agrum+vr

ăger, gri, m. [agros; Germ. Acker, Eng. acre, Sanscr. agras = surface, floor; Grimm conjectured that it was connected with ago, agô, a pecore agendo, and this was the ancient view; cf. Varr. L. L. 5, § 34 Müll., and Don. ad Ter. Ad. 3, 3, 47; so the Germ. Trift = pasture, from treiben, to drive].

In an extended sense, territory, district, domain, the whole of the soil belonging to a community (syn.: terra, tellus, arvum, solum, rus, humus; opp. terra, which includes [p. 70] many such possessions taken together; cf.

Nieb. Röm. Gesch. 2, 694 sq.): Ager Tusculanus,... non terra,

Varr. L. L. 7, 2, 84:

praedā atque agro adfecit familiares suos,

Plaut. Am. 1, 1, 38:

abituros agro Achivos,

id. ib. 1, 53, 71:

ut melior fundus Hirpinus sit, sive ager Hirpinus (totum enim possidet), quam, etc.,

Cic. Agr. 3, 2: fundum habet in agro Thurino, id. Fragm. ap. Quint. 4, 2, 131 (pro Tull. 14):

Rhenus, qui agrum Helvetium a Germanis dividit,

Caes. B. G. 1, 2 Herz.:

ager Noricus,

id. ib. 1, 5:

in agro Troade,

Nep. Paus. 3:

in agro Aretino,

Sall. C. 36, 1:

his civitas data agerque,

Liv. 2, 16:

in agro urbis Jericho,

Vulg. Josue, 5, 13.—In the Roman polity: ager Romanus, the Roman possessions in land (distinguished from ager peregrinus, foreign territory) was divided into ager publicus, public property, domains, and ager privatus, private estates; v. Smith's Dict. Antiq., and Nieb. Röm. Gesch. 2, 695 and 696; cf. with 153 sq.—

In a more restricted sense.

Improdued or productive land, a field, whether pasture, arable, nursery ground, or any thing of the kind; cf. Doed. Syn. 3, 7 sq.; 1, 71; Hab. Syn. 68, and Herz. ad Caes. B. G. 7, 13:

agrum hunc mercatus sum: hic me exerceo,

Ter. Heaut. 1, 1, 94:

agrum de nostro patre colendum habebat,

id. Phorm. 2, 3, 17:

ut ager quamvis fertilis, sine culturā fructuosus esse non potest,

Cic. Tusc. 2, 5; id. Fl. 29:

agrum colere,

id. Rosc. Am. 18:

conserere,

Verg. E. 1, 73:

agrum tuum non seres,

Vulg. Lev. 19, 19:

(homo) seminavit bonum semen in agro suo,

ib. Matt. 13, 24; ib. Luc. 12, 16. —

19, 12, 8.—Of a place of habitation in the country, estate, villa:

in tuosne agros confugiam,

Cic. Att. 3, 15 (so agros, Hom. Od. 24, 205).—

The fields, the open country, the country (as in Gr. agros or agroi), like rus, in opp. to the town, urbs (in prose writers generally only in the plur.), Ter. Eun. 5, 5, 2:

homines ex agris concurrunt,

Cic. Verr. 2, 4, 44:

non solum ex urbe, sed etiam ex agris,

id. Cat. 2, 4, 8:

annus pestilens urbi agrisque,

Liv. 3, 6; id. 3, 32:

in civitatem et in agros,

Vulg. Marc. 5, 14.—And even in opp. to a village or hamlet, the open field:

sanum hominem modo ruri esse oportet, modo in urbe, saepiusque in agro,

Cels. 1, 1.—

Poet., in opp. to mountains, plain, valley, champaign:

ignotos montes agrosque salutat,

Ov. M. 3, 25.—

As a measure of length (opp. frons, breadth):

mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum Hic dabat,

in depth, Hor. S. 1, 8, 12.

con-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. convenibo, Plaut. Cas. 3, 2, 18), v. n. and a.

To come together, meet together, assemble (class. and freq.).

In gen.:

milites, qui ex provinciā convenerant,

Caes. B. G. 1, 8:

omnes... eo convenerant,

id. ib. 3, 16:

totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

id. ib. 1, 30:

quanto multitudo hominum ad hoc judicium,

Cic. Rosc. Am. 5, 11:

amici privatique hospites ad eum defendendum convenerunt,

Nep. Timoth. 4, 2:

ad clamorem hominum,

Caes. B. G. 4, 37:

ad delectationem,

Quint. 3, 4, 6:

Pericles, cum haberet collegam Sophoclem, iique de communi officio convenissent,

id. Off. 1, 40, 144:

nunc ita convenimus, ut possemus dicere, etc.,

id. Phil. 3, 2, 5:

quoniam convenimus ambo,

Verg. E. 5, 1; id. A. 1, 361 al.—With the place to or at which, usu. designated by in and acc.:

mei capitis servandi causā Romam Italia tota convenit,

Cic. Pis. 15, 34; id. Div. 2, 23, 50:

unum in locum omnes,

Caes. B. G. 4, 19:

in coetus scholarum,

Quint. 2, 9, 2:

in consilium frequentes,

Cic. Verr. 2, 2, 29, § 71:

reguli in unum convenere,

Sall. J. 11, 2:

tribuni plebis non desistebant clam inter se convenire,

Cic. Agr. 2, 5, 12:

et ex proximis hibernis et a Caesare conventura subsidia,

Caes. B. G. 5, 28 fin.: convenientis manus dissipare, Auct. B. G. 8, 6.—Rarely with in and abl., or with advv. of place (mostly post-Aug.):

uno in loco omnes adversariorum copiae convenissent,

Cic. Div. 2, 24, 52 B. and K.; cf.: quanta illic multitudo convenisse dicebatur, id. Verr. 2, 2, 66, § 160 B. and K. (al. illuc):

in coloniā Agrippiensi in domum privatam conveniunt,

Tac. H. 4, 55.—

Transf., of inanim. and abstr. subjects:

munera multa huc ab amatoribus,

Plaut. Ps. 1, 2, 44:

huc convenit utrumque bivium,

Plin. 6, 28, 32, § 144; cf.:

oppi dum in quo omnis negotiatio ejus (Arabiae) convenit,

id. 6, 28, 32, § 157:

cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur,

Cic. Rosc. Am. 22, 62; so id. ad Q. Fr. 1, 4, 4.—

In partic.

Publicist. t. t. of civil communities which belong in jurisdiction to some chief city:

ex his civitatibus, quae in id forum convenirent,

Cic. Verr. 2, 2, 15, § 38:

Carthaginem conveniunt populi LXV.,

Plin. 3, 3, 4, § 25; cf.:

ibi Aethiopicae convenere naves,

id. 5, 28, 29, § 105.—

Jurid. t. t.:

in manum, of a woman who in marriage (by usus, confarreatio, or coëmptio, q. v.) comes into the hands (manus) of her husband,

Cic. Fl. 34, 84; id. Top. 3, 14; Quint. 5, 10, 62; Gai Inst. 3, 84:

viro in manum,

Cic. Top. 4, 23:

in manum flaminis,

Tac. A. 4, 16 et saep.—

In the same sense: in matrimonium alicujus,

Dig. 45, 1, 121, § 1:

in matrimonium cum viro,

to marry, Gell. 18, 6, 8; or, in nuptias, Cod. Th. 3, 7, 11.—

Act., to go to one to speak to him, make a request of him, etc., to address, accost, meet, visit:

haut multos homines nunc videre et convenire quam te mavellem,

Plaut. Mil. 2, 2, 16; id. Pers. 5, 2, 74 al.; Ter. And. 1, 3, 22:

(Helvetii) cum eum (sc. Caesarem) in itinere convenissent,

Caes. B. G. 1, 27:

adversarios ejus,

Nep. Dion, 8, 3:

illum Atilium,

Cic. Rosc. Am. 18, 50:

neminem conveni—convenio autem cottidie plurimos—quin omnes, etc.,

id. Fam. 9, 14, 1:

Bruti pueri Laodiceae me convenerunt,

id. ib. 3, 7, 1.— Pass.:

Balbus tantis pedum doloribus afficitur, ut se conveniri nolit,

Cic. Fam. 6, 19, 2:

nec eum (Lentulum) a minore Balbo conventum,

id. Att. 9, 6, 1:

quod conveniundi patris me tempus capere jubebat,

Ter. Phorm. 5, 4, 9; Cic. Fam. 1, 8, 7; Nep. Dion, 9, 3 al. — Absol.:

aditum petentibus conveniendi non dabat,

Nep. Paus. 3, 3.—

Jurid. t. t., to meet one judicially, to sue, bring an action against, summon before a tribunal:

ut heredes ex stipulatu conveniri possint,

Dig. 10, 2, 20; 50, 1, 17:

de peculio,

Paul. Sent. 2, 31:

pro parte dimidiā,

Dig. 17, 1, 59 et saep.—Also with abstr. objects:

dolum aut culpam eorum,

Dig. 26, 7, 38:

nomen,

ib. 42, 1, 15.

Pregn.

To come together, to unite, join, combine, couple (cf. coëo, II.).

Lit., so mostly of the coition of animals, Lucr. 2, 922; Plin. 11, 24, 29, § 85; App. M. 6, p. 177, 38 al.—Of the union of atoms:

Tandem conveniant ea (primordia) quae convecta repente Magnarum rerum fiunt exordia,

Lucr. 5, 429.—

Trop.

With personal subject, to agree with in wishes, decisions, etc., to accord, harmonize (rare;

late Lat.),

Hyg. Astr. 2, 4; Dig. 9, 2, 27, § 29; Paul. Sent. 1, 1, § 5 (but in Plaut. Ps. 1, 5, the v. 130 is spurious; v. Ritschl, prol. ad Trin. p. 131).—Far more freq.,

Res convenit or impers. convenit, it is agreed upon, or there is unanimity in respect to something, the matter is decided.

Res convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, or absol.:

cum his mihi nec locus nec sermo convenit,

Plaut. Ps. 4, 7, 10:

haec fratri mecum non conveniunt neque placent,

Ter. Ad. 1, 1, 34:

de dote mecum conveniri nil potest,

Plaut. Trin. 2, 4, 168:

hoc mihi cum tuo fratre convenit,

Cic. Fin. 5, 29, 87; Liv. 2, 39, 8; Quint. 3, 6, 91:

pax, quae cum T. Quinctio convenisset,

Liv. 34, 43, 2; cf.:

pax convenit,

Sall. J. 38 fin.; Liv. 1, 3, 5; 30, 43, 8:

in eas condiciones cum pax conveniret,

id. 29, 12, 14 al.; and:

cum imperatoribus Romanis pacem conventam fuisse,

Sall. J. 112, 2:

ratio accepti atque expensi inter nos,

Plaut. Most. 1, 3, 146:

eo signo quod convenerat revocantur,

Caes. B. C. 1, 28:

quod tempus inter eos committendi proelii convenerat,

id. B. G. 2, 19:

neminem voluerunt majores nostri esse judicem, nisi qui inter adversarios convenisset,

Cic. Clu. 43, 120; so,

judex inter eos,

Val. Max. 2, 8, 2:

posse rem convenire... si posset inter eos aliquid convenire,

Cic. Leg. 1, 20, 53:

dum rem conventuram putamus,

id. Att. 9, 6, 2:

si in eo manerent, quod convenisset,

Caes. B. G. 1, 36: [p. 463] in colloquium convenit;

condiciones non convenerunt,

Nep. Hann. 6, 2; cf. Liv. 30, 40, 14; 38, 11, 1 al.:

postquam ardentia vidit castra magister equitum (id convenerat signum),

id. 9, 23, 15:

signum,

Suet. Oth. 6:

omnia conventura,

Sall. J. 83, 2.— Pass.:

pacem conventam frustra fuisse,

Sall. J. 112, 2:

quibus conventis,

Liv. 30, 43, 7.—

Convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, with ut, the acc. and inf., with de and abl., or absol.:

mihi cum Deiotaro convenit, ut, etc.,

Cic. Att. 6, 1, 14:

idne agebas, ut tibi cum sceleratis, an ut cum bonis civibus conveniret?

id. Lig. 6, 18:

quicum optime convenisset,

id. Verr. 2, 4, 66, § 147:

nunc ita convenit inter me atque hunc, ut, etc.,

Plaut. Capt. 2. 3, 19:

non modo inter Patres, sed ne inter consules quidem ipsos satis conveniebat,

Liv. 2, 23, 14:

conveniat mihi tecum necesse est, ipsum fecisse, etc.,

Cic. Rosc. Am. 29, 79; Sen. Ben. 7, 4, 5; id. Brev. Vit. 7, 3:

inter omnis vero convenit, Sibyllam ad Tarquinium Superbum tris libros attulisse,

Plin. 13, 13, 27, § 88; cf. Suet. Vesp. 25: convenit, jam inde per consules reliqua belli perfecta, it is generally asserted, homologeitai, Liv. 9, 16, 1; cf. Suet. Claud. 44 et saep.:

cum de facto convenit, et quaeritur, etc.,

Cic. Inv. 1, 8, 11; id. Fin. 4, 26, 72:

de duobus minus convenit,

Liv. 2, 33, 2; Quint. 1, 4, 17; Col. 2, 9 init.; Sen. Clem. 2, 7, 4; Gell. 2, 22, 2:

quamquam de hoc parum convenit,

Quint. 5, 10, 2:

quaedam sunt, de quibus inter omnes convenit,

id. 2, 12, 2; 4, 5, 28; Cic. N. D. 2, 4, 9; Liv. 42, 25, 11; Sen. Q. N. 2, 12, 2; Plin. Pan. 29, 5:

ubi de pace non convenit, signa cecinere,

Flor. 2, 6, 59 al.:

convenit, victi utri sint eo proelio, Urbem, agrum, etc.... seque uti dederent,

Plaut. Am. 1, 1, 70:

convenerat, ne interloquereris,

Sen. Clem. 1, 9, 9; cf.:

quibus consulibus interierit non convenit,

Nep. Hann. 13, 1:

pacto convenit, etc.,

Liv. 24, 6, 7; Plaut. Aul. 2, 2, 80:

omnis exercitus, uti convenerat. Numidiā deductus, etc.,

Sall. J. 39, 4:

Patres igitur jurati (ita enim convenerat),

Liv. 30, 40, 12:

pro argento si aurum dare mallent, darent convenit,

id. 38, 11, 8.—

To fit with, in, or to something, to suit, be adapted to.

Lit. (rare):

quae (cupa) inter orbes conveniat... quae (fistula) in columellam conveniat,

Cato, R. R. 21, 1:

conveniebatne in vaginam tuam machaera militis?

Plaut. Ps. 4, 7, 85:

si cothurni laus illa esset, ad pedem apte convenire,

Cic. Fin. 3, 14, 46.—More freq.,

Transf.: res convenit, or impers. convenit, the thing (or it) is fit, becoming, seemly, suitable, appropriate, proper, serviceable for something, it becomes, = consentit, congruit.

Res convenit, constr. with in or ad aliquid, cum aliquā re, the dat., acc., acc. and inf., or absol.

In or ad aliquid:

ceterae vites in quemvis agrum conveniunt,

Cato, R. R. 6 fin.; cf. Varr. R. R. 1, 19, 1:

quid minus in hunc ordinem convenit? etc.,

Cic. Phil. 9, 4, 8:

convenire quae vitia in quemvis videntur potius, etc.,

id. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 23, 65:

hoc in te unum,

id. N. D. 2, 29, 74 Orell. N. cr. nullam contumeliam jacere potueris, quae non ad maximam partem civium conveniret, id. Sull. 7, 23.—

Cum aliquā re:

haec tua deliberatio non mihi convenire visa est cum oratione Largi,

Cic. Fam. 6, 8, 2; so id. Fin. 3, 22, 73 al.—

With dat.:

num videntur convenire haec nuptiis?

Ter. And. 2, 2, 29; so Cic. Prov. Cons. 17, 41; id. Fin. 3, 22, 74; Sall. J. 85, 40; Quint. 6, 3, 25; Suet. Galb. 14 et saep.—

With acc.:

itidem ut tempus anni, aetatem aliam aliud factum convenit,

Plaut. Merc. 5, 4, 24 dub. (Lachm. ap. Lucr. p. 64, conj. condecet).—

With acc. and inf.:

hoc non convenit, me... agrum habere,

Plaut. Trin. 3, 2, 55; so Prop. 2, 1, 41.—

With in and abl.:

nihil autem minus in perfecto duce quam festinationem... convenire arbitrabatur,

Suet. Aug. 25.—

Absol.: hanc mi expetivi, contigit;

conveniunt mores, etc.,

Ter. And. 4, 2, 13:

nomen non convenit,

id. ib. 5, 4, 39; id. Phorm. 1, 2, 3 (cf. impers.: rationes conferatis; adsidunt;

subducunt: ad nummum convenit,

Cic. Att. 5, 21, 12):

non bene conveniunt, nec in unā sede morantur Majestas et amor,

Ov. M. 2, 846:

medius ille orationis modus maxime convenit,

Quint. 6, 2, 19 et saep.—

Convenit, impers., constr. with a clause as subject (so esp. freq. in Lucr. and the elder Pliny).

Haud convenit, unā ire cum amicā imperatorem in viā, Ter. Eun. 3, 2, 41:

convenit illud in his rebus obsignatum habere, Lucr 2, 582: per se sibi vivere,

id. 3, 685:

dicere causas leti,

id. 6, 708 et saep.:

quo maxime contendi conveniat,

Caes. B. G. 7, 85, 2:

convenit Evandri victos discedere ad urbem,

Verg. A. 12, 184; so Hor. A. P. 226; Vell. 1, 3, 2; Quint. 7, 3, 9; Plin. 18, 13, 33, § 126; cf. id. 33, 1, 5, § 15 Sillig.—

With ut:

quī enim convenit, ut? etc.,

Cic. Phil. 7, 2, 4 (al. evenit):

si tibi curae Quantae conveniat Munatius,

Hor. Ep. 1, 3, 31; cf. Quint. 8, 6, 63. —To express assent:

convenit,

well, it is agreed, Plaut. Cas. 2, 3, 54.—Hence,

convĕnĭens, entis, P. a.

(Acc. to II. A. 2.) Agreeing, consistent, accordant, harmonious (syn.:

consentiens, concors, congruens): bene convenientes propinqui,

Cic. Off. 1, 17, 58; cf.:

convenientes optime propinqui cognatique,

id. Rosc. Am. 34, 96; Suet. Tib. 7:

recta et convenientia et constantia natura desiderat,

Cic. Off. 3, 8, 35:

conveniens et conjuncta constantia inter augures,

id. Div. 2, 39, 82:

motus,

Lucr. 1, 1029; cf.:

inter se motus,

id. 2, 941.—More frequently,

(Acc. to II. B. 2.) Fitting to something, appropriate to, meet, fit, suitable, = congruens; constr. with cum, the dat., ad aliquid, inter se, in and acc. or abl., or absol.

