-
1 figularis
-
2 figularis
-
3 figularis
figulāris, e (figulus), zum Töpfer gehörig, Töpfer-, rota, Plaut. Epid. 371 G.: creta, Cels. 1, 3. Col. 6, 17, 6: subst., figulare tritum, zerriebener Töpferton, Tonmehl, Col. 7, 5, 9.
-
4 figularis
figulāris, e (figulus), zum Töpfer gehörig, Töpfer-, rota, Plaut. Epid. 371 G.: creta, Cels. 1, 3. Col. 6, 17, 6: subst., figulare tritum, zerriebener Töpferton, Tonmehl, Col. 7, 5, 9.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > figularis
-
5 figularis
fĭgŭlāris, e, adj. [figulus], of or belonging to a potter, potter ' s-:rota,
Plaut. Ep. 3, 2, 35: creta, potter ' s clay, Col. 8, 2, 3; 6, 17, 6; Plin. 31, 3, 28, § 47. -
6 rota
rŏta, ae, f. [kindred with Sanscr. ratha, chariot, and Germ. Rad (cf.rotundus), wheel], a wheel.I.Lit.:2.pro rotā me uti licet,
Plaut. Capt. 2, 3, 9; cf.:vorsutior es quam rota figularis,
id. Ep. 3, 2, 35:orbes rotarum,
Lucr. 6, 551; Plin. 8, 16, 19, § 52:axes rotarum,
id. 16, 43, 84, § 229:radiata,
Varr. R. R. 3, 5, 15:aurea curvatura summae rotae, Ov M. 2, 108: aquaria,
Cato, R. R. 11, 3: ne currente rotā funis eat retro, while the wheel (in a hoisting machine) hurries forward, Hor. C. 3, 10, 10 et saep.—In partic.a.A potter ' s wheel (cf. supra, figularis):b.amphora coepit Institui: currente rotā cur urceus exit?
Hor. A. P. 22; so,Cumana,
Tib. 2, 3, 48:Aristarchus invenit rotam figuli, cujus circuitu vasa formantur,
Sen. Ep. 90, 31.—A wheel for torture (trochos, among the Greeks):c.in rotam beatam vitam non escendere,
Cic. Tusc. 5, 9, 24:cervicem circumactu rotae frangere,
Sen. Ep. 70, 23; App. M. 3, p. 133; 10, p. 243; Sen. Herc. Oet. 1011.— Ixion ' s wheel, Tib. 1, 3, 74; Verg. G. 4, 484; id. A. 6, 616; Sen. Herc. Fur. 750 et saep.—A roller:B.aliquid subjectis rotis traicere,
Front. 1, 5, 7:propellere,
Tac. H. 4, 23; Vitr. 10, 13, 2.—Poet., transf.1.(Pars pro toto.) A car, chariot: si rota defuerit, tu pede carpe viam, Ov.A. A. 2,230; cf. (opp. pedibus) id. M. 1, 448; so Prop. 1, 2, 20; 2, 25 (3, 20), 26;2.4 (5), 10, 42: subdiderat rotas,
Verg. A. 12, 675; Ov. M. 2, 139; 312; 3, 150. —Of the span of horses:Cynthia fraternis afflata rotis,
Sil. 4, 483.—Of things in the shape of a wheel or disk.a.The disk of the sun:b.solis rota,
Lucr. 5, 432; 564; cf.:flammea Phoebi,
Sen. Herc. Oet. 1022; and simply rota, Enn. ap. Isid. Orig. 18, 36 fin.; Val. Fl. 3, 559.—A kind of sea-fish, Plin. 9, 4, 3, § 8; 32, 11, 53, § 144.—II.Trop., a wheel:fortunae rotam pertimescere,
i. e. fickleness, inconstancy, Cic. Pis. 10, 22; cf.:versatur celeri Fors levis orbe rotae,
Tib. 1, 5, 70; Prop. 2, 8, 8 (10); Tac. Or. 23; Amm. 26, 8, 13.— Poet.:imparibus vecta Thalia rotis,
i. e. in elegiac metre, Ov. A. A. 1, 264; so,disparibus (elegorum) rotis,
id. P. 3, 4, 86: jactor, crucior, agitor, stimulor, vorsor in amoris rotā miser, on the rack of love (cf. I. A. 2. b. supra), Plaut. Cist. 2, 1, 4. -
7 creta
