Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

călămĭtas

  • 21 adfero

    af-fĕro (better adf-), attŭli (adt-, better att-), allātum (adl-), afferre (adf-), v. a.; constr. aliquid ad aliquem or alicui.
    I.
    In gen., to bring, take, carry or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the leading or conducting of men, animals, etc.), lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    lumen,

    Enn. Ann. 1, 40:

    viginti minas,

    Plaut. As. 1, 3, 78; 1, 3, 87 al.:

    adtuli hunc.—Quid, adtulisti?—Adduxi volui dicere,

    id. Ps. 2, 4, 21:

    tandem bruma nives adfert,

    Lucr. 5, 746: adlatus est acipenser, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    adfer huc scyphos,

    Hor. Epod. 9, 33:

    nuces,

    Juv. 5, 144:

    cibum pede ad rostrum veluti manu,

    Plin. 10, 46, 63, § 129:

    pauxillum aquae,

    Vulg. Gen. 18, 4:

    caput ejus,

    ib. Marc. 6, 28.—With de in part. sense:

    adferte nobis de fructibus terrae,

    Vulg. Num. 13, 21; ib. Joan. 21, 10 (as lit. rendering of the Greek).—So of letters:

    adferre litteras, ad aliquem or alicui,

    Cic. Att. 8, 6; id. Imp. Pomp. 2; Liv. 22, 11 al.: adferre se ad aliquem locum, to betake one's self to a place, to go or come to (opp. auferre se ab aliquo, to withdraw from, to leave, only poet.):

    huc me adfero,

    Plaut. Am. 3, 4, 6; Ter. And. 4, 5, 12 Bentl.:

    Fatis huc te poscentibus adfers,

    Verg. A. 8, 477:

    sese a moenibus,

    id. ib. 3, 345.—So pass. adferri:

    urbem adferimur,

    are driven, come, Verg. A. 7, 217;

    and adferre pedem: abite illuc, unde malum pedem adtulistis,

    id. Cat. 14, 21.— To bring near, extend, = porrigo (eccl. Lat.):

    adfer manum tuam,

    reach hither, Vulg. Joan. 20, 27.—
    B.
    Trop., to bring to, upon, in a good or bad sense.
    (α).
    In bon. part.:

    pacem ad vos adfero,

    Plaut. Am. prol. 32:

    hic Stoicus genus sermonum adfert non liquidum,

    i.e. makes use of, Cic. de Or. 2, 38, 159:

    nihil ostentationis aut imitationis adferre,

    id. ib. 3, 12, 45:

    non minus adferret ad dicendum auctoritatis quam facultatis,

    id. Mur. 2, 4:

    consulatum in familiam,

    id. Phil. 9, 2:

    animum vacuum ad scribendas res difficiles,

    id. Att. 12, 38:

    tibi benedictionem,

    Vulg. Gen. 33, 11:

    Domino gloriam,

    ib. 1 Par. 16, 28; ib. Apoc. 21, 26: ignominiam, ib. Osee, 4, 18.—
    (β).
    In mal. part.:

    bellum in patriam,

    Ov. M. 12, 5:

    nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum adferant dentes,

    to use their teeth against their master, Varr. R. R. 2, 9, 9:

    adferam super eos mala,

    Vulg. Jer. 23, 12:

    Quam accusationem adfertis adversus hominem hunc?

    id. Joan. 18, 29: quod gustatum adfert mortem, ib. Job, 6, 6: vim adferre alicui for inferre, to use force against or offer violence to one, Cic. Phil. 2, 7; id. Verr. 2, 1, 26; Liv. 9, 16; 42, 29 Drak.; Ov. H. 17, 21 Heins.; id. A. A. 1, 679; Suet. Oth. 12 al.: manus adferre alicui, in a bad sense, to lay hands on, attack, assail (opp.:

    manus abstinere ab aliquo): pro re quisque manus adfert (sc. ad pugnam),

    Cic. Verr. 2, 1, 26:

    domino a familiā suā manus adlatas esse,

    id. Quint. 27:

    intellegimus eum detrudi, cui manus adferuntur,

    id. Caecin. 17:

    qui sit improbissimus, manus ei adferantur, effodiantur oculi,

    id. Rep. 3, 17 Creuz. al.: sibi manus, to lay hands on one's self, to commit suicide: Qui quidem manus, quas justius in Lepidi perniciem animāsset, sibi adferre conatus est, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.—Also of things: manus templo, to rob or plunder, Cic. Verr. 2, 1, 18:

    bonis alienis,

    id. Off. 2, 15:

    manus suis vulneribus,

    to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before:

    ne rescindam ipse dolorem meum): manus beneficio suo,

    to nullify, render worthless, Sen. Ben. 2, 5 ext.
    II.
    Esp.
    A.
    To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce, inform, publish; constr. alicui or ad aliquem aliquid, or acc. with inf. (class.;

    in the histt., esp. in Livy, very freq.): ea adferam eaque ut nuntiem, etc.,

    Plaut. Am. prol. 9:

    istud quod adfers, aures exspectant meae,

    id. As. 2, 2, 65; Ter. Phorm. prol. 22:

    calamitas tanta fuit, ut eam non ex proelio nuntius, sed ex sermone rumor adferret,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    si ei subito sit adlatum periculum patriae,

    id. Off. 1, 43, 154:

    nihil novi ad nos adferebatur,

    id. Fam. 2, 14; id. Att. 6, 8: rumores, qui de me adferuntur, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21:

    Caelium ad illam adtulisse, se aurum quaerere,

    id. Cael. 24; so id. Fam. 5, 2 al.:

    magnum enim, quod adferebant, videbatur,

    Caes. B. C. 3, 15 Dint.:

    cum crebri adferrent nuntii, male rem gerere Darium,

    Nep. 3, 3:

    haud vana adtulere,

    Liv. 4, 37; 6, 31:

    exploratores missi adtulerunt quieta omnia apud Gallos esse,

    id. 8, 17 Drak.:

    per idem tempus rebellāsse Etruscos adlatum est,

    word was brought, id. 10, 45 al.:

    idem ex Hispaniā adlatum,

    Tac. H. 1, 76:

    esse, qui magnum nescio quid adferret,

    Suet. Dom. 16; Luc. 1, 475:

    scelus adtulit umbris,

    Val. Fl. 3, 172 al. —So of instruction: doctrinam, Vulg. prol. Eccli.; ib. 2 Joan. 10.—
    B.
    To bring a thing on one, i.e. to cause, occasion, effect, give, impart; esp. of states of mind:

    aegritudinem alicui,

    Ter. Heaut. 4, 3, 2:

    alicui molestiam,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    populo Romano pacem, tranquillitatem, otium, concordiam,

    Cic. Mur. 1:

    alicui multas lacrimas, magnam cladem,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    ipsa detractio molestiae consecutionem adfert voluptatis,

    id. Fin. 1, 11, 37; so,

    adferre auctoritatem et fidem orationi,

    id. Phil. 12, 7:

    metum,

    id. Verr. 2, 5, 25:

    dolorem,

    id. Sull. 1:

    luctum et egestatem,

    id. Rosc. Am. 5:

    consolationem,

    id. Att. 10, 4:

    delectationem,

    id. Fam. 7, 1 al.:

    detrimentum,

    Caes. B. C. 2, 82:

    taedium,

    Plin. 15, 2, 3, § 7:

    dolorem capitis,

    id. 23, 1, 18:

    gaudium,

    Plin. Ep. 10, 2, 1 al. —
    C.
    To bring forwards, allege, assert, adduce, as an excuse, reason, etc.:

    quam causam adferam?

    Ter. Heaut. 4, 3, 23:

    justas causas adfers,

    Cic. Att. 11, 15;

    also without causa: rationes quoque, cur hoc ita sit, adferendas puto,

    id. Fin. 5, 10, 27; cf. id. Fam. 4, 13:

    idque me non ad meam defensionem adtulisse,

    id. Caecin. 29, 85:

    ad ea, quae dixi, adfer, si quid habes,

    id. Att. 7: nihil igitur adferunt, qui in re gerendā versari senectutem negant, they bring forwards nothing to the purpose, who, etc., id. Sen. 6; id. de Or. 2, 53, 215:

    quid enim poterit dicere?... an aetatem adferet?

    i. e. as an excuse, id. ib. 2, 89, 364.—Also absol.:

    Quid sit enim corpus sentire, quis adferet umquam...?

    will bring forwards an explanation, Lucr. 3, 354 (cf. reddo absol. in same sense, id. 1, 566):

    et, cur credam, adferre possum,

    Cic. Tusc. 1, 29, 70; 3, 23, 55.—
    D.
    Adferre aliquid = conducere, conferre aliquid, to contribute any thing to a definite object, to be useful in any thing, to help, assist; constr. with ad, with dat., or absol.:

    quam ad rem magnum adtulimus adjumentum hominibus nostris,

    Cic. Off. 1, 1:

    negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre,

    id. Fin. 2, 27, 87:

    quidquid ad rem publicam adtulimus, si modo aliquid adtulimus,

    id. Off. 1, 44, 155:

    illa praesidia non adferunt oratori aliquid, ne, etc.,

    id. Mil. 1: aliquid adtulimus etiam nos, id. Planc. 10, 24:

    quid enim oves aliud adferunt, nisi, etc.,

    id. N. D. 2, 63.—
    E.
    Very rare in class. period, to bring forth as a product, to yield, bear, produce, = fero:

    agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt,

    Cic. Off. 1, 15:

    herbam adferentem semen,

    Vulg. Gen. 1, 29:

    arva non adferent cibum,

    ib. Hab. 3, 17: lignum adtulit fructum, ib. Joel, 2, 22; ib. Apoc. 22, 2:

    ager fructum,

    ib. Luc. 12, 16 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adfero

  • 22 affero

    af-fĕro (better adf-), attŭli (adt-, better att-), allātum (adl-), afferre (adf-), v. a.; constr. aliquid ad aliquem or alicui.
    I.
    In gen., to bring, take, carry or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the leading or conducting of men, animals, etc.), lit. and trop.
    A.
    Lit.:

    lumen,

    Enn. Ann. 1, 40:

    viginti minas,

    Plaut. As. 1, 3, 78; 1, 3, 87 al.:

    adtuli hunc.—Quid, adtulisti?—Adduxi volui dicere,

    id. Ps. 2, 4, 21:

    tandem bruma nives adfert,

    Lucr. 5, 746: adlatus est acipenser, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    adfer huc scyphos,