With cum (rare): motus oris conveniens cum ipsius verbi demonstratione, Nigid. ap. Gell. 10, 4, 4:

dies conveniens cum populi vultu,

Ov. P. 2, 1, 28.—

With dat. (very freq.):

nihil in hac praeclarā epistulā scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis ejus reperietis,

Cic. Fin. 2, 31, 99; Quint. 3, 11, 20; 6, 3, 102 al.; Suet. Tib. 50; Hor. A. P. 316; Ov. P. 3, 9, 36 et saep.:

aut sibi convenientia finge,

Hor. A. P. 119; cf. Quint. 11, 1, 11:

bono civi convenientissimum credidi amplecti, etc.,

Plin. Ep. 3, 18, 1:

disciplina convenientissima,

Vell. 1, 6, 3.—

Ad aliquid (rare):

nihil est tam conveniens ad res vel secundas vel adversas,

Cic. Lael. 5, 17:

sonus ad formam tauri,

Ov. Ib. 436.—

In aliquid (very rare):

forma in illam conveniens amplitudinem,

Vell. 2, 29, 2.—

In aliquā re:

gratulatio conveniens in eā victoriā,

Liv. 45, 19, 3.—

Inter se (rare):

in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

Cic. Off. 1, 40, 144:

inter se motus,

Lucr. 2, 941.—

Absol. (rare):

quod sit aptum atque conveniens,

Quint. 5, 10, 123:

toga,

fitting, fitting close, Ov. A. A. 1, 514:

nihil convenientius ducens, quam, etc.,

Suet. Aug. 10.—

Conveniens est = convenit, consentaneum est, it is fit, proper, becoming, suitable (post-Aug. and rare; cf.

congruens): convenientius est dici,

Plin. 34, 7, 16, § 35.— Sup., Plin. Pan. 87, 1; id. Ep. 10, 3 (20), 2.— Adv.: convĕnĭen-ter, fitly, suitably, conformably, consistently (syn.. congruenter, constanter; class.;

most freq. in Cic.): convenienter cum naturā vivere (with congruere),

Cic. Tusc. 5, 28, 82:

convenienter naturae vivere (with congruenter),

id. Fin. 3, 7, 26; cf. id. Off. 3, 3, 13 al.; Hor. Ep. 1, 10, 12:

convenienter sibi dicere (with constanter),

Cic. Tusc. 5, 9, 26; Ov. A. A. 3, 546:

convenienter ad praesentem fortunae statum loqui,

Liv. 23, 5, 4.— Sup., Aug. Civ. Dei, 18, 44.—

con-ventum, i, n. (acc. to II. A. 2.), an agreement, compact, covenant, convention, accord (in good prose):

facere promissa, stare conventis, reddere deposita,

Cic. Off. 3, 25, 95; 1, 10, 32; id. Part. Or. 37, 130; Liv. 29, 24, 3; Sil. 1, 10 al.—As a jurid. expression, very freq. in the connection pactum conventum (for which the MSS. sometimes, perh. through interpolation, give pactum et conventum), Cic. Part. Or. 37, 130; id. de Or. 2, 24, 100; id. Caecin. 18, 51; id. Att. 6, 3, 1; Juv. 6, 25; v. pactum.

dī-vĭdo, vīsi, vīsum, 3 ( perf. sync. divisse, Hor. S. 2, 3, 169), v. a. [root vidh-, to part, split; Sanscr. vidhyati, to penetrate, whence vidhava; Lat. vidua].

To force asunder, part, separate, divide (very freq. and class.; cf.: distribuo, dispertio; findo, scindo, dirimo, divello, separo, sejungo, segrego, secerno).

Lit.: Europam Libyamque rapax ubi dividit unda, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 20; and id. N. D. 3, 10:

discludere mundum membraque dividere,

Lucr. 5, 440; cf.:

si omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum,

Cic. N. D. 3, 12:

crassum aërem,

id. Tusc. 1, 19 fin. (with perrumpere); cf.

nubila,

Hor. C. 1, 34, 6:

muros,

to break through, Verg. A. 2, 234:

marmor cuneis,

to split, Plin. 36, 5, 4, § 14; cf.:

hunc medium securi,

Hor. S. 1, 1, 100:

mediam frontem ferro,

Verg. A. 9, 751; also simply, insulam, for to divide into two parts, Liv. 24, 6.— Poet.:

vagam caelo volucrem,

i. e. to cleave, to shoot, Sil. 2, 90:

sol... in partes non aequas dividit orbem,

Lucr. 5, 683;

so Galliam in partes tres,

Caes. B. G. 1, 1:

vicum in duas partes flumine,

id. ib. 3, 1, 6:

civitatem Helvetiam in quatuor pagos,

id. ib. 1, 12, 4:

populum unum in duas partes,

Cic. Rep. 1, 19; cf. Caes. B. G. 7, 32, 5; id. B. C. 1, 35, 3:

divisi in factiones,

Suet. Ner. 20 et saep.—

Transf.

For distribuere, to divide among several, to distribute, apportion:

praedam,

Plaut. Rud. 4, 3, 72:

argentum,

id. Aul. 2, 2, 3:

pecudes et agros,

Lucr. 5, 1109; cf.

agros,

Cic. Rep. 2, 18:

agrum viritim,

id. Brut. 14, 57; cf.:

bona viritim,

id. Tusc. 3, 20, 48:

munera, vestem, aurum, etc.,

Suet. Aug. 7 et saep.:

nummos in viros,

Plaut. Aul. 1, 2, 30:

Thracia in Rhoemetalcen inque liberos Cotyis dividitur,

Tac. A. 2, 67; cf. id. ib. 3, 38. So of distributing troops in any place:

equitatum in omnes partes,

Caes. B. G. 6, 43, 4:

exercitum omnem passim in civitates,

Liv. 28, 2; cf. id. 6, 3 fin.:

Romanos in custodiam civitatium,

id. 43, 19; cf. id. 37, 45 fin.; cf.

also: conjuratos municipatim,

Suet. Caes. 14:

agros viritim civibus,

Cic. Rep. 2, 14; so with dat. (most freq.):

agrum sordidissimo cuique,

Liv. 1, 47; cf. id. 34, 32; Suet. Caes. 20 et saep.:

tabellas toti Italiae,

Cic. Sull. 15:

praedam militibus,

Sall. J. 91, 6:

loca praefectis,

Liv. 25, 30:

duo praedia natis duobus,

Hor. S. 2, 3, 169:

oscula nulli,

id. C. 1, 36, 6 et saep.; cf.

in double construction: divisit in singulos milites trecenos aeris, duplex centurionibus, triplex equiti,

Liv. 40, 59:

inter participes praedam,

Plaut. Pers. 5, 1, 5; so,

inter se,

id. Poen. 3, 5, 30; Nep. Thras. 1 fin.:

per populum fumantia (liba),

Ov. F. 3, 672; so,

agros per veteranos,

Suet. Dom. 9:

dimidiam partem cum aliquo,

Plaut. Aul. 4, 10, 37; so id. Am. 5, 1, 73; id. Stich. 5, 4, 15:

praemia mecum,

Ov. F. 4, 887.— Absol.:

non divides (with dispertire),

Plaut. Aul. 2, 4, 4; so Liv. 44, 45; Ov. M. 13, 102 al.—

In mercant. lang. like distrahere and divendere, to sell piecemeal, in parcels, to retail, Suet. Caes. 54; id. Ner. 26.—

In mal. part., Plaut. Aul. 2, 4, 4 Wagner; 7; cf. Petr. 11 Büch.—

Trop.

In gen.:

bona tripartito,

Cic. Tusc. 5, 13 fin.:

annum ex aequo,

Ov. M. 5, 565:

horas (bucina),

Luc. 2, 689:

tempora curarum remissionumque,

Tac. Agr. 9:

dignitatem ordinum,

id. A. 13, 27:

et explanare ambigua,

Cic. Or. 32 fin.:

idem genus universum in species certas partietur et dividet,

id. ib. 33, 117; cf.

of logical or rhet. division,

id. Fin. 2, 9, 28; Quint. 3, 6, 37 et saep.: verba, to divide at the end of the line, Suet. Aug. 87:

nos alio mentes, alio divisimus aures,

Cat. 62, 15; cf.:

animum nunc huc celerem, nunc dividit illuc,

Verg. A. 4, 285.—

In partic.

Sententiam, polit. t. t., to divide the question, i. e. to take the vote separately upon the several parts of a motion or proposition:

divisa sententia est postulante nescio quo,

Cic. Mil. 6, 14; id. Fam. 1, 2; Plin. Ep. 8, 14, 15; Sen. Ep. 21; id. Vit. Beat. 3. The expression used in requiring this was DIVIDE, Ascon. Cic. Mil. 6, 14.—

(Acc. to A. 2. a.) To distribute, apportion:

sic belli rationem esse divisam, ut, etc.,

Caes. B. C. 3, 17, 3:

haec temporibus,

Ter. And. 3, 1, 18;

Just. Praef. § 3: ea (negotia) divisa hoc modo dicebantur, etc.,

Sall. C. 43, 2.—

Pregn., to break up, dissolve, destroy = dissolvere:

nostrum concentum,

Hor. Ep. 1, 14, 31:

ira fuit capitalis ut ultima divideret mors,

id. S. 1, 7, 13:

dividitur ferro regnum,

Luc. 1, 109; cf.:

dividimus muros, et moenia pandimus urbis,

Verg. A. 2, 234.—

To accompany, i. e. to share upon an instrument a song sung by a voice:

grata feminis Imbelli cithara carmina divides,

Hor. C. 1, 15, 15.

To divide, separate, part from; to remove from (class.).

Lit.:

flumen Rhenus agrum Helvetium a Germanis dividit... flumen Rhodanus provinciam nostram ab Helvetiis dividit,

Caes. B. G. 1, 2, 3; 1, 8, 1; 5, 11, 9:

Macedoniam a Thessalia,

id. B. C. 3, 36, 3:

Gallos ab Aquitanis,

id. B. G. 1, 1, 2 al.:

tota cervice desecta, divisa a corpore capita,

Liv. 31, 34, 4:

populum distribuit in quinque classes, senioresque a junioribus divisit,

Cic. Rep. 2, 22:

tam multa illa meo divisast milia lecto, Quantum, etc.,

Prop. 1, 12, 3; cf.:

dextras miseris complexibus,

Stat. Th. 3, 166:

tuis toto dividor orbe rogis,

Ov. Pont. 1, 9, 48:

dividor (sc.: ab uxore) haud aliter, quam si mea membra relinquam,

Ov. Tr. 1, 3, 73; cf. Prop. 1, 12, 10:

(Italiam) Longa procul longis via dividit invia terris,

separates, keeps distant, Verg. A. 3, 383; cf. id. ib. 12, 45:

discedite a contactu ac dividite turbidos,

Tac. A. 1, 43 fin. —

Trop., to separate, distinguish:

legem bonam a mala,

Cic. Leg. 1, 16, 44:

defensionem (opp. se comitem exitii promittebat),

Tac. A. 3, 15. —

Transf., for distinguere (II.), to distinguish, decorate, adorn (very rare):

qualis gemma micat, fulvum quae dividit aurum,

Verg. A. 10, 134:

scutulis dividere,

Plin. 8, 48, 74, § 196.—Hence, dīvīsus, a, um, P. a., divided, separated:

divisior,

Lucr. 4, 962.— Adv.

dīvīse, distinctly, separately, Gell. 1, 22, 16; 7, 2 fin.; Tert. Carn. Chr. 13.—

dīvīsim, separately, Hier. Ep. 100, 14.

transcendo or trans-scendo, di, sum, 3, v. a. and n. [scando], to climb, pass, cross, or step over, to overstep, surmount.

Lit. (freq. and class.; cf.: supero, transgredior).

Neutr.:

est periculum me ab asinis ad boves transcendere,

Plaut. Aul. 2, 2, 58:

transcendere in hostium naves,

Caes. B. G. 3, 15; id. B. C. 1, 58:

in Italiam (Hasdrubal),

Liv. 28, 42, 14:

in fines hostium,

id. 3, 8, 4:

in Latinum agrum,

id. 4, 53, 2:

in Sedetanum agrum,

id. 28, 31, 7; cf.: per Vescinos in Campaniam Falernumque agrum, id. 10, 20, 1; 31, 29, 6; 36, 24, 4.—

Act.: fossam transire et maceriam transcendere conantur. Caes. B. G. 7, 70:

fossas,

id. B. C. 3, 46:

valles,

id. ib. 1, 68:

Caucasum,

Cic. Rep. 6, 20, 22:

Alpes,

id. Cat. 4, 3, 6; Liv. 5, 34, 8; 5, 35, 1:

Apenninum,

id. 22, 1, 1:

Taurum,

Just. 11, 8, 2:

flumen exercitu,

Tac. A. 4, 44:

limen,

Prop. 1, 14, 19 et saep.—

Trop., to pass over, to overstep, surpass, exceed, transcend (rare; not in Cic.).

Neutr.:

ad leviora,

to pass over, make a transition, Quint. 7, 1, 21:

ad majora,

Vell. 2, 130, 3: ex minore aetate in majorem, Hyg. ap. Gell. 16, 6, 15. — Absol.:

ut non abrupte cadere in narrationem, ita non obscure transcendere,

Quint. 4, 1, 79. —

Act.:

transcendere fines Juris,

to orerstep, transgress, Lucr. 3, 60:

transcendere ordinem aetatis, naturae, moris Macedonum, juris gentium,

Liv. 40, 11, 7; cf. id. 40, 9, 8:

prohibita impune,

Tac. A. 3, 54:

nec declinari transcendique posse agmina fati,

Gell. 7 (6), 2, 5.—

To excel, exceed, surpass, transcend:

aetatem primae juventae,

Col. 1, 8, 3:

at tu transcendes, Germanice, facta tuorum,

Sil. 3, 607:

annos factis,

id. 4, 428:

florentes annos viribus,

id. 1, 226:

vota transcendi mea,

Sen. Thyest. 912:

aliquem aetate,

id. Troad. 702.

* * *

* * *

assigno ( ads-, B. and K., Halm, Weissenb., Jahn, K. and H.), āvi, ātum, 1, v. a.

In gen.

Lit., to mark out or appoint to one, to assign; hence also, to distribute, allot, give by assigning, as t. t. of the division of public lands to the colonists (cf. assignatio;

syn.: ascribo, attribuo): uti agrum eis militibus, legioni Martiae et legioni quartae ita darent, adsignarent, ut quibus militibus amplissime dati, adsignati essent,

Cic. Phil. 5, 19 fin.; so id. ib. 2, 17, 43; id. Agr. 3, 3, 12:

qui (triumviri) ad agrum venerant adsignandum,

Liv. 21, 25; 26, 21; Sic. Fl. p. 18 Goes.—

Transf., to assign something to some one, to confer upon:

mihi ex agro tuo tantum adsignes, quantum corpore meo occupari potest,

Cic. Att. 3, 19, 3: munus humanum adsignatum a deo, id. Rep. 6, 15 fin.:

apparitores a praetore adsignati,

id. Verr. 2, 3, 25:

ordines,

id. Pis. 36, 88:

quem cuique ordinem adsignari e re publicā esset, eum adsignare,

Liv. 42, 33:

equum publicum,

id. 39, 19; so id. 5, 7:

equiti certus numerus aeris est adsignatus,

id. ib.: aspera bella componunt, agros adsignant, oppida condunt, to assign dwellingplaces to those roaming about (with ref. to I. A.), * Hor. Ep. 2, 1, 8:

natura avibus caelum adsignavit,

appointed, allotted, Plin. 10, 50, 72, § 141:

de adsignandis libertis,

Dig. 38, 4. 1 sq.: adsignavit eam vivam, parestêsen, he presented her, Vulg. Act. 9, 41 al.—

Trop., to ascribe, attribute, impute to one as a crime, or to reckon as a service (in the last sense not before the Aug. period; in Cic. only in the first signification).

In mal. part.:

nec vero id homini tum quisquam, sed tempori adsignandum putavit,

Cic. Rab. Post. 10, 27:

haec si minus apta videntur huic sermoni, Attico adsigna, qui etc.,

id. Brut. 19, 74:

ne hoc improbitati et sceleri meo potius quam imprudentiae miseriaeque adsignes,

id. ad Q. Fr. 1, 4; so id. Fam. 6, 7, 3; id. Att. 6, 1, 11; 10, 4, 6; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

petit, ne unius amentiam civitati adsignarent,

Liv. 35, 31 ' permixtum vehiculis agmen ac pleraque fortuita fraudi suae adsignantes, Tac. H. 2, 60; Nigid. ap. Gell. 4, 9, 2; and without dat.: me culpam fortunae adsignare, calamitatem crimini dare;

me amissionem classis obicere, etc.,

Cic. Verr. 2, 5, 50 Zumpt.—

In bon. part.: nos omnia, quae prospera tibi evenere, tuo consilio adsignare;

adversa casibus incertis belli et fortunae delegare,

Liv. 28, 42, 7:

Cypri devictae nulli adsignanda gloria est,

Vell. 2, 38:

sua fortia facta gloriae principis,

Tac. G. 14:

hoc sibi gloriae,

Gell. 9, 9 fin.:

si haec infinitas naturae omnium artifici possit adsignari,

Plin. 2, 1, 1, § 3:

inventionem ejus (molyos) Mercurio adsignat,

id. 25, 4, 8, § 26 al. —

Esp.

With the access. idea of object, design, to commit, consign, give over a thing to one to keep or take care of (rare, mostly post - Aug.):

quibus deportanda Romam Regina Juno adsignata erat,

Liv. 5, 22 ' Eumenem adsignari custodibus praecepit, Just. 14, 4 fin.; Dig. 18, 1, 62; 4, 9, 1.— Trop.:

bonos juvenes adsignare famae,

Plin. Ep. 6, 23, 2; so Sen. Ep. 110.—

To make a mark upon something, to seal it (post-Aug.):

adsigna, Marce, tabellas,

Pers. 5, 81:

subscribente et adsignante domino,

Dig. 45, 1, 126; 26, 8, 20: cum adsignavero iis fructum hunc, shall have sealed and sent, Vulg. Rom. 15, 28.— Trop.:

verbum in clausulā positum adsignatur auditori et infigitur,

is impressed upon, Quint. 9, 4, 29.

assigno ( ads-, B. and K., Halm, Weissenb., Jahn, K. and H.), āvi, ātum, 1, v. a.

In gen.

