто́чник существова́ния — başlıca geçim kaynağı
основно́е сре́дство существова́ния — temel geçim aracı
продли́ть существова́ние чего-л. — bir şeyin ömrünü uzatmak
влачи́ть полуголо́дное существова́ние — yarı aç yarı tok sürünmek
-
4 жить
yaşamak; geçinmek; oturmak,ikamet etmek* * *1) врз yaşamakры́ба живёт в воде́ — balık suda yaşar
дуб живёт до́лго — meşenin ömrü uzun olur
жить холостяко́м — bekar yaşamak
жить сча́стливо — mutlu yaşamak, mutlu bir hayat sürmek
па́мять о нём в наро́де бу́дет жить ве́чно — onun anısını halk her zaman canlı tutacaktır
да до́лго ли ему́ жить-то оста́лось?! — kaç günlük ömrü kaldı ki?!
ты у меня́ бу́дешь жить как короле́ва — seni kraliçeler gibi yaşatacağım
он без тебя́ жить не мо́жет! — sensiz edemez / yapamaz!
они́ пло́хо живу́т (ме́жду собо́й) — aralarında geçim yok
с сосе́дями он живёт дру́жно — komşularıyla iyi geçiniyor
2) в соч.он жил нау́кой — kendini bilime vermiş gidiyordu
я им (одни́м) живу́ — beni yaşatan, tek
3) (чем, на что) geçinmekжить на зарпла́ту — ücreti / maaşı ile geçinmek
жить свои́м трудо́м — emeğiyle geçinmek / yaşamak
они́ э́тим живу́т — onların geçimi bu yüzden
жить ста́ло трудне́е — geçim zorlaştı
го́род жил торго́влей / за счёт торго́вли — şehir ticaretten geçinirdi
4) yaşamak; oturmak, ikamet etmek; kalmakжить в дере́вне — köyde yaşamak
жить в гости́нице — otelde kalmak
жить в студе́нческом общежи́тии — öğrenci yurdunda yatmak / kalmak
жить в бара́ке — barakada barınmak / oturmak
где вы сейча́с живёте? (постоянно) — şimdi nerede oturuyorsunuz / ikamet ediyorsunuz?
два дня я жил у знако́мых — iki gün tanıdıklarda yattım
5) разг. ( сожительствовать) düşüp kalkmak6) уст.она́ жила́ у них в служа́нках / прислу́гах — onların kapısında hizmetçilik etmişti
••он приказа́л до́лго жить — sizlere ömür
-
5 биться
dövüşmek,vuruşmak,çarpışmak; çarpmak; çırpınmak; atmak,vurmak* * *1) (драться, сражаться) dövüşmek, vuruşmak, çarpışmak2) ( ударяться) çarpmakво́лны би́лись о бе́рег — dalgalar kıyıya çarpıyordu
3) çırpınmak; debelenmekона́ би́лась в исте́рике — histeri nöbeti gelmiş, debeleniyordu
4) ( разбиваться) kırılmak5) (о сердце, пульсе) atmak, vurmak6) перен. çırpınmak, çırpınıp durmak; didinmekби́ться над разреше́нием пробле́мы — sorunu çözmek için çırpınıp durmak
ско́лько ни бе́йся... — her ne kadar çabalasan...
••би́ться за кусо́к хле́ба — yoksulluk içinde kıvranmak
би́ться как ры́ба об лёд — (geçim sıkıntısından kurtulmak için) didinip durmak
-
6 добывать
elde etmek,çıkarmak* * *несов.; сов. - добы́ть1) elde etmekдобыва́ть сре́дства к существова́нию — geçim araçlarını elde etmek
2) ( извлекать) çıkarmak; elde etmekдобыва́ть сухо́й перего́нкой — kuru damıtma yoluyla elde etmek
добыва́ть у́голь — kömür çıkarmak
ско́лько до́быто угля́? — ne kadar kömür üretildi?
