Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

gaudia

  • 1 Ínterpóne tuís intérdum gáudia cúris

    Перемежай иногда серьезный труд развлеченьем.
    Дистихи Катона, III, 7.
    Interpone tuis interdum gaudia curis. Именно: в 1489 году у меня были денежные дела с высшим податным судом, и вот однажды, получив от привратника платное позволение туда войти, - я увидел, что члены суда, все до одного, играют в "муху". (Франсуа Рабле, Гаргантюа и Пантагрюэль.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Ínterpóne tuís intérdum gáudia cúris

  • 2 gaudium

    gaudĭum, ii (apoc. form gau, like cael for caelum, do for domum: replet te laetificum gau, Enn. ap. Auson. Technop. 144; Ann. 451 Vahl.), n. [id.], inward joy, joy, gladness, delight (opp. laetitia, joy which shows itself externally).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Sing.:

    cum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur: cum autem inaniter et effuse animus exsultat, tum illa laetitia gestiens vel nimia dici potest, quam ita definiunt sine ratione animi elationem,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; Sall. C. 48, 1:

    voluptas dicitur etiam in animo... non dicitur laetitia nec gaudium in corpore,

    id. Fin. 2, 4, 13 (cf. under B.):

    veluti ex servitute erepta (plebs) gaudium atque laetitiam agitabat,

    Sall. C. 48, 1:

    exsultare laetitia, triumphare gaudio,

    Cic. Clu. 5, 14: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2:

    non possum non confiteri, cumulari me maximo gaudio, quod, etc.,

    Cic. Fam. 9, 14, 1:

    gaudio compleri, gaudio afficere,

    id. Fin. 5, 24, 69 sq.:

    tuis litteris perlectis exsilui gaudio,

    id. Fam. 16, 16, 1; cf.:

    cum tuas litteras legissem, incredibili gaudio sum elatus,

    id. ib. 10, 12, 2; id. Rep. 3, 30:

    gaudium, tristitiam ostendimus (manibus),

    Quint. 11, 3, 86:

    missa legatio quae gaudio fungeretur,

    to express their joy, offer their congratulations, Tac. H. 2, 55:

    prae gaudio ubi sim nescio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 67; cf.:

    nimio gaudio paene desipere,

    Cic. Fam. 2, 9, 2:

    exclamare gaudio,

    Ter. Phorm. 5, 6, 30; cf.:

    lacrimare gaudio,

    id. Ad. 3, 3, 55: Ha. Gaudio ero vobis. Ad. At edepol nos voluptati tibi, Plaut. Poen. 5, 4, 47:

    quid illud gaudii est?

    Ter. And. 5, 5, 7.—With an object-genitive:

    gaudium periculosi saltus superati,

    Liv. 42, 55, 4.—
    (β).
    Plur.: quocum multa volup ac gaudia clamque palamque, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 247 Vahl.):

    cum me tantis affecistis gaudiis,

    Plaut. Poen. 5, 4, 105; more freq., the outward expressions of joy:

    feminarum praecipue et gaudia insignia erant et luctus,

    Liv. 22, 7, 12 (cf. sing.:

    gaudio exultans,

    id. 21, 42, 3):

    quibus gaudiis exsultabis?

    Cic. Cat. 1, 10, 26:

    ita varie per omnem exercitum laetitia, maeror, luctus atque gaudia agitabantur,

    Sall. C. 61 fin.:

    o qui complexus et gaudia quanta fuerunt!

    Hor. S. 1, 5, 43:

    gaudia prodentem vultum celare,

    id. ib. 2, 5, 104:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30 (cf. gaudeo, II. A.):

    hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

    Ter. And. 5, 5, 8:

    scin' me in quibus sim gaudiis?

    id. Eun. 5, 9, 5.—Prov.:

    Gaudia principium nostri sunt doloris,

    Ov. M. 7, 796.—
    B.
    In partic., sensual pleasure, delight, enjoyment (rare; not in Cic.; cf.

    above the passage,

    Cic. Fin. 2, 4, 13; usually in plur.):

    dediti corporis gaudiis per luxum et ignaviam aetatem agunt,

    Sall. J. 2, 4:

    mutua gaudia,

    Lucr. 4, 1205; 5, 854:

    communia,

    id. 4, 1196; cf. ib. 1106; Tib. 1, 5, 39; Hor. C. 3, 6, 28:

    non umquam reputant quanti sibi gaudia constent,

    Juv. 6, 365:

    vini atque cibi,

    id. 10, 204:

    cenae,

    id. 15, 41.—In sing.:

    mihi sibique pestiferum hinc abstulit gaudium,

    Liv. 1, 58, 8.—
    II.
    Transf., also, like our joy, for an object which produces joy, a cause or occasion of joy (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ceterum hoc gaudium magna prope clade in Samnio foedatum est,

    Liv. 7, 34, 1:

    non animo solum patrio gratum munus, sed corpori quoque salubre gaudium (sc. reditus filii) fuit,

    id. 37, 37, 7:

    cupidus falsis attingere gaudia palmis, i. e. conjugem,

    Prop. 1, 19, 9:

    fugiunt tua gaudia,

    Ov. H. 15, 109; Phaedr. 4, 20, 27; Petr. 79, 10.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    non omnes (arbores) florent, et sunt tristes quaedam, quaeque non sentiant gaudia annorum,

    Plin. 16, 25, 40, § 95:

    flos est gaudium arborum,

    id. ib.:

    adamas opum gaudium,

    id. 20 praef. § 2.

    Lewis & Short latin dictionary > gaudium

  • 3 gaudium

        gaudium ī, n    [GAV-], inward joy, joy, gladness, delight: gaudium atque laetitiam agitabat, S.: Prae gaudio ubi sim nescio, T.: lacrimo gaudio, T.: gaudio compleri: exsilui gaudio: conti nere gaudium non potuerunt, quin, etc., L.: nox gaudio laeta victoribus, Ta.: gaudium periculosi saltūs superati, L.: feminarum gaudia insignia erant, expressions of delight, L.: quibus gaudiis exsultabis?: gaudia quanta fuerunt! H.: mea gavisurus gaudia, T.: scin me in quibus sim gaudiis? T.—Prov.: Gaudia principium nostri sunt doloris, O.—Person.: mala mentis Gaudia, i. e. Malice, V.— Sensual pleasure, enjoyment (usu. plur.): pestiferum, L.: dediti corporis gaudiis, S.: impermissa, H.: gaudia sumit, O.: Gaudia quanta tuli! enjoyed, O.: quanti sibi gaudia constent, Iu. — A joy, cause of joy, source of pleasure, delight: duci falso gaudio, T.: gaudium clade foedatum est, L.: fugiunt tua gaudia, O.
    * * *
    joy, delight, gladness; source/cause of joy; physical/sensual delight; everlasting blessedness; gaud/gaudy, bead of rosary (Latham)

    Latin-English dictionary > gaudium

  • 4 gaudium

    gaudĭum, ĭi, n.    - Lebaigue P. 538 et P. 539. [st1]1 [-] contentement, satisfaction, aise, plaisir, joie.    - [plus retenue que laetitia].    - cum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur, Cic. Tusc. 4, 13: quand c'est un mouvement de satisfaction raisonnable, calme et durable, nous l'appelons gaudium.    - voluptas dicitur etiam in animo, non dicitur laetitia nec gaudium in corpore, Cic. Fin 2, 13: volupté se dit même quand il s'agit de l'âme, on ne dit ni allégresse ni joie quand il s'agit du corps.    - gaudio exultare: bondir de joie.    - gaudiis exsultare: être transporté de joie.    - nimio gaudio paene desipere, Cic. Fam. 2, 9, 2: être presque fou de joie.    - aliquem gaudio afficere: combler qqn de joie.    - lacrimare gaudio: pleurer de joie.    - effundere gaudio lacrimas: verser des larmes de joie, pleurer de joie    - gaudio compleri, Cic. Fin. 5, 69: être comblé de joie.    - gaudio efferri, Cic. Fam. 10, 12, 2: être transporté de joie.    - aliquem gaudio afficere, Cic. Fin. 5, 69: combler qqn de joie.    - missa legatio, quae gaudio fungeretur, Tac. H. 2, 55: députation envoyée pour être l'interprète de la joie publique.    - gaudia principium nostri sunt doloris, Ov. M. 7, 796: ma joie est à l'origine de ma douleur.    - fig. gaudia annorum, Plin. 16, 95: la riante saison de l'année.    - flos est gaudium arborum, Plin. 16, 95: la fleur est la joie des arbres.    - gaudium saltus superati, Liv. 42, 55, 4: joie d'avoir franchi le défilé. --- cf. Liv. 39, 50, 9.    - au plur. gaudia: joies. --- Cic. Cat. 1, 26; Tusc. 5, 67. [st1]2 [-] plaisir des sens, volupté.    - Lucr. 4, 1205 ; 5, 854, etc.    - dediti corporis gaudiis, Sall. J. 2, 4: livrés aux plaisirs sensuels.
    * * *
    gaudĭum, ĭi, n.    - Lebaigue P. 538 et P. 539. [st1]1 [-] contentement, satisfaction, aise, plaisir, joie.    - [plus retenue que laetitia].    - cum ratione animus movetur placide atque constanter, tum illud gaudium dicitur, Cic. Tusc. 4, 13: quand c'est un mouvement de satisfaction raisonnable, calme et durable, nous l'appelons gaudium.    - voluptas dicitur etiam in animo, non dicitur laetitia nec gaudium in corpore, Cic. Fin 2, 13: volupté se dit même quand il s'agit de l'âme, on ne dit ni allégresse ni joie quand il s'agit du corps.    - gaudio exultare: bondir de joie.    - gaudiis exsultare: être transporté de joie.    - nimio gaudio paene desipere, Cic. Fam. 2, 9, 2: être presque fou de joie.    - aliquem gaudio afficere: combler qqn de joie.    - lacrimare gaudio: pleurer de joie.    - effundere gaudio lacrimas: verser des larmes de joie, pleurer de joie    - gaudio compleri, Cic. Fin. 5, 69: être comblé de joie.    - gaudio efferri, Cic. Fam. 10, 12, 2: être transporté de joie.    - aliquem gaudio afficere, Cic. Fin. 5, 69: combler qqn de joie.    - missa legatio, quae gaudio fungeretur, Tac. H. 2, 55: députation envoyée pour être l'interprète de la joie publique.    - gaudia principium nostri sunt doloris, Ov. M. 7, 796: ma joie est à l'origine de ma douleur.    - fig. gaudia annorum, Plin. 16, 95: la riante saison de l'année.    - flos est gaudium arborum, Plin. 16, 95: la fleur est la joie des arbres.    - gaudium saltus superati, Liv. 42, 55, 4: joie d'avoir franchi le défilé. --- cf. Liv. 39, 50, 9.    - au plur. gaudia: joies. --- Cic. Cat. 1, 26; Tusc. 5, 67. [st1]2 [-] plaisir des sens, volupté.    - Lucr. 4, 1205 ; 5, 854, etc.    - dediti corporis gaudiis, Sall. J. 2, 4: livrés aux plaisirs sensuels.
    * * *
        Gaudium, gaudii. Cic. Joye. Picardis Goye.
    \
        Admisit gaudia duro vultu. Lucan. A receu joye soubs visage severe, S'est esjouy sans le donner à congnoistre, et sans en faire semblant.
    \
        Aduocari gaudiis. Horat. Estre appelé aux joyes, pour se resjouir.

