Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

curatio

  • 1 curatio

    cūrātĭo, ōnis, f. [curo], a taking care of something, administration, oversight, care, management, charge (rare but class.).
    I.
    In gen.:

    me sinas curare ancillas, quae mea est curatio,

    Plaut. Cas. 2, 3, 45; cf. id. Poen. 1, 2, 144:

    cultus et curatio corporis,

    Cic. N. D. 1, 34, 94; cf. id. ib. 2, 63, 158:

    curatio et administratio rerum,

    id. ib. 1, 1, 2:

    corporum,

    Liv. 25, 38:

    frumenti,

    Cic. Att. 15, 11, 1:

    vini,

    Col. 12, 25, 4: quid tibi hanc curatiost rem? (for hujus rei; cf. aditio) why does this trouble you? Plaut. Am. 1, 3, 21; cf.:

    quid tibi, malum, me, aut quid ego agam, curatio'st?

    id. Most. 1, 1, 33.—
    II.
    In partic., t. t.
    A.
    In political lang., management of state affairs, administration, charge, office, etc., Cic. Verr. 2, 2, 51, § 126; id. Rab. Post. 10, 28; Liv. 4, 12, 8; 4, 13, 8; 2, 27, 6.—
    B.
    In the jurists, guardianship, trusteeship: qui in curatione sunt, i. e. words, Gai Inst. 1, 199; Dig. 27, 1, 30; 27, 10, 4 et saep.—
    C.
    In medic., healing, cure (very freq.), Cic. Off. 1, 24, 83; id. Div. 2, 59, 123; id. Tusc. 4, 28, 61; id. Fin. 4, 24, 65; Liv. 2, 20, 9; 42, 18; Plin. 22, 25, 70, § 145; Phaedr. 5, 8, 12; Flor. 3, 23, 4; Just. 12, 9, 13.— Plur.:

    curationes aeger obire,

    Sen. Ep. 27, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > curatio

  • 2 cūrātiō

        cūrātiō ōnis, f    [curo], a caring for, administration, oversight, care, management, charge: corporis: valetudinis.—Public duty, administration, charge, office: munerum: sacrorum, L.: rei p., L.: regia: altior fastigio suo, L.: regni, the regency, Cs.—A means of healing, remedy, cure: morbis curationes adhibere: inter primam curationem exspirare, the first dressing, L.
    * * *
    treatment, surgical operation, medical care; healing/curing; object of care; administration, management, taking charge; office charged with duties

    Latin-English dictionary > cūrātiō

  • 3 curatio

    attention / medical attention, healing, curing.

    Latin-English dictionary of medieval > curatio

  • 4 cura

    cūra, ae, f. [caveo; cf. curo init. ], care, solicitude, carefulness, thought, concern.
    I.
    Trouble (physical or mental), bestowed on something; solicitude, care, attention, pains (syn.: diligentia, opera, studium, labor, etc.; opp. neglegentia, etc.; v. the foll.; very freq. in every per. and species of composition).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.
    (α).
    Ab. sol.: curantes magnā cum curā, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107:

    magnā cum curā ego illum curari volo,

    Plaut. Men. 5, 4, 7; cf. id. ib. 5, 4, 9:

    in aliquā re curam ponere (just before: magnum studi um multamque operam, etc.),

    Cic. Off. 1, 6, 19:

    haec tam acrem curam diligentiamque desiderant,

    id. de Or. 3, 48, 184;

    so with diligentia,

    Quint. 10, 1, 86:

    si utrumque cum curā et studio fecerimus,

    id. 10, 7, 29:

    aliquid cum curā exsequi,

    Liv. 39, 41, 6:

    plus laboris et curae,

    Quint. 8, prooem. § 13;

    so with labor,

    id. 2, 2, 10 al.:

    cura et industria,

    Suet. Gram. 21:

    ut in rem publicam omni cogitatione curāque incumberes,

    Cic. Fam. 10, 1, 2;

    so with cogitatio,

    id. ib. 10, 3, 3; id. de Or. 2, 44, 186; and in plur., id. Off. 2, 1, 2;

    opp. neglegentia,

    Quint. 11, 3, 137; 11, 3, 19:

    non naturam defecisse sed curam,

    id. 1, 1, 2;

    so opp. natura,

    id. 1, 2, 4; 2, 8, 5:

    omni curā vestigare,

    Curt. 4, 6, 5:

    omni curā in aliquid incumbere,

    Cic. Fam. 12, 24, 2:

    omnem curam in siderum cognitione ponere,

    id. Div. 1, 42, 93:

    cura et meditatio accessit,

    Tac. Or. 16; cf. id. Agr. 10 et saep.:

    eo majore curā illam (rem publicam) administrari,

    Sall. J. 85, 2:

    curam praestare,

    Suet. Tib. 18:

    in re unā consumere curam (for which, in foll. verse, laborare),

    Hor. S. 2, 4, 48 et saep.: esse cura alicui, to be an object of one's care:

    cura pii diis sunt et qui coluere coluntur,

    Ov. M. 8, 724.—
    (β).
    With gen., care, attention, management, administration, charge, a guardianship, concern for a person or thing, etc.:

    difficilis rerum alienarum,

    Cic. Off. 1, 9, 30; cf.:

    rerum domesticarum,

    Quint. 3, 3, 9:

    maxima belli,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    agrorum,

    Quint. 12, 1, 6:

    corporis,

    id. 1, 11, 15:

    capillorum,

    Suet. Dom. 18:

    funeris sui,

    id. Tib. 51 et saep.:

    deorum,

    Liv. 6, 41, 9:

    civium,

    id. 6, 15, 11:

    nepotum,

    Quint. 4, prooem. §

    2: magni Caesaris,

    Hor. C. 1, 12, 50; Ov. Tr. 5, 7, 37; Sen. Ep. 14, 2 et saep.—
    (γ).
    With de and abl.:

    omnis cura de re publicā,

    Cic. Brut. 3, 10:

    quocum mihi conjuncta cura de publicā re et privatā fuit,

    id. Lael. 4, 15:

    si qua de Pompejo nostro tuendo... cura te attigit,

    id. Att. 9, 11, 2, A:

    gratissima est mihi tua cura de illo mandato,

    id. ib. 5, 4, 1.—So with de:

    curam habere, agere, etc.: de vitā communi omnium curam habere,

    Vitr. 1, 2, init.:

    Romani tamquam de Samnitibus non de se curam agerent,

    Liv. 8, 3, 8.—
    (δ).
    With pro:

    omnium non tam pro Aetolis cura erat, quam ne, etc.,

    Liv. 27, 30, 5:

    curam habere pro aliquo,

    Veg. 2, 20:

    curam pro nobis hospitis, uxor, agas,

    Ov. H. 15 (16), 302.—
    (ε).
    Curae (alicui) esse, to be an object of care or attention; to have a care for, take care of, attend to, to be anxious about, bestow pains upon, etc.:

    Caesar pollicitus est, sibi eam rem curae futuram, etc.,

    Caes. B. G. 1, 33:

    haec sibi esse curae,

    id. ib. 1, 40:

    rati sese diis curae esse,

    Sall. J. 75, 9:

    cui salus mea fuit curae,

    Cic. Fam. 1, 9, 22; 15, 2, 8; Quint. 3, 8, 45 et saep.:

    ea tantae mihi curae sunt, ut, etc.,

    Cic. Fam. 1, 9, 24:

    pollicetur sibi magnae curae fore, ut omnia restituerentur,

    id. Verr. 2, 4, 33, § 73; cf.:

    si tibi curae Quantae conveniat,

    Hor. Ep. 1, 3, 30:

    ipsis doctoribus hoc esse curae velim, ut, etc.,

    Quint. 2, 4, 5:

    dumque amor est curae,

    Ov. M. 2, 683:

    ceterum magis vis morbi ingravescens curae erat, terroresque ac prodigia,

    Liv. 4, 21, 5:

    ceterum eo tempore minus ea bella... curae patribus erant, quam expectatio, etc.,

    id. 35, 23, 1:

    in eorum periculis non secus absentes quam praesentes amicos Attico esse curae,

    Nep. Att. 12, 5.—With a subject-clause:

    nonnulli, quibus non fuit curae caelestem inveterare aquam, etc.,

    Col. 12, 12, 3; Quint. 7, 1, 4; 9, 3, 74:

    eligere modo curae sit,

    id. 10, 1, 31:

    mihi erit curae explorare provinciae voluntatem,

    Plin. Ep. 7, 10, 2.—With de: de mandatis quod tibi curae fuit, est mihi gratum, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 8:

    sic recipiunt, Caesari... de augendā meā dignitate curae fore,

    Cic. Att. 11, 6, 3; cf. id. Fam. 10, 1, 1, and II. A. fin. infra:

    de ceteris senatui curae fore,

    Sall. J. 26, 1.—In the same sense also,
    (ζ).
    Curae aliquid habere:

    cohortatus, ut petitionem suam curae haberent,

    Sall. C. 21 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10;

    Quint. prooem. § 16: habebo itaque curae, ut te meliorem reddam,

    Sen. Ben. 1, 8, 2:

    ut ille... quid ageret, curae sibi haberet certiorem facere Atticum,

    Nep. Att. 20, 4.—
    (η).
    Cura est, with subject-clause, solicitude, care, anxiety to do any thing ( poet. and in post-Aug. prose):

    curaque finitimos vincere major erat,

    Ov. F. 1, 30:

    talis amor teneat, nec sit mihi cura mederi,

    Verg. E. 8, 89:

    cura comere capillum fuit,

    Sen. Q. N. 1, 17, 7.—
    2.
    In partic., t. t.
    a.
    In political lang. (esp. of the post-Aug. per.), the management of state affairs, administration, charge, oversight, command, office:

    magistratus et imperia, postremo omnis cura rerum publicarum minime mihi hac tempestate cupiunda videntur,

    Sall. J. 3, 1; so,

    legionis armandae,

    Tac. H. 1, 80:

    aerarii,

    Suet. Aug. 36:

    annonae,

    id. Tib. 8:

    operum publicorum, viarum, aquarum, etc. (preceded by nova officia),

    id. Aug. 37 al. —
    b.
    In the jurists, the management of business for a minor, guardianship, trusteeship (for the more usu. curatio), Dig. 3, 1, 1; 5, 1, 19 et saep.—
    c.
    In medic., medical attendance, healing (for curatio), cure:

    aquae, quae sub cutem est,

    Cels. 2, 10; Vell. 2, 123; Sil. 6, 551 Drak. et saep.— Plur.:

    curae aegrescentium,

    Macr. S. 7, 4, 6.—Hence, poet.:

    illa fuit lacrimis ultima cura meis (sc. somnus),

    Prop. 1, 3, 46; cf. Cic. Fam. 5, 16, 5.—
    d.
    In agriculture, care, culture, rearing:

    Pelusiacae lentis,

    Verg. G. 1, 228:

    boum,

    id. ib. 1, 3.—
    B.
    Meton. (abstr. pro concr.).
    1.
    Like the Gr. meletê, a written work, writing (several times in Tac.;

    elsewhere rare): quorum in manus cura nostra venerit,

    Tac. A. 4, 11; id. Or. 3; Ov. P. 4, 16, 39. —In plur., Tac. A. 3, 24.—
    2.
    An attendant, guardian, overseer (very rare):

    tertius immundae cura fidelis harae,

    i. e. the swine - herd Eumæus, Ov. H. 1, 104: praetorii, Treb. Claud. 14; cf. Ov. Tr. 4, 6, 45; 2, 1.—
    II.
    Anxiety, solicitude, concern, disquiet, trouble, grief, sorrow; syn.: sollicitudo, metus, etc.; cf. phrontis (very freq. in every per. and species of composition).
    A.
    In gen.: si quid ego adjuro curamve levasso, quae nunc te coquit, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1:

    animus lassus, curā confectus,

    Ter. And. 2, 1, 4:

    cottidianā curā angere ani mum,

    id. Phorm. 1, 3, 8:

    curae metusque,

    Cic. Div. 2, 72, 150: cura et sollicitudo. id. Att. 15, 14, 3; Quint. 8, prooem. § 20;

    11, 1, 44 et saep.: curas cordis manis,

    Lucr. 3, 116:

    acres cuppedinis,

    id. 5, 46:

    gravi saucia curā (Dido),

    Verg. A. 4, 1:

    atra, Hor C. 3, 1, 40: edaces,

    id. ib. 2, 11, 18:

    vitiosa,

    id. ib. 2, 16, 22:

    sine curā esse,

    Cic. Att. 12, 6, 4; 15, 12, 2:

    quid facerem, curā cruciabar miser,

    Plaut. Merc. 2, 1, 23:

    cura est, negoti quid sit aut quid nuntiet,

    I am anxious, my concern is, id. ib. 1, 2, 10; cf.: amica mea quid agat, Cura est, ut valeat, id. Stich. [p. 501] 5, 2, 4:

    mihi maximae curae est, non de meā quidem vitā, sed me patria sollicitat, etc.,

    Cic. Fam. 10, 1, 1.—With pro:

    quam pro me curam geris,

    Verg. A. 12, 48.—With in:

    nullā in posterum curā,

    Tac. H. 3, 55.— Plur.:

    cur eam rem tam studiose curas, quae tibi multas dabit curas,

    Auct. Her. 4, 14, 21:

    at tibi curarum milia quanta dabit!