Lit., to mark out or appoint to one, to assign; hence also, to distribute, allot, give by assigning, as t. t. of the division of public lands to the colonists (cf. assignatio;

syn.: ascribo, attribuo): uti agrum eis militibus, legioni Martiae et legioni quartae ita darent, adsignarent, ut quibus militibus amplissime dati, adsignati essent,

Cic. Phil. 5, 19 fin.; so id. ib. 2, 17, 43; id. Agr. 3, 3, 12:

qui (triumviri) ad agrum venerant adsignandum,

Liv. 21, 25; 26, 21; Sic. Fl. p. 18 Goes.—

Transf., to assign something to some one, to confer upon:

mihi ex agro tuo tantum adsignes, quantum corpore meo occupari potest,

Cic. Att. 3, 19, 3: munus humanum adsignatum a deo, id. Rep. 6, 15 fin.:

apparitores a praetore adsignati,

id. Verr. 2, 3, 25:

ordines,

id. Pis. 36, 88:

quem cuique ordinem adsignari e re publicā esset, eum adsignare,

Liv. 42, 33:

equum publicum,

id. 39, 19; so id. 5, 7:

equiti certus numerus aeris est adsignatus,

id. ib.: aspera bella componunt, agros adsignant, oppida condunt, to assign dwellingplaces to those roaming about (with ref. to I. A.), * Hor. Ep. 2, 1, 8:

natura avibus caelum adsignavit,

appointed, allotted, Plin. 10, 50, 72, § 141:

de adsignandis libertis,

Dig. 38, 4. 1 sq.: adsignavit eam vivam, parestêsen, he presented her, Vulg. Act. 9, 41 al.—

Trop., to ascribe, attribute, impute to one as a crime, or to reckon as a service (in the last sense not before the Aug. period; in Cic. only in the first signification).

In mal. part.:

nec vero id homini tum quisquam, sed tempori adsignandum putavit,

Cic. Rab. Post. 10, 27:

haec si minus apta videntur huic sermoni, Attico adsigna, qui etc.,

id. Brut. 19, 74:

ne hoc improbitati et sceleri meo potius quam imprudentiae miseriaeque adsignes,

id. ad Q. Fr. 1, 4; so id. Fam. 6, 7, 3; id. Att. 6, 1, 11; 10, 4, 6; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

petit, ne unius amentiam civitati adsignarent,

Liv. 35, 31 ' permixtum vehiculis agmen ac pleraque fortuita fraudi suae adsignantes, Tac. H. 2, 60; Nigid. ap. Gell. 4, 9, 2; and without dat.: me culpam fortunae adsignare, calamitatem crimini dare;

me amissionem classis obicere, etc.,

Cic. Verr. 2, 5, 50 Zumpt.—

In bon. part.: nos omnia, quae prospera tibi evenere, tuo consilio adsignare;

adversa casibus incertis belli et fortunae delegare,

Liv. 28, 42, 7:

Cypri devictae nulli adsignanda gloria est,

Vell. 2, 38:

sua fortia facta gloriae principis,

Tac. G. 14:

hoc sibi gloriae,

Gell. 9, 9 fin.:

si haec infinitas naturae omnium artifici possit adsignari,

Plin. 2, 1, 1, § 3:

inventionem ejus (molyos) Mercurio adsignat,

id. 25, 4, 8, § 26 al. —

Esp.

With the access. idea of object, design, to commit, consign, give over a thing to one to keep or take care of (rare, mostly post - Aug.):

quibus deportanda Romam Regina Juno adsignata erat,

Liv. 5, 22 ' Eumenem adsignari custodibus praecepit, Just. 14, 4 fin.; Dig. 18, 1, 62; 4, 9, 1.— Trop.:

bonos juvenes adsignare famae,

Plin. Ep. 6, 23, 2; so Sen. Ep. 110.—

To make a mark upon something, to seal it (post-Aug.):

adsigna, Marce, tabellas,

Pers. 5, 81:

subscribente et adsignante domino,

Dig. 45, 1, 126; 26, 8, 20: cum adsignavero iis fructum hunc, shall have sealed and sent, Vulg. Rom. 15, 28.— Trop.:

verbum in clausulā positum adsignatur auditori et infigitur,

is impressed upon, Quint. 9, 4, 29.

ex-ercĕo, ŭi, itum, 2, v. a. [arceo], to drive on, keep busy, keep at work; to oversee, superintend; with an inanimate object, to work, work at, employ one's self about a thing.

Lit. (mostly poet. and in postAug. prose):

quod in opere faciundo operae consumis tuae, Si sumas in illis (servis) exercendis, plus agas,

Ter. Heaut. 1, 1, 22; cf.:

homines qui agrum colunt, et qui eos exercent praepositive sunt his, quorum in numero sunt vilici et monitores,

who oversee them, Dig. 33, 7, 8:

exercete, viri, tauros,

Verg. G. 1, 210:

i sane, ego te exercebo hodie, ut dignus es,

keep agoing, exercise, Ter. Ad. 4, 2, 48:

corpora assiduo varioque exercita motu, etc.,

driven, impelled, Lucr. 2, 97; cf. id. 4, 862; 2, 120; and:

exercita cursu Flumina (with fontes liquidi),

Verg. G. 3, 529 Wagn.:

(Maeandros) Incertas exercet aquas,

Ov. M. 8, 165:

exercere feras,

to drive, hunt, Dig. 7, 1, 62: Mi. Gestiunt pugni mihi. So. Si in me exercituru's, quaeso in parietem ut primum domes, to let loose, set them at me, Plaut. Am. 1, 1, 168:

litus arant Rutulosque exercent vomere colles,

work, till, Verg. A. 7, 798:

solum presso sub vomere,

id. G. 2, 356:

rura bubus,

Hor. Epod. 2, 3:

humum in messem,

Verg. G. 1, 219:

vineas, arbusta, campos (with curare),

Plin. Ep. 1, 20, 16:

agrum multis arationibus,

Pall. Jan. 13, 2:

pinguia culta,

Verg. A. 10, 142:

ferrum vasto in antro (Cyclopes),

id. ib. 8, 424:

telas (aranea),

Ov. M. 6, 145 al.; cf.: neque arva nobis aut metalla aut portus sunt, quibus exercendis reservemur, Tac. Agr. 31.— Poet.:

ut possint (aratores), sole reducto, Exercere diem,

i. e. employ the day in labor, perform their day's work, Verg. A. 10, 808.

Trop. (freq. and class.).

To engage busily, to occupy, employ, exercise a person or thing in some action.

Aliquem or aliquid ( in aliqua re, ad aliquid, aliqua re, etc.):

me adolescentem multos annos in studio ejusdem laudis (Hortensius) exercuit,

Cic. Brut. 64, 230:

quod genus belli esse potest, in quo illum non exercuerit fortuna rei publicae,

id. de Imp. Pomp. 10, 28:

a Diodoto studiosissime in dialectica exercebar,

id. Brut. 90, 309; cf. id. de Or. 1, 57, 244:

hanc (animi vim) tu exerce in optimis rebus,

id. Rep. 6, 26:

haec aetas (juvenum) exercenda in labore patientiaque et animi et corporis,

id. Off. 1, 34, 122:

animos in armis,

Ov. Am. 1, 8, 41:

in gramineis exercent membra palaestris,

Verg. A. 6, 642:

vocem et vires in hoc,

Cic. de Or. 1, 33, 149 et saep.:

Aristoteles adolescentes... ad copiam rhetorum in utramque partem exercuit,

id. Or. 14, 46:

ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit,

id. Cat. 1, 10, 25:

facultatem dicendi his exercuerunt,

Quint. 2, 4, 41:

ingenium multiplici variaque materia,

id. 2, 4, 20:

linguas litibus,

Ov. M. 6, 375 et saep.—With simple acc.:

quid te exercuit Pammenes?

Cic. Brut. 97, 332:

Induciomarus copias cogere, exercere coepit,

to exercise, drill, Caes. B. G. 5, 55, 3:

juventutis exercendae causa,

id. ib. 6, 23, 6:

ingenium nostrum,

Auct. Her. 3, 21, 34:

corpus,

Cic. de Off. 1, 23, 79:

exercendae memoriae gratia,

id. de Sen. 11, 38:

exercendi stili,

Quint. 10, 5, 15:

exercendus est spiritus,

id. 11, 3, 54 et saep.—

With se, or pass. in mid. force; and in part. praes. and gerund., to exercise or train one's self, to practise:

si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit, etc.,

Cic. Or. 28, 99:

se vehementissime in his subitis dictionibus,

id. de Or. 1, 33, 152:

se in consultationibus,

id. Att. 9, 4, 3:

sese ad cursuram,

Plaut. Most. 4, 1, 5:

se ad velitationem,

id. Rud. 2, 6, 41:

sese quotidianis commentationibus,

Cic. Brut. 71, 249:

se genere pugnae,

Caes. B. G. 1, 48, 4:

se genere venationis,

id. ib. 6, 28, 3:

se saliendo,

Plaut. Bacch. 3, 3, 25:

cur non in utrumque protinus locum se exerceant?

Quint. 4, 2, 29 Zumpt N. cr.:

Jovem Olympium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit,

Cic. Tusc. 2, 17, 40:

cum athletas se exercentes in curriculo videret,

id. de Sen. 9, 27; so,

ad virtutem,

Vulg. 1 Tim. 4, 7.—

Mid.: ut exerceamur in venando,

Cic. N. D. 2, 64, 161:

ut in utrumque locum simul exerceamur,

Quint. 5, 13, 50:

faciunt idem, cum exercentur, athletae,

Cic. Tusc. 2, 23, 56:

Ciceronis pueri amant inter se, discunt, exercentur,

id. Att. 6, 1, 12:

ne aliter exerceri velint,

Quint. 3, 8, 70:

in mandatis tuis exercebor,

Vulg. Psa. 118, 15.— Act. part. in mid. force:

cum, ceteris in campo exercentibus, in herba ipse recubuisset,

Cic. de Or. 2, 71, 287; so,

ipsique dictata exercentibus darent,

Suet. Caes. 26:

spectavit assidue et exercentes ephebos,

id. Aug. 98; cf.:

si ludicra exercendi aut venandi consuetudine adamare solemus,

of exercising ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 69, v. Madv. ad h. l.—

To practise, follow, exercise any employment; to employ one's self about, to make use of any thing:

medicinae exercendae causa,

Cic. Clu. 63, 178:

hoc civile quod vocant eatenus exercuerunt, quoad populum praestare voluerunt,

id. Leg. 1, 4, 14:

rhetoricen,

Quint. 2, 1, 3; 2, 15, 27:

eloquentiam,

id. 1, 4, 6:

artem,

id. 3, 6, 18; cf. Hor. Ep. 1, 14, 44:

exercere atque exigere vectigalia,

Cic. de Imp. Pomp. 6, 16:

cauponam vel stabulum,

Dig. 4, 9, 1, § 5:

navem,

ib. 14, 1, 1:

auri, argenti, sulphuris, etc.... fodinas,

ib. 7, 1, 13, § 5:

negotiationem per libertos,

ib. 26, 7, 58:

commercium turis,

Plin. 12, 14, 30, § 54:

arma,

Verg. A. 4, 87:

arma contra patriam,

Tac. A. 11, 16:

gymnasia et otia et turpes amores,

id. ib. 6, 1:

acies pueriles,

batiles in sport, Juv. 15, 60:

pharetram et arcum,

Val. Fl. 3, 161:

vocem (with clamare),

Plaut. Poen. prol. 13.—

To follow up, follow out, prosecute, carry into effect, practise, administer:

judicium,

Cic. Arch. 12, 32:

latam legem,

Liv. 4, 51, 4:

Tiberius exercendas leges esse respondit,

Tac. A. 1, 72: [p. 684] legem praecipue sumptuariam, Suet. Caes. 43; id. Tib. 58:

quaestionem inter sicarios,

Cic. Fin. 2, 16, 54:

regnum,

Plin. 10, 21, 24, § 47; cf.

imperia,

Verg. G. 2, 370:

crudelitatem non solum in vivo sed etiam in mortuo,

Cic. Phil. 11, 3, 8:

inimicitias,

id. Div. in Caecil. 4, 13; cf.:

graves inimicitias cum aliquo,

Sall. C. 49, 2:

gratiam aut inimicitias in tanta re,

id. ib. 51, 16:

jurgia, discordia, simultates cum hostibus,

id. ib. 9, 2:

cui exercita cum Pisone amicitia,

Tac. A. 1, 14:

licentiam,

id. ib. 13, 47:

amicitiam,

id. ib. 15, 60:

odium,

id. ib. 13, 37:

odium in aliquo,

Ov. M. 9, 275 et saep.:

facilitatem et lenitudinem animi,

Cic. Off. 1, 25, 88:

juris aequabilitatem,

id. ib.; cf.

justitiam,

Plin. Ep. 1, 10, 10:

scelus, libidinem, avaritiam in socios,

Liv. 29, 17, 13; cf.:

avaritiam (juvenes) exercere jubentur,

Juv. 14, 108:

foede victoriam in captis,

Liv. 6, 22, 4:

acerrume victoriam nobilitatis in plebem,

Sall. J. 16, 2:

foede et crudeliter victoriam,

id. C. 38:

amores ad aliquem,

Cat. 68, 69:

pacem et hymenaeos,

to celebrate, solemnize, Verg. A. 4, 99:

nomen patris,

to bear his name, Plin. Pan. 21, 4 et saep.—

Pregn., to disturb, disquiet, vex, plague (the figure being taken from the baiting of wild beasts):

meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit,

Cic. Tusc. 5, 1, 3:

nunc me reliquiae vestrae exercent,

id. Fam. 12, 4, 1:

non te nullius exercent numinis irae,

Verg. G. 4, 453:

aliquem odiis,

id. A. 4, 622 et saep.:

te de praedio Oviae exerceri, moleste fero,

Cic. Att. 13, 22, 4:

ergo exercentur poenis,

Verg. A, 6, 739:

hominum vitam curis,

Lucr. 5, 1424:

ambitio animos hominum exercet,

Sall. C. 11, 1:

simultates nimio plures et exercuerunt eum et ipse exercuit eas,

Liv. 39, 40, 9.—In the part. perf.:

nate, Iliacis exercite fatis,

Verg. A. 3, 182:

Venus exercita curis,

id. ib. 5, 779; cf.:

curis exercita corpora,

Ov. M. 7, 634:

adversis probitas exercita rebus,

id. Tr. 5, 5, 49: habere aliquem exercitum, Plaut. Fragm. ap. Non. 6, 4.—Hence, exercĭ-tus, a, um, P. a. (acc. to II. C.).

Vexed, harassed:

scito nihil tam exercitum esse nunc Romae quam candidatos omnibus iniquitatibus,

Cic. Att. 1, 11, 2:

Tiberius tantis rebus,

Tac. A. 4, 11.— Hence,

Vexatious, severe:

quid magis sollicitum, magis exercitum dici potest?

Cic. Mil. 2, 5:

finem tam exercitae militiae orabant,

Tac. A. 1, 35:

dura hiems, exercita aestas,

id. ib. 1, 17:

aestas (with inquieta),

Plin. Ep. 7, 2, 2:

infantiam pueritiamque habuit laboriosam et exercitam,

Suet. Tib. 6 init. —

Disciplined:

(miles) exercitatus et vetus ob eam rem fortior (opp. rudis et inexercitatus),

Cic. Tusc. 2, 16, 38:

mirum in modum juventus,

Flor. 1, 3, 2:

proprio in metu, qui exercitam quoque eloquentiam debilitat,

Tac. A. 3, 67:

militia,

id. ib. 3, 20:

ad omne flagitium,

id. ib. 14, 2:

ingenium adulatione,

id. H. 4, 4:

Graeca doctrina ore tenus,

id. A. 15, 45.— Comp. and sup.: exercitiorem, exercitissimum (dicebant antiqui), Paul. ex Fest. p. 81, 8 Müll. — Adv.: exercĭtē, in a practised manner; in comp.:

cogitare,

App. M. 11, p. 272, 6.

in-festus, a, um, adj. [2. in-festus for fenstus, from fendo; whence defendo, infensus], made unsafe, disturbed, molested, infested; unquiet, unsafe (class.; cf. infensus).

Lit.:

via excursionibus barbarorum infesta,

Cic. Prov. Cons. 2, 4:

iter,

id. Phil. 12, 10:

civitas,

Liv. 3, 24:

omnia infesta serpentibus,

Sall. J. 89:

sua tuta omnia, infesta hostium (omnia),

Liv. 2, 49:

vita,

Cic. Rosc. Am. 11:

infestum agrum reddere,

to make unsafe, Liv. 2, 11:

mare infestum habere,

to disturb, render insecure, Cic. Att. 16, 1:

infestam habere Macedoniam,

Liv. 26, 24.— Comp.:

infestior salus,

Cic. Planc. 1:

senectus,

Liv. 1, 47. — Sup.:

infestissima pars Ciliciae,

Cic. Fam. 2, 10, 3.—

Transf., act., that renders unsafe, that acts in a hostile manner, hostile, inimical, troublesome, dangerous: irrupit in Galliam, quam sibi armis animisque infestam inimicamque cognovit, Cic. Phil. 10, 10, 21:

provincia huic victoriae maxime infesta,

id. Lig. 8, 24:

gens infestissima nomini Romano,

Sall. C. 52:

pestis infesta rei publicae,

Cic. Cat. 1, 5:

infestus in cognatos,

Auct. Her. 4, 40, 52:

exercitu infesto in agrum Sabinum profecti,

Liv. 2, 36; cf.:

infestis signis impetum facere,

Caes. B. C. 3, 93;

so freq.: infestis signis,

Cic. Font. 16; Caes. B. G. 6, 7; 7, 52; Liv. 2, 30 al.:

infestis pilis procurrere,

Caes. B. C. 3, 93:

infestis pilis proturbare,

Tac. H. 1, 31 fin.:

infesto spiculo aliquem petere,

Liv. 2, 20:

infesta tela ferre,

Verg. A. 5, 582:

infestis oculis conspici,

Cic. Cat. 1, 7, 17:

infesta virtutibus tempora,

Tac. Agr. 2:

scelus,

Cic. Clu. 66, 188:

atque inimicus clamor,

id. Verr. 2, 1, 5:

animo infestissimo aliquem intueri,

id. ib. 2, 5, 55:

bellum,

Liv. 9, 12:

missus morbus infesto a numine,

Juv. 13, 231.—Hence, adv.: infestē, hostilely, violently, outrageously:

quae illi infeste in nos fecerint,

Liv. 26, 13, 7; Vell. 2, 45, 3. — Comp., Liv. 2, 55; 8, 33; 28, 29.— Sup., Cic. Quint. 21 (with inimicissime), Quint. 11, 8, 10.

rĕ-nŏvo, āvi, ātum, 1, v. a., to renew, restore (class., esp. in the trop. sense; syn.: instauro, redintegro).