    Dictionarium latinogallicum > gaudium

  • 5 gaudium

    gaudium, iī, n. (gaudeo), die innere Freude (während laetitia der sich äußernde Frohsinn, die Fröhlichkeit, dah. auch verb. gaudium atque laetitia, Sall. Cat. 48, 1), I) eig.: A) subjektiv: a) von der Freude der Menschen (Ggstz. dolor; u. Plur. gaudia, Ggstz. luctus), Komik., Cic. u.a.: gaudium periculosi saltus superati, Fr. über usw., Liv.: u. so libertatis novae, Flor.: consurgendi, Tac. dial.: prae gaudio, Ter.: gaudio (vor Freude) lacrumare, Ter. u. Liv.: gaudio triumphare, Cic.: alci manant gaudio lacrimae, Liv.: gaudio exsilire, Q. Cic., od. exsultare, Cic.: gaudio fungi, Tac.: alqm tanto gaudio afficere, quanto etc., Liv.: tacitum continere gaudium non potuerunt, quin etc., Liv. 30, 17, 5. – Plur. gaudia, bes. = »die einzelnen Äußerungen der Freude« (s. Fabri Liv. 22, 7, 12), Enn., Komik. Lucr., Cic., Liv. u.a.: in gaudiis esse, Ter.: alqm tantis gaudiis afficere, Plaut.: quibus gaudiis exsultabis! Cic. – b) übtr. von der Freude lebloser u. abstr. Ggstde.: flos est gaudium arborum, Plin.: adamas opum gaudium, Plin. 20. praef. § 2. – B) objektiv = das Vergnügen, das eine Sache gewährt, der Genuß, omissis pecuniae et corporis gaudiis, das V., was G. u. K. gewährt, Sall. fr.: gaudia corporis, Wollust, Sall.: vom Genusse der Liebe, Lucr. u. Liv.: – II) meton. = das, was Freude-, Vergnügen macht, a) v. Pers., Freude, Vergnügen, Prop. 1, 19, 9. Phaedr. 4, 20, 27. Petron. 79, 10: sua gaudia (Hoffnung), Verg. Aen. 10, 652. – b) freudige Nachricht, cognito repente insperato gaudio, Gell. 3, 15, 1.

    lateinisch-deutsches > gaudium

  • 6 gaudium

    gaudium, iī, n. (gaudeo), die innere Freude (während laetitia der sich äußernde Frohsinn, die Fröhlichkeit, dah. auch verb. gaudium atque laetitia, Sall. Cat. 48, 1), I) eig.: A) subjektiv: a) von der Freude der Menschen (Ggstz. dolor; u. Plur. gaudia, Ggstz. luctus), Komik., Cic. u.a.: gaudium periculosi saltus superati, Fr. über usw., Liv.: u. so libertatis novae, Flor.: consurgendi, Tac. dial.: prae gaudio, Ter.: gaudio (vor Freude) lacrumare, Ter. u. Liv.: gaudio triumphare, Cic.: alci manant gaudio lacrimae, Liv.: gaudio exsilire, Q. Cic., od. exsultare, Cic.: gaudio fungi, Tac.: alqm tanto gaudio afficere, quanto etc., Liv.: tacitum continere gaudium non potuerunt, quin etc., Liv. 30, 17, 5. – Plur. gaudia, bes. = »die einzelnen Äußerungen der Freude« (s. Fabri Liv. 22, 7, 12), Enn., Komik. Lucr., Cic., Liv. u.a.: in gaudiis esse, Ter.: alqm tantis gaudiis afficere, Plaut.: quibus gaudiis exsultabis! Cic. – b) übtr. von der Freude lebloser u. abstr. Ggstde.: flos est gaudium arborum, Plin.: adamas opum gaudium, Plin. 20. praef. § 2. – B) objektiv = das Vergnügen, das eine Sache gewährt, der Genuß, omissis pecuniae et corporis gaudiis, das V., was G. u. K. gewährt, Sall. fr.: gaudia corporis, Wollust, Sall.: vom Genusse der Liebe, Lucr. u. Liv.: – II) meton. = das, was Freude-, Vergnügen macht, a) v. Pers., Freude, Vergnügen,
    ————
    Prop. 1, 19, 9. Phaedr. 4, 20, 27. Petron. 79, 10: sua gaudia (Hoffnung), Verg. Aen. 10, 652. – b) freudige Nachricht, cognito repente insperato gaudio, Gell. 3, 15, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > gaudium

  • 7 gaudium

    ī n. [ gaudeo ]
    afficere aliquem gaudio L, C — обрадовать кого-л.
    gaudio esse alicui Ter — доставлять кому-л. радость, радовать кого-л.
    per g. Tрадостно
    2) наслаждение, удовольствие
    5) лучшая пора ( gaudia annorum PM); лучшая часть, краса (flos est g. arborum PM)

    Латинско-русский словарь > gaudium

  • 8 agito

    agito, āvī, ātum, āre (Intens. v. ago), mit Hast, Eifer in Bewegung setzen, hastig-, eifrig treiben, I) eig.: 1) vom Treiben der Tiere = antreiben, in Lauf setzen, hin- u. her-, herumtreiben, u. (bes. bei Dichtern) übh. treiben, lenken, a) übh.: iumentorum gregem ibi, Varr.: per ampla spatia urbis equos velut publicos signatis, quod dicitur, calceis, wie mit Extrapost jagen, Amm.: calcari quadrupedem advorsum clivum, Plaut.: currus ad flumina, Verg.: spumantem equum, Verg.: quadrigas, Varr. LL. u. Suet.: u. spatium agitandi (verst. equos), zu tummeln, Nep.: lanigeros greges hirtasque capellas, poet. für »halten«, Verg. – b) vom Jagen des Wildes usw. = vor sich her-, umhertreiben, jagen, hetzen (s. Drak. Liv. 41, 9, 6. Heinsius u. Burm. Ov. met. 5, 605. Burm. Prop. 1, 1, 12), feras, Cic. u. Liv.: lupus etiam Romae interdiu agitatus, Liv.: asini feri venatibus agitantur, Amm.: aquila insectans alias aves et agitans, Cic. – totā urbe (die Feinde), Verg.: chelydros, verscheuchen, verjagen, Verg. – prägn. = eine Örtl. durchjagen, saltus venatu, Ps. Quint. decl. 3, 4: u. bl. Dictaeos saltus, Sil. 2, 94. – c) raubend forttreiben, hominum praedas et pecorum, Amm. 16, 9, 1.

    2) v. Treiben, Schütteln des Windes usw. = auftreiben, hin- u. hertreiben, schütteln, peitschen, mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic.: arena magnā vi agitata, Sall.: humus arida vento agitatur, wird umhergewirbelt, Sall.: ventis agitatur pinus, Hor.: austro agitata Charybdis, Ov.: agitati ignes (amoris) fortius arserunt, durch die Bewegung im Fluge entbrennen (dem wirklichen Feuer gleich) um so stärker die Flammen der Liebe, Ov.

    3) v. Treiben des Wassers = treiben, umhertreiben, agitata fluctibus Helle, Prop.: defluit saxis agitatus umor, Hor.: (Peneus) deiectu gravi tenues agitantia fumos nubila conducit, einen zarten Rauch auftreibende Wasserwolken, Ov.

    4) v. der raschen u. unsteten Bewegung der Dinge übh. = in rasche Bewegung setzen, umhertreiben, agitari inter se concursu, von den Atomen, Cic.: respuit ab se atque per aes agitat, vom Magnet, Lucr.

    5) v. jeder Art von Bewegung im Ggstz. zur Ruhe, a) übh. in Bewegung setzen, bewegen, anregen, rege machen, ligna, Varr. fr.: bilem atram, Varr. fr.: quod ipsum agitatur aliunde, Cic.: quod pulsu agitatur externo, Cic.: mens agitat molem, regt, bewegt das All, Verg. – insbes. b) von schneller u. häufiger Bewegung = hin- u. herbewegen, treiben, schütteln, corpora huc illuc, Sall.: digitos (beim Rechnen), an den Fingern zählen, Plin. ep.: caput agitasse cacumen, hin- u. herneigen, Ov.: alas, Ov.: eam (navem triremem) in portu agitari iubet, einige Bewegungen machen, Nep. – hastam (= thyrsum). schütteln, Ov.: manu hunc pessulum, rütteln an usw., Lucil. fr.: habenas manibus, poet. für »lenken«, Ov. – iubebis rutabulo ligneo agitari quod decoxeris, wirst umrühren lassen, Col.: cum refrigeraverit, agitabis, umrühren, Apic. – u. c) von der körperl. Bewegung (durch Fahren, Laufen usw.), Bewegung machen, Bewegung verschaffen, corpus levi gestatione agitandum, man muß dem Körper od. sich Bewegung machen, Cels.: u. so nunc mari nunc terrā agitare corpus, Plin. ep.

    II) übtr.: 1) wie ein Tier, dem man die Sporen gegeben, antreiben, aufregen, anspornen, reizen zu etw., absol., quem gloria Turni obliquā invidiā stimulisque agitabat amaris, den des Turnus Ehre mit scheelem Neid aufregt u. stachelndem Ingrimm, Verg.: est deus in nobis, agitante calescimus illo, Ov.: agitatus cupidine regni, Flor. – m. in u. Akk., in furias agitantur equae, Ov.: in exitium urbis agitata gens, Flor.

    2) wie ein Wild auf- od. umhertreiben, -jagen, zusetzen, hetzen, verfolgen, beunruhigen, plagen, quälen (s. die Auslgg. zu Nep. Them. 9, 4. Duker Flor. 1, 8, 7. Drak. Sil. 16, 683), a) übh.: dii deaeque te agitant irati, Plaut.: qui utrosque error vos agitat, Pompon. com. fr.: atra bilis agitat hominem, Plaut.: quae res te agitat? welcher Alp drückt dich? Plaut.: ut eos agitent insectenturque furiae, Cic. (vgl. multis iniuriis iactata atque agitata aequitas, Cic.): amens, agitantibus furiis sororis ac viri, Liv. (vgl. Müller Liv. 1, 48, 7): sceleris poenis agitatur, Cic.: scelerum furiis agitatus, Verg.: Agamemnonius scaenis (auf der Bühne) agitatus Orestes, Verg.: Tyrrhenam fidem aut gentes agitare quietas, bestürmen (um zu einem Bündnis zu bewegen), Verg. – dah. b) jmdm. od. einer Sache mit Worten zusetzen, ihn geißeln, verspotten (s. Sorof Cic. de or. 2, 229. Matthiä Cic. Mur. 21), vesanum poëtam agitant pueri, Hor.: facete agitavit in tribunatu Gracchum, Cic.: quas personas agitare solemus, non sustinere, Cic.: alcis saevis fastidia verbis, Hor.

    3) wie ein Meer aufregen, in Unruhe-, in Verwirrung bringen (von politischen Stürmen usw.; vgl. Beier Cic. de off. 1, 82), seditionibus tribuniciis atrociter res publica agitabatur, Sall.: plebs agitari coepta tribuniciis procellis, Liv.: his rebus agitatis, Cic.

    4) etw. in Reden gleichs. hin- u. hertreiben = etw. (bes. stark, eifrig) besprechen, verhandeln, betreiben, verfechten, behaupten, has res, Caes.: rem ultro citroque, Liv.: versare in animo secum unam quamque rem, agitare deinde sermonibus, Liv.: omnibus conciliis eam rem agitari, Liv.: res agitata in contionibus, iactata in iudiciis, Cic.: agraria lex vehementer agitabatur, Cic.: quaestiunculae apud Taurum philosophum in convivio agitatae, Gell.: commentationes, in quibus philosophia remotior subtiliorque agitabatur, Gell.: cum de foedere victor agitaret, Liv.: Romae per omnes locos et conventus de facto consulis agitari, Sall.: agitatum in urbe ab tribunis plebis, ut tribuni militum crearentur, Liv. 4, 30, 1: omnium ore agitabatur m. folg. Akk. u. Infin., Dict. 5, 11: u. agitare coepit m. folg. Akk. u. Infin., Auct. b. Hisp. 25, 3.

    5) etw. im Geiste u. in Gedanken hin- u. herbewegen = sich mit etw. beschäftigen, es überdenken, überlegen, erwägen, zu Rate gehen, Rat pflegen, u. in bezug auf etw. Beabsichtigtes = etw. im Sinne haben, auf etw. sinnen, denken, ausgehen, Absichten haben, mit etw. od. mit dem Gedanken umgehen, m. folg. Acc. des Obj. (mit u. ohne in corde, in animo, in mente, od. bl. animo, mente, s. Weißenb. Liv. 21, 2, 2. Drak. Liv. 41, 18, 1. Heräus Tac. hist. 1, 12, 6), rem in corde, Plaut.: in animo bellum, Liv.: rem in mente, Varr. LL. u. Cic.: rem cum animo, Sall. fr.: rem animo (animis), Cic., Sall. u.a.: rem mente, Cic., Liv. u.a.: rem cum corde suo, Fronto: rem secum, Ter., Sall. u.a.: tuum est sic agitare animo, ut etc., dich in eine solche Stimmung zu versetzen, daß usw., Cic.: u. ohne den Zstz. in animo u. dgl., res multum agitata, Cic.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Liv.: defectionem, Liv. epit.: moenia novae urbis, damit (mit dem Gedanken) umgehen, eine neue Stadt zu gründen, Flor.: quae cum multos dies noctesque aestuans agitaret, Sall. (vgl. Drak. Liv. 25, 36, 5). – m. folg. Infin., ut mente agitaret bellum renovare, Nep.: aliquid invadere magnum mens agitat mihi, Verg. – m. folg. de u. Abl. (s. Fabri Liv. 24, 18, 3. Weißenb. Liv. 31, 46, 6), de adoptione secum et cum proxumis, Tac.: de extremis secum, Flor., u. bl. de supremis, Tac., auf den Tod denken: de Rhodani transitu, Liv.: de regno, Liv.: de bello, Tac.: de inferendo bello, Liv.: de petenda civitate, Suet. – m. Acc.-Pron. u. folg. indir. Fragesatz, id ego semper mecum sic agito, quo pacto etc., Att. fr.: id plebes agitabat, quonam modo etc., Liv.: cum quidnam esset animo agitaret, Liv.: consules novi cum inter se agitarent, uti (daß) alter Samnites hostes alter Etruscos deligeret, quantaque in hanc aut in illam provinciam copiae satis esset, Liv.: agitavere, num Messalinam secretis minis depellerent amore Silii, Tac.: hoc agitabam, an cotem illam secare novaculā possem, Flor. – griech. mit Partic. (st. ut), Alexandrum... interempturi seditionibus agitastis (st. ut interimeretis), Iustin. 14, 4, 12. – absol., ipse longe aliter animo agitabat, er selbst hatte ganz andere Pläne in seinem Innern, Sall. Iug. 11, 1.