    Prop. 1, 5, 10.—
    B.
    In partic., the care, pain, or anxiety of love, love ( poet.):

    crescit enim assidue spectando cura puellae,

    Prop. 3 (4), 21, 3; cf. Ov. R. Am. 311:

    tua sub nostro pectore cura,

    Prop. 1, 15, 31:

    et juvenum curas et libera vina referre,

    Hor. A. P. 85: hinc illaec primum Veneris dulcedinis in cor Stillavit gutta et successit frigida cura, chilling anxiety for one loved, Lucr. 4, 1060.—Hence,
    2.
    Meton. (abstr. pro concr.), the loved object, the mistress:

    tua cura, Lycoris,

    Verg. E. 10, 22; Prop. 2 (3), 25, 1; 2 (3), 34, 9; Hor. C. 2, 8, 8; Verg. Cir. 75; cf.:

    puer, mea maxima cura,

    id. A. 1, 678; 10, 132:

    cura deum,

    id. ib. 3, 46:

    raucae, tua cura, palumbes,

    id. E. 1, 57 Forbig. ad loc.

    Lewis & Short latin dictionary > cura

  • 5 sānitās

        sānitās ātis, f    [sanus], soundness of body, health: inconrupta: Ad sanitatem dum venit curatio, while the cure is perfected, Ph.—Fig., soundness, right reason, good sense, discretion, sanity: animi: ut facinore admisso ad sanitatem reverti pudeat, Cs.: ad sanitatem reducere: nihilo plus sanitatis in curiā quam in foro esse, L.: victoriae, solidity, permanence, Ta.—Of style, soundness, correctness, propriety, regularity, purity: sanitatem et integritatem oratoris probat: orationis.
    * * *
    sanity, reason; health

    Latin-English dictionary > sānitās

  • 6 administratio

    admĭnistrātĭo, ōnis, f. [administro].
    I.
    Lit., a ministration, aid, assistance:

    quae nec haberemus, nisi manus et ars accessissent, nec his sine hominum administratione uteremur,

    Cic. Off. 2, 3, 12:

    aquae,

    the right distribution of, Vitr. 9, 8, 10.— Hence,
    II.
    Fig., the direction, management, or administration of a thing, i. q. curatio, procuratio:

    utrum (di) omni curatione et administratione rerum vacent,

    Cic. N. D. 1, 1, 2:

    rerum magnarum agitatio atque administratio,

    id. Inv. 2, 54, 163:

    mundi,

    id. N. D. 2, 34, 86; so id. Fam. 1, 9; 15, 1:

    portūs,

    the use of, Caes. B. C. 1, 25; 2, 2; Liv. 34, 6; Tac. Agr. 19; so absol.:

    Ideo habentes administrationem,

    ministry, Vulg. 2 Cor. 4, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > administratio

  • 7 admoveo

    ad-mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2, v. a. (admōram, admōrim, etc., sync. for admoveram, admoverim, etc., Verg. A. 4, 367; Ov. P. 3, 7, 36), to move a person or thing; to bring, conduct, lead, carry, etc., to or toward a place (syn.: adduco, adicio, adhibeo, appello).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr. with ad or with dat. (in the histt., of an army, implements for besieging, etc.; class. at all periods): dum ne exercitum propius urbem Romam CC milia admoveret, Cic. Phil. 6, 3, 5:

    copias in locum,

    Liv. 42, 57:

    signa Achradinae,

    id. 25, 24 ext.; so Flor. 1, 24, 3, 23:

    castra,

    Sil. 1, 296.—Hence, also, sometimes absol., to draw near, to approach, to bring near:

    jam admovebat rex,

    Curt. 9, 4:

    jam opera admoventi deditio est facta,

    Liv. 32, 32:

    scalas moenibus,

    Tac. A. 13, 39. — Trop.:

    quot admovi illi fabricas! quot fallacias!

    Plaut. Cist. 2, 2, 5 (where formerly admoenivi was erroneously read):

    tamquam aliquā machinā admotā, capere Asinii adulescentiam,

    Cic. Clu. 13;

    so also: ignes ardentesque laminae ceterique cruciatus admovebantur (sc. civi Romano),

    id. Verr. 2, 5, 63:

    dolorum faces,

    id. Off. 2, 10, 37:

    cumque quasi faces ei doloris admoverentur,

    id. Tusc. 2, 25, 61:

    fasciculum ad nares,

    id. ib. 3, 18 fin.:

    pecus flagrantibus aris,

    Verg. A. 12, 171:

    admotae hostiae (sc. aris),

    Tac. A. 2, 69; so Suet. Calig. 32; Luc. 7, 165: Hannibalem admotum, i. e. adductum altaribus, led or conducted to, Liv. 21, 1:

    labra poculis,

    Verg. E. 3, 43:

    ignes templis,

    Tib. 3, 5, 11:

    exercitum Ariminum,

    Liv. 28, 46:

    vultum ad auditores,

    Auct. Her. 3, 15:

    animam admotis fugientem sustinet herbis,

    Ov. M. 10, 188:

    (opes) Stygiis admoverat umbris,

    id. ib. 1, 139:

    manus operi,

    to apply, id. ib. 10, 254:

    capiti diadema,

    Suet. Caes. 79:

    digitum scripturae,

    id. Aug. 80:

    oscula,

    to give a kiss, Ov. M. 10, 644:

    aliquem ad munera publica,

    to promote, advance, Suet. Tib. 10:

    infantes papillae,

    to put to, id. Tib. 44 al.:

    gressum,

    to approach nearer, Stat. Th. 11, 560 (cf.: addere gressum).—
    B.
    Esp.
    1.
    To bring one thing near to another, and in the pass. poet. of places, to lie or be situated near:

    nocturna ad lumina linum nuper ubi extinctum admoveas,

    Lucr. 6, 901:

    quae nisi admoto igne ignem concipere possit,

    Cic. de Or. 2, 45 fin.: culina ut sit admota, i. e. near or close by, Varr. R. R. 1, 13, 2:

    genus admotum Superis,

    nearly related, Sil. 8, 295:

    admota Nilo Africa,

    Juv. 10, 149.—Hence, aliquem alicui, to bring one near another, i. e. to make friends, to reconcile:

    mors Agrippae admovit propius Neronem Caesari,

    Vell. 2, 96.—
    2.
    With the access. idea of regard to an object to be attained, to move, bring, or apply a thing to; e. g. admovere aures (or aurem), to lend an ear to: manus (or manum) operi, to put one's hand to a work, etc.: accessi, adstiti, animam ( my breath) compressi, aurem admovi, Ter. Phorm. 5, 6, 28:

    admovere aures et subauscultando excipere voces,

    Cic. de Or. 2, 36 (cf.:

    aures adhibere,

    id. Arch. 3:

    praebere aures,

    Ov. Tr. 3, 7, 25; and:

    tenere aures,

    id. ib. 4, 10, 49); and aures, poet. for auditores:

    cum tibi sol tepidus plures admoverit aures,

    Hor. Ep. 1, 20, 19:

    admovent manus vectigalibus populi Rom.,

    Cic. Agr. 1, 4; Ov. M. 15, 218; Liv. 5, 22, 4:

    in marmoribus, quibus Nicias manum admovisset,

    which he had put his hand to, Plin. 35, 11, 40, § 133; Curt. 6, 7:

    ruderibus purgandis manus primus admovit,

    Suet. Vesp. 8. But sometimes manus admovere signif., to lay violent hands on, to attack or assault:

    numquam deos ipsos admovere nocentibus manus,

    Liv. 5, 11 fin. al.—
    II.
    Fig., of mental objects, to put, apply, or direct to any thing:

    quid praedicem... quot stimulos admoverit homini,

    put the goad to, Cic. Sest. 5, 12:

    mulier saevissima est, Cum stimulos odio pudor admovet,

    Juv. 10, 328:

    num admoveri possit oratio ad sensus animorum inflammandos,

    Cic. de Or. 1, 14, 60:

    animis judicum admovere orationem, tamquam fidibus manum,

    id. Brut. 54, 200: sed alia quaedam sit ad eum admovenda curatio (just before: adhibenda oratio; cf.