-
7 жизнь
yaşam,hayat,yaşantı,ömür* * *жyaşam; hayat; yaşama; yaşantı; ömür (- mrü)семе́йная жизнь — aile hayatı / yaşamı
полити́ческая жизнь страны́ — ülkenin siyasal yaşamı
о́браз жи́зни — yaşam tarzı; yaşayış
безопа́сность жи́зни и иму́щества — can ve mal güvenliği
пра́во на жизнь — yaşama hakkı
ра́дость жи́зни — yaşama sevinci
при жи́зни — sağlığında
по́лный жи́зни — yaşam dolu
он всю жизнь рабо́тал — ömrü / hayatı boyunca çalıştı
пять лет (его́) жи́зни — ömrünün beş yılı
на э́то (це́лой) жи́зни не хва́тит — buna bir ömür yetişmez
е́сли тебе́ жизнь дорога́ — canını seviyorsan
спасти́ жизнь кому-л. — birinin hayatını kurtarmak
отда́ть жизнь за... —... uğruna canını vermek
зараба́тывать на жизнь — hayatını kazanmak
(ему́) зарпла́ты на жизнь хвата́ет — maaşı geçimine yetiyor
сама́ жизнь показа́ла, что... — yaşamın kendisi göstermiştir ki,...
я тако́го в жи́зни не ви́дел — böylesini ömrümde görmemiştim
бо́льше мне ничего́ в жи́зни не на́до! — dünyada hiç başka şey istemem!
жизнь ста́ла доро́же — разг. geçim zorlaştı
••борьба́ не на жизнь, а на́ смерть — ölüm kalım savaşı
в жи́зни не пове́рю! — asla inanmam!
вопро́с жи́зни и́ли сме́рти — ölüm kalım sorunu
э́то не жизнь! — yaşamak değil bu!
-
8 обеспечение
с1) ( действие) sağlama; temin; güvencelemeобеспе́чение безопа́сности страны́ — ülke güvenliğinin sağlanması
обеспе́чение го́рода углём — şehrin kömürünü / şehrin kömür ihtiyacını sağlama
материа́льно-техни́ческое обеспе́чение — воен. lojistik destek
2) ( средства к жизни) geçim aracı3) ( гарантия) güvence; garanti -
9 средство
с1) araç; çare, yolиспыта́ть все сре́дства — her çareye başvurmak
для него́ все сре́дства хороши́ — her türlü aracı hoş görür, her yolu mubah sayar
2) ( лекарство) ilaç (-cı), deva dermanсре́дство от насеко́мых — haşere ilacı
сре́дство для выведе́ния пя́тен — leke ilacı
от э́той боле́зни друго́го сре́дства нет — bu hastalığın başka devası yok
3) (сре́дства) мн. paraсре́дства существова́ния — geçim parası / araçları
на госуда́рственные сре́дства — devlet parasıyla
э́та маши́на ему́ не по сре́дствам — bu araba onun kesesine elvermez
4) (сре́дства) мн. araçсре́дство произво́дства — üretim araçları
сре́дства передвиже́ния — taşıtlar, taşıma araçları
сре́дства информа́ции — haberleşme araçları
-
10 трудно
güç,zor* * *1) нареч. güç, zor, güçlükleон тру́дно свыка́лся с но́вой обстано́вкой — yeni ortama alışmakta güçlük çekiyordu
2) безл., → сказ. güç(tür), zor(dur)в э́то тру́дно пове́рить — buna inanmak zor / güç, buna zor / güç inanır insan
ему́ бу́дет тру́дно э́то поня́ть — bunu anlamakta güçlük çekecek
3) безл., в соч., → сказ.в го́роде бы́ло тру́дно с водо́й — şehirde su sıkıntısı vardı
у него́ бы́ло тру́дно с деньга́ми — darda bulunuyordu
жить станови́лось труднее́ — hayat / geçim güçleşiyordu
-
11 трудность
güçlük,zorluk; engel* * *ж1) güçlük, zorluk; çetinlikтру́дность пути́ — yolun çetinliği
тру́дность предстоя́щей рабо́ты — yapılacak işin güçlüğü / ağırlığı
2) sıkıntı; güçlük; engel ( препятствие)экономи́ческие тру́дности — ekonomik sıkıntılar
испы́тывать тру́дности с питьево́й водо́й — içme suyu sıkıntısını çekmek
кри́зис, вы́званный тру́дностью сбы́та — sürüm sıkıntısından / güçlüklerinden doğan bunalım
жа́ловаться на тру́дность жи́зни — geçim sıkıntısından şikayet etmek
столкну́ться с тру́дностями — güçlüklerle / engellerle karşılaşmak
-
12 consumer price index
