-
101 amoveo
ā-moveo, mōvī, mōtum, ēre1)а) отодвигать, удалять, устранять, отводитьa. ab hostium oculis L — скрыть (убрать) от глаз неприятеляquaecumque vetustate amovet aetas Lcr — всё, что уносят с собой годыPorcia lex virgas ab omnium civium Romanorum corpore amovit C — закон Порция отменил телесные наказания всех римских гражданa. boves H — уводить (угонять) быковб) утаивать, воровать ( frumentum C)a. Cretam T — сослать на остров Критse a. Ter, Pl, Su — убраться, уйти2) стряхивать, отбрасывать, откидывать (socordiam ex pectore, suspicionem ab aliquo Pl; culpam a se L)a. bellum L — предотвратить войнуa. nomen alicujus L — обойти чьё-л. имя молчанием3) снимать ( с поста), отстранять, смещать ( quaestorem a sua procuratione C) -
102 anguste
angustē [ angustus ]1)а) узко, тесно, скученно (habitare VM; sedere C)a. aliquem continere C — стеснить (воен. запереть) кого-лб) убористо ( scribere C)2) сжато, кратко ( dicere C)3) скупо, скудноa. se habere C — быть в затруднительном положении -
103 apporto
ap-porto, āvī, ātum, āre2) наносить, причинять ( damnum Ter); вызывать ( morbos Lcr)3) сообщать (nuntium Ter; insolĭtam rem auribus Lcr)adventum a. Pl — advenire -
104 assum
I as-sum, affuī (adfuī), adesse1)а) быть, находиться (где-л., при чём-л.), присутствовать ( alicui rei)si quis adest M — в чьём-л. присутствииб) появляться, приходитьades Ter, Pl — побудь (оставайся) здесьomnes qui aderant Cs etc. — все присутствовавшиеjam hic adero Ter я — скоро вернусьa. in judicio C — быть на суде в качестве обвинителяa. ad suffragium L — принять участие в голосованииa. animo C — внимать2) иметься в наличии, быть под рукойquod adest H — настоящее, непосредственная действительностьfrumentum conferri, comportari, adesse dicitur Cs — говорят, что хлеб доставляется, (что он) свозится, (что он) уже здесьadsit regula, peccatis quae poenas irroget aequas H — пусть существует правило о соответствии между преступлением и наказаниемvim affore verbo crediderat V — он надеялся, что его слова сбудутся3) ( о времени) наступатьvesper adest Ctl — наступает вечер, вечереетaderit tempus (quum)... Ter, Pl — настанет время (когда)...4) помогать, содействовать, защищать (alicui in consilio C; coeptis ingentibus V)ego apud consulem deprecator defensorque vobis adero L — я буду хлопотать за вас перед консулом в качестве вашего ходатая и защитникаassis, o Tegeaee, favens V — приди благосклонно на помощь, о Тегейский богII assum, ī n. [ assus ]жаркое (a. vitulinum C; assa bubula Pl)III assum, ī n. sg. к assa II -
105 aveho
-
106 calamitosus
calamitōsus, a, um1) act. бедственный, гибельный, губительный, вредоносный, пагубный (tempestas, clades, bellum C; incendium Sl) -
107 coemo
-
108 commeatus
commeātus, ūs m. [ commeo ]1) проход, лазейка (trans parietem, per hortum Pl)commeatum alicujus rei exercēre Pall — давать (свободный) проход чему-л.ad commeatūs diem non venire или non adesse rhH., Q, Dig — не вернуться к окончанию срока отпускаsine commeatu L, Su — без отпуска, перен. Sen без передышки3) товарный транспорт (караван), груз ( frequentia negotiatorum et commeatuum Sl)4) войсковой обоз (commeatum omnem transmittere, sc. trans Rhenum Su)5) воинский эшелон (duobus commeatibus exercitum reportare Cs)6) тж. pl. продовольствие, съестные припасыaliquem commeatibus (commeatu) intercludere Cs, C и alicui commeatum intercludere Pl — отрезать, кого-л. от продовольственного снабжения7) подвоз, снабжение ( frumenti L)frumentum ac c. (commeatusque) или res frumentaria commeatusque Cs — подвоз продовольствияc. argentarius шутл. Pl — заработок, деньги8) почтовая станция, ямской пункт ( commeatus per municipia et colonias disponere Su) -
109 comporto
com-porto, āvī, ātum, āreсносить в одно место, свозить, доставлять (frumentum ex tota Asia Cs; caesorum reli quias Su; aurum atque argentum domum regiam Sl) -
110 comprimo
com-primo, pressi. pressum, ere [ premo ]1) сжимать, стискивать (digitos C; in pugnum manus compressa Q; dentes C)compressis manibus sedere погов. L — сидеть со сжатыми руками, т. е. сложа руки (ничего не делать)2) смежить, сомкнуть, закрыть (oculos Q, O CC)3) сдавливать ( serpentem C); выжимать (immodicos humores Sen; spengiam manu CC); сужать ( nares Lcr)4) воен. смыкать ( ordines L)5) закреплять (alvum, ventrem CC)7) насиловать (aliquam vi c. L)8) задерживать, припрятывать, не выпускать на рынок (annonam L; frumentum C)9) утаивать, не разглашать, скрывать (delicta C; famam alicujus rei L): затаивать ( odium C)10) сдерживать ( risum Pt); замедлять ( gressum V)animam c. Ter — задержать (затаить) дыханиеalicui linguam c. погов. Pl — зажимать кому-л. рот11) остановить, задержать ( hostem Cs lacrunas alicujus bAl); укрощать, смирять ( audaciam alicujus C); умерять ( cupiditates iracundiasque C); подавлять ( seditionem L)se c. Pl — обуздывать себя, сдерживаться -
111 condo
con-do, didī, ditum, ere1) воздвигать, сооружать, строить (aram L; moenia, arcem V); заселять, колонизовать (locum H; insulam VP); класть начало, учреждать (imperium Fl; gentem V; colonias VP); основывать (urbem C etc.)ab urbe condĭtā L, VM etc. — от основания города (Рима)2) слагать, сочинять ( carmen C); составлять, писать (leges L; historiam, librum PM); воспевать (bella V; acta alicujus O)Homero condente PM — когда пел Гомер, т. е. во времена Гомера3) вкладывать, вдевать ( cervices nodo Pt); втыкать, вонзать (venabulum urso M; ensem in pectus O)5) прятать (aliquid in pyxidem Su; aliquid in aerarium Vr, Su; caput inter nubila V — о молве); убирать (frumentum C; aliquid proprio horreo H); сберегать, хранить ( pecuniam C); вкладывать в ножны (gladium Sen, Q; pugionem Su)6) укладывать ( puerum in cunas Pl)7) упрятать, засадить (aliquem in carcerem C, L); заковать ( aliquem in vincula L); похоронить (reliquias ossaque alicujus terra V; aliquem sepulcro V и in sepulcro C)8) погубить, свести в могилуAlexandrum intemperantia bibendi condidit Sen — Александра свело в могилу пьянство9) pass. таиться, содержаться, быть заключённым ( in causis conditae sunt res futurae C)tenere aliquid conditum mente V — твёрдо (за)помнить10)а) укрывать, прятать ( aliquem in silvis QG)aliquid c. furto H — похищать что-лб) окутывать, обволакивать ( lunam condunt nubes H); таить, хранить (iram T; jurgia sub tacitā laetitia Prp)se c. — скрываться, прятаться, укрываться (deserto in litore V; in foliis V)in altitudinem conditus T — замкнувшись в себе, уйдя в себя11) закрывать, смыкать ( alicujus lumina O)12) ( о времени) проводить, (про)жить (diem collibus in suis H; saecula vivendo Lcr) -
112 confero
cōn-fero, tulī, collātum, ferre1) сносить (собирать) в одно место, свозить отовсюду (arma, frumentum, sarcīnas in unum locum Cs)2) вонзать ( dentes in corpore O)3) объединять ( plura in unam tabulam opera Q); резюмировать, сжато излагать ( aliquid in duos versus O)4) сложиться, устроить складчинуcollato aere Sen, Su — в складчину5) вносить, уплачивать (pecunias ad aliquid C; tributum in aliquid L)6) соединятьc. vires in unum L — сосредоточить свои силы, но тж.c. vires L (к 8.) — помериться силами, завязать бойcollatis viribus Just, PJ — общими (соединёнными) силами7) способствовать, быть полезным, содействовать (rei alicui или ad rem aliquam L etc.)plurimum ad victoriam c. Su — внести значительный вклад в дело победыmultum c. Q — быть весьма полезным8) ставить рядом, пододвигать, приближать, присоединять, соединять (castra castris Cs, C etc.; castra oppido bAl; castra cum hoste L)c. gradum (pedem) Pl, L — идти бок о бок (вместе)c. sermones cum aliquo C и inter sese Pl — беседовать с кем-л.omnes sapientes decet c. Pl — всем умным людям следует находиться во взаимном общенииconferre capita C — секретничать, перешёптыватьсяc. membra Lcr — обниматьсяc. sollicitudines inter se C — делиться друг с другом своими заботами (т. е. совместно обсуждать их)c. consilia и conferre — совещаться, переговариваться ( coram hoc conferemus C)c. signa in laevum cornu L — атаковать левый флангc. pedem cum pede или c. gradum cum aliquo L — сражаться грудь с грудью (тж. pede collato pugnare L etc. и collato gradu certare T)c. manūs C, L etc. — схватиться, вступить в рукопашный бойc. lites H — тягаться, спорить9) приводить (exemplum Pl, Ter)10) сопоставлять, сравнивать ( aliquid cum re aliqua или rei alicui)c. utriusque vitam inter se C — сравнивать жизнь обоих11) нести, переносить, направлять, отправлять (omnia sua in oppidum Cs; ninil domum suam Nep)conferre se — отправляться, уходить, уезжать (ad aliquem Nep; ad Persianas aquas Ap)12) обратить (omnes suas curas in или ad aliquam rem C, L etc.)c. se in fugam C — обратиться в бегствоc. se ad studium philosophiae C — обратиться к (предаться) изучению философииc. rem ad aliquem C etc. — поручить (предоставить) кому-л. что-л.curam restituendi Capitolii in aliquem c. T — возложить на кого-л. задачу восстановления Капитолия13) возвр.c. se — примкнуть ( ad amicitiam alicujus C)c. se ad alicujus clientelam C — стать в клиентские отношения к кому-л. (под чью-л. защиту)14) обращать, направлять ( iter aliquo C)c. orationem ad misericordiam C — построить речь так, чтобы она вызвала (в слушателях) состраданиеc. suspicionem in aliquem C — заподозрить кого-л.c. beneficia in aliquem C — оказывать кому-л. благодеяния (услуги)15) употреблять (tempus, pecuniam in или ad aliquid C etc.)praedam in urbis ornamenta c. C — использовать добычу (трофеи) для украшения города16) перелагать, взваливать, приписывать (omnia in aliquem, sua vitia in senectutem, crimen или culpam in aliquem C)17) отнести, приурочить ( aliquid in hune annum L); откладывать, отсрочить (iter in posterum diem, omnia in mensem Martium C)18) претворять ( verba ad rem Ter)19) превращать (aliquem in saxum, corpus in volucrem O) -
113 consumo
cōn-sūmo, sūmpsī, sūmptum, ere1) расходовать, растрачивать, издерживать (frumentum Cs; pecuniam in aliquid VM, Dig и in aliquā re C); использовать ( omnia tela Cs); ноtela omnia pectore c. Sil — принять в себя все стрелы (врагов)jugulo c. ensem St — пасть с перерезанным горломc. pharetrae pondus in arcūs Prp — луком израсходовать груз колчана (т. е. растратить все стрелы)2) съедать, потреблять ( cibum C)3) исчерпать ( omnem materiam O)4) проедать, проживать (patrimonium per luxuriam C; bona paterna Q); пожирать, истреблять, уничтожать ( fortunas sociorum Cs)consumi morbo Nep (fame Cs; siti Hirt) — погибать от болезни (голода, жажды)5)а) истощать, изнурять, ослаблять ( vires QC)б) pass. consumi зачахнуть ( media C)6) pass. consumi изнашиваться, стираться, тж. стушёвываться, исчезать, пропадатьaltitudo editorum montium totius mundi collatione consumitur Sen — вышина больших гор — ничто в сравнении с вселенной7) pass. делиться, распадаться (consumi in sex partes rhH.)8) употреблять, тратить (на что-л.) (operam C; laborem in aliquā re Q); ( о времени) проводить (dies decem in his rebus Cs; omne tempus in litteris, horas multas suavissimo sermone C)9) расточать ( omnes curas in aliquo C); безуспешно применять, напрасно тратить, терять (omnia remedia Sen; multos dies per dubitationem Sl bona ingenii Q)consumpsisse aliquid C etc. — покончить с чем-л.c. ignominiam T — испить чашу унижений до днаc. misericordiam QC — не ожидать (не заслуживать) более сострадания10) умерщвлять (aliquem miserabili morte QC; se veneno VM) -
114 conveho
con-veho, vēxī, vectum, ereсвозить, сносить ( frumentum ex finitĭmis regionibus in urbem Cs); собирать, убирать (fructūs in villas Vr; messes vindemiasque PM) -
115 corrumpo
cor-rumpo, rūpī, ruptum, ere1) портить, повреждать (stomachum Scr; conclusa aqua facile corrumpitur C; c. oculos lacrimis Pl); расстраивать, расточать ( res familiares Sl); приводить в упадок (c. mores Nep, C)c. magnas opportunitates Sl — упустить (не суметь использовать) прекрасные возможности2) истощать, изнурять, замучить ( corrupti equi macie Cs)3) уничтожать, истреблять (frumentum incendio Cs; domum igni Sl); разбивать ( suas spes Sen); губить, разрушать ( libertatem T)4) обольщать, соблазнять (mulierem Ter; ingenuam virginem VM); развращать, совращать (juventutem Q; aliquem ad scelus и in spem rapinarum T); подкупать (aliquem pecuniā C; largitione Nep, C; pretio C; donis Sl); тж. просто c. (c. aliquem, ut aliquid faciat L)5) искажать, извращать, фальсифицировать (tabulas publicas C; formam gloriae alicujus C; aliquid in adulationem T)littera Graeca corrupta Latino sono O — греческая буква, искажённая латинским произношением6) позорить, бесчестить ( nobilitatem acceptam Sl) -
116 dato
-
117 decimanus
I decimānus или decumānus, a, um [ decimus ]1) относящийся к десятой части, к десятине, десятинныйager d. C — поле, с которого отдаётся десятая часть урожая (десятина)2) взимаемый в качестве десятины (frumentum C; oleum LM)3) находящийся, состоящий в десятой когорте или в десятом легионе (milites decumani bAfr, T etc.)4)porta decumana Cs etc. — задний вход в лагерь (у помещений 10-й когорты легиона, против porta praetoria)5)d. (limes) PM, Col — межа, проведённая с запада на восток (см. cardo)6) значительный, крупный, огромный ( acipenser LM)II decimānus, ī m. [ decimanus I ] -
118 demensum
ежемесячный хлебный паёк (римск. рабов) Ter -
119 demeto
I dēmēto v. l. = dimeto II dē-meto, messuī, messum, ere1) косить, жать, убирать (hordeum Cato; frumentum Cs; agros C); срывать, собирать (fructus C; flores V)2) вынимать (из улья), выламывать ( favos Col)3) отрубать, сносить ( caput ense O) -
120 deporto
dē-porto, āvī, ātum, āre1) уносить, увозить или перевозить (frumentum in castra Cs; ossa alicujus in Cappadociam Nep)nihil ex tanta praeda domum suam deportavit C — из столь большой добычи он не принёс домой (т. е. не получил, не взял) ничего2) привозить, доставлять (exercitum e Graecia L)4) добиваться, получать (triumphum, cognomen C); стяжать ( gloriam QC)5) ссылать, Заточать ( in insulam Amorgum T)d. Italiā T — изгнать (выслать) из Италии
См. также в других словарях:
FRUMENTUM — a fruendo, sicut fructus et fruges, quae vocabula licet non raro confundantur, Eruditis tamen non idem plane denotant, ut dictum. De inventione eius usuqueve sacro quoqueve iam vidimus. Ut vero hominum victui inserviret, comminuebatur in pila,… … Hofmann J. Lexicon universale
Frumentum — (lat.), Getreide … Pierer's Universal-Lexikon
Frumentum — L. relating to grain. A nomenclatural synonym of Secale and Triticum … Etymological dictionary of grasses
frumentum — /framentam/ In the civil law, grain. That which grows in an ear … Black's law dictionary
frumentum — /framentam/ In the civil law, grain. That which grows in an ear … Black's law dictionary
frumentum — (Civil law.) Grain; anything which grows on an ear … Ballentine's law dictionary
Granaria frumentum — Taxobox name = Granaria frumentum status = NE regnum = Animalia phylum = Mollusca classis = Gastropoda ordo = Stylommatophora familia = Chondrinidae genus = Granaria species = G. frumentum binomial = Granaria frumentum binomial authority =… … Wikipedia
AENEUM Frumentum — memoratur in l. unic. Cod. Theodos. de frum. Carthagin. in qua traditur, illus pensitationi fuisse obnoxia certa corpora seu praedia vel agros, atque adeo magistratus seu Duumviros Carthagine. Sed quale illud fuerit, omnino non constat, cum apud… … Hofmann J. Lexicon universale
PANIS nomine frumentum venit — l. 1. et ibid. Bartol. Cod. de frument. verb. Constant. II. lib. etc. Civilis Panis nomine, sunt qui simpliciter annonam intelligant: cui vendendae qui praeest, dicitur Sitostasius; sicut Magistratus, qui curatur, Perissochoregia nuncupatur, Cael … Hofmann J. Lexicon universale
FRUMENTU — frumentum … Abbreviations in Latin Inscriptions
FPA — frumentum publicum accepit, frumentum publicum accipit … Abbreviations in Latin Inscriptions