    adhibeo),

    id. Tusc. 4, 28, 61: mentem ad voces alicujus, to direct to, attend to, Auct. Harusp. Resp. 10: serus enim Graecis admovit acumina chartis, not until late did ( the Roman) apply his wits to Greek literature, Hor. Ep. 2, 1, 161:

    terrorem,

    to strike with terror, Liv. 6, 10; 41, 17:

    spes est admota,

    Ov. M. 11, 454:

    spes cupiditati admota occaecavit animum,

    Liv. 43, 10; id. 27, 43: desiderium patriae, to instil or infuse, Curt. 6, 2 al.

    Lewis & Short latin dictionary > admoveo

  • 8 causarius

    causārĭus, a, um, adj. [causa, II. D.].
    I.
    In medic. lang., sick, diseased, ill (not ante-Aug.):

    corpus,

    Sen. Q. N. 1 praef. §

    4: partes, quibus adhibenda curatio est,

    id. Ep. 68, 7:

    dens,

    Marc. Emp. 12:

    dentes,

    Plin. 23, 3, 37, § 75.— Subst.:

    causarii vel latere vel faucibus,

    sick, Plin. 25, 5, 25, § 61:

    oculorum,

    Marc. Emp. 8.—
    II.
    In milit. lang., discharged on account of ill health, invalid, Liv. 6, 6, 14.—Hence, missio, a discharge from military service on account of sickness, a liberation from service, Dig. 3, 2, 2; 29, 1, 26; 49, 16, 13; App. M. 4, p. 144, 16.—
    * Adv.: causārĭē, on account of sickness:

    qui causarie missus est,

    Dig. 49, 16, 13, § 2.

    Lewis & Short latin dictionary > causarius

  • 9 cultus

    1.
    cultus, a, um, Part. and P. a., from 1. colo.
    2.
    cultus, ūs, m. [1. colo].
    I.
    Prop., a laboring at, labor, care, cultivation, culture (rare):

    quod est tam asperum saxetum, in quo agricolarum cultus non elaboret?

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    agricolae,

    id. Leg. 1, 1, 1:

    agrorum,

    Liv. 4, 12, 7; Quint. prooem. § 26; cf. id. 8, 3, 75:

    (oves) neque sustentari neque ullum fructum edere ex se sine cultu hominum et curatione possent,

    Cic. N. D. 2, 63, 158; cf.:

    cultus et curatio corporis,

    id. ib. 1, 34, 94:

    omnis cultus fructusque Cereris in iis locis interisse,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 114.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (also rare), training, education, culture:

    malo cultu corruptus,

    Cic. Part. Or. 26, 91:

    animi,

    mental discipline, id. Fin. 5, 19, 54; cf.:

    recti cultus pectora roborant,

    Hor. C. 4, 4, 34; id. Ep. 2, 2, 123:

    litterarum,

    Just. 9, 8, 18; Gell. 14, 6, 1:

    quos (barbaros reges) nulla eruditio, nullus litterarum cultus imbuerat,

    Sen. Ira, 3, 17, 1:

    quid tam dignum cultu atque labore ducamus (sc. quam vocem)?

    Quint. 2, 16, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    An honoring, reverence, adoration, veneration:

    philosophia nos primum ad deorum cultum erudivit,

    Cic. Tusc. 1, 26, 64; id. Inv. 2, 53, 161; Ov. M. 2, 425:

    exquisitus religionis cultus,

    Val. Max. 5, 2, 1; 4, 4, 4.— In plur.:

    justis ac piis,

    Lact. 4, 3:

    de adventu regis et cultu sui,

    Tac. A. 2, 58.— Far more freq. and class. in prose and poetry,
    2.
    Care directed to the refinement of life (opp. to a state of nature), i. e. arrangements for living, style, manner of life, culture, cultivation, elegance, polish, civilization, refinement, etc.:

    homines a ferā agrestique vitā ad humanum cultum civilemque deducere,

    Cic. de Or. 1, 8, 33; cf.: eadem mediocritas ad omnem usum cultumque vitae transferenda est. id. Off. 1, 39, 140: [p. 489] (Belgae) a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, Caes. B. G. 1, 1; cf. id. ib. 1, 31; Verg. A. 5, 730; and in plur.:

    cultusque artesque virorum,

    Ov. M. 7, 58:

    liberalis,

    Liv. 45, 28, 11:

    humilis,

    id. 1, 39, 3:

    agrestis et rusticus,

    id. 7, 4, 6; cf.

    feri,

    Hor. C. 1, 10, 2:

    multas (artes) ad animorum corporumque cultum... invexit,

    Liv. 39, 8, 3:

    regio victu atque cultu aetatem agere,

    Sall. C. 37, 6;

    so with victus,

    Cic. Fam. 9, 3, 1; Caes. B. G. 6, 24; Nep. Alcib. 11, 4 al.; cf. of improvement, cultivation of mind:

    animi cultus ille erat ei quasi quidam humanitatis cibus,

    Cic. Fin. 5, 19, 54:

    non mores patrios solum, sed etiam cultum vestitumque mutavit,

    Nep. Paus. 3, 1. —In a bad sense, luxury, voluptuousness, wantonness:

    libido stupri, ganeae ceterique cultūs non minor incesserat,

    sensual indulgences, Sall. C. 13, 3; cf.:

    cultus ac desidia imperatoris,

    Liv. 29, 21, 13.—
    b.
    Transf., of ornaments of style:

    in verbis effusiorem, ut ipsi vocant, cultum adfectaverunt,

    Quint. 3, 8, 58; so id. 2, 5, 23; 10, 1, 124 al.—
    3.
    Style of dress, external appearance, clothing, dress, garb, apparel, attire; esp. ornament, decoration, splendid dress, splendor (so most freq.):

    aequato omnium cultu,

    Liv. 34, 4, 12:

    pastoralis,

    Vell. 1, 2:

    quam maxime miserabilis,

    Sall. J. 33, 1; Tert. Hab. Mul. 3:

    regius,

    Nep. Dat. 3, 1:

    militaris,

    Liv. 29, 19, 11:

    incinctus Gabino cultu,

    id. 10, 7, 3:

    justo mundior,

    id. 8, 15, 7:

    amoenior,

    id. 4, 44, 11 et saep.; Vell. 2, 40; Quint. 8, prooem. § 20; Suet. Caes. 44 et saep.; Hor. C. 1, 8, 16; 4, 9, 15; Ov. M. 3, 609 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > cultus

