conferre+se

vīs, vis, f., plur. vīres, ĭum (class. only in nom., acc. and abl. sing. and in plur.; gen. sing. very rare; Tac. Or. 26; Dig. 4, 2, 1; Paul. Sent. 5, 30; dat. sing. vi, Auct. B. Afr. 69, 2; C. I. L. 5, 837; collat. form of the nom. and acc. plur. vis, Lucr. 3, 265; 2, 586; Sall. ap. Prisc. p. 707, or H. 3, 62 Dietsch; Messala ap. Macr. S. 1, 9, 14) [Gr. is, Wis, sinew, force; iphi, with might], strength, physical or mental; force, vigor, power, energy, virtue (cf. robur).

Lit.

In gen.

Sing.:

celeritas et vis equorum,

Cic. Div. 1, 70, 144:

magna vis eorum (urorum) et magna velocitas,

Caes. B. G. 6, 28:

contra vim atque impetum fluminis,

id. ib. 4, 17:

tempestatis,

id. B. C. 2, 14:

venti,

Lucr. 1, 271:

solis,

id. 4, 326 (301):

horrida teli,

id. 3, 170:

acris vini,

id. 3, 476:

ferri aerisque,

id. 5, 1286:

veneni,

Cic. Cael. 24, 58 et saep.—

Plur. (most freq. of physical strength):

non viribus aut velocitatibus aut celeritate corporum res magnae geruntur,

Cic. Sen. 6, 17:

nec nunc vires desidero adulescentis, non plus quam adulescens tauri aut elephanti desiderabam,

id. ib. 9, 27:

hoc ali vires nervosque confirmari putant,

Caes. B. G. 6, 21:

me jam sanguis viresque deficiunt,

id. ib. 7, 50 fin.:

perpauci viribus confisi transnatare contenderunt,

id. ib. 1, 53:

nostri integris viribus fortiter repugnare,

id. ib. 3, 4:

lacertis et viribus pugnare,

Cic. Fam. 4, 7, 2:

omnibus viribus atque opibus repugnare,

id. Tusc. 3, 11, 25:

non animi solum vigore sed etiam corporis viribus excellens,

Liv. 9, 16, 12:

validis viribus hastam contorquere,

Verg. A. 2, 50:

quicquid agas, decet agere pro viribus,

with all your might, Cic. Sen. 9, 27; so,

supra vires,

Hor. Ep. 1, 18, 22:

et neglecta solent incendia sumere vires,

id. ib. 1, 18, 85:

seu virium vi seu exercitatione multā cibi vinique capacissimus,

Liv. 9, 16, 13; cf.:

in proelii concursu abit res a Consilio ad vires vimque pugnantium,

Nep. Thras. 1, 4 dub. (Siebel. vires usumque).— Poet., with inf.:

nec mihi sunt vires inimicos pellere tectis,

Ov. H. 1, 109.—

In partic.

Energy, virtue, potency (of herbs, drugs, etc.):

in radices vires oleae abibunt,

Cato, R. R. 61, 1:

vires habet herba?

Ov. M. 13, 942:

egregius fons Viribus occultis adjuvat,

Juv. 12, 42. —

Vis, personified, the same as Juno, Aus. Idyll. de Deis; cf. Verg. A. 7, 432 Serv. —

Hostile strength, force, violence, = bia: EA POENA, QVAE EST DE VI, S. C. ap. Cic. Q. Fr. 2, 3, 5:

cum vi vis illata defenditur,

Cic. Mil. 4, 9; cf.:

celeri rumore dilato Dioni vim allatam,

Nep. Dion, 10, 1:

ne vim facias ullam in illam,

Ter. Eun. 4, 7, 37:

sine vi facere,

id. ib. 4, 7, 20:

vim afferre alicui,

Cic. Caecin. 21, 61; id. Verr. 2, 1, 24, § 62; 2, 4, 66, § 148:

adhibere,

id. Off. 3, 30, 110; id. Cat. 1, 8, 19:

praesidio tam valido et armato vim adferre,

Liv. 9, 16, 4:

iter per vim tentare,

by force, forcibly, Caes. B. G. 1, 14; so,

per vim,

id. B. C. 2, 13; Cic. Att. 7, 9, 4:

ne id quidem satis est, nisi docet, ita se possedisse nec vi nec clam nec precario possederit,

id. Caecin. 32, 92; so the jurid. formula in Lex Thoria ap. Grut. 202, 18; Dig. 41, 1, 22; Ter. Eun. 2, 3, 28:

vis haec quidem hercle est, et trahi et trudi simul,

Plaut. Capt. 3, 5, 92; Ter. Ad. 5, 8, 20:

naves totae factae ex robore ad quamvis vim et contumeliam perferendam (shortly afterwards: tantas tempestates Oceani tantosque impetus ventorum sustineri),