I crēta, ae f. [ creta ]1) белая глинаc. figularis PM — горшечная глина2) мелaliquid cretā notare погов. H — отметить что-л. белым знаком (т. е. отозваться положительно о чём-л.)3) поэт. ил V, ColII Crēta, ae и Crētē, ēs f. -
8 rota
ae f.1) колесо ( rotarum strepĭtus C); диск (solis r. Lcr, Ap)3) поэт. колесница, повозка, экипаж ( pedibus rotāve O)r. Luciferi Tib — колесница солнца4) колесо ( орудие пытки) ( in rotam ascendere C)5) каток, валsubjectis rotis T, Vtr etc. — подложив катки, на катках6) ( на состязаниях) круг, оборот, объезд (septĭma r. Prp)7)а) смена, превратность, переменчивость (r. fortunae C; vinceris aut vincis, haec in amore r. est Prp)б) -
9 versutus
versūtus, a, um [ verto ]ловкий, изворотливый (homo, animus C); хитрый, лукавый (v. et fallax C) -
10 creta [2]
2. crēta, ae, f. (urspr. Adi. v. 1. Creta), die kretische Erde, worunter die Alten teils unsere Kreide, teils verschiedene Tonarten verstanden, Plin. 35, 195 sqq.: fossicia, Mergel, Varro r. r. 1, 7, 8: argentaria, Plin. 17, 45. Apic. 2, 53. – Die Alten gebrauchten gewisse Tonarten (creta Cimolia, Umbrica, Sarda, im allg. fullonia) zum Walken der Kleider (vgl. Blümner Techn. d. Gewerbe 12, 176), Plaut. aul. 719. Plin. 35, 196 sq. (dah. bildl., cretast profecto haec horunc hominum oratio, d.i. entfernt aus dem Gemüte allen Trübsinn, Plaut. Poen. 969): zum Schminken, Hor.: zum Siegeln, Cic.: irdene Geschirre daraus zu machen (creta figularis, Töpferton), Plin.: das Ziel in der Rennbahn damit zu bezeichnen, Plin.: in der Arzneikunst, Plin. – bildl., zur Bezeichnung von etwas Günstigem (Ggstz. carbo), Hor. sat. 2, 3, 246; vgl. Pers. 5, 108. – poet. = lutum, Schlamm, rapidus cretae Oaxes, Verg. ecl. 1, 65: cr. Promethea, Col. poët. 10. § 59 (wofür Mart. 10, 39, 4 Prometheum lutum).
-
11 rota
rota, ae, f. (altind. rátha-ḥ), das Rad, I) eig.: 1) im allg., vom Wagenrad, r. radiata, Varro: rota carri, Vulg.: orbes rotarum, Lucr. u. Plin.: axes rotarum, Plin.: vehiculum duarum rotarum, quattuor rotarum, Isid.: vehiculum altissimarum rotarum, Isid.: rotis plaustrorum teri (v. Getreide), Hieron. – v. Maschinenrad, r. aquaria, Cato u.a.: r. exhauritoria, Schöpfrad, Isid. gloss.: ne currente retro funis eat rotā, daß nicht, während das Rad vorwärts eilt, das Seil zurückschnellt, Hor. – 2) insbes.: a) das Rad = Folterrad der Griechen (griech. τροχός), in rotam ascendere, Cic.: membra praebere rotae, Sen. poët.: u. oft v. Rade des Ixion, Verg. u.a.: u. so rota orbis Ixionii, das kreisende Rad, der Umlauf des Rades, Verg. – b) das Rad der Töpfer, die Töpferscheibe, rota figuli, Sen. u.a.: rota figularis, Plaut.: rota figulina, Cael. Aur.: rota Cumana, Tibull.: currente rotā cur urceus exit? Hor. – c) die Rolle zum Fortschieben einer Last, alqd subiectis rotis (auf R.) traicere, Frontin. 