Lit.: marc fontes assidue renovant, Lucr. 2, 591; cf.:

quibus (vaporibus) altae renovataeque stellae atque omnis aether refundunt eodem,

Cic. N. D. 2, 46, 118:

Lucifer renovatus undā Oceani,

Sil. 7, 639:

vides Virtutis templum a M. Marcello renovatum,

Cic. N. D. 2, 23, 61:

VIAS ET MILLIARIA,

Inscr. Orell. 905:

renovare veteres colonias,

Cic. Agr. 2, 13, 34:

vitem,

Col. 4, 27, 6:

durum arvum,

to renew by ploughing, Ov. M. 15, 125:

agrum aratro,

id. Tr. 5, 12, 23; id. F. 1, 159:

meus renovatur campus aratris,

id. Am. 1, 3, 9:

multa jugera (tauri),

Tib. 3, 3, 5; but also, to restore by not cultivating, to let lie fallow:

agrum,

Ov. M. 1, 110:

sedeat praeterea cottidie ad rationes, tabulasque testamenti omnibus renovet,

retouch, change, alter before everybody, Petr. 117, 10.— Poet.:

(Ulixem) veteres arcus leto renovasse procorum,

i. e. used again, Prop. 3, 12 (4, 11), 35.— Absol.:

non si Neptuni fluctu renovare operam des (sc.: purpureum colorem conchyli),

to restore, Lucr. 6, 1076.—

In partic., in business lang., to renew or redouble interest, i. e. to take interest on interest, take compound interest:

Scaptius centesimis renovato in singulos annos faenore, contentus non fuit,

Cic. Att. 6, 3, 5; cf. renovatio, I. 2.—

Trop., to renew, restore:

periculum sit, ne instauratas maximi belli reliquias ac renovatas audiamus,

Cic. Prov. Cons. 8, 19:

scelus renovare et instaurare,

id. Verr. 1, 4, 11:

institutum,

id. Div. in Caecil. 21, 68:

vetus exemplum,

id. Phil. 1, 1, 1; cf.:

veterem iram,

Tac. H. 4, 36:

veterem animi curam molestiamque,

Cic. de Or. 3, 1, 1:

nolo eam rem commemorando renovare,

id. Quint. 21, 70:

infandum, regina, jubes renovare dolorem,

Verg. A. 2, 3:

memoriam prope intermortuam,

Cic. Mur. 7, 16:

antiquarum cladium memoriam,

Liv. 23, 41; 22, 61:

bona praeterita gratā recordatione renovata,

Cic. Fin. 1, 17, 57:

haec studia,

id. Div. 2, 2, 7; cf. id. Ac. 1, 3, 11:

pristina bella,

id. Rep. 6, 11, 11:

bellum,

id. Fam. 4, 7, 3:

belli renovandi consilium capere,

Caes. B. G. 3, 2; id. B. C. 3, 102; Sall. J. 36, 1; Liv. 2, 31; cf.

proelium,

Caes. B. G. 3, 20 fin.; Sall. J. 51, 5; Ov. M. 5, 156:

casus omnes,

Verg. A. 2, 750:

vulnera,

to tear open, Ov. Tr. 2, 209:

rursus cursum,

Caes. B. C. 3, 93:

sacra rite,

Liv. 5, 18:

auspicia,

id. 5, 31; 6, 5:

societatem,

Cic. Fam. 12, 28, 2; cf.

foedus,

Liv. 9, 43 fin.:

amicitiam et societatem,

id. 34, 31:

dextras,

Tac. A. 2, 58:

luctus,

Tib. 2, 6, 41; Ov. M. 14, 465:

lacrimas,

id. ib. 11, 472:

renovata clades domūs,

Juv. 10, 243:

viam doloremque,

Curt. 3, 12, 17:

gaudia (with redintegrare),

Plin. Pan. 61 fin.:

annos Anchisae,

i. e. to restore his youth, make him young again, Ov. M. 9, 424:

senectutem,

id. ib. 7, 215:

florem aetatis ex morbo,

Liv. 28, 35:

annos renovaverat Titan,

Tib. 4, 1, 113. —

In partic.

To repeat in words, say again, say repeatedly:

hic renovabo illud, quod initio dixi, regnum comparari, etc.,

Cic. Agr. 2, 10, 24; cf.:

ut renovetur, non redintegretur oratio,

Auct. Her. 2, 30, 47:

de lege, de foedere, etc.... renovabo ea quae dicta sunt,

Cic. Balb. 7. — With ut:

(consules) ipsis tribunis (plebis) ut sacrosancti viderentur, renovarunt,

declared anew, repeated, that, Liv. 3, 55 Drak.—

To renew in strength; to refresh, recreate, recover, revive (syn.:

recreare, reficere): quies renovavit corpora animosque ad omnia de integro patienda,

Liv. 21, 21:

animum auditoris ad ea quae restant,

Cic. Inv. 2, 15, 49:

animos equitum ad alicujus odium,

id. de Or. 2, 48, 199:

virtus, quae risum judicis movendo... animum aliquando reficit et a satietate vel a fatigatione renovat,

Quint. 6, 3, 1:

refici atque renovari,

id. 12, 6, 6:

ars variandi renovat aures,

id. 11, 3, 44:

fatigata (facundia) renovatur,

id. 10, 5, 14:

et virium plus afferunt ad discendum renovati ac recentes,

restored and fresh, id. 1, 3, 9:

renovato modica quiete exercitu,

Liv. 36, 14:

se novis opibus copiisque,

Cic. Mur. 15, 33:

ipsi mihi locus optimi illius viri desiderium renovavit,

Plin. Ep. 6, 10, 1.

sā̆cro, āvi, ātum, 1, v. a. [sacer], to declare or set apart as sacred; to consecrate, dedicate, or devote to a divinity (class.; cf. consecro).

Lit.:

ne quis agrum consecrato. Auri, argenti, eboris sacrandi modus esto,

Cic. Leg. 2, 9, 22:

eum praedam Veientanam publicando sacrandoque ad nihilum redegisse, ferociter increpant,

Liv. 5, 25:

(agrum) Cypriae,

Ov. M. 10, 644:

Capitolino Jovi donum ex auro,

Suet. Tib. 53 fin.:

(laurum) Phoebo,

Verg. A. 7, 62:

aras,

id. ib. 5, 48:

vigilem ignem,

id. ib. 4, 200:

votum immortale,

id. ib. 8, 715:

inter haec auream aquilam pinnis extendenti similem sacraverant,

Curt. 3, 3, 16:

templum, in quo Helena sacravit calicem ex electro,

Plin. 33, 4, 23, § 81.—In part. perf.:

duabus aris ibi Jovi et Soli sacratis cum immolasset,

Liv. 40, 22:

arae,

Suet. Tib. 14:

sacratas fide manus,

Liv. 23, 9:

sacrata Crotonis Ossa tegebat humus,

Ov. M. 15, 55:

rite pecudes,

Verg. A. 12, 213:

templum,

id. ib. 2, 165 al. —

With a bad accessory signif. (cf. sacer, II.), to devote or doom to destruction, to declare accursed, to condemn:

de sacrando cum bonis capite ejus, qui regni occupandi consilia inisset, gratae in vulgus leges fuere,

Liv. 2, 8; cf.:

caput Jovi,

id. 10, 38.—

Transf., in gen., to set apart, consecrate, devote, give, dedicate a thing to any one ( poet. and rare):

quod patriae vocis studiis nobisque sacrasti, Cic. poët. Div. 1, 13, 22: hunc illi honorem Juppiter sacravit,

Verg. A. 12, 141:

tibi sacratum opus,

Ov. Tr. 2, 552.—In a bad sense:

injecere manum Parcae, telisque sacrarunt Evandri (Halaesum),

Verg. A. 10, 419.—

Meton.

To render sacred or inviolable by consecration; to hallow, consecrale:

hoc nemus aeterno cinerum sacravit honore Faenius,

Mart. 1, 117, 1:

foedus, quod in Capitolio sacratum fuisset, irritum per illos esse,

that had been decreed inviolable, Liv. 38, 33; cf.:

sanctiones sacrandae sunt genere ipso aut obtestatione legis, aut, etc.,

Cic. Balb. 14, 33:

sacrata lex,

a law whose violation was punished by devoting the offender to the infernal gods, id. Sest. 7, 16; id. Dom. 17, 43; Liv. 2, 33; 3, 17; 7, 41; 9, 39; 36, 38; cf.:

sacratae leges sunt, quibus sanctum est, qui quid adversus eas fecerit, sacer alicui deorum sit cum familia pecuniaque,

Fest. p. 318 Müll.—

Of a deity, to hold sacred, to worship or honor as sacred:

haud frustra te patrem deum hominumque hac sede sacravimus,

Liv. 8, 6:

Vesta sacrata,

Ov. M. 15, 864.—

Transf., in gen., to render imperishable, to immortalize (rare):

aliquem Lesbio plectro,

Hor. C. 1, 26, 11; cf.:

miratur nihil, nisi quod Libitina sacravit,

id. Ep. 2, 1, 49:

vivit vigetque eloquentia ejus (Catonis), sacrata scriptis omnis generis,

Liv. 39, 40:

avum Sacrārunt carmina tuum,

Ov. P. 4, 8, 64.—Hence, sā̆crātus, a, um, P. a., hallowed, consecrated, holy, sacred:

sacrata jura parentum,

Ov. M. 10, 321:

jura Graiorum,

Verg. A. 2, 157:

vittae Sacrati capitis,

id. ib. 3, 371:

dux,

i. e. Augustus, Ov. F. 2, 60; cf.:

manus (Tiberii),

id. ib. 1, 640:

dies sacratior,

Mart. 4, 1, 1:

numen gentibus sacratissimum,

Plin. 33, 4, 24, § 82:

homines,

devoted to the gods, Macr. S. 3, 7;

Aug. Civ. Dei, 2, 26.—At a later per., Sacratissimus,

an epithet of the emperors, Most Worshipful, Dig. 38, 17, 9; Mamert. Pan. ad Maxim. 1 et saep.— Adv.: sā̆crātē, in eccl. Lat.,

Holily, piously:

vivere,

Aug. Ep. 22 fin. —

Mysteriously, mystically, Aug. Doctr. Chr. 2, 16.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

sĭmŭl (ante-class. also sĕmŭl, Plaut. Trin. prol. p. 97 Ritschl; v. infra; and sĕmŏl, C. I. L. 1175 fin.; cf. Lorenz ad Plaut. Most. 96; cf. also simitu. The final l of simul was scarcely pronounced in the vulg. lang., and in comic poetry does not make position with an initial consonant following; v. Corss. Ausspr. 2, p. 643 sq.; Lorenz ad Plaut. Ps. 567), adv. [Sanscr. sama-; Gr. hama, homos]; cf. semel, = eodem tempore, una, at the same time, together, at once, as soon as.

Referring, as temporal adverb, to plural nouns of the same sentence, and representing persons or things as acting, happening, etc., simultaneously.

After a plural subject:

hunc ambo in saxo semul sedent ejecti,

Plaut. Rud. prol. 72:

multa concurrunt simul,

Ter. And. 3, 2, 31:

(duo homines) simul cenare voluerunt,

Cic. Inv. 2, 4, 14:

Zmyrnae cum simul essemus compluris dies,

id. Rep. 1, 8, 13:

tres simul soles effulserunt,

Liv. 41, 21 fin.:

tria simul agmina populabantur Indos,

Curt. 9, 10, 7:

duo simul hujusmodi personae Ciceroni obstiterunt,

Quint. 11, 1, 69:

Othonem multa simul exstimulabant,

Tac. H. 1, 21; Cic. Fam. 9, 1, 2; id. Att. 5, 10, 5; Liv. 21, 33, 3; 41, 2 init.; Curt. 4, 15, 22.—Sometimes the logical subject is understood:

multos modios salis simul (i. e. amicis) edendos esse,

Cic. Lael. 19, 67.—Sometimes both the subject and predicate are understood:

quare si simul (i. e. nos agere) placebit,

Cic. Fam. 5, 19, 2.—

With a plur. object:

(Alcumena) uno partu duos peperit semul,

Plaut. Am. 5, 2, 8:

duas res simul nunc agere decretum'st mihi,

Plaut. Merc. prol. 1:

si duos consules simul ex Italia ejectos... res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

ambo cum simul conspicimus,

Liv. 40, 46 init.:

simul omnibus portis erupit,

id. 40, 48 fin.; cf. Auct. Her. 3, 12, 22; Liv. 8, 37, 5; 21, 60; 40, 30; 42, 7; Curt. 5, 9, 1; Quint. 10, 1, 76; 10, 3, 23; 10, 7, 16.—So with singular implying a plural:

tota (urbs) simul exsurgere aedificiis coepit,

Liv. 6, 4, 6:

totam simul causam ponit ante oculos,

Quint. 6, 1, 1.—After an adverb. implying a plural noun:

igitur undique simul (i. e. ex omnibus locis simul) speculatores citi sese ostendunt,

Sall. J. 101, 1.—

Referring [p. 1703] to plural attributes:

omnium simul rerum... discrimine proposito,

Liv. 6, 35, 6:

multarum simul civitatium legati Romam convenerunt,

id. 43, 6, 1.—

Referring to an attributive participle understood:

multitudo plurium simul gentium (= simul eodem loco versantium),

Liv. 44, 45:

trium simul bellorum victor (= eodem tempore gestorum),

id. 6, 4, 1:

inter duo simul bella,

id. 7, 27, 7:

tot simul malis victi,

Curt. 4, 4, 12.

Referring to nouns, etc., connected by the preposition cum: simul cum = una cum (v. una, s. v. unus), together with:

novi (illum) cum Calcha semul,

Plaut. Men. 5, 2, 48:

jube in urbem veniat jam tecum semul,

id. Most. 4, 2, 26:

qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul?

id. Am. 2, 2, 122:

me misisti ad portum cum luci semul,

id. Stich. 2, 2, 40:

quae (amicitia) incepta a parvis cum aetate adcrevit simul,

Ter. And. 3, 3, 7:

simul consilium cum re amisti?

id. Eun. 2, 2, 10:

Critolaum simul cum Diogene venisse commemoras,

Cic. Or. 2, 38, 100:

Hortensius tecum simul pro Appio Claudio dixit,

id. Brut. 64, 230:

cum corporibus simul animos interire,

id. Lael. 4, 13:

vobiscum simul considerantis,

id. Rep. 1, 46, 70:

testamentum Cyri simul obsignavi cum Clodio,

id. Mil. 18, 48:

simul cum lege Aelia magistratum iniit,

id. Att. 1, 16, 13:

simul cum lumine pandit,

id. Arat. 704 (452):

simul cum moribus immutatur fortuna,

Sall. C. 2, 5:

cum anima simul,

id. ib. 33, 4:

simul cum occasu solis,

id. J. 91, 2:

simul cum dono designavit templi finis,

Liv. 1, 10, 5:

si (dictator) se (Fabium) simul cum gloria rei gestae extinxisset,

id. 8, 31, 7:

ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hosti,

id. 31, 36, 7; cf. Plaut. Am. 2, 2, 136; id. Aul. 4, 4, 28; id. Bacch. 4, 1, 5; id. Cist. 4, 2, 105; id. Ep. 1, 1, 39; id. Men. prol. 27; 2, 3, 54; 5, 1, 36; id. Merc. 2, 1, 31; id. Most. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 1, 13; id. Tusc. 3, 18, 40; id. de Or. 2, 33, 142; 3, 3, 10; id. Arch. 12, 30; id. Sest. 22, 50; id. Fam. 15, 4, 8; Liv. 1, 31, 3; Nep. 3, 2; 11, 3; 18, 3; 23, 6; Quint. 11, 3, 65; Hor. Epod. 1, 8; id. S. 1, 1, 58.—Strengthened by una:

quippe omnes semul didicimus tecum una,

Plaut. Poen. 3, 1, 50; cf. id. Most. 4, 3, 43.—With ellipsis of mecum:

qui scribis morderi te interdum quod non simul sis,

Cic. Att. 6, 2, 8.—Freq. cum eo (eis, etc.) must be supplied after simul, likewise, together with him, them, etc.:

in vigiliam quando ibat miles, tum tu ibas semul (i. e. cum eo)?

Plaut. Ps. 4, 7, 86:

cum simul P. Rutilius venisset,

Cic. Rep. 1, 11, 17:

hos qui simul erant missi, fallere,

id. Rosc. Am. 38, 110:

prae metu ne simul (i. e. cum iis) Romanus irrumperet,

Liv. 5, 13, 13:

extra turbam ordinem conlocuntur semul (i. e. inter se),

Plaut. Am. 1, 1, 69; cf. id. ib. 2, 2, 180; Cic. Pis. 34, 84; Liv. 6, 11, 5; Curt. 8, 13, 3.—Simul with abl. alone = cum with abl. ( poet. and in post-Aug. prose; cf. Gr. hama with dat.):

simul his,

Hor. S. 1, 10, 86:

quippe simul nobis habitat,

Ov. Tr. 5, 10, 29:

his simul,

Sil. 3, 268:

Magnetibus simul transmissi,

Tac. A. 4, 55:

quindecimviri septemviris simul,

id. ib. 3, 64; cf. id. ib. 6, 9; Sil. 5, 418; Sen. Troad. 1049.

Referring to a preceding adverb. clause, at the same time, i.e. as that of the action described:

juris ubi dicitur dies, simul patronis dicitur,

Plaut. Men. 4, 2, 17:

quamquam ego vinum bibo, at mandata hau consuevi semul bibere una (= bibere quom vinum bibo, una cum vino),

id. Pers. 2, 1, 3:

quando nihil sit (quod det), semul amare desinat,

id. Ps. 1, 3, 73 Fleck.:

ubi res prolatae sunt, quom rus homines eunt, semul prolatae res sunt nostris dentibus,

id. Capt. 1, 1, 10; id. Ps. 4, 7, 84; cf.:

domum numquam introibis, nisi feres pallam simul (i. e. cum introibis),

Plaut. Men. 4, 2, 104.

Referring to two or more co-ordinate terms or facts representing these as simultaneous, and at the same time, and also, both... and ( at once), together.

Referring to co-ordinate terms of the same sentence.