    Hor. Epod. 9, 33:

    nuces,

    Juv. 5, 144:

    cibum pede ad rostrum veluti manu,

    Plin. 10, 46, 63, § 129:

    pauxillum aquae,

    Vulg. Gen. 18, 4:

    caput ejus,

    ib. Marc. 6, 28.—With de in part. sense:

    adferte nobis de fructibus terrae,

    Vulg. Num. 13, 21; ib. Joan. 21, 10 (as lit. rendering of the Greek).—So of letters:

    adferre litteras, ad aliquem or alicui,

    Cic. Att. 8, 6; id. Imp. Pomp. 2; Liv. 22, 11 al.: adferre se ad aliquem locum, to betake one's self to a place, to go or come to (opp. auferre se ab aliquo, to withdraw from, to leave, only poet.):

    huc me adfero,

    Plaut. Am. 3, 4, 6; Ter. And. 4, 5, 12 Bentl.:

    Fatis huc te poscentibus adfers,

    Verg. A. 8, 477:

    sese a moenibus,

    id. ib. 3, 345.—So pass. adferri:

    urbem adferimur,

    are driven, come, Verg. A. 7, 217;

    and adferre pedem: abite illuc, unde malum pedem adtulistis,

    id. Cat. 14, 21.— To bring near, extend, = porrigo (eccl. Lat.):

    adfer manum tuam,

    reach hither, Vulg. Joan. 20, 27.—
    B.
    Trop., to bring to, upon, in a good or bad sense.
    (α).
    In bon. part.:

    pacem ad vos adfero,

    Plaut. Am. prol. 32:

    hic Stoicus genus sermonum adfert non liquidum,

    i.e. makes use of, Cic. de Or. 2, 38, 159:

    nihil ostentationis aut imitationis adferre,

    id. ib. 3, 12, 45:

    non minus adferret ad dicendum auctoritatis quam facultatis,

    id. Mur. 2, 4:

    consulatum in familiam,

    id. Phil. 9, 2:

    animum vacuum ad scribendas res difficiles,

    id. Att. 12, 38:

    tibi benedictionem,

    Vulg. Gen. 33, 11:

    Domino gloriam,

    ib. 1 Par. 16, 28; ib. Apoc. 21, 26: ignominiam, ib. Osee, 4, 18.—
    (β).
    In mal. part.:

    bellum in patriam,

    Ov. M. 12, 5:

    nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum adferant dentes,

    to use their teeth against their master, Varr. R. R. 2, 9, 9:

    adferam super eos mala,

    Vulg. Jer. 23, 12:

    Quam accusationem adfertis adversus hominem hunc?

    id. Joan. 18, 29: quod gustatum adfert mortem, ib. Job, 6, 6: vim adferre alicui for inferre, to use force against or offer violence to one, Cic. Phil. 2, 7; id. Verr. 2, 1, 26; Liv. 9, 16; 42, 29 Drak.; Ov. H. 17, 21 Heins.; id. A. A. 1, 679; Suet. Oth. 12 al.: manus adferre alicui, in a bad sense, to lay hands on, attack, assail (opp.:

    manus abstinere ab aliquo): pro re quisque manus adfert (sc. ad pugnam),

    Cic. Verr. 2, 1, 26:

    domino a familiā suā manus adlatas esse,

    id. Quint. 27:

    intellegimus eum detrudi, cui manus adferuntur,

    id. Caecin. 17:

    qui sit improbissimus, manus ei adferantur, effodiantur oculi,

    id. Rep. 3, 17 Creuz. al.: sibi manus, to lay hands on one's self, to commit suicide: Qui quidem manus, quas justius in Lepidi perniciem animāsset, sibi adferre conatus est, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.—Also of things: manus templo, to rob or plunder, Cic. Verr. 2, 1, 18:

    bonis alienis,

    id. Off. 2, 15:

    manus suis vulneribus,

    to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before:

    ne rescindam ipse dolorem meum): manus beneficio suo,

    to nullify, render worthless, Sen. Ben. 2, 5 ext.
    II.
    Esp.
    A.
    To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce, inform, publish; constr. alicui or ad aliquem aliquid, or acc. with inf. (class.;

    in the histt., esp. in Livy, very freq.): ea adferam eaque ut nuntiem, etc.,

    Plaut. Am. prol. 9:

    istud quod adfers, aures exspectant meae,

    id. As. 2, 2, 65; Ter. Phorm. prol. 22:

    calamitas tanta fuit, ut eam non ex proelio nuntius, sed ex sermone rumor adferret,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

    si ei subito sit adlatum periculum patriae,

    id. Off. 1, 43, 154:

    nihil novi ad nos adferebatur,

    id. Fam. 2, 14; id. Att. 6, 8: rumores, qui de me adferuntur, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21:

    Caelium ad illam adtulisse, se aurum quaerere,

    id. Cael. 24; so id. Fam. 5, 2 al.:

    magnum enim, quod adferebant, videbatur,

    Caes. B. C. 3, 15 Dint.:

    cum crebri adferrent nuntii, male rem gerere Darium,

    Nep. 3, 3:

    haud vana adtulere,

    Liv. 4, 37; 6, 31:

    exploratores missi adtulerunt quieta omnia apud Gallos esse,

    id. 8, 17 Drak.:

    per idem tempus rebellāsse Etruscos adlatum est,

    word was brought, id. 10, 45 al.:

    idem ex Hispaniā adlatum,

    Tac. H. 1, 76:

    esse, qui magnum nescio quid adferret,

    Suet. Dom. 16; Luc. 1, 475:

    scelus adtulit umbris,

    Val. Fl. 3, 172 al. —So of instruction: doctrinam, Vulg. prol. Eccli.; ib. 2 Joan. 10.—
    B.
    To bring a thing on one, i.e. to cause, occasion, effect, give, impart; esp. of states of mind:

    aegritudinem alicui,

    Ter. Heaut. 4, 3, 2:

    alicui molestiam,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    populo Romano pacem, tranquillitatem, otium, concordiam,

    Cic. Mur. 1:

    alicui multas lacrimas, magnam cladem,

    id. N. D. 2, 3, 7:

    ipsa detractio molestiae consecutionem adfert voluptatis,

    id. Fin. 1, 11, 37; so,

    adferre auctoritatem et fidem orationi,

    id. Phil. 12, 7:

    metum,

    id. Verr. 2, 5, 25:

    dolorem,

    id. Sull. 1:

    luctum et egestatem,

    id. Rosc. Am. 5:

    consolationem,

    id. Att. 10, 4:

    delectationem,

    id. Fam. 7, 1 al.:

    detrimentum,

    Caes. B. C. 2, 82:

    taedium,

    Plin. 15, 2, 3, § 7:

    dolorem capitis,

    id. 23, 1, 18:

    gaudium,

    Plin. Ep. 10, 2, 1 al. —
    C.
    To bring forwards, allege, assert, adduce, as an excuse, reason, etc.:

    quam causam adferam?

    Ter. Heaut. 4, 3, 23:

    justas causas adfers,

    Cic. Att. 11, 15;

    also without causa: rationes quoque, cur hoc ita sit, adferendas puto,

    id. Fin. 5, 10, 27; cf. id. Fam. 4, 13:

    idque me non ad meam defensionem adtulisse,

    id. Caecin. 29, 85:

    ad ea, quae dixi, adfer, si quid habes,

    id. Att. 7: nihil igitur adferunt, qui in re gerendā versari senectutem negant, they bring forwards nothing to the purpose, who, etc., id. Sen. 6; id. de Or. 2, 53, 215:

    quid enim poterit dicere?... an aetatem adferet?

    i. e. as an excuse, id. ib. 2, 89, 364.—Also absol.:

    Quid sit enim corpus sentire, quis adferet umquam...?

    will bring forwards an explanation, Lucr. 3, 354 (cf. reddo absol. in same sense, id. 1, 566):

    et, cur credam, adferre possum,

    Cic. Tusc. 1, 29, 70; 3, 23, 55.—
    D.
    Adferre aliquid = conducere, conferre aliquid, to contribute any thing to a definite object, to be useful in any thing, to help, assist; constr. with ad, with dat., or absol.:

    quam ad rem magnum adtulimus adjumentum hominibus nostris,

    Cic. Off. 1, 1:

    negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre,

    id. Fin. 2, 27, 87:

    quidquid ad rem publicam adtulimus, si modo aliquid adtulimus,

    id. Off. 1, 44, 155:

    illa praesidia non adferunt oratori aliquid, ne, etc.,

    id. Mil. 1: aliquid adtulimus etiam nos, id. Planc. 10, 24:

    quid enim oves aliud adferunt, nisi, etc.,

    id. N. D. 2, 63.—
    E.
    Very rare in class. period, to bring forth as a product, to yield, bear, produce, = fero:

    agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt,

    Cic. Off. 1, 15:

    herbam adferentem semen,

    Vulg. Gen. 1, 29:

    arva non adferent cibum,

    ib. Hab. 3, 17: lignum adtulit fructum, ib. Joel, 2, 22; ib. Apoc. 22, 2:

    ager fructum,

    ib. Luc. 12, 16 al.

    Lewis & Short latin dictionary > affero

  • 23 calvo

    calvor, 3, v. dep. a. (access. form cal-vo, ĕre, v. infra; calvio, Are, Serv. ad Verg. A. 1, 720).
    I.
    To devise tricks, use artifice, attack one with artifice, to intrigue against, to deceive (except in Sallust, only ante-class. for the class. calumnior): SI. CALVITVR. PEDEMVE. STRVIT., Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. struere, p. 313 Müll.; the same law is fragmentarily mentioned by Lucil. ap. Non. p. 7, 2, and Dig. 50, 16, 233.—
    II.
    In gen., to deceive, delude: me calvitur suspitio, Pac. ap. Non. p. 7, 6 (Trag. Rel. v. 137 Rib.): calamitas arvas calvitur, Pac. ap. Non. p. 192, 32 (Trag. Rel. v. 396 Rib.); Plaut. Cas. 2, 2, 4: sed memet calvor, Att. ap. Non. p. 6, 33.
    Pass. (cf. calumnior fin.): te vocis calvi similitudine, Pac. ap. Non. p. 6, 29; Sall. H. 3, 78 Dietsch, and Prisc. p. 883 P.

    Lewis & Short latin dictionary > calvo

  • 24 calvor

    calvor, 3, v. dep. a. (access. form cal-vo, ĕre, v. infra; calvio, Are, Serv. ad Verg. A. 1, 720).
    I.
    To devise tricks, use artifice, attack one with artifice, to intrigue against, to deceive (except in Sallust, only ante-class. for the class. calumnior): SI. CALVITVR. PEDEMVE. STRVIT., Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. struere, p. 313 Müll.; the same law is fragmentarily mentioned by Lucil. ap. Non. p. 7, 2, and Dig. 50, 16, 233.—
    II.
    In gen., to deceive, delude: me calvitur suspitio, Pac. ap. Non. p. 7, 6 (Trag. Rel. v. 137 Rib.): calamitas arvas calvitur, Pac. ap. Non. p. 192, 32 (Trag. Rel. v. 396 Rib.); Plaut. Cas. 2, 2, 4: sed memet calvor, Att. ap. Non. p. 6, 33.
    Pass. (cf. calumnior fin.): te vocis calvi similitudine, Pac. ap. Non. p. 6, 29; Sall. H. 3, 78 Dietsch, and Prisc. p. 883 P.

    Lewis & Short latin dictionary > calvor

  • 25 Cannae

    Cannae, ārum, f., = Kannai (Kanna, Polyb.), a village in Apulia, north of Canusium, famous for the victory of Hannibal over the Romans; it lay on the east side of the Aufidus (which is hence called Amnis Canna by Marcius vates ap. Liv. 25, 12, 5), now Canne, id. 22, 44, 1 sq. (Polyb. 3, 113); Flor. 2, 6, 15; Cic. Tusc. 1, 37, 89:

    Cannarum pugna,

    Liv. 23, 43, 4; Sil. 9, 10.—Appellative:

    Capuam Hannibali Cannas fuisse,

    a second Cannœ, Liv. 23, 45, 4; Flor. 2, 6, 21. —
    II.
    Deriv.: Cannensis, e, adj., of Cannœ, Cannensian:

    pugna,

    Liv. 23, 1, 1; 23, 1, 11; Prop. 3 (4), 3, 10 al.:

    acies,

    Liv. 23, 18, 13:

    calamitas,

    Cic. Brut. 3, 12:

    clades,

    Liv. 22, 50, 1; 25, 12, 5; 23, 30, 11:

    ruina,

    id. 23, 25, 3:

    dies,

    Flor. 4, 12, 35:

    exercitus,

    which was cut to pieces at Cannœ, Liv. 29, 24, 11:

    animae,

    of those who fell at Cannœ, Stat. S. 1, 4, 87.—Appel., of the proscription of Sulla:

    te pugna Cannensis accusatorem sat bonum fecit,

    Cic. Rosc. Am. 32, 89;

    and of a revel: Cannensis pugna nequitiae,

    id. Verr. 2, 5, 11, § 28; cf. Arn. 5, 38. —As subst.: Cannenses, ium, m., the inhabitants of Cannœ, Plin. 3, 11, 16, § 105.

    Lewis & Short latin dictionary > Cannae

  • 26 Cannenses

    Cannae, ārum, f., = Kannai (Kanna, Polyb.), a village in Apulia, north of Canusium, famous for the victory of Hannibal over the Romans; it lay on the east side of the Aufidus (which is hence called Amnis Canna by Marcius vates ap. Liv. 25, 12, 5), now Canne, id. 22, 44, 1 sq. (Polyb. 3, 113); Flor. 2, 6, 15; Cic. Tusc. 1, 37, 89:

    Cannarum pugna,

    Liv. 23, 43, 4; Sil. 9, 10.—Appellative:

    Capuam Hannibali Cannas fuisse,

    a second Cannœ, Liv. 23, 45, 4; Flor. 2, 6, 21. —
    II.
    Deriv.: Cannensis, e, adj., of Cannœ, Cannensian:

    pugna,

    Liv. 23, 1, 1; 23, 1, 11; Prop. 3 (4), 3, 10 al.:

    acies,

    Liv. 23, 18, 13:

    calamitas,

    Cic. Brut. 3, 12:

    clades,

    Liv. 22, 50, 1; 25, 12, 5; 23, 30, 11:

    ruina,

    id. 23, 25, 3:

    dies,

    Flor. 4, 12, 35:

    exercitus,

    which was cut to pieces at Cannœ, Liv. 29, 24, 11:

    animae,

    of those who fell at Cannœ, Stat. S. 1, 4, 87.—Appel., of the proscription of Sulla:

    te pugna Cannensis accusatorem sat bonum fecit,

    Cic. Rosc. Am. 32, 89;

    and of a revel: Cannensis pugna nequitiae,

    id. Verr. 2, 5, 11, § 28; cf. Arn. 5, 38. —As subst.: Cannenses, ium, m., the inhabitants of Cannœ, Plin. 3, 11, 16, § 105.

    Lewis & Short latin dictionary > Cannenses

  • 27 Cannensis

    Cannae, ārum, f., = Kannai (Kanna, Polyb.), a village in Apulia, north of Canusium, famous for the victory of Hannibal over the Romans; it lay on the east side of the Aufidus (which is hence called Amnis Canna by Marcius vates ap. Liv. 25, 12, 5), now Canne, id. 22, 44, 1 sq. (Polyb. 3, 113); Flor. 2, 6, 15; Cic. Tusc. 1, 37, 89:

    Cannarum pugna,

    Liv. 23, 43, 4; Sil. 9, 10.—Appellative:

    Capuam Hannibali Cannas fuisse,

    a second Cannœ, Liv. 23, 45, 4; Flor. 2, 6, 21. —
    II.
    Deriv.: Cannensis, e, adj., of Cannœ, Cannensian:

    pugna,

    Liv. 23, 1, 1; 23, 1, 11; Prop. 3 (4), 3, 10 al.:

    acies,

    Liv. 23, 18, 13:

    calamitas,

    Cic. Brut. 3, 12:

    clades,

    Liv. 22, 50, 1; 25, 12, 5; 23, 30, 11:

    ruina,

    id. 23, 25, 3:

    dies,

    Flor. 4, 12, 35:

    exercitus,

    which was cut to pieces at Cannœ, Liv. 29, 24, 11:

    animae,

    of those who fell at Cannœ, Stat. S. 1, 4, 87.—Appel., of the proscription of Sulla:

    te pugna Cannensis accusatorem sat bonum fecit,

    Cic. Rosc. Am. 32, 89;

    and of a revel: Cannensis pugna nequitiae,

    id. Verr. 2, 5, 11, § 28; cf. Arn. 5, 38. —As subst.: Cannenses, ium, m., the inhabitants of Cannœ, Plin. 3, 11, 16, § 105.

    Lewis & Short latin dictionary > Cannensis

  • 28 capio

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > capio

  • 29 Capta

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > Capta

  • 30 detrimentum

    dētrīmentum, i, n. [detero], a rubbing off.
    * I.
    Lit.: limae tenuantis, Ap. M. 6, p. 175, 25.—
    II.
    Transf., loss, damage, detriment.
    A.
    In gen. (class.; cf. for syn.: damnum, jactura, incommodum, dispendium): emolumenta et detrimenta (quae ôphelêmata et blammata appellant) communia esse voluerunt, Cic. Fin. 3, 21; cf. Varr. L. L. 5, § 176 Müll.;

    so opp. emolumentum,

    Cic. Fin. 1, 16, 53:

    nostro incommodo detrimentoque doleamus,

    id. Brut. 1, 4:

    afferre,

    to occasion, cause, Caes. B. C. 1, 82, 2; Nep. Att. 2, 3; cf.:

    magna inferre,

    Caes. B. C. 2, 2 fin.:

    importare,

    Cic. de Or. 1, 9, 38: accipere, to suffer, in gen., id. de Imp. Pomp. 6, 15; id. Phil. 5, 12, 34; esp. to suffer defeat in battle, Caes. B. G. 5, 22, 3; 5, 53, 6; 6, 1, 3 et saep.: capere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; cf.

    the foll., and facere,

    Cic. Verr. 2, 4, 9; Nep. Cato 2 fin.; Sen. Tranq. 11 med.:

    acceptum sarcire,

    Caes. B. C. 1, 45, 2; 3, 67, 2; cf.

    reconcinnare,

    id. ib. 2, 15 fin.:

    in bonum vertere,

    id. ib. 3, 73 fin., et saep.:

    animae suae detrimentum pati,

    loss, ruin, Vulg. Matt. 16, 26:

    detrimentum sui facere,

    id. Luc. 9, 25.—
    B.
    Esp.
    1.
    In the well-known formula, by which unlimited power was intrusted to the consuls:

    videant consules (dent magistratus operam, provideant, etc.), ne quid respublica detrimenti capiat (accipiat),

    Caes. B. C. 1, 5, 3; 1, 7, 4; Cic. Mil. 26, 70; id. Cat. 1, 2; id. Fam. 16, 11, 3; Liv. 3, 4 fin.
    2.
    In the histt., the loss of a battle, defeat, overthrow (cf. calamitas and incommodum, no. II.), Caes. B. G. 5, 52; 6, 34, 7; 7, 19, 4 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > detrimentum

  • 31 exitium

    exĭtĭum, ii ( gen. plur. exitium, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 67, and Or. 46, 155), n. [exeo].
    I.
    Lit., a going out, egress (ante-class.): exitium antiqui ponebant pro exitu; nunc exitium pessimum exitum dicimus, Paul. ex Fest. p. 81, 6 Müll.:

    quid illi ex utero exitiost, priusquam poterat ire in proelium?

    Plaut. Truc. 2, 6, 30 (but for exitium exitio est, id. Capt. 3, 3, 4, the true reading is auxilium mist, etc., Fleck. Lorenz). —
    II.
    In partic., destruction, ruin, hurt, mischief (freq. and class., sing. and plur.; syn.: pernicies, interitus, ruina, infortunium, casus, clades, calamitas, malum).
    (α).
    Sing.:

    satius est mihi Quovis exitio interire,

    Plaut. Cist. 4, 1, 11:

    pultando foribus exitium adferre,

    id. Capt. 4, 2, 52; cf.:

    qui de meo nostrumque omnium interitu, qui de hujus urbis atque adeo orbis terrarum exitio cogitent,

    Cic. Cat. 1, 4, 9; Suet. Aug. 94; cf.

    also: (Lentulus) dignum moribus factisque suis exitium vitae invenit,

    end, Sall. C. 55 fin.:

    nullius patitur natura,

    Lucr. 1, 224; cf.:

    caeli terraeque,

    id. 5, 98; 344:

    cum de pernicie populi Romani, exitio hujus urbis tam acerbe tamque crudeliter cogitarit,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    me miserum! ego omnibus meis exitio fuero,

    id. Q. Fr. 1, 4, 4:

    exitio esse (alicui),

    Suet. Caes. 1; Hor. C. 1, 28, 18; cf. Suet. Calig. 11:

    usque adeo flagitatus est, donec ad exitium dederetur,

    Tac. A. 1, 32:

    concidit auguris Argivi domus ob lucrum Demersa exitio,

    Hor. C. 3, 16, 13 et saep.—
    (β).
    Plur.: omnibus exitiis interii, ways or methods of destruction, Plaut. Bacch. 5, 1, 7; cf. Cic. Fin. 5, 10:

    civitatum afflictarum perditis jam rebus extremi exitiorum exitus,

    Cic. Agr. 2, 4, 10; cf. Val. Fl. 1, 809:

    exitiūm examen rapit, Enn. l. l. (Trag. v. 88, ed. Vahl.): quos P. Clodii furor rapinis et incendiis et omnibus exitiis pavit,

    Cic. Mil. 2, 8:

    metu crudelissimorum exitiorum carere non possumus,

    id. ib. 2, 5:

    id querebatur caput esse exitiorum omnium,

    id. Leg. 1, 12, 34:

    haec res suprema manebat Exitiis positura modum,

    Verg. A. 7, 129.

    Lewis & Short latin dictionary > exitium

  • 32 fundus

    fundus, i, m. [Sanscr. budh-nas, ground; Gr. puthmên, pundax; O. H. Germ. Bodam; Germ. Boden; v. fodio], the bottom of any thing (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    armarii fundum exsecuit,

    the bottom of the chest, Cic. Clu. 64, 179:

    ollae,

    Plin. 15, 17, 18, § 60:

    scyphi,

    Dig. 41, 1, 26:

    (Aetna) fundo exaestuat imo,

    from the lowest bottom, Verg. A. 3, 577; cf.:

    imo Nereus ciet aequora fundo,

    id. ib. 2, 419:

    amnis fundo carens,

    Plin. 3, 16, 20, § 122:

    maris,

    Vulg. Judith, 5, 12:

    calicis,

    id. Isa. 51, 17.—Prov.:

    largitio fundum non habet,

    there is no end of giving, Cic. Off. 2, 15, 55.—
    * 2.
    Transf. (pars pro toto), a cup:

    hi duo longaevo censentur Nestore fundi,

    Mart. 8, 6, 9.—
    B.
    In partic., a piece of land, a farm, estate (syn.: praedium, villa): fundi appellatione omne aedificium et omnis ager continetur; sed in usu urbana aedificia aedes, rustica villae dicuntur;

    locus vero sine aedificio in urbe area, rure autem ager appellatur: idemque ager cum aedificio fundus dicitur,

    Dig. 50, 16, 211; Cic. Agr. 3, 2 fin.:

    cum inprobata sit eorum sententia qui putaverint furtivum fundum fieri posse,

    Gai. Inst. 2, 51; cf.: non hominum tantum neque rerum moventium... sed fundi quoque et aedium fieri furtum, Masur. Sab. ap. Gell. 11, 18, 13:

    cui nostrum non licet fundos nostros obire?

    Cic. de Or. 1, 58, 249:

    nunquam tam mane egredior, quin te in fundo conspicer fodere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 16; Crass. ap. Cic. de Or. 2, 55, 224; Cic. Caecin. 36, 104; id. Verr. 2, 3, 50, § 119; id. Fam. 13, 69, 2; [p. 794] Quint. 4, 2, 131:

    dulcia poma feret cultus tibi fundus,

    Hor. S. 2, 5, 13 et saep.:

    euge, fundi et aedes, per tempus subvenistis mihi,

    Plaut. Truc. 1, 2, 84; cf.:

    si quidem habes fundum atque aedis,

    id. ib. 1, 2, 75:

    nostri fundi calamitas,

    Ter. Eun. 1, 1, 34:

    quasi non fundis exornatae multae incedant per vias,

    i. e. with the price of a farm, Plaut. Ep. 2, 2, 42:

    unumne fundum pulcherrimum populi Romani, disperire patiemini?

    Cic. Agr. 2, 29, 80:

    nunc is nobis fundus est, i. e. ex quo fructus capiamus,

    Plaut. Truc. 4, 2, 15 Spengel ad loc.—

    Prov.: fundum alienum arat, incultum familiarem deserit,

    Plaut. As. 5, 2, 24.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: fluxas Phrygiae res vertere fundo, i. e. from its foundation, = funditus, Verg. A. 10, 88:

    cenae,

    the principal dish, Gell. 17, 8, 2.—
    B.
    In partic., publicists' t. t., qs. one who lays the foundation for the decision of a thing, one that approves a thing or ratifies it, the approver (syn. auctor): fundus dicitur populus esse rei, quam alienat, hoc est auctor, Paul. ex Fest. p. 89 Müll.:

    non ut hujus sententiae legisque fundus fierem,

    Gell. 19, 8, 12:

    negat ex foederato populo quemquam potuisse, nisi is populus fundus factus esset, in hanc civitatem venire, etc.,

    Cic. Balb. 8, 19 (where Cicero gives to this legal principle another meaning); cf.:

    quid enim potuit dici imperitius quam foederatos populos fieri fundos oportere?

    id. ib. 8, 20; 11, 27;

    18, 42: municipes sunt cives Romani ex municipiis, legibus suis et suo jure utentes... neque ulla populi Romani lege astricti, nisi populus eorum fundus factus est,

    Gell. 16, 13, 6.—
    2.
    Transf. (ante- and post-class., and rare):

    ut, quae cum ejus filio egi, ei rei fundus pater sit potior,

    may officially confirm, Plaut. Trin. 5, 1, 7; cf. Gell. 19, 8, 12; and Paul. ex Fest. p. 89 Müll. supra.

    Lewis & Short latin dictionary > fundus

  • 33 Leuctra

    Leuctra, ōrum, n. ( Leuctrae, ārum. f., Sol. 7), = Leuktra.
    I.
    A small town in Bæotia, where Epaminondas defeated the [p. 1054] Spartans, now the village of Leuca, with the ruins of Eremo-Castro (cf. Mann. Griechenland, p. 238), Cic. Tusc. 1, 46, 110; id. Off. 1, 18, 61:

    Lacedaemoniorum mala pugna in Leuctris,

    id. Div. 2, 25, 54.—Hence,
    B.
    Leuctrĭcus, a, um, adj., of or belonging to Leuctra, Leuctrian:

    pugna,

    Cic. Tusc. 1, 46, 110; v. supra:

    calamitas,

    id. Div. 1, 34, 74; id. Off. 2, 7 fin. —Cicero jestingly gives to the fray in which Milo killed Clodius the name of Leuctrica pugna (because Rome was thereby delivered from the yoke of Clodius, as Greece had been from that of the Spartans by the battle of Leuctra), Att. 6, 1, 26.—
    II.
    A small town in Laconica, now Leftro, Plin. 4, 5, 8, § 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Leuctra

  • 34 Leuctrae

    Leuctra, ōrum, n. ( Leuctrae, ārum. f., Sol. 7), = Leuktra.
    I.
    A small town in Bæotia, where Epaminondas defeated the [p. 1054] Spartans, now the village of Leuca, with the ruins of Eremo-Castro (cf. Mann. Griechenland, p. 238), Cic. Tusc. 1, 46, 110; id. Off. 1, 18, 61:

    Lacedaemoniorum mala pugna in Leuctris,

    id. Div. 2, 25, 54.—Hence,
    B.
    Leuctrĭcus, a, um, adj., of or belonging to Leuctra, Leuctrian:

    pugna,

    Cic. Tusc. 1, 46, 110; v. supra:

    calamitas,

    id. Div. 1, 34, 74; id. Off. 2, 7 fin. —Cicero jestingly gives to the fray in which Milo killed Clodius the name of Leuctrica pugna (because Rome was thereby delivered from the yoke of Clodius, as Greece had been from that of the Spartans by the battle of Leuctra), Att. 6, 1, 26.—
    II.
    A small town in Laconica, now Leftro, Plin. 4, 5, 8, § 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Leuctrae

  • 35 Leuctricus

    Leuctra, ōrum, n. ( Leuctrae, ārum. f., Sol. 7), = Leuktra.
    I.
    A small town in Bæotia, where Epaminondas defeated the [p. 1054] Spartans, now the village of Leuca, with the ruins of Eremo-Castro (cf. Mann. Griechenland, p. 238), Cic. Tusc. 1, 46, 110; id. Off. 1, 18, 61:

    Lacedaemoniorum mala pugna in Leuctris,

    id. Div. 2, 25, 54.—Hence,
    B.
    Leuctrĭcus, a, um, adj., of or belonging to Leuctra, Leuctrian:

    pugna,

    Cic. Tusc. 1, 46, 110; v. supra:

    calamitas,

    id. Div. 1, 34, 74; id. Off. 2, 7 fin. —Cicero jestingly gives to the fray in which Milo killed Clodius the name of Leuctrica pugna (because Rome was thereby delivered from the yoke of Clodius, as Greece had been from that of the Spartans by the battle of Leuctra), Att. 6, 1, 26.—
    II.
    A small town in Laconica, now Leftro, Plin. 4, 5, 8, § 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Leuctricus

  • 36 pervado

    per-vādo, si, sum, 3, v. a. and n., to go or come through, to pass or press through, to spread through (class.; syn. penetro).
    I.
    Lit., constr. with acc. alone, or with per, ad, or in, and absol.: pervade polum, Att. ap. Varr. L. L. 7, § 13 Müll. (Trag. Rel. p. 190 Rib.):

    incendium per agros pervasit,

    Cic. Verr. 2, 3, 26, § 66:

    per omnis partis provinciae te tamquam aliquam calamitosam pestem tempestatemque pervasisse,

    id. ib. 2, 1, 38, §

    96: ne cum in Siciliā quidem fuit... pars ejus belli in Italiam ulla pervasit,

    id. ib. 2, 5, 2, §

    6: per aequa et iniqua loca pervadunt,

    Liv. 25, 14, 9:

    pervadere usque ad vallum,

    id. 26, 5; 37, 25:

    pars magna equitum ad terga pugnantium pervasit,

    id. 42, 7, 7:

    Thessaliam cum exercitu pervadit, id, 42, 13, 8: venenum ita cunctos ejus artus pervasit, ut, etc.,

    Tac. A. 13, 16:

    impetu equi pervasit,

    id. ib. 2, 17.—In pass.:

    pervasā urbe,

    Amm. 24, 2, 13:

    pervasis regionibus,

    id. 31, 3, 1; Sedul. 3, 309.—
    B.
    Transf., to go, come, arrive anywhere:

    ut quaedam calamitas pervadere videretur,

    Cic. Verr. 2, 1, 17, § 44:

    in nares,

    id. N. D. 2, 57, 145:

    ad castra,

    Liv. 7, 36.—
    II.
    Trop.
    A.
    To spread through, penetrate, pervade:

    opinio, quae per animos gentium barbararum pervaserat,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23:

    quo non illius diei fama pervaserit,

    id. ib. 15, 44:

    quas oras quasi morbus quidam illius furoris pervaserat,

    id. Sull. 19, 53.—With acc.:

    cum fama ea urbem atque forum pervasisset,

    Liv. 5, 7, 6:

    murmur totam contionem pervasit,

    id. 26, 15, 9; 2, 23, 7:

    pervasit jam multos ista persuasio, ut, etc.,

    Quint. 8, 2, 21:

    capesse, per deos, rem publicam, et omnia aspera pervade,

    to break through, overcome, Sall. Or. ad Caes. Rep. Ord. 1, 6:

    pallor ora,

    Sil. 7, 427:

    magnam Asiae partem cis Euphraten tanti mali fama pervaserat,

    Curt. 10, 5, 18; cf.:

    ut quisque proximus ab oppresso sit, per omnis velut continens incendium pervasurum,

    Liv. 37, 25, 6:

    victoriae Romanae fama cum pervasisset in Asiam,

    id. 45, 10, 1:

    terror in totam penitus aciem pervasit,

    id. 8, 9, 11:

    ex contagione, velut tabes, in Perrhaebiam quoque id pervaserat malum (i. e. seditiones),

    id. 42, 5, 7. —
    B.
    To arrive at, reach a place:

    fines,

    Lucr. 1, 556:

    locus, quo non nostrorum hominum libido pervaserit,

    Cic. Verr. 2, 3, 89, § 307.

    Lewis & Short latin dictionary > pervado

  • 37 pervenio

    per-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 (old fut. pervenibunt, Pompon. ap. Non. 508, 6; pres. subj. pervenat, Plaut. Rud. 3, 2, 12; inf. pres. pass. pervenirier, Ter. Phorm. 4, 3, 35), v. n., to come to, arrive at, reach a place.
    I.
    Lit.:

    quotumo die Sicuone huc pervenisti,

    Plaut. Ps. 4, 7, 78:

    Germani in fines Eburonum pervenerunt,

    Caes. B. G. 4, 6:

    ad portam,

    Cic. Pis. 25, 61:

    in summum montis,

    Ov. M. 13, 909:

    in portum,

    Quint. 2, 17, 24.—
    II.
    Transf., of things, to reach, become known to, come to, fall to, etc.:

    si ad erum haec res pervenerit,

    Plaut. Mil. 2, 4, 50:

    si lupinum ad siliquas non pervenit,

    does not come to pods, does not form pods, Varr. R. R. 1, 23:

    duodecim secures in praedonum potestatem pervenerunt,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 32:

    ut omnis hereditas ad filiam perveniret,

    id. Fin. 2, 17, 55:

    serrula ad Stratonem pervenit,

    id. Clu. 64, 180:

    annona ad denarios L in singulos modios pervenerat,

    had risen to, Caes. B. C. 1, 52:

    pervenit res ad istius aures,

    Cic. Verr. 2, 4, 28, § 64; for which poet. with simple acc.:

    verba aures non pervenientia nostras,

    Ov. M. 3, 462.— Impers. pass.:

    postquam est in thalami tecta Perventum,

    Verg. G. 4, 375; id. A. 2, 634.—
    III.
    Trop., to come to, arrive at; to reach, attain to any thing: sine me pervenire, quo [p. 1361] volo (in my story), Ter. Eun. 1, 2, 44:

    calamitas colonum ad fructus pervenire non patitur,

    Varr. R. R. 1, 4:

    in maximam invidiam,

    Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45: in senatum, to get into the Senate, i. e. to become a senator, id. Fl. 18, 43:

    ad primos comoedos,

    to become a first-rate comedian, id. Rosc. Com. 11, 30:

    si in tua scripta pervenero,

    to be mentioned in your writings, id. Fam. 5, 12, 7:

    ad id, quod cupiebat,

    id. Off. 1, 31, 113 (dub.;

    al. venire): ad magnam partem laudis,

    Caes. B. C. 1, 26:

    deditio, ex quā ad Jugurtham scelerum impunitas, in rem publicam damna atque dedecora pervenerint,

    Sall. J. 31, 19:

    in odium alicujus,

    Nep. Lys. 1, 3:

    in amicitiam alicujus,

    id. Alc. 5, 3:

    ex tot procellis civilibus ad incolumitatem,

    id. Att. 10, 6:

    ad desperationem,

    Caes. B. C. 2, 42:

    in magnum timorem. ne, etc.,

    id. ib. 1, 61:

    ad septuagesimum regni annum pervenit,

    Cic. Div. 1, 23, 46; Nep. Phoc. 2, 1.— Pass. impers.:

    pervenirier Eo quo nos volumus,

    attain our object, Ter. Phorm. 4, 3, 35:

    quin erat dicturus, ad quem propter diei brevitatem perventum non est,

    his turn was not reached, Cic. Att. 1, 17, 9:

    ad manus pervenitur,

    id. Sest. 36, 77.

    Lewis & Short latin dictionary > pervenio

  • 38 querulus

    quĕrŭlus, a, um, adj. [queror].
    I.
    Lit., full of complaints, complaining, querulous (mostly poet.;

    not in Cic.): (senex) difficilis, querulus, laudator temporis acti,

    Hor. A. P. 173:

    ululatus,

    Ov. H. 5, 73:

    dolor,

    id. Tr. 3, 8, 32:

    vox,

    id. A. A. 2, 308:

    fastus,

    Mart. 12, 75, 7:

    calamitas,

    Curt. 5, 5, 12:

    libelli rusticorum,

    Plin. Ep. 9, 15, 1:

    nec querulus essem,

    id. Pan. 4, 9, 21.—
    II.
    Poet., transf., of animals and things, softly complaining, uttering a plaintive sound, murmuring, cooing, warbling, chirping, etc.:

    querulae cicadae,

    Verg. G. 3, 328; cf.:

    nidus volucrum,

    Ov. Med. Fac. 77:

    rana,

    Col. 10, 12:

    capella,

    Mart. 7, 31, 3:

    fetus suis,

    Petr. 133:

    chorda,

    Ov. Am. 2, 4, 27:

    tibia,

    Hor. C. 3, 7, 30:

    tuba,

    Prop. 4 (5), 3, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > querulus

  • 39 reliqua

    rĕlĭquus (sometimes written rĕlĭcuus, rell-, -qus, v. Lachm. ad Lucr. p. 305; Freund ad Cic. Mil. p. 31-34. Rēlĭcŭus as a quadrisyl., Lucr. 1, 560 Munro ad loc.; 4, 976), a, um, adj. [relinquo, I.], that is left or remains, that is left behind, remaining, = relictus (freq. and a good prose word; not found in Cat., Tib., Verg., or Hor.).
    (α).
    With dat.:

    hoc mihi unum ex plurimis miseriis reliquom fuerat malum,

    Ter. Hec. 4, 1, 55:

    ut spes nulla reliqua in te siet tibi,

    id. Eun. 2, 2, 9:

    potes mulo isto, quem tibi reliquum dicis esse, Romam pervehi,

    Cic. Fam. 9, 18, 4:

    quod erant oppida mihi etiam complura reliqua,

    id. Verr. 2, 2, 27, § 65:

    quae deprecatio est igitur ei reliqua, qui, etc.,

    id. ib. 2, 4, 50, §

    120: quibus lubido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui fecerat,

    Sall. C. 28, 4:

    reliqua alia optio,

    Quint. 7, 7, 8.—
    (β).
    Without a dat., Cato ap. Prisc. p. 696 P.: ne a stirpe genus nostrum interiret et uti aliqua propago generis nostri reliqua esset (just before, restare), C. Gracch. ap. Schol. Cic. Sull. 9, p. 365 Orell.; cf.:

    neu causa ulla restet reliqua, Quin, etc.,

    Ter. Hec. 4, 2, 11:

    ex quā (familiā) reliquus est M. Titurnius Rufus,

    Cic. Fam. 13, 39; cf. id. Clu. 7, 22:

    reliquos hos esse non ex bello... sed ex tuo scelere,

    id. Verr. 2, 3, 54, § 124; and:

    moriar, si praeter te quemquam reliquum habeo, in quo, etc.,

    id. Fam. 9, 15, 2; and with this cf. Sall. H. Fragm. 1, 15 (p. 216 Gerl.):

    qui lucus in Graeciā totā tam sanctus fuit, in quo ullum simulacrum, ullum ornamentum reliquum sit?

    Cic. Prov. Cons. 4, 7:

    si qua reliqua spes est, quae sociorum animos consolari possit,

    id. Div. in Caecil. 5, 18. — Esp., subst.: rĕlĭquum ( - quom), i, n., that is left, a remainder, residue, rest:

    numquam ab amatore suo postulat id, quod datum est, Sed reliquom dat operam, ne sit reliquum,

    Plaut. Truc. prol. 15:

    quod ad vos, spectatores, reliquum relinquitur, More majorum date plausum, id. Cist. grex 5: ut pernoscatis, ecquid spei sit relicuom,

    Ter. And. prol. 25; cf. id. Eun. 5, 5 (6), 26:

    addendo deducendoque videre, quae reliqui summa fuit,

    Cic. Off. 1, 18, 59:

    quid reliqui'st, quin habeat quae quidem in homine dicuntur bona,

    Ter. Heaut. 1, 2, 19:

    quid enim est huic reliqui, quod, etc.,

    Cic. Sull. 31, 89:

    cum reliqui nihil sit omnino, quod pertinet ad nos,

    id. Fin. 2, 31, 101:

    quid reliqui habemus praeter,

    Sall. C. 20, 13:

    nec, quod ab hoste crudelius pati possent, reliqui quicquam fuit,

    Liv. 32, 13.— With gen. (syn. reliquiae): illud breve vitae reliquum nec avide adpetendum senibus sit, Cic. Sen. 20, 72:

    Agrigentum, quod belli reliquum erat,

    i. e. where alone the war was afterwards carried on, Liv. 26, 40; cf., in plur.:

    reliqua belli perfecta,

    id. 9, 16; and Tac. H. 4, 2:

    ubi reliquum vitae degere tuto posset,

    Liv. 39, 13:

    reliquum dici,

    id. 2, 25, 2; 3, 15, 8; 3, 52, 5:

    corporis reliqua,

    Aur. Vict. Caes. 21 fin. (but in Plaut. Merc. 3, 2, 4, the correct read. is:

    reliquom vitae spatium, v. Ritschl ad h. l.).— So in late Lat. persaep.: reliqua verborum,

    Vulg. 3 Reg. 11, 41:

    urbis,

    id. 1 Par. 11, 8.—
    2.
    Partic. constructions.
    a.
    Reliquum est, ut, or with inf., it remains, that (syn.:

    relinquitur, restat, superest): reliquum est, ut officiis certemus inter nos,

    Cic. Fam. 7, 31, 1; id. Att. 7, 13, 4; id. Fl. 14, 32; Nep. Att. 21, 5; Quint. 5, 7, 19; cf.:

    reliquum est, ubi nunc est res publica, ibi simus,

    Cic. Fam. 9, 9, 3 (where B. and K. supply ut, ex conj.); so,

    reliquum est, tuam profectionem amore prosequar,

    id. ib. 15, 21, 5.—With inf.:

    nunc hortari modo reliquum est et ire,

    Sall. H. Fragm. 3,22 (p. 232 Gerl.).—
    b.
    Reliquum (aliquem, aliquid) or aliquid reliqui facere, a periphrase for relinquere, and in the twofold signification of that word.
    (α).
    To leave behind, leave remaining:

    ut arent, quibus aratrum saltem aliquod satelles istius Apronius relicum fecit,

    Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    quos belli calamitas reliquos fecerat,

    id. ib. 2, 3, 53, §

    126: haec addita cura vix mihi vitam reliquam fecit,

    id. Att. 3, 8, 2:

    si quos fortuna fecisset reliquos,

    Hirt. B. G. 8, 24 fin.; cf.:

    quos reliquos fortuna ex nocturnā caede ac fugā fecerat,

    Liv. 9, 24; Curt. 6, 9, 27:

    duarum mihi civitatum reliquos feci agros,

    i. e. have left to be considered, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 104.— Subst.: rĕlĭquum, i, n., a remnant, remainder (cf. 1, b fin. supra):

    quod reliquum vitae viriumque fames fecerat, id, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

    quod fortuna in malis reliqui fecit, id, etc.,

    id. Sull. 32, 89.—

    Esp. negatively: te nullum munus officii cuiquam reliquum fecisse,

    have left behind you, Cic. Fam. 3, 13, 1:

    quibus nihil non modo de fructu, sed ne de bonis quidem suis reliqui fecit,

    id. Verr. 2, 3, 48, § 115:

    hi milites nihil reliqui victis fecere,

    Sall. C. 11, 7 Kritz; cf.: captā urbe nihil fit reliqui victis, id ib. 52, 4:

    quibus libido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui fecerant,

    id. ib. 28, 4; cf. Liv. 7, 35:

    ne hoc quidem sibi reliqui facit, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2.—
    (β).
    To leave undone, to omit, neglect (rare and perh. only in the historians;

    also only negatively): nihil ad celeritatem sibi reliqui fecerunt,

    omitted nothing, made every exertion, Caes. B. G. 2, 26 fin.:

    prorsus ab utrisque nihil reliquum fieri,

    Sall. J. 76, 4:

    me nihil reliqui fecisse, quod, etc.,

    Nep. Att. 21, 5:

    nihil reliqui faciunt, quominus, etc.,

    Tac. A. 1, 21 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    Of time, that is left or remains, future, subsequent:

    spe reliquae tranquillitatis,

    Cic. Sest. 34, 73:

    reliquae vitae dignitas,

    id. Fam. 10, 3, 2:

    reliqua et sperata gloria,

    id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43: in reliquum tempus vectigalibus prospexi, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    reliquum in tempus,

    id. Agr. 1, 4, 13; Caes. B. G. 1, 20 fin.; 3, 16 fin.; cf.

    so, reliquum tempus (opp. praesenti bello),

    Nep. Them, 2, 1.—In the neutr. absol.:

    numquam ecastor ullo die risi adaeque, neque hoc, quod reliquom est (sc. vitae), plus risuram opinor,

    in all my life, to the end of my days, Plaut. Cas. 5, 1, 4.—Hence, in reliquum, adverb., for the future, in future, henceforward, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2; Sall. J. 42, 4; Liv. 23, 20; 25, 32; 36, 10 fin. al.—
    2.
    In mercantile lang., of debts, remaining, outstanding, in arrear:

    reliquom, quod ex eo quod debitum reliquom,

    Varr. L. L. 5, § 175 Müll.:

    nunc quod reliquom restat, volo persolvere,

    Plaut. Cist. 1, 3, 40:

    quod dedi datum non vellem, quod reliquom est non dabo,

    id. ib. 2, 1, 30:

    rationes putare argentariam... quid venierit, quid exactum siet, quid reliquum siet,

    Cato, R. R. 2, 5:

    erat ei de ratiunculā Jampridem apud me reliquom pauxillulum Nummorum,

    Ter. Phorm. 1, 1, 3:

    ut pecuniam reliquam Buthrotii ad diem solverent,

    Cic. Att. 16, 16, A, § 4 (Cod. Faerni: pecuniae reliquum).—As subst.: rĕlĭqua, ōrum, n. (less freq. rĕlĭquum, i, n.), the remainder of a debt, balance, arrears: reliqua mea Camillus scribit se accepisse, Cic. Att. 6, 1, 19; cf.:

    maxime me angit ratio reliquorum meorum,

    id. ib. 16, 3, 5:

    cum tanta reliqua sint,

    id. ib. 16, 15, 4;

    15, 15, 3: dum reliqua colonorum minuit ad tempus, vires in posterum exhausit, quarum defectione rursus reliqua creverunt,

    Plin. Ep. 3, 19, 6; 9, 37, 2: Sticho reliqua habente, holding a balance, i. e. being in arrears, Dig. 35, 1, 81; so,

    reliqua trahere,

    ib. 26, 7, 46:

    computare,

    ib. 40, 7, 34:

    in adaerandis reliquorum debitis (= reliquiis debitorum),

    Amm. 31, 14, 2; 16, 5, 15.— In sing.:

    nisi forte fidejussores minus idonei sunt et in reliquum non exsolutae quantitatis accesserint,

    Dig. 49, 14, 45 fin.; Symm. Ep. 10, 47.—Hence, by a lusus verbb., of a narration in arrears, the rest, remainder:

    accipite reliquom, alieno uti nil moror,

    Plaut. Capt. prol. 16; cf.

    also the passage cited above,

    id. Cist. 1, 3, 40.
    II.
    Transf., of that which remains after a part just mentioned, the remaining, the other; and, in the sing., the remainder, the rest of a thing (diff. from ceteri, q. v.).
    (α).
    Plur.:

    murus cum Romuli tum etiam reliquorum regum sapientiā definitus,

    Cic. Rep. 2, 6, 11; cf. id. ib. 2, 11, 22:

    decemviros... reliquos magistratus,

    id. ib. 2, 31, 54; cf.:

    Servilius consul reliquique magistratus,

    Caes. B. C. 3, 21:

    sol dux et princeps et moderator luminum reliquorum,

    Cic. Rep. 6, 17, 17; cf. id. ib. 6, 9, 9; 6, 20, 22; id. Planc. 1, 3:

    ipsum regale genus civitatis haud scio an reliquis simplicibus longe anteponendum,

    id. Rep. 2, 23, 43:

    res capitales et reliquas omnes judicabant iidem,

    id. ib. 3, 35, 48; cf. id. ib. 6, 17, 17; id. Leg. 3, 7, 16:

    ad eam sententiam, cum reliquis causis, haec quoque ratio eos deduxit,

    Caes. B. G. 2, 10:

    oppida, vicos, reliqua privata aedificia incendunt,

    id. ib. 1, 5:

    octo cohortes in fronte constituit, reliquarum signa in subsidio collocat,

    Sall. C. 59, 2.—As subst.:

    princeps ille (Plato) aream sibi sumpsit, in quā, etc.... Reliqui disseruerunt, etc.,

    the others, the rest, Cic. Rep. 2, 11, 21; 1, 4, 7:

    in quā (causā) et ipse sentiat et reliqui omnes me, etc.,

    id. Att. 16, 15, 1:

    aurum perinde aspernantur (Scythae) ac reliqui mortales appetunt,

    Just. 2, 2, 7:

    deinceps Jovem atque Junonem, reliquos, quos, etc.,

    Cic. Univ. 11; cf.

