-
1 excusare
1) извинять, оправдывать: а) сложить с кого вину, освободить от наказания: excusatum esse прот. teneri (1. 27 § 29 D. 9, 2. 1. 14 pr. D. 48, 10);tenebitur, nec ignorantia eius erit excusata (1. 19 § 1 D. 19, 2); (1. 12 D. 48, 8);
doli non capaces etc. excusati sunt (1. 3 § 1 D. 47, 12), excusata ignorantia, inopia (1. 8 § 8 D. 17, 1); (1. 2 § l D. 18, 6); (1. 22 D. 34, 9): (1. 15 § 3 D. 48, 10);
incestum excusari solet sexu vel aetate (1. 38 § 7 D. 48, 5);
excusari maiore poena (1. 68 D. 23, 2);
excusatio, извинение, mulieres in adulterio commisso nullam habere possunt excusationem (1. 38 § 4. D. 48, 5), aetas excusationem meretur (1. 1 § 32 D. 29, 5); (1. 37 § 1 D. 4, 4);
vani timoris excusatio non est (1. 184 D. 50, 17);
excusabilis, извинительный;
excusabili necessitate impediri (1. 6 C. 10, 63);
b) извинять кого по поводу должности;
se excusare, отказаться от чего;
excusatio, отказ, увольнение;
excusatio munerum (tit. D. 50, 5);
munera talia, ut neque aetas ea excuset, neque numerus liberorum (l. 6 § 4 eod.);
excusari a civilibus muneribus (1. 17 pr. D. 50, 1), a dicendo testimonio (1. 1 § 1 D. 22, 5), a compromisso (1. 16 § 1 D. 4, 8);
excusatio, se excusare - относительно отказа от должности опекуна (tit. J. 1, 25. D. 27, 1. C. 5, 62 - 68); (1. 11 § 2 D. 4, 4. 1. 16 D. 27, 1), a tutela (1. 11. 21. 25. 27. 46 eod.), ex tutela (1. 45 § 1 eod.);
habere ius excusationis (1. 26 eod);
tutelam excusationis iure suscipere nolle (1. 28 pr. D. 26, 2); (1. 20 pr. D. 49, 1);
2) приводить что-нибудь в извинение: iustam causam litteris excus. (1. 6§ 9 D. 28, 3). 3) защищать: innocentiam excusantem audiri aequum est (1. 33 § 2 D. 3, 3);partis bonorum se excus., отказаться от управления известною частью имущества малолетнего (1. 111 D. 30).
4) исключать (1. l § 3 D. 3, 1. 1. 11 D. 50, 2).exc. sententiam magistri (I. 19 § 2 D. 4, 8).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > excusare
-
2 titulus
ī m.rerum gestarum t. L — надпись с перечнем подвигов2) подпись ( tituli et imagines H); заглавие, заголовок ( libelli O)3) надгробная надпись, эпитафия (t. sepulcri J, PJ)4) объявление (о продаже, сдаче внаём и пр.)5) почётное звание, славное имя (conjugis O; sapientis C); почёт, честь, славаt. captae urbis QC — честь взятия городаtitulum mortis alicujus habere O — быть причиной чьей-л. смерти6) pl. подвиги, заслуги (magnificus titulis suis, sc. Theseus O)per titulos alicujus ingredi O — воспевать чьи-л. подвиги7) предлогspecioso titulo civitatum liberandarum uti L — воспользоваться благовидным предлогом освобождения городовspeciosum titulum alicujus rei ferre L (praetendĕre L, preferre QC, praetexere T) — выставлять что-л. в качестве благовидного предлогаsub titulo — под предлогом (alicujus rei L etc.)8) (пред)вестник (t. tepidi temporis, sc. ciconia PS ap. Pt)t., qui videtur excusare Tert — обстоятельство, которое кажется извиняющим -
3 beneficium
1) благодеяние, милость, услуга, donatio et beneficii causa (1. 14 D. 43, 26);amici benef. vel liberalitas (1. 4 § 1 D. 40, 1);