    6) den Geist in Bewegung, in Tätigkeit setzen, anregen, üben, beschäftigen, haud ferme armis atque equis corpus exercui, sed animum in litteris agitavi, Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2: quibus (curis de salute rei publicae) agitatus et exercitatus animus, Cic.: geo metriā agitari animos et acui ingenia, Quint.: tempus idoneum agitandis per studium ingeniis et exercendis per opera corporibus, Sen.

    7) übh. (wie ago u. ἄγω), etwas in Bewegung setzen = a) Feste u. festliche Veranstaltungen feiern, begehen, halten, Dionysia, Ter.: dies festos, Cic.: diem meum natalem, Plaut.: festa gaudia, Sil. – convivium, Plaut., Ter. u. Suet.: convivium regium, Fronto: choros, Verg. – b) Handlungen u. Zustände aller Art eifrig treiben, betreiben, verrichten, tun, ausüben, vornehmen, ins Werk setzen, ihnen nachzukommen suchen, sie halten, beobachten u. dgl., custodiam, Plaut.: imperium, die Herrschaft handhaben, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: gaudium atque laetitiam, laut seine Freude u. Lust äußern, Sall.: odium adversus alqm, auslassen, Tac.: pacem, den Fr. pflegen, Sall. u.a. (s. Deder. Dict. 5, 11): praesidia, bilden, Sall.: moras, Sall.: mutas artes, betreiben, Verg.: imaginem belli navalis, ein Seemanöver abhalten (v. der Flotte), Flor.: praecepta parentis mei, ihnen nachzukommen-, sie zu erfüllen suchen, Sall.: honorem per quinquennium, fünf Jahre lang den Beamten spielen, Tac.: inter pastores regnum, den König spielen, Iustin. – u. so im Pass. agitari, betrieben werden, walten, heerschen, im Schwange sein, pax agitatur, Sall.: indutiae agitabantur, Sall.: laetitiae, maeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sall.: agitabantur pro ingenio ducis calidiora consilia, Liv.: crimen vetus agitatum iam et te praetore iactatum, Cic.: omnis Pompeianorum colonorumque dissensio cum iam inveterasset ac multos annos esset agitata, Cic. – u. im Pass. unpers., paucorum arbitrio belli domique agitabatur, man handelte, verfuhr, Sall.: u. so aequo iure et modesto agitatum, Sall. fr. – c) eine Zeit zubringen, verleben, tunc aevum, Enn. fr.: magnis sub legibus aevum, Verg.: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. – dah. absol. = leben, bestehen, agitandi inops (ohne Mittel), Sall. hist. fr. 1, 41 (45), 11: u. so (Gallia) nunc malis fructibus ipsa vix agitat, Sall. hist. fr. 2, 96 (3, 1), 9: Arionem bene agitare (εὖ πράττειν), befinde sich wohl, Gell. 16, 19, 20: tres per id tempus qui agitabant nobiles facillime, Porc. in Suet. vit. Ter. 1. p. 28, 5 R. – d) (sc. se) irgendwo sich umhertreiben, sein Wesen treiben, sich aufhalten, weilen, verweilen, vacuis porticibus secretus agitat, Tac.: laeti, neque procul, Germani agitabant, Tac. – bes. von Reiterei, equitatum omnem... pro castris agitare iubet, Sall.: Numidae pro muro dies noctesque agitare, Liv.: consul dum inter primores agitat, Liv. – dah. irgendwo leben, wohnen, hausen, bes. von Nomadenvölkern, Libyes propius mare agitabant, Sall: qui montium editis inculti atque eo ferocius agitabant, Tac. ann. 4, 46. – e) wie unser es treiben = sich benehmen, postremo ferocius agitare, quam solitus erat, trieb es frecher, als er es sonst getan hatte, Sall. Cat. 23, 3; u. so Sall. Iug. 63, 5. – u. f) als jmd. auf der Bühne auftreten, m. dopp. Nom., modo hic agitat leno (als K.), modo adulescens, modo senex, Plaut. Men. prol. 75 (Schöll liest ›habitat‹).

    lateinisch-deutsches > agito

  • 9 acerbo

    ăcerbo, āre, ātum [acerbus] - tr. - rendre amer, gâter, aggraver.    - cum se pavidum contra mea jurgia fingit artificis scelus et formidine crimen acerbat, Virg. En. 11, 407: quand il prétend qu'il a peur de mes emportements, c'est une ruse de comédien et il envenime l'accusation par son effroi.    - ingratum munus acerbare, Stat.: augmenter une charge déjà pénible.    - gaudia acerbare, Stat. Th. 12, 75: gâter (troubler) la joie.
    * * *
    ăcerbo, āre, ātum [acerbus] - tr. - rendre amer, gâter, aggraver.    - cum se pavidum contra mea jurgia fingit artificis scelus et formidine crimen acerbat, Virg. En. 11, 407: quand il prétend qu'il a peur de mes emportements, c'est une ruse de comédien et il envenime l'accusation par son effroi.    - ingratum munus acerbare, Stat.: augmenter une charge déjà pénible.    - gaudia acerbare, Stat. Th. 12, 75: gâter (troubler) la joie.
    * * *
        Acerbo, acerbas, acerbare: vt Acerbare crimen. Virgil. Aggraver le cas, Le faire plus grand qu'il n'est, L'aigrir.

    Dictionarium latinogallicum > acerbo

  • 10 gaudeo

    gaudĕo, ēre, gāvīsus sum    - intr. et qqf. tr. -    - parf. forme act. gāvīsi Liv. Andr. d. Prisc. 8, 47.    - cf. gr. γηθέω, γαθέω. [st1]1 [-] se réjouir intérieurement, éprouver une joie intime.    - gaudere decet, laetari non decet, Cic. Tusc. 4, 66: il est séant de se réjouir, il ne l'est pas de manifester sa joie.    - in sinu gaudere, Cic. Tusc. 3, 51: se réjouir en secret. --- cf. Sen. Ep. 105, 3.    - mihi gaudeo, Cic. Fam. 6, 15: je me réjouis pour ma part.    - gaudere aliqua re (de re, in aliqua re): se réjouir de qqch.    - avec in abl. se réjouir à l'occasion d'une chose. --- Lucr. 3, 72 ; Prop. 2, 4, 18.    - [ordint avec abl.]: delicto dolere, correctione gaudere, Cic. Lael. 90: s'affliger de la faute, se réjouir de la réprimande.    - [avec gén. rare]: Apul. M. 1, 24.    - avec prop. inf. aliquid scire se gaudent, Cic. Fin. 5, 48: ils se réjouissent de savoir qqch. --- cf. Cic. Lael. 14 ; Caes. BG. 4, 13, 6.    - salvum te esse gaudeo: je suis content que tu sois sain et sauf.    - a Turranio te accepisse meas litteras gaudeo, Cic. Att. 6: Turranius m'a remis ta lettre et je m'en réjouis.    - [poét. et rare avec inf.]: Hor. O. 3, 6, 21 ; S. 1, 4, 78, etc. ; Quint. 1, 2, 30, etc.    - gaudere quod: se réjouir de ce que. --- Cic. Leg. 3, 1; Att. 9, 7, 6, etc.    - gaudere quia: se réjouir de ce que. --- Plaut. Amp. 958, etc.    - gaudere cum: se réjouir dans le moment où, du moment où. --- Plaut. Most. 1128, etc.    - [avec si] Hor. S. 2, 3, 273.    - avec acc. id gaudeo, Ter. And. 362, etc.: je me réjouis de cela.    - gaudia alicujus, gaudium alicujus gaudere, Ter. And. 964 ; Cael. Fam. 8, 2, 1: se réjouir de la joie de qqn.    - gaudere dolorem alicujus, Cael. Fam. 8, 14, 1: se réjouir de la peine de qqn. --- cf. Stat. Th. 4, 231. [st1]2 [-] [formule de salut, cf. gr. χαίρειν].    - être en joie. --- Hor. Ep. 1, 8, 1 [st1]3 [-] [poét., en parl. de choses] se plaire à, se complaire dans.    - difficiles terrae Palladia gaudent silva vivacis olivae, Virg. G. 2, 181: les terres ingrates aiment la plantation chère à Pallas de l'olivier vivace. --- cf. Plin. 19, 131, etc.    - oratio gaudebit occasione laetius decurrendi, Quint. 12, 9, 2: le discours saisira avec joie l'occasion de se donner plus librement carrière (de faire des évolutions plus à l'aise).    - gaudere + inf.: aimer à. --- Plin. 9, 12, etc.    - funemque manu contingere gaudent, Virg. En. 2: et ils s'amusent à poser les mains sur la corde.    - solum gaudet aquari, Plin.: la terre demande à être arrosée. [st1]4 [-] voir avec plaisir, aimer, trouver sa joie dans.    - heu heu divitibus video gaudere puellas, Tib. 2, 49: hélas! hélas! je le vois bien, les jeunes filles aiment les riches.    - Castor gaudet equis, Hor. S. 2, 1, 26: Castor aime les chevaux.    - gaudere rure: aimer la campagne.    - Attico genere dicendi se gaudere dicunt, Cic. Brut. 68: ils disent qu'ils trouvent leur joie dans le style attique.    - gaudere otio, Liv. 22, 9, 5: trouver sa joie dans le repos.    - aures meae completo verborum ambitu gaudent, Cic. Or. 168, mon oreille se complaît aux périodes bien pleines.
    * * *
    gaudĕo, ēre, gāvīsus sum    - intr. et qqf. tr. -    - parf. forme act. gāvīsi Liv. Andr. d. Prisc. 8, 47.    - cf. gr. γηθέω, γαθέω. [st1]1 [-] se réjouir intérieurement, éprouver une joie intime.    - gaudere decet, laetari non decet, Cic. Tusc. 4, 66: il est séant de se réjouir, il ne l'est pas de manifester sa joie.    - in sinu gaudere, Cic. Tusc. 3, 51: se réjouir en secret. --- cf. Sen. Ep. 105, 3.    - mihi gaudeo, Cic. Fam. 6, 15: je me réjouis pour ma part.    - gaudere aliqua re (de re, in aliqua re): se réjouir de qqch.    - avec in abl. se réjouir à l'occasion d'une chose. --- Lucr. 3, 72 ; Prop. 2, 4, 18.    - [ordint avec abl.]: delicto dolere, correctione gaudere, Cic. Lael. 90: s'affliger de la faute, se réjouir de la réprimande.    - [avec gén. rare]: Apul. M. 1, 24.    - avec prop. inf. aliquid scire se gaudent, Cic. Fin. 5, 48: ils se réjouissent de savoir qqch. --- cf. Cic. Lael. 14 ; Caes. BG. 4, 13, 6.    - salvum te esse gaudeo: je suis content que tu sois sain et sauf.    - a Turranio te accepisse meas litteras gaudeo, Cic. Att. 6: Turranius m'a remis ta lettre et je m'en réjouis.    - [poét. et rare avec inf.]: Hor. O. 3, 6, 21 ; S. 1, 4, 78, etc. ; Quint. 1, 2, 30, etc.    - gaudere quod: se réjouir de ce que. --- Cic. Leg. 3, 1; Att. 9, 7, 6, etc.    - gaudere quia: se réjouir de ce que. --- Plaut. Amp. 958, etc.    - gaudere cum: se réjouir dans le moment où, du moment où. --- Plaut. Most. 1128, etc.    - [avec si] Hor. S. 2, 3, 273.    - avec acc. id gaudeo, Ter. And. 362, etc.: je me réjouis de cela.    - gaudia alicujus, gaudium alicujus gaudere, Ter. And. 964 ; Cael. Fam. 8, 2, 1: se réjouir de la joie de qqn.    - gaudere dolorem alicujus, Cael. Fam. 8, 14, 1: se réjouir de la peine de qqn. --- cf. Stat. Th. 4, 231. [st1]2 [-] [formule de salut, cf. gr. χαίρειν].    - être en joie. --- Hor. Ep. 1, 8, 1 [st1]3 [-] [poét., en parl. de choses] se plaire à, se complaire dans.    - difficiles terrae Palladia gaudent silva vivacis olivae, Virg. G. 2, 181: les terres ingrates aiment la plantation chère à Pallas de l'olivier vivace. --- cf. Plin. 19, 131, etc.    - oratio gaudebit occasione laetius decurrendi, Quint. 12, 9, 2: le discours saisira avec joie l'occasion de se donner plus librement carrière (de faire des évolutions plus à l'aise).    - gaudere + inf.: aimer à. --- Plin. 9, 12, etc.    - funemque manu contingere gaudent, Virg. En. 2: et ils s'amusent à poser les mains sur la corde.    - solum gaudet aquari, Plin.: la terre demande à être arrosée. [st1]4 [-] voir avec plaisir, aimer, trouver sa joie dans.    - heu heu divitibus video gaudere puellas, Tib. 2, 49: hélas! hélas! je le vois bien, les jeunes filles aiment les riches.    - Castor gaudet equis, Hor. S. 2, 1, 26: Castor aime les chevaux.    - gaudere rure: aimer la campagne.    - Attico genere dicendi se gaudere dicunt, Cic. Brut. 68: ils disent qu'ils trouvent leur joie dans le style attique.    - gaudere otio, Liv. 22, 9, 5: trouver sa joie dans le repos.    - aures meae completo verborum ambitu gaudent, Cic. Or. 168, mon oreille se complaît aux périodes bien pleines.
    * * *
        Gaudeo, gaudes, gauisus sum, gaudere. Terent. S'esjouir, Estre joyeux, S'esgaudir, S'esbaudir.
    \
        Gaudere, et bene rem gerere, salutationis loco posuit Horatius. Maniere de saluer autruy: comme qui diroit, Dieu vous doyent joye et grace de bien faire voz affaires et besongnes.
    \
        Carmine tu gaudes. Horat. Tu aimes et prens plaisir à, etc.
    \
        Gaudet myrrha rastris. Plin. Elle aime et demande d'estre, etc.
    \
        Crede mihi, gaudebis facto. Terent. Tu seras joyeux de l'avoir faict.
    \
        Laudibus gaudere. Virgil. Aimer d'estre loué.
    \
        Gaudere in sinu. Cic. S'esjouir à par soy, Tenir sa joye enclose sans la monstrer.
    \
        Sanguine gaudere. Ouid. Aimer le sang, Prendre plaisir à effusion de sang, et tuer ou faire meurtres.
    \
        Sibi gaudere. Lucret. A par soy.

