Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

elidi

  • 1 elidieren

    elidíeren vt лингв.
    пропуска́ть звук ( в процессе речи)

    Большой немецко-русский словарь > elidieren

  • 2 Elidierung

    Elidíerung см. Elision

    Большой немецко-русский словарь > Elidierung

  • 3 elido

    elido, ĕre, elisi, elisum [ex + laedo] - tr. - [st2]1 [-] pousser dehors, faire sortir, expulser, arracher. [st2]2 [-] presser fortement, froisser, écraser, briser, broyer, fracasser, accabler; étrangler, étouffer. [st2]3 [-] produire (un bruit), faire entendre. [st2]4 [-] renvoyer, réfléchir (image). [st2]5 [-] élider (t. de gram.)    - elidere aurigam e curru, Cic. Rep. 2, 41: expulser le cocher de son char.    - elidere ignem e silice, Plin. 11, 37, 86, § 214: faire jaillir le feu d'un caillou.    - elidere partum, Cels. 1, 7: provoquer un avortement, faire avorter.    - elidere animam alicui, Lucil. ap. Non. 291, 32: ôter la vie à qqn.    - elidere oculos, Plaut.: arracher les yeux    - elidere fauces, Ov.: étouffer, étrangler.    - nervos omnes virtutis elidunt, Cic. Tusc. 2, 11: ils brisent tous les ressorts de la vertu.    - elidere geminos angues, Virg. En. 8, 289: étrangler les deux serpents.    - elidere morbum, Hor.: guérir.    - elidi aegritudinibus, Cic.: être accablé de chagrin ou de maladies.    - elidere talos alicui, Plaut. Mil. 2, 2, 12: briser les talons à qqn.    - sonum elidere: produire un son.
    * * *
    elido, ĕre, elisi, elisum [ex + laedo] - tr. - [st2]1 [-] pousser dehors, faire sortir, expulser, arracher. [st2]2 [-] presser fortement, froisser, écraser, briser, broyer, fracasser, accabler; étrangler, étouffer. [st2]3 [-] produire (un bruit), faire entendre. [st2]4 [-] renvoyer, réfléchir (image). [st2]5 [-] élider (t. de gram.)    - elidere aurigam e curru, Cic. Rep. 2, 41: expulser le cocher de son char.    - elidere ignem e silice, Plin. 11, 37, 86, § 214: faire jaillir le feu d'un caillou.    - elidere partum, Cels. 1, 7: provoquer un avortement, faire avorter.    - elidere animam alicui, Lucil. ap. Non. 291, 32: ôter la vie à qqn.    - elidere oculos, Plaut.: arracher les yeux    - elidere fauces, Ov.: étouffer, étrangler.    - nervos omnes virtutis elidunt, Cic. Tusc. 2, 11: ils brisent tous les ressorts de la vertu.    - elidere geminos angues, Virg. En. 8, 289: étrangler les deux serpents.    - elidere morbum, Hor.: guérir.    - elidi aegritudinibus, Cic.: être accablé de chagrin ou de maladies.    - elidere talos alicui, Plaut. Mil. 2, 2, 12: briser les talons à qqn.    - sonum elidere: produire un son.
    * * *
        elido, elidis, pen. prod. elisi, elisum, elidere, Ex E praepositione, et Laedo laedis compositum. Plaut. Mouldre, Escacher, Rompre, Briser, Elider.
    \
        Elidunt foetus sues. Columel. Escachent.
    \
        Fauces elidere. Ouid. Estrangler.
    \
        Herbas elidere. Varro. Escacher.
    \
        Elidere ignem e silice. Plin. Faire sortir du feu d'une pierre en la frappant d'une autre.
    \
        Elidere naues constratas. Caesar. Rompre et casser.
    \
        Elidere alicui oculos. Plaut. Pocher les yeulx.
    \
        Pactum. Paulus. Rompre.
    \
        Sonum elidere. Plin. Faire un son en frappant contre quelque chose.
    \
        Spiritum elidere. Celsus. Faire perdre et faillir le vent ou haleine, Suffoquer.