  • 10 diaetetici

    dĭaetētĭcus, a, um, adj., = diaitêtikos, belonging to diet:

    libri, curatio,

    Cael. Aur. Tard. 2, 12, 145.—Subst., diaetetici, ōrum, m., physicians who cure by diet (opp. chirurgi), Scrib. Comp. 200 (cf. Cic. Att. 4, 3, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > diaetetici

  • 11 diaeteticus

    dĭaetētĭcus, a, um, adj., = diaitêtikos, belonging to diet:

    libri, curatio,

    Cael. Aur. Tard. 2, 12, 145.—Subst., diaetetici, ōrum, m., physicians who cure by diet (opp. chirurgi), Scrib. Comp. 200 (cf. Cic. Att. 4, 3, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > diaeteticus

  • 12 discribo

    dī-scrībo, scripsi, scriptum, 3, v. a., to distribute, divide among several persons, apportion, assign:

    (class.) quodne (argentum) ego discripsi porro illis quibus debui?

    Ter. Phorm. 5, 8, 30:

    quorum ipsorum bona, quantacumque erant, statim suis comitibus compotoribusque discripsit,

    Cic. Phil. 5, 8, 22:

    urbis partīs ad incendia,

    Cic. Cat. 1, 4, 9:

    duodena jugera in singulos homines,

    id. Agr. 2, 31, 85:

    populum in tribus tres, curiasque triginta, etc.,

    id. Rep. 2, 8:

    civitatibus jura,

    id. ib. 1, 2, 2:

    negotii publici curatio discripta,

    id. Sest. 30, 66 et saep.:

    judicantem vidimus Aeacum sedesque discriptas deorum,

    Hor. C. 2, 13, 22:

    militibus voluntariis in legiones discriptis,

    Liv. 31, 14, 2; cf. id. 31, 34, 8 Weissenb. ad loc.; so id. 33, 42, 8; 34, 56, 6; 30, 26, 6 al. (v. describo, II. B. 2., and cf. Bücheler, in Rhein-Mus. 13, 598 sq.).

    Lewis & Short latin dictionary > discribo

  • 13 fastigium

    fastīgĭum, ii, n. [cf. Sanscr. bhrshtīs, corner, rim; Gr. a-phlaston, aplustria, the ornamented stern of a ship; O. H. Germ. brort, the prow], the top of a gable, a gable end, pediment (syn.: cacumen, culmen, vertex, apex).
    I.
    Prop.:

    Capitolii fastigium illud et ceterarum aedium non venustas, sed necessitas ipsa fabricata est... utilitatem templi fastigii dignitas consecuta est,

    Cic. de Or. 3, 46, 180; cf.:

    fastigia aliquot templorum a culminibus abrupta,

    Liv. 40, 2, 3:

    evado ad summi fastigia culminis,

    Verg. A. 2, 458; Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14.—Hence, meton., the roof of a house, Verg. A. 8, 491; 9, 568; Val. Fl. 2, 235:

    habere pulvinar, simulacrum, fastigium, flaminem,

    id. Phil. 2, 43, 110; cf.

    of the same: omnes unum in principem congesti honores: circa templa imagines... suggestus in curia, fastigium in domo, mensis in caelo,

    Flor. 4, 2 fin.:

    Romae signa eorum sunt in Palatina aede Apollinis in fastigio,

    Plin. 36, 5, 4, § 13; cf. id. 35, 12, 43, § 152; Vitr. 3, 2.— Transf.:

    operi tamquam fastigium imponere,

    Cic. Off. 3, 7, 33.—
    B.
    Transf.
    1.
    The extreme part, extremity of a thing, whether above or below.
    a.
    Top, height, summit:

    colles... pari altitudinis fastigio oppidum cingebant,

    Caes. B. G. 7, 69, 4:

    opus nondum aquae fastigium aequabat,

    Curt. 4, 2, 19:

    summi operis,

    id. 4, 2, 8:

    jamque agger aequaverat summae fastigia terrae,

    id. 8, 10, 31:

    aquatilium ova rotunda, reliqua fere fastigio acuminata,

    Plin. 10, 52, 74, § 145:

    gracilitas (arundinis) nodis distincta leni fastigio tenuatur in cacumina,

    id. 16, 36, 64, § 158; cf.:

    cornua in leve fastigium exacuta,

    id. 11, 37, 45, § 124; 16, 33, 60, § 141; Vulg. 2 Reg. 18, 24.—In plur., Lucr. 4, 827:

    muri,

    Val. Fl. 2, 553:

    fontis fastigium,

    i. e. the height on which the fountain sprang up, Hirt. B. G. 8, 41, 5.—
    b.
    The lower part, depth: forsitan et scrobibus quae sint fastigia, quaeres, [p. 728] what should be the depth of the trenches, Verg. G. 2, 288.—
    2.
    (From the sloping form of the gable.) A slope, declivity, descent:

    ab oppido declivis locus tenui fastigio vergebat,

    Caes. B. C. 1, 45, 5:

    jugum paulo leniore fastigio,

    id. ib. 2, 24, 3:

    iniquum loci ad declivitatem fastigium,

    id. B. G. 7, 85, 4:

    rupes leniore submissa fastigio,

    Curt. 6, 6, 11:

    capreoli molli fastigio,

    Caes. B. C. 2, 10, 3; 2, 24, 3:

    musculi,

    id. ib. 2, 11, 1:

    scrobes paulatim angustiore ad infimum fastigio,

    i. e. gradually narrowing from top to bottom, id. B. G. 7, 73, 5; cf.:

    si (fossa) fastigium habet, ut (aqua) exeat e fundo,

    Varr. R. R. 1, 14, 2.—
    3.
    In the later grammarians, an accent placed over a word, Mart. Cap. 3, § 264; § 268 al.; Diom. p. 428 P.
    II.
    Trop.
    A.
    The highest part, summit, the highest degree, most exalted rank or dignity (perh. only since the Aug. per.):

    quicquid numinum hanc Romani imperii molem in amplissimum terrarum orbis fastigium extulit,

    Vell. 2, 131, 1; cf.:

    sic fit, ut dei summum inter homines fastigium servent,

    Plin. Pan. 52, 2:

    et quoad usque ad memoriam nostram tribuniciis consularibusque certatum viribus est, dictaturae semper altius fastigium fuit,

    Liv. 6, 38 fin.; cf.:

    in consulare fastigium vehi,

    Vell. 2, 69, 1:

    ad regium fastigium evehere aliquem,

    Val. Max. 1, 6, 1:

    alii cives ejusdem fastigii,

    Liv. 3, 35, 9:

    stare in fastigio eloquentiae,

    Quint. 12, 1, 20:

    rhetoricen in tam sublime fastigium sine arte venisse,

    id. 2, 17, 3:

    et poësis ab Homero et Vergilio tantum fastigium accepit, et eloquentia a Demosthene,

    id. 12, 11, 26; cf.:

    magice in tantum fastigii adolevit, ut, etc.,

    grew into such esteem, Plin. 30, 1, 1, § 2.—
    2.
    In gen., dignity, rank, condition:

    (M. Laetorio) curatio altior fastigio suo data est,

    Liv. 2, 27, 6; cf.:

    ampliora etiam humano fastigio decerni sibi passus est,

    Suet. Caes. 76:

    tamquam mortale fastigium egressus,

    Tac. A. 15, 74:

    animus super humanum fastigium elatus,

    Curt. 9, 10 med.:

    quales ex humili magna ad fastigia rerum extollit Fortuna,

    Juv. 3, 39.—
    B.
    A leading or chief point, head in a discourse; a principal sort or kind (rare):

    summa sequar fastigia rerum,

    Verg. A. 1, 342:

    e quibus tribus fastigiis (agrorum) simplicibus,

    sorts, kinds, Varr. R. R. 1, 6, 2:

    propter haec tria fastigia formae discrimina quaedam fiunt sationum,

    id. ib. 1, 5:

    haec atque hujuscemodi tria fastigia agri, etc.,

    id. ib. 1, 6, 6; cf.

    also: quo fastigio sit fundus,

    id. ib. 1, 20 fin. (and v. Lachm. ad Lucr. p. 223):

    laudem relego fastigia summa,

    Prisc. Laud. Anast. 148.

    Lewis & Short latin dictionary > fastigium

  • 14 mitigativus

    mītĭgātīvus, a, um, adj. [id.], soothing, mitigative (post-class.):

    curatio,

    Cael. Aur. Acut. 1, 5, 45:

    cataplasma,

    id. Tard. 2, 1, 52; 5, 2, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > mitigativus

  • 15 mutitio

    mūtītĭo or muttītĭo, ōnis, f. [mutio], a muttering, mumbling (Plautin.):

    quid tibi hanc curatio'st rem, verbero, aut mutitio?

    Plaut. Am. 1, 3, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > mutitio

  • 16 muttitio

    mūtītĭo or muttītĭo, ōnis, f. [mutio], a muttering, mumbling (Plautin.):

    quid tibi hanc curatio'st rem, verbero, aut mutitio?

    Plaut. Am. 1, 3, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > muttitio

  • 17 receptio

    rĕceptĭo, ōnis, f. [recipio].
    I.
    A receiving, reception:

    quid tibi huc receptio ad te est meum virum?

    Plaut. As. 5, 2, 70 (cf., for the construction, accessio, aditio, curatio, tactio, etc.).—Esp.,
    B.
    A secret reception, Cod. Just. 12, 51, 17;

    David,

    Ambros. in Luc. 5, 38.—
    II.
    A holding back, relaining; [p. 1531] esp. jurid. t. t., reservation:

    quidquid venditor recipere vult, nominatim recipi oportet: nam illa generalis receptio nihil prospicit, etc.,

    Dig. 8, 4, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > receptio

  • 18 sanitas

    sānĭtas, ātis, f. [sanus], soundness of body, health (class., = valetudo bona; opp. valetudo mala, imbecillitas; cf.

    also salus): est enim corporis temperatio, cum ea congruunt inter se, e quibus constamus, sanitas: sic animi dicitur, cum ejus judicia opinionesque concordant,

    Cic. Tusc. 4, 13, 30; cf. id. ib. 3, 5, 10.
    I.
    Lit.:

    Apollo, quaeso te, ut des Salutem et sanitatem nostrae familiae,

    Plaut. Merc. 4, 1, 13 (for which, in the old formula of prayer in Cato, R. R. 141, 3: duis bonam salutem valetudinemque; v. salus, I. A. init.): ut alimenta sanis corporibus agricultura, sic sanitatem aegris medicina promittit, Cels. prooem. init.:

    qui incorruptā sanitate sunt,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8 (for which, shortly before:

    contenti bonā valetudine): aegro interim nil ventura sanitas prodest,

    Sen. Ep. 117, 26; Tac. A. 1, 68 fin.:

    si robur corporibus bonum, non est minus sanitas,

    Quint. 5, 10, 89 N. cr.; so, corporis (with integritas), Gell. 18, 1, 5:

    pecoris,

    Varr. R. R. 2, 1, 21:

    hostiae,

    id. ib. 2, 5, 11: donec sanitate ossis dolor finiatur, by the healthy condition of the bone, i. e. by the bone ' s being completely healed, Cels. 8, 8 fin.:

    ad sanitatem dum venit curatio,

    while the cure is being perfected, Phaedr. 5, 7, 12; cf.:

    folia ligni ad sanitatem gentium,

    Vulg. Apoc. 22, 2:

    redire in statum pristinum sanitatis,

    Ambros. in Psa. 40, 12:

    restitui sanitati,

    to recover, Vulg. Matt. 12, 13; Sulp. Sev. Chron. 1, 13 fin.:

    sanitatem reddere,

    Cels. 2, 8; Arn. 7, 39:

    pristinae aliquem sanitati restituere,

    Hier. Ep. 76, 8; Sulp. Sev. Vit. St. Mart. 21:

    recipere sanitatem,

    Just. 11, 8, 9; Cels. 6, 15 fin.:

    recuperare sanitatem,

    Just. 20, 2, 9; 32, 3, 9.—
    II.
    Trop.
    A.
    Soundness of mind (opp. to passionate excitement), right reason, good sense, discretion, sanity, etc. (v. Cic. Tusc. 4, 13, 30 supra):

    sanitatem enim animorum positam in tranquillitate quādam constantiāque censebant,...quod in perturbato animo, sicut in corpore, sanitas esse non posset,

    Cic. Tusc. 3, 4, 9:

    sua quemque fraus, suum scelus de sanitate ac mente deturbat,

    id. Pis. 20, 46; pravarum opinionum conturbatio et ipsarum inter se repugnantia sanitate spoliat animum morbisque perturbat, id. Tusc. 4, 10, 23:

    plebem ad furorem impellit, ut facinore admisso ad sanitatem pudeat reverti,

    Caes. B. G. 7, 42; 1, 42:

    ad sanitatem se convertere,

    Cic. Sull. 5, 17:

    ad sanitatem redire,

    id. Fam. 12, 10, 1:

    ad sanitatem reducere,

    id. Verr. 2, 2, 40, § 98:

    perducere ad sanitatem,

    Hirt. B. G. 8, 22; Cic. Phil. 11, 14, 37; Liv. 2, 29; 2, 45; Phaedr. 4, 25, 35:

    est omnino Priscus dubiae sanitatis,

    Plin. Ep. 6, 15, 3.—
    B.
    Of style, soundness or correctness of style, propriety, regularity, purity, etc.:

    insulsitatem et insolentiam, tamquam insaniam orationis odit, sanitatem autem et integritatem quasi religionem et verecundiam orationis probat,

