Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

conclave

  • 21 corruo

    cor-ruo, ruī, ruitūrus, ere (con u. ruo), I) v. intr. zusammenstürzen, einstürzen, umstürzen, bei Angabe wo? m. Advv. oder m. Praepp. (in, sub m. Abl.) od. m. bl. Abl., u. bei Ang. wodurch? m. Abl., 1) eig.: a) v. sächl. Subjj.: arbor repente corruit, Suet.: labefacta tandem ictibus innumeris adductaque funibus arbor corruit, Ov.: statuae eius equestres fractis repente cruribus corruerunt, Suet. – bes. v. Bauwerken, sowohl v. einzelnen, Memnonis arduus alto corruit igne rogus, Ov.: tabernae mihi duae corruerunt, reliquae rimas agunt, Cic.: si aedes eae corruerunt vitiumve fecerunt... heres restituere non debet nec reficere, Cic.: u. (im Bilde) corruit haec... sub uno, sed non exiguo crimine domus, Ov.: u. (im Bilde) quae (eloquentia) nisi oratoris futuri fundamenta feliciter iecerit, quicquid superstruxeris corruet, Quint.: conclave illud... proximā nocte corruit, Cic.: triclinium illud supra convivas (über den Köpfen der G.) corruit, Quint. – als v. ganzen Städten, bes. bei (Erdbeben, tota urbs eorum corruit, Plin.: tantos terrae motus tota in Italia factos esse, ut multa oppida corruerint, Cic. b) v. leb. Wesen, longe violentius ex necessitate, quam ex virtute corruitur, weit gewaltsamer stürzt man immer nieder, wenn man nicht anders kann, als wenn man sich mutig darein gefügt hat, Sen. – vor Furcht usw. (in Ohnmacht fallen), paene ille timore, ego risu cor-
    ————
    rui, Cic. – vor Entkräftung, Schwäche, quo (wohin) cum corruit (ales caeco correpta veneno), Lucr. – durch Epilepsie, corruens morbo comitiali, Plin. – durch einen Stoß, Schlag, adverso parieti caput ingenti impetu impegit et corruit, Plin. ep.: detractum eum lecto rex praecipitat in terram. Et cum is pronus corruisset... inquit etc., Curt. – bes. durch einen Schwertstreich usw. tödlich verwundet, namentlich im Kampfe, quo loco icta corruerat (Horatia), Liv.: ubi vero corruit telis obrutus, Liv.: duo Romani super alium alius vulneratis tribus Albanis corruerant, Liv.: super ingentem stragem, quam ipse fecerat, corruit, Val. Max. – corruit in vulnus (auf die W. = vorwärts), Verg. – corruit equus, Sil.: elephanti duo in ipsa porta corruerant, Liv. – durch eigene Hand, quid? non Antigones tumulo Boeotius Haemon corruit ipse suo saucius ense latus, Prop. – durch die Hand des Opferschlächters, von Opfertieren, haedus ubi agrestis corruet ante focos, Prop. – und von Menschen als Opfer, Iuppiter, haec hodie tibi victima corruet Acron, Prop.
    2) übtr.: a) v. Zuständen usw.: α) v. politischen, noch im Bilde, quae (nostrae contentiones) in medio spatio (Bahn) franguntur et corruunt, Cic.: illa plaga pestifera, quā, cum Cleombrotus invidiam timens temere cum Epaminonda conflixisset, Lacedaemoniorum opes corruerunt, Cic. – rein übtr., quoniam consul
    ————
    id agit, ut cum omnibus legibus Romanum imperium corruat, Val. Max. – β) v. geistigen Zuständen, iam explicatā totā Carneadis sententiā Antiochea ista corruent universa, wird das ganze System des Antiochus zusammenstürzen (über den Haufen fallen), Cic. Acad. 2, 98.
    b) v. leb. Wesen, stürzen, ins Verderben stürzen, zugrunde gehen, im polit. Leben, non statuendo felicitati modum nec cohibendo efferentem se fortunam, quo altius elatus erat, eo foedius corruit, Liv.: amabo te, mi frater, ne, si uno meo fato et tu et omnes mei corruistis, improbitati et sceleri meo potius, quam imprudentiae miseriaeque assignes, Cic. – im Geschäftsleben, stürzen, fallen (= bankrott werden), qui homines, si stare (stehen = sich halten) non possunt, corruant, Cic.: equitem Romanum... non libidine, non turpibus impensis cupiditatum atque iacturis, sed experientiā patrimonii amplificandi labentem excepit, corruere non sivit, fulsit et sustinuit re, fortunā, fide, Cic. – auf der Bühne, durchfallen, abfallen, im Bilde, ii mihi videntur fabulam aetatis peregisse nec tamquam inexercitati histriones in extremo actu corruisse, Cic. de sen. 64. – vor Gericht, fallen = verurteilt werden, quod accusator eius praevaricationis crimine corruisset, Plin. ep. 3, 9, 34.
    II) v. tr. etw. zusammenstürzen, zusammenwerfen, A) im allg.: 1) eig.: hanc rerum summam, Lucr.:
    ————
    corpus, Apul.: eo spicas, Varro LL. – 2) übtr.: in quo me corruerit genere (Amathusia), ins Verderben stürzte, Catull. 68, 52. – B) insbes., eilig zusammenscharren, ditias, Plaut. rud. 542.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > corruo

  • 22 curro

    curro, cucurrī, cursum, ere (currus, vgl. mhd. hurren, sich rasch bewegen), laufen, rennen, rennen u. jagen, im Laufe (auch zu Pferd, Wagen, Schiff) eilen, u. im Passiv curritur unpers. = man läuft, rennt, eilt (Ggstz. stare, ingredi, ire, ambulare, reptare u. vgl.), currens (miles), Ggstz. is qui stat, Veget. mil.: si stas, ingredere; si ingrederis, curre; si curris, advola, Cic.: neque currentem se nec cognoscit euntem (weder im Laufen erkennt er sich [= seine alte Kraft] wieder, noch im Gehen); genua labant etc., Verg.: multum ambulandum est, currendum aliquando, Cels.: senex infirmi corporis est, qui cum ambulare vult currit, Sen.: aves, quae magis currunt, quam volant, Cels.: frequentior currentibus quam reptantibus lapsus, Plin. ep.: exercitatio ambulandi currendique necessaria est, Cels.: claudis non modo gradiendi, sed etiam currendi facultatem dare, Lact.: currendo se rumpere alcis causā, Plaut.: superare currendo omnes (v. einem Hunde), Ov. – c. propere, Ter.: c. solito velocius, Ov.: c. spiritu retento, Cels.: c. rigidā cervice et extento capite (von Pferden), Fronto: singulis cruribus saltatim, Gell.: catervatim (noch immer in einzelnen Haufen), Liv.: recte (aufrecht), v. Affen, Plin.: u. (im Bilde) incomposito dixi pede currere versus, Hor. – dicta erat aegra mihi; praeceps amensque cucurri, Ov.: ne qua periret redemptionis hora, prae-
    ————
    ceps cucurrit, Ps. Quint. decl. – per invia saxa, Curt.: per totum conclave pavidi currunt (v. Mäusen), Hor.: c. per flammam, auch sprichw., wie unser »für jmd. durchs Feuer laufen« = sich jeder Mühe u. Gefahr unterziehen, s. Cic. Tusc. 2, 62. – c. tenuissinus et adversis funibus, Sen.: u. (im Bilde) non datur ad Musas currere latā viā, Prop.: ebenso latā viā, Cic.: im Bilde, proclivi currit oratio, venit ad extremum, haeret in salebra, Cic. de fin. 5, 84. – c. circum loculos, Hor.: ad alcis vehiculum vel equum, Eutr.: ad essedum alcis per aliquot passuum milia, Suet.: unde (= a quo) uxor media currit de nocte vocata, Hor.: nunc huc, nunc illuc, et utroque sine ordine curro, Ov.: cogito, quonam ego curram illum quaeritatum, Plaut.: tu pueris curre obviam, Ter.: intro huc curro, Plaut.: quo celeriter curratur, Plaut.: c. in Palatium, Suet.: in ordines suos, Curt.: raptim in eam sententiam, Cic. – ad litus, Ov.: ad muros, Liv.: protinus ad regem, Curt.: cursim ad Numisium, Afran. fr.: c. ad me et volare, Fronto: c. titulo officii ad exsequias, Iustin.: ad necem (v. Hirsch), Phaedr.: ad complexum meae Tulliae, ad osculum Atticae, in die Arme, an den Hals fliegen, Cic.: ad complectendum eum, Curt.: ad consulendos hariolos, Phaedr.: usque sub Orchomenon, Ov. – canis currens post cervum, hinter dem H. herlaufend, Augustin. – c. domum, Plaut.: c. Puteolos, Cic.: ad matrem Neapolim, Cic.: im Passiv unpers., curritur
    ————
    ad me, Ter., ad praetorium, Cic.: curritur certatim ad hoc opus, Cic.: curritur ex omnibus locis urbis in forum, Liv. – c. alci subsidio (zu H.), Cic. u. Prop.: pro se quisque currere ad sua tutanda, Liv. – ad vocem praeceps amensque cucurri, ich stürzte sinnlos der Stimme nach, Ov. met. 7, 844. – m. Acc. der Strecke, uno die MCCCV stadia (v. einem Läufer), Plin. 7, 84: eosdem cursus c. (im Bilde = denselben Weg einschlagen), Cic. agr. 2, 44: beim Passiv mit Nom., campus curritur, s. Quint. 1, 4, 28. – Imperat. curre mit volg. Imperat., curre, nuntia venire, Afran. fr.: curre, obstetricem arcesse, Ter. (vgl. Ribbeck Coroll. ad comic. Rom. fr. p. LXIX). – curro m. Infin. = laufen, um zu usw., eilen, sich beeilen, zu usw., ecquid currit pollinctorem arcessere? Plaut. asin. 910: quis illam (dexteram) osculari non curreret? Val. Max. 5, 1. ext. 1. – Sprichw., currentem hortari, incitare od. instigare, od. addere calcaria sponte currenti, einen an sich schon Eifrigen zu noch größerem Eifer aufmuntern, antreiben (griech. σπεύδοντα ὀτρύνειν; vgl. unser »dem Vogel noch Flügel ansetzen«), s. Cic. ad Att. 5, 9, 1; 6, 7, 1. Cic. ad Q. fr. 1, 1, 16. § 45. Plin. ep. 3, 7, 15; 1, 8, 1: auch mit dem Zusatz ut dicitur, ut aiunt, zB. currentem, ut dicitur, incitavi, Cic. Phil. 3, 19: facilius est currentem, ut aiunt, incitare quam commovere languentem, Cic. de or. 2, 186: alqm ad pacem currentem, ut aiunt, incitare, Cic. ep.
    ————
    15, 15, 3.
    So nun bes.: a) v. Wettlaufen, Wettrennen, laufen, rennen, qui currere coeperint, Cornif. rhet.: currentes equi, Plin. ep.: exerceri plurimum currendo et luctando, Nep.: c. bene, male (v. Rennpferden), Ov.: c. in sacro certamine, Lampr.: ›circus maximus‹ dictus, quod ibi circum metas equi currunt, Varro LL. – bildl., per hunc circulum curritur, darum dreht sich alles, Sen. ep. 77, 6. – m. Acc. der Strecke, qui Stadium currit, Cic. de off. 3, 42. – b) v. der Schiffahrt, fahren, segeln, iniecto ter pulvere curras (magst du weiter fahren). Hor.: c. bene minimam ad auram (v. Fahrzeuge), Ov.: c. per placidas aquas (v. Fahrz.), Ov.: per omne mare (v. Pers.), Hor.: Colchā aquā (v. Fahrz.), Ov.: in immensum salum (v. Fahrz.), Ov.: extremos ad Indos (v. Kaufmann), Hor.: c. trans mare (v. Pers.), Hor. – m. Acc. des Wegs usw., c. Caphaream aquam (v. Fahrzeug), Ov.: c. cavā trabe vastum aequor (v. Pers.), Verg.: currit iter tutum non secius aequore classis, Verg. – c) v. Laufe, Umlaufe des Rades, si mea sincero curreret axe rota, Ov.: u. (v. Töpferrade) currente rotā urceus exit, Hor. – d) v. Laufe des Wassers, bes. eines Flusses, laufen, rinnen, aqua currens, Prop. u. (Ggstz. aqua stans) Pallad.: currentes aquae, Ov.: prope currens flumen, Ov.: rivus palustri et voraginoso solo currens, Auct. b. Hisp.: c. per ultima Indiae (v. einem Fl.), Curt.: in ae-
    ————
    quora, in mare vastum (v. Fl.), Verg. u. Ov.- m. Acc. der Strecke, et sciat indociles currere lympha vias, wie unlenksam die Quelle die Wege sich bahnt, Prop. – ex Aetnae verticibus quondam effusis crateribus per declivia incendio divino torrentis vice flammarum flumina cucurrerunt, Apul. – e) v. Fluge, medio ut limite curras, Icare, moneo, Ov. met. 8, 203. – f) v. Laufe der Himmelskörper, umlaufen, den Umlauf halten, quae (loca) proxima sol currendo deflagrat, Vitr.: quaecumque vides supra nos currere, Sen.: libera currebant et inobservata per annum sidera, Ov. – g) v. Dingen, die sich in einer Richtung um od. über od. durch etwas hinziehen, non quo multa parum communis littera currat, sich hinzieht, erscheint, Lucr.: chlamys aurata, quam plurima circum purpura Maeandro duplici Meliboea cucurrit, um den sich ein meliböischer Purpurstreifen in doppelten mäandrischen Krümmungen herumzog, Verg.:iniula currit per crines, Stat.: linea transversa currat per medium, Plin.: limes currit per agrum, Plin.: supercilia usque ad malarum scripturam currentia, Petron.: privatis generum funiculis in orbem, in obliquum, in ambitum (sich schlängelnd) quaedam coronae per coronas currunt, Plin. – v. Tönen, vox currit conchato parietum spatio, Plin. 11, 270: varius per ora cucurrit Ausonidum turbata fremor (Gemurr), Verg. Aen. 11, 296 sq.: carmina dulci modulatione currentia, Lact. 5,
    ————
    1, 10. – von körperlichen Zuständen, frigus per ossa cucurrit, Ov. – rubor calefacta per ora cucurrit, Verg. – h) v. den Augen, rollen, oculi currentes, huc illucque directi et furiose respicientes, Cassiod. hist. eccl. 7, 2. p. 281 (a) ed. Garet. – i) v. der Zeit u. v. Zeitereignissen, schnell dahineilen, enteilen, schnell verlaufen, currit ferox aetas, Hor.: hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiems, Ov.: nox inter pocula currat, Prop.: quasi saeculum illud eversionibus urbium (unter Z. von St.) curreret, Flor.: currentes ex voto prosperitates, Amm. 20, 8, 6: facile est, ubi omnia quadrata currunt, alles am Schnürchen läuft, Petron. 43, 7. – u. v. Pers., eine Zeit dahinrollen lassen, durchlaufen, talia saecula currite, Verg. ecl. 4, 16. – k) (im Bilde s. oben aus Cic. de fin. 5, 84), v. raschen Gang der Rede usw., rasch fortschreiten, fortlaufen, perfacile currens oratio, Cic.: historia currere debet et ferri, Quint.: acria currere, delicata fluere, Quint.: trochaeum ut nimis currentem damnat, Quint.: est brevitate opus, ut currat sententia, Hor.: modulatus aliquis currentis facundiae sonitus, Gell.: illi (rhythmi) currunt usque ad μεταβολήν, Quint. – Perf. bei Spät. auch curri, zB. currissem, Verus bei Fronto ep. ad Ver. 1, 3. p. 116, 19 N.: curristi, Tert. de fuga in pers. 12: currēre, Arnob. 4, 4 cod. P (Reiff. cucurrēre).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > curro

  • 23 relinquo

    re-linquo, līquī, lictum, ere, I) zurücklassen = nicht mitnehmen, A) im allg.: a) eig.: alterum avexit secum, illum reliquit alterum apud matrem domi, Plaut.: ipse abiit, me reliquit pro atriensi in sedibus, Plaut.: abeuntes ambo senes me filiis relinquunt quasi magistrum, Ter.: rel. alqm in Gallia, Caes.: equos, Caes.: copias praesidio castris, Caes.: prae metu obliti, quid relinquerent, quid secum ferrent, Liv. – sub sinistra Britanniam relictam conspexit, Caes.: u. im Passiv, naves ab aestu relictae, von der Ebbe überrascht, Caes.: relinqui paulatim solem cum posterioribus signis, zurückbleiben, Lucr. – b) übtr.: α) übh., zurücklassen, hinterlassen, excusationem, Cic.: aculeos in animo alcis, Cic. – β) im Range, zurücklassen, omnes in omni genere eloquentiae procul a se, Quint. – B) insbes.: 1) durch den Tob zurücklassen, hinterlassen, a) eig.: filiam, Ter.: uxorem gravidam, Liv.: alqm heredem testamento, Cic.: alci haec quae habet omnia, Ter.: orationes, Cic.: scripta posteris, Quint.: scriptum in Originibus, Cic.: ficta, Ov. – b) bildl.: sibi hanc laudem, Ter.: memoriam, Cic.: nomen, Hor. – 2) übriglassen, überlassen, verstatten, a) eig.: nec vas nec vestimentum, Ter.: alci non modo granum nullum, sed ne paleas quidem ex omni fructu, Cic.: equitatus partem alci, Caes.: pauca aratro iugera, Hor.: haec porcis comedenda, Hor.: ha-
    ————
    bitanda fana apris, Hor.: relinquebatur una per Sequanos via, blieb übrig, Caes.: qui nisi huc redit, paucorum mensum relictae sunt reliquiae, so ist für wenige Monate noch Unterhalt übrig, Plaut.: Partiz. subst., relictum, ī, n., das Übrige, der Rest, Ps. Ov. de nuc. 99. – b) bildl.: populari rei publicae laudem, Cic.: spes relinquitur, bleibt übrig, Cic. u. Caes.: nullā provocatione ad populum relictā, Cic.: quis relictus est obiurgandi locus? Ter.: nullum sibi ad cognoscendum spatium, Caes.: relinque aliquantum orationis, cras quod mecum litiges, Plaut.: munitioni castrorum tempus relinqui volebat, Caes.: alqm poenae, Ov. u. Plin. ep.: urbem direptioni et incendiis, Cic.: alqd in aliorum spe relinquere, Cic.: alqd ne in opinione quidem cuiusquam relinquere, Cic.: m. folg. Infin., Lucr., Hor. u.a.: m. folg. Acc. u. Infin., Lucr. – insbes., nihil relinquitur, nisi fuga, es bleibt nichts übrig, Attic. b. Cic.: relinquitur m. folg. ut u. Konj., Cic. u. Caes. – 3) etw. in einem gewissen Zustande zurücklassen, liegen lassen, lassen, a) eig.: alqm insepultum, Cic.: alqm exsanguem naso auribusque mutilatis, Liv.: tabellas vacuas, Quint. – b) bildl.: eum locum integrum, Ter.: rem integram, Cic.: alqos incorruptos, Sall.: agros intactos, Iustin.: conclave apertum, offen lassen, Gran. Licin.: alqd inchoatum, Cic.: alqd neglectum, Cic.: id iniudicatum relinquo, lasse ich unentschieden, Quint.: solā incolumi relictā in-
    ————
    scriptione, Amm.: sine imperio tantas copias, Caes.: alqd in medio, Cic. u. Quint. – sed ipse divus Iulius, ipse divus Augustus et tulere ista et reliquere (ließen bestehen), Tac. – II) übh., verlassen, von jmd. od. etwas sich trennen, A) im allg.: a) eig.: nebulonem hunc, Scip. Afr. b. Gell.: domum propinquosque, Caes.: Ilio relicto, Hor.: Roma relinquenda est, Ov.: volucres ova relinquebant, Lucr. – b) bildl.: me somnus reliquit, Enn.: alqm febris relinquit, Spart. u. Vulg.: quartana alqm relinquit, Hor., a quartana alqs relinquitur, Cic.: quem vita reliquit, Lucr.: animam, Ter.: vitam, Verg.: relinquit alqm animus (die Besinnung), Caes.: tum ab omni honestate relictus, entblößt, Cic. – B) prägn., jmd. od. etwas fahren lassen, im Stiche lassen, verlassen, 1) eig.: alqm, Plaut. u. Ter.: so vom Verlassen der Geliebten, Plaut., Prop., Tibull. u. Ov.: equos, Caes.: id argentum, Plaut.: signa, desertieren, Liv.: relicta non bene parmula, Hor. – 2) übtr.: a) übh., fahren lassen, aufgeben, unterlassen, hingehen lassen, vernachlässigen, hintansetzen, außer acht lassen, rem et causam et utilitatem communem, Cic.: alias res, Plaut.: relictis rebus, mit Hintansetzung aller meiner Geschäfte, Komik.: u. so omnibus relictis rebus, Plaut., od. relictis rebus omnibus, Cic., od. omnibus rebus relictis, Caes.: omnia, Cic.: agrorum et armorum cultum, Cic.: agrum alternis annis, brach liegen lassen, Varro.: re-
    ————
    lictae possessiones, aufgegebenes Land (weil nicht zu kultivieren), Cic.: bellum, Cic.: Mutinae obsessionem, As. Poll. b. Cic.: obsidionem, Liv. – mit folg. Infin., mirari multa relinquas, unterlassest, Lucr. 6, 654. – b) insbes.: α) unbeachtet lassen, αα) = mit Absicht unerwähnt lassen, hoc loco Domitium non relinquo, Cic.: caedes relinquo, libidines praetereo, Cic.: hoc certe quod sum dicturus neque praetermittendum neque relinquendum est, Cic. Vgl. Bonnell Cic. de off. 3, 9. Halm Cic. Cat. 3, 18. – ββ) = unbearbeitet lassen (Ggstz. elaborare in alqa re), artem inveniendi totam, Cic. top. 6. – β) ungerügt-, ungerächt hingehen lassen, iniurias suas, Cic.: vim hominibus armatis factam, Cic. Vgl. Jordan Cic. Caecin. 9. p. 158. Benecke Cic. de imp. Pomp. 11. p. 116 sq. – γ) in Ruhe lassen, non illum puto in domo canem reliquisse, Petron. 43, 8. – arch. relinquont, Ter. Phorm. 72 u. Hec. 461. Cic. Verr. 5, 127 M.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > relinquo

  • 24 retro

    retrō, Adv. u. Praep. (v. re u. dem Pronominalsuffix ter, wie in citro, ultro etc.), rückwärts, I) Adv.: a) eig.: a) auf die Frage wohin? = rückwärts, hinwärts, zurück, hinter, inhibere navem, Liv.: fugere, Hor.: iter mihi necessarium retro ad Alpes usque incĭdit, Cael. in Cic. ep.: dare lintea, zurückschiffen, Verg.: abire, Mela: pretium (agrorum) retro abiit, Plin. ep.: retro ago, s. retroago: retro eo, s. retroeo. – oft (nach unserer Anschauung) pleonastisch bei den mit re zusammengesetzten Verben, zB. r. redire, Liv.: r. remeare, Mela: r. repetere, Liv. (s. Drak. Liv. 22, 6, 7): r. respicere, Cic.: r. revocare, Liv. – b) auf die Frage wo? = rückwärts, nach hinten, hinten, est mihi in ultimis aedibus conclave retro, Ter.: quid retro atque a tergo fieret, ne laboraret, Cic.: homines duas manticas habere, unam anie se, aliam retro, Porphyr. Hor. sat, 2, 3, 299. – b) übtr.: 1) von der Zeit, rückwärts, zurück, vorher, et deinceps retro usque ad Romulum, Cic.: quodcumque r. est, im Rücken ist, Hor.: retro habeatur ratio, Plin. ep.: attrib., meliores retro (die früheren) principes, Lampr. Alex. Sev. 35, 1: u. so omnes retro principes, Corp. inscr. Lat. 3, 2721 u. 6, 1125: stipendia retro debita, rückständige, Lampr. Pertin. 9, 2. – 2) in anderen Verhältnissen, a) übh. zurück, rückwärts, retro ponere, zurücksetzen, hintansetzen, Cic.: pretium r. abiit, hat abgeschlagen,
    ————
    Plin. ep.: quianam sententia vobis versa retro? warum hat sich euer Entschluß gewandt? Verg. Aen. 10, 6: retro vulgus abhorret ab hac, schaudert zurück, Lucr.: qui, ut ita dicam, retro (rückwärts = verkehrt) vivunt, Sen. ep. 122, 18. – b) dagegen, hinwiederum, umgekehrt, Cic., Quint. u. ICt. – c) zurück, wieder, dare, reddere, Marcell. dig. 46, 3, 67. – II) Praep. m. Acc., hinter, quae retro nos sunt, Chalcid. Tim. 239; vgl. Ludwig in Wölfflins Archiv 8, 296.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > retro

  • 25 vernus

    vērnus, a, um (ver), zum Frühling gehörig, Frühlings-, I) adi.: aequinoctium, Liv.: aves, Fronto: conclave, Vitr.: dies, Fronto: flores, Hor. u. Suet.: venti, Hor.: imber, Frontin.: rores, Manil.: caelum (Witterung), Sen.: intemperies, Liv.: opus, Plin.: prata, Plin. ep.: tempus, Cic.: triclinium, Vitr.: ventus, Hor. – II) subst., vērnum, ī, n., die Frühlingszeit, Genet. u. Dat. b. Tert.: Acc., per vernum, Pallad. – klass. bl. Abl. verno, zur Frühlingszeit, Scriptt. r.r. u. Plin.: anni verno, Amm.: autumno, non verno, Plin.: vel verno vel autumno, Suet. fr.: verno potius quam hiberno, Varro: verno hibernoque, Gregor. Tur.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vernus

  • 26 com - mittō (conm-)

        com - mittō (conm-) mīsī, missus, ere.    I. To bring together, join, combine, put together, connect, unite: commissis operibus, L.: fidibusque commissa Moenia, O.: domus plumbo commissa, patched, In.: commissa inter se munimenta, L.: viam a Placentiā Flaminiae, L.: quā naris fronti committitur, is joined, O.: manum Teucris, to attack, V.: commissa in unum crura, O. — To bring together in fight, match, set together, set on: Aenean Rutulumque, make them fight, i. e. describe their contest, Iu.: eunucho Bromium, Iu.—To join, commit, enter on, fight, engage in, begin: proelii committendi signum dare, Cs.: proelium statim, N.: pugnam caestu, V.: ut proelium committi posset, S.: commisso proelio, when the fighting began, Cs.: cum equitatu proelium, Cs.: rixae committendae causā, L. — Of contests in the games: nondum commisso spectaculo, L.: quo die ludi committebantur: ludos, V.—Of a criminal trial: iudicium inter sicarios hoc primum committitur.—To fight, carry on, wage: pugnam navalem: proelia per quatriduum, L. —    II. To deliver, intrust, consign, place, commit, yield, resign, trust, expose, abandon: me tuae fide (dat.), T.: suos alcui liberos, T.: honor creditus ac commissus: alcui calceandos pedes, Ph.: quibus tota commissa est res p.: quia commissi sunt eis magistratūs: imperium alicui, N.: caput tonsori, H.: sulcis semina, V.: verba tabellis, O.: se theatro: se pugnae, L.: pelago ratem, H.: se mortis periculo: se civilibus fluctibus, N.: tergum meum Tuam in fidem, T.: se in id conclave: rem in casum, L.: cum senatus ei commiserit, ut videret, ne, etc.: de existimatione suā alcui: ei commisi et credidi, T.: universo populo neque ipse committit neque, etc.: venti, quibus necessario committendum existimabat, Cs.— Prov.: ovem lupo commisti, T. — To practise, commit, perpetrate, do, be guilty of: qui nihil commiserint: quod mox mutare laboret, H.: facinus: delictum, Cs.: nil nefandum, O.: nefarias res: fraudem, H.: multa in deos impie: quidquid contra leges: aliquid adversus populum, L.: quasi committeret contra legem, offend: cum veri simile erit aliquem commississe.—With ut (rarely cur or quā re), to be in fault, give occasion, be guilty, incur (usu. with neg.): non committet hodie iterum ut vapulet, T.: civem committere, ut morte multandus sit, incur: committendum non putabat, ut dici posset, etc., that he ought not to incur the reproach, etc., Cs.: negare se commissurum, cur sibi quisquam imperium finiret, L.: neque commissum a se, quā re timeret, Cs.—Poet., with inf: infelix committit saepe repelli, incurs repulse, O. — To incur, become liable to: multam: devotionem capitis, incurred.—Hence, commissus, forfeited, confiscated (as a penalty): hereditas Veneri Erycinae commissa: civitas obligata sponsione commissā, a broken covenant, L.

    Latin-English dictionary > com - mittō (conm-)

  • 27 concidō

        concidō cidī, —, ere    [cado], to fall together, fall down, tumble, fall to earth: conclave illud concidit: urbs uno incendio: pinus bipenni, Ph.: ad terram, V.: sub onere, L.: concidere miratur arator tauros, O.—To fall dead, be slain, fall: omnes advorsis volneribus conciderant, S.: sparo percussus, N.: in proelio: victima taurus Concidit, O. — Fig., to decline, fall, be overthrown, fail, be defeated, decay, perish, go to ruin, waste away, cease: concidunt venti, subside, H.: falsum crimen concidit: macie, to shrivel, O.: concidit auguris domus, H.: concidit (Phocion) maxime uno crimine, quod, etc., N.: scimus fidem concidisse, was prostrated: praeclara nomina artificum: omnis ferocia, L.: senatūs auctoritas: mente.
    * * *
    I
    concidere, concidi, - V INTRANS
    fall down/faint/dead/victim/to earth/short, collapse; drop, subside; decline; perish, be slain/sacrificed; lose one's case, fail, give out/lose heart, decay
    II
    concidere, concidi, concisus V TRANS
    cut/chop up/down/to pieces; crop; ruin, kill, destroy; divide minutely; beat

    Latin-English dictionary > concidō

  • 28 currō

        currō cucurrī, cursus, ere    [1 CEL-], to run, move quickly, hasten: propere, T.: per totum conclave pavidi, H.: fugiens hostem, H.: Plus homine, with superhuman speed, O.: ad vocem praeceps, O.: eosdem cursūs: curritur ad praetorium. —With acc: qui stadium currit, runs a race: iter aequore, V.: aequor, V.—Prov.: currentem incitare, to spur a willing horse: asellum currere doceas, i. e. you labor to no purpose, H.: per flammam, to go through fire.—Poet., of rapid motion, to sail, fly, hasten, move rapidly: per omne mare, H.: mercator ad Indos, H.: medio ut limite curras, Icare, O.—Of things, to run, flow, roll, spread, extend: amnes in aequora currunt, V.: flumina, O.: currente rotā, H.: rubor per ora, V.: rivis currentia vina, V. — Fig., to run, flow, trip, advance, move, pass away: proclivi currit oratio: versus incomposito pede, H.: nox inter pocula currat, Pr.: Aetas, H.—With acc, to run, traverse: eosdem cursūs, adopt the same policy. — Poet.: Talia saecla currite (i. e. currendo efficite), V.
    * * *
    currere, cucurri, cursus V INTRANS
    run/trot/gallop, hurry/hasten/speed, move/travel/proceed/flow swiftly/quickly

    Latin-English dictionary > currō

  • 29

        īvī or iī (3d pers. rarely īt, V.; inf. īvisse or. īsse), itūrus (P. praes. iēns, euntis; ger. eundum), īre    [1 I-], to go, walk, ride, sail, fly, move, pass: In in malam rem, T.: subsidio suis ierunt, Cs.: quocumque ibat: in conclave: eo dormitum, H.: animae ad lumen iturae, V.: It visere ad eam, T.: quo pedibus ierat, on foot, L.: equis, to ride, L.: quos euntīs mirata iuventus, as they ride, V.: Euphrates ibat iam mollior undis, flowed, V.: ite viam: ibis Cecropios portūs, O.: hinc ibimus Afros, V.: Exsequias, T.: pompam funeris, O.— To go, march, move, advance (against a foe): infestis signis ad se, Cs.: equites late, pedites quam artissume ire, S.: ad hostem, L.: adversus quem ibatur, L.: in Capitolium, attack, L. — To pass, turn, be transformed: Sanguis it in sucos, O.— Fig., to go, pass, proceed, move, advance, enter, betake oneself: in dubiam imperii servitiique aleam, L.: in lacrimas, V.: per oppida Rumor it, spreads, O.: it clamor caelo, rises, V.—In the phrase, ire in sententiam, to accede to, adopt, vote for, follow: in eam (sententiam) se ituram: in sententiam eius pedibus, L.: in quam sententiam cum pedibus iretur, L.: ibatur in eam sententiam, the decision was.—With supin. acc., to go about, set out, prepare: gentem universam perditum, L.: servitum Grais matribus, V.: bonorum praemia ereptum eunt, S. — Imper., in mockery or indignation, go then, go now, go on: I nunc et nomen habe, etc., O.: ite, consules, redimite civitatem, L.—Of time, to pass by, pass away: quotquot eunt dies, H.: Singula anni praedantur euntes, as they fly, H.— Of events, to go, proceed, turn out, happen: incipit res melius ire quam putaram: prorsus ibat res: Si non tanta quies iret, continued, V.—Of persons, to fare, prosper, be fated: sic eat quaecunque Romana lugebit hostem, L.
    * * *
    I
    there, to/toward that place; in that direction; to that object/point/stage
    II
    therefore, for that reason, consequently; by that degree; so much the more/less
    III
    eare, evi, etus V
    go, walk; march, advance; pass; flow; pass (time); ride; be in the middle
    IV
    ire, ivi(ii), itus V
    go, walk; march, advance; pass; flow; pass (time); ride; sail

    Latin-English dictionary >

  • 30 retrō

        retrō adv.    —Of motion, backward, back, to the rear: vestigia sequor, V.: ora Flectit, O.: inhibitā nave, L.: fugam retro spectante milite, L.: fugit, H.: meretrix retro Periura cedit, H.: properare, O.—Of rest, behind, on the back side, in the rear: ultimis conclave in aedibus, T.: quid retro atque a tergo fieret, ne laboraret: retro Marsigni, etc., Ta.—Fig., in time, back, in time back, in past times, before, formerly: deinceps retro usque ad Romulum: Quodcumque retro est, is past, H.—In thought, back, behind, in return, on the contrary, on the other hand, vice versa: ut omnia, quae sine eā (honestate) sint, longe retro ponenda censeat: vide rursus retro: omnia fatis In peius ruere, a<*> retro sublapsa referri, i. e. against one's wish, V.
    * * *
    backwards, back, to the rear; behind, on the back side; back (time), formerly

    Latin-English dictionary > retrō

  • 31 conclavista

    Latin-English dictionary > conclavista

  • 32 secretarium

    secret/remote/solitary/hiding place/retreat; seat apart; judge's chamber; council chamber; conclave, consistory; private chapel; retirement place

    Latin-English dictionary > secretarium

  • 33 committo

    com-mitto ( con-m-), mīsi, missum, 3, v. a.
    I.
    Of two or more objects, to bring, join, combine into one whole; to join or put together, to connect, unite.
    A.
    In gen. (rare; not in Cic.), constr. inter se, cum aliquā re, alicui, with in and acc., and with acc. only.
    (α).
    Inter se:

    res in ordinem digestae atque inter se commissae,

    Quint. 7, prooem. §

    1: per nondum commissa inter se munimenta urbem intravit,

    Liv. 38, 4, 8; cf. thus with inter se:

    oras vulneris suturis,

    Cels. 7, 19:

    duo verba,

    Quint. 9, 4, 33:

    easdem litteras,

    id. ib.:

    duo comparativa,

    id. 9, 3, 19.—
    (β).
    With cum:

    costae committuntur cum osse pectoris,

    Cels. 8, 1.—
    (γ).
    With dat.:

    viam a Placentiā ut Flaminiae committeret,

    Liv. 39, 2, 10:

    quā naris fronti committitur,

    is joined to, Ov. M. 12, 315:

    quā vir equo commissus erat,

    id. ib. 12, 478 (of a Centaur); cf.

    of Scylla: delphinum caudas utero commissa luporum,

    Verg. A. 3, 428:

    commissa dextera dextrae,

    Ov. H. 2, 31:

    medulla spinae commissa cerebro,

    Cels. 8, 1:

    moles, quae urbem continenti committeret,

    Curt. 4, 2, 16; Flor. 1, 4, 2 Duker.—
    (δ).
    With in and acc.:

    commissa in unum crura,

    Ov. M. 4, 580:

    committuntur suturae in unguem,

    Cels. 8, 1.—
    (ε).
    With acc. only: barbaricam pestem navibus obtulit, commissam infabre, Pac. ap. Non. p. 40, 31 (Trag. Rel. v. 271 Rib.):

    commissis operibus,

    Liv. 38, 7, 10:

    fidibusque mei commissa mariti moenia,

    Ov. M. 6, 178:

    (terra) maria committeret,

    Curt. 3, 1, 13; 7, 7, 14:

    noctes duas,

    Ov. Am. 1, 13, 46; cf.: nocte commissā. Sen. Herc. Oet. 1698:

    commissa corpore toto,

    Ov. M. 4, 369; Lucil. ap. Non. p. 248, 25: cervix committitur primo [p. 380] artu, Val. Fl. 4, 310:

    domus plumbo commissa,

    patched, Juv. 14, 310.—
    B.
    In partic., to set or bring men or animals together in a contest or fight, as competitors, etc., to set together, set on (freq. in Suet.;

    elsewhere rare): pugiles Latinos cum Graecis,

    Suet. Aug. 45:

    quingenis peditibus, elephantis vicenis, tricenis equitibus hinc et inde commissis,

    id. Caes. 39; id. Claud. 34:

    camelorum quadrigas,

    id. Ner. 11; Luc. 1, 97:

    victores committe,

    Mart. 8, 43, 3; cf. id. Spect. 28, 1:

    licet Aenean Rutulumque ferocem Committas,

    i.e. you describe their contest in your poem, you bring them in contact with each other, Juv. 1, 162:

    eunucho Bromium committere noli,

    id. 6, 378:

    inter se omnes,

    Suet. Calig. 56:

    aequales inter se,

    id. Gram. 17.—
    b.
    Trop., to bring together for comparison, to compare, put together, match:

    committit vates et comparat, inde Maronem, Atque aliā parte in trutinā suspendit Homerum,

    Juv. 6, 436; cf. Prop. 2, 3, 21; Mart. 7, 24, 1.—
    2.
    Transf., of a battle, war: proelium, certamen, bellum, etc.
    a.
    To arrange a battle or contest, to enter upon, engage in, begin, join, commence, Cic. Div. 1, 35, 77:

    proelii committendi signum dare,

    Caes. B. G. 2, 21:

    cum proelium commissum audissent,

    id. ib. 7, 62:

    commisso ab equitibus proelio,

    id. B. C. 1, 40:

    in aciem exercitum eduxit proeliumque commisit,

    Nep. Eum. 3 fin.; id. Hann. 11, 3; id. Milt. 6, 3; Just. 2, 12, 7; 15, 4, 22; 22, 6, 6:

    postquam eo ventum est, ut a ferentariis proelium committi posset,

    Sall. C. 60, 2:

    commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum hostes ferre non potuerunt,

    Caes. B. G. 4, 35; id. B. C. 1, 13; 2, 6 Kraner ad loc.:

    Caesar cohortatus suos proelium commisit,

    id. ib. 1, 25:

    utrum proelium committi ex usu esset, necne,

    id. ib. 1, 50; 1, 52; 2, 19; Nep. Milt. 5, 3:

    pridie quam Siciliensem pugnam classe committeret,

    Suet. Aug. 96:

    avidus committere pugnam,

    Sil. 8, 619:

    pugnas,

    Stat. Th. 6, 143:

    rixae committendae causā,

    Liv. 5, 25, 2:

    cum vates monere eum (regem) coepit, ne committeret, aut certe differret obsidionem,

    Curt. 9, 4, 27.—Of a drinking contest for a wager:

    a summo septenis cyathis committe hos ludos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 19:

    nondum commisso spectaculo,

    Liv. 2, 36, 1:

    musicum agona,

    Suet. Ner. 23:

    aciem,

    Flor. 4, 2, 46:

    commissum (bellum) ac profligatum conficere,

    Liv. 21, 40, 11; 8, 25, 5; 31, 28, 1 al.; cf.:

    si quis trium temporum momenta consideret, primo commissum bellum, profligatum secundo, tertio vero confectum est,

    Flor. 2, 15, 2:

    committere Martem,

    Sil. 13, 155:

    quo die ludi committebantur,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 6:

    ludos dedicationis,

    Suet. Claud. 21:

    ludos,

    Verg. A. 5, 113.—
    b.
    In gen., to maintain a contest, etc., to fight a battle, to hold, celebrate games, etc. (rare):

    illam pugnam navalem... mediocri certamine commissam arbitraris?

    Cic. Mur. 15, 33:

    levia inde proelia per quatriduum commissa,

    Liv. 34, 37, 7:

    commisso modico certamine,

    id. 23, 44, 5.—
    (β).
    Absol. (post-Aug. and rare):

    contra quem Sulla iterum commisit,

    Eutr. 5, 6; 9, 24; Dig. 9, 1, 1:

    priusquam committeretur,

    before the contest began, Suet. Vesp. 5.—
    3.
    In gen.: committere aliquid, to begin any course of action, to undertake, carry on, hold (rare):

    tribuni sanguine commissa proscriptio,

    Vell. 2, 64 fin.:

    judicium inter sicarios committitur,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11. —In part. perf.:

    egregie ad ultimum in audacter commisso perseveravit,

    Liv. 44, 4, 11; cf. id. ib. § 8; 44, 6, 14.—
    4.
    In partic., to practise or perpetrate wrong, do injustice; to commit a crime (very freq. and class.).
    (α).
    With acc.:

    ut neque timeant, qui nihil commiserint, et poenam semper ante oculos versari putent, qui peccaverint,

    Cic. Mil. 23, 61; cf. Quint. 7, 2, 30:

    commississe cavet quod mox mutare laboret,

    Hor. A. P. 168:

    ego etiam quae tu sine Verre commisisti, Verri crimini daturus sum,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 35:

    quantum flagitii,

    id. Brut. 61, 219:

    tantum facinus,

    id. Rosc. Am. 23, 65:

    virilis audaciae facinora,

    Sall. C. 25, 1:

    majus delictum,

    Caes. B. G. 7, 4:

    nil nefandum,

    Ov. M. 9, 626:

    nefarias res,

    Cic. Phil. 6, 1, 2:

    scelus,

    id. Sull. 2, 6; Dig. 48, 9, 7:

    adulterium,

    Quint. 7, 2, 11; 7, 3, 1:

    incestum cum filio,

    id. 5, 10, 19:

    parricidium,

    id. 7, 2, 2:

    caedem,

    id. 7, 4, 43; 10, 1, 12; 5, 12, 3:

    sacrilegium,

    id. 7, 2, 18:

    fraudem,

    Hor. C. 1, 28, 31.— Aliquid adversus, in, erga:

    committere multa et in deos et in homines impie nefarieque,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6; cf.:

    in te,

    Verg. A. 1, 231:

    aliquid adversus populum Romanum,

    Liv. 42, 38, 3:

    aliquid erga te,

    Cic. Att. 3, 20, 3.—
    (β).
    Committere contra legem, in legem, lege, to offend, sin, commit an offence:

    quasi committeret contra legem,

    Cic. Brut. 12, 48:

    in legem Juliam de adulteriis,

    Dig. 48, 5, 39; 48, 10, 13:

    adversus testamentum,

    ib. 34, 3, 8, § 2:

    ne lege censoriā committant,

    Varr. R. R. 2, 1, 16:

    lege de sicariis,

    Quint. 7, 1, 9. —
    (γ).
    Absol.:

    hoc si in posterum edixisses, minus esset nefarium... nemo enim committeret,

    Cic. Verr. 2, 1, 43, § 110.—
    (δ).
    With ut, to be guilty or be in fault, so that, to give occasion or cause, that, to act so as that:

    id me commissurum ut patiar fieri,

    Plaut. Trin. 3, 2, 78:

    non committet hodie iterum ut vapulet,

    Ter. Ad. 2, 1, 5:

    ego nolo quemquam civem committere, ut morte multandus sit: tu, etiam si commiserit, conservandum putas,

    Cic. Phil. 8, 5, 15:

    committere ut accusator nominere,

    id. Off. 2, 14, 50; so Liv. 25, 6, 17:

    non committam, ut tibi ipse insanire videar,

    Cic. Fam. 5, 5, 3; 3, 7, 3; id. Att. 1, 6, 1; 1, 20, 3; id. de Or. 2, 57, 233; id. Off. 3, 2, 6; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1, Quint. 1, 10, 30; 5, 13, 27; Cic. Leg. 1, 13, 37.—More rare in a like sense,
    (ε).
    With cur or quare:

    Caedicius negare se commissurum, cur sibi quisquam imperium finiret,

    Liv. 5, 46, 6:

    neque commissum a se, quare timeret,

    Caes. B. G. 1, 14.—
    (ζ).
    With inf.:

    non committunt scamna facere,

    Col. 2, 4, 3:

    infelix committit saepe repelli,

    Ov. M. 9, 632.—
    b.
    Poenam, multam, etc., jurid. t. t., to bring punishment upon one ' s self by an error or fault, to incur, make one ' s self liable to it:

    poenam,

    Cic. Verr. 2, 3, 12, § 30; cf. Quint. 7, 4, 20; and:

    committere in poenam edicti,

    Dig. 2, 2, 4:

    ut illam multam non commiserit,

    Cic. Clu. 37, 103; Dig. 35, 1, 6 pr.—
    (β).
    Committi, with a definite object, to be forfeited or confiscated, as a penalty:

    hereditas Veneri Erycinae commissa,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27; 2, 2, 14, § 36; so,

    commissae hypothecae,

    id. Fam. 13, 56, 2:

    commissa tibi fiducia,

    id. Fl. 21, 51:

    merces,

    Dig. 39, 4, 11, § 2:

    mancipium,

    ib. 39, 14, 6:

    praedia in publicum,

    ib. 3, 5, 12:

    hanc devotionem capitis esse commissam,

    incurred, Cic. Dom. 57, 145.—
    c.
    Also (mostly in jurid. Lat.) of laws, judicial regulations, promises, etc., that become binding in consequence of the fulfilment of a condition as the commission of a crime, etc.:

    in civitatem obligatam sponsione commissa iratis omnibus diis,

    a promise the condition of which has been fulfilled, Liv. 9, 11, 10 Weissenb. ad loc.; cf.:

    hanc ego devotionem capitis mei... convictam esse et commissam putabo,

    Cic. Dom. 57, 145:

    si alius committat edictum,

    transgresses, incurs its penalty, makes himself liable to, Dig. 37, 4, 3, § 11; cf.:

    commisso edicto ab alio filio, ib. lex 8, § 4: commisso per alium edicto, ib. lex 10, § 1 al.: statim atque commissa lex est,

    ib. 18, 3, 4, § 2:

    committetur stipulatio,

    ib. 24, 3, 56.
    II.
    To place a thing somewhere for preservation, protection, care, etc.; to give, intrust, commit to, to give up or resign to, to trust (syn.: commendo, trado, credo; very freq. and class.); constr. with aliquid ( aliquem) alicui, in aliquid, or absol.
    (α).
    Aliquid ( aliquem, se) alicui:

    honor non solum datus sed etiam creditus ac commissus,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    nec illi (Catoni) committendum illud negotium, sed inponendum putaverunt,

    id. Sest. 28, 60:

    qui capita vestra non dubitatis credere, cui calceandos nemo commisit pedes?

    Phaedr. 1, 14, 16:

    ego me tuae commendo et committo fidei,

    Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf. id. And. 1, 5, 61):

    ne quid committam tibi,

    Plaut. Most. 3, 3, 21; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. And. 3, 5, 3; cf.:

    his salutem nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi arbitramur,

    Cic. Off. 2, 9, 33; id. Att. 1, 13, 1; cf. id. ib. §

    4: tibi rem magnam,

    id. Fam. 13, 5, 1; id. Mil. 25, 68:

    quia commissi sunt eis magistratus,

    id. Planc. 25, 61:

    summum imperium potestatemque omnium rerum alicui,

    Nep. Lys. 1 fin.:

    domino rem omnem,

    Hor. S. 2, 7, 67:

    caput tonsori,

    id. A. P. 301:

    ratem pelago,

    id. C. 1, 3, 11:

    sulcis semina (corresp. with spem credere terrae),

    Verg. G. 1, 223; cf.:

    committere semen sitienti solo,

    Col. 2, 8, 4:

    ulcus frigori,

    Cels. 6, 18, n. 2:

    aliquid litteris,

    Cic. Att. 4, 1, 8; so,

    verba tabellis,

    Ov. M. 9, 587:

    vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 11 al.:

    committere se populo, senatui, publicis praesidiis et armis (corresp. with se tradere),

    Cic. Mil. 23, 61; so,

    se urbi,

    id. Att. 15, 11, 1:

    se theatro populoque Romano,

    id. Sest. 54, 116:

    se proelio,

    Liv. 4, 59, 2:

    se pugnae,

    id. 5, 32, 4:

    se publico,

    to venture into the streets, Suet. Ner. 26:

    se neque navigationi, neque viae,

    Cic. Fam. 16, 8, 1; cf. id. Phil. 12, 10, 25; id. Imp. Pomp. 11, 31:

    se timidius fortunae,

    id. Att. 9, 6, 4:

    civilibus fluctibus,

    Nep. Att. 6, 1 al. —Prov.: ovem lupo (Gr. kataleipein oïn en lukoisi), Ter. Eun. 5, 1, 16.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem, se) in aliquid (so esp. freq. in Liv.):

    aliquid in alicujus fidem committere,

    Ter. Hec. 1, 2, 34; cf. Liv. 30, 14, 4:

    se in id conclave,

    Cic. Rosc. Am. 23, 64:

    se in conspectum populi Romani,

    id. Verr. 2, 4, 11, § 26; cf. Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C, 2:

    se in senatum,

    Cic. Q. Fr. 3, 2, 2; id. Ac. 2, 21, 68:

    summae fuisse dementiae dubiā spe impulsum certum in periculum se committere,

    id. Inv. 2, 8, 27:

    rem in casum ancipitis eventus,

    Liv. 4, 27, 6; cf.:

    duos filios in aleam ejus casus,

    id. 40, 21, 6:

    rem in aciem,

    id. 3, 2, 12; cf.:

    se in aciem,

    id. 7, 26, 11; 23, 11, 10;

    rempublicam in discrimen,

    id. 8, 32, 4; cf.:

    rerum summam in discrimen,

    id. 33, 7, 10. —
    (γ).
    Simply alicui, or entirely absol.:

    sanan' es, Quae isti committas?

    in trusting to him, Plaut. Curc. 5, 2, 55:

    ei commisi et credidi, Ter, Heaut. 5, 2, 13: haec cum scirem et cogitarem, commisi tamen, judices, Heio,

