-
1 за
1) ( на ту сторону) arkasına; ardına; ötesine; dışına ( за пределы)поста́вить что-л. за шкаф — dolabın arkasına koymak
распространи́ться за Ура́л — Uralların ötesine yayılmak
пое́хать за́ город — şehir dışına gitmek; kıra gitmek
2) ( по ту сторону) arkasında; ardında; ötesinde; dışında ( за пределами)за гора́ми — dağların ardında
реши́ть вопро́с за закры́тыми дверя́ми — sorunu kapalı kapılar ardında halletmek
за облака́ми — bulutların ötesinde
за́ городом — şehir dışında
3) (около, у) başına; başındaсиде́ть за столо́м — masa başında oturmak
сесть за пиани́но — piyano başına oturmak
4) (до какого-л. временного или пространственного предела) kala; kalırkenза день до сва́дьбы — düğüne bir gün kala
за ми́лю до по́рта — limana bir mil kala
5) ( на расстоянии) ötede; uzaktaего́ за версту́ ви́дно! — bir fersah uzaktan görülür!
6) (при указании на лицо, предмет, до которого дотрагиваются)...dan;...aвзять кого-л. за́ руку — elinden / kolundan tutmak
держа́ться за пери́ла — parmaklığa tutunmak
7) (во время чего-л.)...da, sırasındaза обе́дом — yemekte, yemek sırasında, yemek yerken
я заста́л их за игро́й в ша́шки — onları dama oynarken buldum
8) ( в течение)...da, içindeза́ год — bir yılda; bir yıl içinde
да́нные за́ два го́да — iki yılın verileri
впервы́е за пять лет — beş yıldan beri ilk kez
за коро́ткое вре́мя — kısa zamanda
за че́тверть ча́са — çeyrek saatte
реши́ть зада́чу за мину́ту — problemi bir dakikada çözmek
9) (вместо кого-л.) yerine; olarak (в качестве кого-л.)распиши́сь за него́ — onun yerine sen imzala
рабо́тать за секретаря́ — katip olarak çalışmak
есть за трои́х — üç kişinin yediğini yemek
10) (в возмещение, в обмен)...a, karşılığında; içinза де́ньги — para karşılığında
за э́ти де́ньги он рабо́тать не бу́дет — bu paraya çalışmayacak
надба́вка за сверхуро́чную рабо́ту — fazla mesai zammı
он не хоте́л рабо́тать за таку́ю зарпла́ту — bu ücretle çalışmak istemiyordu
покупа́ть нефть за до́ллары — petrolü dolar karşılığı almak
купи́ть что-л. за рубль — bir rubleye almak
продава́ть что-л. по рублю́ за килогра́мм — kilosunu bir rubleden satmak
что / ско́лько он получа́ет за свой труд? — emeği karşılığında / emeğine ne alır?
11) (ради, в пользу, во имя) için; uğruna; uğrundaборьба́ за незави́симость — bağımsızlık için / uğruna savaşım
стоя́ть / выступа́ть за мир — barıştan yana olmak
ты за каку́ю кома́нду (боле́ешь)? — hangi takımdansın?, hangi takımı tutuyorsun?
ты за кого́? — kimden yanasın?
12) (одно вслед за другим; преследуя) arkasından; ardındanоди́н за други́м — birbiri arkasından
идёт ме́сяц за ме́сяцем — aylar birbirini kovalıyor
он идёт за на́ми — arkamızdan geliyor
мы пошли́ за ним — ardına düştük
чита́ть кни́гу за кни́гой — kitap üstüne kitap okumak
13) (с целью получить, достать что-л.) için;...mayaон пошёл за хле́бом — ekmek almaya gitti
обрати́ться к кому-л. за по́мощью — yardım için birine başvurmak
сходи́ за ребёнком — gidip çocuğu getir
14) (по причине, вследствие) için,...dan dolayı / ötürü;...dığı için,...dığından (dolayı)за недоста́тком вре́мени — vakit dar olduğu için / olduğundan
за неиме́нием ну́жных материа́лов — gerekli malzeme yokluğu nedeniyle
уважа́ть кого-л. за хра́брость — cesareti için saymak
за э́то он досто́ин похвалы́ — bundan dolayı övgüye layıktır
извини́те меня за гру́бость — kabalığımı affediniz
наказа́ние за мале́йшее неповинове́ние — en küçük bir itaatsizliğin cezası
15) (свыше какого-л. предела) aşkın; fazlaему́ уже́ за со́рок — kırkını aşkın / geçkin
(вре́мя) бы́ло за́ полночь — saat geceyarısını geçmişti
16) ( указывает на направление действия) içinборо́ться за свобо́ду — özgürlük için mücadele vermek
движе́ние за мир — barış hareketi
уха́живать за больны́м — hastaya bakmak
следи́ть за игро́й — oyunu izlemek
17) ( в тостах)...a; içinза ва́ше здоро́вье! — sağlığınıza!