    Dictionarium latinogallicum > gaudeo

  • 11 plenus

    plēnus, a, um [pleo]    - rac. ple- --- lat. pleo, impleo --- gr. πλέος: plein; πίμπλημι: remplir; πλήρης: plein; cf. πλῆθος: multitude.    - compar. plenior, ius.    - superl. plenissimus. [st1]1 [-] plein.    - [avec gén.] domus plena caelati argenti, Cic. Verr. 2, 35: maison pleine d'argenterie ciselée.    - plenus officii, Cic. Att. 7, 4, 1: plein de serviabilité.    - quis plenior inimicorum fuit ? Cic. Prov. 19: qui eut plus d'ennemis ?    - oppidum plenissimum signorum, Cic. Verr. 1, 53: ville toute remplie de statues.    - [avec abl.] Cic. Verr. 4, 126 ; Att. 3, 14, 1; Caes. BG. 1, 74.    - quadrupedes pleni dominis, Stat. Th. 4, 812: chevaux avec les soldats qui les montent.    - pleni vocibus adhortantium, Liv.: enivrés par les exhortations.    - [sans compl.] aedem plenam atque ornatam reliquit, Cic. Verr. 4, 122: il laissa le temple dans son intégrité et avec tous ses ornements.    - plenissimis velis, Cic. Dom. 24: toutes voiles dehors.    - plena manu, Cic. Att. 2, 25, 1: à pleines mains.    - pleniore ore laudare, Cic. Off. 1, 61: louer d'une voix plus pleine, avec plus de force.    - [n. pris substt] plenum, Cic. Ac. 2, 118: le plein.    - plenum, inane, Cic. Br. 34 ; Or. 178: le plein, le vide [dans un rythme].    - E plenissimum dicere, Cic. de Or. 3, 12, 46: appuyer fortement sur le E.    - pleno aratro sulcare, Col. 2, 2, 25: labourer profondément. [st1]2 [-] pleine, grosse (en parl. d'une femelle); enceinte.    - Cic. Div. 1, 101; Ov. M. 10, 469.    - plena (fetu): femelle pleine.    - plenus venter, Ov.: grossesse. [st1]3 [-] rassasié.    - Hor. Ep. 1, 20, 8. [st1]4 [-] épais, gros, corpulent.    - Cic. Div. 2, 142; Cels. 1, 9 ; Ov. A. A. 2, 661.    - tauros feno facere pleniores Varr. R. 2, 5, 12: engraisser les taureaux avec du foin. [st1]5 [-] abondant [style].    - jejunior, plenior, Cic. de Or. 3, 16: orateur plus sec, plus abondant (plus riche). [st1]6 [-] entier, complet.    - annus plenus, Cic. Mil. 24: année complète.    - plena gaudia, Cic. Tusc. 5, 67: joies complètes.    - orator plenus, Cic. de Or. 1, 59: orateur complet.    - haec pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribebant, Caes. BC. 1, 53: ces problèmes, ils en envoyèrent à Rome un compte-rendu, et même grossi et exagéré. envoyaient à Rome faisaient à cet égard des rapports vraiment exagérés.    - non potuit votum plenius esse meum, Ov. Tr. 5: je ne saurais former des voeux plus complets. [st1]7 [-] plein comme son.    - vox plenior, Cic. Br. 289: voix plus pleine, plus sonore.    - sient plenum est, sint imminutum, Cic. Or. 157: sient est la forme pleine, sint est la forme abrégée. --- cf. Cic. de Or. 3, 46. [st1]8 [-] garni, abondamment pourvu.    - plenus decessit, Cic. Verr. 2, 12: il s'en alla les mains pleines, chargé de dépouilles. [st1]9 [-] riche, abondant.    - pecunia tam plena, Cic. Amer. 6: fortune si opulente.    - tres litterae, una brevis, duae pleniores, Cic. Fam. 11, 12, 1: trois lettres, une courte et deux plus abondantes.    - quid plenius quam mihi contra Antonium dicere? Cic. Phil. 2: quel sujet plus riche que d'avoir moi-même à parler contre Antoine?    - serius potius ad nos, dum plenior, Cic. Fam. 7, 9, 2: reviens-nous plus tard, mais reviens avec les mains pleines. [st1]10 [-] complet, substantiel.    - pleniores cibi, Cels. 3, 20: aliments plus complets.    - plenum vinum, Cels. 1, 6: vin fort, riche.
    * * *
    plēnus, a, um [pleo]    - rac. ple- --- lat. pleo, impleo --- gr. πλέος: plein; πίμπλημι: remplir; πλήρης: plein; cf. πλῆθος: multitude.    - compar. plenior, ius.    - superl. plenissimus. [st1]1 [-] plein.    - [avec gén.] domus plena caelati argenti, Cic. Verr. 2, 35: maison pleine d'argenterie ciselée.    - plenus officii, Cic. Att. 7, 4, 1: plein de serviabilité.    - quis plenior inimicorum fuit ? Cic. Prov. 19: qui eut plus d'ennemis ?    - oppidum plenissimum signorum, Cic. Verr. 1, 53: ville toute remplie de statues.    - [avec abl.] Cic. Verr. 4, 126 ; Att. 3, 14, 1; Caes. BG. 1, 74.    - quadrupedes pleni dominis, Stat. Th. 4, 812: chevaux avec les soldats qui les montent.    - pleni vocibus adhortantium, Liv.: enivrés par les exhortations.    - [sans compl.] aedem plenam atque ornatam reliquit, Cic. Verr. 4, 122: il laissa le temple dans son intégrité et avec tous ses ornements.    - plenissimis velis, Cic. Dom. 24: toutes voiles dehors.    - plena manu, Cic. Att. 2, 25, 1: à pleines mains.    - pleniore ore laudare, Cic. Off. 1, 61: louer d'une voix plus pleine, avec plus de force.    - [n. pris substt] plenum, Cic. Ac. 2, 118: le plein.    - plenum, inane, Cic. Br. 34 ; Or. 178: le plein, le vide [dans un rythme].    - E plenissimum dicere, Cic. de Or. 3, 12, 46: appuyer fortement sur le E.    - pleno aratro sulcare, Col. 2, 2, 25: labourer profondément. [st1]2 [-] pleine, grosse (en parl. d'une femelle); enceinte.    - Cic. Div. 1, 101; Ov. M. 10, 469.    - plena (fetu): femelle pleine.    - plenus venter, Ov.: grossesse. [st1]3 [-] rassasié.    - Hor. Ep. 1, 20, 8. [st1]4 [-] épais, gros, corpulent.    - Cic. Div. 2, 142; Cels. 1, 9 ; Ov. A. A. 2, 661.    - tauros feno facere pleniores Varr. R. 2, 5, 12: engraisser les taureaux avec du foin. [st1]5 [-] abondant [style].    - jejunior, plenior, Cic. de Or. 3, 16: orateur plus sec, plus abondant (plus riche). [st1]6 [-] entier, complet.    - annus plenus, Cic. Mil. 24: année complète.    - plena gaudia, Cic. Tusc. 5, 67: joies complètes.    - orator plenus, Cic. de Or. 1, 59: orateur complet.    - haec pleniora etiam atque uberiora Romam ad suos perscribebant, Caes. BC. 1, 53: ces problèmes, ils en envoyèrent à Rome un compte-rendu, et même grossi et exagéré. envoyaient à Rome faisaient à cet égard des rapports vraiment exagérés.    - non potuit votum plenius esse meum, Ov. Tr. 5: je ne saurais former des voeux plus complets. [st1]7 [-] plein comme son.    - vox plenior, Cic. Br. 289: voix plus pleine, plus sonore.    - sient plenum est, sint imminutum, Cic. Or. 157: sient est la forme pleine, sint est la forme abrégée. --- cf. Cic. de Or. 3, 46. [st1]8 [-] garni, abondamment pourvu.    - plenus decessit, Cic. Verr. 2, 12: il s'en alla les mains pleines, chargé de dépouilles. [st1]9 [-] riche, abondant.    - pecunia tam plena, Cic. Amer. 6: fortune si opulente.    - tres litterae, una brevis, duae pleniores, Cic. Fam. 11, 12, 1: trois lettres, une courte et deux plus abondantes.    - quid plenius quam mihi contra Antonium dicere? Cic. Phil. 2: quel sujet plus riche que d'avoir moi-même à parler contre Antoine?    - serius potius ad nos, dum plenior, Cic. Fam. 7, 9, 2: reviens-nous plus tard, mais reviens avec les mains pleines. [st1]10 [-] complet, substantiel.    - pleniores cibi, Cels. 3, 20: aliments plus complets.    - plenum vinum, Cels. 1, 6: vin fort, riche.
    * * *
        Plenus, Adiectiuum. Plein.
    \
        Amator plenus. Horat. Saoul, Guedé.
    \
        Annus plenus. Horat. Accompli, Achevé, L'an revolu.
    \
        Graue et plenum carmen. Cic. Remplissant bien les oreilles, Qui ha touts ses membres entiers.
    \
        Corpus plenum. Horat. Rempli de viandes.
    \
        Manu plena. Cic. A pleine main, En abondance.
    \
        Merces plenior suo officio. Ouid. Loyer et remuneration plus grande que, etc.
    \
        Demereri pleniori obsequio. Quint. Plus grand et plus ample.
    \
        Ore pleniore laudare. Cic. Plus abondamment, Plus plantureusement.
    \
        In alienam pecuniam plenam atque praeclaram inuadere. Cic. En une maison remplie de touts biens.
    \
        Plagae plenae. Martial. Rets pleins de proye et de gibier.
    \
        Curtae sententiae opponitur Perfecta atque plena. Cic. Entiere.
    \
        Testimonium plenissimum. Plin. iun. Tresample tesmoignage.
    \
        Ire vidi milites plenis viis. Plautus. J'ay veu les chemins touts pleins de gents de guerre.
    \
        Votum plenum. Ouid. Ample, Grand.
    \
        Plenus, genitiuo iungitur aliquando, aliquando ablatiuo: vt AEtatis plenus. Plaut. Fort aagé, Vieil.
    \
        Amoris plenus. Plaut. Fort amoureux.
    \
        Animi plenus. Liu. Fort courageux, Plein de coeur, D'un grand courage.
    \
        Annis plenus. Plin. iunior. Plein d'ans, Fort aagé.
    \
        Plenus corporis et externis bonis. Cic. Fort riche.
    \
        Festinationis plena epistola. Cic. Escripte à haste.
    \
        Gloriarum plenus. Plaut. Fort glorieux, Plein de gloire.
    \
        Ingenii plenus. Cic. Qui ha grand entendement.
    \
        Inimicorum plenus. Cic. Qui ha force ennemis.
    \
        Laboris immesi plenus. Plin. Qui est de grande peine et travail.
    \
        Lachrymarum plenus. Liu. Tout espleuré.
    \
        Negotii plenus. Cicero. Qui est fort empesché, Qui ha beaucoup d'affaires.
    \
        Officii plenus. Cic. Qui fait voluntiers plaisir et service, Prest à faire plaisir à tout le monde, Plein de bonne volunté.
    \
        Sanguinis plenus. Plaut. Meurtrier.
    \
        Somni plenus. Cic. Endormi.
    \
        Adolescentia plena spei maximae. Cicero. De laquelle on ha grande esperance.
    \
        Spei pleni corpora curabant. Liu. Asseurez.
    \
        Plenus. Cic. Plein de biens, et riche.
    \
        Domus plena. Horat. Riche.
    \
        Plena proprietas. Paulus. Pleine proprieté, Pleniere, Quand on ha et la proprieté et l'usufruict.
    \
        Exigere plenam operam. Quintil. Labeur et tasche entiere.
    \
        In plenum dicere. Plin. Parler de quelque chose en general.
    \
        Ad plenum manare. Horat. Amplement, Abondamment.
    \
        Calcare ad plenum. Virgil. Tresbien.