    Dictionarium latinogallicum > elido

  • 4 elido

    ēlīdo, īsī, īsum, ere [ e + laedo ]
    1) выталкивать, выбрасывать (на берег) (corpora elīsa T; spuma elisa V); выбивать, сшибать ( aurigam e curru C); выдавливать, вышибать ( oculos Pl)
    3) опускать, не произносить ( litteram AG)
    4) исцелять, вылечивать (tussim CC; morbum H)
    5) высекать (ignem e. silice PM)
    10) (за)душить ( leonem brachiorum nexibus Su); сдавливать, сжимать (fauces VP, Sen)
    e. laqueo vitam Ammудавить
    11) разбивать (naves eliduntur Cs; caput alicujus saxo L)

    Латинско-русский словарь > elido

  • 5 contemptim

    contemptim, Adv. m. Compar. contemptius (1. contemptus, a, um), geringschätzig, mit Geringschätzung, gleichgültig, ne nos tam c. conteras, Plaut.: c. de Romanis loqui (Ggstz. magnifice de se loqui), Liv.: c. audire minas tribunicias, Liv.: c. vagari, Tac. – quos aut in sua vides turba speciosius elidi aut in aliena contemptius, Sen. de brev. vit. 12, 1 (11, 3): quo contemptius uteretur patientiā hominum, Suet. Dom. 11, 2.

    lateinisch-deutsches > contemptim

  • 6 ebullio

    ē-bullio, īvī u. iī, īre, I) v. intr. heraus-, hervorsprudeln, aquam ebullire et elidi, Sen. nat. qu. 6, 31, 3: übtr., dum risus ebullit, Apul. met. 2, 30: qui (aetatis excessus) ludicris motibus ebulliunt, Augustin. conf. 9, 8, 18. – II) v. tr.: A) heraus-, aussprudeln, scherzh. = herausstoßen, animam (klass. animam edere), den Geist aufgeben, sterben, Sen. apoc. 4, 2. Petron. 42, 3 u. 62, 10: u. so absol., o si ebulliat patruus, Pers. 2, 10. – B) mit etw. den Mund vollnehmen, mit etwas prahlend um sich werfen, prahlen, virtutes, Cic. Tusc. 3, 42; u. so Cic. de fin. 5, 80.

    lateinisch-deutsches > ebullio

  • 7 erdrücken

    erdrücken, complectendo necare (durch festes Umarmen [aus Liebe] totdrücken, z.B. catulos, v. Affen). – elidere. oblidere (zerquetschen). – opprimere (niederdrücken, überwältigen, z.B. memoriam). – im Gedränge erdrückt werden, prae turba elidi exanimarique.

    deutsch-lateinisches > erdrücken

  • 8 Gedränge

    Gedränge, I) eig.: turba (Gewühl des Volks etc. übh.). – turba conferta oder confertissima. multitudo conferta od. confertissima (dichtes Gewühl, dichte Menge). – turba undique confluentis fluctuantisque populi (das Gewühl der von allen Seiten zusammenströmenden u. hin und her wogenden Volksmenge). – das G. der Glückwünschenden, multus gratulantium concursus. – ins G. kommen, geraten, in turbam implicari: ins G. gekommen. geraten sein, turbā premi (insofern man gedrückt wird); turbā undique confluentisfluctuantisque populi iactari (insofern man hin u. her gestoßen wird): im G. erdrückt od. tot gedrückt werden, prae turba elidi exanimariq ue. – II) bildl.: ins G. kommen, geraten, in angustias venire, adduci, compelli: ins äußerste G. geraten, in summas angustias adduci: in summum discrimen vocari: im G. sein, in angustiis esse, versari; laborare (in Not sein): sehr im G. sein, angustiis urgeri; non mediocriter laborare: jmd. ins G. bringen, alqm in angustias adducere, compellere.

    deutsch-lateinisches > Gedränge

  • 9 zerschellen

    zerschellen, I) v. tr. frangere (zertrümmern). – contundere (zermalmen). – elidere (zusammendrücken, zerquetschen; alle drei, z.B. ein Schiff). – II) v. intr. frangi (zertrümmert werden). – contundi (zermalmt werden). – elidi (zerdrückt, zerquetscht werden). – an den Felsen z. (von Schiffen), ad scopulos allidi.