1, 5, 7, propellere, Tac. hist. 4, 23: basim subiectis rotis (auf R.) facere, Vitr. 10, 13, 2. – II) übtr.: 1) das Rad am Wagen, meton. (bei Dicht.) a) = der Wagen selbst, pedibusve rotāve, Ov.: so auch Plur. rotae, Verg. u. Ov.: rotae leves, Verg.: rota Luciferi, Sonnenwagen, Tibull. – b) = die Pferde, Cynthia fraternis afflata rotis, Sil. 4, 483. – 2) von einem kreisförmigen Körper, bes. die Sonnenscheibe (griech. δίσκος), solis rota, Lucr. 5, 432: solis maior rota, Lucr. 5, 564: rota solis, Apul. met. 9, 28. Mythrogr. Lat. 3, 10. no. 10: – 3) der Kreis, gleichs. die Bahn, die ein Rad beschreibt, septima, die siebente Umfahrt im Zirkus, Prop.: anni, Kreislauf, Sen. – 4) ein Seefisch, das Rad, Plin. 9, 8. – III) bildl.: 1) vom Wechsel, von der Unbeständigkeit, des Glückes, fortunae rota, Cic.: versatur celeri fors levis orbe rotae, Tibull.: der Liebe, versor in amoris rota, auf der Liebesfolter, Plaut.: vinceris aut vincis; haec in amore rota est, Prop.: Fortunae volucris rota, adversa prosperis semper alternans, Amm. – 2) von dem ungleichen Versmaß (Hexameter u. Pentameter) der Elegie, rotae impares, dispares, Ov. art. am. 1, 264; ex Pont. 3, 4, 86.
-
12 versutus
versūtus (vorsūtus), a, um (verto, s. Prisc. part. XII vers. Aen. 3, 81. p. 477, 30 K.), was sich leicht herumdreht, drehbar, gewandt, I) eig., nur in dem Gleichnis vorsutior es quam rota figularis, Plaut. Epid. 371. – II) bildl., von schnellen Einfällen, um sich aus Verlegenheiten zu helfen usw., verschlagen, schlau, istig, gewandt, a) im guten Sinne, v. Pers., Cic. u.a.: acutus atque v. animus, Cic.: versutissimus Lysander, Cic. – b) im üblen Sinne, servus, Plaut.: homo, Cic.: hoc si versutius videbitur, Cic.: illi in summa feritate versutissimi, Vell. – m. Genet. partit., versutus ingenii mango, Plin. 7, 56. – m. Abl., sum versuta dolis (v. vulpes), Anthol. Lat. 286, 18.
-
13 creta
2. crēta, ae, f. (urspr. Adi. v. 1. Creta), die kretische Erde, worunter die Alten teils unsere Kreide, teils verschiedene Tonarten verstanden, Plin. 35, 195 sqq.: fossicia, Mergel, Varro r. r. 1, 7, 8: argentaria, Plin. 17, 45. Apic. 2, 53. – Die Alten gebrauchten gewisse Tonarten (creta Cimolia, Umbrica, Sarda, im allg. fullonia) zum Walken der Kleider (vgl. Blümner Techn. d. Gewerbe 12, 176), Plaut. aul. 719. Plin. 35, 196 sq. (dah. bildl., cretast profecto haec horunc hominum oratio, d.i. entfernt aus dem Gemüte allen Trübsinn, Plaut. Poen. 969): zum Schminken, Hor.: zum Siegeln, Cic.: irdene Geschirre daraus zu machen (creta figularis, Töpferton), Plin.: das Ziel in der Rennbahn damit zu bezeichnen, Plin.: in der Arzneikunst, Plin. – bildl., zur Bezeichnung von etwas Günstigem (Ggstz. carbo), Hor. sat. 2, 3, 246; vgl. Pers. 5, 108. – poet. = lutum, Schlamm, rapidus cretae Oaxes, Verg. ecl. 1, 65: cr. Promethea, Col. poët. 10. § 59 (wofür Mart. 10, 39, 4 Prometheum lutum). -
14 rota