    Dictionarium latinogallicum > plenus

  • 12 simulo

    simulo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] faire à la ressemblance de, imiter, copier, reproduire, représenter (peindre, sculpter...). [st2]2 [-] prendre la figure ou les moeurs de qqn. [st2]3 [-] feindre, contrefaire, affecter. [st2]4 [-] qqf. intr. - user de feinte, user d'artifice, être faux.    - simulare + inf. ou prop. inf.: faire semblant de.    - furere se simulavit, Cic.: il fit semblant d'être fou.    - simulat Jove natus abire, Ov. M. 2, 697: le fils de Jupiter fait semblant de partir.    - aera Alexandrum simulantia, Hor.: bronze qui représente Alexandre.    - anum simulare, Ov.: prendre les traits d'une vieille femme.    - gaudia vultu simulare, Ov.: affecter la joie.    - aegrum simulare, Cic.: faire le malade.    - passif impers. - quid est quod amplius simuletur? Ter. Heaut. 5, 1, 28: à quoi bon feindre plus longtemps?
    * * *
    simulo, āre, āvi, ātum - tr. - [st2]1 [-] faire à la ressemblance de, imiter, copier, reproduire, représenter (peindre, sculpter...). [st2]2 [-] prendre la figure ou les moeurs de qqn. [st2]3 [-] feindre, contrefaire, affecter. [st2]4 [-] qqf. intr. - user de feinte, user d'artifice, être faux.    - simulare + inf. ou prop. inf.: faire semblant de.    - furere se simulavit, Cic.: il fit semblant d'être fou.    - simulat Jove natus abire, Ov. M. 2, 697: le fils de Jupiter fait semblant de partir.    - aera Alexandrum simulantia, Hor.: bronze qui représente Alexandre.    - anum simulare, Ov.: prendre les traits d'une vieille femme.    - gaudia vultu simulare, Ov.: affecter la joie.    - aegrum simulare, Cic.: faire le malade.    - passif impers. - quid est quod amplius simuletur? Ter. Heaut. 5, 1, 28: à quoi bon feindre plus longtemps?
    * * *
        Simulo, simulas, pen. corr. simulare. Horat. Resembler.
    \
        Simulare. Terent. Faindre, Faire semblant, Contrefaire, Simuler.
    \
        AEgrum simulabat. Liu. Il faisoit le malade.
    \
        Simulare amicitiam. Caesar. Faire semblant d'aimer.
    \
        Simulo non sentire. Plin. iunior. Je fay semblant de ne le sentir point.

    Dictionarium latinogallicum > simulo

  • 13 agito

    agito, āvī, ātum, āre (Intens. v. ago), mit Hast, Eifer in Bewegung setzen, hastig-, eifrig treiben, I) eig.: 1) vom Treiben der Tiere = antreiben, in Lauf setzen, hin- u. her-, herumtreiben, u. (bes. bei Dichtern) übh. treiben, lenken, a) übh.: iumentorum gregem ibi, Varr.: per ampla spatia urbis equos velut publicos signatis, quod dicitur, calceis, wie mit Extrapost jagen, Amm.: calcari quadrupedem advorsum clivum, Plaut.: currus ad flumina, Verg.: spumantem equum, Verg.: quadrigas, Varr. LL. u. Suet.: u. spatium agitandi (verst. equos), zu tummeln, Nep.: lanigeros greges hirtasque capellas, poet. für »halten«, Verg. – b) vom Jagen des Wildes usw. = vor sich her-, umhertreiben, jagen, hetzen (s. Drak. Liv. 41, 9, 6. Heinsius u. Burm. Ov. met. 5, 605. Burm. Prop. 1, 1, 12), feras, Cic. u. Liv.: lupus etiam Romae interdiu agitatus, Liv.: asini feri venatibus agitantur, Amm.: aquila insectans alias aves et agitans, Cic. – totā urbe (die Feinde), Verg.: chelydros, verscheuchen, verjagen, Verg. – prägn. = eine Örtl. durchjagen, saltus venatu, Ps. Quint. decl. 3, 4: u. bl. Dictaeos saltus, Sil. 2, 94. – c) raubend forttreiben, hominum praedas et pecorum, Amm. 16, 9, 1.
    2) v. Treiben, Schütteln des Windes usw. = auftreiben, hin- u. hertreiben, schütteln, peitschen, mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic.: arena
    ————
    magnā vi agitata, Sall.: humus arida vento agitatur, wird umhergewirbelt, Sall.: ventis agitatur pinus, Hor.: austro agitata Charybdis, Ov.: agitati ignes (amoris) fortius arserunt, durch die Bewegung im Fluge entbrennen (dem wirklichen Feuer gleich) um so stärker die Flammen der Liebe, Ov.
    3) v. Treiben des Wassers = treiben, umhertreiben, agitata fluctibus Helle, Prop.: defluit saxis agitatus umor, Hor.: (Peneus) deiectu gravi tenues agitantia fumos nubila conducit, einen zarten Rauch auftreibende Wasserwolken, Ov.
    4) v. der raschen u. unsteten Bewegung der Dinge übh. = in rasche Bewegung setzen, umhertreiben, agitari inter se concursu, von den Atomen, Cic.: respuit ab se atque per aes agitat, vom Magnet, Lucr.
    5) v. jeder Art von Bewegung im Ggstz. zur Ruhe, a) übh. in Bewegung setzen, bewegen, anregen, rege machen, ligna, Varr. fr.: bilem atram, Varr. fr.: quod ipsum agitatur aliunde, Cic.: quod pulsu agitatur externo, Cic.: mens agitat molem, regt, bewegt das All, Verg. – insbes. b) von schneller u. häufiger Bewegung = hin- u. herbewegen, treiben, schütteln, corpora huc illuc, Sall.: digitos (beim Rechnen), an den Fingern zählen, Plin. ep.: caput agitasse cacumen, hin- u. herneigen, Ov.: alas, Ov.: eam (navem triremem) in portu agitari iubet, einige Bewegungen machen, Nep. – hastam (= thyrsum). schütteln, Ov.:
    ————
    manu hunc pessulum, rütteln an usw., Lucil. fr.: habenas manibus, poet. für »lenken«, Ov. – iubebis rutabulo ligneo agitari quod decoxeris, wirst umrühren lassen, Col.: cum refrigeraverit, agitabis, umrühren, Apic. – u. c) von der körperl. Bewegung (durch Fahren, Laufen usw.), Bewegung machen, Bewegung verschaffen, corpus levi gestatione agitandum, man muß dem Körper od. sich Bewegung machen, Cels.: u. so nunc mari nunc terrā agitare corpus, Plin. ep.
    II) übtr.: 1) wie ein Tier, dem man die Sporen gegeben, antreiben, aufregen, anspornen, reizen zu etw., absol., quem gloria Turni obliquā invidiā stimulisque agitabat amaris, den des Turnus Ehre mit scheelem Neid aufregt u. stachelndem Ingrimm, Verg.: est deus in nobis, agitante calescimus illo, Ov.: agitatus cupidine regni, Flor. – m. in u. Akk., in furias agitantur equae, Ov.: in exitium urbis agitata gens, Flor.
    2) wie ein Wild auf- od. umhertreiben, -jagen, zusetzen, hetzen, verfolgen, beunruhigen, plagen, quälen (s. die Auslgg. zu Nep. Them. 9, 4. Duker Flor. 1, 8, 7. Drak. Sil. 16, 683), a) übh.: dii deaeque te agitant irati, Plaut.: qui utrosque error vos agitat, Pompon. com. fr.: atra bilis agitat hominem, Plaut.: quae res te agitat? welcher Alp drückt dich? Plaut.: ut eos agitent insectenturque furiae, Cic. (vgl. multis iniuriis iactata atque agitata aequitas, Cic.): amens, ag-
    ————
    itantibus furiis sororis ac viri, Liv. (vgl. Müller Liv. 1, 48, 7): sceleris poenis agitatur, Cic.: scelerum furiis agitatus, Verg.: Agamemnonius scaenis (auf der Bühne) agitatus Orestes, Verg.: Tyrrhenam fidem aut gentes agitare quietas, bestürmen (um zu einem Bündnis zu bewegen), Verg. – dah. b) jmdm. od. einer Sache mit Worten zusetzen, ihn geißeln, verspotten (s. Sorof Cic. de or. 2, 229. Matthiä Cic. Mur. 21), vesanum poëtam agitant pueri, Hor.: facete agitavit in tribunatu Gracchum, Cic.: quas personas agitare solemus, non sustinere, Cic.: alcis saevis fastidia verbis, Hor.
    3) wie ein Meer aufregen, in Unruhe-, in Verwirrung bringen (von politischen Stürmen usw.; vgl. Beier Cic. de off. 1, 82), seditionibus tribuniciis atrociter res publica agitabatur, Sall.: plebs agitari coepta tribuniciis procellis, Liv.: his rebus agitatis, Cic.
    4) etw. in Reden gleichs. hin- u. hertreiben = etw. (bes. stark, eifrig) besprechen, verhandeln, betreiben, verfechten, behaupten, has res, Caes.: rem ultro citroque, Liv.: versare in animo secum unam quamque rem, agitare deinde sermonibus, Liv.: omnibus conciliis eam rem agitari, Liv.: res agitata in contionibus, iactata in iudiciis, Cic.: agraria lex vehementer agitabatur, Cic.: quaestiunculae apud Taurum philosophum in convivio agitatae, Gell.: commentationes, in quibus philosophia remotior subtiliorque agitaba-
    ————
    tur, Gell.: cum de foedere victor agitaret, Liv.: Romae per omnes locos et conventus de facto consulis agitari, Sall.: agitatum in urbe ab tribunis plebis, ut tribuni militum crearentur, Liv. 4, 30, 1: omnium ore agitabatur m. folg. Akk. u. Infin., Dict. 5, 11: u. agitare coepit m. folg. Akk. u. Infin., Auct. b. Hisp. 25, 3.
    5) etw. im Geiste u. in Gedanken hin- u. herbewegen = sich mit etw. beschäftigen, es überdenken, überlegen, erwägen, zu Rate gehen, Rat pflegen, u. in bezug auf etw. Beabsichtigtes = etw. im Sinne haben, auf etw. sinnen, denken, ausgehen, Absichten haben, mit etw. od. mit dem Gedanken umgehen, m. folg. Acc. des Obj. (mit u. ohne in corde, in animo, in mente, od. bl. animo, mente, s. Weißenb. Liv. 21, 2, 2. Drak. Liv. 41, 18, 1. Heräus Tac. hist. 1, 12, 6), rem in corde, Plaut.: in animo bellum, Liv.: rem in mente, Varr. LL. u. Cic.: rem cum animo, Sall. fr.: rem animo (animis), Cic., Sall. u.a.: rem mente, Cic., Liv. u.a.: rem cum corde suo, Fronto: rem secum, Ter., Sall. u.a.: tuum est sic agitare animo, ut etc., dich in eine solche Stimmung zu versetzen, daß usw., Cic.: u. ohne den Zstz. in animo u. dgl., res multum agitata, Cic.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Liv.: defectionem, Liv. epit.: moenia novae urbis, damit (mit dem Gedanken) umgehen, eine neue Stadt zu gründen, Flor.: quae cum multos dies noctesque aestuans agitaret, Sall. (vgl. Drak. Liv. 25, 36, 5). –
    ————
    m. folg. Infin., ut mente agitaret bellum renovare, Nep.: aliquid invadere magnum mens agitat mihi, Verg. – m. folg. de u. Abl. (s. Fabri Liv. 24, 18, 3. Weißenb. Liv. 31, 46, 6), de adoptione secum et cum proxumis, Tac.: de extremis secum, Flor., u. bl. de supremis, Tac., auf den Tod denken: de Rhodani transitu, Liv.: de regno, Liv.: de bello, Tac.: de inferendo bello, Liv.: de petenda civitate, Suet. – m. Acc.-Pron. u. folg. indir. Fragesatz, id ego semper mecum sic agito, quo pacto etc., Att. fr.: id plebes agitabat, quonam modo etc., Liv.: cum quidnam esset animo agitaret, Liv.: consules novi cum inter se agitarent, uti (daß) alter Samnites hostes alter Etruscos deligeret, quantaque in hanc aut in illam provinciam copiae satis esset, Liv.: agitavere, num Messalinam secretis minis depellerent amore Silii, Tac.: hoc agitabam, an cotem illam secare novaculā possem, Flor. – griech. mit Partic. (st. ut), Alexandrum... interempturi seditionibus agitastis (st. ut interimeretis), Iustin. 14, 4, 12. – absol., ipse longe aliter animo agitabat, er selbst hatte ganz andere Pläne in seinem Innern, Sall. Iug. 11, 1.
    6) den Geist in Bewegung, in Tätigkeit setzen, anregen, üben, beschäftigen, haud ferme armis atque equis corpus exercui, sed animum in litteris agitavi, Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2: quibus (curis de salute rei publicae) agitatus et exercitatus animus, Cic.: geo-
    ————
    metriā agitari animos et acui ingenia, Quint.: tempus idoneum agitandis per studium ingeniis et exercendis per opera corporibus, Sen.
    7) übh. (wie ago u. ἄγω), etwas in Bewegung setzen = a) Feste u. festliche Veranstaltungen feiern, begehen, halten, Dionysia, Ter.: dies festos, Cic.: diem meum natalem, Plaut.: festa gaudia, Sil. – convivium, Plaut., Ter. u. Suet.: convivium regium, Fronto: choros, Verg. – b) Handlungen u. Zustände aller Art eifrig treiben, betreiben, verrichten, tun, ausüben, vornehmen, ins Werk setzen, ihnen nachzukommen suchen, sie halten, beobachten u. dgl., custodiam, Plaut.: imperium, die Herrschaft handhaben, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: gaudium atque laetitiam, laut seine Freude u. Lust äußern, Sall.: odium adversus alqm, auslassen, Tac.: pacem, den Fr. pflegen, Sall. u.a. (s. Deder. Dict. 5, 11): praesidia, bilden, Sall.: moras, Sall.: mutas artes, betreiben, Verg.: imaginem belli navalis, ein Seemanöver abhalten (v. der Flotte), Flor.: praecepta parentis mei, ihnen nachzukommen-, sie zu erfüllen suchen, Sall.: honorem per quinquennium, fünf Jahre lang den Beamten spielen, Tac.: inter pastores regnum, den König spielen, Iustin. – u. so im Pass. agitari, betrieben werden, walten, heerschen, im Schwange sein, pax agitatur, Sall.: indutiae agitabantur, Sall.: laetitiae, maeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sall.: agitabantur pro
    ————
    ingenio ducis calidiora consilia, Liv.: crimen vetus agitatum iam et te praetore iactatum, Cic.: omnis Pompeianorum colonorumque dissensio cum iam inveterasset ac multos annos esset agitata, Cic. – u. im Pass. unpers., paucorum arbitrio belli domique agitabatur, man handelte, verfuhr, Sall.: u. so aequo iure et modesto agitatum, Sall. fr. – c) eine Zeit zubringen, verleben, tunc aevum, Enn. fr.: magnis sub legibus aevum, Verg.: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. – dah. absol. = leben, bestehen, agitandi inops (ohne Mittel), Sall. hist. fr. 1, 41 (45), 11: u. so (Gallia) nunc malis fructibus ipsa vix agitat, Sall. hist. fr. 2, 96 (3, 1), 9: Arionem bene agitare (εὖ πράττειν), befinde sich wohl, Gell. 16, 19, 20: tres per id tempus qui agitabant nobiles facillime, Porc. in Suet. vit. Ter. 1. p. 28, 5 R. – d) (sc. se) irgendwo sich umhertreiben, sein Wesen treiben, sich aufhalten, weilen, verweilen, vacuis porticibus secretus agitat, Tac.: laeti, neque procul, Germani agitabant, Tac. – bes. von Reiterei, equitatum omnem... pro castris agitare iubet, Sall.: Numidae pro muro dies noctesque agitare, Liv.: consul dum inter primores agitat, Liv. – dah. irgendwo leben, wohnen, hausen, bes. von Nomadenvölkern, Libyes propius mare agitabant, Sall: qui montium editis inculti atque eo ferocius agitabant, Tac. ann. 4, 46. – e) wie unser es treiben = sich benehmen, postremo ferocius agitare, quam soli-
    ————
    tus erat, trieb es frecher, als er es sonst getan hatte, Sall. Cat. 23, 3; u. so Sall. Iug. 63, 5. – u. f) als jmd. auf der Bühne auftreten, m. dopp. Nom., modo hic agitat leno (als K.), modo adulescens, modo senex, Plaut. Men. prol. 75 (Schöll liest ›habitat‹).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > agito

