Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

ad+verbum

  • 121 assigno

    assigno ( ads-, B. and K., Halm, Weissenb., Jahn, K. and H.), āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., to mark out or appoint to one, to assign; hence also, to distribute, allot, give by assigning, as t. t. of the division of public lands to the colonists (cf. assignatio;

    syn.: ascribo, attribuo): uti agrum eis militibus, legioni Martiae et legioni quartae ita darent, adsignarent, ut quibus militibus amplissime dati, adsignati essent,

    Cic. Phil. 5, 19 fin.; so id. ib. 2, 17, 43; id. Agr. 3, 3, 12:

    qui (triumviri) ad agrum venerant adsignandum,

    Liv. 21, 25; 26, 21; Sic. Fl. p. 18 Goes.—
    B.
    Transf., to assign something to some one, to confer upon:

    mihi ex agro tuo tantum adsignes, quantum corpore meo occupari potest,

    Cic. Att. 3, 19, 3: munus humanum adsignatum a deo, id. Rep. 6, 15 fin.:

    apparitores a praetore adsignati,

    id. Verr. 2, 3, 25:

    ordines,

    id. Pis. 36, 88:

    quem cuique ordinem adsignari e re publicā esset, eum adsignare,

    Liv. 42, 33:

    equum publicum,

    id. 39, 19; so id. 5, 7:

    equiti certus numerus aeris est adsignatus,

    id. ib.: aspera bella componunt, agros adsignant, oppida condunt, to assign dwellingplaces to those roaming about (with ref. to I. A.), * Hor. Ep. 2, 1, 8:

    natura avibus caelum adsignavit,

    appointed, allotted, Plin. 10, 50, 72, § 141:

    de adsignandis libertis,

    Dig. 38, 4. 1 sq.: adsignavit eam vivam, parestêsen, he presented her, Vulg. Act. 9, 41 al.—
    C.
    Trop., to ascribe, attribute, impute to one as a crime, or to reckon as a service (in the last sense not before the Aug. period; in Cic. only in the first signification).
    a.
    In mal. part.:

    nec vero id homini tum quisquam, sed tempori adsignandum putavit,

    Cic. Rab. Post. 10, 27:

    haec si minus apta videntur huic sermoni, Attico adsigna, qui etc.,

    id. Brut. 19, 74:

    ne hoc improbitati et sceleri meo potius quam imprudentiae miseriaeque adsignes,

    id. ad Q. Fr. 1, 4; so id. Fam. 6, 7, 3; id. Att. 6, 1, 11; 10, 4, 6; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

    petit, ne unius amentiam civitati adsignarent,

    Liv. 35, 31 ' permixtum vehiculis agmen ac pleraque fortuita fraudi suae adsignantes, Tac. H. 2, 60; Nigid. ap. Gell. 4, 9, 2; and without dat.: me culpam fortunae adsignare, calamitatem crimini dare;

    me amissionem classis obicere, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 50 Zumpt.—
    b.
    In bon. part.: nos omnia, quae prospera tibi evenere, tuo consilio adsignare;

    adversa casibus incertis belli et fortunae delegare,

    Liv. 28, 42, 7:

    Cypri devictae nulli adsignanda gloria est,

    Vell. 2, 38:

    sua fortia facta gloriae principis,

    Tac. G. 14:

    hoc sibi gloriae,

    Gell. 9, 9 fin.:

    si haec infinitas naturae omnium artifici possit adsignari,

    Plin. 2, 1, 1, § 3:

    inventionem ejus (molyos) Mercurio adsignat,

    id. 25, 4, 8, § 26 al. —
    II.
    Esp.
    A.
    With the access. idea of object, design, to commit, consign, give over a thing to one to keep or take care of (rare, mostly post - Aug.):

    quibus deportanda Romam Regina Juno adsignata erat,

    Liv. 5, 22 ' Eumenem adsignari custodibus praecepit, Just. 14, 4 fin.; Dig. 18, 1, 62; 4, 9, 1.— Trop.:

    bonos juvenes adsignare famae,

    Plin. Ep. 6, 23, 2; so Sen. Ep. 110.—
    B.
    To make a mark upon something, to seal it (post-Aug.):

    adsigna, Marce, tabellas,

    Pers. 5, 81:

    subscribente et adsignante domino,

    Dig. 45, 1, 126; 26, 8, 20: cum adsignavero iis fructum hunc, shall have sealed and sent, Vulg. Rom. 15, 28.— Trop.:

    verbum in clausulā positum adsignatur auditori et infigitur,

    is impressed upon, Quint. 9, 4, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > assigno