2) льгота, даруемая законом, benef. legis Juliae de bonis cedendis (1. 1. 4 C. 7, 71), legis Jul. et Papiae (1. 48 § 1 D. 23, 2), Falcidiae (1. 13. 18. pr. 1. 22 pr. 58. 59. D. 35, 2), S Cti Vellej. (1. 24 § 2 D. 16, 1). Edicti (1. 4 D. 2, 2. 1. 2 D. 38, 9), Praetoris (1. 13 § 2 D. 39, 1), principal. constitut. (1. 18 pr. D. 45, 3), benef. aetatis (1. 7 § 5. 1. 29 § 2. 1. 43 D. 4, 4), dividendae actionis (1. 12 D. 46, 6), immunitatis (1. 4 § 3 D. 50, 15), annulorum aureorum (1. 1. 2 D. 40, 10), bon. possesionis (1. 6 § 1 D. 37, 1. 1. 4 § 3. 1. 10 § 6 D. 37, 4). 3) beneficio вместо facto, с помощью, вследствие, через, beneficio legis (1. 21 D. 37, 5), pacti (1. 54 D. 2, 14), benef. aliorum admitti ad bon. poss. (1. 1 0 § 6 D. 37. 4), benef. liberorum, aetatis, privilegii, se excusare (1. 1 § 2 D. 49, 8); (1. 7 § 13 D. 10, 3);benef. Prifictpalia, Imperatoris (1. 3 D. 1, 4. 1. 43 pr. D. 28, 6); (1. 1 pr. C. 37, 12).
benef. furis res abest (1. 47 pr. D. 47, 2); (1. 40 § 1 D. 39, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > beneficium
-
4 cognoscere
1) узнавать: cognita rei veritate (1. 10 D. 5, 1. 1. 11 D. 44, 1);2) познавать (1. 44 pr. D. 11, 7). 3) производить следствие, разбирательство по гражданским делам, а) разбирать, решать спорное дело а) со стороны судьи, напр. (judex familiae hercisc. cognoscens (1. 35 pr. D. 28, 5);cognita actione, qua conveniatur (1. 1 pr. D. 2, 13).
de finibus oognoscens (1. 8 § 1 D. 10, 1): judex, qui tutelae cognoscit (I. 2 pr. D. 27, 2);
qui de dote cognoscit (1. 27 § 5 D. 6, 1); (1. 17 § 4 D. 39, 2); (I. 3 § 5 D. 37, 5);
ex actione cognosc. (1. 4 § 1 D. 13, 4);
summatim cognoscere (1. 3 § 9 D. 10, 4); (1. 5 § 1D. 34, 9); р) или высших сановников (magistratus);
ipse cognoscere, противоп. judicem dare (1. 8. 10. 19 § 1. 1. 21 D. 1, 18);
causa cognita judicium dare (1 11 D. 2, 4. 1. 28 § 4 D. 5, 1); (1. 2 § 6 eod.);
excusare (1. 9 § 4 D. 4, 8);
c. cogn. Praetor vel Praeses permittat (1. 2 § 1 D. 1, 21): c. cogn. a. Praetore temperandum (1. 13. 43 § 6 D. 3, 3);
c. c. arrogatio permittitur (§ 3 J. 1, 11); 7) или со стороны императора: quodcunque Imperator cognoscens decrevit (1. 1 § 1 D. 1, 4);
4) признавать (1. 56 pr. D. 50, 16). 5) одобрять, дозволять: sine causa legibus cognita inservos suos saevire (1. 1 § 2 D. 1, 6). 6) stupro cognoscere, иметь связь с женщиною, совепшать прелюбодеяние (1. 14 D. 34, 9. 1. 22 C. 9, 9).b) произвести следствие по уголовному делу (1. 1 § 3. 10 D. 48, 16. 1. 1 § 17 D. 48, 18).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > cognoscere
-
5 excusabilis
см. ExcusareЛатинско-русский словарь к источникам римского права > excusabilis
-
6 excusatio
см. excusare.Латинско-русский словарь к источникам римского права > excusatio
-
7 titulus
1) надпись: a) заглавие (1. 1 pr. § 7 D. 3, 1);b) название, фoрмa (1. 69 D. 46, 1. 1. 3 § 1 D. 47, 20. 1. 21 pr. D. 49, 15);
c) причина, законное основание, договор, сделка; в частности, отдельные титулы получили в источниках различные наименования;
se excusare aliquo tit. (1. 60 § 4 D. 23, 2);
2) вид, предлог (1. 49 D. 24, 1);eiusdem tit. privilegia (1. 32 D. 42, 5. 1. 2 D. 20, 5. 1. 6 C. 4, 38. 1. 4 C. 4, 64. 1. 2. 12. 33 C. 8, 54. 1. 8 C. 4, 6. 1. 26 C. 8, 14. 1. 1 C. 5, 73. 1. 1 § 9 D. 29, 4. 1. 30 eod. cf. 1. 13 § 1 D. 5, 3. 1. 1 pr. D. 41, 9. 1. 24 C. 3, 32).
3) подать, пошлина, iudictionis tit. solennis (1. un. C. 10, 18. 1. 5 C. 11, 74. 1. 3 § 1 C. 10, 23).titulo tenus (см. s. 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > titulus
См. также в других словарях:
excusare — index exculpate, excuse, justify Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
excuser — [ ɛkskyze ] v. tr. <conjug. : 1> • escuser 1190; lat. excusare « mettre hors de cause » I ♦ 1 ♦ S efforcer de justifier (une personne, une action) en alléguant des excuses. ⇒ défendre. Il s efforce vainement de l excuser. ⇒ blanchir,… … Encyclopédie Universelle
excusar — (Del lat. excusare.) ► verbo transitivo/ pronominal 1 Presentar razones o motivos para justificar un acto: ■ siempre se excusa cuando llega tarde. SINÓNIMO [disculpar,eximir] ► verbo transitivo 2 Dejar de hacer una cosa por creerla innecesaria o… … Enciclopedia Universal
excusar — Se conjuga como: amar Infinitivo: Gerundio: Participio: excusar excusando excusado Indicativo presente imperfecto pretérito futuro condicional yo tú él, ella, Ud. nosotros vosotros ellos, ellas, Uds. excuso excusas excusa excusamos excusáis … Wordreference Spanish Conjugations Dictionary
excuser — Excuser, Excusare, Eximere ex culpa. S excuser, Causari, Expurgationem habere, Opponere causam, Satisfacere. Soy excuser sur quelque chose, Excusare aliquid. S excuser sur le temps, Causam conferre in tempus. S excuser qu on est malade, et que… … Thresor de la langue françoyse
exonier — Exonier, actif. acut. Est par serment excuser aucun envers un juge, de sa non comparence, ayant esté adjourné à comparoir en personne ladite excusation fondée sur indisposition de sa personne telle qui ne luy promet venir à pied, ne à cheval ne… … Thresor de la langue françoyse
excuser — (èk sku zé) v. a. 1° Donner les raisons qui peuvent disculper quelqu un d une faute, d un manquement. • Je ne vois pas comment on pourrait l excuser [Dieu] de tromperie, si en effet ces idées [des objets extérieurs] étaient produites par d… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
CRURA — varicandi ac disparandi modi duo, quorum alterum Daedalus in simulacris primus expressit, vide infra in voce Varus. Illa, uti pedes, tibias, ac femora, fasciis involvebant Antiqui, Hebraei, Graeci, Romani; interque eos aegroti primum et… … Hofmann J. Lexicon universale
Excuse — Ex*cuse , v. t. [imp. & p. p. {Excused}; p. pr. & vb. n. {Excusing}.] [OE. escusen, cusen, OF. escuser, excuser, F. excuser, fr. L. excusare; ex out + causa cause, causari to plead. See {Cause}.] 1. To free from accusation, or the imputation of… … The Collaborative International Dictionary of English
Excused — Excuse Ex*cuse , v. t. [imp. & p. p. {Excused}; p. pr. & vb. n. {Excusing}.] [OE. escusen, cusen, OF. escuser, excuser, F. excuser, fr. L. excusare; ex out + causa cause, causari to plead. See {Cause}.] 1. To free from accusation, or the… … The Collaborative International Dictionary of English
Excusing — Excuse Ex*cuse , v. t. [imp. & p. p. {Excused}; p. pr. & vb. n. {Excusing}.] [OE. escusen, cusen, OF. escuser, excuser, F. excuser, fr. L. excusare; ex out + causa cause, causari to plead. See {Cause}.] 1. To free from accusation, or the… … The Collaborative International Dictionary of English