rota, ae, f. (altind. rátha-ḥ), das Rad, I) eig.: 1) im allg., vom Wagenrad, r. radiata, Varro: rota carri, Vulg.: orbes rotarum, Lucr. u. Plin.: axes rotarum, Plin.: vehiculum duarum rotarum, quattuor rotarum, Isid.: vehiculum altissimarum rotarum, Isid.: rotis plaustrorum teri (v. Getreide), Hieron. – v. Maschinenrad, r. aquaria, Cato u.a.: r. exhauritoria, Schöpfrad, Isid. gloss.: ne currente retro funis eat rotā, daß nicht, während das Rad vorwärts eilt, das Seil zurückschnellt, Hor. – 2) insbes.: a) das Rad = Folterrad der Griechen (griech. τροχός), in rotam ascendere, Cic.: membra praebere rotae, Sen. poët.: u. oft v. Rade des Ixion, Verg. u.a.: u. so rota orbis Ixionii, das kreisende Rad, der Umlauf des Rades, Verg. – b) das Rad der Töpfer, die Töpferscheibe, rota figuli, Sen. u.a.: rota figularis, Plaut.: rota figulina, Cael. Aur.: rota Cumana, Tibull.: currente rotā cur urceus exit? Hor. – c) die Rolle zum Fortschieben einer Last, alqd subiectis rotis (auf R.) traicere, Frontin. 1, 5, 7, propellere, Tac. hist. 4, 23: basim subiectis rotis (auf R.) facere, Vitr. 10, 13, 2. – II) übtr.: 1) das Rad am Wagen, meton. (bei Dicht.) a) = der Wagen selbst, pedibusve rotāve, Ov.: so auch Plur. rotae, Verg. u. Ov.: rotae leves, Verg.: rota Luciferi, Sonnenwagen, Tibull. – b) = die Pferde, Cynthia fraternis afflata rotis, Sil. 4, 483. – 2) von einem kreisför-————migen Körper, bes. die Sonnenscheibe (griech. δίσκος), solis rota, Lucr. 5, 432: solis maior rota, Lucr. 5, 564: rota solis, Apul. met. 9, 28. Mythrogr. Lat. 3, 10. no. 10: – 3) der Kreis, gleichs. die Bahn, die ein Rad beschreibt, septima, die siebente Umfahrt im Zirkus, Prop.: anni, Kreislauf, Sen. – 4) ein Seefisch, das Rad, Plin. 9, 8. – III) bildl.: 1) vom Wechsel, von der Unbeständigkeit, des Glückes, fortunae rota, Cic.: versatur celeri fors levis orbe rotae, Tibull.: der Liebe, versor in amoris rota, auf der Liebesfolter, Plaut.: vinceris aut vincis; haec in amore rota est, Prop.: Fortunae volucris rota, adversa prosperis semper alternans, Amm. – 2) von dem ungleichen Versmaß (Hexameter u. Pentameter) der Elegie, rotae impares, dispares, Ov. art. am. 1, 264; ex Pont. 3, 4, 86. -
15 versutus
versūtus (vorsūtus), a, um (verto, s. Prisc. part. XII vers. Aen. 3, 81. p. 477, 30 K.), was sich leicht herumdreht, drehbar, gewandt, I) eig., nur in dem Gleichnis vorsutior es quam rota figularis, Plaut. Epid. 371. – II) bildl., von schnellen Einfällen, um sich aus Verlegenheiten zu helfen usw., verschlagen, schlau, istig, gewandt, a) im guten Sinne, v. Pers., Cic. u.a.: acutus atque v. animus, Cic.: versutissimus Lysander, Cic. – b) im üblen Sinne, servus, Plaut.: homo, Cic.: hoc si versutius videbitur, Cic.: illi in summa feritate versutissimi, Vell. – m. Genet. partit., versutus ingenii mango, Plin. 7, 56. – m. Abl., sum versuta dolis (v. vulpes), Anthol. Lat. 286, 18.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > versutus
-
16 versutus
I.In a good sense, adroit, dexterous, versatile; shrewd, clever, ingenious (class.;II.syn. callidus): homo versutus et callidus (versutos eos appello, quorum celeriter mens versatur),
Cic. N. D. 3, 10, 25:quod (genus acuminis) erat in reprehendendis verbis versutum et sollers,
id. Brut. 67, 236:animus acutus atque versutus,