    thus, without a copula, Brutorum, C. Cassii, Cn. Domitii, C. Trebonii, reliquorum,

    and so forth, id. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    Africanus, cum patria illo modo loquens. reliquaque praeclare,

    id. Fin. 2, 32, 106, Quint. 9, 4, 124:

    si placet, in hunc diem hactenus. Reliqua (satis enim multa restant) differamus in crastinum,

    Cic. Rep. 2, 44, 71:

    audi reliqua,

    Plaut. As. 4, 1, 46:

    age, ambula, ibique reliqua alia fabulabimur,

    id. Poen. 3, 4, 8:

    reliqua vaticinationis brevi esse confecta,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    aderat janitor carceris et carnifex praetoris, reliqua,

    and the like, and so forth, and so on, Quint. 9, 4, 124;

    but post-class.: et reliqua,

    Vop. Firm. 5 fin.
    (β).
    Sing.:

    corpore relicuo pugnam caedesque petessit,

    Lucr. 3, 648 Lachm.:

    equitum magno numero ex omni populi summa separato, reliquum populum distribuit in quinque classes, etc.,

    Cic. Rep. 2, 22, 39:

    scribit Labieno... cum legione ad fines Nerviorum veniat, reliquam partem exercitūs non putat exspectandam,

    Caes. B. G. 5, 46 fin.; 1, 18:

    neque de frumento reliquoque commeatu satis esse provisum,

    id. ib. 3, 3:

    militibus quoque equis exceptis reliquam praedam concessimus,

    Cic. Att. 5, 20, 5:

    jampridem cupio Alexandream reliquamque Aegyptum visere,

    id. ib. 2, 5, 1; cf. id. Lael. 2, 6; id. Rep. 2, 38, 64.— As subst.:

    paene oblitus sum, reliquom dicere,

    Plaut. Poen. prol. 118; Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103:

    reliquum temporis cum magnā trepidatione vigilavit,

    Suet. Ner. 34:

    haec quidem hactenus: quod reliquum est, cottidie tabellarios habebis,

    as for the rest, as for what remains, Cic. Att. 16, 15, 3; so,

    quod reliquum est,

    id. Fam. 13, 72, 2; id. Planc. 10, 11; Ter. Ad. 3, 2, 48; cf.:

    de reliquo quid tibi ego dicam?

    Cic. Att. 16, 13, c, 2; id. Fam. 6, 20, 3; id. de Or. 1, 22, 100.

    Lewis & Short latin dictionary > reliqua

  • 40 reliquom

    rĕlĭquus (sometimes written rĕlĭcuus, rell-, -qus, v. Lachm. ad Lucr. p. 305; Freund ad Cic. Mil. p. 31-34. Rēlĭcŭus as a quadrisyl., Lucr. 1, 560 Munro ad loc.; 4, 976), a, um, adj. [relinquo, I.], that is left or remains, that is left behind, remaining, = relictus (freq. and a good prose word; not found in Cat., Tib., Verg., or Hor.).
    (α).
    With dat.:

    hoc mihi unum ex plurimis miseriis reliquom fuerat malum,

    Ter. Hec. 4, 1, 55:

    ut spes nulla reliqua in te siet tibi,

    id. Eun. 2, 2, 9:

    potes mulo isto, quem tibi reliquum dicis esse, Romam pervehi,

    Cic. Fam. 9, 18, 4:

    quod erant oppida mihi etiam complura reliqua,

    id. Verr. 2, 2, 27, § 65:

    quae deprecatio est igitur ei reliqua, qui, etc.,

    id. ib. 2, 4, 50, §

    120: quibus lubido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui fecerat,

    Sall. C. 28, 4:

    reliqua alia optio,

    Quint. 7, 7, 8.—
    (β).
    Without a dat., Cato ap. Prisc. p. 696 P.: ne a stirpe genus nostrum interiret et uti aliqua propago generis nostri reliqua esset (just before, restare), C. Gracch. ap. Schol. Cic. Sull. 9, p. 365 Orell.; cf.:

    neu causa ulla restet reliqua, Quin, etc.,

    Ter. Hec. 4, 2, 11:

    ex quā (familiā) reliquus est M. Titurnius Rufus,

    Cic. Fam. 13, 39; cf. id. Clu. 7, 22:

    reliquos hos esse non ex bello... sed ex tuo scelere,

    id. Verr. 2, 3, 54, § 124; and:

    moriar, si praeter te quemquam reliquum habeo, in quo, etc.,

    id. Fam. 9, 15, 2; and with this cf. Sall. H. Fragm. 1, 15 (p. 216 Gerl.):

    qui lucus in Graeciā totā tam sanctus fuit, in quo ullum simulacrum, ullum ornamentum reliquum sit?

    Cic. Prov. Cons. 4, 7:

    si qua reliqua spes est, quae sociorum animos consolari possit,

    id. Div. in Caecil. 5, 18. — Esp., subst.: rĕlĭquum ( - quom), i, n., that is left, a remainder, residue, rest:

    numquam ab amatore suo postulat id, quod datum est, Sed reliquom dat operam, ne sit reliquum,

    Plaut. Truc. prol. 15:

    quod ad vos, spectatores, reliquum relinquitur, More majorum date plausum, id. Cist. grex 5: ut pernoscatis, ecquid spei sit relicuom,

    Ter. And. prol. 25; cf. id. Eun. 5, 5 (6), 26:

    addendo deducendoque videre, quae reliqui summa fuit,

    Cic. Off. 1, 18, 59:

    quid reliqui'st, quin habeat quae quidem in homine dicuntur bona,

    Ter. Heaut. 1, 2, 19:

    quid enim est huic reliqui, quod, etc.,

    Cic. Sull. 31, 89:

    cum reliqui nihil sit omnino, quod pertinet ad nos,

    id. Fin. 2, 31, 101:

    quid reliqui habemus praeter,

    Sall. C. 20, 13:

    nec, quod ab hoste crudelius pati possent, reliqui quicquam fuit,

    Liv. 32, 13.— With gen. (syn. reliquiae): illud breve vitae reliquum nec avide adpetendum senibus sit, Cic. Sen. 20, 72:

    Agrigentum, quod belli reliquum erat,

    i. e. where alone the war was afterwards carried on, Liv. 26, 40; cf., in plur.:

    reliqua belli perfecta,

    id. 9, 16; and Tac. H. 4, 2:

    ubi reliquum vitae degere tuto posset,

    Liv. 39, 13:

    reliquum dici,

    id. 2, 25, 2; 3, 15, 8; 3, 52, 5:

    corporis reliqua,

    Aur. Vict. Caes. 21 fin. (but in Plaut. Merc. 3, 2, 4, the correct read. is:

    reliquom vitae spatium, v. Ritschl ad h. l.).— So in late Lat. persaep.: reliqua verborum,

    Vulg. 3 Reg. 11, 41:

    urbis,

    id. 1 Par. 11, 8.—
    2.
    Partic. constructions.
    a.
    Reliquum est, ut, or with inf., it remains, that (syn.:

    relinquitur, restat, superest): reliquum est, ut officiis certemus inter nos,

    Cic. Fam. 7, 31, 1; id. Att. 7, 13, 4; id. Fl. 14, 32; Nep. Att. 21, 5; Quint. 5, 7, 19; cf.:

    reliquum est, ubi nunc est res publica, ibi simus,

    Cic. Fam. 9, 9, 3 (where B. and K. supply ut, ex conj.); so,

    reliquum est, tuam profectionem amore prosequar,

    id. ib. 15, 21, 5.—With inf.:

    nunc hortari modo reliquum est et ire,

    Sall. H. Fragm. 3,22 (p. 232 Gerl.).—
    b.
    Reliquum (aliquem, aliquid) or aliquid reliqui facere, a periphrase for relinquere, and in the twofold signification of that word.
    (α).
    To leave behind, leave remaining:

    ut arent, quibus aratrum saltem aliquod satelles istius Apronius relicum fecit,

    Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    quos belli calamitas reliquos fecerat,

    id. ib. 2, 3, 53, §

    126: haec addita cura vix mihi vitam reliquam fecit,

    id. Att. 3, 8, 2:

    si quos fortuna fecisset reliquos,

    Hirt. B. G. 8, 24 fin.; cf.:

    quos reliquos fortuna ex nocturnā caede ac fugā fecerat,

    Liv. 9, 24; Curt. 6, 9, 27:

    duarum mihi civitatum reliquos feci agros,

    i. e. have left to be considered, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 104.— Subst.: rĕlĭquum, i, n., a remnant, remainder (cf. 1, b fin. supra):

    quod reliquum vitae viriumque fames fecerat, id, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

    quod fortuna in malis reliqui fecit, id, etc.,

    id. Sull. 32, 89.—

    Esp. negatively: te nullum munus officii cuiquam reliquum fecisse,

    have left behind you, Cic. Fam. 3, 13, 1:

    quibus nihil non modo de fructu, sed ne de bonis quidem suis reliqui fecit,

    id. Verr. 2, 3, 48, § 115:

    hi milites nihil reliqui victis fecere,

    Sall. C. 11, 7 Kritz; cf.: captā urbe nihil fit reliqui victis, id ib. 52, 4:

    quibus libido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui fecerant,

    id. ib. 28, 4; cf. Liv. 7, 35:

    ne hoc quidem sibi reliqui facit, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2.—
    (β).
    To leave undone, to omit, neglect (rare and perh. only in the historians;

    also only negatively): nihil ad celeritatem sibi reliqui fecerunt,

    omitted nothing, made every exertion, Caes. B. G. 2, 26 fin.:

    prorsus ab utrisque nihil reliquum fieri,

    Sall. J. 76, 4:

    me nihil reliqui fecisse, quod, etc.,

    Nep. Att. 21, 5:

    nihil reliqui faciunt, quominus, etc.,

    Tac. A. 1, 21 fin.
    B.
    In partic.
    1.
    Of time, that is left or remains, future, subsequent:

    spe reliquae tranquillitatis,

    Cic. Sest. 34, 73:

    reliquae vitae dignitas,

    id. Fam. 10, 3, 2:

    reliqua et sperata gloria,

    id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43: in reliquum tempus vectigalibus prospexi, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    reliquum in tempus,

    id. Agr. 1, 4, 13; Caes. B. G. 1, 20 fin.; 3, 16 fin.; cf.

