-
1 expleō
expleō ēvī (explēris, C., V.; explēssent, L.; explēsse, V.), ētus, ēre [PLE-], to fill up, fill full, fill, stuff: fossam aggere, Cs.: rimas: bovem frondibus, H.: locum (cohortes), Cs.—Of number or quantity, to fill, make up, complete: numerum, Cs.: ut numerus legionum expleretur, L.: centurias, have the full number of votes, L.: iustam muri altitudinem, Cs. — To supply, make good: His rebus id, quod Avarici deperierat, expletur, Cs.: cetera, quae fortuna minuerat, L.: quod utrique defuit.— To traverse, pass over, go through: orbīs cursu, V.: urbīs erroribus, Tb.—Fig., to fill up, complete, finish, perfect, accomplish: vitam beatam: annum: supremum diem, Ta.: sententias mollioribus numeris.— To supply, make good, make up for: partem relictam: damna, L. — To fill, satisfy, sate: me unum, T.: animum gaudio, T.: scribendo te: amicos muneribus, S.: ut expleti decederent: animum Ultricis flammae, V. — To appease, fill, satisfy, glut, sate: sitim: odium factis dictisque, L.: avaritiam pecuniā: expletur lacrimis dolor, O.: patrias sanguine poenas, V.— To fulfil, discharge, execute, perform, accomplish: amicitiae munus: meum opus, O.* * *explere, explevi, expletus Vfill out; fill, fill up, complete, finish; satisfy, satiate -
2 expleo
ex-plĕo, ēvi, ētum, 2 (archaic form explenunt, for explent, acc. to Fest. p. 80; cf.: solinunt, nequinunt, danunt, for solent, nequeunt, dant; v. do, redeo and soleo init.; inf. praes. explerier, Lucr. 6, 21.—I. A.Contracted form expleris,
Cic. de Or. 1, 47, 205; Verg. A. 7, 766. explessent, Liv. 23, 22, 1; 37, 47, 7; inf. explesse, Verg. A. 2, 586 al.), v. a. [PLEO, whence plenus, compleo, suppleo].Lit.:B.fossam aggere,
Caes. B. G. 7, 79 fin.:fossas,
id. ib. 82, 3; Dig. 39, 3, 24; cf.:paludem cratibus atque aggere,
Caes. B. G. 7, 58, 1:neque inferciens verba, quasi rimas expleat,
Cic. Or. 69, 231:vulnera,
Plin. 35, 6, 21, § 38:cicatrices,
id. 36, 21, 42, § 156:alopecias,
id. 34, 18, 55, § 177:bovem strictis frondibus,
i. e. to give him his fill, Hor. Ep. 1, 14, 28:se,
to fill, cram one's self, Plaut. Curc. 3, 16; Cels. 1, 2 fin.; cf.:edim atque ambabus malis expletis vorem,
Plaut. Trin. 2, 4, 74:ut milites contingant inter se atque omnem munitionem expleant,
Caes. B. C. 1, 21, 3:locum (cohortes),
i. e. to occupy completely, id. ib. 1, 45, 4:explevi totas ceras quattuor,
have filled, written full, Plaut. Curc. 3, 40:deum bonis omnibus explere mundum,
Cic. Univ. 3:expleti (voce) oris janua raditur,
filled up, Lucr. 4, 532, v. Lachm. ad h. l.:aliquem numerum,
Caes. B. C. 3, 4 fin.:numerum,
Liv. 5, 10, 10; 24, 11, 4; Verg. A. 6, 545:centurias,
to have the full number of votes, Liv. 37, 47, 7:tribus,
id. 3, 64, 8:justam muri altitudinem,
Caes. B. G. 7, 23, 4:His rebus celeriter id, quod Avarici deperierat, expletur,
is filled up, made good, id. ib. 7, 31, 4; Liv. 23, 22, 1:sic explevit, quod utrique defuit,
Cic. Brut. 42, 154.—Trop.1.In gen., to fill up, complete, finish:2.id autem ejusmodi est, ut additum ad virtutem auctoritatem videatur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam,
make quite complete, Cic. Fin. 2, 13, 42; cf.damnationem,
id. Caecin. 10, 29:partem relictam,
id. Off. 3, 7, 34: damna, Liv. 3, 68, 3; cf. id. 30, 5, 5:explet concluditque sententias,