  • 122 augurale

    augŭrālis ( augŭrĭālis, App. Not. Aspir. § 8), e, adj. [augur].
    I.
    Of or belonging to augurs, relating to soothsaying or prophecy, augurial:

    libri,

    Cic. Div. 1, 33, 72; id. Fam. 3, 4; cf.

    Müll. Etrusk. 1, p. 122: jus,

    Cic. Brut. 77, 267:

    cena,

    which the augur gave on his entrance into office, Varr. R. R. 3, 6, 6, Cic. Fam. 7, 26:

    insignia, Liv 10, 7: sacerdotium,

    Suet. Claud. 4; id. Gram. 12:

    verbum,

    Gell. 6, 6, 4.—Hence,
    II.
    Subst.: augŭrāle, is, n.
    A.
    A part of the headquarters of a Roman camp, where the general took auguries:

    structam ante augurale aram,

    Tac. A. 15, 30:

    egressus augurali,

    id. ib. 2, 13.—Hence (pars pro toto), the principal tent:

    tabernaculum ducis, augurale,

    Quint. 8, 2, 8.—
    B.
    The augur ' s wand or staff = lituus, Sen. Tranq. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > augurale

  • 123 auguralis

    augŭrālis ( augŭrĭālis, App. Not. Aspir. § 8), e, adj. [augur].
    I.
    Of or belonging to augurs, relating to soothsaying or prophecy, augurial:

    libri,

    Cic. Div. 1, 33, 72; id. Fam. 3, 4; cf.

    Müll. Etrusk. 1, p. 122: jus,

    Cic. Brut. 77, 267:

    cena,

    which the augur gave on his entrance into office, Varr. R. R. 3, 6, 6, Cic. Fam. 7, 26:

    insignia, Liv 10, 7: sacerdotium,

    Suet. Claud. 4; id. Gram. 12:

    verbum,

    Gell. 6, 6, 4.—Hence,
    II.
    Subst.: augŭrāle, is, n.
    A.
    A part of the headquarters of a Roman camp, where the general took auguries:

    structam ante augurale aram,

    Tac. A. 15, 30:

    egressus augurali,

    id. ib. 2, 13.—Hence (pars pro toto), the principal tent:

    tabernaculum ducis, augurale,

    Quint. 8, 2, 8.—
    B.
    The augur ' s wand or staff = lituus, Sen. Tranq. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > auguralis

  • 124 aureolus

    aurĕŏlus, a, um, adj. dim. [aureus].
    I.
    Lit.
    A.
    Of gold, golden:

    anellus,

    Plaut. Ep. 5, 1, 34:

    ensiculus,

    id. Rud. 4, 4, 112:

    corona,

    Vulg. Exod. 25, 25; 30, 3; 37, 27:

    malum,

    Cat. 2, 12.—Hence, subst.: au-rĕŏlus, i, m. (sc. nummus), a gold coin, Mart. 5, 19; 12, 36.—
    B.
    Covered or ornamented with gold, gilded: cinctus, Lucil. ap. Non. p. 553, 2: laquearia, Prud. peri steph. 9, 196.—
    C.
    Gold-colored:

    collum,

    Varr. R. R. 3, 9, 4; cf.