Simul preceding all the coordinate terms which are connected by et, ac, atque, que, or by et... et (freq. in the histt.):

semul flere sorbereque haud facile est,

Plaut. Most. 3, 2, 104:

Q. Hortensi ingenium simul aspectum et probatum est,

Cic. Brut. 64, 228: Bomilcar, simul cupidus incepta patrandi, et timore socii anxius, Sall. J. 70, 5:

dicenti lacrimae simul spiritum et vocem intercluserunt,

Liv. 40, 16 init.:

quae simul auxilio tribunicio et consensu plebis impediri coepta,

id. 6, 27, 9:

Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse,

id. 41, 6 fin.:

Priverni qui simul a Fundanis ac Romanis defecerunt,

id. 8, 19, 11:

simul divinae humanaeque spei pleni pugnam poscunt,

id. 10, 40, 1:

eximio simul honoribus atque virtutibus,

id. 6, 11, 3:

obruit animum simul luctus metusque,

id. 42, 28; 5, 26, 10; Val. Max. 5, 2, 6:

simul ipsum Vitellium contemnebant metuebantque,

Tac. H. 2, 92; cf. Liv. 3, 38, 12; 3, 50, 12; 5, 7, 3; 6, 18, 5; 6, 33, 9; 6, 40, 4; 9, 12, 4; 27, 51, 12; Caes. B. G. 7, 48; Curt. 5, 4, 30; Sen. Q. N. 2, 54, 2.—So with three or more co-ordinate terms, either all connected by et, Caes. B. G. 4, 24, 2; Quint. 1, 12, 3; 10, 7, 23;

or asyndetic: nunc simul res, fides, fama, virtus, decus deseruerunt,

Plaut. Most. 1, 2, 60.—

Simul after all the coordinate terms (mostly ante-class.):

nunc operam potestis ambo mihi dare et vobis simul,

Plaut. Men. 5, 9, 40:

faxo et operam et vinum perdiderit simul,

id. Aul. 3, 6, 42:

ut si quis sacrilegii et homicidii simul accusetur,

Quint. 12, 1, 4; cf. Plaut. Capt. 3, 5, 92; id. Men. 3, 3, 16; Mart. 11, 58, 10.—

Simul after the first of the co-ordinate terms (so not in Cic.):

convenit regnum simul atque locos ut haberet,

Naev. Bell. Pun. 1, 6, fr. 3:

oculis simul ac mente turbatum,

Liv. 7, 26, 5:

quod ubi auditum simul visumque est,

id. 8, 39, 7:

pulvere simul ac sudore perfusum,

Curt. 3, 5, 2:

terrestri simul navalique clade,

id. 4, 3, 14:

vota nuncupabantur simul et solvebantur,

Val. Max. 6, 9, ext. 5:

qui ima simul ac summa foveret aequaliter,

Sen. Ep. 90, 25; cf. Liv. 4, 32, 12; Curt. 3, 8, 23; 6, 5, 19; 8, 5, 1; Quint. 10, 1, 30.—In post-Aug. prose without any temporal idea, = as well as:

populi Romani facta simul ac dicta memoratu digna... deligere constitui,

Val. Max. 1 prol.; so id. 1, 1, 9.—

Placed before the last term.

Simul et (= simul etiam), and at the same time, and also:

Jugurtha, postquam oppidum Capsam aliosque locos munitos, simul et magnam pecuniam amiserat,

Sall. J. 97, 1:

Marium fatigantem de profectione, simul et invisum et offensum,

id. ib. 73, 2:

Marius hortandi causa, simul et nobilitatem exagitandi, contionem advocavit,

id. ib. 84, 5:

milites modesto imperio habiti, simul et locupletes,

id. ib. 92, 2:

Perseus cum adventu consulis, simul et veris principio strepere omnia cerneret,

Liv. 44, 34 fin.; cf. Hor. C. 1, 20, 6.—

Simulque (rare):

ut (materia) fragilis incumberet, simulque terra umore diluta,

Curt. 8, 10, 25.—

Simul, without any conjunction (so in Cic., but only poet.):

Neptuno grates habeo et tempestatibus, semul Mercurio qui, etc.,

Plaut. Stich. 3, 1, 3:

Electra Stereopeque, simul sanctissima Maja,

Cic. Arat. 270 (36):

inter solis iter, simul inter flamina venti,

id. ib. 342 (101):

ambiguus consilii, num Dyrrhachium pedite atque equite, simul longis navibus mare clauderet,

Tac. H. 2, 83. —

Inserted in the last term ( poet.):

memor Actae non alio rege puertiae, Mutataeque simul togae,

Hor. C. 1, 36, 9;

interea Maecenas advenit atque Coccejus, Capitoque simul Fontejus,

id. S. 1, 5, 32.—

Referring to two or more co-ordinate clauses or sentences.

Et simul or simulque:

contundam facta Talthybi, contem namque omnes nuntios, semulque cursuram meditabor ad ludos Olympios,

Plaut. Stich. 2, 1, 34:

eamus, et de istac simul consilium volo capere una tecum,

i. e. while going, Ter. Eun. 3, 5, 65:

quod... et simul quia,

Lucr. 5, 1181:

ratio Ecquaenam fuerit origo... et simul ecquae sit finis, etc.,

id. 5, 1213:

sed iidem illi ita mecum loquuntur... et simul admonent quiddam quod cavebimus, etc.,

Cic. Phil. 1, 11, 28:

ex tuis litteris cognovi festinationem tuam, et simul sum admiratus cur, etc.,

id. Fam. 7, 8, 1:

emergit Nixi caput, et simul effert sese clara Fides et, etc.,

id. Arat. 713 (460):

postquam Rutilium consedisse accepit, simulque ex Jugurthae proelio clamorem augeri,

Sall. J. 52, 6:

equites ex equis desiliunt, simulque et hosti se opponunt, et animos peditum accendunt,

Liv. 3, 62, 8:

tum rigere omnibus corpora... et simul lassitudine et... fame etiam deficere,

id. 21, 54, 9; 41, 3; Cic. Arat. 504 (259); 545 (299); Curt. 4, 2, 21; Quint. 2, 5, 13.—

Simul with autem or enim, introducing the second sentence:

salve! simul autem vale!

Plaut. Merc. 5, 1, 1: augeamus sane suspicionem tuam;

simul enim augebimus diligentiam,

Cic. Marc. 7, 22.—

Simul preceding co-ordinate sentences, generally connected by et... et, but also by a single copulative conjunction:

simul enim et rei publicae consules, et propones ei exempla ad imitandum,

Cic. Phil. 10, 2, 5:

illa autem altera ratio quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit,

id. Tusc. 4, 28, 60:

simul et inopiam frumenti lenire, et ignaris omnibus parare,

Sall. J. 91, 1:

nullus portus erat qui simul et omnis onerarias caperet, et tecta legionibus praeberet,

Liv. 32, 18, 3:

simul et cohors invasit, et ex omnibus oppidi partibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 3: simul Metelli imagines dereptae, et missi qui Antonio nuntiarent. Tac. H. 3, 13; cf. Suet. Caes. 57.—

Referring to co-ordinate clauses introduced by subordinating conjunctions:

Mnesilochum ut requiram atque ut eum mecum ad te adducam semul,

Plaut. Bacch. 3, 5, 2:

tantum faciam ut notam apponam... et simul significem, etc.,

Cic. Fam. 13, 6, 2:

quod eo liberius ad te seribo, quia nostrae laudi favisti, simulque quod video non novitati esse invisum meae,

id. ib. 1, 7, 8; 7, 10, 3.—If used in connecting dependent clauses, simul often stands for a co-ordinating conjunction; v. VI. infra.

Introducing an independent sentence, at the same time, also, likewise (cf.: itaque, igitur, deinde, tum, etc.).

Simul alone:

ego Tiresiam consulam quid faciundum censeat: semul hanc rem ut facta est eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 77:

sequimini! simul circumspicite ne quis adsit arbiter,

id. Mil. 4, 4, 1:

alterum ipse efficiam ut attente audiatis. Simul illud oro: si, etc.,

Cic. Phil. 2, 5, 10:

hoc proprium virtutis existimant... simul hoc se fore tutiores arbitrantur,

Caes. B. G. 6, 23:

Valerio Samnitium legiones occurrunt... simul in Campanos stimulabat ira,

Liv. 7, 32, 3:

tibi (Apollo) decimam partem praedae voveo. Te simul, Juno, precor ut, etc.,

id. 5, 21, 3.—

More freq. simul et (= etiam):

quia videbitur Magis verisimile id esse... simul et conficiam facilius ego quod volo,

Ter. Heaut. 4, 5, 55:

nolite committere ut in re tam inveterata quidquam novi sentiatis. Simul et illa omnia ante oculos vestros proponite, etc.,

Cic. Balb. 28, 65:

demonstravi haec Caecilio. Simul et illud ostendi, me ei satisfacturum,

id. Att. 1, 1, 4:

legati jam reverterant... simul venerant et ab rege Perseo oratores qui, etc.,

Liv. 41, 19 med.:

ipse ad Sycurium progressus, opperiri ibi hostium adventum statuit. Simul et frumentari passim exercitum jubet,

id. 42, 54 fin.; cf. Plaut. Stich. 5, 5, 14; Cic. Or. 2, 85, 349; id. Q. Fr. 1, 1, 12, § 34; id. Prov. Cons. 15, 36; id. Balb. 25, 56; id. Arat. 618 (372); 628 (382); 707 (454); 721 (468); Caes. B. G. 1, 19; 6, 8; Sall. C. 30, 2; id. J. 100, 3; Liv. 8, 9, 13; 8, 32, 5; 10, 3, 2; 40, 32; 4, 49, 3; Tac. H. 1, 1; 1, 52; 2, 53; 3, 15; 3, 18; 3, 20; 3, 29; 3, 42; 3, 82.

Simul itself stands as co-ordinating conjunction, to connect dependent clauses represented as contemporaneous, and at the same time, and also (not ante-class.; rare in Cic.;

freq. in the histt.): ei Verres possessionem negat se daturum, ne posset patronum suum juvare, simul ut esset poena quod, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 47, § 124:

omnes vocat ad diripiendos Eburones, ut potius Gallorum vita quam legionarius miles periclitetur, simul ut... pro tali facinore stirps et nomen civitatis tollatur,

Caes. B. G. 6, 34: quippe foedum hominem a republica procul esse volebat;

simul quia boni complures praesidium in eo putabant,

Sall. C. 19, 2:

cujus de virtute, quia multi dixere, praetereundum puto, simul ne per insolentiam quis existumet memet studium meum laudando extollere,

id. J. 4, 2:

nihil horum... discere cum cerneret posse, simul et tirocinio et perturbatione juvenis moveretur, etc.,

Liv. 39, 47:

a sermone Graeco puerum incipere malo, quia Latinum vel nobis nolentibus perhibet, simul quia disciplinis quoque Graecis prius instruendus est,

Quint. 1, 1, 12; Sall. J. 20, 1; Liv. 39, 33, 1; 8, 6, 11; Caes. B. C. 43, 2; Sall. C. 20, 3; 56, 5; Liv. 3, 50, 10; 40, 36 init.; Tac. H. 1, [p. 1704] 70;

2, 15.—So, connecting participial expressions or adverbial phrases with dependent clauses: his amicis confisus Catilina, simul quod aes alienum ingens erat, et quod... opprimendae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4:

hi, quod res in invidia erat, simul et ab Numidis obsecrati,

id. J. 25, 5:

ob eam iram, simul ut praeda militem aleret, duo milia peditum... populari agrum jussit,

Liv. 21, 52, 5; 3, 66, 3:

equites praemisit speculatum, simul ut ignem exstinguerent,

Curt. 4, 10, 11:

Otho, quamquam turbidis rebus, etc., simul reputans non posse, etc.,

Tac. H. 1, 83 init.:

committere igitur eum (locum) non fidelissimis sociis noluit, simul quod ab illa parte urbis navibus aditus ex alto est,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84; Liv. 9, 2, 5; Tac. H. 1, 70 fin.; 2, 28; 2, 30.

Simul. as co-ordinating conjunction, is frequently placed before each of the co-ordinate terms (simul... simul = hama men... hama de), partly... partly; not only... but at the same time (not anteAug.).

With independent clauses:

simul castra oppugnabantur, simul pars exercitus ad populandum agrum Romanum missa,

Liv. 3, 5, 2:

accolas Hannibal simul perlicit ad naves fabricandas, simul et ipsi traici exercitum cupiebant,

id. 21, 26, 7:

ab his simul custodes trucidari coepti, simul datum signum armatis ut ex insidiis concurrerent,

id. 9, 25, 8:

simul gratias agit, simul gratulatur quod, etc.,

Curt. 6, 7, 15; cf. Verg. A. 1, 631 sq.; 2, 220 sqq.; 12, 268; Liv. 1, 9, 5.—

With dependent clauses:

venit ad quaerendum, simul quod non deducerent praesidia, simul quod in Bithyniam auxilia missi forent,

Liv. 39, 46 fin.:

Perseus cum audisset, simul Meliboeam a consulis exercitu oppugnari, simul classem Iolci stare,

id. 44, 13 init.:

consul ad Phylan ducit, simul ut praesidium firmaret, simul ut militi frumentum divideret,

id. 44, 8, 1:

simul questi... simul nuntiantes,

id. 42, 46:

plus quam imponebatur oneris recepi, simul ut pleniore obsequio demererer amantissimos mei, simul ne... alienis vestigiis insisterem, Quint. prooem. 3.—Rarely connecting a dependent clause with an independent sentence: Athenas ierant, simul ut pro legatione praemio esset honos, simul peritos legum peregrinarum ad condenda nova jura usui fore credebant,

Liv. 3, 35, 5; cf. Verg. A. 12, 758.—

Co-ordinating dependent clauses with adverbial phrases:

Germani frequenter in castra venerunt, simul sui purgandi causa, simul ut de induciis impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13:

Philippus, simul ne ocio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis causa... in Maedicam ducere pergit,

Liv. 40, 21, 1. —

Connecting single nouns or phrases belonging to the same predicate:

cum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum impetum sustinuit,

Liv. 2, 10, 10:

ad se simul legatos, simul milites missos,

id. 42, 52 med.:

et Romae simul dilectu, simul tributo conferendo laboratum est,

id. 5, 10, 3:

increpando simul temeritatem, simul ignaviam,

id. 2, 65, 4:

tum vero si mul ab hostibus, simul ab iniquitate loco rum Poeni oppugnabantur,

id. 21, 33, 5:

inter simul complorationem feminarum, simul nefandam caedem,

id. 41, 11:

simul a mari, simul a terra ingredienti,

id. 44, 12 med.; cf. Tac. A. 1, 49; 14, 40; id. Agr. 25; 36; 41; Verg. G. 3, 201; id. A. 1, 513; Hor. S. 2, 2, 73.

Simul, in connection with ac, atque (also written in one word,

sĭmŭlac

, sĭmŭlatque), rarely with ut, and very rarely with et, is used as subordinating, temporal conjunction, as soon as. For simulac, etc., simul alone is freq.

Simul ac: simul ac lacrimas de ore noegeo (i. e. candido) detersit, Liv. And. ap. Fest. p. 174 Mull.:

Demenaetum simul ac conspexero hodie,

Plaut. As. 2, 4, 73:

non simul ac se ipse commovit, sensit quid intersit,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

si simul ac procul conspexit armatos, recessisset,

id. Caecil. 16, 46:

dicebam, simul ac timere desisses, similem te futurum tui,

id. Phil. 2, 35, 89:

Alcibiades, simul ac se remiserat, dissolutus reperiebatur,

Nep. Alcib. 1. 4:

at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca,

Hor. S. 1, 1, 67; cf. Cic. N. D. 1, 38, 108; id. Fam. 15, 16, 2; id. Planc. 41, 98; id. Phil. 4, 1, 1; id. Verr. 2, 2, 19, § 46; id. Or. 2, 27, 117; Verg. A. 4, 90; 12, 222; Ov. M. 2, 167; Hor. S. 1, 2, 33; 1, 4, 119; 1, 8, 21.—Strengthened by primum (= ut primum):

simul ac primum ei occasio visa est, quaestor consulem deseruit,

Cic. Verr. 2, 1, 13, § 34; so id. ib. 2, 1, 52, § 138; id. Phil. 4, 1, 1; Suet. Caes. 30; id. Ner. 43.—

Simul atque:

L. Clodius, simul atque introductus est, rem conficit,

Cic. Clu. 14, 40:

simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticescunt,

id. Mur. 10, 22:

simul atque audivit ejus interitum, suo Marte res suas recuperavit,

id. Phil. 2, 37, 95:

simul atque enim se infiexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus,

id. Rep. 2, 26, 49:

simul atque sibi hic adnuisset, numeraturum se dicebat,

id. Quint. 5, 18:

qui, simul atque in oppidum venerat, inmittebantur illi continuo Cibyratici canes,

id. Verr. 2, 4, 21, § 47:

simul atque de Caesaris adventu cognitum est,

Caes. B. G. 5, 3, 3; cf. Cic. Planc. 41, 98; id. Phil. 8, 10, 31; Suet. Caes. 29; id. Galb. 7.—

Simul ut (v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 11, 33):

simul ut experrecti sumus, visa illa contemnimus,

Cic. Ac. 2, 16, 51:

simul ut accepi a Seleuco litteras tuas, statim quaesivi, etc.,

id. Fam. 6, 18, 1:

nostros omnia consequi potuisse, simul ut velle coepissent,

id. Tusc. 4, 2, 5; id. Q. Fr. 2, 5, 3 (6, 2):

simul ut, qui sint professi, videro, dicam,

id. Planc. 6, 14; id. Att. 10, 4, 12:

nam simul ut supero se totum lumine Cancer extulit, extemplo cedit delapsa Corona,

id. Arat. 596 (349).—

Simul et:

simul et quid erit certi, scribam ad te,

Cic. Att. 2, 20, 2:

ego ad te statim habebo quod scribam, simul et videro Curionem,

id. ib. 10, 4, 12:

quam accepi simul et in Cumanum veni,

id. ib. 10, 16, 4; 16, 11, 6; id. Q. Fr. 2, 6, 3. In all these passages the Cod. Med. has simul et, which the editors variously changed into simulatque, simulac, simul ut, simul; so,

omne animal simul et ortum est, se ipsum diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33, where the vulg. has simul ut, and Madv. reads simul [et] ortum.—

Simul ubi:

quod simul ubi conspexit, equites emisit,

Liv. 4, 18, 7 dub. Weissenb. ad loc.—

Simul alone, = simul atque:

simul herbae inceperint nasci,

Cato, R. R. 48:

hic simul argentum repperit, cura sese expedivit,

Ter. Phorm. 5, 4, 4: simul limen intrabo, illi extrabunt illico, Afran. ap. Non. 104, 21 (Com. Rel. v. 5 Rib.):

simul inflavit tibicen, a perito carmen agnoscitur,

Cic. Ac. 2, 27, 86:

nostri, simul in arido constiterunt, in hostes impetum fecerunt,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

simul increpuere arma, hostis pedem rettulit,

Liv. 6, 24, 1; cf. Cic. Tusc. 4, 6, 12; id. Fin. 3, 6, 21; id. Arat. 594 (349); Caes. B. C. 1, 30, 3; Liv. 3, 62, 6; 4, 18, 6; 4, 31, 5; 4, 32, 6; 5, 25, 11; 8, 32, 2; 21, 55, 9; 44, 8 med.; 44, 19; 44, 44 fin.; Curt. 3, 11, 4; Phaedr. 3, 16, 16; Hor. C. 1, 12, 27; 3, 4, 37; Verg. G. 4, 232; Ov. F. 1, 567.—Strengthened by primum:

simul primum magistratio abiit, dicta dies est,

Liv. 6, 1, 6:

simul primum anni tempus navigabile praebuisset mare,

id. 35, 44, 5 Weissenb. ad loc.; Suet. Caes. 30.