    deutsch-lateinisches > zerschellen

  • 10 contemptim

    contemptim, Adv. m. Compar. contemptius (1. contemptus, a, um), geringschätzig, mit Geringschätzung, gleichgültig, ne nos tam c. conteras, Plaut.: c. de Romanis loqui (Ggstz. magnifice de se loqui), Liv.: c. audire minas tribunicias, Liv.: c. vagari, Tac. – quos aut in sua vides turba speciosius elidi aut in aliena contemptius, Sen. de brev. vit. 12, 1 (11, 3): quo contemptius uteretur patientiā hominum, Suet. Dom. 11, 2.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > contemptim

  • 11 ebullio

    ē-bullio, īvī u. iī, īre, I) v. intr. heraus-, hervorsprudeln, aquam ebullire et elidi, Sen. nat. qu. 6, 31, 3: übtr., dum risus ebullit, Apul. met. 2, 30: qui (aetatis excessus) ludicris motibus ebulliunt, Augustin. conf. 9, 8, 18. – II) v. tr.: A) heraus-, aussprudeln, scherzh. = herausstoßen, animam (klass. animam edere), den Geist aufgeben, sterben, Sen. apoc. 4, 2. Petron. 42, 3 u. 62, 10: u. so absol., o si ebulliat patruus, Pers. 2, 10. – B) mit etw. den Mund vollnehmen, mit etwas prahlend um sich werfen, prahlen, virtutes, Cic. Tusc. 3, 42; u. so Cic. de fin. 5, 80.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ebullio

  • 12 elidere

    отказывать в, отвергать: ab accusatione elid. aliquem (1. 4 C. 7, 19); особ. обессилить иск посредст. отвода, отвод поср. реплики (replicatio), petere, quod quaque exceptione elidi potest (1. 2. 5 D. 44, 4);

    intentio per exceptionem elisa (1. 17 D. 21, 2);

    replicatione exceptionem elidere (1. 21 § 1 D. 20, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > elidere

  • 13 prior

    (adi.) первый, прежний, priores leges ad posteriores trahi (1. 26 D. 1, 3);

    prius pactum per posterius elidi (1. 27 § 2 D. 2, 14);

    prior heres, прот. substitutus (Gai. II. 177);

    priores officii = primates (1. 10 C. 11, 7);

    prius (adv.) = ante s. 2. 1. 5 D. 48, 5. 1. 11 pr. D. 20, 4. 1. 45 § 2 D. 49, 15. 1. 2 pr. D. 40, 7);

    prius esse, ut etc. (1. 1 C. 9, 1) priusquam, прежде нежели (1. 7 § 18 D. 2, 14. 1. 76 D. 3, 3. 1. 35 pr. D. 3, 5. 1. 8 § 1 D. 37, 11).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > prior

  • 14 ēlīdō

        ēlīdō sī, sus, ere    [ex + laedo], to strike out, dash out, tear out, force out, squeeze out: auriga e curru eliditur: nubibus ignīs, O.: spuma elisa, dashed up, V.: herbam, O.: nervis morbum, H.— To dash to pieces, shatter, crush: caput saxo, L.: fauces, to strangle, O.: navīs, Cs.: anguīs, to strangle, V.—Fig., to break down, destroy: nervos virtutis: aegritudine elidi.
    * * *
    elidere, elisi, elisus V
    strike or dash out; expel; shatter; crush out; strangle; destroy

    Latin-English dictionary > ēlīdō

  • 15 elido

    ē-līdo, si, sum, 3, v. a. [laedo].
    I. A.
    Lit.:

    aurigam e curru,

    Cic. Rep. 2, 41:

    oculos,

    Plaut. Rud. 3, 2, 45; Verg. A. 8, 261:

    ignem velut e silice,

    Plin. 11, 37, 86, § 214; cf.:

    flammas ex sese,

    id. 18, 35, 84, § 358:

    ignes nubibus,

    Ov. M. 6, 696:

    aërem lituis,

    Luc. 7, 476:

    partum,

    i. e. to produce abortion, Cels. 1, 7; Plin. 25, 3, 7, § 25:

    litteras,

    to strike out by syncope, to elide, Gell. 5, 12, 5:

    vina praelis,

    i. e. to press out, Prop. 4 (5), 6, 73; cf.

    herbam,

    Ov. F. 4, 371:

    corpora equorum eodem elisa, i. e. ad litus ejecta,

    Tac. A. 2, 24.—
    B.
    Trop.: animam alicui, Lucil. ap. Non. 291, 32:

    (imago) recta retrorsum Sic eliditur, ut, etc.,

    is thrown back, reflected, Lucr. 4, 296:

    colores repercussu parietum,

    Plin. 37, 9, 52, § 137:

    sibilum,

    to force out, Cels. 4, 4, 2; cf.

    sonum,

    Plin. 11, 51, 112, § 269; 14, 22, 28, § 146:

    vocem,

    Quint. 11, 3, 51:

    morbum,

    to drive out, expel, Cels. 4, 4, 3; Hor. Ep. 1, 15, 6: magnas sententias, to send forth, utter (the fig. being that of a cloud discharging itself), Quint. 2, 11, 7 Spald.—
    II.
    To break or dash to pieces, to shatter, to crush to death.
    A.
    Lit.:

    talos alicui,

    Plaut. Mil. 2, 2, 12:

    tuum caput,

    id. Poen. 2, 46; Liv. 21, 45:

    fauces,

    to strangle, Ov. M. 12, 142: naves, * Caes. B. C. 3, 27, 2:

    aliquem stipite,

    Curt. 9, 7 fin.:

    draconem pondere,

    Plin. 8, 11, 11, § 32:

    geminos angues (Hercules),

    i. e. to strangle, Verg. A. 8, 289; cf.

    infantes,

    Flor. 3, 3, 17 al. —
    B.
    Trop., to break down, destroy:

    (poetae) nervos omnes virtutis elidunt,

    Cic. Tusc. 2, 11 fin.; cf.:

    aegritudine elidi,

    id. ib. 5, 6, 16:

    prius pactum per posterius,

    i. e. to abrogate, Dig. 2, 14, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > elido

  • 16 excipio

    ex-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio].
    I.
    (With the notion of the ex predominating.) To take or draw out.
    A.
    Lit. (rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Fragm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4, 8, 8 Baiter):

    vidulum (e mari),

    Plaut. Rud. 4, 4, 140 sq.:

    dens manu, forcipe,

    Cels. 7, 12, 1:

    telum (e vulnere),

    id. 7, 5, 1:

    clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti,

    to withdraw, exempt, Verg. A. 9, 271.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: servitute exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. 33, 23, 2:

    nihil jam cupiditati, nihil libidini exceptum,

    exempt, Tac. Agr. 15.—
    2.
    In partic.
    a.
    To except, make an exception of (freq. and class.):

    hosce ego homines excipio et secerno libenter,

    Cic. Cat. 4, 7, 15:

    qui (Democritus) ita sit ausus ordiri: Haec loquor de universis. Nihil excipit, de quo non profiteatur,

    id. Ac. 2, 23, 73; cf. id. ib. 2, 9, 28:

    Lacedaemonii ipsi, cum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt,

    id. Rep. 4, 4:

    senex talos elidi jussit conservis meis: sed me excepit,

    Plaut. Mil. 2, 2, 13.—With ne:

    Licinia lex, quae non modo eum, qui, etc.... sed etiam collegas ejus, cognatos, affines excipit, ne eis ea potestas curatiove mandetur,

    Cic. Agr. 2, 8, 21;

    so in legal limitations,

    id. ib. 2, 9, 24; id. Balb. 14, 32; see also exceptio.—With ut, Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, 26:

    excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem,

    id. Div. 1, 39, 87:

    ut in summis tuis laudibus excipiant unam iracundiam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37:

    dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione excepta, etc.,

    Dig. 18, 1, 76; so ib. 77.—In the abl. absol.:

    omnium mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sempronios,

    you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38; cf.:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitia praestabilius esse putetis,

    id. Lael. 27 fin.:

    exceptā sapientiā,

    id. ib. 6, 20. — Neutr. absol.:

    excepto, quod non simul esses, cetera laetus,

    Hor. Ep. 1, 10, 50:

    excepto, si obscena nudis nominibus enuntientur,

    Quint. 8, 3, 38; Pers. 5, 90; Aug. Serm. 17, 3; 46, 2.—Hence,
    (β).
    Jurid. t. t., said of the defendant, to except, to make a legal exception to the plaintiff's statement:

    verum est, quod qui excipit, probare debeat, quod excipitur,

    Dig. 22, 3, 9; so ib. 18:

    adversus aliquem,

    ib. 16, 1, 17 et saep.; cf. exceptio and the authorities there cited.—
    b.
    In an oration, a law, etc., to express by name, to make particular mention of, to state expressly (rare, and perh. not anteAug.):

    cum Graecos Italia pellerent, excepisse medicos,

    Plin. 29, 1, 8, § 16: vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3, § 10.
    II.
    (With the notion of the verb predominating.) To take a thing to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    sanguinem paterā,