за мир и дру́жбу! — barış ve dostluk için!
••за по́дписью Ивано́ва — İvanov imzalı
за но́мером три — üç numaralı
о́чередь за ва́ми — sıra sizde
де́ло за деньга́ми — iş paraya kaldı
проводи́ть вре́мя за чте́нием — vaktini okumakla geçirmek
закры́ть за собо́й дверь — kapıyı üstüne kapatmak
об э́том он был оповещён за неде́лю — bu kendisine bir hafta öncesinden duyuruldu
о́чень рад за Вас — sizin için / hesabınıza çok sevindim
что он за челове́к? — o, nasıl adamdır?
что за гла́зки! — bunlar nasıl göz!
мы прие́дем за ва́ми — sizi gelip alacağız
кто отве́тствен за э́то? — bundan sorumlu kim?
де́сять мину́т не счита́лись за опозда́ние — on dakika rötardan sayılmazdı
быть за́мужем за... — karısı olmak
-
2 наизнанку
ters* * *в соч.выве́рнуть что-л. наизна́нку — bir şeyi tersyüz etmek, bir şeyin içini dışına çevirmek
наде́ть что-л. наизна́нку — ters giymek
••его́ вы́вернуло наизна́нку — (kusmaktan) içi dışına çıktı
-
3 рамка
ж1) врз çerçeve; resimlik (для рисунка, фотографии)2) (ра́мки) мн., перен. çerçeve, sınırlar; daireвы́йти за ра́мки зако́на — yasa dışına çıkmak
в ра́мках прили́чия — edep / terbiye dairesi içinde / dairesinde
э́та зада́ча выхо́дит за ра́мки настоя́щей статьи́ — bu görev, bu yazının çerçevesini / sınırlarını aşıyor / kapsamı dışına çıkıyor
-
4 эмигрировать
ülke dışına sığınmak,göç etmek* * *несов., сов.ülke dışına sığınmak / göçetmek -
5 выезд
gitme,ayrılma; çıkma,çıkış* * *м1) gitme, ayrılma (откуда-л.); çıkma, çıkış (куда-л.)вы́езд за грани́цу — yurt dışına çıkış
перед вы́ездом — gitmeden / ayrılmadan önce
2) ( место) çıkış yeri -
6 вытеснять
yerini almak* * *несов.; сов. - вы́теснитьно́вая те́хника вытесня́ет ста́рую — eski teknik araçların yerini ağır basarak yenileri alıyor
вытесня́ть иностра́нные монопо́лии из (национа́льной) эконо́мики — yabancı tekelleri ulusal ekonominin dışına itmek
-
7 граница
sınır* * *ж1) sınırгосуда́рственная грани́ца — devlet sınırı
перейти́ грани́цу — sınırı geçmek / aşmak
до определённой грани́цы — bir hadde kadar
не име́ть грани́ц — sonu sınırı olmamak
ра́дости её не́ было грани́ц — sevincine payan yoktu
••за грани́цей — yurt dışında, dışarıda
за грани́цу — yurt dışına, dışarıya
пое́здка за грани́цу — dış gezi
из-за грани́цы — yurt dışından, dışarıdan
-
8 забываться
unutulmak,küllenmek; dalmak* * *несов.; сов. - забы́ться1) unutulmak; küllenmekтако́е не забу́дется! — öyle şeyler unutulmaz!
боль утра́ты ста́ла забыва́ться — kayıbın verdiği acı küllenmeye başladı
2) врз dalmakзабыва́ться трево́жным сном — kuşkulu bir uykuya dalmak
забыва́ться в мечта́х — rüyalara dalmak
больно́й забы́лся — hasta daldı
3) ( терять самообладание) kendine hakim olamamak; edep dışına çıkmak ( выходить за рамки приличия)не забыва́йся! — haddini bil!; kendine hakim ol!