    Cic. Verr. 2, 4, 7, § 16:

    universo populo neque ipse committit neque illi horum consiliorum auctores committi recte putant posse,

    id. Agr. 2, 8, 20:

    venti, quibus necessario committendum existimabat,

    Caes. B. C. 3, 25:

    sed quoniam non es veritus concredere nobis, accipe commissae munera laetitiae,

    intrusted, Prop. 1, 10, 12:

    instant enim (adversarii) et saepe discrimen omne committunt, quod deesse nobis putant,

    often hazard the most important advantage, Quint. 6, 4, 17:

    cum senatus ei commiserit, ut videret, ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Mil. 26, 70.—With de:

    iste negat se de existimatione suā cuiquam nisi suis commissurum,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 137. —Hence, P. a. as subst.: commissum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. 3.) An undertaking, enterprise:

    nec aliud restabat quam audacter commissum corrigere,

    Liv. 44, 4, 8:

    supererat nihil aliud in temere commisso, quam, etc.,

    id. 44, 6, 14.—
    B.
    (Acc. to I. 4.) A transgression, offence, fault, crime:

    sacrum,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    nisi aut quid commissi aut est causa jurgi,

    Plaut. Men. 5, 2, 21:

    ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed quod, etc.,

    Cic. Sull. 26, 72; cf.

    turpe,

    Hor. C. 3, 27, 39:

    commissi praemia,

    Ov. F. 4, 590.—In plur.:

    post mihi non simili poenā commissa luetis,

    offences, Verg. A. 1, 136; so,

    fateri,

    Stat. S. 5, 5, 5:

    improba,

    Claud. Rapt. Pros. 2, 304.—
    2.
    Jurid. Lat., an incurring of fines, a confiscation or confiscated property, Suet. Calig. 41:

    in commissum cadere,

    Dig. 39, 4, 16:

    causa commissi,

    ib. 39, 4, 16 al.; 19, 2, 61 fin.:

    aliquid pro commisso tenetur,

    Quint. Decl. 341.—
    C.
    (Acc. to II.) That which is intrusted, a secret, trust:

    enuntiare commissa,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    commissa celare,

    Nep. Epam. 3, 2; cf. Juv. 9, 93:

    commissa tacere,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    prodere,

    id. ib. 1, 3, 95:

    retinent commissa fideliter aures,

    id. Ep. 1, 18, 70:

    commissum teges (corresp. with arcanum scrutaberis),

    id. ib. 1, 18, 38; cf. id. A. P. 200.

    Lewis & Short latin dictionary > committo

  • 34 concido

    1.
    con-cĭdo, cĭdi, 3, v. n. [cado], to fall together, to fall down, to tumble to the ground (class. in prose and poetry).
    I.
    In gen., of buildings:

    conclave illud concidit,

    Cic. de Or. 2, 86, 353:

    navis veluti terrestre machinamentum,

    Tac. A. 14, 6:

    turris terrae motu,

    Suet. Tib. 74; cf.:

    urbs acerbissimo concidat incendio conflagrata,

    Auct. Her. 4, 8, 12.—Of other objects:

    omne caelum,

    Cic. Rep. 6, 25, 27:

    ipse et equus ejus ante signum Jovis concidit,

    id. Div. 1, 35, 77:

    (alces) infirmas arbores pondere adfligunt atque unā ipsae concidunt,

    Caes. B. G. 6, 27:

    pinus bipenni Thessalā,

    Phaedr. 4, 7, 7:

    ad terram pondere vasto,

    Verg. A. 5, 448:

    sub onere,

    Liv. 24, 8, 17:

    pronus in fimo,

    Verg. A. 5, 333 al. —
    II.
    Pregn.
    A.
    To fall down faint or lifeless, to fall in battle or combat (cf. cado, I. B. 2.): concidit, et sonitum simul insuper arma dederunt, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 396 Vahl.):

    paene in cursu concidi,

    Plaut. Ep. 2, 2, 16:

    vi morbi coactus concidere,

    Lucr. 3, 488; cf.:

    accesserat ad religionem, quod consul concidit, et parte membrorum captus, etc.,

    Liv. 41, 16, 3; 10, 29, 7; cf. Lucr. 6, 759:

    Entellus concidit, ut quondam cava concidit... pinus,

    Verg. A. 5, 448; Ov. M. 7, 538:

    sanus bibit, statim concidit,

    Quint. 4, 2, 54; cf.:

    concidere epoto poculo,

    id. 5, 13, 15; and:

    ad primum gustum,

    Suet. Ner. 33:

    deficientibus viribus,

    id. Tib. 73:

    par quoddam (gladiatorum) mutuis ictibus,

    id. Claud. 34; cf. Ov. M. 5, 77:

    Dido usa manu,

    id. H. 7, 196:

    sparo percussus,

    Nep. Epam. 9, 1:

    in proelio,

    Cic. Tusc. 1, 37, 89:

    vitio adversariorum,

    Nep. Ages. 5, 2.—Of game:

    multaeque per herbas Conciderant illo percutiente ferae,

    Ov. H. 4, 94.—Of victims, to be slaughtered or slain, to fall:

    vitulus... propter mactatus concidit aras,

    Lucr. 2, 353; Tib. 1, 2, 62; Ov. M. 8, 764; 10, 272;

    hence also of Iphigenia,

    Lucr. 1, 99.—
    B.
    Trop. (cf. cado, II.), to lose strength, value, etc., to fall to the earth, to be overthrown, to fail, be defeated, to decay, perish, fall, to go to ruin, waste away, cease; of the wind, to fall, subside, go down:

    concidunt venti,

    Hor. C. 1, 12, 30; Lucr. 4, 509. —Of a flame:

    jam illa flamma, quae magnā congerie convaluerat, diductis quibus alebatur, concidet,

    Quint. 5, 13, 13; cf. in a figure: nonne, ut ignis in aquam conjectus continuo restinguitur et refrigeratur, sic refervens falsum crimen in purissimam et castissimam vitam collatum statim concidit et restinguitur? Cic. Rosc. Com. 6, 17:

    macie,

    to shrink together, shrivel up, Ov. H. 21, 215:

    illas assumere robora gentes, Concidere has,

    id. M. 15, 422; cf.:

    concidit auguris Argivi domus,

    Hor. C. 3, 16, 11:

    quā concidit Ilia tellus,

    Verg. A. 11, 245:

    eodem anno, quo Carthago concidit,

    Vell. 1, 13:

    judicum vocibus fractus reus et unā patroni omnes conciderunt,

    Cic. Att. 1, 16, 5; cf. id. ib. §

    10: ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. ib. 3, 10, 2:

    malas causas semper obtinuit, in optimā concidit,

    id. ib. 7, 25 med.:

    concidit (Phocion) maxime uno crimine, quod, etc.,

    Nep. Phoc. 2, 4; Tac. A. 16, 21; cf.:

    Tiberii saevitiā,

    id. ib. 16, 29:

    hostes concidunt animis,

    are disheartened, Hirt. B. G. 8, 19; cf. Cic. Div. 2, 58, 119:

    scimus Romae solutione impeditā fidem concidisse,

    failed, was prostrated, id. Imp. Pomp. 7, 19; cf. id. ib. 7, 19 fin.:

    opes Persarum,

    Tac. A. 12, 13:

    senatūs auctoritas,

    Cic. Att. 1, 16, 7; cf.:

    imperii majestas,

    Nep. Pelop. 2, 4; Cic. Or. 43, 148:

    artificia,

    id. Ac. 2, 47, 146:

    praeclara nomina artificum,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    omnis ferocia,

    Liv. 28, 26, 14:

    bellum,

    Tac. H. 2, 57 al.
    2.
    con-cīdo, cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut up, cut through, cut away, cut to pieces, to bring to ruin, destroy, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.
    A.
    In gen.:

    nervos,

    Cic. Fl. 30, 73:

    corpus in partes,

    Petr. 141, 2:

    vitulum Ajax,

    id. 59 fin.:

    ligna,

    Ov. F. 2, 647:

    agrum umidiorem fossis,

    Plin. 18, 6, 8, § 47:

    concidere et cremare naves,

    to break up, Liv. 38, 39, 2:

    essedum argenteum,

    Suet. Claud. 16:

    haec minute,

    Col. 12, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To cut to pieces, for to beat severely, cudgel soundly:

    aliquem virgis,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 122:

    loris,

    Juv. 6, 413:

    pugnis,

    id. 3, 300.—
    2.
    To cut to pieces in war, to cut down, destroy, kill:

    hi novissimos adorti magnam multitudinem eorum fugientium conciderunt,

    Caes. B. G. 2, 11:

    eos inopinantes adgressus magnam partem eorum concidit,

    id. ib. 1, 12; so Cic. Prov. Cons. 4, 9; id. Att. 5, 16, 4; Nep. Dion, 10, 1; id. Dat. 6, 6; id. Hann. 3, 4.—
    3.
    In mal. part. (cf. caedo, I. B. 3.), to lie with, Pompon. ap. Non. p. 166, 2;

    hence caede, concide, in a double sense as an address to gladiators,

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155 Zumpt; cf. Lampr. Elag. 10. —
    II.
    Trop.
    A.
    Of discourse, to divide minutely, dismember, render feeble:

    nec minutos numeros sequens concidat delumbetque sententias,

    Cic. Or. 69, 231; cf.:

    (sunt qui) infringendis concidendisque numeris in quoddam genus abjectum incidant,

    id. ib. 69, 230; so also Quint. praef. § 24; cf. id. 3, 11, 21; 5, 10, 91; 11, 3, 53 al.—
    B.
    To strike down, to prostrate, ruin, destroy, annul, by word or deed:

    omnem auctoritatem universi ordinis,

    Cic. de Or. 3, 1, 4:

    Antonium decretis vestris,

    id. Phil. 5, 11, 28:

    Vatinium arbitratu nostro,

    to annihilate, id. Q. Fr. 2, 4, 1; cf.:

    Sevius adlisus est, ceteri conciduntur,

    are condemned, id. ib. 2, 4, 6:

    Timocraten totis voluminibus,

    to confute, id. N. D. 1, 33, 93:

    testamentum,

    to revoke, Dig. 28, 4, 1.—
    * 2.
    In Plaut., to deceive, cheat, defraud:

    em istic homo te articulatim concidit,

    Plaut. Ep. 3, 4, 52 Ritschl.—Hence, concīsus, a, um, P. a. (in acc. with II. A.), divided, broken up, short, concise:

    sententiae,

    Cic. Brut. 17, 66:

    concisae et angustae disputationes,

    id. de Or. 2, 14, 61:

    brevitas,

    id. ib. 3, 53, 202:

    brevia illa atque concisa,

    Quint. 10, 7, 10; cf.

    thus with brevis,

    id. 6, 4, 2; and (opp. perpetuus) id. 2, 20, 7; 2, 21, 13; Cic. de Or. 2, 80, 327.— Transf. of the orator Thrasymachus, Cic. Or. 13, 40.— Comp.:

    insonuerit vox tubae longior atque concisior,

    Vulg. Jos. 6, 5.— Adv.: concīsē, briefly, concisely:

    (philosophia) non tam est minute atque concise in actionibus utendum, etc.,

    Quint. 12, 2, 11:

    ululare,

    Vulg. Num. 10, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > concido

  • 35 conmitto

    com-mitto ( con-m-), mīsi, missum, 3, v. a.
    I.
    Of two or more objects, to bring, join, combine into one whole; to join or put together, to connect, unite.
    A.
    In gen. (rare; not in Cic.), constr. inter se, cum aliquā re, alicui, with in and acc., and with acc. only.
    (α).
    Inter se:

    res in ordinem digestae atque inter se commissae,

    Quint. 7, prooem. §

    1: per nondum commissa inter se munimenta urbem intravit,

    Liv. 38, 4, 8; cf. thus with inter se:

    oras vulneris suturis,

    Cels. 7, 19:

    duo verba,

    Quint. 9, 4, 33:

    easdem litteras,

    id. ib.:

    duo comparativa,

    id. 9, 3, 19.—
    (β).
    With cum:

    costae committuntur cum osse pectoris,

    Cels. 8, 1.—
    (γ).
    With dat.:

    viam a Placentiā ut Flaminiae committeret,

    Liv. 39, 2, 10:

    quā naris fronti committitur,

    is joined to, Ov. M. 12, 315:

    quā vir equo commissus erat,

    id. ib. 12, 478 (of a Centaur); cf.

    of Scylla: delphinum caudas utero commissa luporum,

    Verg. A. 3, 428:

    commissa dextera dextrae,

    Ov. H. 2, 31:

    medulla spinae commissa cerebro,

    Cels. 8, 1:

    moles, quae urbem continenti committeret,

    Curt. 4, 2, 16; Flor. 1, 4, 2 Duker.—
    (δ).
    With in and acc.:

    commissa in unum crura,

    Ov. M. 4, 580:

    committuntur suturae in unguem,

    Cels. 8, 1.—
    (ε).
    With acc. only: barbaricam pestem navibus obtulit, commissam infabre, Pac. ap. Non. p. 40, 31 (Trag. Rel. v. 271 Rib.):

    commissis operibus,

    Liv. 38, 7, 10:

    fidibusque mei commissa mariti moenia,

    Ov. M. 6, 178:

    (terra) maria committeret,

    Curt. 3, 1, 13; 7, 7, 14:

    noctes duas,

    Ov. Am. 1, 13, 46; cf.: nocte commissā. Sen. Herc. Oet. 1698:

    commissa corpore toto,

    Ov. M. 4, 369; Lucil. ap. Non. p. 248, 25: cervix committitur primo [p. 380] artu, Val. Fl. 4, 310:

    domus plumbo commissa,

    patched, Juv. 14, 310.—
    B.
    In partic., to set or bring men or animals together in a contest or fight, as competitors, etc., to set together, set on (freq. in Suet.;

    elsewhere rare): pugiles Latinos cum Graecis,

    Suet. Aug. 45:

    quingenis peditibus, elephantis vicenis, tricenis equitibus hinc et inde commissis,

    id. Caes. 39; id. Claud. 34:

    camelorum quadrigas,

    id. Ner. 11; Luc. 1, 97:

    victores committe,

    Mart. 8, 43, 3; cf. id. Spect. 28, 1:

    licet Aenean Rutulumque ferocem Committas,

    i.e. you describe their contest in your poem, you bring them in contact with each other, Juv. 1, 162:

    eunucho Bromium committere noli,

    id. 6, 378:

    inter se omnes,

    Suet. Calig. 56:

    aequales inter se,

    id. Gram. 17.—
    b.
    Trop., to bring together for comparison, to compare, put together, match:

    committit vates et comparat, inde Maronem, Atque aliā parte in trutinā suspendit Homerum,

    Juv. 6, 436; cf. Prop. 2, 3, 21; Mart. 7, 24, 1.—
    2.
    Transf., of a battle, war: proelium, certamen, bellum, etc.
    a.
    To arrange a battle or contest, to enter upon, engage in, begin, join, commence, Cic. Div. 1, 35, 77:

    proelii committendi signum dare,

    Caes. B. G. 2, 21:

    cum proelium commissum audissent,

    id. ib. 7, 62:

    commisso ab equitibus proelio,

    id. B. C. 1, 40:

    in aciem exercitum eduxit proeliumque commisit,

    Nep. Eum. 3 fin.; id. Hann. 11, 3; id. Milt. 6, 3; Just. 2, 12, 7; 15, 4, 22; 22, 6, 6:

    postquam eo ventum est, ut a ferentariis proelium committi posset,

    Sall. C. 60, 2:

    commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum hostes ferre non potuerunt,

    Caes. B. G. 4, 35; id. B. C. 1, 13; 2, 6 Kraner ad loc.:

    Caesar cohortatus suos proelium commisit,

    id. ib. 1, 25:

    utrum proelium committi ex usu esset, necne,

    id. ib. 1, 50; 1, 52; 2, 19; Nep. Milt. 5, 3:

    pridie quam Siciliensem pugnam classe committeret,

    Suet. Aug. 96:

    avidus committere pugnam,

    Sil. 8, 619:

    pugnas,

    Stat. Th. 6, 143:

    rixae committendae causā,

    Liv. 5, 25, 2:

    cum vates monere eum (regem) coepit, ne committeret, aut certe differret obsidionem,

    Curt. 9, 4, 27.—Of a drinking contest for a wager:

    a summo septenis cyathis committe hos ludos,

    Plaut. Pers. 5, 1, 19:

    nondum commisso spectaculo,

    Liv. 2, 36, 1:

    musicum agona,

    Suet. Ner. 23:

    aciem,

    Flor. 4, 2, 46:

    commissum (bellum) ac profligatum conficere,

    Liv. 21, 40, 11; 8, 25, 5; 31, 28, 1 al.; cf.:

    si quis trium temporum momenta consideret, primo commissum bellum, profligatum secundo, tertio vero confectum est,

    Flor. 2, 15, 2:

    committere Martem,

    Sil. 13, 155:

    quo die ludi committebantur,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 6:

    ludos dedicationis,

    Suet. Claud. 21:

    ludos,

    Verg. A. 5, 113.—
    b.
    In gen., to maintain a contest, etc., to fight a battle, to hold, celebrate games, etc. (rare):

    illam pugnam navalem... mediocri certamine commissam arbitraris?

    Cic. Mur. 15, 33:

    levia inde proelia per quatriduum commissa,

    Liv. 34, 37, 7:

    commisso modico certamine,

    id. 23, 44, 5.—
    (β).
    Absol. (post-Aug. and rare):

    contra quem Sulla iterum commisit,

    Eutr. 5, 6; 9, 24; Dig. 9, 1, 1:

    priusquam committeretur,

    before the contest began, Suet. Vesp. 5.—
    3.
    In gen.: committere aliquid, to begin any course of action, to undertake, carry on, hold (rare):

    tribuni sanguine commissa proscriptio,

    Vell. 2, 64 fin.:

    judicium inter sicarios committitur,

    Cic. Rosc. Am. 5, 11. —In part. perf.:

    egregie ad ultimum in audacter commisso perseveravit,

    Liv. 44, 4, 11; cf. id. ib. § 8; 44, 6, 14.—
    4.
    In partic., to practise or perpetrate wrong, do injustice; to commit a crime (very freq. and class.).
    (α).
    With acc.:

    ut neque timeant, qui nihil commiserint, et poenam semper ante oculos versari putent, qui peccaverint,

    Cic. Mil. 23, 61; cf. Quint. 7, 2, 30:

    commississe cavet quod mox mutare laboret,

    Hor. A. P. 168:

    ego etiam quae tu sine Verre commisisti, Verri crimini daturus sum,

    Cic. Div. in Caecil. 11, 35:

    quantum flagitii,

    id. Brut. 61, 219:

    tantum facinus,

    id. Rosc. Am. 23, 65:

    virilis audaciae facinora,

    Sall. C. 25, 1:

    majus delictum,

    Caes. B. G. 7, 4:

    nil nefandum,

    Ov. M. 9, 626:

    nefarias res,

    Cic. Phil. 6, 1, 2:

    scelus,

    id. Sull. 2, 6; Dig. 48, 9, 7:

    adulterium,

    Quint. 7, 2, 11; 7, 3, 1:

    incestum cum filio,

    id. 5, 10, 19:

    parricidium,

    id. 7, 2, 2:

    caedem,

    id. 7, 4, 43; 10, 1, 12; 5, 12, 3:

    sacrilegium,

    id. 7, 2, 18:

    fraudem,

    Hor. C. 1, 28, 31.— Aliquid adversus, in, erga:

    committere multa et in deos et in homines impie nefarieque,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6; cf.:

    in te,

    Verg. A. 1, 231:

    aliquid adversus populum Romanum,

    Liv. 42, 38, 3:

    aliquid erga te,

    Cic. Att. 3, 20, 3.—
    (β).
    Committere contra legem, in legem, lege, to offend, sin, commit an offence:

    quasi committeret contra legem,

    Cic. Brut. 12, 48:

    in legem Juliam de adulteriis,

    Dig. 48, 5, 39; 48, 10, 13:

    adversus testamentum,

    ib. 34, 3, 8, § 2:

    ne lege censoriā committant,

    Varr. R. R. 2, 1, 16:

    lege de sicariis,

    Quint. 7, 1, 9. —
    (γ).
    Absol.:

    hoc si in posterum edixisses, minus esset nefarium... nemo enim committeret,

    Cic. Verr. 2, 1, 43, § 110.—
    (δ).
    With ut, to be guilty or be in fault, so that, to give occasion or cause, that, to act so as that:

    id me commissurum ut patiar fieri,

    Plaut. Trin. 3, 2, 78:

    non committet hodie iterum ut vapulet,

    Ter. Ad. 2, 1, 5:

    ego nolo quemquam civem committere, ut morte multandus sit: tu, etiam si commiserit, conservandum putas,

    Cic. Phil. 8, 5, 15:

    committere ut accusator nominere,

    id. Off. 2, 14, 50; so Liv. 25, 6, 17:

    non committam, ut tibi ipse insanire videar,

    Cic. Fam. 5, 5, 3; 3, 7, 3; id. Att. 1, 6, 1; 1, 20, 3; id. de Or. 2, 57, 233; id. Off. 3, 2, 6; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1, Quint. 1, 10, 30; 5, 13, 27; Cic. Leg. 1, 13, 37.—More rare in a like sense,
    (ε).
    With cur or quare:

    Caedicius negare se commissurum, cur sibi quisquam imperium finiret,

    Liv. 5, 46, 6:

    neque commissum a se, quare timeret,

    Caes. B. G. 1, 14.—
    (ζ).
    With inf.:

    non committunt scamna facere,

    Col. 2, 4, 3:

    infelix committit saepe repelli,

    Ov. M. 9, 632.—
    b.
    Poenam, multam, etc., jurid. t. t., to bring punishment upon one ' s self by an error or fault, to incur, make one ' s self liable to it:

    poenam,

    Cic. Verr. 2, 3, 12, § 30; cf. Quint. 7, 4, 20; and:

    committere in poenam edicti,

    Dig. 2, 2, 4:

    ut illam multam non commiserit,

    Cic. Clu. 37, 103; Dig. 35, 1, 6 pr.—
    (β).
    Committi, with a definite object, to be forfeited or confiscated, as a penalty:

    hereditas Veneri Erycinae commissa,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27; 2, 2, 14, § 36; so,

    commissae hypothecae,

    id. Fam. 13, 56, 2:

    commissa tibi fiducia,

    id. Fl. 21, 51:

    merces,

    Dig. 39, 4, 11, § 2:

    mancipium,

    ib. 39, 14, 6:

    praedia in publicum,

    ib. 3, 5, 12:

    hanc devotionem capitis esse commissam,

    incurred, Cic. Dom. 57, 145.—
    c.
    Also (mostly in jurid. Lat.) of laws, judicial regulations, promises, etc., that become binding in consequence of the fulfilment of a condition as the commission of a crime, etc.:

    in civitatem obligatam sponsione commissa iratis omnibus diis,

    a promise the condition of which has been fulfilled, Liv. 9, 11, 10 Weissenb. ad loc.; cf.:

    hanc ego devotionem capitis mei... convictam esse et commissam putabo,

    Cic. Dom. 57, 145:

    si alius committat edictum,

    transgresses, incurs its penalty, makes himself liable to, Dig. 37, 4, 3, § 11; cf.:

    commisso edicto ab alio filio, ib. lex 8, § 4: commisso per alium edicto, ib. lex 10, § 1 al.: statim atque commissa lex est,

    ib. 18, 3, 4, § 2:

    committetur stipulatio,

    ib. 24, 3, 56.
    II.
    To place a thing somewhere for preservation, protection, care, etc.; to give, intrust, commit to, to give up or resign to, to trust (syn.: commendo, trado, credo; very freq. and class.); constr. with aliquid ( aliquem) alicui, in aliquid, or absol.
    (α).
    Aliquid ( aliquem, se) alicui:

    honor non solum datus sed etiam creditus ac commissus,

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 35:

    nec illi (Catoni) committendum illud negotium, sed inponendum putaverunt,

    id. Sest. 28, 60:

    qui capita vestra non dubitatis credere, cui calceandos nemo commisit pedes?