  • 14 carpo

    carpo, psi, ptum, 3 [cf.: rapio, harpazô, karpos; Engl. grab, grip, grasp].
    I.
    Lit., of plants, flowers, fruits, etc., to pick, pluck, pluck off, cull, crop, gather (class.; in prose and poetry, esp. in the latter very freq.; syn. decerpere).
    A.
    In gen.:

    (flos) tenui carptus ungui,

    Cat. 62, 43; Hor. C. 3, 27, 44; Ov. M. 9, 342:

    ab arbore flores,

    id. ib. 9, 380; cf.

    infra, II.: rosam, poma,

    Verg. G. 4, 134:

    violas et papavera,

    id. E. 2, 47:

    violas, lilia,

    Ov. M. 5, 392:

    frondes uncis manibus,

    id. G. 2, 366:

    plenis pomaria ramis,

    Ov. H. 4, 29:

    vindemiam de palmite,

    Verg. G. 2, 90:

    fructus,

    id. ib. 2, 501:

    frumenta manu,

    id. ib. 3, 176.—
    B.
    Esp.
    1.
    Of animals, to take something as nourishment (cf. Burm. ad Phaedr. 1, 28, 4); first, of nourishment from plants, to crop, pluck off, browse, graze on, etc. (syn. depascere); also of flesh, to eat, devour (rare):

    alia (animalia) sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    carpunt gramen equi,

    Verg. A. 9, 353; id. G. 2, 201; Ov. M. 1, 299:

    herbam,

    Verg. G. 3, 296; 3, 465; Ov. M. 13, 927:

    pabula,

    id. ib. 4, 217; id. F. 4, 750:

    alimenta,

    id. M. 15, 478:

    apes carpunt ex oleā arbore ceram, e fico mel, etc.,

    gather, Varr. R. R. 3, 16, 24 sq.; cf.:

    apis carpens thyma,

    Hor. C. 4, 2, 29.— Poet.:

    Invidia (personif. envy) summa cacumina carpit,

    Ov. M. 2, 792:

    nec carpsere jecur volucres,

    id. ib. 10, 43; cf. Phaedr. 1, 28, 4.—Sometimes transf., of men:

    prandium,

    Ter. Ad. 4, 2, 52:

    carpe cibos digitis,

    Ov. A. A. 3, 755: pisces, pulles, Mart. 3, 13, 1.—Also, to carve; hence the pun in Petr. 36 fin.
    2.
    Poet., of other things, to tear off, tear away:

    summas carpens media inter cornua saetas,

    Verg. A. 6, 245.—Of wool, to pluck; hence, poet., to spin:

    vellera,

    Verg. G. 4, 335:

    pensa,

    id. ib. 1, 390; Prop. 3 (4), 6, 16; Hor. C. 3, 27, 64:

    lana carpta,

    carded, Cels. 6, 6, 1 (hence, facete: stolidum pecus, to pluck, i. e. to fleece rich lovers, Prop. 2 (3), 16, 8; Ov. A. A. 1, 420):

    ex collo furtim coronas,

    to pull off, Hor. S. 2, 3, 256:

    crinem genasque,

    to tear, rend, lacerate, Val. Fl. 8, 7;

    so acc. to Servius's inaccurate account, in a fragment of the Twelve Tables: mulier faciem ne carpito,

    Serv. ad Verg. A. 12, 606 (instead of the real words: MVLIERES. GENAS. NE. RADVNTO.; cf.

    Dirks. Fragm. XII. Tab. p. 668): artus in parva frusta,

    Sen. Thyest. 1061.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to I. A.) To pluck, snatch, etc.:

    ut omni ex genere orationem aucuper, et omnes undique flosculos carpam atque delibem,

    Cic. Sest. 56, 119; id. de Or. 1, 42, 191:

    atque in legendo carpsi exinde quaedam,

    Gell. 9, 4, 5: oscula, to pluck, as it were, from the lips, to snatch, Prop. 1, 20, 27; Ov. H. 11, 117 Loers. N. cr.; id. M. 4, 358; Phaedr. 3, 8, 12 al.:

    basia,

    Mart. 5, 46, 1:

    gaudia,

    Ov. A. A. 3, 661:

    dulcia,

    Pers. 5, 151:

    regni commoda carpe mei,

    Ov. F. 3, 622:

    fugitivaque gaudia carpe,

    and snatch pleasures as they fly, Mart. 7, 47, 11:

    delicias,

    Prop. 2 (3), 34, 74.—
    B.
    Esp.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) In a good sense, to enjoy, use, make use of (mostly poet.;

    syn.: fruor, capio): breve ver et primos carpere flores,

    Ov. M. 10, 85 (cf.:

    flore aetatis frui,

    Liv. 21, 3, 4):

    illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas,

    spent, lived, passed, Cat. 68, 35:

    diem,

    Hor. C. 1, 11, 8:

    honores virtutis,

    Val. Fl. 1, 177:

    auras vitales,

    Verg. A. 1, 388; cf. Sil. 3, 712:

    sub dio somnos,

    Verg. G. 3, 435:

    quietem,

    id. A. 7, 414:

    soporem,

    id. ib. 4, 522:

    noctes securas,

    Val. Fl. 5, 48; a poet. circumlocution for vivere, degere, etc.—
    b.
    In a bad sense.
    (α).
    To gnaw at or tear character or reputation, to carp at, slander, calumniate, revile:

    more hominum invident, in conviviis rodunt, in circulis vellicant: non illo inimico, sed hoc maledico dente carpunt,

    Cic. Balb. 26, 57:

    nam is carpebatur a Bibulo, Curione, Favonio,

    id. ad Q. Fr. 2, 3, 2:

    Paulum obtrectatio carpsit,

    Liv. 45, 35, 5:

    imperatorem,

    id. 44, 38, 2:

    quae non desierunt carpere maligni,

    Quint. 11, 1, 24:

    maligno sermone,

    Suet. Aug. 27:

    obliquis orationibus,

    id. Dom. 2:

    nonnihil vocibus,

    Caes. B. G. 3, 17:

    aliquem sermonibus,

    Liv. 7, 12, 12:

    sinistris sermonibus,

    Plin. Ep. 1, 9, 5:

    Ciceronem in his,

    Quint. 9, 4, 64:

    te ficto quaestu,

    Cat. 62, 36 and 37:

    et detorquere recte facta,

    Plin. Ep. 1, 8, 6:

    famam vitamque,

    id. Pan. 53, 4; Suet. Calig. 34.—
    (β).
    To rob of strength, to weaken, enfeeble, wear away, consume; or poet., with the idea extended (cf. absumo), to consume completely, to destroy:

    vires,

    Verg. G. 3, 215; Liv. 9, 27, 6:

    quid si carpere singula (jura) et extorquere... patiemini,

    id. 34, 3, 2;

    esp. of in ward care, anxiety, longing, etc.: at regina, gravi jamdudum saucia curā, Volnus alit venis et caeco carpitur igni,

    Verg. A. 4, 2; Ov. M. 3, 490; 10, 370:

    solane perpetua maerens carpere juventā?

    Verg. A. 4, 32:

    curā carpitur ista mei,

    Ov. A. A. 3, 680:

    aegra assiduo mens carpitur aestu,

    Val. Fl. 3, 305; Lucr. 9, 744; Sil. 15, 1:

    invidia carpit et carpitur unā,

    Ov. M. 2, 781; cf. Prop. 3 (4), 5, 3:

    non ego Tot tuos patiar labores carpere lividas Obliviones,

    to wear away, Hor. C. 4, 9, 33; cf.: otia corpus alunt, animus quoque pascitur illis;

    Inmodicus contra carpit utrumque labor,

    Ov. P. 1, 4, 21 sq.:

    aras etiam templaque demolitur et obscurat oblivio, neglegit carpitque posteritas,

    Plin. Pan. 55, 9:

    totum potest excedere quod potest carpi,

    Sen. N. Q. 2, 13, 2.—So,
    (γ).
    In milit. lang., to inflict injury upon an enemy (esp. by single, repeated attacks), to weaken, harass:

    agmen adversariorum,

    Caes. B. C. 1, 63:

    hostes carpere multifariam vires Romanas,

    Liv. 3, 5, 1; 22, 32, 2; 27, 46, 6; cf. id. 3, 61, 13 infra; Weissenb. ad Liv. 22, 16, 2; Tac. A. 12, 32; Luc. 4, 156:

    novissimum agmen,

    Caes. B. C. 1, 78 fin.:

    novissimos,

    Liv. 8, 38, 6:

    extrema agminis,

    id. 6, 32, 11. —
    2.
    To separate a whole into single parts, to cut to pieces, divide (syn.: dividere, distribuere): neque semper utendum est perpetuitate, sed saepe carpenda membris minutioribus [p. 295] oratio est, Cic. de Or. 3, 49, 190:

    in multas parvasque partes carpere exercitum,

    Liv. 26, 38, 2:

    summam unius belli in multa proelia parvaque,

    id. 3, 61, 13:

    Erymanthus... ab accolis rigantibus carpitur,

    is drawn off into canals, Curt. 8, 9, 410. —With a reference to the meaning
    (α).
    supra:

    si erunt plures qui ob innocentem condemnandum pecuniam acceperint, tu non animadvertes in omnis, sed carpes ut velis, et paucos ex multis ad ignominiam sortiere?

    distinguish, single out, Cic. Clu. 46, 129; cf.:

    in multorum peccato carpi paucos ad ignominiam,

    id. ib. —
    3.
    Viam, iter, etc., or with definite local substantives, terram, mare, litora, etc., to go, tread upon, pass over, navigate, sail along or through, to take or pursue one ' s way (syn. ire):

    viam,

    Verg. A. 6, 629; Hor. S. 2, 6, 93; Ov. M. 8, 208; 11, 139:

    iter,

    Hor. S. 1, 5, 95; Ov. H. 18, 34; id. M. 2, 549; 10, 709:

    supremum iter = mori,

    Hor. C. 2, 17, 12:

    gyrum,

    to go in a circle, Verg. G. 3, 191:

    fugam,

    to fly, Sil. 10, 62; cf.:

    prata fugā,

    Verg. G. 3, 142:

    pede viam,

    Ov. A. A. 2, 230:

    pede iter,

    id. F. 3, 604:

    pedibus terras, pontum remis,

    Prop. 1, 6, 33:

    pede campos,

    Ov. Tr. 1, 10, 23:

    mare,

    id. M. 11, 752:

    litora,

    id. ib. 12, 196;

    15, 507: aëra alis,

    id. ib. 4, 616; cf. Verg. G. 4, 311:

    aethera,

    Ov. M. 8, 219:

    carpitur acclivis per muta silentia trames,

    id. ib. 10, 53.

    Lewis & Short latin dictionary > carpo

  • 15 gaudenter

    gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:

    gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,

    Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.
    (α).
    With acc. and inf. or the simple inf.:

    quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

    quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,

    id. Lael. 4, 14:

    salvum te advenire gaudeo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 52:

    venire tu me gaudes?

    id. ib. 2, 2, 7:

    quos sibi Caesar oblatos gavisus,

    Caes. B. G. 4, 13 fin.:

    animus aliquid magnum agere gaudet,

    Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:

    laudari in bonis gaudent,

    id. 5, 12, 22:

    in domo vires remansuras esse gaudebant,

    Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:

    iterare culpam,

    Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:

    motus doceri gaudet Ionicos,

    Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:

    laedere gaudes,

    id. S. 1, 4, 78:

    spargere gaudes argumenta viri,

    Juv. 9, 84.—
    (β).
    With quod:

    sane gaudeo, quod te interpellavi,

    Cic. Leg. 3, 1, 1:

    gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,

    Hor. Ep. 1, 6, 19:

    quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:

    bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,

    id. Att. 9, 7, 6.—
    (γ).
    With abl.:

    ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,

    Cic. Fin. 1, 11, 37:

    correctione,

    id. Lael. 24, 90:

    illis,

    id. ib. 6, 22:

    aequitate justitiaque,

    id. ib. 22, 82:

    hoc scientiae genere,

    id. Off. 3, 33, 121:

    praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,

    Liv. 22, 9, 5:

    scaena gaudens miraculis,

    id. 5, 21, 9:

    equis,

    Hor. S. 2, 1, 26:

    equis canibusque,

    id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:

    pictis tabellis,

    id. ib. 1, 1, 72:

    carmine (with delectari iambis),

    id. Ep. 2, 2, 59:

    gaude sorte tua,

    id. Epod. 14, 15; cf.:

    ille cubans gaudet mutata sorte,

    id. S. 2, 6, 110:

    ero gaude,

    i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;

    7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,

    Luc. 9, 403.—
    (δ).
    Absol.:

    tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,

    Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:

    gaudebat, me laudabat,

    Ter. Phorm. 4, 2, 5:

    gaudeat an doleat,

    Hor. Ep. 1, 6, 12:

    et irasci nos et gaudere fingimus,

    Quint. 9, 2, 26:

    si est nunc ullus gaudendi locus,

    Cic. Att. 9, 7, 6:

    de Bursa, te gaudere certo scio,

    id. Fam. 7, 2, 2:

    admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,

    id. Tusc. 3, 21, 51.—
    (ε).
    With acc. (usually with homogeneous or general objects):

    hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

    Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:

    jam id gaudeo,

    Ter. And. 2, 2, 25; cf.:

    gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,

    Plaut. Capt. 4, 2, 62:

    hoc aliud est, quod gaudeamus,

    id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:

    quod gaudere posset, hoc fuit,

    Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

    gaudent natorum fata parentes,

    Stat. Th. 4, 231:

    tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,

    id. ib. 9, 724.—In pass.:

    ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,

    Symm. Ep. 3, 29.—
    (ζ).
    With cum, quia, si, in, etc.:

    quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,

    Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:

    quom tu's liber, gaudeo,

    id. Men. 5, 9, 87:

    quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,

    id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:

    gaudes, si cameram percusti forte,

    Hor. S. 2, 3, 273:

    mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,

    Juv. 9, 136:

    crudeles gaudent in tristi funere fratris,

    Lucr. 3, 72:

    in puero,

    Prop. 2, 4, 18 (28):

    tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,

    I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—
    B.
    Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,

    Verg. E. 6, 29; 9, 48:

    postquam oleo gavisa cutis,

    Stat. Th. 6, 847:

    umore omnia hortensia gaudent,

    Plin. 19, 8, 39, § 131:

    rastris atque ablaqueationibus (myrrha),

    id. 12, 15, 33 §

    66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60, 3:

    oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,

    Quint. 12, 9, 2:

    (paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,

    id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:

    (vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,

    Col. 3, 2, 16:

    id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,

    rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—
    II.
    In partic.
    A.
    In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:

    ut in sinu gaudeant,

    Cic. Tusc. 3, 21, 51:

    qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,

    Tib. 4, 13, 8 (cf.:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30):

    tam gaudet in se tamque se ipse miratur,

    Cat. 22, 17.—
    B.
    Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):

    Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,

    take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):

    interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,

    Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:

    si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,

    with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al.

    Lewis & Short latin dictionary > gaudenter

  • 16 gaudeo

    gaudĕo, gāvīsus, 2 (archaic perf. gavisi, Liv. Andron. and Cass. Hem. ap. Prisc. p. 868 P.), v. n. and a. [Gr. gaiô, rejoice, for gaWiô; cf. gavisus; root gau-; gêtheô, ganumai, etc.; cf. agauros, proud, agê, astonishment], to rejoice, be glad or joyful respecting any thing, to take pleasure in, be pleased with, delight in (of inward joy, opp. laetari, to show one's self glad, exhibit joy; cf.:

    gaudere decet, laetari non decet, quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distinguimus,

    Cic. Tusc. 4, 31, 66); usually constr. with an object-clause, quod, the abl., or absol.; less freq. with the acc., cum, quia, the gen., si, etc.
    (α).
    With acc. and inf. or the simple inf.:

    quae perfecta esse gaudeo vehementerque laetor,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

    quem tamen esse natum et nos gaudemus et haec civitas dum erit laetabitur,

    id. Lael. 4, 14:

    salvum te advenire gaudeo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 52:

    venire tu me gaudes?

    id. ib. 2, 2, 7:

    quos sibi Caesar oblatos gavisus,

    Caes. B. G. 4, 13 fin.:

    animus aliquid magnum agere gaudet,

    Quint. 1, 2, 30; 2, 1, 5; 9, 2, 78:

    laudari in bonis gaudent,

    id. 5, 12, 22:

    in domo vires remansuras esse gaudebant,

    Curt. 10, 7, 15; Sen. ap. Quint. 8, 5, 18:

    iterare culpam,

    Tac. H. 3, 11; Plin. Pan. 12, 4; cf.:

    motus doceri gaudet Ionicos,

    Hor. C. 3, 6, 21; 3, 18, 15:

    laedere gaudes,

    id. S. 1, 4, 78:

    spargere gaudes argumenta viri,

    Juv. 9, 84.—
    (β).
    With quod:

    sane gaudeo, quod te interpellavi,

    Cic. Leg. 3, 1, 1:

    gaude, quod spectant oculi te mille loquentem,

    Hor. Ep. 1, 6, 19:

    quod scribis te a Caesare cottidie plus diligi, immortaliter gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; cf.:

    bonis viris quod ais probari quae adhuc fecerimus, valde gaudeo,

    id. Att. 9, 7, 6.—
    (γ).
    With abl.:

    ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, quo gaudemus, voluptas est,

    Cic. Fin. 1, 11, 37:

    correctione,

    id. Lael. 24, 90:

    illis,

    id. ib. 6, 22:

    aequitate justitiaque,

    id. ib. 22, 82:

    hoc scientiae genere,

    id. Off. 3, 33, 121:

    praeda ac populationibus, magis quam otio aut requie,

    Liv. 22, 9, 5:

    scaena gaudens miraculis,

    id. 5, 21, 9:

    equis,

    Hor. S. 2, 1, 26:

    equis canibusque,

    id. A. P. 162: rure, [p. 803] id. S. 1, 10, 45:

    pictis tabellis,

    id. ib. 1, 1, 72:

    carmine (with delectari iambis),

    id. Ep. 2, 2, 59:

    gaude sorte tua,

    id. Epod. 14, 15; cf.:

    ille cubans gaudet mutata sorte,

    id. S. 2, 6, 110:

    ero gaude,

    i. e. at your master's return, Cat. 31, 12; Juv. 6, 74; 209; 379;

    7, 105.—Prov.: gaudet patientia duris,

    Luc. 9, 403.—
    (δ).
    Absol.:

    tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant,

    Plaut. Am. 3, 3, 6; 3, 4, 10:

    gaudebat, me laudabat,

    Ter. Phorm. 4, 2, 5:

    gaudeat an doleat,

    Hor. Ep. 1, 6, 12:

    et irasci nos et gaudere fingimus,

    Quint. 9, 2, 26:

    si est nunc ullus gaudendi locus,

    Cic. Att. 9, 7, 6:

    de Bursa, te gaudere certo scio,

    id. Fam. 7, 2, 2:

    admonebo, ut in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant,

    id. Tusc. 3, 21, 51.—
    (ε).
    With acc. (usually with homogeneous or general objects):

    hunc scio mea solide gavisurum gaudia,

    Ter. And. 5, 5, 8; cf.: ut suum gaudium gauderemus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 2, 1; Cat. 61, 119:

    jam id gaudeo,

    Ter. And. 2, 2, 25; cf.:

    gaudeo, etsi nil scio quod gaudeam,

    Plaut. Capt. 4, 2, 62:

    hoc aliud est, quod gaudeamus,

    id. Eun. 5, 9, 11; id. Phorm. 5, 8, 63:

    quod gaudere posset, hoc fuit,

    Ov. M. 12, 607: nunc furit tam gavisos homines suum dolorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:

    gaudent natorum fata parentes,

    Stat. Th. 4, 231:

    tu dulces lituos ululataque proelia gaudes,

    id. ib. 9, 724.—In pass.:

    ista pars gaudenda mihi potius quam, etc.,

    Symm. Ep. 3, 29.—
    (ζ).
    With cum, quia, si, in, etc.:

    quom gravidam et quom te pulcre plenam aspicio, gaudeo,

    Plaut. Am. 2, 2, 49; id. Truc. 2, 4, 33; 2, 6, 35:

    quom tu's liber, gaudeo,

    id. Men. 5, 9, 87:

    quia vos tranquillos video, gaudeo et volupe est mihi,

    id. Am. 3, 3, 3: Er. Gaude. He. Quid ego gaudeam? Er. Quia ego impero. Age, gaude modo, id. Capt. 4, 2, 59:

    gaudes, si cameram percusti forte,

    Hor. S. 2, 3, 273:

    mea Clotho et Lachesis gaudent, si pascitur inguine venter,

    Juv. 9, 136:

    crudeles gaudent in tristi funere fratris,

    Lucr. 3, 72:

    in puero,

    Prop. 2, 4, 18 (28):

    tibi gratulor, mihi gaudeo, te amo,

    I for my part, as for myself, Cic. Fam. 6, 15; v. in the foll. the passage Lucr. 3, 145.—
    B.
    Like chairein of inanim. and abstr. things, to rejoice in, delight in any thing (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    nec tantum Phoebo gaudet Parnasia rupes,

    Verg. E. 6, 29; 9, 48:

    postquam oleo gavisa cutis,

    Stat. Th. 6, 847:

    umore omnia hortensia gaudent,

    Plin. 19, 8, 39, § 131:

    rastris atque ablaqueationibus (myrrha),

    id. 12, 15, 33 §

    66: addebantur et laudes, quibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60, 3:

    oratio gaudebit occasione laetius decurrendi,

    Quint. 12, 9, 2:

    (paeon) ante se brevibus gaudet pyrrhichio vel choreo,

    id. 9, 4, 111; 10, 7, 16:

    (vites) Amineae pingui arvo maxime gaudeant,

    Col. 3, 2, 16:

    id (sc. consilium, animus) sibi solum per se sapit: id sibi gaudet,

    rejoices for itself, Lucr. 3, 145.—
    II.
    In partic.
    A.
    In sinu or in se, to rejoice within one's self or secretly, to feel a quiet joy:

    ut in sinu gaudeant,

    Cic. Tusc. 3, 21, 51:

    qui sapit, in tacito gaudeat ille sinu,

    Tib. 4, 13, 8 (cf.:

    in tacito cohibe gaudia clausa sinu,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 30):

    tam gaudet in se tamque se ipse miratur,

    Cat. 22, 17.—
    B.
    Like the Gr. chairein, as a word of salutation (pure Lat. salvere):

    Celso gaudere et bene rem gerere Albinovano Musa rogata refer,

    take my greetings to Celsus, Hor. Ep. 1, 8, 1; so ib. 15.—Hence, gaudens, entis, P. a., joyful, cheerful (very rare):

    interea cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti,

    Cic. Att. 2, 4, 2; Prop. 3, 14 (4, 13), 9; Stat. S. 4, 6, 55:

    si quis Forte coheredum senior male tussiet, huic tu Dic... gaudentem nummo te addicere,

    with pleasure, gladly, Hor. S. 2, 5, 109.— Adv.: gauden-ter, rejoicingly (late Lat. and rare), Pseud. August. ad Fratr. Erem. Serm. 10 al.