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—

Relative adverb of manner = eo modo quo, as.

Without demonstr. as correlatives: ut aiunt, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 101 Mull. (fr inc. l. 10 Vahl.):

ego emero matri tuae Ancillam... forma mala, ut matrem addecet familias,

Plaut. Merc. 2, 3, 79:

apparatus sum ut videtis,

id. ib. 5, 2, 10:

verum postremo impetravi ut volui,

id. Mil. 4, 5, 5:

ero ut me voles esse,

id. Capt. 2, 1, 32:

faciam ut tu voles,

id. Men. 5, 9, 90: ut vales? Tox. Ut queo, id. Pers. 1, 1, 16:

ut potero feram,

Ter. And. 5, 3, 27:

faciam ut mones,

id. Hec. 4, 4, 97:

Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 9:

cupiditates quae possunt esse in eo qui, ut ipse accusator objecit, ruri semper habitarit?

id. Rosc. Am. 14, 39:

ut ex propinquis ejus audio, non tu in isto artificio callidior es, quam hic in suo,

id. ib. 17, 49:

homo demens, ut isti putant,

id. Rep. 1, 1, 1:

cumulate munus hoc, ut opinio mea fert, effecero,

id. ib. 1, 46, 70:

non ut clim solebat, sed ut nunc fit, mimum introduxisti,

id. Fam. 9, 16, 7:

Labienus, ut erat ei praeceptum, ne proelium committeret nisi, etc., monte occupato nostros exspectabat, proelioque abstinebat,

Caes. B. G. 1, 22:

cuncta ut gesta erant exposuit,

Liv. 3, 50, 4:

(Postumius) fugerat in legatione, ut fama ferebat, populi judicium,

id. 10, 46, 16:

sed, ut plerumque fit, major pars meliorem vicit,

id. 21, 4, 1:

nec temere, et ut libet conlocatur argentum, sed perite servitur,

Sen. Vit. Beat. 17, 2:

servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est,

id. Ben. 3, 22, 1.—Esp. parenthet., to denote that the facts accord with an assumption or supposition made in the principal sentence (= sicut):

si virtus digna est gloriatione, ut est,

Cic. Fin. 4, 18, 51:

quorum etiamsi amplecterer virtutem, ut facio, tamen, etc.,

id. Phil. 10, 9, 18:

quamvis fuerit acutus, ut fuit,

id. Ac. 2, 22, 69; cf.:

incumbite in causam, Quirites, ut facitis,

id. Phil. 4, 5, 12:

tu modo istam imbecillitatem valetudinis sustenta, ut facis,

id. Fam. 7, 1, 5:

satis enim erat, probatum illum esse populo Romano, ut est,

id. Phil. 1, 15, 37.—

With the correlative ita or sic: VTI LEGASSIT SVPER PECVNIA TVTELAVE SVAE REI, ITA IVS ESTO, Leg. XII. Tab. 5, fr. 3: alii, ut esse in suam rem ducunt, ita sint;

ego ita ero ut me esse oportet,

Plaut. Men. 5, 6, 24 sq.:

sic sum ut vides,

id. Am. 2, 1, 57:

omnes posthabui mihi res, ita uti par fuit,

Ter. Phorm. 5, 8, 15:

ut viro forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam ejus obtrivit,

Cic. Caecin. 7, 18.—In partic. with a superlative belonging to the principal sentence, attracted to the relative clause:

haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (= ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt),

Cic. de Or. 2, 41, 174.—So ut qui, with sup.:

te enim semper sic colam et tuebor ut quem diligentissime,

Cic. Fam. 12, 62 fin.; without sic or ita:

causas ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar,

id. Phil. 14, 11, 29:

sed exigenda est ut optime possumus,

Quint. 12, 10, 38.—And with comp.:

eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis,

Nep. Epam. 2, 1; cf.:

ad unguem Factus homo, non ut magis alter, amicus,

Hor. S. 1, 5, 33:

cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud,

id. ib. 2, 8, 48.—

Doubled ut ut, as indefinite relative, = utcumque, in whatever manner, howsoever (mostly ante-class.; only with indic.):

gaudeo, ut ut erga me est merita,

Plaut. Am. 5, 1, 52:

age jam, utut est, etsi'st dedecori, patiar,

id. Bacch. 5, 2, 85:

utut est, mihi quidem profecto cum istis dictis mortuo'st,

id. Ps. 1, 3, 76:

utut res sese habet, pergam, etc.,

id. Most. 3, 1, 14:

non potis est pietati opsisti huic, ututi res sunt ceterae,

id. Ps. 1, 3, 36; id. Cist. 1, 1, 110:

sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam,

Ter. Phorm. 3, 2, 46; cf. id. ib. 3, 1, 4; id. Heaut. 1, 2, 26; id. Ad. 2, 2, 40; 4, 4, 22:

ut ut est res, casus consilium nostri itineris judicabit,

Cic. Att. 15, 25 B. and K. (dub.;

v. Orell. ad loc.): sed ut ut est, indulge valetudini tuae,

id. Fam. 16, 18, 1 dub. (al. ut est).—

Causal, as, = prout, pro eo ut.

Introducing a general statement, in correspondence with the particular assertion of the principal clause, ut = as, considering... that, in accordance with:

atque, ut nunc sunt maledicentes homines, uxori meae mihique objectent, lenociniam facere,

Plaut. Merc. 2, 3, 75:

ut aetas mea est, atque ut huic usus facto est,

id. Men. 5, 2, 1:

haud scio hercle ut homo'st, an mutet animum,

Ter. Phorm. 5, 2, 9:

praesertim, ut nunc sunt mores,

id. ib. 1, 2, 5:

atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.,

Cic. Mur. 25, 51:

permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus,

id. Tusc. 1, 45, 108:

magnifice et ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium comparat,

id. Verr. 2, 1, 26, § 65:

Kal. Sextilibus, ut tunc principium anni agebatur, consulatum ineunt,

Liv. 3, 6, 1:

tribuni, ut fere semper reguntur a multitudine magis quam regunt, dedere plebi, etc.,

id. 3, 71, 5:

transire pontem non potuerunt, ut extrema resoluta erant, etc.,

id. 21, 47, 3.—Ellipt.:

mortales multi, ut ad ludos, convenerant (ut fit, si ludi sunt),

Plaut. Men. prol. 30:

Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi,

as was natural, he being a Sicilian, Cic. Tusc. 1, 8, 15; so,

Diogenes, liberius, ut Cynicus... inquit,

id. ib. 5, 33, 92:

ceterum haec, ut in secundis rebus, segniter otioseque gesta,

Liv. 23, 14, 1.—

Reflecting the assertion to particular circumstances, etc., ut = for, as, considering:

hic Geta ut captus est servorum, non malus,

Ter. Ad. 3, 4, 34:

ut est captus hominum,

Cic. Tusc. 2, 27, 65; Caes. B. G. 4, 3: Themistocles ut apud nos perantiquus, ut apud Athenienses non ita sane vetus, in regard to us, etc., Cic. Brut. 10, 41:

Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus,

for those times, id. ib. 26, 102:

nonnihil, ut in tantis malis est profectum,

considering the unfortunate state of affairs, id. Fam. 12, 2, 2:

(orationis genus) ut in oratore exile,

for an orator, id. Or. 3, 18, 66:

multae (erant in Fabio) ut in homine Romano, litterae,

id. Sen. 4, 12:

consultissimus vir, ut in illa quisquam esse aetate poterat,

Liv. 1, 18, 1:

florentem jam ut tum res erant,

id. 1, 3, 3:

Apollonides orationem salutarem, ut in tali tempore, habuit,

id. 24, 28, 1:

Sp. Maelius, ut illis temporibus praedives,

id. 4, 13, 1: insigni, ut illorum temporum habitus erat, triumpho, id. 10, 46, 2:

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens,

id. 1, 57, 1:

vir, ut inter Aetolos, facundus,

id. 32, 33, 9:

Meneclidas, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

Nep. Epam. 5, 2:

ad magnam deinde, ut in ea regione, urbem pervenit,

Curt. 9, 1, 14:

multum, ut inter Germanos, rationis ac sollertiae,

Tac. G. 30. —

Ut before relatives, with subj., as it is natural for persons who, like one who, since he, since they, etc.; seeing that they, etc. (not in Cic.):

non demutabo ut quod certo sciam,

seeing that I know it for certain, Plaut. Ps. 1, 5, 153:

prima luce sic ab castris proficiscuntur ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum,

Caes. B. G. 5, 31, 6:

facile persuadent (Lucumoni) ut cupido honorum, et cui Tarquinii materna tantum patria esset,

Liv. 1, 34, 6:

inde consul, ut qui jam ad hostes perventum cerneret, explorato, etc., procedebat,

id. 38, 18, 7:

Philippus, ut cui de summa rerum adesset certamen, adhortandos milites ratus, etc.,

id. 33, 4, 11:

Tarquinius ad jus regni nihil praeter vim habebat, ut qui neque populi jussu, neque auctoribus patribus regnaret,

id. 1, 49, 3; 25, 23, 3:

Aequorum exercitus, ut qui permultos annos imbelles egissent, sine ducibus certis, sine imperio,

id. 9, 45, 10:

igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, in agmen Romanum ruebant,

id. 30, 6, 3; 23, 15, 4; 23, 29, 12:

omnia nova offendit, ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est,

as is natural in one who, since he, Quint. 1, 2, 19:

in omni autem speciali inest generalis, ut quae sit prior,

id. 3, 5, 9:

ignara hujusce doctrinae loquacitas erret necesse est, ut quae vel multos vel falsos duces habeat,

id. 12, 2, 20; 5, 14, 28; 11, 3, 53.—Rarely with participle:

ne Volsci et Aequi... ad urbem ut ex parte captam venirent,

Liv. 3, 16, 2:

gens ferox cum procul visis Romanorum signis, ut extemplo proelium initura, explicuisset aciem, etc.,

id. 7, 23, 6.—

With perinde or pro eo, with reference to several alternatives or degrees to be determined by circumstances, as, according as, to the extent that, in the measure that, etc.:

perinde ut opinio est de cujusque moribus, ita quid ab eo factum et non factum sit, existimari potest,

Cic. Clu. 25, 70:

in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura,

Liv. 7, 6, 8: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.—

Transf. of local relations, like Gr. hina, where (very rare):

in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

flumen uti adque ipso divortio (aquae sunt),

Lucil. 8, 18 Mull.:

in extremos Indos, Litus ut longe resonante Eoa Tunditur unda,

Cat. 11, 2 sqq.; 17, 10; cf. Verg. A. 5, 329; Lucr. 6, 550 Munro ad loc.

Introducing comparative clauses of manner, = eodem modo quo, as, like.

In gen.

With sic as correlative:

haec res sic est ut narro tibi,

Plaut. Most. 4, 3, 40:

quae si ut animis sic oculis videre possemus, nemo de divina ratione dubitaret,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

Pomponium Atticum sic amo ut alterum fratrem,

id. Fam. 13, 1, 5:

si sic ageres ut de eis egisti qui jam mortui sunt... ne tu in multos Autronios incurreres,

id. Brut. 72, 251:

sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, justitiam cole,

id. Rep. 6, 15, 15:

ut dicere alia aliis magis concessum est, sic etiam facere,

id. Quint. 11, 3, 150 (for ut... sic, in similes, v. sic, IV. 1. a.).—

With ita as correlative:

ut sementem feceris, ita metes,

Cic. Or. 2, 65, 261:

quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetat oratio populi origines,

id. Rep. 2, 1. 3:

non ut injustus in pace rex ita dux belli pravus fuit,

Liv. 1, 53, 1:

ut haec in unum congeruntur, ita contra illa dispersa sunt,

Quint. 9, 3, 39.—

With other correlatives:

in balteo tracta ex caseo ad eundem modum facito ut placentum sine melle,

Cato, R. R. 78:

encytum ad eundem modum facito uti globos,

id. ib. 80:

cum animi inaniter moveantur eodem modo rebus his quae nulla sint ut iis quae sint,

Cic. Ac. 2, 15, 47:

disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9: scelerum caput, ut tute es item omnis censes esse' [p. 1941] Plaut. Rud. 4, 4, 55:

ut filium bonum patri esse oportet, item ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9:

fecisti item ut praedones solent,

Cic. Verr. 2, 4, 9, § 21:

item ut illo edicto de quo ante dixi... edixit, etc.,

id. ib. 2, 1, 45, § 117;

so with item,

id. Or. 60, 202:

is reliquit filium Pariter moratum ut pater eius fuit,

Plaut. Aul. prol. 21.—With atque:

nec fallaciam astutiorem ullus fecit Poeta atque ut haec est fabrefacta a nobis,

Plaut. Cas. 5, 1, 7.—And after aliter = than:

si aliter ut dixi accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7.—

Without correlative:

rem omnem uti acta erat cognovit,

Sall. J. 71, 5:

quare perge ut instituisti,

Cic. Rep. 2, 11, 22:

apud me, ut apud bonum judicem, argumenta plus quam testes valent,

id. ib. 1, 38, 59:

miscent enim illas et interponunt vitae, ut ludum jocumque inter seria,

Sen. Vit. Beat. 12, 2:

comitetur voluptas, et circa corpus ut umbra versetur,

id. ib. 13, 5:

ut in animum ejus oratio, ut sol in oculos, incurrat,

Quint. 8, 2, 23.—

In partic.

Ut... ita or ut... sic; co-ordinate, introducing contrasted clauses.

= cum... tum, as... so, as on the one hand... so on the other, both and:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

ut Poeni ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat irriti incepti,

Liv. 26, 37, 6:

Dolabellam ut Tarsenses ita Laodiceni ultra arcessierunt,

Cic. Fam. 12, 13, 4:

fert sortem suam quisque ut in ceteris rebus ita in amicitiis,

Sen. Ben. 2, 28, 3.—

Concessive, = etsi... tamen, although... yet:

consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

Saguntini, ut a proeliis quietem habuerant per aliquot dies, ita non cessaverant ab opere,

id. 21, 11, 5:

ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum nihil cessatum,

id. 21, 8, 1:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

id. 3, 55, 15:

in agrum Nolanum exercitum traducit, ut non hostiliter statim, ita... nihil praetermissurus,

id. 23, 14, 6; 23, 34, 12:

uti longe a luxuria, ita famae propior,

Tac. Agr. 6:

ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior,

Quint. 10, 1, 74:

ut est utilis saepe... ita obstabit melioribus,

id. 12, 2, 12:

quod, ut optimum est, ita longe quidem, sed sequitur tamen,

id. 5, 12, 9; cf. id. 10, 1, 62.—With certe in place of ita:

ut non demens, crudelis certe videtur,

Quint. 9, 2, 91.—

Ita... ut;

in oaths or strong asseverations: ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens,

Plaut. Aul. 3, 5, 22:

ita me di ament ut ego nunc non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

ita me di amabunt, ut nunc Menedemi vicem Miseret me,

id. ib. 4, 5, 1:

ita vivo ut maximos sumptus facio,

Cic. Att. 5, 15, 2.—So with sic:

sic me di amabunt ut me tuarum miseritum'st fortunarum,

Ter. Heaut. 3, 1, 54.—

In exemplifications.

In gen., as for example, for instance:

nam aut ipsa cognitio rei perquiritur, ut: virtus suam ne, etc., aut agendi consilium exquiritur, ut: sitne sapienti, etc.,

Cic. de Or. 3, 29, 112:

sunt bestiae in quibus inest aliquid simile virtutis, ut in leonibus, ut in canibus, in equis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

in libero populo, ut Rhodi, ut Athenis, nemo est civium qui, etc.,

id. Rep. 1, 31, 47:

qui rem publicam constituissent, ut Cretum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, etc.,

id. ib. 2, 1, 2; id. Ac. 2, 24, 76; id. Inv. 2, 52, 157:

est aliquid quod dominus praestare servo debeat, ut cibaria, ut vestiarium,

Sen. Ben. 3, 21, 2:

est etiam amarum quiddam... et aere, ut illud Crassi Ego te consulem putem? etc.,

Quint. 8, 3, 89; 4, 3, 12.—Where several instances are adduced, if each of them singly is made prominent, ut is repeated with each;

if they are taken in a group, ut occurs but once, e. g. quod erant, qui aut in re publica, propter sapientiam florerent, ut Themistocles, ut Pericles, ut Theramenes, aut, qui.. sapientiae doctores essent, ut Gorgias, Thrasymachus, Isocrates, etc.,

Cic. de Or. 3, 16, 59.—

Ut si, if for instance; for example, if, etc.; with subj.:

ut si accusetur is qui P. Sulpicium se fateatur occidisse,

Auct. Her. 1, 15, 25:

ut si quis hoc velit ostendere, eum qui parentem necarit, etc.,

Cic. Inv. 2, 15, 48:

ut si qui docilem faciat auditorem, etc.,

id. ib. 1, 18, 26:

ut si qui in foro cantet,

id. Off. 1, 40, 145:

ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat,

Liv. 6, 40, 12; cf. Auct. Her. 2, 26, 4; 2, 27, 43; 3, 2, 2; Cic. Inv. 1, 49, 92:

ut si obsessi de facienda ad hostem deditione deliberent,

Quint. 3, 8, 23:

ut si des arma timidis et imbellibus,

id. 12, 5, 2; 5, 10, 34; 2, 4, 18; 9, 2, 79 et saep.—So with cum:

ut cum marem feminamque filios dicimus,

Quint. 9, 3, 63; 1, 6, 22; 3, 8, 30; 9, 1, 3.—

Before an appositive noun, as, the same as, like:

qui canem et felem ut deos colunt,

Cic. Leg. 1, 11, 32:

ut militiae Africanum ut deum coleret Laelius,

id. Rep. 1, 12, 18:

suam vitam ut legem praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52:

habuit (ei) honorem ut proditori, non ut amico fidem,

id. Verr. 2, 1, 15, § 38:

Hannibalem, non ut prudentem tantum virum, sed ut vatem omnium quae tum evenirent admirari,

