Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

gĕnĭtor

  • 1 genitor

    gĕnĭtor, ōris, m. [root GEN, gigno], a begetter, parent, father, creator, sire (syn.: pater, parens).
    I.
    Lit. (class.):

    quo (animo) nihil ab optimo et praestantissimo genitore melius procreatum,

    Cic. Univ. 8:

    imitantes genitorem et effectorem sui,

    id. ib. 13:

    dubio genitore creatus,

    Ov. M. 5, 145:

    Pelopis,

    i. e. Tantalus, Hor. C. 1, 28, 7:

    deūm,

    i. e. Jupiter, Ov. Am. 1, 13, 45; id. M. 14, 91; the same, Saturnius, Cic. poët. Div. 2, 30, 64: profundi, of Neptune, as ruler of the sea, Ov. M. 11, 202;

    and genitor alone,

    Verg. A. 1, 155; of Æneas, id. ib. 1, 716; of Mars:

    bellorum,

    Sil. 3, 126; of the deified Romulus: o Romule, Romule die! O pater, o genitor, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41, 64 (Ann. v. 117 Vahl.); so,

    genitorque Quirine Urbis,

    Ov. M. 15, 862 (cf.:

    hujus urbis parens Romulus,

    Cic. Div. 1, 2, 3).—
    II.
    Transf. ( poet. and in post-Aug. prose):

    qua rapitur praeceps Rhodanus genitore Lemanno,

    source, Aus. Urb. 13, 7:

    adsciscet nova, quae genitor produxerit usus,

    Hor. Ep. 2, 2, 119:

    o fraudum genitor,

    Sil. 13, 738; cf.:

    Graeci vitiorum omnium genitores,

    Plin. 15, 4, 5, § 19.

    Lewis & Short latin dictionary > genitor

  • 2 genitor

    genitor, ōris, m. (geno = gigno), I) der Zeuger, Vater, Urheber, Cic. u.a.: deûm, von Jupiter, Ov.: universi, Gott, Col.: so von Neptun, profundi, Ov. met. 11, 202: u. derselbe bl. genitor, Verg. Aen. 1, 716. – II) übtr., der Urheber, vitiorum, Plin.: quae genitor produxerit usus, Hor.

    lateinisch-deutsches > genitor

  • 3 genitor

    genitor, ōris, m. (geno = gigno), I) der Zeuger, Vater, Urheber, Cic. u.a.: deûm, von Jupiter, Ov.: universi, Gott, Col.: so von Neptun, profundi, Ov. met. 11, 202: u. derselbe bl. genitor, Verg. Aen. 1, 716. – II) übtr., der Urheber, vitiorum, Plin.: quae genitor produxerit usus, Hor.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > genitor

  • 4 genitor

    genitor genitor, oris m родитель, отец

    Латинско-русский словарь > genitor

  • 5 genitor

        genitor ōris, m    [GEN-], a begetter, parent, father, creator, sire: sui: dubius, O.: Pelopis, i. e. Tantalus, H.: profundi, Neptune, O.: Quirine Urbis, O.— A source, cause, origin: quae (vocabula) genitor produxerit usus, H.
    * * *
    father; creator; originator

    Latin-English dictionary > genitor

  • 6 genitor

    [st1]1 [-] gĕnĭtŏr, ōris, m.: a - père (qui donne naissance; nom qui désigne souvent les dieux).    - genitor deūm, Ov. Am. 1, 13, 45: père des dieux (Jupiter).    - Hor. O. 1, 28, 7; Ov. M. 14, 91; Cic. Div. 2, 30, 64; Ov. M. 11, 202; Virg. En. 1, 155; 1, 716; Sil. 3, 126; Ov. M. 15, 862. b - créateur, fondateur.    - fraudum genitor, Sil. 13, 738: artisan de ruses. --- Hor. Ep. 2, 2, 119; Plin. 15, 19. [st1]2 [-] Gĕnĭtŏr, ōris, m.: Génitor (nom d'homme). --- Plin. Ep. 3, 3.
    * * *
    [st1]1 [-] gĕnĭtŏr, ōris, m.: a - père (qui donne naissance; nom qui désigne souvent les dieux).    - genitor deūm, Ov. Am. 1, 13, 45: père des dieux (Jupiter).    - Hor. O. 1, 28, 7; Ov. M. 14, 91; Cic. Div. 2, 30, 64; Ov. M. 11, 202; Virg. En. 1, 155; 1, 716; Sil. 3, 126; Ov. M. 15, 862. b - créateur, fondateur.    - fraudum genitor, Sil. 13, 738: artisan de ruses. --- Hor. Ep. 2, 2, 119; Plin. 15, 19. [st1]2 [-] Gĕnĭtŏr, ōris, m.: Génitor (nom d'homme). --- Plin. Ep. 3, 3.
    * * *
        Genitor, penult. corr. huius genitoris. Cic. Qui engendre, Pere, Engendreur.
    \
        Dubio genitore creatus. Ouid. De qui on ne scait qui est le pere.

    Dictionarium latinogallicum > genitor

  • 7 genitor

    ōris m. [ gigno ]
    1) родитель, отец, родоначальник C etc.
    g. deorum OJuppiter
    g. profundi ONeptunus
    2) творец, создатель ( universi Col); виновник, источник ( vitiorum omnium PM)

    Латинско-русский словарь > genitor

  • 8 genitrix

    gĕnĕtrix (gĕnitrix), īcis, f. [genitor] [st2]1 [-] mère. --- Virg. En. 1, 590. [st2]2 [-] [Cybèle]. --- Virg. En. 2, 788.    - genetrix frugum, Ov. M. 5, 490: mère des moissons, Cérès.    - deūm genetrix, Virg.: Cybèle (la vénérable mère des dieux).
    * * *
    gĕnĕtrix (gĕnitrix), īcis, f. [genitor] [st2]1 [-] mère. --- Virg. En. 1, 590. [st2]2 [-] [Cybèle]. --- Virg. En. 2, 788.    - genetrix frugum, Ov. M. 5, 490: mère des moissons, Cérès.    - deūm genetrix, Virg.: Cybèle (la vénérable mère des dieux).
    * * *
        Genitrix, pen. corr. huius genitricis, pen. prod. Verbale foemininum. Ouid. Mere.

    Dictionarium latinogallicum > genitrix

  • 9 immeritus

    immeritus, a, um [st2]1 [-] qui n'a pas mérité, innocent. [st2]2 [-] immérité, injuste.    - ille tuus genitor inmeritas urbes Elinque Pylonque diruit, Ov. M. 12, 550: ton illustre père détruisit les villes d'Elis et de Pylos, alors qu'elles ne l'avaient pas mérité.    - virtus, recludens inmeritis mori caelum, negata temptat iter via, Hor. O. 3, 2: la vertu, qui ouvre le ciel à ceux qui n'ont pas mérité de mourir, cherche sa route par un chemin refusé à la foule.
    * * *
    immeritus, a, um [st2]1 [-] qui n'a pas mérité, innocent. [st2]2 [-] immérité, injuste.    - ille tuus genitor inmeritas urbes Elinque Pylonque diruit, Ov. M. 12, 550: ton illustre père détruisit les villes d'Elis et de Pylos, alors qu'elles ne l'avaient pas mérité.    - virtus, recludens inmeritis mori caelum, negata temptat iter via, Hor. O. 3, 2: la vertu, qui ouvre le ciel à ceux qui n'ont pas mérité de mourir, cherche sa route par un chemin refusé à la foule.
    * * *
        Immerita gratia, Passiue. Liu. Qu'on n'a pas deservi.

    Dictionarium latinogallicum > immeritus

  • 10 peto

    pĕto, ĕre, pĕtīvi (pĕtĭi), pĕtītum - tr. -    - parf. petīt, Virg. En. 9, 9; Ov. F. 1, 109; petisti, Cic. Cat. 1, 5, 11; Virg. En. 4, 100; 12, 359; petistis, Auct. Her. 4, 15, 22; petissem, Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2; petisse, Cic. Quint. 11, 37; Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. M. 9, 623.    - chercher à atteindre. [st1]1 [-] diriger sa course vers, chercher à gagner.    - petere loca calidiora, Cic. Nat. 2. 125: chercher à gagner des pays plus chauds. --- cf. Cic. Planc. 97, etc.    - petere naves, Nep. Milt. 5, 5: chercher à rejoindre les navires.    - genitor, quem primum petebam, Virg. En. 2, 635: mon père, que je cherchais à atteindre le premier.    - poét. campum petit amnis, Virg. G, 3, 522: la rivière s'en va vers la plaine.    - mons petit astra, Ov. M. 1, 316: la montagne monte vers les astres.    - iter terra petere, Cic. Planc. 97: prendre un chemin par terre.    - petere fugam, Caes. BG. 2, 24, 1: prendre la fuite. [st1]2 [-] attaquer, assaillir, viser.    - [abst] Cic. Or. 228.    - caput petere, Cic. Quinct. 29: attaquer (viser) à la tête. --- cf. Cic. Mur. 52, etc.    - petere aliquem spiculo, Liv. 2, 20, 2: attaquer qqn avec une lance.    - petere aliquem bello, Virg. En. 3, 603: faire la guerre à qqn.    - fig. petere aliquem epistula, Cic. Att. 2. 2, 2: attaquer qqn par lettre.    - petere aliquem fraude, Liv. 40, 55, 3 tendre des pièges à qqn. [st1]3 [-] aborder.    - ut te supplex peterem, Virg. En. 6, 115: [il me recommandait] de t'aborder en suppliant.    - petere collum amplexu, Cael. d. Quint. 4, 2, 124: se jeter au cou de qqn.    - chercher à obtenir. [st1]4 [-] rechercher, aspirer à; aller chercher.    - fuga salutem petere, Caes. BG. 3, 15, 2: chercher son salut dans la fuite.    - eloquentiae principatum petere, Cic. Or. 56, aspirer au premier rang dans l'éloquence.    - petere aut fugere aliquid, Cic. Fin. 1, 30: rechercher ou fuir qqch.    - petere victoriam ex aliquo, Liv. 8, 33, 13: chercher la victoire sur qqn.    - petere Brundisium ostreas, Plin. 9, 169: aller chercher des huîtres à Brindes.    - petere cibum e flamma, Ter. Eun. 491: aller chercher à manger dans les flammes d'un bûcher. --- Cic. Caec. 4, 10; Ac. 1, 2, 8.    - [poét. avec inf. ] chercher à. --- Lucr. 3, 86 ; Virg. En. 7, 96 ; Hor. Ep. 1, 11, 29. [st1]5 [-] briguer [une magistrature].    - Cic. Phil. 2, 76 ; Att. 1, 1, 2 ; Verr. pr. 23.    - de iis, qui nunc petunt, Caesar certus putatur, Cic. Att. 1: parmi les candidats actuels, César est le seul qui soit sûr de son élection. [st1]6 [-] demander, solliciter.    - petere opem ab aliquo, Tusc. 5, 5: demander assistance à qqn.    - petere ab aliquo aliquid alicui, Cic. Q. 2, 15, 3: demander à qqn qqch pour qqn.    - petere ab aliquo pro aliquo, Cic. Lig. 31: intercéder auprès de qqn pour qqn.    - petere ab aliquo (et qqf. ex aliquo Cic. Fam. 15, 6, 2) ut: demander à qqn que. --- cf. Cic. Clu. 43 ; Fam. 13, 49, etc.    - petere ne ou petere ut ne: demander que ne... pas. --- Cic. Amer. 25 ; Cael. 30.    - a vobis peto, primum ut consilium probetis meum, deinde ne frustra dehortando impedire conemini, Nep.: je vous demande, premièrement, d'approuver mon dessein, et ensuite de ne pas tenter vainement de m'y faire renoncer par des exhortations.    - petere + subj. seul abs te peto cures ut... Cic. Fam. 13, 34: je te demande de prendre soin que... --- cf. 13, 39; Caes. BG. 6, 1, 2.    - petere + prop. inf. --- Suet. Aug. 5; Gell. 4, 8, 5. [st1]7 [-] demander, réclamer, demander en justice.    - quantum res petet, de Or. 3, 123: autant que la chose le réclamera.    - petere poenas ab aliquo, Caes. Att. 1, 16, 7: tirer vengeance de qqn.    - calumnia litium alienos fundos petere, Cic. Mil. 74: réclamer les propriétés d'autrui par des procès de pure chicane.    - abst petere: être demandeur dans une affaire, poursuivre.    - te petere oporteret, Cic. Verr. 4, 70: c'est à toi qu'il conviendrait d'être demandeur. [st1]8 [-] chercher, faire venir de, tirer de.    - a litteris oblivionem petere, Cic. Fam. 5, 15, 4: chercher l'oubli dans les études littéraires.    - prooemium alte petitum, Cic. Clu. 58: préambule tiré de loin. --- cf. Cic. Caec. 10.    - latere petitus imo spiritus, Hor. Epo. 11, 10: soupir tiré du fond de la poitrine.    - petere exempla ex summorum hominum factis, Cic. Prov. 20: prendre des exemples à la vie des plus grands hommes.
    * * *
    pĕto, ĕre, pĕtīvi (pĕtĭi), pĕtītum - tr. -    - parf. petīt, Virg. En. 9, 9; Ov. F. 1, 109; petisti, Cic. Cat. 1, 5, 11; Virg. En. 4, 100; 12, 359; petistis, Auct. Her. 4, 15, 22; petissem, Cic. Verr. 1, 55, 145; Ov. M. 5, 26; Liv. 30, 25, 2; petisse, Cic. Quint. 11, 37; Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140; Ov. M. 9, 623.    - chercher à atteindre. [st1]1 [-] diriger sa course vers, chercher à gagner.    - petere loca calidiora, Cic. Nat. 2. 125: chercher à gagner des pays plus chauds. --- cf. Cic. Planc. 97, etc.    - petere naves, Nep. Milt. 5, 5: chercher à rejoindre les navires.    - genitor, quem primum petebam, Virg. En. 2, 635: mon père, que je cherchais à atteindre le premier.    - poét. campum petit amnis, Virg. G, 3, 522: la rivière s'en va vers la plaine.    - mons petit astra, Ov. M. 1, 316: la montagne monte vers les astres.    - iter terra petere, Cic. Planc. 97: prendre un chemin par terre.    - petere fugam, Caes. BG. 2, 24, 1: prendre la fuite. [st1]2 [-] attaquer, assaillir, viser.    - [abst] Cic. Or. 228.    - caput petere, Cic. Quinct. 29: attaquer (viser) à la tête. --- cf. Cic. Mur. 52, etc.    - petere aliquem spiculo, Liv. 2, 20, 2: attaquer qqn avec une lance.    - petere aliquem bello, Virg. En. 3, 603: faire la guerre à qqn.    - fig. petere aliquem epistula, Cic. Att. 2. 2, 2: attaquer qqn par lettre.    - petere aliquem fraude, Liv. 40, 55, 3 tendre des pièges à qqn. [st1]3 [-] aborder.    - ut te supplex peterem, Virg. En. 6, 115: [il me recommandait] de t'aborder en suppliant.    - petere collum amplexu, Cael. d. Quint. 4, 2, 124: se jeter au cou de qqn.    - chercher à obtenir. [st1]4 [-] rechercher, aspirer à; aller chercher.    - fuga salutem petere, Caes. BG. 3, 15, 2: chercher son salut dans la fuite.    - eloquentiae principatum petere, Cic. Or. 56, aspirer au premier rang dans l'éloquence.    - petere aut fugere aliquid, Cic. Fin. 1, 30: rechercher ou fuir qqch.    - petere victoriam ex aliquo, Liv. 8, 33, 13: chercher la victoire sur qqn.    - petere Brundisium ostreas, Plin. 9, 169: aller chercher des huîtres à Brindes.    - petere cibum e flamma, Ter. Eun. 491: aller chercher à manger dans les flammes d'un bûcher. --- Cic. Caec. 4, 10; Ac. 1, 2, 8.    - [poét. avec inf. ] chercher à. --- Lucr. 3, 86 ; Virg. En. 7, 96 ; Hor. Ep. 1, 11, 29. [st1]5 [-] briguer [une magistrature].    - Cic. Phil. 2, 76 ; Att. 1, 1, 2 ; Verr. pr. 23.    - de iis, qui nunc petunt, Caesar certus putatur, Cic. Att. 1: parmi les candidats actuels, César est le seul qui soit sûr de son élection. [st1]6 [-] demander, solliciter.    - petere opem ab aliquo, Tusc. 5, 5: demander assistance à qqn.    - petere ab aliquo aliquid alicui, Cic. Q. 2, 15, 3: demander à qqn qqch pour qqn.    - petere ab aliquo pro aliquo, Cic. Lig. 31: intercéder auprès de qqn pour qqn.    - petere ab aliquo (et qqf. ex aliquo Cic. Fam. 15, 6, 2) ut: demander à qqn que. --- cf. Cic. Clu. 43 ; Fam. 13, 49, etc.    - petere ne ou petere ut ne: demander que ne... pas. --- Cic. Amer. 25 ; Cael. 30.    - a vobis peto, primum ut consilium probetis meum, deinde ne frustra dehortando impedire conemini, Nep.: je vous demande, premièrement, d'approuver mon dessein, et ensuite de ne pas tenter vainement de m'y faire renoncer par des exhortations.    - petere + subj. seul abs te peto cures ut... Cic. Fam. 13, 34: je te demande de prendre soin que... --- cf. 13, 39; Caes. BG. 6, 1, 2.    - petere + prop. inf. --- Suet. Aug. 5; Gell. 4, 8, 5. [st1]7 [-] demander, réclamer, demander en justice.    - quantum res petet, de Or. 3, 123: autant que la chose le réclamera.    - petere poenas ab aliquo, Caes. Att. 1, 16, 7: tirer vengeance de qqn.    - calumnia litium alienos fundos petere, Cic. Mil. 74: réclamer les propriétés d'autrui par des procès de pure chicane.    - abst petere: être demandeur dans une affaire, poursuivre.    - te petere oporteret, Cic. Verr. 4, 70: c'est à toi qu'il conviendrait d'être demandeur. [st1]8 [-] chercher, faire venir de, tirer de.    - a litteris oblivionem petere, Cic. Fam. 5, 15, 4: chercher l'oubli dans les études littéraires.    - prooemium alte petitum, Cic. Clu. 58: préambule tiré de loin. --- cf. Cic. Caec. 10.    - latere petitus imo spiritus, Hor. Epo. 11, 10: soupir tiré du fond de la poitrine.    - petere exempla ex summorum hominum factis, Cic. Prov. 20: prendre des exemples à la vie des plus grands hommes.
    * * *
        Peto, petis, petiui, petitum, pe. prod. petere. Demander, Prier, Faire requeste, Requerir.
    \
        Colloquium petere. Caesar. Demander à parlementer.
    \
        Petere mutuum. Plaut. Emprunter.
    \
        Sanguinem et vitam alicuius petere. Cic. Pourchasser sa mort.
    \
        Veniam petere. Caesar. Demander pardon.
    \
        Consulatum petere. Cic. Briguer et pourchasser à estre Consul.
    \
        Coniugium petere. Ouid. Appeter et pourchasser.
    \
        Inde gloriam petiit. Plin. De là il eut gloire.
    \
        Imperium, ac summatum sibi petere. Lucret. Cercher, Tascher à avoir, Pourchasser.
    \
        Petere somnum. Quintil. Aller dormir.
    \
        Amplexum alicuius petere. Virgil. Aller embrasser.
    \
        Petere poenas ab aliquo. Cic. Cercher moyen de se venger, Demander ou pourchasser la vengeance.
    \
        Sedes apibus, statioque petenda. Virgil. Il fault eslire et prendre place pour les mousches.
    \
        Petere cibum. Terent. Rogasse vellem, vnde mihi peterem cibum. Où il veult que je prenne dequoy vivre, Où il veult que je cerche ma vie.
    \
        E flamma te petere cibum posse arbitror. Terent. Tu es si povre, que je pense que tu oserois bien prendre la viande du milieu de la flamme, Pour un morceau de pain tu te jecterois dedens le feu.
    \
        Argumentum hoc Epicurus a paruis petiuit. Cic. A prins.
    \
        Paulo longius exordium rei demonstrandae petam. Cic. Je iray cercher le commencement de mon oraison un peu plus hault, ou plus loing.
    \
        Initium a natura petere. Cic. Commencer.
    \
        Laudem e macello petere. Cic. Cercher d'estre loué.
    \
        Originem summi boni a primo ortu animantium petere. Cic. Cercher la source du souverain bien du, etc.
    \
        Alte suspirium petere. Plaut. Souspirer du profond du coeur, Aller querir un souspir jusques au, etc.
    \
        Iura Cordubam petunt. Plin. Vont plaider à Cordube, Ils sont du ressort de Cordube.
    \
        Petunt igitur in Elymaeos arborem cupresso similem. Plin. Ils vont querir jusques au pays des, etc.
    \
        Petere aliquid in nubila. Plin. L'aller querir jusques aux nues.
    \
        Volumina in Dardani sepulchrum petita. Plin. Qu'on est allé querir jusques dedens son sepulchre.
    \
        Trans mare aliquid petere. Plin. L'aller querir par dela la mer.
    \
        Ab India petere aliquid. Plin. L'aller querir au pays, etc.
    \
        Petere aliquem dextra. Virgil. Luy tendre la main dextre.
    \
        Petere blanditiis. Quintil. Amadouer, Blandir, Papelarder.
    \
        Aliquem literis petere. Cic. Agacer, Provoquer.
    \
        Criminibus aliquem petere. Tacit. L'accuser de crime.
    \
        Petere. Virgil. Liu. Frapper.
    \
        Petere. Cic. Ruer coups sur aucun.
    \
        Petere iugulum. Cic. Tuer.
    \
        Petere aliquem telis. Liu. Luy tirer quelque dard ou traict.
    \
        Petere aliquem. Cic. Assaillir aucun avec violence.
    \
        Petere aliquem. Plancus Ciceroni. Mettre gents en embusche contre luy.
    \
        Petere insidiis vitam alicuius. Plin. Espier de tuer aucun.
    \
        Veneficio aliquem petere. Author ad Heren. Tascher à l'empoisonner.
    \
        Vnum me petunt. Cic. Ils n'en veulent qu'à moy.
    \
        Quem petit, et summis annixus viribus vrget. Virgil. Lequel il suit.
    \
        Custodem in vincla petiuit. Virgil. L'a mené en prison.
    \
        Petuntur in vincula qui parentes suos non alunt. Quint. On demande qu'ils soyent mis en prison.
    \
        Petere locum aliquem. Cic. Aller en quelque lieu.
    \
        Ardua petere. Stat. Monter une montaigne.
    \
        Parnassus petit astra duobus verticibus. Ouid. Va jusques au ciel.
    \
        Caelum petere. Plin. Voler droict au ciel.
    \
        Cursum alium petere. Cic. Mener sa navire par un autre lieu.
    \
        Cursu petere deserta. Virgil. S'encourir aux deserts.
    \
        Fugam petere. Liu. S'enfuir.
    \
        Fuga salutem petere. Caesar. Se sauver par fuir.
    \
        Romam petit fons ille. Plin. S'en va et coule droict à Rome.
    \
        Secretum petere. Plin. iunior. Se retirer en quelque lieu à part.
    \
        Sublime petere. Plin. Tascher à monter.
    \
        Supera petere. Cic. Tendre et tirer tousjours en hault.
    \
        Vento petere vrbem aliquam. Virgil. Y aller par navigation à voiles.

    Dictionarium latinogallicum > peto

  • 11 Di tál(em) avértite cásum!

    Боги, отвратите такое бедствие!
    Вергилий, "Энеида", III, 613-21:
    Súm patri(a) éx Ithacá, comes ínfelícis Ulíxi,
    Nómin(e) Acháemenidés, Trojám genitór(e) Adamásto
    Páupere (mánsissétqu(e) utinám fortúna!) proféctus.
    Híc me, dúm trepidí crudélia límina líncunt,
    Déseruére. Domús sanié dapibúsque cruéntis,
    Íntus opác(a) ingéns. Ips(e) árduus áltaque púlsat
    Néc visú facilís nec díct(u) affábilis úlli.
    Я на Итаке рожден, Улисса несчастного спутник.
    Имя мне - Ахеменид; Адамаст, мой отец небогатый
    (Мне бы долю его!), меня отправил под Трою.
    Спутники, в страхе спеша порог жестокий покинуть,
    Здесь позабыли меня в пещере огромной Киклопа.
    Всех, кто сожран был в ней. Хозяин - ростом до неба
    (Землю избавьте скорей, о боги, от этой напасти!),
    С виду ужасен для всех и глух к человеческой речи.
    (Перевод С. Ошерова).
    ...поспешно сколачивая скандальные 50-миллионные состояния, владельцы которых еще жалуются на то, что торговле якобы не покровительствуют, что торговцы не могут существовать, что ничего не делается и что государство погибнет, если торговца доведут до того, что он не сможет заработать больше 50 миллионов! Между тем, некая новая наука учит нас, что этим людям следует предоставить полную свободу. Только предоставьте торговцам свободу действий, говорят нам; без этой свободы такой скупщик, который и так заработал лишь 50 миллионов, возможно, ограничился бы каким-нибудь одним-единственным миллионом и его почтенной семье пришлось бы существовать на 50 тысяч франков ренты. Dii, talem avertite casum! (Ф. Энгельс, Отрывок из Фурье о торговле.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Di tál(em) avértite cásum!

  • 12 Fléctere sí nequeó superós Acherónta movébo

    Если небесных богов не склоню, Ахеронт всколыхну я. [ Ахеронт - мифическая река подземного царства. - авт. ] (т. е. приведу в движение подземные силы.)
    Вергилий, "Энеида", VII, 312 - слова Юноны, сулящей Энею бедствия в Италии:
    Ábsumpt(ae) ín Teucrós virés caelíque marísque.
    Quíd Syrtés aut Scýlla mihí, quid vásta Charýbdis
    Prófuit? Óptató condúntur Thýbridis álveo,
    Sécurí pelag(i) átque meí. Mars pérdere géntem
    Immaném Lapithúm valuít, concéssit in íras
    Ípse de(um) ántiquám genitór Calydóna Diánae,
    Ást ego mágna Jovís conjúnx, nil línquer(e) ináusum
    Quáe potu(i) infelíx, quae mémet in ómnia vérti,
    Víncor ab Aeneá. Quod sí mea númina nón sunt
    Mágna satís, dubit(em) háud equid(em) ímploráre quod úsquam (e)st:
    Fléctere sí nequeó superós, Acherónta movébo.
    Сил, чтобы тевкров сломить, не хватило и морю, и небу.
    Чем зияющий зев Харибды, и Сцилла, и Сирты
    Диких лапифов сгубить, и Диане разгневанной отдал
    Сам родитель богов Калидон на расправу старинный.
    Я же, царица богов, супруга Юпитера, средства
    Все, что могла испытать, испытала, ничем не гнушаясь, -
    Власти великой моей, я молить других не устану:
    Если небесных богов не склоню - Ахеронт я подвигну.
    (Перевод С. Ошерова)
    Несомненно, что г-н Бисмарк ввязался в историю, которая не по силам ни ему, ни всему теперешнему режиму. Если дело закончится мирно, то имеющиеся в его распоряжении фонды будут растрачены и поэтому он окажется в безвыходном положении; если же будет война, то он должен будет Acheronta movere, который, наверное, его поглотит. (Ф. Энгельс - К. Марксу 16.V 1866.)
    То, что нам сегодня не посчастливилось - ничего не значит. Нужно искать дальше, терпеливо и старательно, не пренебрегая ничьим искренним участием. Странно было бы также, если бы мы понесли полное поражение. И не забывай, что это лишь начало нашей работы и что древний поэт сказал очень мудро, хотя и односторонне: flectere si nequeo superos, Acheronta movebo. (Иван Франко, Близнецы.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Fléctere sí nequeó superós Acherónta movébo

  • 13 Liquefácto témpora plúmbo

    Вергилий, "Энеида", IX, 581-89:
    Ínsignís facié, genitór quem míserat Árcens,
    Flúmina pínguis ub(i) ét placábilis ára Palíci:
    Díffidit ác multá porréct(um) exténdit haréna.
    Сын Аркента стоял, красотой и убором блистая:
    Плащ его алый горел, иберийским окрашенный соком,
    Золотом панцирь сиял; Аркент родитель в сраженья
    Сына послал, что в лесах материнских над током Симета
    Вскормлен был - там, где Паликов алтарь стоит миротворный.
    Сам, отставив копье и пращой свистящею трижды
    Круг над собой описав, свинцовый слиток в героя
    Метко Мезентий послал: полетел свинец, расплавляясь -
    И с размозженным виском на песке противник простерся.
    Он наклоняется за деньгами; я стреляю; и я так хорошо прицелился, что он, падая, уткнулся головой прямо в деньги, которые выкапывал.
    - Ах, патер! [ прозвище бандита, данное ему за знание латыни. - авт. ] - сказал Брандолаччо. - Я завидую такому выстрелу. Воображаю, как ты смеялся! - Я попал bastiaccio [ Корсиканцы, живущие в горах, презирают жителей Бастии и не считают их земляками. Они никогда не говорят о них bastiese, а всегда bastiaccio; известно, что окончание accio обычно употребляется в презрительном смысле (примечание Мериме) ] в висок, - продолжал бандит, - это напоминает мне стихи Вергилия:
    ...Liquefacto tempora plumbo
    Diffidit, ac multa porrectum extendit arena.
    Liquefacto! Верите ли вы, синьор Орсо, что свинцовая пуля расплавляется от быстроты своего полета в воздухе? Вы учились баллистике, и наверно должны сказать мне: правда это или заблуждение? (Проспер Мериме, Коломба.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Liquefácto témpora plúmbo

  • 14 armipotens

    armipotēns, entis (arma u. potens), waffenmächtig, kriegerisch, tapfer, Minerva, Acc. fr.: Mavors, Lucr.: Mars, Verg.: Achilles, Verg.: diva, Minerva, Verg.: ductor, genitor, Claud.: v. Örtl., Syria, ICt.: Ausonia, Stat.

    lateinisch-deutsches > armipotens

  • 15 assum [1]

    1. as-sum (ad-sum), affuī (adfuī), adesse, u. dazu afforem (adforem) = affutūrus (adfutūrus) essem, affore (adfore) = affutūrum esse, anwesend-, zugegen sein, dasein (Ggstz. abesse), zuw. auch herzukommend dasein = erscheinen, sich einstellen, I) im allg.: a) v. Pers.: α) mit dem Körper, absol., ades u. adesdum, sei da = bleib da, Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 29): heri, cum non adessetis, Cic.: omnes, qui aderant, alle Anwesenden, Caes.: cum hostes adessent, anrückten, Liv. – m. Ang. wie? assum praesens praesenti tibi, Plaut.: adest praesens vir singulari virtute, M. Bibulus, Cic.: praesto etiam assum, Acc. fr.: sed ubi est frater? Ch. praesto adest, Ter.: fit enim nescio qui, ut quasi coram adesse videare, cum scribo aliquid ad te, Cic.: ibi tum filius cum illis unā aderat frequens, Ter. – m. Ang. wo? sed hic num quis adest? Plaut.: iam ego inibi adero, Pompon. com. fr.: iam hic adero, gleich bin ich wieder da, Ter.: u. so prius ego tuā opinione hic adero, Plaut.: domi assitis facite, Ter.: assum apud te, genitor, Acc. fr.: apud te assum Sosia idem, Plaut.: mane ad portam adesse, Cic.: in tabernaculo, Plaut.: in foro, Liv.: ante oculos, Verg.: portis (Dat.), Verg.: m. Abl. od. Genet. loc., Amphipoli, Brundisi, Liv.; vgl. Weißenb. Liv. 45, 28, 8. – m. Ang. woher? u. auf welchem Wege? hi ex Africa iam affuturi videntur, Cic.: adsum atque advenio Acheronte vix viā altā atque arduā per speluncas saxis structas, Enn. fr.: Galli per dumos aderant, Verg. – mit Ang. wohin? huc ades, o formose puer, komm hierher, Verg.: quaeritis, quare huc assim, Ov.: primā face cubiculum tuum adero, werde ich in deinem Gemach erscheinen, Apul. met. 2, 10: u. so ibid. 5, 5 in. – β) mit dem Geiste, in der Formel adesse animo od. (v. mehreren) animis, mit dem Geiste zugegen sein, sowohl um gehörig aufzumerken, ades animo, Ter., od. bl. ades, Plaut., gib acht! (s. Brix Plaut. Men. 643): eum non affuisse animo, Cic.: adestote omnes animis, Cic.: adeste aequo animo! schenkt ein geneigtes Gehör! Ter. (s. Spengel Ter. Andr. prol. 24). – als auch um die Geistesgegenwart, den Mut nicht zu verlieren, gefaßt sein, ruhig sein, ades animo et omitte timorem, Scipio, Cic.: quam ob rem adeste animis, iudices, et timorem, si quem habetis, deponite, Cic. – b) v. Lebl., bes. v. körperl., geistigen u. zeitlichen Zuständen u. Verhältnissen, dasein, vorhanden sein, zur Hand sein, zu Gebote stehen, zuw. auch im Anzuge sein, bevorstehen, sich zeigen, frumentum conferri, comportari, adesse dicere, Caes.: largitur in servos, quantum aderat pecuniae, Tac.: ubi vis, dona tibi adsunt a Phaedria, kommen dir, Ter. – tanti aderant vesicae et viscerum (al. torminum) morbi, ut etc., Cic.: etiamsi certa pestis adesset, (se) mansurum potius, quam etc., Sall. – isto bono utare, dum adsit, cum absit, ne requiras, Cic.: corpore nihil nisi praesens et quod adest sentire possumus, Cic.: illis robur aetatis affuerat, Tac.: vim affore verbo crediderat, Verg. – assunt multa eius rei exempla, Quint.: adest ingens seditio, ingens certamen, Liv.: si iam adest vitae meae finis, Curt.: adesse supremam horam, Curt.: vesper adest, Catull.: aderat iudicio dies, Liv.: adesse Romanis ultimum diem, Liv.: nunc adest occasio bene facta cumulare, Plaut.: nunc probrum atque partitudo prope adest, ut fiat palam, Plaut.: aderit tempus od. dies, cum etc., es wird die Zeit kommen, wo usw., Acc. tr. u. Komik. (s. Ribbeck Coroll. ad Tragic. Fragm. p. LVIII sq.): u. so bl. prope adest, cum etc., bald kommt die Zeit, wo usw., Komik. (s. Spengel Ter. Andr. 152).

    II) in bestimmter Absicht dasein, erscheinen, zugegen sein, auf dem Platze sein, bei der Hand sein, nahe sein u. in bestimmter Absicht erscheinen, sich einstellen, a) übh.: α) v. Menschen: primum me ipsum vigilare, adesse, Cic.: ipse dux hostium suis aderat atque eos hortabatur, Caes. – m. Ang. wo? od. wobei? oft zugl. m. Ang. als wer? durch Adjj. od. Substst., Caesar ubique aderat, Vell.: nunc ultro ad cineres et ossa parentis assumus, Verg.: in agmine modo in primis modo in postremis aderat, Sall.: in operibus, in agmine atque ad vigilias multus (fleißig) adesse, Sall.: egomet in agmine, in proelio consultor idem et socius periculi vobiscum adero, Sall.: in eo cornu non Poetelius solus, sed Sulpicius etiam hortator affuerat, Liv. (vgl. suus cuique animus memor ignominiae adhortator aderat, Liv.). – u. (als Feind) m. Angabe gegen wen? adversus hostes, Sall.: in semisomnos barbaros, Tac. – m. Ang. wie gestimmt? durch Adjj., iam omnes feroces aderant, Sall.: Numidae infensi adesse atque instare, Sall.: Masinissa dies noctesque infestus aderat, Liv. – m. Ang. des Zweckes wozu? durch ad m. Akk., nunc ades ad parendum vel ad imperandum potius, stell dich, um Order zu parieren oder vielmehr um Order zu erhalten, Cic.: adsint tempori (zur rechten Zeit) ad metendum, Gell.: adesse ad magnitudinem beneficiorum, zum Empfang so großer Wohltaten gleich bei der Hand sein, Tac. – od. durch Infin., non Teucros delere aderam, Sil. 9, 532. – u. unpers. (vgl. πάρεστί μοι), aderit cognoscere, man wird erkennen können, Avien. progn. 80. – β) v. der Gottheit, adsis placidusque iuves, Verg.: m. Ang. wie? als wer? adsis favens, Verg.: sui sceleris ultores adesse deos, Curt. – m. Ang. wem? durch Dat., origini Romanae, rebus Romanis, sich gnädig zeigen, förderlich sein, unser »sein mit« usw., Liv.: querelis nostris, armis (nostris), unserer Kl., unserer W. sich annehmen, Liv.: si fortuna coeptis affuerit, hold ist, Tac.: fortunam et deos et numen Othonis adesse consiliis, adfore conatibus testabantur, Tac. – b) als Teilnehmer, Zeuge, Zuschauer zugegen sein, erscheinen, einer Sache beiwohnen, an etw. teilnehmen, bei etw. mitwirken, m. Ang. wo? od. wobei? ad suffragium, Cic.: in senatu, Cic.: in hac re, Ter.: in magnis rebus, Nep.: in pariundo, Ter. Andr. 771: durch Dat., comitiis, Cic.: pugnae, Liv.: omnibus periculis, Nep.: colloquio, Lic.: convivio, spectaculo, Suet.: eorum recitationibus, Plin. ep.: cur istuc vadimonio assum? Nov. fr. – absol., is dies, quo me adesse iusserat, Cic.: quasi nusquam adfueris (verst. in pariundo), Tert.: nec adfuisse usque Philippum, Curt.: ut paene liberum sit senatori non adesse, zu kommen und nicht zu kommen, Cic.: ille nec iratos sensit adesse deos, Ov. – u. in der publiz. Formel adesse scribendo senatus consulto od. decreto, bei Abfassung eines Senatsbeschlusses zugegen sein, Cic.: u. bl. adesse scribendo, SC. b. Cic. – c) als Berater, als Beistand einer Pers. od. Sache zur Seite stehen, beistehen, jmds. od. einer Sache sich annehmen (Ggstz. abesse, deesse, s. Oudend. Schol. ad Cic. ep. p. 66), semper absenti Deiotaro, Cic.: alcis rebus, Cic.: intercessioni, Liv.: ego apud consulem deprecator defensorque vobis adero, Liv.: alci (einem Richter od. Fürsten) adesse in consilio, Cic. u. Nep. – So namentl. v. Rechtsbeistande, als Verteidiger, Vertreter erscheinen, sich jmds. od. einer Sache als Vertreter annehmen, jmd. od. eine Sache vertreten, ius qui profitebitur, adsit, Ov.: volo ego adesse hic advocatos nobis in turba hac, Ter.: u. so adesse Quinctio, amicis, Cic.: partibus, Plin. ep.: tali causae, Quint.: ei sententiae, Plin. – m. Ang. wozu? durch ad m. Akk., ad hanc rem, Ter.: ad defendendam causam, Ter.: ad rem agendam, Cael. fr. b. Quint. – m. Ang. wo? durch in m. Abl., in iudicio, Cic.: in foro, Liv. – m. Ang. in welcher Sache? durch in m. Abl., in hac causa, Cic.: u. (bildl.) in sua causa omnium libertati, Liv. – m. Ang. gegen wen? contra Satrium, Cic.: adversus privatum intemperantius, Suet. – d) als Angeklagter od. Ankläger vor Gericht erscheinen, α) als Angeklagter, sich stellen, adesse iuberi, Cic.: Amphipoli (zu A.) adesse iuberi, Liv.: u. alqm Amphipoli adesse iubere, Liv.: adesse ad iudicium, Cic. – β) als Ankläger, adesse in iudicio, Cic. Verr. 4, 113 (vgl. no. c): citatus accusator M. Pacilius nescio quo casu non respondit, non adfuit, Cic. Verr. 2, 98. – / Archaist. Konj. Präs. adsiem, Verg. catal. 5, 6: adsies, Prud. perist. 2, 569: adsiet, Plaut. asin. 415; Pseud. 924 u. 1114. Ter. adelph. 619. Cato r. r. 141, 4: adsient, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 32. Ter. Phorm. 313. – arch. Konj. Imperf. adesent = adessent, Corp. inscr. Lat. 1, 196, 6. – arch. Fut. adessint = aderunt, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 63. – arch. Perf. arfuerunt = adfuerunt, Corp. inscr. Lat. 1, 196, 2. – archaist. Infin. Perf. arfuisse (= adfuisse), SC. de Bacch. im Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 21.

    lateinisch-deutsches > assum [1]

  • 16 attono

    at-tono (ad-tono), tonuī, tonitum, āre, andonnern, I) eig.: ipsa altitudo attonat summa, setzt ihre Höhen dem Donner aus, Maecen. b. Sen. ep. 19, 9. – II) übtr. (wie εμβονταν), betäuben, verblüffen, in Bestürzung versetzen, alqm, Ov.: quis furor vestras attonuit mentes? Ov.: genitor attonitus est m. folg. Acc. u. Infin. Praes. Pass., Ov. met. 7, 426.

    lateinisch-deutsches > attono

  • 17 consido

    cōn-sīdo, sēdī, sessum, ere, sich niedersetzen, absol., od. m. Ang. wo? durch Advv. od. Praepp., od. durch Genet. od. Abl. loc., 1) eig.: a) v. leb. Wesen (Ggstz. surgere, consurgere, excitari, d.i. aufstehen, sich erheben, od. ambulare, umhergehen; u. Perf. consedisse, Ggstz. stare, stehen), leniter ambulare, hinc considere opus est, Cels.: pastor nec recubet nec considat, Col.: legati considere iussi, Curt. – gew. m. Ang. wo? cur non hic corulis mixtas inter considimus ulmos? Verg.: in ara, Nep.: in arbore od. in foro (v. Bienenschwarm), Liv.: apud Sigillaria in libraria, Gell.: in atrio, Val. Max.: in molli herba, Verg.: in conspectu (Angesicht gegen Angesicht = einander gegenüber), Cic.: in lecto alcis, Val. Max.: in sede alcis, Liv.: in sedili alto, Cels.: in aurea sella, in curuli sella, Aur. Vict.: in turre (v. einem Vogel), Curt.: sub arguta ilice, Verg.: super eum cumulum, Cic.: propius ipsum, Curt. – positis sedibus, Liv.: ante foros longis scamnis, Ov.: tergo tauri, Ov. – zugl. m. Dat. pers., dormienti in labellis (v. Bienen), Cic.: ei ius dicenti in capite (v. einem Spechte), Val. Max.: Romano repente in galea (v. einem Raben), Liv.: ingredienti cum fascibus forum dexteriore umero (v. einem Adler), Suet. – zugl. m. cum u. Abl., hoc poteras mecum considere saxo, Ov. – So nun bes.: α) zu gelehrter Unterhaltung sich wo niederlassen, si videtur, hic considamus in umbra, Cic.: c. eodem in spatio, Cic.: in propatulo propter Platonis statuam, Cic. – Passiv unpers., in silvam venitur et ibi magna cum audiendi exspectatione considitur, Cic. – β) im Theater usw. als Zuschauer sich niederlassen, in orchestra, Suet. Aug. 44, 1: inter patres, Tac. ann. 13, 54. – γ) zur Beratung-, zu Gericht sich niederlassen, Sitzung halten, v. der Volksversammlung in Athen, in theatro c., Cic. – v. den Senatoren in Rom, priusquam consideret quisque, Suet. – bes. v. den Richtern, ut primum iudices consederunt, Cic.: eos tres recuperatores considere iussit, Liv.: Argolicos duces mediis considere castris iussit et arbitrium litis traiecit in omnes, Ov.: c. certo anni tempore in finibus Carnutum in loco consecrato (v. den Druiden), Caes. – v. Jupiter als König u. Richter, consedit genitor tum deorum maximus, Phaedr. – m. ad u. Akk., ad ius dicendum (v. den Suffeten in Karthago), Liv.: ad causam cognoscendam (v. Diktator), Liv. – m. in (gegen, über) u. Akk., in hunc reum, Cic. – selten v. Beklagten, introductum in tabernaculum (Persea regem) adversus advocatos in consilium considere iussit, den zum Kriegsrat Berufenen gegenüber Platz zu nehmen, Liv. 45, 7. § 5. – δ) als milit. t. t., teils = in der Schlachtlinie sich in Anschlag niederlassen, sich in Anschlag legen, triarii sub vexillis considebant sinistro crure porrecto etc., Liv. 8, 8, 10. – teils = sich in Hinterhalt legen, Gabiniā viā occultum considere iubet, Liv.: in insidiis, Liv.: cum cohorte sua in insidiis loco obscuro, Liv.: cum parte (militum) occultum loco ad insidias opportuno, Liv.: inter virgulta, Sall.: in silva, Curt. – teils übh. = nach einem Marsche, auf der Flucht u. dgl. irgendwo sich lagern, sich festsetzen, Aufstellung nehmen, totam noctem itinere facto consedit, Sall.: hic consedit, Caes.: c. non longius mille passibus ab nostris munitionibus, Caes.: haud procul, Curt.: haud procul oppido stativisque hostium, Liv.: haud longe a mari prope Cirtam oppidum, Sall.: circiter duum milium intervallo ante eos, Sall.: contra eum duum milium spatio, Caes.: ad ripas Rheni, Caes.: proiectā palude ad ripas Sequanae e regione Lutetiae contra Labieni castra, Caes.: haud procul inde ad confluentes in ripis utriusque amnis, Liv.: sine centurione ullo apud Philomelium, Cic.: in eo colle, Sall.: propter Hannibalis copias, Enn. fr.: utrimque pro castris (v. zwei Heeren), Liv.: sub monte, Caes.: sub ipsis radicibus montium, Sall.: trans id flumen, Caes.: superioribus locis, Sall.: plebs in colle, qui sacer appellatur, armata consedit, Val. Max. – ε) auf eine kürzere od. längere Zeit an einem Orte sich niederlassen, sich festsetzen, wo seinen Aufenthalt nehmen, v. Seefahrern auch = wo anlegen, landen, hic an Antii, Cic.: Tarquiniis, Liv.: Cretae, Verg.: in Ubiorum finibus, Caes.: in hoc campo, Curt.: Atraciis in oris, Prop.: Latio, Verg.: Ausonio portu, Verg. – m. in u. Akk., in novam urbem, Curt. 7, 3 (14), 23. – insbes., v. Buhldirnen, tabernae, unde tabernariae, quod ibi soleant considere, Isid. 15, 2, 43.

    b) v. lebl. Subjj., sich niedersetzen, niedersinken, in sich zusammensinken, zu Boden sinken, einsinken, deutsch auch bl. sich setzen, sich legen, sinken, sich senken, quae (Alpes) iam licet considant, Cic.: Ilion ardebat neque adhuc consederat ignis, Ov.: donec consideret pulvis, Curt.: ne considat (cutis), Cels. – m. in u. Abl., in Veliterno agro terra ingentibus cavernis consedit, Liv.: quo fit, ut per se singula intestina in suas sedes reducantur et in his considant, Cels.: cum omnia sacra profanaque in ignem considerent, Tac. – m. in od. intra u. Akk., Arpini terra campestri agro in ingentem sinum consedit, Liv.: omne mihi visum considere in ignes Ilium, Verg.: quae excesserunt intra uterum considunt, Cels.

    II) übtr.: a) v. leb. Wesen: α) gleichs. sich niederlassen, wo Platz nehmen, c. in otio, sich der Muße hingeben, Cic.: secedere et in alia parte considere, auf eine andere Seite (mit seiner Meinung) treten, Sen. – β) (συνιζάνειν) gleichs. durch Verlust des moral. Haltes zu Boden sinken, totam videmus consedisse urbem luctu, durch Trauer niedergeschlagen, in Trauer versunken ist, Verg. Aen. 11, 350.

    b) v. lebl., bes. abstr. Subjj.: α) gleichs. sich nie derlassen, wo Platz nehmen od. greifen, eine bleibende Stätte finden, sich festsetzen, sich einnisten, quorum (ludorum) religio tanta est, ut ex ultimis terris arcessita in hac urbe consederit, Cic.: improbitas, si cuius in mente consedit, Cic. – β) gleichs. sinken, teils durch Abnahme der intensiven Stärke, sich legen, motus (Aufruhr) consedit, Liv. epit.: quia praesentia satis consederant, da für jetzt die Ruhe hinlänglich gesichert war, Tac. – ardor animi consedit, Cic.: cum iam consedisset ferocia ab re bene gesta, Liv.: ubi primus terror ab necopinato visu consedit, Liv.: alcis furor consedit, Cic.: omnis quae me urgebat de re publica cura consedit, Cic. – teils durch Abnahme der Geltung, in Vergessenheit sinken, consedit utriusque nomen in quaestura, Cic. Mur. 18. – γ) gleichs. sich senken, v. der Rede, abfallen, sich verlaufen, sich zu Ende neigen, ut eorum verborum iunctio... varie distincteque considat, Cic. de or. 3, 191. – / Perfekt-Form considerat, Enn. sat. 14: considerant, Tac. ann. 1, 30: consideramus, Plin. ep. 6, 20, 14. Gell. 5, 4, 1. Vgl. Wagner Verg. ecl. 7, 1 not. crit. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 415.

    lateinisch-deutsches > consido

  • 18 deficio

    dē-ficio, fēcī, fectum, ere (de u. facio), eig. wegmachen, I) intr. oder refl., sich weg-, fortmachen, u. zwar: A) eine Verbindung trennend = sich losmachen, abtrünnig od. untreu werden, a) im polit. Sinne (Ggstz. in fide manere, ad officium redire), defecerat Samus, descierat Hellespontus, Nep.: ne cuncta Gallia deficeret, Caes.: ut civitates eius insulae, quae semel in amicitiam nostram venissent, numquam postea deficerent, Cic. – ne civitas eorum impulsu (auf ihren Antrieb) deficeret, Caes.: iam nonnullae insulae propter acerbitatem imperii defecerant, Nep: – ne Apulia omnis ad (bei) praesentem terrorem deficeret, Liv.: ne illi ad spem amicitiae Romanorum (bei der Aussicht auf die Fr. der R.) deficerent, Liv. – m. ab u. Abl., selten m. bl. Abl.von wem? deficientes a fide societatis Lacedaemonii, Iustin.: qui (Tissaphernes) ab amicitia regis defecerat, Nep.: ceteri qui unā cum illo a re publica defecerunt, Cic.: consules a senatu, a re publica, a bonis omnibus defecerant, Cic.: numquam isti populi, nisi cum deerit ad quem desciscant, ab nobis non deficient, Liv.: animadvertit non modo Romae sed ubique cotidie magnam multitudinem deficere a cultu idolorum et ad religionem novam damnatā vetustate transire, Lact. – illis legibus (von den G.) populus Romanus prior non deficiet (wird nicht abgehen); si prior defexit publico consilio dolo malo, tum etc., alte Eidesformel b. Liv. 1, 24, 7 sq. – m. ad u. Akk., defecere ad Poenos hi populi, Liv.: post victoriam maior pars Asiae ad eum defecit, Iustin.: qui primus a patribus ad plebem defecisset, Liv.: Athenienses et Thebanos ab eo ad Persas defecisse, Iustin. – b) moral. od. intellektuell: si a virtute defeceris, Cic.: ut a me ipse deficerem (mir selbst untreu würde), Cic.: si plane a nobis deficis (von unserer Ansicht), Cic.: si utilitas ab amicitia defecerit, Cic.

    B) abnehmend, schwindend sich wegmachen od. wegbleiben, abnehmen, abfallen, ausgehen, ausbleiben, aufhören, a) dem Umfange, der Größe, Höhe nach, v. Monde, abnehmen (Ggstz. crescere), eadem autem, quae crescente lunā gliscunt, deficiente contra defiunt, Gell. 20, 8, 5. – v. Sonne u. Tag, untergehen, sich neigen, erlöschen, quā venit (deus = sol) exoriens, quā deficit, Prop.: ubi dies deficit, ibi noctem agunt, Mela: die iam deficiente, Petron. – v. Sonne u. Mond, sich verfinstern, quod navigantibus eis sol defecerat (eine Sonnenfinsternis eingetreten war), Iustin.: solem lunae oppositu solere deficere, Cic.: luna interpositu interiectuque terrae repente deficit, Cic.: serenā nocte subito candens et plena luna deficit, Cic.: sol deficiens, Cic.: luna deficiens, Curt.: rationes veras solis et lunae deficientium scire, Gell. – v. Feuer u. Licht, ab-, ausgehen, erlöschen, ubi ignem deficere extremum videbat, Verg. Aen. 9, 352 (verschieden von Verg. Aen. 2, 505, s. no. b): quoties defecerat lumen, renovabat, Petron. 111, 4. – v. Gewässern, abnehmen, zurücktreten, sich verlieren (Ggstz. crescere, increscere, exuberare, exaestuare), fons meridie semper deficit; mox increscens ad medium noctis exuberat, ab eo rursus sensim deficit, Plin.: stagnum incertae altitudinis, utcumque exaestuat aut deficit mare, flutet od. ebbet, Liv. – v. Quellen u. Flüssen, ausbleiben, versiegen, deficiunt laesi carmine (durch Zauberspruch) fontis aquae, Ov.: Euphrates nusquam manifesto exitu effluit, ut alii amnes, sed deficit, Mela. – v. der Welt, untergehen (Ggstz. nasci), s. Quint. 5, 10, 79. – v. Befestigungswerken, weichen, nachgeben, Curt. 4, 4 (19), 12.

    b) der Ausdehnung in die Länge nach, aufhören, quā deficit ignis (wohin das Feuer nicht gedrungen ist), Verg. Aen. 2, 505 (verschieden von Verg. Aen. 9, 352, s. oben no. a): quoniam talis semper figura mucrone deficiat, Plin.: gestatio buxo aut rore marino, ubi deficit buxus, ambitur, Plin. ep. – bes. v. Örtl., deficiunt silvae, Ov.: ultima pars aulae deficientis erat, Mart.: in deficiente iam porticu, Petron.

    c) der Menge, Zahl, dem Inhalte nach, abnehmen, auf die Neige gehen, nicht (mehr) ausreichen, ausgehen, mangeln, fehlen, α) übh. (Ggstz. crescere, superare): non materia, non frumentum deficere poterat, Caes.: fructus (al. frons) ex arboribus deficiebat, Caes.: postquam inter arenas radices quoque et herbae defecerant, Sen.: pabulo circa deficiente, Plin.: aqua etiam defecerat, Curt.: cum eius generis (an derart Leuten) copia deficeret, Caes.: non deficiente crumenā (mit hinreichenden Mitteln), Hor. ep. 1, 4, 11: deficiente crumenā et crescente, Iuven. 11, 38: utrum superans an deficiens materia (Körpersäfte) laeserit, Cels.: si vel superans aliquid vel deficiens (ein Übermaß od. ein Mangel) adversam valetudinem creet, Cels.: si lacrimae deficient, Ov. – v. Abstr., nec vero levitatis Atheniensium exempla deficiunt, Cic.: deficit non voluntas, sed spes, Cic.: quod mihi consuevit in ceteris causis esse adiumento, id quoque in hac causa deficit, Cic. – v. Pers., cum esset Demosthenes, multi oratores magni et clari fuerunt et ante fuerant nec postea defecerunt, Cic. or. 6: Pygmaei, minutum genus, et quod pro satis frugibus contra grues dimicando defecit (ausgegangen ist), Mela 3, 8, 8 (3. § 81). – Insbes. als jurist. t. t., α) v. Rechtsfällen = wegfallen, in Wegfall kommen, keine Anwendung finden, nicht stattfinden od. -haben, nicht eintreten, zB. deficit actio, ICt.: deficit interdictum, ICt. – β) prägn., v. Pers., in Vermögensverfall kommen, verarmen, bankrott-, zahlungsunfähig werden, nisi principales debitores defecerint, Callistr. dig. 49, 14, 3. § 8: deficit Matho, Iuven. 7, 129 (vgl. unten no. II defici facultatibus, Ulp. dig. 23, 3, 33 in.).

    d) der Zeitdauer nach, nicht ausreichen, zu kurz sein, dies deficiat, si velim numerare, quibus bonis male evenerit, Cic.: dies deficiat, si velim paupertatis causam defendere, Cic. (vgl. no. II, a, wo dies iam me deficiet, si etc.): si tempus anni ad bellum gerendum deficeret, Caes.: utque solebamus consumere longa loquendo tempora, sermoni (al. sermonem) deficiente die, Ov. trist. 5, 13, 27 sq.

    e) der Reihenfolge nach aufhören, erlöschen, remotus iam deficientis affinitatis gradus, Plin. pan. 39, 6: progenies Caesarum in Nerone defecit, Suet. Galb. 1.

    f) der intensiven Stärke, inneren Kraft, dem Grade nach abnehmen, ausgehen, auf die Neige gehen, erlahmen, ermatten, erlöschen, in Verfall kommen, dahinschwinden, sinken, erschöpft (entkräftet, abgespannt, geschwächt, gelähmt) sein od. sich fühlen, die Kraft (Kräfte) verlieren, von Kräften kommen,α) v. sächl. Subjj., u. zwar v. Körper, v. Gliedern, Körperkräften u. dgl., deficiunt corpora, Quint.: in ipso gelu deficientia corpora, Curt.: inclinatum ac deficiens caput, Curt.: id membrum, quod deficit, das gelähmte Glied, Cels.: membra deficere coeperunt, Curt.: me tenuit moriens deficiente manu, Ov.: deficiunt ad coepta manus, Ov.: quorundam adversus hostes deficit manus, Sen. rhet. – anima deficit, es tritt Ohnmacht ein, Cels.: deficientibus animis, indem die Besinnung ausging, Liv.: antequam ultimus spiritus deficeret, Curt. – ne vires deficiant, utique eo die cibum assumere debet (aeger), Cels.: quamvis consenuerint vires atque defecerint, Cic. – v. der Stimme u. Rede, vox iam deficere coeperat, Curt.: credo, si meis horis in accusando uti voluissem, vererer, ne mihi crimina non suppeterent, ne oratio deesset, ne vox viresque deficerent, Cic.: deficiente oratione, da ihm die Worte ausgingen, Liv.: deflere dicitur ore suam deficiente necem (v. Schwan), Ov. – v. physischen Zuständen, itaque et animantes, cum calor defecerit, tum interire, Cic. de nat. deor. 3, 15. – v. polit. Zuständen, bellum ibi aliquando defecit, Flor. 4, 2, 6: deficiente cotidie regis maiestate, täglich (an Ansehen) abnahm, sank, Iustin. 3, 1, 1. – v. Rechtszuständen, si cautio medio tempore defecerit, wenn die bestellte Kaution in Verfall gekommen ist (= wegen Zahlungsunfähigkeit des Schuldners nicht erfüllt werden kann), Papin. dig. 35, 1, 73. – v. geistigen u. gemütlichen Zuständen, noli ergo mirari, si pictura deficit, wenn die Malerkunst (in ihren Leistungen) sinkt (herunterkommt), Petron.: deficit ars animique cadunt, Ov.: nisi memoria (das Gedächtnis) forte defecerit, Cic.: utcumque defecere mores (Zucht u. Sitte), Hor.: cur deficiat animus (Mut)? Quint.: u. so primum animi, deinde corpora deficere coeperunt, Curt. – m. Dat. wem? mihi iam toto hic furor non deficit anno, hört auf, Prop. 1, 1, 7. – m. in u. Abl., ut id (odium) in me uno potius, quam in optimo quoque et in universa civitate deficeret, aufhörte (sich austobte), Cic. post red. ad Quir. 1; vgl. duo milia, in quibus occidendis defecerat rabies, Curt. 4, 4 (19), 17. – poet. m. folg. Infin. = nachlassen, aufhören zu usw., Lucr. 1, 1040. Caes. German. Arat. 260 (vgl. unten no. β). – β) v. persönl. Subjj.: is qui deficit, der Schwache, Cels.: lassus tam cito deficis viator, Mart.: medicus si deficere aegrum non intellegit, Sen.: deficiebat elephantus, Curt.: equus deficiens procubuit, Curt.: malle eum deficere quam desinere, daß ihm eher der Atem als die Rede ausgehe, Quint.: optimus virtutis finis est antequam deficias desinere, Sen. rhet.: nec tamen illi defecerunt (ermatteten [im Forschen]) neque nos studium exquirendi defatigati relinquemus, Cic.: Ggstz. incertum est an (filii) proficiant (gedeihen), an deficiant (schwächlich werden), Augustin. in psalm. 38, 19. – m. Abl. wodurch? womit? et simul lassitudine et procedente iam die fame etiam deficere, Liv.: quod multi Gallicis tot bellis defecerant, schwach, invalid geworden waren, Caes.: neque coniuncti Albicis (mit den Alb.) comminus pugnando deficiebant, ermatteten nicht durch den Nahkampf = ließen es nicht im N. an sich fehlen, Caes. – def. totā mente, ganz von Sinnen kom men, ganz die Besinnung verlieren, Ov.: def. animo, den Mut (die Hoffnung) sinken lassen, zB. animo deficiens, ohne Hoffnung u. Trost, Lucr.: ipse animo non defecerat tanto accepto incommodo, Caes.: sin a vobis deserar, tamen animo non deficiam, Cic.: consul nec animo defecit nec consilio, dem K. ging weder der Mut noch die Einsicht ab, Liv.: non tamen defecere animis Tyrii, Curt. – def. vitā, mit dem Leben auf die Neige kommen, verscheiden, Plaut. asin. 609. – def. sanguine et spiritu, an der Verblutung verscheiden, Val. Max. 3, 2. ext. 5. – m. folg. Infin., nachlassen, aufhören zu usw., Tibull. 4, 1, 191. Rutil. Lup. 2, 18 (vgl. oben no. α a. E.). – Prägn., αα) die Besinnung verlieren, in Ohnmacht fallen, animo linquuntur deficiuntque, Scrib.: deficit in thalamis, Val. Flacc. – ββ) den Halt verlieren, den Mut sinken lassen, kleinmütig werden (s. Heinse Ov. her. 19, 8. Duker Flor. 2, 2, 17. Burm. Ps. Quint. decl. 339), sed tamen quam diu vos eritis in spe, non deficiam, Cic.: ne unā plagā acceptā patres conscripti concĭderent, ne deficerent, Cic.: Turnus ut infractos adverso Marte Latinos defecisse videt, Verg.: deficit ingenti luctu rex ipse Latinus, Verg.: ne hi propter suorum paucitatem et hostium multitudinem metu (aus F.) deficerent, Auct. b. Afr.: nec defuerant qui ipsi Punici maris nomine ac terrore deficerent, Flor. – in duris (in Drangsalen) haud umquam defice, laß nicht den Mut sinken, Val. Flacc. 4, 35. – γγ) verscheiden, hinsterben, cum deficere eum amici viderent, Iustin.: paulatim defecit, Sen.: defecit prope lucem, Suet.: in ea voce defecit, Suet.: eo anno, quo ille defecit, Sulp. Sev.: voces (Äußerungen) deficientis, Tac.: momenta (Stadien) deficientis, Tac.

    g) als jurist. t. t., vom zur Erbschaft Berufenen, der sie aber nicht erwerben will od. kann, ausfallen, in Wegfall kommen, nicht in Betracht kommen, deficiente gradu nepotum, wenn die Abstufung der E. in Wegfall kommt, ICt.: is in parte quoque deficientis est heres, ICt.: deficientium partes accipere, ICt.

    II) v. tr.: a) act., jmd. verlassen = jmd. im Stiche lassen, sich jmdm. entziehen, von lebl. Subjj. auch jmdm. ausbleiben, ausgehen, auf die Neige gehen, dahinschwinden, jmdm. abgehen, gebrechen, für jmd. nicht ausreichen, α) v. Pers.: quoniam me Leontina civitas atque legatio propter eam quam dixi causam defecit, mihimet ineunda ratio est etc., Cic. Verr. 3, 110: genitor Phaëthontis (der Sonnengott) cum deficit orbem, sich der Welt entzieht (= sich verfinstert), Ov. met. 2, 382: Somnus (Schlaf als Gott) sollicitas deficit ante domos, Tibull. 3, 4, 20. – absol., dubiis ne defice rebus, laß (mich) nicht im Stiche, Verg. Aen. 6, 196. – β) v. lebl. Subjj.: αα) m. Acc. pers.: ipsos res frumentaria deficere coepit, Caes.: non eum defecit mare, sed commeatus, Mela: cum non solum vires, sed etiam tela nostros deficerent, Caes.: cum oppidanos iam tela, iam vires, iam ante omnia animus (Mut) deficeret, Liv.: frustra meae vitae subvenire conamini, quem iam sanguis viresque deficiunt, Caes.: cum me vires deficere coepissent, Cic.: deficient inopem venae te, ni cibus accedet, dir Armen versiegen die Adern (versiegt die Lebenskraft), Hor.: sectantem levia (Abglättung) nervi deficiunt animique (dichterischer Geist), Hor.: ii, quos discentes vita defecit, Cic.: me dies, vox, latera deficiant, si hoc nunc vociferari velim, Cic.: dies iam me deficiat, si, quae dici in eam sententiam possunt, coner expromere, Cic. (vgl. oben no. I, B, d): dies me citius defecerit quam nomina, Cic.: tempus te citius quam oratio deficeret, Cic.: tempus deficiet domestica narrantem, Val. Max.: neque est periculum, ne te de re publica disserentem deficiat oratio, Cic.: omnia colligo, ut novi scribam aliquid ad te; sed, ut vides, res me ipsa deficit, Cic.: ut eorum, quae didicerimus, memoria nos deficiat, Col.: si te deficient poscendi munera causae, Ov. – dolor (Unwille) me non deficit, Cic.: si quem illa praestantis ingenii vis forte deficiet, Cic.: animus si te non deficiet aequus, Hor.: prudentia numquam deficit oratorem, Cic.: ea me solacia deficiunt, Cic.: cum motus omnis animi, tamquam ventus, hominem defecerat (sich gelegt hatte), flaccescebat oratio, Cic. – m. Abl. wodurch? nostros vires lassitudine deficiebant, Caes. – m. in (in, bei) u. Abl., vox eum defecit in illo loco: ›Si sciens fallo‹, Cic.: nec supersumus pugnae nisi in quibus trucidandis et ferrum et vires hostem defecerunt (den Dienst versagten), Liv.: si me in mea querimonia... non modo vires, sed etiam vita deficiat, mir ausginge, Cic.: Fonteium in hac causa deficerent omnia, Cic. – m. ad u. Akk. Gerund., quia consulem ad regendum equum vires deficiebant, Liv. – poet. m. folg. Infin., nec me deficiet nautas rogitare citatos, ich werde nicht nachlassen (nimmer ruhen), Prop. 1, 8, 23. – ββ) m. Acc. rei: ne deficiant animum, Varro: linguam defecerat umor (Speichel), Ov.: noctes lentus non deficit umor (Tau), Verg.

    b) pass.: α) deficitur alqs od. alqd ab alqa re od. bl. alqā re, es wird jmd. od. eine Sache von etw. verlassen, im Stiche gelassen, es geht mit etw. bei jmd. auf die Neige, es verläßt jmd. etw., es bleibt od. geht jmdm. etw. aus, es ist jmd. ohne etw., es geht jmdm. od. einer Sache etw. ab, es mangelt od. gebricht jmdm. od. einer Sache an etw. (dah. Ggstz. abundat alqs od. alqd alqā re), teils v. pers. Subjj., defici a viribus, Caes.: deficior prudens artis ab arte mea, Ov.: quae (mulier) neque peperit neque gravida est, si lac habet, a menstruis defecta est, bei ihr ist die Regel ausgeblieben, Cels. – defici pecuniā, clientium turbā, nobilitate et avorum proavorumque serie, Sen.: defici non gressu modo, sed et visu, Suet.: defici copiā pabuli frumentique, Hirt. b. G.: lacte defici (v. einer Hündin), Col.: animo defici, die Besinnung verlieren, ohnmächtig werden, Curt.: auxilio defici, in einen hilflosen Zustand geraten, Scrib.: defici facultatibus, in Vermögensverfallkommen, verarmen, Ulp. dig. 23, 3, 33 in. (vgl. oben no. I, B, c aus Iuven. 7, 129): non defici extemporali facultate, Suet.: tempore deficiar, tragicos si persequar ignes, Ov.: mulier abundat audaciā, consilio et ratione deficitur, Cic. – m. folg. Satz m. quominus u. Konj., si memoriā deficitur, quo minus agnoscat cuiusque progeniem, Col. 7, 9, 12. – Partiz. Perf., aquā ciboque defecti, Quint.: defectus pilis, nur noch dünn behaart, Phaedr.: defectus aetatis viribus et acie oculorum, Val. Max.: defectus senio, Col.: defectus annis et desertus viribus, mit den Jahren auf der Neige, Phaedr.: u. Superl., defectissimus annis et viribus, Col. 1. prooem. § 12. – ohne Abl., colluvies defectae fidei, Apul. met. 5, 24: defectae senectutis homo, ein altersschwacher, Ulp. dig.: Plur. subst., dēfectī, ōrum, m., Schwache, Plin. 2, 28. – teils von sächl. u. abstr. Subjj., Mysiam Libyamque aiunt abundare frumentis; nec tamen Apulos Campanosque agros opimis defici segetibus, Mela: haec amoenitas deficitur aquā salienti, Plin. ep.: ut defunctorum voluntates, etiamsi iure deficerentur, quasi perfectas tuerer, Plin. ep. – m. folg. ut u. Konj., multorum crudelitas et ambitio et luxuria, ut paria pessimis audeat, fortunae favore deficitur, Sen. ep. 42, 4. – u. Partiz. Perf., defectum corpore caput, vom Rumpfe getrennter, Plin. pan.: defecta vigore cervix, Ov.: sanguine defecti artus, verbluteten, Ov.: sol defectus lumine, Tibull.: ars nec exemplis pauperior nec oratione defectior, ermangelnder, Apul. de deo Socr. prol. p. 111 H. (p. 4, 17 G.). – β) absol., prägn., teils = an Substanz abfallen, si non terrestri cibo membra corporis alantur, deficientur (so schwinden sie zusammen), Vitr. 8. praef. § 2: teils = die Kräfte (den Atem) verlieren, ermattet-, erschöpft werden, in quo non modo defici (den Atem verlieren), sed etiam laborare (zu stocken) turpe est, Cic. Brut. 34: non usque adeo defectum (esse) Germanicum, fühle sich entkräftet, Tac. ann. 2, 70: teils deficior = es gebricht mir an Befähigung dazu, uti si quid de his rebus et artibus iudicare et probare opus fuerit ne deficiatur, Vitr. 1, 1, 16. – u. Partiz. defectus, α) als jurist. t. t., vom Schuldner im Stiche gelassen, defecta nomina, nicht mehr einzutreibende Schuldforderungen, Paul. dig. 22, 1, 11. § 1. – β) mangelhaft, currus (weil ihm die Vorstecknägel vor den Rädern fehlen), Hyg. fab. 84. – γ) abgeschwächt, schwach, im Kompar., in tumidis (speculis videntur) omnia defectiora, at contra in cavis auctiora, Apul. apol. 16. – insbes., physisch geschwächt, schwach (bes. auch altersschwach), ermattet, erschöpft (s. Heinse Ov. fast. 3, 674), v. Pers., quod sibi defectis illa tulisset opem, Ov.: sidera obscura attributa defectis, den Altersschwachen, Plin.: v. Körper usw. u. v. menschl. Zuständen, defectum corpus, Tac.: homo defectae senectutis, ICt.: def. amor, Ov. – / defexit altlat. = defecerit, alte Eidesformel bei Liv. 1, 24, 8.

    lateinisch-deutsches > deficio

  • 19 denego

    dē-nego, āvī, ātum, āre, durchaus verneinen. d.i. I) eine Tatsache völlig ableugnen, gänzlich leugnen, entschieden in Abrede stellen, obiecta, Tac. ann. 15, 57: m. folg. Acc. u. Infin., datum (esse id) denegant, quod datum est, Plaut. Men. 580: im Passiv m. folg. Nom. u. Infin., Pompeius obesi corporis fuisse denegatur, Capit. Gord. 21, 5: absol. (wo das Objekt aus dem Vorhergehenden zu ergänzen), Aquilium non arbitramur, qui denegavit (es [nämlich daß er sich um das Konsulat bewerben solle] entschieden in Abrede gestellt hat) et iuravit morbum, Cic. ad Att. 1, 1. § 1. – II) eine Bitte, eine Forderung rund abschlagen, durchaus verweigern, entschieden versagen, -absprechen, sich völlig weigern zu usw., entschieden erklären, daß nicht usw. (Ggstz. deferre, concedere, ultro polliceri u. dgl.), denegat hoc genitor, Ov.: expetita colloquia et denegata commemorat, Caes. – m. Ang. wem? nulli adversus Romanos auxilia, Hirt. b. G.: operam (seine Dienste) rei publicae, Liv.: alci praemium dignitatis (Ggstz. deferre), Cic.: gaudia nymphae (Dat.), Ov.: sibi eam gloriam (Ggstz. alii concedere), Tac. dial.: alci actionem (Ggstz. dare, concedere), ICt.: quod antea petenti denegasset (Ggstz. ultro polliceri), Caes.: ea non modo his extraordinariis cupiditatibus, sed etiam ipsi naturae ac necessitati, Cic. – v. lebl. Subjj., alci natura sua oratorium ingenium denegavit, Tac. dial.: terra tibi fruges, amnis tibi deneget undas, Ov. Ibis. – m. dopp. Acc., illa meam mihi se iam denegat, Prop. 1, 6, 9. – m. folg. Relativsatz, si tibi denegem quod me oras, Plaut. trin. 1171. – m. folg. Nom. u. Infin., et numquam pro te deneget esse miser, Prop. 2, 24, 28. – m. folg. Acc. u. Infin, qui, ubi ille poscit, denegarit dare se granum tricici, Plaut. Stich. 558: qui denegarat se commissurum mihi gnatam suam uxorem, Ter. Andr. 241. – m. folg. bl. Infin., dare denegat, Ter. heaut. 487. Hor. carm. 3, 16, 38. – nihil denegatur alci m. folg. quominus u. Konj., tamquam nihil denegatum sit ei, quominus paratissimus esset, Cael. in Cic. ep. 8, 5, 1. – ohne Objekts-Acc. u. dgl., aviae Antoniae secretum petenti denegavit, Suet. Cal. 23, 1: u. so Suet. Caes. 1, 3: v. abstr. Subjj., potest enim mihi denegare occupatio tua (als Parenthese), Cic. ep. 5, 12, 2. – ganz absol., si deneget, Ter. Andr. 158: denegandi pudor, Ter. Andr. 630.

    lateinisch-deutsches > denego

  • 20 falsus

    falsus, a, um, PAdi. (v. fallo), I) passiv, erdichtet, untergeschoben, unecht, falsch, unbegründet, vermeintlich (Ggstz. verus), 1) adi.: a) v. Lebl.: α) übh.: Caesaris commentarii, Cic.: falsi vitiatique commentarii, Vell.: falsae litterae, Cic.: litterae falsae et a scriba vitiatae, Liv.: denarius falsus (Ggstz. verus), Plin.: f. lacrimula, Ter.: gaudium, Cic.: visum, spes, suspicio, testis, Cic.: crimina, Ov.: voculae, Falsette (Ggstz. zu certae et severae), Cic.: nam ego quae dixi vera an falsa audieris, iam sciri potest, Ter. – Compar. ( von Paul. ex Fest. 92, 11 als ungebr. bezeichnet), quanto est abiectior et falsior ista civilis (theologia), Augustin. de civ. dei 7, 5 extr.: nihil est hominum ineptā persuasione falsius, Petron. 132, 16: Superl., falsissima opinio, Cael. Aur. chron. 3, 8, 134: id autem falsissimum est, Col. 1, 6, 17. – β) v. Dingen, die nicht ihre wirkliche Gestalt haben, unecht, nicht wirklich, verwandelt, pedum vestigia, Ov.: cornua, Ov.: ora non falsa, wirkliche, Ov. – b) v. Pers., untergeschoben, unecht (Ggstz. verus), testis, index, Cic.: genitor, Verg.: rex, Iustin. – 2) subst., falsum, ī, n., etwas Unwahres, -Falsches, ein Irrtum, eine Unwahrheit, eine Lüge (Ggstz. verum), ad te falsum scripserem, Cic.: in falsum aucta, Tac.: ementita et falsa plenaque erroris, Cic.: avertit a vero falsis praeoccupando mentes hominum, Liv.: ex falsis verum effici non potest, Cic.: falsum iurare, falsch schwören, Cic. u. Ov.: falsa iurare, Ov.: dah. falsō, adv., falsch, irrig, irrtümlich, grundlos, fälschlich, f. suspicari, Ter.: verbum f. conferre in alqm, Cic.: bl. falso (als abgekürzter Satz), fälschlich! falsch! mit Unrecht! Ter. Andr. 505. Cic. de off. 3, 74. Nep. Alc. 9, 1. – II) aktiv, falsch, trügerisch, voll Trug, heuchlerisch, 1) adi.: a) v. leb. Wesen, Komik., Sall., Ov. u. Tac.: avis (Vorzeichen), Ov.: in amore, Tac.: falsus sodalibus (gegen die G.), Catull. – b) v. Lebl.: sensus, Lucr.: visus, Tibull.: lingua, os (Rede), Ov.: verba, Unwahrheiten, Lügen, Ov.: simulacra (Truggebilde) ferarum, Ov.: fertilitas falsa iacet, liegt als trügerisch danieder, Ov. – 2) subst., falsum, ī, n., a) die Fälschung, Betrügerei, der Trug, die Heuchelei, Quint., Tac. u.a.: falsi damnatus, Tac.: falsum facere, committere, ICt. – Acc. als Adv., falsum renidens vultu, mit tückisch lächelnder Miene, Tac. ann. 4, 60. – b) das Leere, Blaue, tela non in falsum iacĕre, Tac. ann. 4, 50 extr. – / falsus, sich irrend, s. 2. falloII, e a. E.

    lateinisch-deutsches > falsus

См. также в других словарях:

  • genitor — GENITÓR, genitori, s.m. (biol.) Plantă sau animal din care ia naştere un hibrid. – Din fr. géniteur. Trimis de gall, 13.09.2007. Sursa: DEX 98  genitór s. m., pl. genitóri Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic  GENITÓR… …   Dicționar Român

  • Genitor — fue un caballo que nació en los establos que el general y dictador romano Julio César (100 a. C. 44 a. C.) tenía en su casa. El caballo presentaba atavismo en las patas, por lo que tenía varios dedos largos rematados en pezuña …   Wikipedia Español

  • genitor — genitor, ra (Del lat. genĭtor, ōris). adj. Que engendra. U. m. c. s.) …   Diccionario de la lengua española

  • Genitor — Gen i*tor, n. [L.] 1. One who begets; a generator; an originator. Sheldon. [1913 Webster] 2. pl. The genitals. [Obs.] Holland. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Genĭtor — (lat.), Erzeuger, Beiname des Jupiter. Genitrix, so v.w. Genetrix …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Genĭtor — (lat.), Erzeuger; Genĭtrix, s. Genetrix …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • genitor — index ancestor, ascendant, parents, progenitor Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • genitor — |ô| s. m. Gerador; pai …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Genitor — (Del lat. genitor.) ► adjetivo/ sustantivo Que engendra. * * * genitor, a (del lat. «genĭtor, ōris») adj. Aplicado al que engendra. * * * genitor, ra. (Del lat. genĭtor, ōris). adj. Que engendra. U. m. c. s. * * * Genitor fue un caballo que nació …   Enciclopedia Universal

  • Genitor — Als Genitor (lat. Erzeuger, Schöpfer, Urheber) werden diejenigen Lebewesen bezeichnet, die im Rahmen der Fortpflanzung ihre Erbanlagen an Nachkommen weitergegeben haben. Der Begriff ist vor allem im Zusammenhang mit künstlichen Befruchtungen von… …   Deutsch Wikipedia

  • Genitor, S. — S. Genitor, (25. Oct.), ein Martyrer in der franz. Landschaft Touraine, welcher im 4. Jahrhundert von den Gothen getödtet wurde zugleich mit seiner hl. Mutter Maura und 8 Brüdern, von welchen der hl. Spanus (frz. St Epain) der bekannteste ist,… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»