    Lewis & Short latin dictionary > gaudeo

  • 17 resolvo

    rĕ-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to untie, unfasten, unbind; to loose, loosen, release, open (not freq. till after the Aug. per.; cf.: relaxo, resero, recludo, libero).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equos,

    to unyoke, Ov. F. 4, 180; cf.:

    juncta juga leonibus,

    Cat. 63, 76:

    quem suā sponte vinxerit, non resolvat, etc.,

    Col. 1, 8, 16; 11, 1, 22:

    cinctas vestes,

    Ov. M. 1, 382; cf.

    nodum,

    Cels. 7, 4, 4:

    fila,

    to loose, separate, Ov. M. 2, 654:

    vulnera,

    to unbind, Quint. 6, 1, 30; 49:

    oras,

    to cast loose from the shore, Liv. 22, 19, 10 Drak. N. cr.:

    virginem catenis,

    i. e. to release, Ov. M. 4, 737; cf.:

    crura vinclis,

    id. A. A. 3, 272:

    (puella) resoluta capillos,

    id. Am. 2, 14, 39:

    claustra,

    to open, Lucr. 1, 415:

    litteras,

    Liv. 26, 15:

    venas,

    Tac. A. 6, 48:

    jugulum mucrone,

    Ov. M. 1, 227:

    ferro,

    id. ib. 6, 643:

    manum in diversum,

    Quint. 11, 3, 97:

    fauces haec in verba,

    Ov. M. 2, 282; cf.:

    exspectato Ora sono,

    id. ib. 13, 126:

    fatis ora,

    Verg. G. 4, 452;

    and simply ora,

    id. A. 3, 457:

    ignis aurum resolvit,

    melts, dissolves, Lucr. 6, 967:

    nivem,

    to melt, thaw, Ov. Tr. 3, 10, 13; cf.:

    resolutus repente Rhenus,

    Suet. Dom. 6:

    margaritas in tabem,

    Plin. 9, 35, 58, § 120:

    glaebam in pulverem,

    Col. 11, 2, 60:

    nummos,

    to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. — Poet.:

    nebulas ventis ac sole,

    to disperse, dissipate, scatter, Ov. M. 14, 400; cf.

    tenebras (sidere),

    Verg. A. 8, 591:

    resoluta caligo,

    Sil. 5, 58: Zephyro se glaeba, becomes loose or soft, Verg. G. 1, 44; Curt. 4, 6, 11:

    terra resoluta,

    Col. 4, 1, 4; 11, 3, 5:

    muros ariete,

    to break down, Sil. 5, 553:

    cinctos muros,

    id. 12, 495:

    saxa,

    id. 1, 369. —
    B.
    In partic.
    1.
    To relax, unnerve, enervate, enfeeble the body (cf. remitto):

    felicitas hos inflat, illos mollit et totos resolvit,

    Sen. Ep. 36, 1:

    (Cerberus) immania terga resolvit Fusus humi,

    stretched out, Verg. A. 6, 422:

    nexos artus,

    id. ib. 4, 695:

    utrumque (concubitus),

    Ov. A. A. 2, 683:

    corpus (somno),

    id. M. 7, 328:

    placitā resoluta quiete,

    id. ib. 9, 468:

    membra ad molles choros,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 42; Curt. 4, 16, 13:

    fatigatione resolutus,

    id. 6, 8, 21; 9, 5, 10.—
    2.
    Mostly ante-class., to pay a debt:

    minas,

    Plaut. Ep. 1, 2, 39:

    argentum,

    id. ib. 3, 2, 16; id. Men. 5, 5, 30:

    pro vecturā,

    id. As. 2, 4, 27; cf. Cato, R. R. 144, 3; 145, 1; 148, 2:

    damnum boni viri arbitratu resolvere,

    id. ib. 149, 2. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (acc. to I. A.), to separate, unbind, set free, release; to disclose, show, reveal, lay open; to annul, cancel, make void, abolish, destroy (syn. rescindo):

    ipsas periodos majoribus intervallis et velut laxioribus nodis resolvemus,

    Quint. 9, 4, 127:

    quoniam, quā fieri quicquid posset ratione, resolvi,

    have disclosed, shown, Lucr. 5, 773:

    teque piacula nulla resolvent,

    release, Hor. C. 1, 28, 34:

    amore resolutus,

    Tib. 1, 10, 83:

    (Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam,

    liberate, Sil. 17, 206:

    resoluta legibus urbs,

    id. 11, 36:

    ira resoluta frenis legum,

    Luc. 2, 145:

    litem quod lite resolvit,

    does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103:

    invitat genialis hiems curasque resolvit,

    banishes, dispels, Verg. G. 1, 302:

    tristitiam animi,

    Plin. 24, 6, 15, § 24:

    dolos tecti ambagesque,

    i. e. find the way through, Verg. A. 6, 29:

    jura (pudoris),

    id. ib. 4, 27:

    dolos fraudesque,

    Sil. 7, 153:

    gaudia ferro,

    id. 13, 508:

    amphiboliam,

    to destroy, remove, Quint. 7, 9, 4:

    ambiguitatem,

    id. 12, 2, 13:

    dicta ex parte diversā,

    i. e. refute, id. 5, 13, 12:

    vectigal et onera commerciorum,

    to abolish, Tac. H. 4, 65:

    stipulationem,

    Dig. 21, 2, 57 fin.:

    conventionem,

    ib. 41, 5, 2:

    emptionem,

    ib. 18, 2, 2 et saep. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.).
    1.
    To relax, soften:

    disciplinam militarem,

    Tac. H. 1, 51:

    judices,

    Quint. 4, 2, 19; id. 8, prooem § 12. —
    2.
    To pay:

    unā plagā (cf. I. B. 2. supra),

    Plaut. Am. 2, 2, 73 (but in Cic. Phil. 14, 14, 38, the correct reading is persoluturum). — Hence, rĕsŏlūtus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 1.), relaxed, enervated, effeminate:

    corpora juvenum (with fluxa), Col. praef. § 17: minister Idaeo resolutior cinaedo,

    Mart. 10, 98.—
    2.
    Free, unhampered: os, Val.Max. 8, 7, ext. 1.—
    3.
    Unbridled:

    gaudia,

    Sil. 11, 305.— Adv.: rĕsŏlūtē, without restraint:

    quo resolutius decachinnetis,

    more unrestrainedly, Tert. ad Nat. 1, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > resolvo

  • 18 acerbo

    —, —, āre [ acerbus ]
    делать горьким, перен. портить, ухудшать, отягощать ( crimen aliquā re V); растравлять ( exiguum vulnus Cld); усугублять ( multum nefas alicujus St); отравлять ( gaudia alicui St)

    Латинско-русский словарь > acerbo

  • 19 alienus

    I aliēnus, a, um [ alius ]
    1)
    а) принадлежащий другим, не свой, чужой ( pecuniae C); иноземный ( religio C); заимствованный
    б) занятый, взятый в долг
    aes alienum C etc. — долг, долги
    pavor a. L — чужой страх, но
    alienis pedibus ambulare погов. PMпрогуливаться чужими ногами (т. е. в носилках)
    2) (тж. a. sanguine L) не находящийся в родстве
    3) незнакомый, неизвестный
    familiaris? immo alienissimus C — близкий друг? да нет, совершенно незнакомый
    5) далёкий, несвойственный, посторонний, чуждый
    oratio aliena a cotidianā dicendi consuetudine C — речь, далёкая от тех, которые принято произносить
    a. metu alicujus L — свободный от страха перед кем-л.
    6) неудобный, неуместный, неблагоприятный, несообразный, ненадлежащий
    aliēnum tempus ad aliquid Cs — неблагоприятный для чего-л. момент
    a. dignitate alicujus C — несовместимый с чьим-л. достоинством
    7) незнакомый, несведущий ( in physicis C)
    joci non a. Q — человек, который не прочь пошутить
    8) нерасположенный, неблагосклонный ( alienissimus rusticae vitae Col)
    homo a. ab aliquo C — человек не расположенный к кому-л.
    aliēno animo esse in aliquem Cs — враждебно относиться к кому-либо. — см. тж. alienum
    II aliēnus, ī m.
    1) чужой человек, чужак, незнакомец ( propinqui et alieni C)

    Латинско-русский словарь > alienus

  • 20 angusto

    āvī, ātum, āre [ angustus ]
    1) суживать, стеснять ( iter aliquā re Ctl)

    Латинско-русский словарь > angusto

См. также в других словарях:

  • Hotel Gaudia — (Риччоне,Италия) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес: Via A.Volta 9, 47838 Риччон …   Каталог отелей

  • Vaisnavismo gaudía — El vaisnavismo gaudiya (‘vishnuismo de Bengala’, en el norte oriente de la India) es un movimiento religioso krisnaísta fundado por el místico hindú Chaitania (1486 1534) en Bengala (India) en el siglo XVI. Un murti (estatua) de Chaitania en …   Wikipedia Español

  • joie — [ ʒwa ] n. f. • 1080; goie v. 1050; lat. gaudia, plur. neutre de gaudium, fém. en lat. pop. 1 ♦ Émotion agréable et profonde, sentiment exaltant ressenti par toute la conscience. La joie est différente du bonheur, du plaisir, de la gaieté. « Le… …   Encyclopédie Universelle

  • Freude — 1. All zeitlich Frewd ist vermischt mit Bitterkeit. – Petri, II, 8. Dän.: All verdslig glæde er kun som i kaalde sygen, en god dag imellem to onde. (Prov. dan., 241.) 2. Alle Freude steckt in der Weinkarte. – Simrock, 11421. Schwerlich hat ein… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Yivá Goswami — (hacia 1513 1598) fue uno de los escritores más prolíficos de la doctrina gaudía vaisnava dentro de la tradición bhakti (devocional), que produjo un gran número de obras doctrinales sobre la teología y la práctica del bhakti. Estatua de Yivá… …   Wikipedia Español

  • Corvus Corax (band) — Corvus Corax Background information Origin Germany Genres Neo Medieva …   Wikipedia

  • Codex Calixtinus — Codex Calixtinus, Folio 4r, Apóstol Santiago. El Codex Calixtinus o Códice Calixtino es un manuscrito iluminado de mediados del siglo XII. Constituye una especie de guía para los peregrinos que seguían el Camino de Santiago en su viaje a Santiago …   Wikipedia Español

  • Corvus Corax (banda) — Saltar a navegación, búsqueda Corvux Corax Corvux Corax con el príncipe de Baviera In …   Wikipedia Español

  • Tacuinum sanitatis — Ibn Butlan (links) und zwei seiner Schüler (Wiener Tacuinum fol. 4) …   Deutsch Wikipedia

  • Leid (Subst.) — 1. Alleyn leyd ist on neid. – Franck, I, 107a; Gruter, I, 3. 2. Auf Leid folgt Freud. – Eiselein, 418; Schlechta, 452; Braun, I, 2218. Mhd.: Einem leide volget dicke liep. (Krone.) – Man seit, daz man von leide niht verderbe. (Von Turne.)… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Rhythmical office — In the liturgy of the Roman Catholic Church, rhythmical office is a section of or a whole religious service, in which not only the hymns are regulated by a certain rhythm, but where, with the exception of the psalms and lessons, practically all… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»