    Phaedr. 1, 14, 16:

    ego me tuae commendo et committo fidei,

    Ter. Eun. 5, 2, 47 (cf. id. And. 1, 5, 61):

    ne quid committam tibi,

    Plaut. Most. 3, 3, 21; Ter. Hec. 2, 1, 15; id. And. 3, 5, 3; cf.:

    his salutem nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi arbitramur,

    Cic. Off. 2, 9, 33; id. Att. 1, 13, 1; cf. id. ib. §

    4: tibi rem magnam,

    id. Fam. 13, 5, 1; id. Mil. 25, 68:

    quia commissi sunt eis magistratus,

    id. Planc. 25, 61:

    summum imperium potestatemque omnium rerum alicui,

    Nep. Lys. 1 fin.:

    domino rem omnem,

    Hor. S. 2, 7, 67:

    caput tonsori,

    id. A. P. 301:

    ratem pelago,

    id. C. 1, 3, 11:

    sulcis semina (corresp. with spem credere terrae),

    Verg. G. 1, 223; cf.:

    committere semen sitienti solo,

    Col. 2, 8, 4:

    ulcus frigori,

    Cels. 6, 18, n. 2:

    aliquid litteris,

    Cic. Att. 4, 1, 8; so,

    verba tabellis,

    Ov. M. 9, 587:

    vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 11 al.:

    committere se populo, senatui, publicis praesidiis et armis (corresp. with se tradere),

    Cic. Mil. 23, 61; so,

    se urbi,

    id. Att. 15, 11, 1:

    se theatro populoque Romano,

    id. Sest. 54, 116:

    se proelio,

    Liv. 4, 59, 2:

    se pugnae,

    id. 5, 32, 4:

    se publico,

    to venture into the streets, Suet. Ner. 26:

    se neque navigationi, neque viae,

    Cic. Fam. 16, 8, 1; cf. id. Phil. 12, 10, 25; id. Imp. Pomp. 11, 31:

    se timidius fortunae,

    id. Att. 9, 6, 4:

    civilibus fluctibus,

    Nep. Att. 6, 1 al. —Prov.: ovem lupo (Gr. kataleipein oïn en lukoisi), Ter. Eun. 5, 1, 16.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem, se) in aliquid (so esp. freq. in Liv.):

    aliquid in alicujus fidem committere,

    Ter. Hec. 1, 2, 34; cf. Liv. 30, 14, 4:

    se in id conclave,

    Cic. Rosc. Am. 23, 64:

    se in conspectum populi Romani,

    id. Verr. 2, 4, 11, § 26; cf. Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C, 2:

    se in senatum,

    Cic. Q. Fr. 3, 2, 2; id. Ac. 2, 21, 68:

    summae fuisse dementiae dubiā spe impulsum certum in periculum se committere,

    id. Inv. 2, 8, 27:

    rem in casum ancipitis eventus,

    Liv. 4, 27, 6; cf.:

    duos filios in aleam ejus casus,

    id. 40, 21, 6:

    rem in aciem,

    id. 3, 2, 12; cf.:

    se in aciem,

    id. 7, 26, 11; 23, 11, 10;

    rempublicam in discrimen,

    id. 8, 32, 4; cf.:

    rerum summam in discrimen,

    id. 33, 7, 10. —
    (γ).
    Simply alicui, or entirely absol.:

    sanan' es, Quae isti committas?

    in trusting to him, Plaut. Curc. 5, 2, 55:

    ei commisi et credidi, Ter, Heaut. 5, 2, 13: haec cum scirem et cogitarem, commisi tamen, judices, Heio,

    Cic. Verr. 2, 4, 7, § 16:

    universo populo neque ipse committit neque illi horum consiliorum auctores committi recte putant posse,

    id. Agr. 2, 8, 20:

    venti, quibus necessario committendum existimabat,

    Caes. B. C. 3, 25:

    sed quoniam non es veritus concredere nobis, accipe commissae munera laetitiae,

    intrusted, Prop. 1, 10, 12:

    instant enim (adversarii) et saepe discrimen omne committunt, quod deesse nobis putant,

    often hazard the most important advantage, Quint. 6, 4, 17:

    cum senatus ei commiserit, ut videret, ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Mil. 26, 70.—With de:

    iste negat se de existimatione suā cuiquam nisi suis commissurum,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 137. —Hence, P. a. as subst.: commissum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. 3.) An undertaking, enterprise:

    nec aliud restabat quam audacter commissum corrigere,

    Liv. 44, 4, 8:

    supererat nihil aliud in temere commisso, quam, etc.,

    id. 44, 6, 14.—
    B.
    (Acc. to I. 4.) A transgression, offence, fault, crime:

    sacrum,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    nisi aut quid commissi aut est causa jurgi,

    Plaut. Men. 5, 2, 21:

    ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed quod, etc.,

    Cic. Sull. 26, 72; cf.

    turpe,

    Hor. C. 3, 27, 39:

    commissi praemia,

    Ov. F. 4, 590.—In plur.:

    post mihi non simili poenā commissa luetis,

    offences, Verg. A. 1, 136; so,

    fateri,

    Stat. S. 5, 5, 5:

    improba,

    Claud. Rapt. Pros. 2, 304.—
    2.
    Jurid. Lat., an incurring of fines, a confiscation or confiscated property, Suet. Calig. 41:

    in commissum cadere,

    Dig. 39, 4, 16:

    causa commissi,

    ib. 39, 4, 16 al.; 19, 2, 61 fin.:

    aliquid pro commisso tenetur,

    Quint. Decl. 341.—
    C.
    (Acc. to II.) That which is intrusted, a secret, trust:

    enuntiare commissa,

    Cic. Tusc. 2, 13, 31:

    commissa celare,

    Nep. Epam. 3, 2; cf. Juv. 9, 93:

    commissa tacere,

    Hor. S. 1, 4, 84:

    prodere,

    id. ib. 1, 3, 95:

    retinent commissa fideliter aures,

    id. Ep. 1, 18, 70:

    commissum teges (corresp. with arcanum scrutaberis),

    id. ib. 1, 18, 38; cf. id. A. P. 200.

    Lewis & Short latin dictionary > conmitto

  • 36 curro

    curro, cŭcurri (old form cĕcurri, acc. to Gell. 7, 9, 14: curri, Varr. Imp. ap. Front. Ep. 2 Mai; Tert. Fug. in Pers. 12; Arn. 4, 4), cursum, 3, v. n. [kindr. with celer, coruscus], to run, to move quickly (on foot, on a horse, ship, etc.), to hasten, fly (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    Of living beings:

    si ingrederis curre, si curris advola,

    Cic. Att. 2, 23, 3:

    propere,

    Ter. Ad. 3, 2, 56:

    per vias,

    Plaut. Poen. 3, 1, 24:

    per totum conclave pavidi,

    Hor. S. 2, 6, 113:

    circum loculos,

    id. ib. 2, 3, 147:

    subsidio,

    Cic. Att. 12, 3, 2; Prop. 2 (3), 26, 17 al.:

    in nostros toros,

    id. 3, 20 (4, 19), 10 et saep.:

    ad villam praecipitanter,

    Lucr. 3, 1063:

    per omne mare nautae,

    Hor. S. 1, 1, 30:

    trans mare,

    id. Ep. 1, 11, 27:

    extremos ad Indos mercator,

    id. ib. 1, 1, 45; cf.:

    injecto ter pulvere curras (nauta),

    id. C. 1, 28, 36 al.:

    sed neque currentem se nec cognoscit euntem,

    his former strength, Verg. A. 12, 903:

    ad vocem praeceps amensque cucurri,

    Ov. M. 7, 844.—With acc. of distance:

    uno die MCCCV. stadia,

    Plin. 7, 20, 20, § 84; cf.

    in a figure: eosdem cursus,

    Cic. Agr. 2, 17, 44; cf. b infra.— Poet., of flight:

    medio ut limite curras, Icare, moneo,

    Ov. M. 8, 203.—With inf.:

    quis illam (dextram) osculari non curreret?

    Val. Max. 5, 1, ext. 1.— Impers.:

    ad me curritur,

    Ter. Heaut. prol. 44:

    curritur ad praetorium,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    quo curratur celeriter,

    Plaut. Poen. 3, 1, 30 al. —
    (β).
    Rarely with the homogeneous objects iter, stadium, campus, etc.:

    qui stadium currit,

    who runs a race, Cic. Off. 3, 10, 42:

    currimus aequor,

    Verg. A. 3, 191; 5, 235 (cf. id. ib. 5, 862).—Hence pass.: unde et campus curritur et mare navigatur, Auct. ap. Quint. 1, 4, 28.—
    b.
    Prov.: currentem incitare or instigare, etc., to spur a willing horse, i. e. to urge one who needs no urging, Cic. Phil. 3, 8, 19; id. Fam. 15, 15, 3; id. ad Q. Fr. 1, 1, 16, § 45:

    facilius est currentem, ut aiunt, incitare quam commovere languentem,

    id. de Or. 2, 44, 186; Plin. Ep. 3, 7, 15; cf.

    ellipt.: quod me hortaris... currentem tu quidem,

    Cic. Att. 13, 45, 2; so,

    currentem hortari,

    id. ib. 5, 9, 1;

    6, 7, 1: currenti calcaria addere,

    Plin. Ep. 1, 8, 1:

    asellum currere doceas,

    i. e. you labor to no purpose, Hor. S. 1, 1, 91:

    per flammam,

    to go through fire, Cic. Tusc. 2, 26, 62.—
    B.
    Transf., of inanimate objects (mostly poet.):

    sol currens,

    Lucr. 5, 682;

    of liquids: amnes in aequora currunt,

    Verg. A. 12, 524; id. ib. 1, 607; Ov. M. 8, 597;

    Auct. B. Hisp. 29 al.: currente rotā,

    Hor. C. 3, 10, 10; id. A. P. 22; Ov. P. 4, 9, 10:

    quam (chlamydem) circum Purpura cucurrit,

    Verg. A. 5, 250; cf. Stat. Th. 2, 98:

    rubor per ora,

    Verg. A. 12, 66 et saep.:

    linea per medium,

    Plin. 18, 34, 77, § 331:

    limes per agrum,

    id. 18, 33, 76, § 326; 2, 108, 112, §§

    243 and 245: vox currit conchato parietum spatio,

    id. 11, 51, 112, § 270:

    varius per ora cucurrit Ausonidum turbata fremor,

    Verg. A. 11, 296:

    carmina dulci modulatione currentia,

    Lact. 5, 1, 10;

    of the eyes: oculi currentes, huc illucque directi et furiose respicientes,

    Cassiod. Hist. Eccl. 7, 2, p. 281 Garet.—
    II.
    Trop.:

    non quo multa parum communis littera currat,

    not but that they have many letters in common, Lucr. 2, 692:

    proclivi currit oratio, venit ad extremum, haeret in salebrā,

    runs, Cic. Fin. 5, 28, 84:

    historia currere debet ac ferri,

    Quint. 9, 4, 18:

    cum debeant sublimia ingredi, acria currere,

    id. 9, 4, 139:

    numeri,

    id. 9, 4, 31; cf.

    rhythmi,

    id. 9, 4, 50:

    versus incomposito pede,

    Hor. S. 1, 10, 1:

    sententia,

    id. ib. 1, 10, 9:

    currit ferox Aetas,

    flies away, passes, id. C. 2, 5, 13.—
    B.
    With acc., to run, traverse (cf. I. b. supra):

    eosdem cursus currere,

    to adopt the same policy, Cic. Agr. 2, 17, 44:

    talia saecla, suis dixerunt, currite, fusis Concordes Parcae,

    Verg. E. 4, 46 (al. regard saecla as voc.; al. take currite as transitive, produce such ages, cause them to be such, as ye run; cf. Forbig ad loc.).

    Lewis & Short latin dictionary > curro

  • 37 interim

    intĕrim, adv. [inter and old acc. of is].
    I.
    I.q. interea, meanwhile, in the meantime:

    ibo intro: tu hic ante aedes interim speculare,

    Plaut. Mil. 4, 3, 28:

    interim dum ante ostium sto,

    Ter. Eun. 5, 2, 3:

    hoc interim spatio conclave illud concidisse,

    Cic. de Or. 2, 86:

    quo fugit interim dolor ille?

    Quint. 11, 1, 54; 1, 12, 6.—
    B.
    For a time, for a while (post-Aug.):

    ut uno interim contenti simus exemplo C. Gracchi,

    for the moment, Quint. 1, 10, 27:

    interim admonere illud satis est,

    id. 2, 4, 3; 3, 8, 5.—
    C.
    (Cf. interea.) However, nevertheless:

    interim velim mihi ignescas,

    Cic. Att. 7, 12, 3:

    quod alias vitiosum, interim alias rectum est,

    Quint. 1, 5, 29; 2, 12, 2 al.—
    II.
    I. q. nonnumquam, sometimes (post-Aug.):

    Latinis quidem semper, sed etiam Graecis interim,

    Quint. 2, 1, 1; so,

    opp. semper, Sen. de Ira, 2, 21, 8: laturi sententiam indocti saepius atque interim rustici,

    Quint. 12, 10, 53; 11, 3, 51;

    with nonnumquam,

    id. 4, 5, 20:

    interim... interim,

    sometimes... sometimes, at one time... at another, Quint. 5, 10, 34; 6, 3, 59; 9, 2, 100; Plin. Ep. 10, 27:

    interim... mox,

    Tac. A. 14, 41 Dräger.