    Cic. Brut. 11, 43; cf. Col. 9, 15, 9:

    e longinquo sucum,

    Plin. 25, 7, 38, § 78:

    labentem excepit,

    Cic. Rab. Post. 16, 43: se in pedes, to take to one's feet, i. e. spring to the ground, Liv. 4, 19, 4:

    filiorum extremum spiritum ore,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; cf.:

    tunicis fluentibus auras,

    Ov. A. A. 3, 301:

    omnium tela,

    Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177; so,

    tela,

    Caes. B. G. 3, 5, 3:

    vulnera,

    Cic. Sest. 10, 23; cf.:

    vulnus ore,

    Quint. 6, 3, 75; and:

    plagae genus in se,

    Lucr. 2, 810:

    o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit!

    Cic. Mil. 38, 105; cf.: hunc (Mithridatem) in timore et fuga Tigranes excepit, id de. Imp. Pomp. 9, 23:

    aliquem benigno vultu,

    Liv. 30, 14, 3; cf.

    also: hic te polenta excipiet,

    Sen. Ep. 21 med.:

    aliquem epulis,

    Tac. G. 21:

    multos ex fuga dispersos excipiunt,

    Caes. B. G. 6, 35, 6. alios vagos per hiberna milites excipiebant, Liv. 33, 29, 2: speculator, exceptus a juvenibus mulcatur, id. 40, 7, 4: cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5:

    servos in pabulatione,

    Caes. B. G. 7, 20, 9:

    incautum,

    Verg. A. 3, 332:

    (uri) mansuefieri ne parvuli quidem excepti possunt,

    Caes. B. G. 6, 28, 4:

    aprum latitantem,

    Hor. C. 3, 12, 10:

    caprum insidiis,

    Verg. E. 3, 18:

    fugientes feras,

    Phaedr. 1, 11, 6:

    aprum, feram venabulo,

    Quint. 4, 2, 17; Sen. Prov. 2 et saep.—
    b.
    Of inanimate subjects:

    postero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit,

    received them, Liv. 38, 41, 8:

    silva tum excepit ferum,

    Phaedr. 1, 12, 9; Quint. 2, 12, 2. —
    2.
    In partic.
    a.
    To come next to, to follow after, succeed a thing:

    linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

    Cic. N. D. 2, 54, 135: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris;

    inde excipere loca aspera et montuosa,

    Caes. B. C. 1, 66 fin.:

    alios alii deinceps,

    id. B. G. 5, 16 fin. — Poet.:

    porticus excipiebat Arcton,

    i. e. was turned to the north, looked towards the north, Hor. C. 2, 15, 16.—
    b.
    In medic. lang.: aliquid aliqua re, to take something in something, i. e. mixed with something:

    quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto,

    Cels. 5, 18, 20; 5, 25, 5; 6; 12 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to take or catch up, to intercept:

    genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinsecus ex divinitate,

    Cic. Div. 2, 11, 26; cf.:

    posteaquam vidit, illum excepisse laudem ex eo, quod,

    i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3: subire coëgit et excipere pericula, to take upon one's self, to receive, support, sustain (the figure being taken from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    Germani celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperunt,

    Caes. B. G. 1, 52, 4; so,

    impetus,

    id. B. C. 1, 58, 1:

    vim frigorum hiememque,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    labores magnos,

    id. Brut. 69, 243 et saep.:

    excipimus nova illa cum favore et sollicitudine,

    receive, Quint. 10, 1, 15:

    verba risu,

    id. 1, 2, 7:

    praecepta ad excipiendas hominum voluntates,

    for taking captive, Cic. de Or. 2, 8, 32:

    invidiam,

    to draw upon one's self, Nep. Dat. 5, 2.—
    b.
    Of inanim. or abstr. subjects:

    quae (sublicae) cum omni opere conjunctae vim fluminis exciperent,

    Caes. B. G. 4, 17, 9; 3, 13, 1:

    quid reliquis accideret, qui quosque eventus exciperent,

    i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin.; Verg. A. 3, 318; Liv. 1, 53, 4.—
    2.
    In partic.
    a.
    To catch with the ear, esp. eagerly or secretly, to catch up, listen to, overhear:

    maledicto nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur,

    Cic. Planc. 23, 57; id. Sest. 48, 102:

    assensu populi excepta vox consulis,

    Liv. 8, 6, 7:

    ad has excipiendas voces speculator missus,

    id. 40, 7, 4; 2, 4, 5; 4, 30, 3:

    laudem avidissimis auribus excipit,

    Plin. Ep. 4, 19, 3:

    notis quoque excipere velocissime solitum,

    i. e. to write down in shorthand, Suet. Tit. 3:

    rumores,

    Cic. Deiot. 9, 25; cf.

    voces,

    Liv. 40, 7, 4:

    sermonem eorum,

    id. 2, 4, 5:

    furtivas notas,

    Ov. Am. 1, 4, 18.—
    b.
    To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, A. 2. a.):

    tristem hiemem pestilens aestas excepit,

    Liv. 5, 13, 4:

    Herculis vitam et virtutem immortalitas excepisse dicitur,

    Cic. Sest. 68, 143:

    violis succedit rosa: rosam cyanus excipit, cyanum amarantus,

    Plin. 21, 11, 39, § 68:

    excipit Pompilium Numam Tullus Hostilius,

    Flor. 1, 3, 1:

    hunc (locutum) Labienus excepit,

    Caes. B. C. 3, 87, 1.— Absol.:

    turbulentior inde annus excepit,

    succeeded, followed, Liv. 2, 61, 1; Caes. B. G. 7, 88, 2:

    re cognita tantus luctus excepit, ut, etc.,

    id. B. C. 2, 7, 3.—Hence,
    (β).
    Transf.: aliquid, to continue, prolong a thing:

    memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes,

    Cic. de Sen. 6, 19; Liv. 38, 22, 3:

    vices alicujus,

    Just. 11, 5.— Poet. with inf., Sil. 13, 687.

    Lewis & Short latin dictionary > excipio

  • 17 familia

    fămĭlĭa, ae (with pater, mater, filius, and filia, the class. gen. sing. is usually in the archaic form familias; familiae also occurs, v. infra; gen.:

    familiai,

    Plaut. Am. 1, 1, 203; with the plur. of these words both the sing. and plur. of familia are used:

    patres familias, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; id. Verr. 2, 3, 51, § 120 al.:

    patres familiarum,

    Cic. Att. 7, 14, 2; Sall. C. 43, 2; 51, 9, v. infra II. A. b.—On the form patribus familiis for familiae, patrum familiarum, etc., Cic. Verr. 2, 3, 79, § 183; id. Rosc. Am. 16, 48, v. Neue, Formenl. 1, p. 7), f. [famulus], the slaves in a household, a household establishment, family servants, domestics (not = family, i. e. wife and children, domus, or mei, tui, sui, etc., but v. II. A. 3 infra):

    nescio quid male factum a nostra hic familia est... ita senex talos elidi jussit conservis meis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 11; 17; id. Trin. 2, 1, 28; id. Am. 4, 3, 10:

    neque enim dubium est, quin, si ad rem judicandum verbo ducimur, non re, familiam intelligamus, quae constet ex servis pluribus, quin unus homo familia non sit: verbum certe hoc non modo postulat, sed etiam cogit,

    Cic. Caecin. 19, 55; cf. Dig. 50, 16, 40, § 3; App. Mag. p. 304:

    vilicus familiam exerceat,

    Cato, R. R. 5, 2:

    familiae male ne sit,

    id. ib.:

    te familiae interdicere, ut uni dicto audiens esset,

    Cic. Rep. 1, 39:

    qui emeret eam familiam a Catone,

    id. Q. Fr. 2, 6, 5:

    cum insimularetur familia societatis ejus,

    id. Brut. 22, 85:

    conjugum et liberorum et familiarum suarum causa,

    id. N. D. 2, 63, 157:

    Petreius armat familiam,

    Caes. B. C. 1, 75, 2: alienae se familiae venali immiscuisse, Quint. 7, 2, 26:

    Aesopus domino solus cum esset familia,

    formed the entire establishment, Phaedr. 3, 19, 1.—Of the serfs belonging to a temple:

    illi Larini in Martis familia numerantur,

    Cic. Clu. 15, 43; cf. of the serfs, vassals of Orgetorix:

    die constituta causae dictionis Orgetorix ad judicium omnem suam familiam, ad hominum milia decem undique coëgit,

    Caes. B. G. 1, 4, 2.
    II.
    Transf.
    A.
    With the idea of house predominating.
    1.
    In gen., a house and all belonging to it, a family estate, family property, fortune: familiae appellatio varie accepta est: nam et in res et in personas deducitur;

    in res, ut puta in lege XII. tab. his verbis: AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO,

    Dig. 50, 16, 195; so,

    SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Legg. Mosaic. et Roman. tit. 16, § 4 (cf. agnatus): idcirco qui, quibus verbis erctum cieri oporteat, nesciat, idem erciscundae familiae causam agere non possit,

    Cic. de Or. 1, 56, 237; so,

    arbitrum familiae erciscundae postulavit,

    id. Caecin. 7, 19; cf.:

    familiae erciscundae,

    Dig. 10, tit. 2:

    decem dierum vix mihi est familia,

    means of support, Ter. Heaut. 5, 1, 36 Ruhnk.—
    b.
    Paterfamilias, materfamilias, etc., or paterfamiliae, materfamiliae, filiusfamilias, etc. (also written separately: pater familiae, mater familiae, etc.), the master of a house in respect to ownership, the proprietor of an estate, head of a family; the mistress of a house, matron; a son or daughter under the father's power, a minor: paterfamilias appellatur, qui in domo dominium habet, recteque hoc nomine appellatur, quamvis filium non habeat;

    non enim solam personam ejus, sed et jus demonstramus. Denique et pupillum patremfamilias appellamus,

    Dig. 50, 16, 195; cf. Sandars ad Just. Inst. 1, 8 prooem.—
    (α).
    Form familias:

    paterfamilias ubi ad villam venit,

    Cato, R. R. 2, 1:

    paterfamilias,

    Cic. Quint. 3, 11; id. Fragm. ap. Non. 497, 19 (Rep. 5, 3 ed. Mos.); Sen. Ben. 4, 27 fin.; Nep. Att. 4; 13 al.; cf., in gen., of a plain, ordinary citizen:

    sicut unus paterfamilias his de rebus loquor,

    id. de Or. 1, 29, 132; 1, 34, 159.—In plur.:

    patresfamilias, qui liberos habent, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 15, 43; 16, 48; id. Verr. 2, 3, 79, § 183 al.:

    (Demaratus) cum de matrefamilias Tarquiniensi duo filios procreavisset,

    Cic. Rep. 2, 19:

    materfamilias,

    id. Cael. 13, 32: id. Top. 3, 14; Dig. 50, 16, 46 al.—In plur.:

    uxoris duae formae: una matrumfamilias, etc.,

    Cic. Top. 3, 14; id. Fam. 5, 10, 1; id. Verr. 2, 1, 24, § 62 al.—

    In an inverted order: familias matres,

    Arn. 4, 152:

    illum filium familias patre parco ac tenaci habere tuis copiis devinctum non potes,

    Cic. Cael. 15, 36:

    filiusfamilias,

    Dig. 14, 6, 1 sq. al.:

    tu filiafamilias locupletibus filiis ultro contulisti,

    Sen. Cons. ad Helv. 14.—
    (β).
    Form familiae:

    ex Amerina disciplina patrisfamiliae rusticani,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120; so,

    pater familiae,

    Caes. B. G. 6, 19, 3; Liv. 1, 45, 4; Sen. Ep. 47 med.; Tac. Or. 22 al.: familiae mater, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll.—In plur.:

    pauci milites patresque familiae,

    Caes. B. C. 2, 44, 1; Gracch. ap. Charis. p. 83 P.: Liv. 5, 30 fin.:

    matrem familiae tuam purpureum amiculum habere non sines?

    Liv. 34, 7, 3:

    mater familiae,

    id. 39, 53, 3; Tert. Verg. Vel. 11.— In plur.: matresfamiliae, Varr. ap. Charis. p. 83 P.; Caes. B. G. 1, 50, 4; 7, 26, 3; 7, 47, 5; id. B. C. 2, 4, 3.—
    (γ).
    In gen. plur.: civium Romanorum quidam sunt patresfamiliarum, alii filiifamiliarum, quaedam matresfamiliarum, quaedam filiaefamiliarum. Patresfamiliarum sunt, qui sunt suae potestatis, sive puberes sive impuberes;

    simili modo matresfamiliarum, filii vero et filiaefamiliarum, qui sunt in aliena potestate,

    Dig. 1, 6, 4: patresfamiliarum, Sisenn. ap. Varr. L. L. 8, § 73 Müll.; Suet. Calig. 26 fin.:

    matresfamiliarum,

    Sall. C. 51, 9:

    filiifamiliarum,

    id. ib. 43, 2; Tac. A. 3, 8; 11, 13:

    filiaefamiliarum,

    Dig. 14, 6, 9, § 2:

    patrumfamiliarum,

    ib. 50, 16, 195.—
    2.
    In respect to relationship, a family, as part of a gens:

    addere nostrae lepidam famam familiae,

    Plaut. Trin. 2, 2, 98:

    sororem despondere in fortem familiam,

    id. ib. 5, 2, 9: item appellatur familia plurium personarum, quae ab ejusdem ultimi genitoris sanguine proficiscuntur, sicuti dicimus familiam Juliam. Mulier autem familiae [p. 724] suae et caput et finis est, Dig. 50, 16, 195 fin.:

    qua in familia laus aliqua forte floruerit, hanc fere, qui sunt ejusdem stirpis, cupidissime persequuntur,

    Cic. Rab. Post. 1, 2: EX EA FAMILIA... IN EAM FAMILIAM, Fragm. XII. Tab. ap. Dig. 50, 16, 195:

    commune dedecus familiae, cognationis, nominis,

    Cic. Clu. 6, 16:

    Laeliorum et Muciorum familiae,

    id. Brut. 72, 252; id. Off. 2, 12 fin.:

    nobilissima in familia natus,

    id. Rep. 1, 19:

    ex familia vetere et illustri,

    id. Mur. 8, 17:

    primus in eam familiam attulit consulatum,

    id. Phil. 9, 2, 4:

    hospes familiae vestrae,

    id. Lael. 11, 37:

    Sulla gentis patriciae nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignavia,

    Sall. J. 95, 3 et saep.—
    b.
    Transf.:

    libros, qui falso viderentur inscripti, tamquam subditicios, summovere familiā, permiserunt sibi,

    Quint. 1, 4, 3.—
    3.
    In gen., a family, the members of a household, = domus (rare):

    salutem dicit Toxilo Timarchides et familiae omni,

    Plaut. Pers. 4, 3, 32:

    si haec non nubat, fame familia pereat,

    id. Cist. 1, 1, 46:

    ne pateretur Philippi domus et familiae inimicissimos stirpem interimere,

    Nep. Eum. 6, 3.—
    B.
    A company, sect, school, troop (rare but class.):

    cum universi in te impetum fecissent, tum singulae familiae litem tibi intenderent,

    Cic. de Or. 1, 10 42:

    familia tota Peripateticorum,

    id. Div. 2, 1, 3; cf.:

    Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia,

    id. Fin. 4, 18, 49:

    familiae dissentientes inter se,

    id. de Or. 3, 16, 21:

    familia gladiatorum... familia Fausti,

    id. Sull. 19, 54:

    lanistarum,

    Suet. Aug. 42: tironum, a company of young soldiers, Cod. Th. 10, 1; Amm. 20, 4 med.—A troop or company of players, Plaut. Men. prol. 74.—
    2.
    Ducere familiam, in gen., to lead a company, i. e. to be at the head, be the first:

    Lucius quidem, frater ejus, familiam ducit,

    Cic. Phil. 5, 11, 30; cf.:

    accedit etiam, quod familiam ducit in jure civili, singularis memoria summa scientia,

    id. Fam. 7, 5, 3:

    gravissima illa vestra sententia, quae familiam ducit,

    id. Fin. 4, 16, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > familia

См. также в других словарях:

  • Fedon Eliđanin — Fèdon Elíđanin (druga pol. 5. st. prva pol. 4. st. pr. Kr.) DEFINICIJA grčki filozof, osnivač škole u Elidi, učenik Sokratov; jedan Platonov dijalog nosi njegovo ime …   Hrvatski jezični portal

  • escacher — Escacher, Tribulare, Obterere, Collidere, Elidere. Estre escaché en une foule de gens, ou d une ruine, Elidi in turba, Opprimi ruina …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»