= cost-of-living index; consumption price index; CPIFrench\ \ indice des prix à la consommation; indice des prix pour la consommation; indice du coût de la vie; taux du coût de la vie; indice du coût de la vieGerman\ \ Preisindex für die LebenshaltungDutch\ \ prijsindex van de gezinsconsumptie; consumentenprijsindexcijferItalian\ \ indice dei prezzi del consumatoreSpanish\ \ índice de precios del consumidor; índice de precios al consumo; índice de precios al consumidor; índice del costo de vida; I.P.C.Catalan\ \ índex de preus al consum; índex del cost de la vidaPortuguese\ \ índice de preços no consumidor; índice do custo de vida; CPIRomanian\ \ indicele preţului de consum; indicele costului vieţii; indicele preţului de consum; IPCDanish\ \ forbrugerprisindekset; cost-of-levende indeks forbrug prisindeksNorwegian\ \ konsumprisindeksSwedish\ \ konsumentprisindexGreek\ \ δείκτης τιμών καταναλωτή; δείκτης κόστους ζωής; δείκτης τιμών κατανάλωσηςFinnish\ \ kuluttajahintaindeksi; elinkustannusindeksiHungarian\ \ fogyasztói árindexTurkish\ \ tüketici fiyat indeksi; geçim indeksi; tüketici fiyat indeksi veya endeksi; CPI veya TÜFEEstonian\ \ tarbijahinnaindeksLithuanian\ \ vartotojo kainų indeksas; vartotojo pragyvenimo indeksas; vartotojimo kainų indeksasSlovenian\ \ indeks cen življenjskih potrebščin; stroškovno-of-indeks življenjskih; ljudi indeks rasti cenPolish\ \ indeks cen artykułów konsumpcyjnych; wskaźnik kosztów utrzymaniaRussian\ \ индекс потребительских цен (сокр. ИПЦ); показатель уровня жизни; индекс цен потребления; индексы потребительских ценUkrainian\ \ індекс споживчих цінSerbian\ \ -Icelandic\ \ vísitala neysluverðs; kostnaður-á-lifandi vísitölu; neyslu verðs vísitölu; neysluverðsEuskara\ \ kontsumoko prezioen indize; bizi-kostuaren indize; bizimoduaren indize; KPIFarsi\ \ -Persian-Farsi\ \ شاخص بهاي مصرفکنندهArabic\ \ رقم قياسي لاسعار المستهلكين ؛ رقم قياسي لكلفة المعيشة ؛ رقم قياسي لسعر الاستهلاكAfrikaans\ \ verbruikersprysindeksChinese\ \ 消 费 者 物 价 指 数Korean\ \ 소비자물가지수
См. также в других словарях:
geçim — is. 1) Geçinme işi, geçinme araçları, geçinme, maişet 2) Anlaşma, uyum Aralarında geçim yok. Birleşik Sözler geçim derdi geçim dünyası geçim kapısı geçim sıkıntısı geçim yolu … Çağatay Osmanlı Sözlük
geçim sıkıntısı — is. Geçinmede çekilen güçlük, geçim derdi, geçim zorluğu İlk kez kiralık bir evde yaşayacaktı, dulluğun ve geçim sıkıntısının ne demek olduğunu öğrenecekti. A. Kulin … Çağatay Osmanlı Sözlük
geçim derdi — is. Geçim sıkıntısı … Çağatay Osmanlı Sözlük
geçim dünyası — is. Kişinin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan şeyler bütünü Akmasa da damlar. Her hâlde bir tahsisatları vardır. Geçim dünyası... P. Safa … Çağatay Osmanlı Sözlük
geçim yolu — is. Yaşamak için gereken kazancı sağlama aracı veya çaresi Herkes ne yapıp yapıp bir geçim yolu bulma peşindeydi. Ç. Altan … Çağatay Osmanlı Sözlük
geçim zorluğu — is. Geçim sıkıntısı … Çağatay Osmanlı Sözlük
geçim kapısı — is. Yaşamak için gereken kazancın sağlandığı iş yeri … Çağatay Osmanlı Sözlük
ekmek aslanın ağzında — geçim sağlayacak bir iş bulmak ve para kazanmak kolay değildir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
acıkan ne olsa yer, acıyan ne olsa söyler — geçim sıkıntısı yaşayan kimse sıkıntısını gidermek için türlü yollara başvurur, canı yanan ise sonunu düşünmeden ağzına geleni söyler anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
tıkırını yoluna koymak — geçim düzenini iyi olarak sağlamak … Çağatay Osmanlı Sözlük
hayata atılmak — geçim sağlamak üzere çalışmaya başlamak Altı yıllık ortaöğretim bitirmek, hayata atılmanın ilk koşulu sayılır orada. A. Erhat … Çağatay Osmanlı Sözlük