Cic. Or. 69, 230; cf.:sententias mollioribus numeris,
id. ib. 13, 40:animum gaudio,
Ter. And. 2, 2, 2.—In partic.a.To satisfy, sate, glut, appease a longing, or one who longs (the fig. being that of filling or stuffing with food):b.quas (litteras Graecas) sic avide arripui quasi diuturnam sitim explere cupiens,
Cic. de Sen. 8, 26:famem,
Phaedr. 4, 18, 5; cf.:jejunam cupidinem,
Lucr. 4, 876: libidines (with satiare), Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1); cf.:explere cupiditates, satiare odium,
id. Part. Or. 27, 96:libidinem,
id. Cael. 20, 49:odium factis dictisque,
Liv. 4, 32, 12; Tac. A. 15, 52:desiderium,
Liv. 1, 9, 15:iram,
id. 7, 30, 15; cf.:omnem exspectationem diuturni desiderii nostri,
Cic. de Or. 1, 47, 205:avaritiam pecuniā,
id. Rosc. Am. 52, 150; Tac. H. 2, 13:spem omnium,
Just. 22, 8; Liv. 35, 44, 4; Suet. Aug. 75 fin. et saep.:me,
Ter. Heaut. 1, 1, 67; cf.:non enim vereor, ne non scribendo te expleam,
Cic. Fam. 2, 1, 1:se caede diu optata,
Liv. 31, 24, 11:tantum regem (divitiis),
Just. 9, 2:aliquem muneribus,
Sall. J. 13, 6; 20, 1; Cic. Phil. 2, 20, 50:omnis suos divitiis,
Sall. C. 51, 34:animum suum (amore),
Ter. And. 1, 2, 17:animum gaudio,
id. ib. 2, 2, 2; cf. id. Hec. 5, 1, 28; 5, 2, 19:corda tuendo,
Verg. A. 8, 265; cf.:expleri mentem nequit ardescitque tuendo Phoenissa,
id. ib. 1, 713:expletur lacrimis dolor,
Ov. Tr. 4, 3, 38: alicujus crudelitatem sanguine, Crassus ap. Cic. de Or. 1, 52, 225.— And reflex.:ut eorum agris expleti atque saturati cum hoc cumulo quaestus decederent,
Cic. Verr. 2, 3, 42 fin. — Poet.:aliquem alicujus rei (cf. Zumpt, Gram. § 463, and v. impleo): animumque explesse juvabit ultricis flammae,
to have sated the mind with the fire of revenge, Verg. A. 2, 586.—To fulfil, discharge, execute, perform a duty:c.amicitiae munus,
Cic. Lael. 19, 67:susceptum rei publicae munus,
Cic. Prov. Cons. 14, 35:excusatione officium scribendi,
id. Fam. 16, 25:mandatum,
Dig. 17, 1, 27.—Of time, to complete, finish, bring to a close:* II.tum signis omnibus ad idem principium stellisque revocatis, expletum annum habeto,
Cic. Rep. 6, 22 fin.:fatales annos,
Tib. 1, 3, 53:quosdam in Aetolia ducentos annos explere,
Plin. 7, 48, 49, § 154:explebat annum trigesimum,
Tac. H. 1, 48.( Ex in privative signif.; v. ex, III. A.). To unload: navibus explebant sese terrasque replebant, i. e. disembarked, exonerabant se, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 545 (Ann. v. 310 ed. Vahl.).—Hence, ex-plētus, a, um, P. a., full, complete, perfect:quod undique perfectum expletumque sit omnibus suis numeris ac partibus,
Cic. N. D. 2, 13, 37:undique expleta et perfecta forma honestatis,
id. Fin. 2, 15, 48:ea, quae natura desiderat, expleta cumulataque habere,
id. Off. 2, 5, 18:expletum omnibus suis partibus,
id. Fin. 3, 9, 32:vita animi corporisque expleta virtutibus,
id. ib. 5, 13, 37:expleta rerum comprehensio,
id. Ac. 2, 7, 21.— Absol.:parum expleta desiderant,
Quint. 9, 4, 116.
См. также в других словарях:
PERSEUS — I. PERSEUS Grammaticus Philosophus, quem, in rebus Deorum Gentilium, Terentii testimoniô utentem, producit Minucius Felix in Octavio. Idem cum Lutatii Praeceptore, ut videtur, de quo hic ad Statium ita; Sed de his rebus ex libris ineffabilis… … Hofmann J. Lexicon universale