    Lewis & Short latin dictionary > interim

  • 38 retro

    rē̆trō, adv. [from re and the pronominal suffix ter, as in citro, ultro, intro, etc.].
    I.
    Lit., of place, backwards, back; on the back side, behind.
    a.
    Denoting tendency, direction, with verbs or nouns of motion:

    multa videbis retro repulsa revorti,

    Lucr. 2, 130; so very often with redire, regredi, repetere, remittere, respicere, reverti, revocare, etc., v. h. vv., and cf. Drak. ad Liv. 22, 6, 7, and 27, 28, 6:

    vestigia retro sequor,

    Verg. A. 2, 753; 9, 392; 11, 405:

    dare lintea retro,

    id. ib. 3, 686:

    ora retro Flectit,

    Ov. M. 15, 685:

    retro inhibitā nave,

    Liv. 30, 10 et saep.: iter mihi retro ad Alpes versus incidit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2; cf.:

    fugam retro spectante milite,

    Liv. 8, 19:

    fugit retro,

    Hor. C. 2, 11, 5:

    ne currente retro funis eat rotā,

    id. ib. 3, 10, 10:

    meretrix retro Perjura cedit,

    id. ib. 1, 35, 25:

    retro properare,

    Ov. H. 5, 31:

    unde ad hunc orbem redii, unde retro nemo,

    Sen. Herc. Oet. 48.—
    b.
    Denoting rest (rare):

    est mihi in ultimis conclave aedibus quoddam retro,

    Ter. Heaut. 5, 1, 29:

    quid retro atque a tergo fieret, ne laboraret,

    Cic. Div. 1, 24, 49:

    perculsis nullum retro subsidium foret,

    Tac. H. 2, 26:

    retro Marsigni, etc.,

    id. G. 43:

    MEMORIAM SE VIVA FECIT SIBI... CVM AEDICVLIS ANTE ET A RETRO,

    Inscr. Orell. 4512.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, back; in time back, in past times, before, formerly:

    et deinceps retro usque ad Romulum,

    Cic. Rep. 1, 37, 58; cf.:

    SVPER OMNES RETRO PRINCIPES FORTISSIMO IMP. CAES., etc.,

    Inscr. Orell. 1049;

    and so, OMNES RETRO PRINCIPES,

    ib. 1098:

    quodcumque retro est,

    is past, Hor. C. 3, 29, 46:

    praemissa retro nobilitas,

    Stat. S. 1, 4, 68; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 118 (120):

    cujus vim si retro quoque velimus custodire (opp. in futurum),

    id. ib. 10, 115 (116) fin.:

    meliorum retro principum ( = superiorum),

    Lampr. Alex. Sev. 34:

    cum id ab aliis retro factum recordarer,

    Tert. Uxor. 2, 2:

    Hebraei retro, qui nunc Judaei,

    id. Apol. 18.—
    B.
    In other relations, back, behind, in return, on the contrary, on the other hand, vice versa:

    ab imā (voce) ad summam ac retro multi sunt gradus,

    Quint. 11, 3, 15:

    ut omnia, quae sine eā (honestate) sint, longe retro ponenda censeat,

    Cic. Tusc. 5, 31, 87:

    rursum versus retroque,

    id. Part. 7, 24; cf.:

    vide rursus retro,

    id. Fin. 5, 28, 83: sic omnia fatis In pejus ruere, ac retro sublapsa referri, i. e. against one ' s efforts or wish, Verg. G. 1, [p. 1588] 200; cf.:

    retro vivere,

    Sen. Ep. 122 fin.:

    si malum perfidia, non est fallendum. Idem retro,

    Quint. 5, 10, 74:

    fructus hominis in operis consistit et retro in fructu hominis operae sunt,

    Dig. 7, 7, 4; cf. ib. 46, 1, 21; 46, 3, 67 et saep.
    The words containing retro in composition (except retroversus and retrorsus) are post-Aug.
    ; they are sometimes written separately.

    Lewis & Short latin dictionary > retro

  • 39 ruina

    rŭīna, ae, f. [ruo], a rushing or tumbling down; a falling down, fall (syn.: casus, lapsus).
    I.
    In abstracto.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare). grandinis, Lucr. 6, 156:

    aquarum,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1 med.:

    nostra (sc. nucum),

    Mart. 13, 25, 2:

    jumentorum sarcinarumque,

    Liv. 44, 5: Capanei, a fall by lightning (v. Capaneus), Prop. 2, 34 (3, 32), 40:

    (apri saevi) Permixtas dabant equitum peditumque ruinas,

    Lucr. 5, 1329: Tyrrhenus et Aconteus Conixi incurrunt hastis, primique ruinam Dant sonitu ingenti, rush or fall upon each other, Verg. A. 11, 613:

    interea suspensa graves aulaea ruinas In patinam fecere,

    fell down, Hor. S. 2, 8, 54.—
    2.
    In partic., of buildings, a tumbling or falling down, downfall, ruin (class.; in good prose only in sing.):

    repentinā ruinā pars ejus turris concidit... tum hostes, turris repentinā ruinā commoti, etc.,

    Caes. B. C. 2, 11 fin. and 12 init.; cf.: ferunt conclave illud, ubi epularetur Scopas, concidisse: eā ruinā ipsum oppressum cum suis interiisse, Cic. de Or. 2, 86, 353; id. Div. 2, 8, 20; Tac. A. 2, 47:

    aedificiorum,

    Suet. Oth. 8:

    amphitheatri,

    id. Tib. 40:

    camerae,

    id. Ner. 34:

    spectaculorum,

    id. Calig. 31:

    pontis,

    id. Aug. 20:

    tecta Penthei Disjecta non leni ruinā,

    Hor. C. 2, 19, 15:

    jam Deiphobi dedit ampla ruinam, Vulcano superante, domus,

    i. e. fell in, Verg. A. 2, 310; so,

    trahere ruinam,

    id. ib. 2, 465; 9, 712; cf. B. a, infra:

    effulsisse inter ruinam ignes,

    Tac. A. 2, 47:

    ruinam urbis et incendia recordantes,

    Just. 5, 7, 10:

    morbus, captivitas, ruina, ignis,

    Sen. Tranq. 11, 6:

    multos occidere incendii ac ruinae potentia est,

    id. Clem. 1, 26, 5.—In plur.:

    tantae in te impendent ruinae, nisi suffulcis firmiter,

    Plaut. Ep. 1, 1, 77; so Vell. 2, 35, 4 (with incendia); Suet. Vesp. 8; Lucr. 2, 1145:

    si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae,

    Hor. C. 3, 3, 8:

    dum Capitolio dementes ruinas parabat,

    id. ib. 1, 37, 7.—
    B.
    Trop., a downfall, fall, ruin; accident, catastrophe, disaster, overthrow, destruction, etc. (freq. and class.; used equally in sing. and plur.; cf.: exitium, pernicies).
    (α).
    Sing.:

    vis illa fuit et, ut saepe jam dixi, ruina quaedam atque tempestas,

    a catastrophe, Cic. Clu. 35, 96: incendium meum ruinā restinguam, with the overthrow, fall (of the State), Catilina ap. Sall. C. 31, 9, and ap. Cic. Mur. 25, 51:

    ut communi ruinā patriae opprimerentur,

    Liv. 45, 26; Vell. 2, 91, 4; 2, 85, 1; 2, 124, 1:

    in hac ruinā rerum stetit una integra atque immobilis virtus populi Romani,

    Liv. 26, 41:

    rerum nostrarum,

    id. 5, 51:

    urbis,

    id. 25, 4:

    ex loco superiore impetu facto, strage ac ruinā fudere Gallos,

    utter defeat, id. 5, 43; cf.:

    ruinae similem stragem eques dedit,

    id. 4, 33:

    Cannensis,

    id. 23, 25; 42, 66 fin.; 4, 46;

    5, 47: ruina soceri in exsilium pulsus,

    Tac. H. 4, 6; cf. id. G. 36:

    pereat sceleratus, regnique trahat patriaeque ruinam,

    Ov. M. 8, 497:

    aliae gentes belli sequuntur ruinam,

    Flor. 2, 12, 1:

    ille dies utramque Ducet ruinam,

    i. e. death, Hor. C. 2, 17, 9:

    Neronis principis,

    Plin. 17, 25, 38, § 245.—
    (β).
    Plur.:

    praetermitto ruinas fortunarum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties,

    Cic. Cat. 1, 6, 14:

    in ruinis aversae, atque afflictae rei publicae,

    id. Sest. 2, 5:

    devota morti pectora liberae Quantis fatigaret ruinis,

    Hor. C. 4, 14, 19; cf.:

    nox auget ruinas,

    Val. Fl. 3, 207:

    principiis in rerum fecere ruinas et graviter magni magno cecidere ibi casu,

    i. e. false steps, errors, mistakes, Lucr. 1, 740:

    (Academia) si invaserit in haec, miseras edet ruinas,

    Cic. Leg. 1, 13, 39:

    ruinas videres,

    id. Fin. 5, 28, 83.—
    II.
    In concreto.
    1.
    That which tumbles or falls down, a fall (not anteAug.).
    A.
    In gen. ( poet.):

    disjectam Aenaeae toto videt aequore classem Fluctibus oppressos Troas caelique ruinā,

    i. e. a storm, rain, Verg. A. 1, 129; so,

    caeli (with insani imbres),

    Sil. 1, 251:

    poli,

    i. e. thunder, Val. Fl. 8, 334.—
    B.
    In partic. (acc. to I. A. 2.), a building that has tumbled down, a ruin, ruins (mostly in plur., and not in Cic. prose):

    nunc humilis veteres tantummodo Troja ruinas ostendit,

    Ov. M. 15, 424:

    Sagunti ruinae nostris capitibus incident,

    Liv. 21, 10, 10:

    (urbs) deserta ac strata prope omnis ruinis,

    id. 33, 38, 10:

    fumantes Thebarum ruinae,

    id. 9, 18, 7:

    ruinis templorum templa aedificare,

    id. 42, 3:

    in tugurio ruinarum Carthaginiensium,

    Vell. 2, 19 fin. —In sing.:

    alius par labor... flumina ad lavandam hanc ruinam jugis montium ducere,

    Plin. 33, 4, 21, § 74:

    EX RVINA TEMPLI MARTIS,

    Inscr. Orell. 2448 (A.D. 256).—
    2.
    Transf., of persons who cause ruin, a destroyer:

    rei publicae,

    Cic. Sest. 51, 109:

    ruinae publicanorum,

    id. Prov. Cons. 6, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > ruina

  • 40 secretarium

    sēcrētārĭum, ii, n. [secretus], a remote, solitary, or secret place (post-class.).
    I.
    In gen.: ignes qui terrae secretariis continentur, App. de Mundo, p. 64, 39; id. Flor. p. 358, 28.—
    II.
    In partic., a sittingplace (set apart).
    1.
    Of judges, a council chamber, Cod. Th. 1, 7, 1; Cod. Just. 3, 24, 3; 9, 3, 16; Lact. Mort. Pers. 15.—
    2.
    Of ecclesiastics, a consistory, conclave, Sulp. Sev. S. Mart. 2, 1; Paul. Nol. Ep. 32, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > secretarium

См. также в других словарях:

  • Conclave — • The closed room or hall specially set aside and prepared for the cardinals when electing a pope; also the assembly of the cardinals for the canonical execution of this purpose Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Conclave     Concl …   Catholic encyclopedia

  • CONCLAVE — Terme du latin médiéval (conclave , chambre fermée à clé), qui désigne le lieu où les cardinaux sont enfermés, au sens propre du mot, pour procéder à l’élection du pape et qui, par extension, s’applique à l’assemblée qu’ils constituent. Une telle …   Encyclopédie Universelle

  • conclave — CONCLAVE. s. m. Le lieu où s assemblent les Cardinaux pour l élection d un Pape. Dès que les Cardinaux furent entrés dans le Conclave. Les Cardinaux s eufermèrent dans le Conclave un tel jour. Gouverneur, Maréchal du Conclave. On dit communément …   Dictionnaire de l'Académie Française 1798

  • conclave — CONCLAVE. s. m. Le lieu où s assemblent les Cardinaux pour l eslection d un Pape. Dés que les Cardinaux furent entrez dans le Conclave. les Cardinaux s enfermerent dans le Conclave un tel jour. Il se prend aussi, Pour l Assemblée des Cardinaux… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Conclave — Con clave (? or ?; 277), n. [F., fr. L. conclave a room that may locked up; con + clavis key. See {Clavicle}.] 1. The set of apartments within which the cardinals of the Roman Catholic Church are continuously secluded while engaged in choosing a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Conclave — Conclave, heißt der Ort, wo sich die Cardinäle zur Wahl eines neuen Papstes versammeln, und daher wird das Wort auch zur Bezeichnung dieser Versammlung selbst gebraucht. Im Jahre 1274 wurde zu Lyon die Einrichtung des Conclave durch eine… …   Damen Conversations Lexikon

  • conclave — cónclave o conclave sustantivo masculino 1. En la iglesia católica, reunión o junta de cardenales para elegir a un nuevo papa y lugar donde se juntan: El cónclave no acabará antes de que sea elegido un nuevo papa. 2. Uso/registro: coloquial.… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • cónclave — o conclave sustantivo masculino 1. En la iglesia católica, reunión o junta de cardenales para elegir a un nuevo papa y lugar donde se juntan: El cónclave no acabará antes de que sea elegido un nuevo papa. 2. Uso/registro: coloquial. Reunión de… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • CONCLAVE — Romae vocatur locus, ubi Cardinales Pontificem electuri coeunt: Cuiusmodi Conclave primum institutum Viterbii esse dicunt, post Clementis IV. mortem. Cum enim purpurati illi Patres in Aede prius sacra, vel Sacristia aliqua soliti essent convenire …   Hofmann J. Lexicon universale

  • cónclave — ‘Junta de cardenales para elegir nuevo papa’. Hoy solo se usa la forma esdrújula cónclave. La etimológica llana conclave ha caído en desuso y debe evitarse …   Diccionario panhispánico de dudas

  • conclave — late 14c., a place where cardinals meet to elect a pope, from It. conclave, from L. conclave a room, chamber suite, probably originally a room which may be locked, from com together (see COM (Cf. com )) + clavis a key (see SLOT (Cf. slot) (2)).… …   Etymology dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»