    so, reliquum tempus (opp. praesenti bello),

    Nep. Them, 2, 1.—In the neutr. absol.:

    numquam ecastor ullo die risi adaeque, neque hoc, quod reliquom est (sc. vitae), plus risuram opinor,

    in all my life, to the end of my days, Plaut. Cas. 5, 1, 4.—Hence, in reliquum, adverb., for the future, in future, henceforward, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 7, 2; Sall. J. 42, 4; Liv. 23, 20; 25, 32; 36, 10 fin. al.—
    2.
    In mercantile lang., of debts, remaining, outstanding, in arrear:

    reliquom, quod ex eo quod debitum reliquom,

    Varr. L. L. 5, § 175 Müll.:

    nunc quod reliquom restat, volo persolvere,

    Plaut. Cist. 1, 3, 40:

    quod dedi datum non vellem, quod reliquom est non dabo,

    id. ib. 2, 1, 30:

    rationes putare argentariam... quid venierit, quid exactum siet, quid reliquum siet,

    Cato, R. R. 2, 5:

    erat ei de ratiunculā Jampridem apud me reliquom pauxillulum Nummorum,

    Ter. Phorm. 1, 1, 3:

    ut pecuniam reliquam Buthrotii ad diem solverent,

    Cic. Att. 16, 16, A, § 4 (Cod. Faerni: pecuniae reliquum).—As subst.: rĕlĭqua, ōrum, n. (less freq. rĕlĭquum, i, n.), the remainder of a debt, balance, arrears: reliqua mea Camillus scribit se accepisse, Cic. Att. 6, 1, 19; cf.:

    maxime me angit ratio reliquorum meorum,

    id. ib. 16, 3, 5:

    cum tanta reliqua sint,

    id. ib. 16, 15, 4;

    15, 15, 3: dum reliqua colonorum minuit ad tempus, vires in posterum exhausit, quarum defectione rursus reliqua creverunt,

    Plin. Ep. 3, 19, 6; 9, 37, 2: Sticho reliqua habente, holding a balance, i. e. being in arrears, Dig. 35, 1, 81; so,

    reliqua trahere,

    ib. 26, 7, 46:

    computare,

    ib. 40, 7, 34:

    in adaerandis reliquorum debitis (= reliquiis debitorum),

    Amm. 31, 14, 2; 16, 5, 15.— In sing.:

    nisi forte fidejussores minus idonei sunt et in reliquum non exsolutae quantitatis accesserint,

    Dig. 49, 14, 45 fin.; Symm. Ep. 10, 47.—Hence, by a lusus verbb., of a narration in arrears, the rest, remainder:

    accipite reliquom, alieno uti nil moror,

    Plaut. Capt. prol. 16; cf.

    also the passage cited above,

    id. Cist. 1, 3, 40.
    II.
    Transf., of that which remains after a part just mentioned, the remaining, the other; and, in the sing., the remainder, the rest of a thing (diff. from ceteri, q. v.).
    (α).
    Plur.:

    murus cum Romuli tum etiam reliquorum regum sapientiā definitus,

    Cic. Rep. 2, 6, 11; cf. id. ib. 2, 11, 22:

    decemviros... reliquos magistratus,

    id. ib. 2, 31, 54; cf.:

    Servilius consul reliquique magistratus,

    Caes. B. C. 3, 21:

    sol dux et princeps et moderator luminum reliquorum,

    Cic. Rep. 6, 17, 17; cf. id. ib. 6, 9, 9; 6, 20, 22; id. Planc. 1, 3:

    ipsum regale genus civitatis haud scio an reliquis simplicibus longe anteponendum,

    id. Rep. 2, 23, 43:

    res capitales et reliquas omnes judicabant iidem,

    id. ib. 3, 35, 48; cf. id. ib. 6, 17, 17; id. Leg. 3, 7, 16:

    ad eam sententiam, cum reliquis causis, haec quoque ratio eos deduxit,

    Caes. B. G. 2, 10:

    oppida, vicos, reliqua privata aedificia incendunt,

    id. ib. 1, 5:

    octo cohortes in fronte constituit, reliquarum signa in subsidio collocat,

    Sall. C. 59, 2.—As subst.:

    princeps ille (Plato) aream sibi sumpsit, in quā, etc.... Reliqui disseruerunt, etc.,

    the others, the rest, Cic. Rep. 2, 11, 21; 1, 4, 7:

    in quā (causā) et ipse sentiat et reliqui omnes me, etc.,

    id. Att. 16, 15, 1:

    aurum perinde aspernantur (Scythae) ac reliqui mortales appetunt,

    Just. 2, 2, 7:

    deinceps Jovem atque Junonem, reliquos, quos, etc.,

    Cic. Univ. 11; cf.

    thus, without a copula, Brutorum, C. Cassii, Cn. Domitii, C. Trebonii, reliquorum,

    and so forth, id. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    Africanus, cum patria illo modo loquens. reliquaque praeclare,

    id. Fin. 2, 32, 106, Quint. 9, 4, 124:

    si placet, in hunc diem hactenus. Reliqua (satis enim multa restant) differamus in crastinum,

    Cic. Rep. 2, 44, 71:

    audi reliqua,

    Plaut. As. 4, 1, 46:

    age, ambula, ibique reliqua alia fabulabimur,

    id. Poen. 3, 4, 8:

    reliqua vaticinationis brevi esse confecta,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    aderat janitor carceris et carnifex praetoris, reliqua,

    and the like, and so forth, and so on, Quint. 9, 4, 124;

    but post-class.: et reliqua,

    Vop. Firm. 5 fin.
    (β).
    Sing.:

    corpore relicuo pugnam caedesque petessit,

    Lucr. 3, 648 Lachm.:

    equitum magno numero ex omni populi summa separato, reliquum populum distribuit in quinque classes, etc.,

    Cic. Rep. 2, 22, 39:

    scribit Labieno... cum legione ad fines Nerviorum veniat, reliquam partem exercitūs non putat exspectandam,

    Caes. B. G. 5, 46 fin.; 1, 18:

    neque de frumento reliquoque commeatu satis esse provisum,

    id. ib. 3, 3:

    militibus quoque equis exceptis reliquam praedam concessimus,

    Cic. Att. 5, 20, 5:

    jampridem cupio Alexandream reliquamque Aegyptum visere,

    id. ib. 2, 5, 1; cf. id. Lael. 2, 6; id. Rep. 2, 38, 64.— As subst.:

    paene oblitus sum, reliquom dicere,

    Plaut. Poen. prol. 118; Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103:

    reliquum temporis cum magnā trepidatione vigilavit,

    Suet. Ner. 34:

    haec quidem hactenus: quod reliquum est, cottidie tabellarios habebis,

    as for the rest, as for what remains, Cic. Att. 16, 15, 3; so,

    quod reliquum est,

    id. Fam. 13, 72, 2; id. Planc. 10, 11; Ter. Ad. 3, 2, 48; cf.:

    de reliquo quid tibi ego dicam?

    Cic. Att. 16, 13, c, 2; id. Fam. 6, 20, 3; id. de Or. 1, 22, 100.

    Lewis & Short latin dictionary > reliquom

См. также в других словарях:

  • Calamitas virtutis occasio. — См. Когда нет раба, и сам по дрова …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Nulla calamitas sola. — См. Беда одна не приходит …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Sua cuique calamitas tanquam ars assignatur. — См. Беды человека научают мудрости …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Ignorantia judicis est calamitas innocentis — The ignorance of a judge is the misfortune of an innocent person …   Ballentine's law dictionary

  • calamita — {{hw}}{{calamita}}{{/hw}}s. f. 1 Magnete. 2 (fig.) Persona o cosa che possiede una forte attrattiva …   Enciclopedia di italiano

  • calamità — {{hw}}{{calamità}}{{/hw}}s. f. Sventura o disgrazia che, di solito, colpisce molte persone: la guerra è una –c; SIN. Catastrofe, disastro, sciagura …   Enciclopedia di italiano

  • Unglück — 1. Allein vnglück vnd armut ist vor den Neidhard gut. – Gruter, III, 4; Lehmann, II, 33, 21; Simrock, 7478. 2. Alles Vnglück fahet sich in Gottes namen an (in nomine Domini). – Gruter, III, 4; Henisch, 1697, 30; Petri, II, 8; Blum, 2; Eiselein,… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Kalamität — missliche Lage * * * Ka|la|mi|tät [kalami tɛ:t], die; , en: unangenehme Situation, die durch bestimmte Verhältnisse, Vorgänge, Entwicklungen entstanden ist: einen Weg aus der Kalamität suchen; das waren die täglichen Kalamitäten, mit denen sie… …   Universal-Lexikon

  • calamitate — CALAMITÁTE, calamităţi, s.f. Nenorocire mare, dezastru care loveşte o colectivitate. ♢ Flagel. – Din fr. calamité, lat. calamitas, atis. Trimis de viorelgrosu, 30.05.2007. Sursa: DEX 98  CALAMITÁTE s. v. dezastru. Trimis de siveco, 13.09.2007.… …   Dicționar Român

  • Liste lateinischer Phrasen/C — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 …   Deutsch Wikipedia

  • calamidad — (Del lat. calamitas, plaga.) ► sustantivo femenino 1 Infortunio o suceso desgraciado que causa pérdidas o sufrimientos a muchas personas: ■ durante la huida sufrieron continuas calamidades. SINÓNIMO catástrofe desastre 2 coloquial Persona muy… …   Enciclopedia Universal

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»