Liv. 36, 15, 2: (Dionysium) dimisi a me ut magistrum Ciceronum non lubenter;

ut hominem ingratum non invitus,

in his capacity of, Cic. Att. 8, 10:

qui ante captas Syracusas non desciverant... ut socii fideles accepti, quos metus post captas Syracusas dediderat, ut victi a victore leges acceperunt,

Liv. 25, 40, 4:

qui et ipsum, ut ambiguae fidei virum, suspectum jam pridem habebat,

id. 24, 45, 12:

Cicero ea quae nunc eveniunt cecinit ut vates,

Nep. Att. 16:

et ipsam (virtutem) ut deos, et professores ejus ut antistites colite,

Sen. Vit. Beat. 26, 7:

hunc ut deum homines intuebuntur,

Quint. 12, 10, 65:

id ut crimen ingens expavescendum est,

id. 9, 3, 35.—

Ut si = quasi, velut si, tamquam si, as if, just as if:

mater coepit studiose... educere ita uti si esset filia,

Ter. Eun. 1, 2, 37:

Rufio tuus ita desiderabatur ut si esset unus e nobis,

Cic. Fam. 7, 20, 1:

ejus negotium sic velim suscipias ut si esset res mea,

id. ib. 2, 14, 1:

ita se gerant in istis Asiaticis itineribus ut si iter Appia via faceres,

id. Q. Fr. 1, 1, 6:

qui aliis nocent ut in alios liberales sint, in eadem sunt injustitia ut si in suam rem aliena convertant,

id. Off. 1, 14, 42; id. Opt. Gen. 4, 10:

similes sunt ut si qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant,

like men who should say, Cic. Sen. 6, 17: similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc., they act like sailors who, etc., id. Off. 1, 25, 87.—

Ut quisque... ita (sic), with superlatives (= eo magis... quo magis, with indefinite subjects): ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better a man is, the more difficult it is for him to, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

ut quaeque res est turpissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,

id. Caecin. 2, 7:

ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur,

id. Clu. 21, 57:

ut quisque te maxime cognatione... attingebat, ita maxime manus tua putabatur,

id. Verr. 2, 2, 10, § 27; id. Off. 1, 16, 50; 1, 19, 64:

nam ut quaeque forma perfectissima ita capacissima est,

Quint. 1, 10, 40.—This construction is variously modified,

With ita understood:

facillime ad res injustas impellitur ut quisque altissimo animo est,

Cic. Off. 1, 19, 65. —

With virtual superlatives:

ut quisque in fuga postremus ita in periculo princeps erat,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

ut quisque optime institutus est, esse omnino nolit in vita, si, etc.,

id. Fin. 5, 20, 57.—

The superlatives omitted in either clause:

ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principatum tenet,

Cic. Sen. 18, 64:

ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit,

id. Verr. 2, 4, 64, § 143:

pro se quisque, ut in quoque erat auctoritatis plurimum, ad populum loquebatur,

id. ib. 2, 1, 27, §

68: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae objectus,

Liv. 9, 6, 1:

ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat, aut aliquos mittebat,

id. 34, 38, 6.—And with tum = ita:

nec prodesse tantum, sed etiam amari potest, tum... ut quisque erit Ciceroni simillimus,

in proportion to his resemblance, Quint. 2, 5, 20.—

With a comparative in one of the terms:

major autem (societas est) ut quisque proxime accederet,

Cic. Lael. 5, 19.—

Without superlative, as, according as:

de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est,

Liv. 3, 18, 10 (for ut quisque... ita, in temporal clauses, v. B. 3. g infra).—

Introducing a temporal clause, the principal predicate being an immediate sequence; orig. = quo tempore.

With perf. indic.

In gen., as soon as:

principio ut illo advenimus... continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 49:

ut hinc te intro ire jussi, opportune hic fit mi obviam,

Ter. And. 3, 4, 11:

ut abii abs te fit forte obviam Mihi Phormio,

id. Phorm. 4, 3, 12:

ut modo argentum tibi dedimus apud forum, recta domum Sumus profecti,

id. ib. 5, 6, 19; id. Hec. 3, 3, 5; 5, 1, 26; id. Eun. 4, 7, 12:

qui ut peroravit, surrexit Clodius,

Cic. Q. Fr. 2, 3, 2:

eumque ut salutavit, amicissime apprehendit,

id. Rep. 1, 11, 7:

qui ut huc venit... hominesque Romanos bellicis studiis ut vidit incensos, existimavit, etc.,

id. ib. 2, 13, 25; cf. id. Verr. 2, 4, 22, § 48; id. Phil. 9, 4, 9; id. Brut. 8, 30:

ut vero aquam ingressi sunt... tum utique egressis rigere omnibus corpora,

Liv. 21, 54, 9:

ut haec dicta in senatu sunt, dilectus edicitur,

id. 3, 10, 9; 23, 34, 6; 24, 44, 10.—

In oblique discourse:

Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, superbe et crudeliter imperare,

Caes. B. G. 1, 31.—

With primum, when first, as soon as ever:

atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc.,

Cic. Rep. 6, 15, 15:

Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt,

Liv. 25, 26, 13: ut primum lingua coepit esse in quaestu, curam morum qui diserti habebantur reliquerunt, Quint. prooem. 13.—

Rarely of coincidence in time:

nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi puto prae timore hic excidisse Cistellam,

Plaut. Cist. 4, 2, 46.—

Ut = ex quo tempore. since:

ut Brundusio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae,

Cic. Att. 1, 15, 2.—

With imperf. indic.

In gen.: Fabii oratio fuit qualis biennio ante;

deinde, ut vincebatur consensu, versa ad P. Decium collegam poscendum,

Liv. 10, 22, 2:

deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc.,

id. 10, 28, 20:

Marcellus, ut tanta vis ingruebat mali, traduxerat in urbem suos,

id. 25, 26, 15:

ut vero... exurebatur amoenissimus Italiae ager, villaeque passim incendiis fumabant... tum prope de integro seditione accensi,

id. 22, 14, 1.— And with perf. and imperf. in co-ordinate clauses:

consules, ut ventum ad Cannas est, et in conspectu Poenum habebant,

Liv. 22, 44, 1:

ut in extrema juga ventum, et hostes sub oculis erant,

id. 22, 14, 3:

ut Poenus apparuit in collibus, et pauci... adferebant, etc.,

id. 24, 1, 6.—

Of repeated past actions, whenever:

ut quaeque pars castrorum nudata defensoribus premi videbatur, eo occurrere et auxilium ferre,

Caes. B. G. 3, 4.—

With plupf.

= postquam (rare):

ut hinc forte ea ad obstetricem erat missa,

Ter. Ad. 4, 4, 10:

ut ad mare nostrae cohortes excubuerant, accessere subito prima luce Pompejani,

Caes. B. C. 3, 63.—

In epistolary style = the Engl. perf.:

litteras scripsi... statim ut tuas legeram (= litteras nunc scribo, ut tuas legi),

Cic. Att. 2, 12, 4:

ut Athenas a. d. VII. Kal. Quinct. veneram, exspectabam ibi jam quartum diem Pomptinium (= ut veni, exspecto),

id. ib. 5, 10, 1.—

Of repeated past actions, whenever:

ut cujusque sors exciderat... alacer arma capiebat,

Liv. 21, 42, 3 dub.:

ut quisque istius animum offenderat, in lautumias statim coniciebatur,

Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

ut quidque ego apprehenderam, statim accusator extorquebat e manibus,

id. Clu. 19, 52:

ut cuique erat locus attributus, ad munitiones accedunt,

Caes. B. G. 7, 81; cf.:

ut quisque arma ceperat... inordinati in proelium ruunt,

Liv. 23, 27, 5.—With ita as correl.:

ut enim quisque contra voluntatem ejus dixerat, ita in eum judicium de professione jugerum postulabatur,

Cic. Verr. 2, 3, 15, § 39.—

With fut. perf., or, in oblique discourse, plupf. subj.:

neque, ut quaeque res delata ad nos erit, tum denique scrutari locos debemus,

Cic. Or. 2, 34, 146:

traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum... victoriam de Veientibus dari,

Liv. 5, 15, 11 (for ut after simul, v. simul, VI.).—

Introducing substantive clauses, that; always with subj. (cf. ut as interrog. adverb in dependent clauses, I. A. 3. supra).

In object clauses.

In clauses which, if independent, would take the imperative mood, often rendered by the Engl. infinitive.

After verbs denoting [p. 1942] to wish, request, pray, demand, or invite:

malim istuc aliis ita videatur quam uti tu, soror, te collaudes,

Plaut. Poen. 5, 4, 18:

equidem mallem ut ires,

Cic. Att. 1, 16, 8:

equidem vellem ut pedes haberent (res tuae),

id. Fam. 7, 31, 2:

volo uti mihi respondeas num quis, etc.,

id. Vatin. 7, 17:

precor (deos) ut his infinitis nostris malis contenti sint,

id. Q. Fr. 1, 3, 9:

postulo ut ne quid praejudicati afferatis,

id. Clu. 2, 5:

petebant uti equites praemitterent,

Caes. B. G. 4, 11:

tibi instat Hortensius ut eas in consilium,

Cic. Quint. 10, 34:

hoc ut aliquando fieret, instabat,

Sen. Clem. 2, 1, 2:

illum Dolabellae dixisse (= eum rogasse) ut ad me scriberet (= me rogaret), ut in Italiam quam primum venirem,

Cic. Att. 11, 7, 2:

cupio ut quod nunc natura et impetus est, fiat judicium,

Sen. Clem. 2, 2, 2:

senectutem ut adipiscantur omnes optant,

Cic. Lael. 2, 4:

exigo a me, non ut optimis par sim, sed ut malis melior,

Sen. Vit. Beat. 17, 3.—With ut ne = ne:

Trebatio mandavi, ut, si quid te eum velles ad me mittere, ne recusaret,

Cic. Fam. 4, 1, 2; Tac. H. 4, 58 fin. —Also without verb, like utinam, to express a wish;

esp. in imprecations (ante-class.): ut te cum tua Monstratione magnus perdat Juppiter,

Ter. Ad. 4, 6, 2:

ut illum di deaeque perdant,

id. Eun. 2, 3, 10; id. Heaut. 4, 6, 6.—

After verbs expressing or implying advice, suggestion, or exhortation:

ego vos hortari tantum possum ut, etc.,

Cic. Lael. 5, 17:

quod suades ut ad Quinctium scribam, etc.,

id. Att. 11, 16, 4:

tibi auctor sum ut eum tibi ordinem reconcilies,

id. Fam. 1, 9, 26:

censeo ut iter reliquum conficere pergas,

I propose, id. Or. 2, 71, 200; Caes. B. C. 1, 2; Liv. 30, 40, 4:

dixeram a principio ut sileremus,

I had advised, Cic. Brut. 42, 157:

Pompejum monebat ut meam domum metueret,

id. Sest. 64, 133:

equidem suasi ut Romam pergeret,

id. Att. 16, 8, 2:

M. Messalae et ipsi Attico dixit ut sine cura essent,

exhorted, id. ib. 16, 16, A, 5.—

After verbs expressing resolution or agreement to do something:

rus ut irem jam heri constitiveram,

Plaut. Ps. 1, 5, 136:

decrevistis ut de praemiis militum primo quoque tempore referretur,

Cic. Phil. 5, 2, 4:

constitueram ut pridie Idus Aquini manerem,

id. Att. 16, 10, 1:

statuunt ut decem millia hominum in oppidum submittantur,

Caes. B. G. 7, 21:

Hasdrubal paciscitur cum Celtiberorum principibus ut copias inde abducant,

Liv. 25, 33, 3:

illos induxisse in animum, ut superbo quondam regi, tum infesto exuli proderent (patriam),

id. 2, 5, 7; 27, 9, 9; 42, 25, 11:

ut ne plebi cum patribus essent conubia sanxerunt,

Cic. Rep. 2, 27, 63:

servitia urbem ut incenderent conjurarunt,

Liv. 4, 45, 1.—

After verbs of command or prohibition:

imperat Laelio ut per collis circumducat equites,

Liv. 28, 33, 11:

illud praecipiendum fuit ut... diligentiam adhiberemus,

Cic. Lael. 16, 60:

M. Aemilio senatus negotium dat ut Patavinorum seditionem comprimeret,

Liv. 41, 27, 3:

consul edicere est ausus ut senatus ad vestitum rediret,

Cic. Pis. 8, 18:

jubet sententiam ut dicant suam,

Plaut. Am. 1, 1, 50:

hic tibi in mentem non venit jubere ut haec quoque referret,

Cic. Verr. 2, 4, 12, § 28.—With ne:

iis praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum legatos dimitteret, quam ipse esset remissus,

Nep. Them. 7, 3.—

Verbs expressing permission:

atque ille legem mihi de XII. tabulis recitavit quae permittit ut furem noctu liceat occidere,

Cic. Tull. 20, 47:

concedo tibi ut ea praetereas quae, etc.,

id. Rosc. Am. 19, 54:

dabis mihi hanc veniam ut eorum... auctoritatem Graecis anteponam,

id. de Or. 1, 6, 23:

ille tibi potestatem facturus est ut eligas utrum velis,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

illud natura non patitur ut aliorum spoliis nostras facultates augeamus,

id. Off. 3, 5, 22.—

In dependent clauses implying an aim or end.

After verbs denoting direction and inclination of the mind, care, purpose, intention, or striving:

ut plurimis prosimus enitimur,

Cic. Ac. 2, 2, 6:

facilior erit ut albam esse nivem probet quam erat Anaxagoras,

he will be more inclined, disposed, id. ib. 2, 36, 117: ne ille longe aberit ut argumento credat philosophorum, far remote from believing = not inclined, id. ib. 2, 47, 144: qui sibi hoc sumpsit ut conrigat mores aliorum, quis huic ignoscat si, who undertakes to correct, id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

navem idoneam ut habeas diligenter videbis,

care, id. Fam. 16, 1, 2:

ille intellexit id agi atque id parari ut filiae suae vis afferretur,

id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

pater potuit animum inducere ut naturam ipsam vinceret,

id. Rosc. Am. 19, 53:

cum senatus temptaret ut ipse gereret sine rege rem publicam,

id. Rep. 2, 12, 23:

equidem ut honore dignus essem, maxime semper laboravi,

id. Planc. 20, 50:

omni contentione pugnatum est ut lis haec capitis existimaretur,

id. Clu. 41, 116:

omnis spes ad id versa ut totis viribus terra adgrederentur,

Liv. 24, 34, 12:

omnis cura solet in hoc versari, semper ut boni aliquid efficiam dicendo,

Cic. de Or. 2, 75, 306:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8; 2, 34, 11.—

Verbs of effecting:

nec potui tamen Propitiam Venerem facere uti esset mihi,

Plaut. Poen. 2, 6:

prior pars orationis tuae faciebat ut mori cuperem,

Cic. Tusc. 1, 47, 112:

caritas annonae faciebat ut istuc... tempore magnum videretur,

id. Verr. 2, 3, 92, § 215:

sol efficit ut omnia floreant,

id. N. D. 2, 15, 41:

potest praestare ut ea causa melior esse videatur,

id. Or. 1, 10, 44:

non committam ut tibi ipse insanire videar,

id. Fam. 5, 5, 3:

di prohibeant, judices, ut hoc praesidium sectorum existimetur,

id. Rosc. Am. 52, 151:

effecisti ut viverem et morerer ingratus,

Sen. Ben. 2, 25, 1:

quibus nihil aliud actum est quam ut pudor hominibus peccandi demeretur,

id. Vit. Beat. 26, 6.—

Verbs of obtaining:

Dumnorix a Sequanis impetrat ut per fines suos Helvetios ire patiantur,

Caes. B. G. 1, 9:

quid assequitur, nisi hoc ut arent qui... in agris remanserunt,

what does he gain, Cic. Verr. 2, 3, 55, § 128:

facile tenuit ut (Chalcidis) portae sibi aperirentur,

Liv. 35, 51, 6:

vicerunt tribuni ut legem perferrent,

id. 4, 25, 13.—

Verbs of inducing and compelling:

nec ut omnia quae praescripta sunt defendamus necessitate ulla cogimur,

Cic. Ac. 2, 3, 8:

civitati persuasit ut de finibus suis exirent,

Caes. B. G. 1, 2:

exspectatione promissi tui moveor ut admoneam te,

Cic. Fam. 9, 8, 1:

Parhedrum excita ut hortum ipse conducat,

id. ib. 16, 18, 2:

ille adduci non potest ut... ne lucem quoque hanc eripere cupiat, etc.,

id. Rosc. Am. 52, 150:

impellit alios avaritia, alios iracundia ut levem auditionem pro re comperta habeant,

Caes. B. G. 7, 42:

ut de clementia scriberem, Nero Caesar, una me vox tua maxime compulit,

Sen. Clem. 2, 1, 1.—

After verbs implying duty, right, rule, condition, or possibility:

cum mihi ne ut dubitem quidem relinquatur,

not even the possibility of doubt, Cic. Ac. 2, 38, 119:

obsides inter se dent, Sequani ne itinere Helvetios prohibeant, Helvetii ut sine maleficio transeant,

Caes. B. G. 1, 9:

se ita a majoribus didicisse ut magis virtute quam dolo contenderent,

id. ib. 1, 13:

mea lenitas hoc exspectavit ut id quod latebat erumperet,

Cic. Cat. 2, 12, 27:

(natura) nobis insculpsit in mentibus, ut eos (deos) aeternos et beatos haberemus,

id. N. D. 1, 17, 45:

hoc mihi Metellus non eripuit, hoc etiam addidit ut quererer hoc sociis imperari,

he gave the additional right, id. Verr. 2, 2, 68, § 164:

ut vero conloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero liceat, quanti tandem aestimatis?

the privilege of conversing, id. Tusc. 1, 41, 98:

respondet Socrates sese meruisse ut amplissimis honoribus decoraretur,

id. Or. 1, 54, 272:

meruit ut suspendatur,

Sen. Ep. 7, 5:

quia enim non sum dignus prae te ut figam palum in parietem,

Plaut. Mil. 4, 4, 4.—So after dignus, Liv. 24, 16, 19; Quint. 8, 5, 12.—

After verbs of fearing, where ut implies a wish contrary to the fear; that not:

rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere se dicebant,

Caes. B. G. 1, 39:

vereor ut satis diligenter actum sit in senatu de litteris meis,

Cic. Att. 6, 4, 2:

verebar ut redderentur,

id. Fam. 12, 19, 1:

sin homo amens diripiendam urbem daturus est, vereor ut Dolabella ipse satis nobis prodesse possit,

id. ib. 14, 14, 1:

veretur Hiempsal ut foedus satis firmum sit,

id. Leg. 2, 22, 58:

timeo ut sustineas,

id. Fam. 14, 2, 3:

o puer, ut sis vitalis, metuo, et majorum ne quis amicus Frigore te feriat,

Hor. S. 2, 1, 60.— So sometimes after video, with weakened force: vide ut sit, nearly = perhaps it is not (cf. Roby, Gr. 2, p. 280): considerabitis, vestri similes feminae sintne Romae;

si enim non sunt, videndum est, ut honeste vos esse possitis,

Cic. Fam. 14, 14, 1.—Very rarely ut stands for ne after verbs of fearing:

quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poterat,

Liv. 28, 22, 12 Weissenb. ad loc.:

ut ferula caedas meritum... non vereor,

Hor. S. 1, 3, 120 Jan. and Orell. ad loc. —

In interrogative clauses represented as untrue, rejecting a supposition or thought with indignation (nearly = fierine potest ut):

me ut quisquam norit, nisi ille qui praebet cibum?

Plaut. Pers. 1, 3, 52:

te ut ulla res frangat, tu ut umquam te corrigas?

Cic. Cat. 1, 9, 22:

egone ut te interpellem?

id. Tusc. 2, 18, 42:

pater ut in judicio capitis obesse filio debeat?

id. Planc. 13, 31:

egone ut prolis meae fundam cruorem?

Sen. Med. 927.—

In subject clauses, with impersonal predicates.

With a predicate adjective.

With the idea of rule, duty, etc.:

id arbitror Adprime in vita utile esse, ut ne quid nimis,

Ter. And. 1, 1, 34:

reliquum est ut de Catuli sententia dicendum videatur,

Cic. Imp. Pomp. 20, 59:

praeclarum est et verum ut eos qui nobis carissimi esse debeant, aeque ac nosmet ipsos amemus,

id. Tusc. 3, 29, 73:

ergo hoc sit primum ut demonstremus quem imitetur,

id. de Or. 2, 22, 90:

proximum est ut doceam, etc.,

id. N. D. 2, 29, 73:

extremum est ut te orem, etc.,

id. Fam. 4, 13, 7:

ei (Dionysio) ne integrum quidem erat ut ad justitiam remigraret,

permission, id. Tusc. 5, 21, 62. —With predicates, aequum est, par (anteclass. and rare):

aequom videtur tibi ut ego alienum quod est Meum esse dicam?

Plaut. Rud. 4, 7, 4:

non par videtur... praesente ibus una paedagogus ut siet,

id. Bacch. 1, 2, 31.—

In clauses expressing result and consequence:

magnificum illud etiam et gloriosum ut Graecis de philosophia litteris non egeant, illud,

that result of my labors, Cic. Div. 2, 2, 5:

consentaneum est huic naturae ut sapiens velit gerere et administrare rem publicam,

id. Fin. 3, 20, 68. —

In clauses represented as real, true, false, certain, or probable (where the acc. and inf. might be used):

concedetur verum esse ut bonos boni diligant,

Cic. Lael. 14, 50: sin autem illa veriora ut idem interitus animorum et corporum, etc., id. ib 4, 14; cf.:

concedant ut hi viri boni fuerin (= concedant vere factum esse ut, etc.),

id. ib. 5, 18:

si verum est ut populus Romanus omnis gentes virtute superarit, etc.,

Nep. Hann. 1, 1:

de ipso Roscio potest illud quidem esse falsum ut circumligatus fuerit, angui,

Cic. Div. 2, 31, 66:

non est verisimile ut Chrysogonus horum litteras adamarit aut humanitatem,

id. Rosc. Am. 41, 121:

deos verisimile est ut alios indulgentius tractent propter parentis, alios propter futuram posterorum indolem,

Sen. Ben. 4, 32, 1; so,

rarum est ut,

Quint. 3, 19, 3:

quid tam inusitatum quam ut, etc.,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62.—And after potius:

multi ex plebe spe amissa potius quam ut cruciarentur... se in Tiberim praecipitaverunt,

Liv. 4, 12, 11.—

With predicate nouns.

Expressing the idea of a verb which would require an object clause, with ut:

quoniam ut aliter facias non est copia,

Plaut. Merc. 5, 4, 30:

Romano in hostico morandi causa erat ut hostem ad certamen eliceret,

Liv. 6, 31, 7:

vetus est lex amicitiae ut idem amici semper velint,

Cic. Planc. 2, 5:

consensus fuit senatus ut mature proficisceremur (= decretum est a senatu),

id. Fam. 3, 3, 1:

fuit hoc sive meum, sive rei publicae fatum ut in me unum omnis illa inclinatio temporum incumberet,

ordained by fate, id. Balb. 26, 58:

tempus est ut eamus ad forum,

Plaut. Mil. 1, 1, 72:

dicasque tempus maximum esse ut eat,

id. ib. 4, 3, 9:

primum est officium ut homo se conservet in naturae statu,

Cic. Fin. 3, 6, 20:

ejus culturae hoc munus est ut efficiat, etc.,

id. ib. 4, 14, 38:

caput illud est ut Lyconem recipias in necessitudinem tuam,

duty, id. Fam. 13, 19, 3; so,

caput est ut, etc.,

id. de Or. 1, 19, 87:

fuit hoc quoddam inter Scipionem et Laelium jus ut Scipio Laelium observaret parentis loco,

id. Rep. 1, 12, 18:

mea ratio in dicendo haec esse solet ut boni quod habeat id amplectar,

id. de Or. 2, 72, 292; so,

ratio est ut,

id. Verr. 1, 11, 34: est mos hominum ut [p. 1943] nolint eundem pluribus excellere, id. Brut. 21, 84:

est hoc Gallicae consuetudinis ut, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—

Expressing result and consequence:

est hoc commune vitium in magnis liberisque civitatibus ut invidia gloriae comes sit,

Nep. Chabr. 3, 3.—

With impersonal verbs.

Including the idea of a verb requiring an object clause, with ut:

convenit, victi utri sint eo proelio, urbem, agrum... seque uti dederent,

Plaut. Am. 1, 1, 71:

mihi cum Dejotaro convenit ut ille in meis castris esset,

Cic. Att. 6, 1, 14:

placitum est ut in aprico loco considerent,

id. Rep. 1, 12, 18:

postea mihi placuit ut, etc.,

id. Or. 1, 34, 155:

ad Appii Claudii senectutem accedebat etiam ut caecus esset,

id. Sen. 6, 16.—So after fit, it happens:

fit ut natura ipsa ad ornatius dicendi genus incitemur,

Cic. Or. 2, 83, 338:

potest fieri ut res verbosior haec fuerit, illa verior,

it may be that, id. Att. 8, 3, 6; id. Ac. 2, 11, 36; id. Verr. 2, 2, 77, § 190.—

So with accidit, evenit, contigit: accidit... ut illo itinere veniret Lampsacum,

Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63; so id. Imp. Pomp. 9, 25:

sed tamen hoc evenit ut in vulgus insipientium opinio valeat,

id. Tusc. 2, 26, 63:

utinam Caesari contigisset ut esset optimo cuique carissimus,

id. Phil. 5, 18, 49.—

Denoting consequence:

ex quo efficitur ut quidquid honestum sit, idem sit utile,

Cic. Off. 2, 3, 10:

sequitur ut dicamus quae beneficia danda sint et quemadmodum,

Sen. Ben. 1, 11, 1:

sequitur ut causa ponatur,

Cic. Or. 2, 81, 331.—

Est, in the meaning fit, or causa est:

est ut plerique philosophi nulla tradant praecepta dicendi,

it is a fact that, Cic. Or. 2, 36, 152:

non est igitur ut mirandum sit ea praesentiri,

there is no reason for wondering, id. Div. 1, 56, 128:

quando fuit ut quod licet non liceret?

id. Cael. 20, 48; so, in eo est ut, prope est ut, to be on the point of, to be near to:

jam in eo rem fore ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

Liv. 8, 27, 3:

cum jam in eo esset ut comprehenderetur,

Nep. Paus. 5, 1; id. Milt. 7, 3:

jam prope erat ut ne consulum quidem majestas coerceret iras hominum,

Liv. 2, 23, 14:

prope est ut lamentationem exigat,

Sen. Clem. 2, 6, 4.— Here belongs the circumlocution of the periphrastic future by futurum esse or fore, with ut; generally in the inf.:

arbitrabar fore ut lex de pecuniis repetundis tolleretur,

Cic. Verr. 1, 14, 41.—Very rarely in the indic.:

futurum est ut sapiam,

Sen. Ep. 117, 29.—

In attributive clauses, dependent on nouns not belonging to the predicate.

With the idea of resolve, etc.:

vicit sententia ut mitterentur coloni,

Liv. 9, 26, 4:

sententiam dixit (= censuit) ut judicum comitia haberentur,

Cic. Q. Fr. 2, 1, 2; id. Fam. 4, 4, 5; id. Tusc. 5, 41, 119; id. Leg. 3, 15, 33.—

Of agreement:

fide accepta ut remitterent eum,

Liv. 24, 48, 8. —

Of law, rule, etc.:

praetores rogationem promulgarunt ut omnes regiae stirpis interficerentur,

Liv. 24, 25, 10:

senatus consultum factum est ut M. Fulvius litteras extemplo ad consulem mitteret,

id. 35, 24, 2:

haec ei est proposita condicio ut aut juste accusaret aut acerbe moreretur,

Cic. Clu. 14, 42:

Suevi in eam se consuetudinem induxerunt ut locis frigidissimis lavarentur in fluminibus,

Caes. B. G. 4, 1.—

Of duty:

jusjurandum poscit ut quod esse ex usu Galliae intellexissent, communi consilio administrarent,

Caes. B. G. 8, 6. —

Of purpose, inclination, etc.:

vobis dent di mentem oportet ut prohibeatis, etc.,

make you inclined, Liv. 6, 18, 9:

causa mihi fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem,

Cic. Fin. 3, 2, 8:

confectio tabularum hanc habet vim (= efficit) ut quidquid fingatur aut non constet, appareat,

id. Font. 2, 3.—

Of effect, result, etc.:

fuit ista quondam virtus ut viri fortes acrioribus suppliciis civem perniciosum quam hostem everterent,

Cic. Cat. 1, 1, 3:

habet hoc virtus ut viros fortis species ejus et pulchritudo etiam in hoste posita delectet,

id. Pis. 32, 81:

damnatum poenam sequi oportebat ut igni cremaretur,

Caes. B. G. 1, 4.—

In clauses of manner, that, so that.

With ita, sic, adeo, tantus, talis, or tam as antecedent (v. hh. vv.;

anteclass. ut qui = ut): Adeon' me fungum fuisse ut qui illi crederem?

Plaut. Bacch. 2, 3, 49.—

With is or hic as antecedent: eos deduxi testes et eas litteras deportavi ut de istius facto dubium esse nemini possit, Cic. Verr. 2, 4, 42, § 91:

ejusmodi res publica debet esse ut inimicus neque deesse nocenti possit, neque obesse innocenti (ejusmodi = talis),

id. ib. 2, 3, 69, §

162: eo perducam servum ut in multa liber sit,

Sen. Ben. 3, 19, 2:

non eo loco res humanae sunt ut vobis tantum otii supersit,

id. Vit. Beat. 27, 6:

haec aequitas in tuo imperio fuit, haec praetoris dignitas ut servos Siculorum dominos esse velles,

Cic. Verr. 2, 3, 38, § 87:

hoc jure sunt socii ut eis ne deplorare quidem de suis incommodis liceat,

id. ib. 2, 2, 27, § 65.—

Without antecedents, so that:

cujus aures clausae veritati sunt ut ab amico verum audire nequeat, hujus salus desperanda est,

Cic. Lael. 24, 90:

in virtute multi sunt ascensus, ut is maxima gloria excellat qui virtute plurimum praestet,

id. Planc. 25, 60:

mons altissimus impendebat ut perpauci prohibere possent,

Caes. B. G. 1, 6:

accessit quod Domitius Heraclea iter fecerat, ut ipsa fortuna illum obicere Pompejo videretur,

id. B. C. 3, 79:

pecunia a patre exacta crudeliter, ut divenditis omnibus bonis aliquamdiu trans Tiberim veluti relegatus viveret,

Liv. 3, 13, 10:

fama Gallici belli pro tumultu valuit ut et dictatorem dici placeret,

id. 8, 17, 6:

nihilo minus... magnas percipiendum voluptates, ut fatendum sit, etc.,

Sen. Vit. Beat. 12, 1.—

Idiomat. with non.

Ut non, when the principal sentence is negative, without: non possunt una in civitate multi rem ac fortunam amittere ut non plures secum in eandem trahant calamitatem, without dragging, etc., Cic. Imp. Pomp. 7, 19:

flaminem Quirinalem neque mittere a sacris neque retinere possumus ut non deum aut belli deseramus curam,

Liv. 24, 8, 10:

non ita fracti animi civitatis erant ut non sentirent, etc.,

id. 45, 25, 12:

nusquam oculi ejus flectentur ut non quod indignentur inveniant,

Sen. Ira, 2, 7, 2:

ajunt, nec honeste quemquam vivere ut non jucunde vivat, nec jucunde ut non honeste quoque,

id. Vit. Beat. 6, 3:

nemo in eo quod daturus es gratiam suam facere potest ut non tuam minuat,

id. Ben. 2, 4, 3; cf. also: ut non conferam vitam neque existimationem tuam cum illius;

neque enim est conferenda (= ut omittam conferre),

Cic. Verr. 2, 4, 20, § 45.—

Non ut, followed by sed quod, causal (= non quod, sed quod;

rare): earum exempla tibi misi non ut deliberarem reddendaene essent, sed quod non dubito, etc.,

not that... but because, Cic. Att. 14, 17, 4:

haec ad te scribo non ut queas tu demere solitudinem, sed, etc.,

id. ib. 11, 15, 3.—Followed by sed ut:

benigne accipe (beneficium): rettulisti gratiam, non ut solvisse te putes, sed ut securior debeas,

Sen. Ben. 2, 35, 5; and in reversed order: quorsum haec praeterita? Quia sequitur illud, etc.;

non ut eas res causam adferrent amoris,

Cic. Fat. 15, 35.—Rarely nedum ut, in the sense of nedum alone, much less that, not to mention that (mostly post-class.; cf.

Zumpt, Gram. § 573): ne voce quidem incommoda, nedum ut illa vis fieret, paulatim permulcendo mansuefecerant plebem,

Liv. 3, 14, 6 Weissenb. ad loc.:

quando enim... fama in totam urbem penetrat? nedum ut per tot provincias innotescat,

Tac. Or. 10.—

Conditional or concessive.

Granting that ( for argument's sake):

quod ut ita sit—nihil enim pugno—quid habet ista res aut laetabile aut gloriosum?

Cic. Tusc. 1, 21, 49:

sed ut haec concedantur, reliqua qui tandem intellegi possunt?

id. N. D. 3, 16, 41:

ut tibi concedam hoc indignum esse, tu mihi concedas necesse est, etc.,

id. Clu. 53, 146:

quae, ut essent vera, conjungi debuerunt,

id. Fin. 4, 15, 40:

quae natura ut uno consensu juncta sit et continens... quid habere mundus potest cum thesauri inventione conjunctum?

id. Div. 2, 14, 33:

nihil est prudentia dulcius, quam, ut cetera auferat, adfert certe senectus,

id. Tusc. 1, 39, 94.—

Even if, although:

qui (exercitus) si pacis... nomen audiverit, ut non referat pedem, insistet certe,

Cic. Phil. 12, 3, 8:

ut ea pars defensionis relinquatur, quid impediet actionem? etc.,

id. Ac. 2, 34, 108:

ut quaeras omnia, quomodo Graeci ineptum appellant non reperies,

id. de Or. 2, 4, 18:

ut enim neminem alium nisi T. Patinam rogasset, scire potuit, illo ipso die a Milone prodi flaminem,

id. Mil. 17, 46: verum ut hoc non sit, tamen praeclarum spectaculum mihi propono, id. Att. 2, 15; id. Leg. 1, 8, 23; id. Fat. 5, 9; id. Verr. 2, 3, 64, § 151; 2, 1, 45, § 117; id. Planc. 25, 62:

qui, ut non omnis peritissimus sim belli, cum Romanis certe bellare didici,

Liv. 36, 7, 20:

neque equites armis equisque salvis tantum vim fluminis superasse verisimile est, ut jam Hispanos omnes inflati travexerint utres,

id. 21, 47, 5:

at enim, ut jam ita sint haec, quid ad vos, Romani?

id. 34, 32, 13:

ut jam Macedonia deficiat,

id. 42, 12, 10:

cum jam ut virtus vestra transire alio possit, fortuna certe loci hujus transferri non possit,

id. 5, 54, 6; 22, 50, 2; cf.:

ac jam ut omnia contra opinionem acciderent, tamen se plurimum navibus posse,

Caes. B. G. 3, 9:

ut desint vires tamen est laudanda voluntas,

Ov. P. 3, 4, 79:

ut dura videatur appellatio, tamen sola est,

Quint. 3, 8, 25; 6, prooem. 15.—Ut maxime = si maxime:

quaere rationem cur ita videatur: quam ut maxime inveneris... non tu verum testem habere, sed eum non sine causa falsum testimonium dicere ostenderis,

Cic. Ac. 2, 25, 81.—With nihilominus:

quae (res) nihilominus, ut ego absim, confici poterunt,

Cic. Fam. 10, 2, 2.—

Provided that:

ambulatiuncula, ut tantum faciamus quantum in Tusculano fecimus, prope dimidio minoris constabit isto loco,

Cic. Att. 13, 39, 2: dabo egenti, sed ut ipse non egeam;

succurram perituro, sed ut ipse non peream,

Sen. Ben. 2, 15, 1.—

In clauses of purpose (final clauses; distinguished from object clauses with ut; v. C. 1., in which the verb itself contains the idea of purpose, the clause completing the idea of the verb), in order that, so that, so as to.

In gen.:

quin voco, ut me audiat, nomine illam suo?

Plaut. Rud. 1, 4, 17:

haec acta res est uti nobiles restituerentur in civitatem,

Cic. Rosc. Am. 51, 149:

intellego, tempus hoc vobis divinitus datum esse ut odio... totum ordinem liberetis,

id. Verr. 1, 15, 43:

Caesar singulis legionibus singulos legatos praefecit uti eos testes suae quisque virtutis haberet,

Caes. B. G. 1, 52.—And with ut ne, instead of ne, lest:

id ut ne fiat, haec res sola est remedio,

Ter. Eun. 3, 1, 49; v. 1. ne, I. B. 4. a.—Very rarely, ut non for ne, expressing a negative purpose:

ut plura non dicam neque aliorum exemplis confirmem quantum valeat (= ut praeteream),

Cic. Imp. Pomp. 15, 44; cf. d. a fin. supra.—