-
9 ослушаться
сов., разг.sözünden çıkmak; dinlememekослу́шаться отца́ — babasının sözünden çıkmak
ослу́шаться прика́за — (verilen) emri dinlememek
он не ослу́шается ва́шего прика́за — emrinizin dışına çıkmaz
-
10 отклоняться
несов.; сов. - отклони́тьсяsapmak тж. перен.отклоня́ться от (свое́й) це́ли — amacından sapmak
кора́бль отклони́лся от за́данного ку́рса — gemi rotasından saptı
••отклоня́ться от те́мы — konudan ayrılmak, uzaklara gitmek
не отклоня́йся! (говори по существу) — sadet dışına çıkma!
-
11 переводить
несов.; сов. - перевести́1) врз geçirmek, nakletmek; nakil ve tayin etmekперевести́ кого-л. через у́лицу — birini caddenin karşı yanına geçirmek
переводи́ть кого-л. в сле́дующий класс — birine sınıf geçirmek
его́ перевели́ в друго́й райо́н (о руководителе) — onu başka bir bölgeye naklettik / geçirdiler
он перевёл сбереже́ния на свою́ жену́ — bankadaki paraları karısının adına geçirtti
2) в соч.перевести́ часы́ вперёд — saati ileri almak
перевести́ часы́ на мину́ту наза́д — saati bir dakika geri(ye) almak
перевести́ стре́лку — ж.-д. makası açmak / kapamak
переводи́ть ско́рость — ж.-д., авто vites değiştirmek
3) ( ставить в другие условия) geçirmek, aktarmakперевести́ животново́дство на индустриа́льную / промы́шленную осно́ву — hayvancılığı sanayi temeline / endüstriyel temele oturtmak
4) перен. (взгляд, взор) kaydırmak, dolaştırmak5) ( по почте) havale ile göndermek / yollamak; transfer etmek, aktarmakпереводи́ть деньги по по́чте — posta havalesiyle para göndermek
переводи́ть при́были за грани́цу — kârları yurt dışına transfer etmek / aktarmak
переводи́ть (свои́) капита́лы в други́е сфе́ры эконо́мики — sermayesini başka ekonomik alanlara kaydırmak / aktarmak
6) çevirmek; tercümanlık yapmak ( устно)переводи́ть кни́гу на туре́цкий язы́к — kitabı Türkçe'ye çevirmek / aktarmak, kitabı Türkçeleştirmek
7) ( рисунок) çıkartmak, geçirmek••перевести́ дух — soluklanmak, soluk almak
-
12 переправлять
I несов.; сов. - перепра́вить I1) geçirmekпереправля́ть кого-л. через ре́ку на ло́дке — birini nehirden kayıkla geçirmek
перепра́вить кого-что-л. за грани́цу (нелегально) — yurt dışına kaçırmak
2) ( пересылать) göndermek, yollamakII несов.; сов. - перепра́вить II( исправлять) düzeltmek -
13 переступать
несов.; сов. - переступи́ть1) aşmakпереступить поро́г — eşiği geçmek / aşmak, eşikten adımını atmak
поро́га э́того до́ма я бо́льше не переступлю́! — bu evin kapısından bir daha adım atmam!
еще когда́ переступа́л поро́г э́того заво́да, он зна́л, что... — daha fabrikanın kapısından adımını atarken... biliyordu
2) перен. çiğnemekпереступи́ть зако́н — kanunu çiğnemek
переступи́ть грани́цы прили́чия — edep dairesi dışına çıkmak
3) тк. несов. (идти, двигаться) yürümek, adım atmak -
14 предел
м1) ( граница) sınırв стране́ и за её преде́лами — ülke içinde ve dışında
за преде́лами на́ших грани́ц — sınırlarımızın dışında / ötesinde
вы́слать кого-л. за преде́лы страны́ — sınırdışı etmek
перенести́ заво́д за преде́лы го́рода — fabrikayı kent dışına nakletmek
вы́бить мяч за преде́лы по́ля — спорт. topu dışarı atmak
вы́йти за преде́лы (свое́й) доро́жки (о бегуне) — kulvarını aşmak
2) в соч. преде́лы мн. (промежуток времени)в преде́лах трёх ме́сяцев — en son / azami üç ay içinde, üç ayı geçmemek üzere
3) (границы, рамки дозволенного) had (- ddi); daireв разу́мных преде́лах — makul hadler dahilinde
в преде́лах прили́чия — edep dairesinde
4) (последняя степень чего-л.) had (- ddi), kerteволне́ние дости́гло преде́ла — heyecan son haddini buldu
не́рвы бы́ли напряжены́ до преде́ла — sinirler alabildiğine / koparcasına gergindi
у него́ (ка́ждый) день загру́жен / запо́лнен до преде́ла — her günü son kertesine kadar yüklü
довести́ что-л. до преде́ла — son hadde / haddine vardırmak
включи́ть радиоприёмник до преде́ла (гро́мкости) — radyoyu sonuna kadar açmak
наби́ть печь дрова́ми до преде́ла — sobayı ağzına kadar odun doldurmak
и у шу́ток есть свои́ преде́лы — şakanın da bir haddi / kararı vardır
э́то - преде́л наха́льства — bu küstahlığın son perdesidir
5) мат. limit -
15 привычный
1) alışılmış, alışılagelmiş; mutatпривы́чный жест — alışılmış el hareketi
привы́чный о́браз жи́зни — alışılmış yaşayış tarzı
вы́йти за ра́мки привы́чного — alışılmışın dışına çıkmak
2) ( привыкший) alışık, alışkın, idmanlıру́ки, привы́чные к рабо́те — işe alışık / yatkın eller
я к э́тому не привы́чен — buna alışık / idmanlı değilim
-
16 приличие
сedep (-bi); terbiyeиз / для прили́чия — terbiye gereği
в ра́мках прили́чия — edep dairesinde, terbiye dışına çıkmadan
соблюда́ть прили́чия — edep gereklerine uymak
-
17 уходить
ayrılmak,gitmek; çekilmek; kaçınmak; geçip gitmek; ilerlemek,ileri olmak; taşmak* * *несов.; сов. - уйти́1) gitmek; ayrılmak; çekilmekкогда́ он ушёл? — saat kaçta gitti?
он ушёл в свою́ ко́мнату — odasına çekildi
он ушёл из до́ма и бо́льше не верну́лся — evden ayrıldı, bir daha da dönmedi
из коло́дца ушла́ вода́ — kuyunun suyu çekildi
вода́ бы́стро ушла́ в песо́к — su hızla kuma / kumlara çekildi
из ло́пнувшей трубы́ ухо́дит вода́ — çatlak borudan su kaçıyor
когда́ мы пришли́, по́езд уже́ ушёл — geldiğimiz zaman tren kalkmıştı
уйти́ в мо́ре — denize açılmak
мяч ушёл за бокову́ю ли́нию — top taça çıktı
ферзь ушёл на (по́ле) е2 — vezir e2 karesine / evine kaçtı
уходи́ть в защи́ту — спорт. müdafaaya / defansa çekilmek
уходи́ть за ковёр (о борце) — minder dışına kaçmak
2) тж. перен. kaçmak, kaçınmak; sıyrılmakуйти́ от сле́жки — takipten kaçmak
уходи́ть от защи́ты — спорт. müdafaadan sıyrılmak
кома́нде не удало́сь уходи́ть от пораже́ния — takım yenilmekten kurtulamadı
он ухо́дит от отве́та на мои́ вопро́сы — sorduğum suallerden kaçıyor
уходи́ть от отве́тственности — sorumluluğun altından sıyrılmak
уйти́ из-под контро́ля со стороны́ парла́мента — parlamento denetiminden sıyrılmak
от э́той и́стины никуда́ не уйдёшь — bu gerçekten kaçamazsın
жена́ ушла́ от него́ — karısı kaçtı / ondan ayrıldı
3) ayrılmak; çekilmek; gitmekуйти́ из литерату́ры — edebiyat alanından çekilmek
уйти́ с истори́ческой аре́ны — tarih sahnesinden çekilmek
уйти́ в отста́вку (о военном) — emekliye ayrılmak
уйти́ с вое́нной слу́жбы — askerlikten ayrılmak
уйти́ с рабо́ты — işten ayrılmak
уйти́ в о́тпуск — izne gitmek
ушел (с рабо́ты) и э́тот специали́ст — bu uzman da gitti
уйти́ со съе́зда (в знак протеста) — kongreyi terketmek
4) geçip gitmekвре́мя ещё не ушло́ — vakit var daha
го́ды ухо́дят (о возрасте человека) — yıllar geçip gidiyor
5) gitmek; almakкуда́ ушло́ сто́лько де́нег? — bunca para nereye gitti?