id. de Or. 2, 20, 84:versutissimum et patientissimum Lacedaemonium Lysandrum accepimus,
id. Off. 1, 30, 109:adulescens docte vorsutus fuit,
Plaut. Stich. 4, 1, 55.—In a bad sense, cunning, crafty, wily, sly, deceitful (freq. and class.;syn. vafer): vorsutior es quam rota figularis,
Plaut. Ep. 3, 2, 35:non esse servus pejor hoc quisquam potest, Nec magis versutus,
id. As. 1, 1, 106; cf. id. Ps. 4, 8, 6:hoc est hominis versuti, obscuri, astuti, fallacis, malitiosi, callidi, veteratoris, vafri,
Cic. de Or. 3, 13, 57; cf. id. ib. 2, 3, 10:acutus, versutus, veterator,
id. Fin. 2, 16, 53; 2, 17, 54:Corinna,
Ov. Am. 2, 19, 9:propago,
id. M. 11, 312 al. — Sup., Vell. 2, 118, 1.—With gen.:versutus ingenii,
Plin. 7, 12, 10, § 56.— Adv.: ver-sūtē, cunningly, craftily, slyly, Cic. Or. 7, 22; id. Brut. 9, 35.— Sup., Aug Trin. 15, 20. -
17 vorsutus
I.In a good sense, adroit, dexterous, versatile; shrewd, clever, ingenious (class.;II.syn. callidus): homo versutus et callidus (versutos eos appello, quorum celeriter mens versatur),
Cic. N. D. 3, 10, 25:quod (genus acuminis) erat in reprehendendis verbis versutum et sollers,
id. Brut. 67, 236:animus acutus atque versutus,
id. de Or. 2, 20, 84:versutissimum et patientissimum Lacedaemonium Lysandrum accepimus,
id. Off. 1, 30, 109:adulescens docte vorsutus fuit,
Plaut. Stich. 4, 1, 55.—In a bad sense, cunning, crafty, wily, sly, deceitful (freq. and class.;syn. vafer): vorsutior es quam rota figularis,
Plaut. Ep. 3, 2, 35:non esse servus pejor hoc quisquam potest, Nec magis versutus,
id. As. 1, 1, 106; cf. id. Ps. 4, 8, 6:hoc est hominis versuti, obscuri, astuti, fallacis, malitiosi, callidi, veteratoris, vafri,
Cic. de Or. 3, 13, 57; cf. id. ib. 2, 3, 10:acutus, versutus, veterator,
id. Fin. 2, 16, 53; 2, 17, 54:Corinna,
Ov. Am. 2, 19, 9:propago,
id. M. 11, 312 al. — Sup., Vell. 2, 118, 1.—With gen.:versutus ingenii,
Plin. 7, 12, 10, § 56.— Adv.: ver-sūtē, cunningly, craftily, slyly, Cic. Or. 7, 22; id. Brut. 9, 35.— Sup., Aug Trin. 15, 20.
См. также в других словарях:
potier — Un potier de terre, Fictor, Figulus. Potier de terre, et qui fait image de terre, Plastes plastae. Ouvrage de potier, Figlinum opus. Croye dequoy usoyent les potiers, Figlina, vel Figularis creta. La rouë d un potier, Figularis rota. Qui est fait … Thresor de la langue françoyse
Verschmitzt — 1. Mancher ist so verschmitzt, wenn der Geld verspilet hat, so spricht er, er hab nichts gewonnen. – Henisch, 1174, 48; Petri, II, 451. *2. Er ist verschmitzter als eine Fuhrmannspeitsche. – Wirth, I, 641; Eiselein, 618; Simrock, 10897; Braun, I … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Wenden — 1. Dat möt n wendet werden, sede de Fruw to den Aal, dar trecket se em de Hud (Haut) ab. – Globus, VIII. 2. Er will wenden und hat selber die Gicht in den Händen. Will andern helfen und kann sich selber nicht helfen. »Wenden« bezeichnet in… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon