appèllo

callĭdus, a, um, adj. [calleo], that is taught wisdom by experience and practice, shrewd, expert, experienced, adroit, skilful:

versutos eos appello, quorum celeriter mens versatur: callidos autem, quorum, tamquam manus opere, sic animus usu concalluit,

Cic. N. D. 3, 10, 25.

Ingenious, prudent, dexterous, skilful.

In gen. (class.):

ad suum quaestum, callidus,

Plaut. As. 1, 3, 34; id. Truc. 2, 4, 62 (cf. id. ib. 2, 5, 40: omnes homines ad suum quaestum callent); id. Ps. 2, 4, 35; id. Ep. 3, 3, 47; id. Poen. 1, 2, 25: callida Musa, Calliope, * Lucr. 6, 93:

ego ut agitator callidus, priusquam ad fidem veniam, equos sustinebo,

Cic. Ac. 2, 29, 94:

natura nihil potest esse callidius,

id. N. D. 2, 57, 142:

Demosthene nec gravior exstitit quisquam nec callidior, nec temperatior,

id. Or. 7, 23:

juvenis parum callidus,

Plin. Ep. 7, 6, 11:

in disputando,

Quint. 12, 2, 14.—In reference to art, excelling in art, skilful, Hor. S. 2, 3, 23 Heind.; 2, 7, 101; id. Ep. 1, 10, 26. —

Particular constructions.

With gen.:

rei rusticae,

Col. 2, 2, 1:

rerum naturae,

id. 7, 3, 12:

rei militaris,

Tac. H. 2, 32:

temporum,

id. A. 4, 33.—

With abl.:

juncturā callidus acri,

Pers. 5, 14.—

In the Greek manner, with inf.:

callidus Condere furto,

Hor. C. 1, 10, 7; cf.:

tuque testudo resonare septem Callida nervis,

id. ib. 3, 11, 4; Pers. 1, 118.—

Meton., of things: foramina callidissimo artificio naturā fabricata, very well contrived or wrought, Cic. Tusc. 1, 20, 47:

inventum,

Nep. Eum. 5, 4:

junctura,

Hor. A. P. 47.—

Crafty, cunning, artful, sly.

Of persons (class.):

itaque me malum esse oportet, callidum, astutum,

Plaut. Am. 1, 1, 112:

malum crudumque et callidum atque subdolum,

id. Poen. 5, 2, 148; id. Pers. 4, 4, 70; id. Cist. 4, 2, 61:

ego hominem callidiorem vidi neminem,

Ter. Phorm. 4, 2, 1; id. And. 1, 2, 27; id. Eun. 5, 6, 10; Petr. 4, 2, 1:

hi saepe versutos homines et callidos admirantes, malitiam sapientiam judicant,

Cic. Off. 2, 3, 10 Beier; id. Caecin. 19, 55; cf. id. Off. 3, 13, 57; Quint. 6, 3, 96:

homo luteus etiam callidus ac veterator esse vult,

Cic. Verr. 2, 3, 14, § 35:

gens non astuta nec callida,

Tac. G. 22:

ad fraudem callidi,

Cic. Clu. 65, 183; cf. Plaut. As. 2, 1, 9:

in disputando mire callidos,

Quint. 12, 2, 14:

amici accendendis offensionibus callidi,

Tac. A. 2, 57.—

Meton., of things:

doli,

Plaut. Bacch. 4, 4, 4:

consilium,

Ter. And. 3, 4, 10:

audacia,

Cic. Clu. 65, 183:

callida et malitiosa juris interpretatio,

id. Off. 1, 10, 33:

liberalitas,

crafty, calculating, Nep. Att. 11, 3:

malitia inimici,

Liv. 38, 44, 1:

cunctatio,

Suet. Tib. 24:

saevitia,

id. Dom. 11.—

Trop.:

merx, of a woman,

Plaut. Cist. 4, 2, 61.—Hence, adv.: callĭdē (in both signiff. of the adj. freq. and class.).

Skilfully, shrewdly, expertly, etc.:

callide nosse aliquem,

well, Plaut. As. 2, 2, 82:

intellegere,

Ter. And. 1, 2, 30:

callide arguteque dicere,

Cic. Or. 28, 98:

dicere,

id. de Or. 1, 20, 93:

callide et perite versari,

id. ib. 1, 11, 48:

sine quo nihil satis caute, nihil satis callide agi posset,

id. Caecin. 5, 15 al. — Comp., Tac. A. 6, [p. 271] 37.— Sup., Nep. Them. 1 fin. —

Cunningly, craflily, etc.:

callide et facete exordiri rem,

Plaut. Pers. 4, 1, 7:

accedere,

Cic. Fl. 10, 22:

occultare vitia sua,

Sall. J. 15, 3:

callide et cum astu confiteri aliquid,

Gell. 12, 12, 1.

con-callesco, callui, 3, v. inch. [calleo]; lit., to become hard or callous; hence, trop., *

Of the intellect, to become shrewd, practised (cf. calleo, I.):

callidos eos appello, quorum, tamquam manus opere, sic animus usu concalluit,

Cic. N. D. 3, 10, 25.—

Of the feelings, to become insensible, obtuse: locus ille animi nostri, stomachus ubi habitabat olim, concalluit, Cic. Att. 4, 16, 10.

dē-signo or dissigno (the latter form preferred by Brambach in sense II. B. 2. infra; so Keller, ad Hor. Ep. 1, 5, 16; cf. Roby, L. G. 2, p. 384), āvi, ātum, 1, v. a., to mark out, trace out (freq. in the Aug. per.); to describe, designate, define (for syn. cf.: nomino, appello; voco, dico; facio, coöpto, evoco, prodo, declaro, renuntio, seligo).

Lit.:

Aeneas urbem designat aratro,

Verg. A. 5, 755; cf.:

moenia fossā,

id. ib. 7, 157:

moenia sulco,

Ov. F. 4, 825; and:

oppidum sulco,

Tac. A. 12, 24.— With dat.:

finis templo Jovis,

Liv. 1, 10; cf.:

locum circo,

id. 1, 35:—vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782; cf.:

nubila ingenti gyro,

id. ib. 1, 311.—

Transf., to delineate, design, depict, represent, sc. by embroidering, weaving, etc.:

Europen,

Ov. M. 6, 103.—Far more freq.,

Trop.

In gen., to point out, mark, denote by speech; to designate, describe, represent:

haec ab hominibus callidis animadversa ac notata, verbis designata,

Cic. de Or. 1, 23, 109; cf.:

affectus velut primis lineis designare,

Quint. 4, 2, 120; and:

aliquem aliqua oratione,

Caes. B. G. 1, 18:

notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum,

Cic. Cat. 1, 1, 2; cf.:

aliquem digito,

Ov. Am. 3, 1, 19; 3, 6, 77:

decumam ex praeda,

Liv. 5, 25:

aliquem nota ignaviae,

id. 24, 16:

turpitudinem aliquam,

Cic. de Or. 2, 58, 236:

quem (mundum) alio loco ipse designarit deum,

id. N. D. 1, 13, 33:

multa, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent,

Caes. B. C. 3, 96.—

In partic.

In a bad sense, to contrive, devise, perpetrate (syn.:

exsequi, patrare, perpetrare—very rare): quae designata sint et facta nequitia,

Plaut. Most. 2, 1, 66; cf.: Illa, quae antehac facta sunt, Omitto;

modo quid designavit!

Ter. Ad. 1, 2, 7 Donat.—In a good sense:

quid non ebrietas designat,

effect, do, accomplish, Hor. Ep. 1, 5, 16 Orell.—

With access. idea of arrangement, to dispose, regulate, arrange, appoint, ordain, nominate, elect, choose:

constituere et designare aliquid,

Cic. Div. 1, 38, 82:

Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et confici voluit,

to be designed and executed, id. N. D. 1, 11; cf. id. ib. 3, 35.—Esp., to appoint to a public office:

aliquem praetorem,

Suet. Cal. 18:

Mamertinum Consulem,

Amm. 21, 12, 25:

ut ii decemviratum habeant, quos plebs designaverit: oblitus est, nullos ab plebe designari,

Cic. Agr. 2, 10 fin.:

Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc.,

Sall. C. 26.—Hence,

Polit. t. t.: dēsig-nātus, elect; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it:

consul,

Cic. Fam. 11, 6; Vell. 2, 58, and the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8:

tribunus plebis,

id. Agr. 2, 5, 11; id. Att. 3, 13; Sall. J. 27, 2:

quaestor,

Vell. 2, 111, 3 et saep.—Also, said of the office itself:

Pompeio consulatus designatus est,

Gell. 14, 7, 1.—

Transf., expected; of a child not yet born:

designatus civis,

Cic. Clu. 11, 32.

dē-signo or dissigno (the latter form preferred by Brambach in sense II. B. 2. infra; so Keller, ad Hor. Ep. 1, 5, 16; cf. Roby, L. G. 2, p. 384), āvi, ātum, 1, v. a., to mark out, trace out (freq. in the Aug. per.); to describe, designate, define (for syn. cf.: nomino, appello; voco, dico; facio, coöpto, evoco, prodo, declaro, renuntio, seligo).

Lit.:

Aeneas urbem designat aratro,

Verg. A. 5, 755; cf.:

moenia fossā,

id. ib. 7, 157:

moenia sulco,

Ov. F. 4, 825; and:

oppidum sulco,

Tac. A. 12, 24.— With dat.:

finis templo Jovis,

Liv. 1, 10; cf.:

locum circo,

id. 1, 35:—vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782; cf.:

nubila ingenti gyro,

id. ib. 1, 311.—

Transf., to delineate, design, depict, represent, sc. by embroidering, weaving, etc.:

Europen,

Ov. M. 6, 103.—Far more freq.,

Trop.

In gen., to point out, mark, denote by speech; to designate, describe, represent:

haec ab hominibus callidis animadversa ac notata, verbis designata,

Cic. de Or. 1, 23, 109; cf.:

affectus velut primis lineis designare,

Quint. 4, 2, 120; and:

aliquem aliqua oratione,

Caes. B. G. 1, 18:

notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum,

Cic. Cat. 1, 1, 2; cf.:

aliquem digito,

Ov. Am. 3, 1, 19; 3, 6, 77:

decumam ex praeda,

Liv. 5, 25:

aliquem nota ignaviae,

id. 24, 16:

turpitudinem aliquam,

Cic. de Or. 2, 58, 236:

quem (mundum) alio loco ipse designarit deum,

id. N. D. 1, 13, 33:

multa, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent,

Caes. B. C. 3, 96.—

In partic.

In a bad sense, to contrive, devise, perpetrate (syn.:

exsequi, patrare, perpetrare—very rare): quae designata sint et facta nequitia,

Plaut. Most. 2, 1, 66; cf.: Illa, quae antehac facta sunt, Omitto;

modo quid designavit!

Ter. Ad. 1, 2, 7 Donat.—In a good sense:

quid non ebrietas designat,

effect, do, accomplish, Hor. Ep. 1, 5, 16 Orell.—

With access. idea of arrangement, to dispose, regulate, arrange, appoint, ordain, nominate, elect, choose:

constituere et designare aliquid,

Cic. Div. 1, 38, 82:

Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et confici voluit,

to be designed and executed, id. N. D. 1, 11; cf. id. ib. 3, 35.—Esp., to appoint to a public office:

aliquem praetorem,

Suet. Cal. 18:

Mamertinum Consulem,

Amm. 21, 12, 25:

ut ii decemviratum habeant, quos plebs designaverit: oblitus est, nullos ab plebe designari,

Cic. Agr. 2, 10 fin.:

Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc.,

Sall. C. 26.—Hence,

Polit. t. t.: dēsig-nātus, elect; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it:

consul,

Cic. Fam. 11, 6; Vell. 2, 58, and the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8:

tribunus plebis,

id. Agr. 2, 5, 11; id. Att. 3, 13; Sall. J. 27, 2:

quaestor,

Vell. 2, 111, 3 et saep.—Also, said of the office itself:

Pompeio consulatus designatus est,

Gell. 14, 7, 1.—

Transf., expected; of a child not yet born:

designatus civis,

Cic. Clu. 11, 32.

dē-signo or dissigno (the latter form preferred by Brambach in sense II. B. 2. infra; so Keller, ad Hor. Ep. 1, 5, 16; cf. Roby, L. G. 2, p. 384), āvi, ātum, 1, v. a., to mark out, trace out (freq. in the Aug. per.); to describe, designate, define (for syn. cf.: nomino, appello; voco, dico; facio, coöpto, evoco, prodo, declaro, renuntio, seligo).

Lit.:

Aeneas urbem designat aratro,

Verg. A. 5, 755; cf.:

moenia fossā,

id. ib. 7, 157:

moenia sulco,

Ov. F. 4, 825; and:

oppidum sulco,

Tac. A. 12, 24.— With dat.:

finis templo Jovis,

Liv. 1, 10; cf.:

locum circo,

id. 1, 35:—vulnere frontem, to mark, Stat. Th. 6, 782; cf.:

nubila ingenti gyro,

id. ib. 1, 311.—

Transf., to delineate, design, depict, represent, sc. by embroidering, weaving, etc.:

Europen,

Ov. M. 6, 103.—Far more freq.,

Trop.

In gen., to point out, mark, denote by speech; to designate, describe, represent:

haec ab hominibus callidis animadversa ac notata, verbis designata,

Cic. de Or. 1, 23, 109; cf.:

affectus velut primis lineis designare,

Quint. 4, 2, 120; and:

aliquem aliqua oratione,

Caes. B. G. 1, 18:

notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum,

Cic. Cat. 1, 1, 2; cf.:

aliquem digito,

Ov. Am. 3, 1, 19; 3, 6, 77:

decumam ex praeda,

Liv. 5, 25:

aliquem nota ignaviae,

id. 24, 16:

turpitudinem aliquam,

Cic. de Or. 2, 58, 236:

quem (mundum) alio loco ipse designarit deum,

id. N. D. 1, 13, 33:

multa, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent,

Caes. B. C. 3, 96.—

In partic.

In a bad sense, to contrive, devise, perpetrate (syn.:

exsequi, patrare, perpetrare—very rare): quae designata sint et facta nequitia,

Plaut. Most. 2, 1, 66; cf.: Illa, quae antehac facta sunt, Omitto;

modo quid designavit!

Ter. Ad. 1, 2, 7 Donat.—In a good sense:

quid non ebrietas designat,

effect, do, accomplish, Hor. Ep. 1, 5, 16 Orell.—

With access. idea of arrangement, to dispose, regulate, arrange, appoint, ordain, nominate, elect, choose:

constituere et designare aliquid,

Cic. Div. 1, 38, 82:

Anaxagoras primus omnium rerum descriptionem et modum mentis infinitae vi ac ratione designari et confici voluit,

to be designed and executed, id. N. D. 1, 11; cf. id. ib. 3, 35.—Esp., to appoint to a public office:

aliquem praetorem,

Suet. Cal. 18:

Mamertinum Consulem,

Amm. 21, 12, 25:

ut ii decemviratum habeant, quos plebs designaverit: oblitus est, nullos ab plebe designari,

Cic. Agr. 2, 10 fin.:

Catilina in proximum annum consulatum petebat, sperans si designatus foret, etc.,

Sall. C. 26.—Hence,

Polit. t. t.: dēsig-nātus, elect; applied to a person elected to an office, but who has not yet entered upon it:

consul,

Cic. Fam. 11, 6; Vell. 2, 58, and the superscriptions of letters in Cic. Fam. 11, 4-8:

tribunus plebis,

id. Agr. 2, 5, 11; id. Att. 3, 13; Sall. J. 27, 2:

quaestor,

Vell. 2, 111, 3 et saep.—Also, said of the office itself:

Pompeio consulatus designatus est,

Gell. 14, 7, 1.—

Transf., expected; of a child not yet born:

designatus civis,

Cic. Clu. 11, 32.

ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.

In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

Cic. Lael. 1, 1:

de quo praeclare et multa praecipiuntur,

id. Or. 21, 70:

qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

id. Fam. 4, 6; cf.:

major (frater) et qui prius imperitarat,

Liv. 21, 31:

haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

Cato, R. R. 9:

optime vero, frater: et fleri sic decet,

Cic. Leg. 2, 3 fin.:

qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

id. Ac. 2, 42 et saep.

In partic.

To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

Cic. Mil. 25, 67:

at laudat, et saepe, virtutem,

id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

id, et facile, effici posse,

Nep. Milt. 3, 4:

errabas, Verres, et vehementer errabas,

Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

id. ib. 2, 2, 21, §

51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

id. Fin. 2, 21, 69:

omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

id. Ac. 2, 42:

Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

Just. 29, 3, 7:

studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

Cic. Tusc. 5, 4, 10:

valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

Cic. Fin. 1, 12, 42. —

To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

Cic. Brut. 11, 43; cf.:

nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

Ter. Ad. 5, 8, 34:

Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

Caes. B. G. 1, 37, 1:

similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

neu simili forma et quom, etc.,

Lucr. 2, 416 and 420:

nec ratione alia, et cum,

id. 1, 280:

non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

aliter doctos (loqui) et indoctos?

Cic. Fin. 5, 29 fin. —

To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

Verg. A. 2, 376:

dixit (dixerat), et,

id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

nec plura effatus et,

Verg. A. 8, 443:

sic fatus et,

Stat. Th. 12, 773:

nec longum tempus et ingens exiit arbos,

Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

Verg. A. 3, 9; so,

vix... et,

id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

vixdum... et,

Liv. 43, 4, 10; cf.

also: simul haec effatur, et, etc.,

Luc. 6, 246.—

After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

et mihi vivam Quod superest aevi,

Hor. Ep. 1, 18, 107.—

To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—

With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

et erat, ut retuli, clementior,

Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

Verg. E. 2, 44 et saep.:

estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

Ter. Eun. 5, 6, 4;

with certe,

id. Ad. 1, 1, 53;

with hercle,

Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—

To subjoin an emphatic question or exclamation:

et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

et quisquam dubitabit quin, etc.,

Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—

To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

for which: salve et tu,

Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

Cic. Fin. 1, 7, 25:

ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

id. Part. 26:

et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

nihil verius. Probe et ille,

Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

et ille,

id. ib. 3, 13 fin.:

et ipse,

id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

simul et ille,

Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

simul et iste,

id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

et nunc ego amore pereo,

Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

et nunc,

id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

for which: nunc et,

Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

nonnumquam et,

Caes. B. G. 1, 15, 3:

sunt et,

Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

meruit et,

Suet. Caes. 3 et saep.:

quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

Plaut. Am. 1, 1, 111:

nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

nam et,

Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

at et,

Cic. Tusc. 3, 3:

sed et,

id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

Sen. Ep. 54, 3:

ergo et,

Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

itaque et,

id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—

When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

et audax et malus,

id. ib. 4, 9, 25:

eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

id. Cist. 1, 1, 59:

ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

Cic. Off. 1, 38, 137:

dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

id. Top. 13 et saep. More than twice:

quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

so three times,

id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

six times,

Cic. Fam. 13, 25;

ten times,

id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

Cic. Fam. 13, 22;

with atque,

id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

id et singulis universisque semper honori fuisse,

Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—

Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

Cic. Brut. 4 fin.:

ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

id. Att. 12, 33:

cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

quia et consul aberat... nec, etc.,

Liv. 22, 8 et saep.:

nec miror et gaudeo,

Cic. Fam. 10, 1 fin.:

nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

Just. 8, 6 fin.:

id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

Cic. Att. 2, 4 fin.:

locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

Varr. R. R. 3, 14.—

Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

Suet. Aug. 66.—

Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

Cic. Ac. 1, 4, 16:

et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.

fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,

Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):

Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,

Cic. Cat. 3, 4, 9:

eo fatis quae Veientes scripta haberent,

id. Div. 1, 44, 100:

fatis, ominibus oraculisque portendere,

Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:

Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,

Verg. A. 5, 703.—

Transf.

In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:

fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,

Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:

cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,

id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;

in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,

id. Fat. 17, 39; cf.

also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,

id. Top. 15, 59; and:

anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,

id. Div. 2, 7, 19:

si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,

id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:

neque si fatum fuerat, effugisset,

id. Div. 2, 8, 20:

ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,

id. ib. 1, 1, 2;

quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,

id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:

si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,

i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:

quasi debita sibi fato dominatione,

Suet. Aug. 19:

persuasio, cuncta fato agi,

id. Tib. 69:

nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,

Cic. Cat. 3, 8, 19:

orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,

Hor. C. 1, 12, 51:

quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,

id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:

ut caneret fera Nereus Fata,

id. C. 1, 15, 5; so,

acerba,

id. Epod. 7, 17:

triste,

id. S. 1, 9, 29:

caeca,

id. C. 2, 13, 16:

plebeium in circo positum est fatum,

the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:

fata regunt homines,

id. 9, 32; 12, 63.—With ut:

qui hoc fato natus est, ut, etc.,

Cic. Mil. 11, 30:

fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,

id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—

Esp.

Of the will or determination of the gods:

heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,

Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;

alterum, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,

Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,

Just. 20, 1 fin. —Prov.:

fata viam invenient,

Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—

a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:

dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,

Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);

and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,

id. ib. 10, 29:

quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,

Cic. Cat. 2, 5, 11:

exitii ac fati dies,

id. ib. 3, 7, 17:

abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:

quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,

Cic. Phil. 3, 14, 35:

in illo paene fato rei publicae,

id. Dom. 57, 145.— So,

Esp. freq. of death:

sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,

id. Brut. 96, 328; cf.:

nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

id. Cael. 32, 79; cf.:

omen fati,

id. Phil. 9, 4, 6; and:

quia nec fato merita nec morte peribat,

Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:

perfunctos jam fato = mortuos,

Liv. 9, 1, 6;

qui fato sunt functi,

Quint. 3, 7, 10:

fato cedere,

Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:

fato obiit,

died a natural death, Tac. A. 6, 10:

fato fungi,

id. ib. 14, 12 fin.:

ille (uxorem) functam fato respondet,

id. ib. 11, 3:

si me praeceperit fatum,

Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:

jamdudum peccas, si mea fata petis,

Ov. H. 19, 118;

Minotauri,

Mel. 2, 7:

mea fata,

my ashes, Prop. 1, 17, 11:

sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,

Quint. 12, 17, 7:

si me fata intercepissent,

id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:

cum fato jacentis,

Mel. 2, 2.—

Concr., one who brings calamity, a plague:

duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,

Cic. Sest. 43, 93.

fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,

Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):

Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,

Cic. Cat. 3, 4, 9:

eo fatis quae Veientes scripta haberent,

id. Div. 1, 44, 100:

fatis, ominibus oraculisque portendere,

Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:

Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,

Verg. A. 5, 703.—

Transf.

In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:

fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,

Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:

cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,

id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;

in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,

id. Fat. 17, 39; cf.

also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,

id. Top. 15, 59; and:

anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,

id. Div. 2, 7, 19:

si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,

id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:

neque si fatum fuerat, effugisset,

id. Div. 2, 8, 20:

ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,

id. ib. 1, 1, 2;

quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,

id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:

si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,

i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:

quasi debita sibi fato dominatione,

Suet. Aug. 19:

persuasio, cuncta fato agi,

id. Tib. 69:

nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,

Cic. Cat. 3, 8, 19:

orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,

Hor. C. 1, 12, 51:

quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,

id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:

ut caneret fera Nereus Fata,

id. C. 1, 15, 5; so,

acerba,

id. Epod. 7, 17:

triste,

id. S. 1, 9, 29:

caeca,

id. C. 2, 13, 16:

plebeium in circo positum est fatum,

the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:

fata regunt homines,

id. 9, 32; 12, 63.—With ut:

qui hoc fato natus est, ut, etc.,

Cic. Mil. 11, 30:

fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,

id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—

Esp.

Of the will or determination of the gods:

heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,

Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;

alterum, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,

Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,

Just. 20, 1 fin. —Prov.:

fata viam invenient,

Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—

a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:

dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,

Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);

and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,

id. ib. 10, 29:

quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,

Cic. Cat. 2, 5, 11:

exitii ac fati dies,

id. ib. 3, 7, 17:

abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:

quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,

Cic. Phil. 3, 14, 35:

in illo paene fato rei publicae,

id. Dom. 57, 145.— So,

Esp. freq. of death:

sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,

id. Brut. 96, 328; cf.:

nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

id. Cael. 32, 79; cf.:

omen fati,

id. Phil. 9, 4, 6; and:

quia nec fato merita nec morte peribat,

Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:

perfunctos jam fato = mortuos,

Liv. 9, 1, 6;

qui fato sunt functi,

Quint. 3, 7, 10:

fato cedere,

Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:

fato obiit,

died a natural death, Tac. A. 6, 10:

fato fungi,

id. ib. 14, 12 fin.:

ille (uxorem) functam fato respondet,

id. ib. 11, 3:

si me praeceperit fatum,

Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:

jamdudum peccas, si mea fata petis,

Ov. H. 19, 118;

Minotauri,

Mel. 2, 7:

mea fata,

my ashes, Prop. 1, 17, 11:

sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,

Quint. 12, 17, 7:

si me fata intercepissent,

id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:

cum fato jacentis,

Mel. 2, 2.—

Concr., one who brings calamity, a plague:

duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,

Cic. Sest. 43, 93.

fētūra ( foet-), ae, f. [2. fetus], a bringing forth, bearing or dropping of young, a breeding (rare but class.).

Lit.:

secunda pars est de fetura. Nunc appello feturam a conceptu ad partum... Altera pars est in fetura, quae sint observanda, quod alia alio tempore parere soleat, etc.,

Varr. R. R. 2, 1, 18 sq.:

humana pastorum,

id. ib. 2, 10, 6:

aetas (bovis) feturae habilis,

fit for breeding, Verg. G. 3, 62:

si fetura gregem suppleverit,

id. E. 7, 36.—

Transf.

Concr., young, offspring, brood: alios dies ad ubertatem lactis feturaeque servanto, * Cic. Leg. 2, 8, 20:

minor,

Ov. M. 13, 827:

optima gallinarum ante vernum aequinoctium,

Plin. 10, 53, 74, § 150.—

Transf., of young vines:

ut omnis fetura sub eo exeat,

Plin. 17, 22, 35, § 179.—

Trop., the production of a literary work: libri nati apud me proximā feturā, Plin. H. N. praef. § 1.

fētūra ( foet-), ae, f. [2. fetus], a bringing forth, bearing or dropping of young, a breeding (rare but class.).

Lit.:

secunda pars est de fetura. Nunc appello feturam a conceptu ad partum... Altera pars est in fetura, quae sint observanda, quod alia alio tempore parere soleat, etc.,

Varr. R. R. 2, 1, 18 sq.:

humana pastorum,

id. ib. 2, 10, 6:

aetas (bovis) feturae habilis,

fit for breeding, Verg. G. 3, 62:

si fetura gregem suppleverit,

id. E. 7, 36.—

Transf.

Concr., young, offspring, brood: alios dies ad ubertatem lactis feturaeque servanto, * Cic. Leg. 2, 8, 20:

minor,

Ov. M. 13, 827:

optima gallinarum ante vernum aequinoctium,

Plin. 10, 53, 74, § 150.—

Transf., of young vines:

ut omnis fetura sub eo exeat,

Plin. 17, 22, 35, § 179.—

Trop., the production of a literary work: libri nati apud me proximā feturā, Plin. H. N. praef. § 1.

ĭgĭtur, conj. [pronom. stem i- of is; suffix -ha (-dha); Gr. -tha; Sanscr. -iha, here; -tur, = -tus (Sanscr. -tas), as in penitus, antiquitus, etc., from thence], introduces an inference or deduction, then, therefore, thereupon, accordingly, in these circumstances (in class. prose usu. placed after the first word of the clause; cf. below, III.; syn.: itaque, ergo; cf.: eo, ideo, idcirco, propterea; quamobrem, quare, etc.).

In gen. (rare):

SI. IN. IVS. VOCAT. NI. IT. ANTESTATOR. IGITVR EM. CAPITO, Fragm. XII. Tab.: mox magis, cum otium mihi et tibi erit, igitur tecum loquar,

Plaut. Cas. 2, 2, 39:

quando habebo, igitur rationem mearum fabricarum dabo,

id. Mil. 3, 1, 177; id. Bacch. 3, 4, 17:

cetera consimili mentis ratione peragrans, Invenies igitur multarum semina rerum Corpore celare, etc.,

Lucr. 2, 677.—

In partic.

Pleon., with tum, deinde, or demum, then at length, then certainly, then first:

ubi emeritum'st stipendium, igitur tum Specimen cernitur, quo eveniat aedificatio,

Plaut. Most. 1, 2, 51:

tum igitur tibi aquae erit cupido,

id. Trin. 3, 2, 50:

igitur tum accedam hunc, quando quid agam invenero,

id. Most. 3, 1, 159:

post id igitur deinde faciam palam,

id. Stich. 1, 2, 29:

miserumst opus, igitur demum fodere puteum, ubi sitis fauces tenet,

id. Most. 2, 1, 32:

igitur demum omnes scient quae facta,

id. Am. 1, 2, 11; 1, 1, 145:

post igitur demum faciam ut res flat palam,

id. ib. 3, 1, 16:

demum igitur, quom seis jam senex, tum in otium te conloces, etc.,

id. Merc. 3, 2, 9.—

In drawing a logical conclusion (but not with et, atque, que; v. Krebs, Antibarb. p. 540), therefore, accordingly, consequently: St. Ligna hic apud nos nulla sunt. Co. Sunt asseres. St. Sunt pol. Co. Sunt igitur ligna, Plaut. Aul. 2, 6, 8:

si enim est aliquid in rerum natura, quod hominis mens, quod ratio, quod vis, quod potestas humana efficere non possit, est certe id, quod illud efficit, homine melius. Atqui res caelestes omnesque eae, quarum est ordo sempiternus, ab homine confici non possunt. Est igitur id, quo illa conficiuntur, homine melius,

Cic. N. D. 2, 6, 16: quid ergo haec ab illa conclusione differt, Si mentiris, mentiris;

mentiris autem, mentiris igitur?

id. Ac. 2, 30, 96; id. Tusc. 4, 17, 40: quodsi melius geruntur, quae consilio, quam quae sine consilio administrantur;

nihil autem omnium rerum melius quam omnis mundus administratur: consilio igitur mundus administratur, Quint 5, 14, 9: quod cum ita sit, certe nec secerni nec dividi nec discerpi nec distrahi potest, ne interire quidem igitur,

Cic. Tusc. 1, 29, 71; cf. id. ib. 1, 34, 82; 1, 36, 88: sequitur, ut nihil paeniteat, nihil desit, nihil obstet: ergo omnia profluenter, absolute, prospere;

igitur beate,

id. ib. 5, 18, 53; so,

corresp. with ergo,

id. Lael. 14 fin., and 15 init.:

atqui falsum quod est, id percipi non potest, ut vobismet ipsis placet. Si igitur memoria perceptarum comprehensarumque rerum est: omnia, etc.,

id. Fin. 2, 33, 106.—

In consecutive interrogations, then:

dolor igitur, id est summum malum, metuetur semper, etiam si non aderit: jam enim adesse poterit. Qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus?

Cic. Fin. 2, 28, 92; cf.:

utrum igitur hactenus satis est?

id. Top. 4, 25:

in quo igitur loco est? credo equidem in capite,

id. Tusc. 1, 29, 70:

ubi igitur locus fuit errori deorum?

id. N. D. 3, 31, 76:

possumusne igitur in Antonii latrocinio aeque esse tuti?

id. Phil. 12, 12, 27; cf.:

totiesne igitur sententiam mutas?

id. Att. 8, 14, 2:

cur has igitur sibi tam graves leges imposuerit, cum? etc.,

id. Ac. 2, 8, 23.—In ironical or sarcastic interrog. clauses:

igitur hocine est amare? arare mavelim quam sic amare,

Plaut. Merc. 2, 3, 20:

dicet aliquis: Haec igitur est tua disciplina? sic tu instituis adulescentes?

Cic. Cael. 17, 39; id. Fam. 9, 10, 2:

id indigne ferens ille: Hunc igitur, regem agnoscimus, inquit?

Curt. 6, 11, 23:

quin igitur ulciscimur Graeciam et urbi faces subdimus?

id. 5, 7, 4; cf. id. 10, 6, 23.—

In resuming an interrupted thought:

cum Q. Metellus L. F. causam de pecuniis repetundis diceret, ille, ille vir, cui patriae salus dulcior quam conspectus fuit, qui de civitate decedere quam de sententia maluit: hoc igitur causam dicente, cum, etc.,

Cic. Balb. 5, 11; id. Off. 1, 2, 6; id. Tusc. 1, 13, 30; id. Brut. 48, 177 al.—Esp. after a parenthesis: recta effectio (katorthôsin enim ita appello, quoniam rectum factum katorthôma) recta igitur effectio crescendi accessionem nullam habet, Cic. Fin. 3, 14, 45; 2, 22, 74:

scripsi etiam (nam etiam ab orationibus dijungo me fere, etc.) scripsi igitur Aristotelio more, etc.,

id. Fam. 1, 9, 23:

tu enim sapienter (nunc demum enim rescribo iis litteris, quas mihi misisti convento Antonio Tiburi) sapienter igitur, quod manus dedisti, etc.,

id. Att. 16, 3, 1:

rerum autem cognitiones (quas vel comprehensiones vel perceptiones appellemus licet) has igitur ipsas propter se asciscendas arbitramur,

id. Fin. 3, 5, 18; 2, 33, 107; 4, 14, 38; Sall. C. 54 init.; Curt. 3, 2, 2; Nep. Thras. 4, 3.—

In emphatically repeating a word or thought:

quae mihi omnia grata sunt, de L. Mescinio gratissimum... id igitur—puto enim etiam atque etiam mihi dicendum esse—velim existimes mihi te fecisse gratissimum,

Cic. Fam. 13, 28 a, 1:

ea vis, ea igitur ipsa, quae, etc.,

id. Mil. 31, 84.—

In returning to or summing up a preceding train of thought, I say then, so then, as I was saying, in short: ut cum videmus speciem primum candoremque caeli;

deinde conversionis celeritatem tantam, quantam, etc.... tum vicissitudines dierum ac noctium... tum globum terrae eminentem e mari... tum multitudinem pecudum... hominemque ipsum... atque hominis utilitati agros omnes ac maria parentia: haec igitur et alia innumerabilia cum cernimus, etc.,

Cic. Tusc. 1, 28, 70; id. Cat. 4, 11, 23; id. Fam. 13, 1, 3; id. de Or. 2, 25, 105 al.—

To introduce a special amplification of a thought previously introduced in general terms, then:

de hominibus dici non necesse est. Tribus igitur modis video, etc.,

Cic. Fin. 1, 20, 66; id. Brut. 32, 122:

quoniam pluribus modis accipi solet, non equidem in omnes eam particulas secabo, sed maxime necessarias attingam. Est igitur unum genus, etc.,

Quint. 8, 3, 63:

ut igitur ante meridiem discesserunt, etc.,

Cic. de Or. 3, 5, 17:

sit igitur (ut supra significavi) divisio rerum plurium in singulas, partitio singularum in partes discretus ordo,

Quint. 7, 1. 1:

prima est igitur amplificandi vel minuendi species,

id. 8, 4, 1 (v. also III. A. below).—

Position.

Sometimes igitur begins a sentence (in Cic. only in sense last described, II. E. above; freq. in Sall., Tac., Curt., and Liv.;

v. Zumpt, Gram. § 357): nunc juris principia videamus. Igitur doctissimis viris proficisci placuit a lege, etc.,

Cic. Leg. 1, 6, 18:

igitur his genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere,

Sall. C. 54, 1; 46, 3; Quint. 1, 1, 1: de quo, quia nunc primum oblatus est, pauca repetam:

nam et ipse pars Romanarum cladium erit. Igitur matre libertina ortus, etc.,

Tac. A. 15, 72; 1, 31.—

Igitur is sometimes placed after several words:

referamus nos igitur ad eum quem volumus incohandum,

Cic. Or. 9, 33:

eamne rationem igitur sequare?

id. Fin. 2, 23, 76:

quid dicis igitur?

id. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

quid me igitur mones?

id. Div. 2, 64, 132:

paria sunt igitur,

id. Fin. 4, 27, 75; cf.:

videndum est igitur,

id. Off. 1, 14, 43:

hujus quoque igitur criminis, te accusante, mentio nulla fiet,

id. Div. in Caecil. 10, 32:

huic homini parcetis igitur?

id. Verr. 2, 1, 32, § 81:

in hominem dicendum est igitur,

id. Fl. 10, 23:

hi autem non sunt: ne Nymphae quidem deae igitur?

id. N. D. 3, 17, 43; cf.:

ne in animo quidem igitur sensus remanet,

id. Tusc. 1, 34, 82:

ille mihi videtur igitur vere augurari,

id. Div. 1, 15, 27:

quae est melior igitur in hominum genere natura?

id. Tusc. 1, 14, 32:

quid tibi negoti est meae domi igitur?

Plaut. Ep. 3, 4, 63.

ignosco, nōvi, nōtum, 3 ( plqpf. sync. ignosset, Sil. 8, 619; part. fut. ignosciturus, Piso Frugi ap. Prisc. p. 887; Ambros. de Noë, 13, 47; also ignoturus, Cic. ap. Prisc. p. 886), v. a. [2. in-gnosco, nosco; lit., not to wish to know, not to search into; hence, with esp. reference to a fault or crime], to pardon, forgive, excuse, overlook (class.; syn.: parco, indulgeo); constr. alicui ( aliquid, quod, si, etc.), with simple aliquid or absol.

Alicui ( aliquid, quod, si, etc.):

hoc ignoscant dii immortales, velim, et populo Romano et huic ordini,

Cic. Phil. 1, 6, 13; so,

ut eis delicta ignoscas,

Plaut. Bacch. 5, 2, 68:

velim mihi ignoscas, quod ad te scribo tam multa toties,

Cic. Att. 7, 12, 3:

abs te peto ut mihi hoc ignoscas,

id. ib. 1, 1, 4:

mihi, quaeso, ignoscite, si appello talem virum saepius,

id. Agr. 2, 18, 49:

ne discamus nobis ignoscere,

Quint. 11, 2, 45; 10, 3, 29; cf.:

adeo familiare est hominibus, omnia sibi ignoscere,

Vell. 2, 30, 3:

at vos vobis ignoscitis,

make excuses for, justify, Juv. 8, 181; so,

ipsi populo,

id. 8, 189.— With dat. rei:

ignoscas velim huic festinationi meae,

Cic. Fam. 5, 12, 1:

inscitiae meae et stultitiae,

Plaut. Mil. 2, 6, 62:

delictis,

id. Merc. 5, 4, 37:

vitiis,

Hor. S. 1, 4, 131:

dictis,

Juv. 1, 154:

his (sc. factis),

id. 13, 103 et saep.— Pass. impers.:

ignosci nobis postulabimus,

Auct. Her. 2, 17, 25:

ea jam aetate sum, ut non sit peccato mihi ignosci aequum,

Ter. Hec. 5, 1, 10:

tabellam dedit, quia ignosceretur iis, quos, etc.,

Suet. Aug. 33:

mihi profecto poterit ignosci, si, etc.,

Quint. 4 praef. §

5: deprecatores, quibus non erat ignotum,

Cic. Att. 11, 14, 1:

exemplis uti oportebit, quibus in simili excusatione non sit ignotum: et contentione, magis illis ignoscendum fuisse,

id. Inv. 2, 32, 100.—

With a simple acc. (very rare;

not in Cic.): orant, ignoscamus peccatum suum,

Plaut. Am. 1, 1, 101:

equidem istuc factum ignoscam,

Ter. Heaut. 4, 1, 34:

parvum si Tartara nossent Peccatum ignovisse,

Verg. Cul. 293.—In pass.:

ego esse in hac re culpam meritam non nego, sed eam, quae sit ignoscenda,

Ter. Phorm. 5, 8, 26:

et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

id. Heaut. 2, 1, 6.—

Absol. (rare but class.):

ignosce: orat, confitetur, purgat: quid vis amplius?

Ter. Phorm. 5, 8, 46:

quotiens ignoscimus (in dicendo),

Quint. 6, 2, 14:

ad ejus facti deprecationem ignoscendi petenda venia est,

Cic. Part. Or. 37, 131; cf. id. Pis. 41, 98:

contemnere fulmina pauper creditur atque deos, dis ignoscentibus ipsis,

i. e. conniving, winking, Juv. 3, 146.— Pass. impers.:

ignotum est, tacitum est,

Ter. Ad. 3, 4, 28.—Hence, ignoscens, entis, P. a., forgiving, inclined to forgiveness, placable:

animus ignoscentior,

Ter. Heaut. 4, 1, 32.

implōro ( inpl-), āvi, ātum, 1 (archaic form: endoplorato implorato, quod est cum questione inclamare: implorare namque est cum fletu rogare, quod est proprie vapulantis, Paul. ex Fest. p. 77 Müll.), v. a. [in-ploro], to invoke with tears, call to one ' s assistance, call upon for aid; to invoke, beseech, entreat, implore (freq. and class.; cf. invoco).

With personal objects:

quem enim alium appellem? quem obtester? quem implorem?

Cic. Fl. 2, 4; cf.: vos etiam atque etiam imploro et appello, sanctissimae deae... deos deasque omnes imploro atque obtestor, id. Verr. 2, 5, 72, § 188:

deos precari, venerari, implorare debetis, ut, etc.,

id. Cat. 2, 13, 29 fin.; cf.:

nomen filii, i. e. filium nomine,

id. Verr. 2, 5, 49, § 129:

mulieres milites passis crinibus flentes implorabant, ne, etc.,

Caes. B. G. 1, 51 fin.:

imploratus a Siculis in auxilium,

Just. 23, 3; cf.:

ad cujus auxilium Hamilcar imploratus,

id. 22, 2:

a Veiis exercitum Camillumque ducem implorabunt,

Liv. 9, 4, 13.—With two acc. (very rare):

Romanos imploratos auxilium adversus Philippum tulisse opem,

Liv. 34, 23, 3.—

With inanim. or abstr. objects, to pray earnestly for, to beseech, entreat, implore, appeal to:

qui deus appellandus est? cujus hominis fides imploranda est?

Cic. Quint. 30, 94 fin.:

misericordiam,

id. Mur. 40, 86; cf.:

vestram fidem, dignitatem, religionem in judicando non imploro,

id. Verr. 2, 3, 62, § 146; id. Mil. 34, 92:

sensus vestros,

id. Sull. 23, 64:

Heracliti memoriam,

id. Ac. 2, 4, 11:

implorantes jura libertatis et civitatis,

id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

mater filii nomen implorans,

repeating aloud with tears, id. ib. 2, 5, 49, §

129: auxilium a populo Romano,

Caes. B. G. 1, 31, 7; so,

nequicquam ejus auxilium, si postea velit, senatum imploraturum,

id. B. C. 1, 1 fin.:

auxilium prope eversae urbi,

Liv. 4, 9, 1:

quae (altera pars) non oratoris ingenium, sed consulis auxilium implorat et flagitat,

Cic. Rab. Perd. 3, 9; cf. id. de Or. 2, 33, 144; Caes. B. G. 1, 32, 4:

unius opem,

Cic. Rep. 1, 40; cf.:

poscit opem chorus et... Caelestes implorat aquas docta prece blandus,

Hor. Ep. 2, 1, 135:

leges,

Liv. 3, 56, 12.— Rarely absol.:

mederis erroribus, sed implorantibus,

Plin. Pan. 46, 8.

implōro ( inpl-), āvi, ātum, 1 (archaic form: endoplorato implorato, quod est cum questione inclamare: implorare namque est cum fletu rogare, quod est proprie vapulantis, Paul. ex Fest. p. 77 Müll.), v. a. [in-ploro], to invoke with tears, call to one ' s assistance, call upon for aid; to invoke, beseech, entreat, implore (freq. and class.; cf. invoco).

With personal objects:

quem enim alium appellem? quem obtester? quem implorem?

Cic. Fl. 2, 4; cf.: vos etiam atque etiam imploro et appello, sanctissimae deae... deos deasque omnes imploro atque obtestor, id. Verr. 2, 5, 72, § 188:

deos precari, venerari, implorare debetis, ut, etc.,

id. Cat. 2, 13, 29 fin.; cf.:

nomen filii, i. e. filium nomine,

id. Verr. 2, 5, 49, § 129:

mulieres milites passis crinibus flentes implorabant, ne, etc.,

Caes. B. G. 1, 51 fin.:

imploratus a Siculis in auxilium,

Just. 23, 3; cf.:

ad cujus auxilium Hamilcar imploratus,

id. 22, 2:

a Veiis exercitum Camillumque ducem implorabunt,

Liv. 9, 4, 13.—With two acc. (very rare):

Romanos imploratos auxilium adversus Philippum tulisse opem,

Liv. 34, 23, 3.—

With inanim. or abstr. objects, to pray earnestly for, to beseech, entreat, implore, appeal to:

qui deus appellandus est? cujus hominis fides imploranda est?

Cic. Quint. 30, 94 fin.:

misericordiam,

id. Mur. 40, 86; cf.:

vestram fidem, dignitatem, religionem in judicando non imploro,

id. Verr. 2, 3, 62, § 146; id. Mil. 34, 92:

sensus vestros,

id. Sull. 23, 64:

Heracliti memoriam,

id. Ac. 2, 4, 11:

implorantes jura libertatis et civitatis,

id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

mater filii nomen implorans,

repeating aloud with tears, id. ib. 2, 5, 49, §

129: auxilium a populo Romano,

Caes. B. G. 1, 31, 7; so,

nequicquam ejus auxilium, si postea velit, senatum imploraturum,

id. B. C. 1, 1 fin.:

auxilium prope eversae urbi,

Liv. 4, 9, 1:

quae (altera pars) non oratoris ingenium, sed consulis auxilium implorat et flagitat,

Cic. Rab. Perd. 3, 9; cf. id. de Or. 2, 33, 144; Caes. B. G. 1, 32, 4:

unius opem,

Cic. Rep. 1, 40; cf.:

poscit opem chorus et... Caelestes implorat aquas docta prece blandus,

Hor. Ep. 2, 1, 135:

leges,

Liv. 3, 56, 12.— Rarely absol.:

mederis erroribus, sed implorantibus,

Plin. Pan. 46, 8.

nōmĭno, āvi, ātum, 1, v. a. [nomen], to call by name, to name, to give a name to (esp. after, for a person or thing; cf.: appello, voco, dico).

In gen.: quae (navis) nunc nominatur nomine Argo, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22, 34, 26:

Chaldaei, non ex artis, sed ex gentis vocabulo nominati,

Cic. Div. 1, 1, 2:

urbem constituit, quam e suo nomine Romam jussit nominari,

id. Rep. 2, 7, 12:

amor ex quo amicitia est nominata,

Cic. Lael. 8 (Trag. v. 283 Vahl.); id. Caecin. 18, 51.—Esp., to give a surname to a person, Eutr. 8, 8: aliquem honoris causā, to name or mention out of respect:

L. Sulla, quem honoris causā nomino,

Cic. Rosc. Am. 2, 6:

quem ego hominem honoris causā nominatum volo,

id. Verr. 1, 7, 18; v. honor: hanc illi idean appellant, jam a Platone ita nominatam, Cic. Ac. 1, 8, 30.—

In partic.

Pregn., to render famous, renowned, celebrated (cf.:

laudo, celebro): praedicari de se et nominari volunt omnes,

Cic. Arch. 11, 26:

sunt clari hodieque et qui olim nominabuntur,

Quint. 10, 1, 94; v. under P. a.—

To name or nominate a person for an office:

patres interregem nominaverant,

Liv. 1, 32:

me augurem Cn. Pompeius et Q. Hortensius nominaverunt,

Cic. Phil. 2, 2, 4:

illo die, quo sacerdotes solent nominare, quos dignissimos sacerdotio judicant, me semper nominabat,

Plin. Ep. 2, 1, 8; Suet. Claud. 22; cf. nominatio.—

To name, mention, report, accuse, arraign (not ante-Aug.):

capita conjurationis, priusquam nominarentur apud dictatorem, mors ab ipsis conscita judicio subtraxit,

Liv. 9, 26, 7:

qui nominatus profugisset, diem certam se finituros,

id. 39, 17:

Dimnus, cum ceteros participes sceleris indicaret, Philotam non nominavit,

Curt. 6, 9, 16; 8, 6, 24.—Esp., with inter, to name among or as one of; to report as belonging to a party, conspiracy, etc.:

inter conjuratos nemo me nominat,

Curt. 6, 10, 5: inter socios Catilinae nominatus, Suet. Caés. 17; cf.:

cum Thesea inter eos nomināsset. qui ad inferos adissent,

Gell. 10, 16, 12; Plin. 14, 13, 15, § 93; 22, 21, 27, § 55; Hier. in Ep. ad Galat. 5, 19 sqq.—

In gram.: nominandi casus, the nominative case (like accusandi casus, the accusative case), Varr. L. L. 8, § 42 Müll.; 9, § 76; 10, 2, § 23; Gell. 13, 22, 5.—Hence, nōmĭnātus, a, um, P. a. (acc. to II. A.), famed, renowned, celebrated:

illa Attalica tota Sicilia nominata,

Cic. Verr. 2, 4, 12, § 27:

nominatiora pericula,

Tert. Anim. 13: bdellium nominatissimum, Plin. 12, 9, 19, § 35 (al. laudatissimum); Vulg. 1 Par. 11, 10.

nōtĭo, ōnis, f. [nosco], a becoming acquainted, a making one's self acquainted with a person (syn.: cognitio, perceptio, notitia).

Lit.

In gen.:

quid tibi hanc aditiost? quid tibi hanc notiost, inquam, amicam meam?

Plaut. Truc. 2, 7, 62.—

In partic., a taking cognizance of a thing by a magistrate, an examination, investigation:

ceteri agri omnes, sine ullo delectu, sine populi Romani notione, sine judicio senatās, decemvirisaddicentur,

Cic. Agr. 2, 21, 57;

pontificum,

id. Dom. 13, 34:

notionem ejus differre,

id. Att. 11, 20, 2;

censoria,

id. Sest. 25, 55; cf. id. Prov. Cons. 19, 46; id. Pis. 5, 10:

notiones animadversionesque censoriae,

id. Off. 3, 31, 111:

ad censore, non ad senatum, notionem de eo pertinere,

Liv. 27, 25, 5:

dilatā notione,

Tac. A. 3, 59:

notioni quindecimvirum is liber subicitur,

id. ib. 6, 12:

quid denique ad jus civile aut ad actoris notionem atque animadversionem ages injuriarum?

the investigation and punishment sought by the plaintiff, Cic. Caecin. 12, 35; Dig. 42, 1, 5; 49, 1, 10; 50, 16, 99.—

Transf., an idea, conception, notion of a thing:

notio rerum,

Cic. Tusc. 5, 39, 114:

cum rerum notiones in animis fiant,

id. Fin. 3, 10, 33: simulac (homo) cepit intelligentiam, vel notionem potius quam appellant ennoian illi, etc., id. ib. 3, 6, 21; cf.: genus est notio ad plures differentias pertinens: Forma est notio, cujus, etc. Notionem appello, quod Graeci tum ennoian, tum prolêpsin dicunt, id. Top. 7, 31; id. Tusc. 1, 24, 57; id. Fin. 5, 21, 59:

in omnium animis deorum notionem impressit natura,

id. N. D. 1, 16, 43; 2, 5, 13:

intellegentiae nostrae,

id. ib. 1, 11, 26:

excute intellegentiam tuam ut videas, quae sit in eā species, forma et notio boni viri,

id. Off. 3, 20, 81:

neque alia huic verbo subjecta notio est, nisi, etc.,

id. Tusc. 5, 10, 29:

de fortitudine,

id. ib. 4, 24, 53: apud veteres dicebatur, professionem eorum (mathematicorum), non notitiam, esse prohibitam, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 2.

ōrātor, ōris, m. [oro, one who speaks].

A speaker, orator (very common in all periods and styles of writing):

eum (oratorem) puto esse, qui et verbis ad audiendum jucundis et sententiis ad probandum accommodatis uti possit in causis forensibus atque communibus. Hunc ego appello oratorem, eumque esse praeterea instructum voce et actione et lepore quodam volo,

Cic. de Or. 1, 49, 213:

is orator erit, meā sententiā, hoc tam gravi dignus nomine, qui, quaecunque res inciderit, quae sit dictione explicanda, prudenter et composite et ornate et memoriter dicet cum quādam actionis etiam dignitate,

id. ib. 1, 15, 64; id. Or. 19, 61: spernitur orator bonus, horridus miles amatur, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 273 Vahl.): additur orator Cornelius suaviloquenti Ore, id. ap. Cic. Brut. 15, 58 (Ann. v. 304 ib.):

oratorem celeriter complexi sumus,

i. e. eloquence, id. Tusc. 1, 3, 5.—

Esp.

The orator, i. e. Cicero, Lact. 1, 9, 3.—

Title of a treatise by Cicero:

Orator,

Cic. Fam. 15, 20.—

A speaker, spokesman of an errand or embassy:

aequom'st eram oratores mittere ad me, donaque,

Plaut. Stich. 2, 1, 18; cf. id. Most. 5, 2, 21; id. Poen. 1, 2, 145.—Esp., an ambassador charged with an oral message: orator sine pace redit regique refert rem, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 41 Müll. (Ann. v. 211 Vahl.): Aetolos pacem velle de eā re oratores Romam profectos, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 182 Müll.: oratores populi, summi viri;

Ambraciā veniunt huc legati puplice,

Plaut. Stich. 3, 2, 35:

Veientes pacem petitum oratores Romam mittunt, Liv 1, 15: foederum, pacis, belli, induciarum oratores fetiales judicesve sunto,

Cic. Leg. 2, 9, 21:

mittor et Iliacas audax orator ad arces,

Ov. M. 13, 196:

centum oratores augusta ad moenia regis Ire jubet,

Verg. A. 7, 153; Cic. Brut. 14, 55.—

One who prays or supplicates for any thing, an entreater, beseecher, suppliant (Plautin.), Plaut. Poen. 1, 2, 145; so in the twofold signif. of ambassador and beseecher, id. Stich. 3, 2, 39.

ordo, ĭnis, m. [from root or-; Sanscr. ar-, to go, strive upward; cf. orior, through an adj. stem ordo-; v. Corss. Krit. Beitr. p. 108], a regular row, line, or series, methodical arrangement, order (class.; syn.: series, tenor).

In gen.:

ordinem sic definiunt compositionem rerum aptis et accommodatis locis,

Cic. Off. 1, 40, 142:

vis ordinis et collocationis,

id. ib. 1, 40, 142:

arbores in ordinem satae,

i. e. planted in a quincunx, Varr. R. R. 1, 7; cf. Cic. Caecil. 8, 22; id. Sen. 17, 59.—

Esp., right order, regular succession:

fatum appello ordinem seriemque causarum,

Cic. Div. 1, 55, 125:

nihil esse pulchrius in omni ratione vitae dispositione atque ordine,

Col. 12, 2:

adhibere modum quendam et ordinem rebus,

Cic. Off. 1, 5, 17:

mox referam me ad ordinem,

will soon bring myself to order, return to order, id. Ac. 2, 20, 67:

res in ordinem redigere,

to reduce to order, Auct. Her. 3, 9, 16; so,

in ordinem adducere,

Cic. Univ. 3:

ordinem conservare,

id. Rosc. Com. 2, 6:

eundem tenere,

to preserve, id. Phil. 5, 13, 35:

sequi,

id. Brut. 69, 244:

immutare,

to change, id. Or. 63, 214:

perturbare,

to disturb, id. Brut. 62, 223: cogere or redigere in ordinem, to reduce to order, to humble, degrade:

decemviri querentes, se in ordinem cogi,

Liv. 3, 51; 3, 35; Plin. Ep. 1, 23, 1; Quint. 1, 4, 3; so,

in ordinem redactus,

Suet. Vesp. 15; cf.

trop.: gula reprimenda et quasi in ordinem redigenda est,

Plin. Ep. 2, 6, 5.—

Adverb. expressions.

Ordine, in ordinem, per ordinem, in ordine, ex ordine, in order, in turn:

Hegioni rem enarrato omnem ordine,

Ter. Ad. 3, 2, 53; Plaut. Capt. 2, 3, 17; Ter. Heaut. 4, 3, 28:

interrogare,

Cic. Part. 1, 2:

tabulae in ordinem confectae,

id. Rosc. Com. 2, 6:

ordine cuncta exposuit,

Liv. 3, 50, 4; 30, 15, 1:

sortiti nocte singuli per ordinem,

Quint. 4, 2, 72:

hos Corydon, illos referebat in ordine Thyrsis,

Verg. E. 7, 20; id. A. 8, 629:

ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit ex ordine,

Cic. Verr. 2, 4, 64, § 143:

ordine se vocante,

when his turn came, Macr. S. 2, 2, § 12:

in ordine vicis,

Vulg. Luc. 1, 8.—

Ordine, regularly, properly, appropriately:

omnia ut quidque Egisti ordine scio,

Plaut. Ps. 5, 2, 15:

rem demonstravi ordine,

id. Mil. 3, 3, 2; id. Capt. 2, 3, 17 Brix ad loc.:

an id recte, ordine, e re publicā factum esse defendes?

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

si hoc recte atque ordine factum videtur,

id. Quint. 7, 28.—

Ex ordine, in succession, without intermission:

vendit Italiae possessiones ex ordine omnes,

Cic. Agr. 1, 2, 4:

septem illum totos perhibent ex ordine menses Flevisse,

Verg. G. 4, 507; cf. id. A. 5, 773.—

Extra ordinem.

Out of course, in an unusual or extraordinary manner:

extra ordinem decernere provinciam alicui,

Cic. Prov. Cons. 8, 19:

crimina probantur,

in an illegal manner, Dig. 48, 1, 8.—

Extraordinarily, i. e. uncommonly, eminently, especially:

ad eam spem, quam extra ordinem de te ipso habemus, accedunt tua praecipua,

Cic. Fam. 6, 5, 3.—

Transf. concr.

In gen.

Tres ordines lapidum, three courses of stones, Vulg. 3 Reg. 6, 36.—In building, a row, course, or layer of stones, etc.:

obstructis in speciem portis singulis ordinibus caespitum,

Caes. B. G. 5, 51:

alius insuper ordo adicitur,

id. ib. 7, 23: tot premit ordinibus caput, tiers or layers of ornaments, Juv. 6, 502. —

A row of benches or seats:

terno consurgunt ordine remi,

in three rows of oar-banks, Verg. A. 5, 120:

sex ordinum navem invenit Xenagoras,

Plin. 7, 56, 57, § 208.—In the theatre, a row of seats: post senatores ex vetere instituto quatuordecim graduum ordines equestri ordini assignati fuere, Suet. [p. 1278] Aug. 44:

sedisti in quatuordecim ordinibus,

Cic. Phil. 2, 18, 44.—

A train of servants or attendants:

comitum longissimus ordo,

Juv. 3, 284.—

In milit. lang.

A line or rank of soldiers in battle array:

auxilia regis nullo ordine iter fecerant,

Caes. B. C. 2, 26:

ne quisquam ordine egrederetur,

Sall. J. 45, 2:

nullo ordine commutato,

id. ib. 101, 2:

sine signis, sine ordinibus,

id. ib. 97, 5; so,

signa atque ordines observare,

to keep the ranks, remain in line, id. ib. 51, 1:

conturbare,

id. ib. 50, 4:

restituere,

id. ib. 51, 3; Liv. 2, 50; 8, 8.—

A band, troop, company of soldiers:

viri fortissimi atque honestissimi, qui ordines duxerunt,

who have led companies, have been officers, Cic. Phil. 1, 8, 20:

L. Pupius primipili centurio, qui hunc eundem ordinem in exercitu Pompeii antea duxerat,

Caes. B. C. 1, 13. —Hence,

A captaincy, a command: ordinem alicui adimere, Tab. Heracl. ap. Mazoch. p. 423, n. 47; cf.

on the contrary: alicui assignare,

Liv. 42, 34:

DARE,

Inscr. Orell. 3456:

centuriones ad superiores ordines transducere,

Caes. B. G. 6, 40; cf. id. ib. 5, 4, 4.—

Ordines, chieftains, captains:

tribunis militum primisque ordinibus convocatis,

the captains of the first companies, Caes. B. G. 6, 7 fin.; Liv. 30, 4, 1.—

In a polit. respect, an order, i. e. a rank, class, degree of citizens:

et meus med ordo inrideat,

Plaut. Aul. 2, 2, 55.—In the time of Cicero there were three principal classes, ordo senatorius, equester, and plebeius:

Fidiculanius cujus erat ordinis? senatoril,

Cic. Clu. 37, 104; id. Fl. 18, 43:

proximus est huic dignitati equester ordo,

Cic. Dom. 28, 74; Suet. Aug. 41:

inferiores loco, auctoritate, ordine,

Cic. Verr. 2, 1, 48, § 127: ordo amplissimus, i. e. the Senate:

quem absentem in amplissimum ordinem cooptarunt,

id. Cael. 2, 5;

also termed SPLENDIDISSIMVS ORDO,

Inscr. Orell. 1180; 1181; and simply ordo, the order, for the Senate:

ordo Mutinensis,

Tac. H. 2, 52; Inscr. Grut. 425, 1:

trecentos ex dediticiis electos utriusque ordinis,

i. e. of the two upper classes, Suet. Aug. 15.—

In gen., a class, rank, station, condition:

mearum me rerum aequom'st novisse ordinem,

Plaut. Trin. 2, 4, 50:

publicanorum,

Cic. Fam. 13, 9, 2:

aratorum, pecuariorum, mercatorum,

id. Verr. 2, 2, 6, § 17:

homo ornatissimus loco, ordine, nomine,

id. ib. 2, 1, 48, §

127: libertini,

Suet. Gram. 18.—So in the inscrr.: SACERDOTVM, HARVSPICVM, etc., Grut. 320, 12; 304, 7; 302, 2 et saep.; so,

grammatici alios auctores in ordinem redigerunt, alios omnino exemerant numero,

recognized among, placed in the rank of, Quint. 1, 4, 3.—

Esp. (eccl. Lat.), an order in the church, an ecclesiastical rank or office:

ordines sacerdotum et Levitarum,

Vulg. 2 Esdr. 13, 30:

secundum ordinem Melchisedek,

id. Psa. 109, 5.

per-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3 (old form of the pluperf. percepset for percepisset, Poët. ap. Cic. Off. 3, 26, 98; v. Trag. Rel. p. 207 Rib.), v. a. [capio], to take wholly, to seize entirely (cf. occupo).

Lit.

To take possession of, to seize, occupy:

mihi horror misero membra percipit dictis tuis,

Plaut. Am. 5, 1, 66:

priusquam percipit (eum) insania,

id. Men. 5, 5, 22; id. Stich. 2, 2, 17:

neque urbis odium me umquam percipit,

Ter. Eun. 5, 5, 2:

vitae percipit humanos odium,

Lucr. 3, 80; 5, 605.—

To take to one's self, to assume:

varii sensus animantibus insunt, quorum quisque suam proprie rem percipit in se,

Lucr. 6, 985:

rigorem,

Ov. M. 4, 745:

colorem,

Plin. 21, 5, 13, § 26:

sucum thymi,

Col. 11, 3, 40.—

To get, obtain, receive:

serere, percipere, condere fructus,

to gather, collect, Cic. Sen. 7, 24:

praemia,

Caes. B. C. 2, 32:

fructum ex oleā,

Plin. 15, 1, 1, § 3:

civitatem ab aliquo,

Just. 43, 5, 13:

hereditatem,

Suet. Tib. 15; Petr. 141.—

Trop. (so most freq. in class. lang.; syn.: sentio, intellego, comprehendo).

To perceive, observe:

ne, quod hic agimus, erus percipiat fieri,

Plaut. Curc. 1, 3, 2:

quod neque oculis, neque auribus, neque ullo sensu percipi potest,

Cic. Or. 2, 8:

crebraeque nunc querelae, nunc minae percipiebantur,

were heard, Caes. B. C. 3, 84; Liv. 2, 3, 5:

quae dicam,

i. e. hear, Cic. Cat. 1, 11, 27:

et aures, cum sonum percipere debeant,

id. N. D. 2, 56, 141; so,

percipe auribus,

hear, give ear, Vulg. Psa. 16, 1 et saep.—

To feel:

neque majorem voluptatem ex infinito tempore aetatis percipi posse, quam ex hoc percipiatur,

Cic. Fin. 1, 19, 63:

voluptatem,

id. ib. 1, 11, 37:

luctus,

id. Fam. 14, 11:

dolores,

id. ib. 14, 11:

gaudia,

Ov. P. 2, 1, 60.—

To learn, [p. 1335] know, conceive, comprehend, understand, perceive, etc.:

res percepta et cognita,

Cic. Ac. 2, 14, 44:

percipere et comprehendere,

id. ib. 2, 8, 26:

cognosci et percipi posse,

id. Fin. 1, 19, 64:

aliquid animo,

id. de Or. 1, 28, 127:

artificium aliquod,

id. ib. 1, 28, 127:

virtutem et humanitatem,

id. Q. Fr. 1, 1, 10:

philosophiam,

id. de Or. 1, 51, 219:

praecepta artis,

id. Off. 1, 18, 60:

omnium civium nomina perceperat,

knew, id. Sen. 7, 21:

nomen Graecum, sed perceptum usu a nostris,

known, id. N. D. 2, 36, 91.—Hence, perceptus, a, um, P. a., perceived, observed. —Hence, subst.: percep-ta, ōrum, n., doctrines, principles, rules of an art or science: percepta appello, quae dicuntur Graecis theôrêmata, Cic. Fat. 6, 11. — Sing.:

pro percepto liquere,

as proved, certain, Gell. 14, 1, 11.