    Cic. Brut. 82, 284:

    summi oratoris vel sanitate vel vitio,

    id. ib. 80, 278:

    ut (eloquentia) omnem illam salubritatem Atticae dictionis et quasi sanitatem perderet,

    lost all the healthy vigor and soundness, as it were, of Attic speech, id. ib. 13, 51 (v. salubritas, I. fin.; and cf. id. Opt. Gen. 3, 8):

    qui suae imbecillitati sanitatis appellationem, quae est maxime contraria, obtendunt,

    Quint. 12, 10, 15; cf. Tac. Or. 23:

    eloquentiae,

    id. ib. 25.—
    C.
    Rarely of other abstract things:

    victoriae,

    solidity, permanence, Tac. H. 2, 28 fin.:

    metri,

    regularity, correctness, Macr. S. 5, 17 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > sanitas

  • 19 subtilia

    subtīlis, e, adj. [sub-tela; and therefore, prop., woven fine; hence], fine, not thick or coarse, thin, slender, minute (syn. tenuis).
    I.
    Lit. (mostly poet. and in postAug. prose;

    not in Cic.): quae vulgo volitant subtili praedita filo,

    Lucr. 4, 88:

    ventus subtili corpore tenuis,

    id. 4, 901; cf. id. 3, 195; Cat. 54, 3:

    acies gladii,

    Sen. Ep. 76, 14:

    farina,

    Plin. 18, 7, 14, § 74:

    mitra,

    Cat. 64, 63:

    ignis,

    Lucr. 6, 225:

    subtilia et minuta primordia rerum,

    id. 4, 122; 4, 114.— Subst.: subtīlĭa, ĭum, n. plur., fine goods or stuffs, Vulg. Isa. 19, 9:

    indui te subtilibus,

    id. Ezech. 16, 10.— Comp.:

    harundo,

    Plin. 16, 36, 66, § 168:

    semen raporum,

    id. 18, 13, 34, § 129.— Sup.:

    sucus subtilissimus,

    Plin. 11, 5, 4, § 11.—
    B.
    Transf., of the senses, fine, nice, acute, delicate, exqui site (rare):

    palatum,

    Hor. S. 2, 8, 38:

    subtilior gula,

    Col. 8, 16, 4.—
    II.
    Trop., fine, nice, precise, exact, accurate, keen, subtle (class.; syn.: elegans, concinnus).
    A.
    In gen.:

    sollers subtilisque descriptio,

    Cic. N. D. 2, 47, 121:

    definitio,

    id. de Or. 1, 23, 109:

    observatio,

    Plin. 18, 13, 35, § 132:

    sententia,

    id. 18, 17, 46, § 165:

    argumentatio,

    id. 2, 108, 112, § 247:

    quaestio,

    id. 11, 16, 16, § 46:

    Graecia,

    Manil. 4, 718.— Comp.:

    reliquae (epistulae) subtiliores erunt,

    more particular, Cic. Att. 5, 14, 3.— Sup.:

    quae (curatio manus) inter subtilissimas haberi potest,

    Cels. 7, 7, 13:

    inventum,

    Plin. 31, 3, 23, § 40:

    Democritus, subtilissimus antiquorum,

    Sen. Q. N. 7, 3, 2.—
    2.
    Transf., of taste or judgment, fine, keen, delicate, exquisite (syn.:

    sagax, acutus): judicium,

    Cic. Fam. 15, 6, 1; Hor. Ep. 2, 1, 242; cf.:

    subtilis veterum judex,

    id. S. 2, 7, 101:

    sapiens subtilisque lector,

    Plin. Ep. 4, 14, 7:

    vir subtilis, dispositus, acer, disertus,

    id. ib. 2, 11, 17; 4, 17, 4.—
    B.
    In partic., in rhet., of speech or of the speaker, plain, simple, unadorned (syn. simplex):

    genus dicendi,

    Cic. Or. 21, 69; cf.:

    acutissimum et subtilissimum dicendi genus,

    id. de Or. 2, 23, 98:

    oratio,

    id. Or. 5, 20; cf. id. ib. 23, 78:

    Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spinosum potius dicendi genus,

    id. Fin. 3, 1, 3: subtile quod ischnon vocant, Quint. 12, 10, 58:

    disputator,

    Cic. Off. 1, 1, 3:

    quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilior?

    id. Brut. 17, 65:

    oratione limatus atque subtilis,

    id. de Or. 1, 39, 180; cf. id. de Or. 3, 8, 31: Lysias subtilis scriptor atque [p. 1785] elegans, id. Brut. 9, 35; Quint. 10, 1, 78:

    praeceptor,

    id. 1, 4, 25; 12, 10, 51.—Hence, adv.: subtīlĭter, finely, minutely.
    1.
    Lit.:

    subtiliter insinuatus ad parvas partes aër,

    Lucr. 6, 1031:

    conexae res,

    closely, intimately, id. 3, 739:

    dividere aliquid,

    Plin. 5, 12, 13, § 67:

    fodere,

    lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin.
    2.
    Trop., finely, acutely, minutely, accurately, subtly.
    a.
    In gen.:

    subtiliter judicare,

    finely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:

    de re publicā quid ego tibi subtiliter? tota periit,

    minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1; cf.:

    haec ad te scribam alias subtilius,

    id. ib. 1, 13, 4:

    subtiliter exsequi numerum,

    Liv. 3, 5:

    de aliquā re subtiliter disserere,

    Cic. Fl. 17, 41:

    aliquid persequi,

    id. de Or. 1, 21, 98; cf.:

    id persequar subtilius,

    id. Rep. 2, 23, 42:

    subtilius haec disserunt,

    id. Lael. 5, 18:

    subtilius ista quaerunt,

    id. ib. 2, 7 et saep. —
    b.
    In partic., in rhet., plainly, simply, without ornament:

    humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate dicere,

    Cic. Or. 29, 100:

    versute et subtiliter dicere,

    id. ib. 7, 22:

    privatas causas agere subtilius: capitis aut famae ornatius,

    id. Fam. 9, 21, 1:

    magnifice an subtiliter dicere,

    Quint. 8, 3, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > subtilia

  • 20 subtilis

    subtīlis, e, adj. [sub-tela; and therefore, prop., woven fine; hence], fine, not thick or coarse, thin, slender, minute (syn. tenuis).
    I.
    Lit. (mostly poet. and in postAug. prose;

    not in Cic.): quae vulgo volitant subtili praedita filo,

    Lucr. 4, 88:

    ventus subtili corpore tenuis,

    id. 4, 901; cf. id. 3, 195; Cat. 54, 3:

    acies gladii,

    Sen. Ep. 76, 14:

    farina,

    Plin. 18, 7, 14, § 74:

    mitra,

    Cat. 64, 63:

    ignis,

    Lucr. 6, 225:

    subtilia et minuta primordia rerum,

    id. 4, 122; 4, 114.— Subst.: subtīlĭa, ĭum, n. plur., fine goods or stuffs, Vulg. Isa. 19, 9:

    indui te subtilibus,

    id. Ezech. 16, 10.— Comp.:

    harundo,

    Plin. 16, 36, 66, § 168:

    semen raporum,

    id. 18, 13, 34, § 129.— Sup.:

    sucus subtilissimus,

    Plin. 11, 5, 4, § 11.—
    B.
    Transf., of the senses, fine, nice, acute, delicate, exqui site (rare):

    palatum,

    Hor. S. 2, 8, 38:

    subtilior gula,

    Col. 8, 16, 4.—
    II.
    Trop., fine, nice, precise, exact, accurate, keen, subtle (class.; syn.: elegans, concinnus).
    A.
    In gen.:

    sollers subtilisque descriptio,

    Cic. N. D. 2, 47, 121:

    definitio,

    id. de Or. 1, 23, 109:

    observatio,

    Plin. 18, 13, 35, § 132:

    sententia,

    id. 18, 17, 46, § 165:

    argumentatio,

    id. 2, 108, 112, § 247:

    quaestio,

    id. 11, 16, 16, § 46:

    Graecia,

    Manil. 4, 718.— Comp.:

    reliquae (epistulae) subtiliores erunt,

    more particular, Cic. Att. 5, 14, 3.— Sup.:

    quae (curatio manus) inter subtilissimas haberi potest,

    Cels. 7, 7, 13:

    inventum,

    Plin. 31, 3, 23, § 40:

    Democritus, subtilissimus antiquorum,

    Sen. Q. N. 7, 3, 2.—
    2.
    Transf., of taste or judgment, fine, keen, delicate, exquisite (syn.:

    sagax, acutus): judicium,

    Cic. Fam. 15, 6, 1; Hor. Ep. 2, 1, 242; cf.:

    subtilis veterum judex,

    id. S. 2, 7, 101:

    sapiens subtilisque lector,

    Plin. Ep. 4, 14, 7:

    vir subtilis, dispositus, acer, disertus,

    id. ib. 2, 11, 17; 4, 17, 4.—
    B.
    In partic., in rhet., of speech or of the speaker, plain, simple, unadorned (syn. simplex):

    genus dicendi,

    Cic. Or. 21, 69; cf.:

    acutissimum et subtilissimum dicendi genus,

    id. de Or. 2, 23, 98:

    oratio,

    id. Or. 5, 20; cf. id. ib. 23, 78:

    Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spinosum potius dicendi genus,

    id. Fin. 3, 1, 3: subtile quod ischnon vocant, Quint. 12, 10, 58:

    disputator,

    Cic. Off. 1, 1, 3:

    quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilior?

    id. Brut. 17, 65:

    oratione limatus atque subtilis,

    id. de Or. 1, 39, 180; cf. id. de Or. 3, 8, 31: Lysias subtilis scriptor atque [p. 1785] elegans, id. Brut. 9, 35; Quint. 10, 1, 78:

    praeceptor,

    id. 1, 4, 25; 12, 10, 51.—Hence, adv.: subtīlĭter, finely, minutely.
    1.
    Lit.:

    subtiliter insinuatus ad parvas partes aër,

    Lucr. 6, 1031:

    conexae res,

    closely, intimately, id. 3, 739:

    dividere aliquid,

    Plin. 5, 12, 13, § 67:

    fodere,

    lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin.
    2.
    Trop., finely, acutely, minutely, accurately, subtly.
    a.
    In gen.:

    subtiliter judicare,

    finely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:

    de re publicā quid ego tibi subtiliter? tota periit,

    minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1; cf.:

    haec ad te scribam alias subtilius,

    id. ib. 1, 13, 4:

    subtiliter exsequi numerum,

    Liv. 3, 5:

    de aliquā re subtiliter disserere,

    Cic. Fl. 17, 41:

    aliquid persequi,

    id. de Or. 1, 21, 98; cf.:

    id persequar subtilius,

    id. Rep. 2, 23, 42:

    subtilius haec disserunt,

    id. Lael. 5, 18:

    subtilius ista quaerunt,

    id. ib. 2, 7 et saep. —
    b.
    In partic., in rhet., plainly, simply, without ornament:

    humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate dicere,

    Cic. Or. 29, 100:

    versute et subtiliter dicere,

    id. ib. 7, 22:

    privatas causas agere subtilius: capitis aut famae ornatius,

    id. Fam. 9, 21, 1:

    magnifice an subtiliter dicere,

    Quint. 8, 3, 40.

    Lewis & Short latin dictionary > subtilis

См. также в других словарях:

  • Curatĭo — (lat.), eine Cur; daher Curativ, was auf wirkliche Hebung eines Krankheitszustandes direct Bezug hat …   Pierer's Universal-Lexikon

  • curatio — /kyareyshow/ In the civil law, the power or duty of managing the property of him who, either on account of infancy or some defect of mind or body, cannot manage his own affairs. The duty of a curator or guardian …   Black's law dictionary

  • curatio — /kyareyshow/ In the civil law, the power or duty of managing the property of him who, either on account of infancy or some defect of mind or body, cannot manage his own affairs. The duty of a curator or guardian …   Black's law dictionary

  • curatio — A guardian …   Ballentine's law dictionary

  • Chilean corvette Independencia (1818) — Career (United States of America) Name: Curatio Owner …   Wikipedia

  • Kuratel — unter Aufsicht; Vormundschaft; Pflegschaft * * * Ku|ra|tel 〈f. 20〉 1. 〈veraltet〉 Pflegschaft, Vormundschaft 2. 〈fig.; geh.〉 Bevormundung, Kontrolle, Überwachung ● unter Kuratel stehen; jmdn. unter Kuratel stellen [<mlat. curatela… …   Universal-Lexikon

  • charge — Charge, ou fardeau, Onus. Une charge et charté, Vehes, vehis. La charge qu on baille à aucun pour faire quelque chose, Actus, Mandatum, Ministerium, Negotium, Onus. Toute charge qu on prend, ou qu on baille à faire, Prouincia. Une charge… …   Thresor de la langue françoyse

  • курация — (от лат. curatio), 1) попечение, лечение, уход за больным. 2) Наблюдение больного студентом с составлением истории болезни и докладом преподавателю. * * * КУРАЦИЯ КУРАЦИЯ (от лат. curatio), 1) попечение, лечение, уход за больным. 2) Наблюдение… …   Энциклопедический словарь

  • Аммоний Саккас — Не следует путать с Аммоний Александрийский. У этого термина существуют и другие значения, см. Аммоний (значения). Аммоний Саккас (др. греч. Ἀμμώνιος Σακκας, лат. Ammonius Saccas; 175 242, Александрия) греческий философ. Достоверных сведений …   Википедия

  • Епархия Масбате — Dioecesis Masbatensis латинский Главный город Масбате Страна Филиппины …   Википедия

  • CURATELLE — Lorsque, pour l’une des causes prévues par le Code civil (altération médicalement établie des facultés mentales ou corporelles, prodigalité, intempérance, oisiveté exposant le majeur à un certain danger), un majeur et jusqu’à 1964, un mineur… …   Encyclopédie Universelle

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»