на э́то де́ло ухо́дит мно́го вре́мени — bu iş çok zaman alır
на пальто́ сто́лько тка́ни не уйдёт — paltoya bu kadar kumaş gitmez
6) ilerlemek, ileri olmakчасы́ ушли́ вперёд — saat ilerlemiş / ileridir
7) разг. taşmakмолоко́ ушло́ — süt taştı
8) перен. kendini... vermekуйти́ в нау́ку́ — kendini bilime vermek
с голово́й уйти́ в рабо́ту — işe dalmak, kendini işe vermek
••уйти́ в оборо́ну — savunmaya çekilmek
тж.
перен. уйти́ в себя́ — içine kapanmakуйти́ из жи́зни — hayattan ayrılmak
уходя́щий класс — göçüp giden sınıf
уше́дший от нас... (о покойном) — aramızdan ayrılan...
исто́рия э́того го́рода ухо́дит в глубо́кое про́шлое — bu kentin tarihi çok eskiye gider / iner
-
18 эмиграция
göç etme; göçmenler* * *ж1) ülke dışına sığınma / göçetmeнаходи́ться в эмигра́ции — mülteci hayatı yaşamak
2) собир. ( эмигранты) göçmenler, mülteciler -
19 за границу
yurt dışına,dışarıya
См. также в других словарях:
Disina — Disina … Wikipedia
Disina — Original name in latin Disina Name in other language Disina State code NG Continent/City Africa/Lagos longitude 11.48135 latitude 9.91903 altitude 415 Population 5833 Date 2012 01 18 … Cities with a population over 1000 database
dışına çıkmak — tanınan hak ve yetkileri aşmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
minder dışına atmak — (birini) ortadan kaldırmak, silmek, kovmak Kötü para iyi parayı kovduğu gibi kötü yazar da iyi yazarı minder dışına atmaya çabalamaktadır. S. Birsel … Çağatay Osmanlı Sözlük
kabuğu dışına çıkmak — içinde bulunduğu ortam veya durumdan ayrılmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
içi dışına çıkmak — 1) kusmak 2) kusacak duruma gelmek Cip hazır dedi. İnşallah süspansiyonu iyidir yoksa yollarda içimiz dışımıza çıkacak. R. Erduran … Çağatay Osmanlı Sözlük
dış — is. 1) Herhangi bir cisim veya alanın sınırları içinde bulunmayan yer, hariç, iç karşıtı Hafta sonunda şehrin dışına çıkıyoruz. Şehrin artık dışındayız. Bostanlar, bağlar, sürülmüş tarlalar. A. Haşim 2) Bir konunun kapsamına girmeyen şey 3)… … Çağatay Osmanlı Sözlük
Azare — Infobox Settlement official name =PAGENAME other name = native name = nickname = settlement type = motto = imagesize = 300px image caption = flag size = image seal size = image shield = shield size = image blank emblem = blank emblem type = blank … Wikipedia
Jemma — Infobox Settlement official name =PAGENAME other name = native name = nickname = settlement type = motto = imagesize = 300px image caption = flag size = image seal size = image shield = shield size = image blank emblem = blank emblem type = blank … Wikipedia
aktif taşıma — is., biy. Bir maddenin hücre zarından enerji harcanarak hücre içine veya dışına taşınması … Çağatay Osmanlı Sözlük
alarga — is., den., İt. allarga 1) Açık deniz, engin 2) zf., argo Uzaktan, açıktan Arkadaşlarımdan mümkün olduğu kadar alarga yürüyor, kendimi pencerelerin, kapıların ışık sahası dışına çıkarmaya uğraşıyordum. R. N. Güntekin 3) ünl., den. Açıktan geç,… … Çağatay Osmanlı Sözlük