    color,

    Col. 9, 3, 2.—
    II.
    Trop., golden, splendid, brilliant, beautiful:

    aureoli pedes,

    Cat. 61, 163:

    non magnus, verum aureolus et ad verbum ediscendus libellus,

    Cic. Ac. 2, 44, 135:

    oratiuncula,

    id. N. D. 3, 17, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > aureolus

  • 125 aviditas

    ăvĭdĭtas, ātis, f. [avidus], an eagerness for something (either lawful or unlawful), avidity, longing, vehement desire.
    I.
    In gen.:

    habeo senectuti magnam gratiam, quae mihi sermonis aviditatem auxit, potionis et cibi sustulit,

    Cic. Sen. 14, 46:

    aviditas legendi,

    id. Fin. 3, 2, 7:

    suscipere verbum cum omni aviditate,

    Vulg. Act. 17, 11:

    gloriae,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 16:

    pecuniae,

    id. Part. Or. 6, 1:

    rapiendi per occasionem triumphi,

    Liv. 31, 48, 2:

    imperandi,

    Tac. H. 1, 52:

    vini,

    Suet. Tib. 42 al.:

    ad cibos,

    Plin. 20, 16, 65, § 173.—In plur.:

    bestiolarum aviditates,

    Plin. 11, 6, 5, § 15:

    feminarum,

    id. 20, 21, 84, § 227.—
    II.
    Esp.
    A.
    Eagerness for money, covetousness, avarice:

    Inhaeret etiam aviditas, desidia, injuria, etc.,

    Plaut. Merc. prol. 29:

    (justitia) eas res spernit et neglegit, ad quas plerique inflammati aviditate rapiuntur,

    Cic. Off. 2, 11, 38:

    utrumque incredibile est, et Roscium quicquam per aviditatem appetīsse et Fannium quicquam per bonitatem amisisse,

    id. Rosc. Com. 7, 21 (B. and K., avaritiam).—
    B.
    Eagerness in eating, appetite:

    lactuca in cibis aviditatem incitat inhibetque eadem,

    Plin. 20, 7, 26, § 64; so,

    aviditatem excitare,

    id. 23, 1, 7, § 12:

    facere,

    id. 23, 8, 75, § 144; Vulg. Eccli. 37, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > aviditas

  • 126 brevitas

    brĕvĭtas, ātis, f. [brevis], shortness.
    I.
    Lit., in space (cf. brevis, I.) (rare):

    brevitas angusti freti,

    the narrowness of the strait, Gell. 10, 27, 6:

    hominibus Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est,

    smallness of stature, Caes. B. G. 2, 30; cf.:

    haec habilis brevitate suā est,

    Ov. Am. 2, 4, 35:

    spatii,

    Caes. B. C. 1, 82, 3:

    crurum,

    Plin. 8, 34, 52, § 123:

    chamaeplatani coactae brevitatis,

    Plin. 12, 2, 6, § 13:

    guttarum,

    Vitr. 7, 8, 2.—More freq.,
    B.
    Transf.
    1.
    In time, shortness, brevity:

    ita diei brevitas conviviis, noctis longitudo in stupris continebatur,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26:

    temporis,

    id. Att. 1, 10, 1:

    imperii,

    Tac. H. 1, 47:

    horae,

    Sil. 3, 141:

    vitae,

    Cic. Tusc. 1, 38, 91; Sen. Brev. Vit. tit. et saep.— Absol.: confer nostram longissimam aetatem cum aeternitate;

    in eādem propemodum brevitate quā illae bestiolae reperiemur,

    Cic. Tusc. 1, 39, 94.—But most freq.,
    2.
    Of discourse, brevity, conciseness: si brevitas appellanda est, cum verbum nullum redundat, brevis est L. Crassi oratio;

    sin tum est brevitas, cum tantum verborum est, quantum necesse est, etc.,

    Cic. de Or. 2, 80, 326 sq.; id. Brut. 13, 50; 17, 66; id. Inv. 1, 20, 28 sq.; id. Verr. 2, 1, 40, § 103; id. Leg. 3, 18, 40:

    cujus tanta in dicendo brevitas fuit,

    id. Har. Resp. 19, 41:

    et a me brevitas postulatur, qui mihimet ipsi amicissima est,

    id. Quint. 10, 34:

    nos brevitatem in hoc ponimus, non ut minus, sed ne plus dicatur quam oporteat,

    Quint. 4, 2, 43:

    illa Sallustiana brevitas,

    id. 4, 2, 45; 10, 1, 32:

    brevitas quoque aut copia non genere materiae sed modo constant,

    id. 3, 8, 67; 10, 1, 46; 10, 5, 8; 6, 3, 45;