violence, shock, Caes. B. G. 3, 13:

caeli,

a storm, tempest, Plin. 18, 28, 69, § 278.—To avoid the gen. form (v. supra):

de vi condemnati sunt,

Cic. Phil. 2, 2, 4: de vi reus; id. Sest. 35, 75; id. Vatin. 17, 41:

ei qui de vi itemque ei qui majestatis damnatus sit,

id. Phil. 1, 9, 23; cf. id. ib. 1, 9, 21 sq. Halm ad loc.; Tac. A. 4, 13.—

In mal. part., force, violence: pudicitiam cum eriperet militi tribunus militaris... interfectus ab eo est, cui vim adferebat, Cic. Mil. 4, 9:

matribus familias vim attulisse,

id. Verr. 2, 1, 24, § 62:

vis allata sorori,

Ov. A. A. 1, 679:

victa nitore dei vim passa est,

id. M. 4, 233:

vim passa est Phoebe,

id. A. A. 1, 679.—

Transf., concr.

Quantity, number, abundance (cf.: copia, multitudo); with gen.:

quasi retruderet hominum me vis invitum,

Plaut. Ep. 2, 2, 66:

innumerabilis servorum,

Cic. Har. Resp. 11, 22:

in pompā cum magna vis auri argentique ferretur,

Cic. Tusc. 5, 32, 91:

vis magna pulveris,

Caes. B. C. 2, 26:

vis maxima ranunculorum,

Cic. Fam. 7, 18, 3:

argenti,

id. Prov. Cons. 2, 4:

vim lacrimarum profudi,

id. Rep. 6, 14, 14:

odora canum vis,

Verg. A. 4, 132; cf. absol.:

et nescio quomodo is, qui auctoritatem minimam habet, maximam vim, populus cum illis facit,

Cic. Fin. 2, 14, 44.—

Vires, military forces, troops:

praeesse exercitui, ut praeter auctoritatem vires quoque ad coërcendum haberet,

Caes. B. C. 3, 57:

satis virium ad certamen,

Liv. 3, 60, 4:

undique contractis viribus signa cum Papirio conferre,

id. 9, 13, 12:

robur omne virium ejus regni,

the flower, id. 33, 4, 4:

concitet et vires Graecia magna suas,

Ov. H. 15 (16), 340.—

Vires, the virile forces or organs, Arn. 5, 158; 5, 163; Inscr. Orell. 2322; 2332:

veluti castratis viribus,

Plin. 11, 18, 19, § 60; cf.:

vis (= vires) multas possidere in se,

Lucr. 2, 586.—Rarely sing.:

vis genitalis,

Tac. A. 6, 18.—

Trop.

Mental strength, power, force, vigor:

vis illa divina et virtus oratoris,

Cic. de Or. 2, 27, 120:

vis ac facultas oratoris,

id. ib. 1, 31, 142:

suavitatem Isocrates... sonitum Aeschines, vim Demosthenes habuit,

id. ib. 3, 7, 28:

summa ingenii,

id. Phil. 5, 18, 49:

magna vis est conscientiae in utramque partem,

id. Mil. 23, 61:

magna vis est in fortunā in utramque partem,

id. Off. 2, 6, 19:

patriae,

id. de Or. 1, 44, 196:

quod ostentum habuit hanc vim, ut, etc.,

power, effect, id. Div. 1, 33, 73:

qui indignitate suā vim ac jus magistratui quem gerebat dempsisset,

Liv. 26, 12, 8:

hujus conventionis,

Dig. 43, 25, 12.— Plur. (post-Aug.):

eloquentiae,

Quint. 5, 1, 2:

facilitatis,

id. 12, 9, 20:

ingenii,

id. 1, 2, 23; 12, 1, 32:

orationis,

id. 8, 3, 87.—

Transf., of abstr. things, force, notion, meaning, sense, import, nature, essence (cf. significatio):

id, in quo est omnis vis amicitiae,

Cic. Lael. 4, 15:

eloquentiae vis et natura,

id. Or. 31, 112:

vis honesti (with natura),

id. Off. 1, 6, 18; cf. id. Fin. 1, 16, 50:

virtutis,

id. Fam. 9, 16, 5:

quae est alia vis legis?

id. Dom. 20, 53:

vis, natura, genera verborum et simplicium et copulatorum,

i.e. the sense, signification, id. Or. 32, 115:

vis verbi,

id. Inv. 1, 13, 17; id. Balb. 8, 21:

quae vis insit in his paucis verbis, si attendes, si attendes, intelleges,

id. Fam. 6, 2, 3:

quae vis subjecta sit vocibus,

id. Fin. 2, 2, 6:

nominis,

id. Top. 8, 35: metônumia, cujus vis est, pro eo, quod dicitur, causam, propter quam dicitur, ponere, Quint. 8, 6, 23.