    12, 10, 48: ea, quotiens causa poscit, ubertas, ea, quotiens permittit, brevitas,

    Tac. Or. 23:

    contionem imperatoriā brevitate pronuntiat,

    id. H. 1, 18: est brevitate opus, ut currat sententia, * Hor. S. 1, 10, 9; Phaedr. 2, prol. 12; 3, 10, 60: brevitatis causā, gratiā, for the sake of brevity or conciseness, Cic. Off. 2, 12, 43; cf. Quint. 4, 2, 67:

    gratiā,

    Plin. 18, 25, 57, § 214.—
    3.
    Of shortness of syllables:

    fluit numerus tum incitatius brevitate pedum, tum proceritate tardius,

    Cic. Or. 63, 212:

    brevitas celeritas syllabarum,

    id. ib. 57, 191:

    contractio et brevitas dignitatem non habet,

    id. ib. 57, 193.—In plur.:

    omnium longitudinum et brevitatum in sonis... judicium, etc.,

    Cic. Or. 51, 173.—
    II.
    For exiguitas, parvitas (cf. brevis, II. C.), littleness, smallness:

    cujusvis in brevitate corporis,

    Lucr. 2, 483:

    vineae,

    Paul. Aug. 2:

    doni,

    Claud. Epigr. 20, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > brevitas

  • 127 cado

    cădo, cĕcĭdi, cāsum, 3 ( part. pres. gen. plur. cadentūm, Verg. A. 10, 674; 12, 410), v. n. [cf. Sanscr. çad-, to fall away].
    I.
    Lit.
    A.
    In an extended sense, to be driven or carried by one ' s weight from a higher to a lower point, to fall down, be precipitated, sink down, go down, sink, fall (so mostly poet.; in prose, in place of it, the compounds decĭdo, occĭdo, excĭdo, etc.; cf. also ruo, labor;

    opp. surgo, sto): tum arbores in te cadent,

    Plaut. Men. 2, 3, 25: (aves) praecipites cadunt in terram aut in aquam, fall headlong to the earth or into the water, Lucr. 6, 745; cf. id. 6, 828;

    imitated by Verg.: (apes) praecipites cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    nimbus, Ut picis e caelo demissum flumen, in undas Sic cadit, etc.,

    Lucr. 6, 258:

    cadit in terras vis flammea,

    id. 2, 215; so with in, id. 2, 209; 4, 1282; 6, 1006; 6, 1125; Prop. 4 (5), 4, 64:

    in patrios pedes,

    Ov. F. 2, 832.—With a different meaning:

    omnes plerumque cadunt in vulnus,

    in the direction of, towards their wound, Lucr. 4, 1049; cf.:

    prolapsa in vulnus moribunda cecidit,

    Liv. 1, 58, 11:

    cadit in vultus,

    Ov. M. 5, 292:

    in pectus,

    id. ib. 4, 579.—Less freq. with ad:

    ad terras,

    Plin. 2, 97, 99, § 216:

    ad terram,

    Quint. 5, 10, 84.—The place from which is designated by ab, ex, de:

    a summo cadere,

    Plaut. Mil. 4, 4, 15:

    a mento cadit manus,

    Ov. F. 3, 20:

    aves ab alto,

    Plin. 10, 38, 54, § 112:

    ut cadat (avis) e regione loci,

    Lucr. 6, 824:

    ex arbore,

    Plin. 17, 20, 34, § 148; Dig. 50, 16, 30, § 4; 18, 1, 80, § 2:

    cecidisse de equo dicitur,

    Cic. Clu. 62, 175:

    cadere de equo,

    Plaut. Mil. 3, 1, 125 (for which Cæsar, Nepos, and Pliny employ decidere):

    de manibus arma cecidissent,

    Cic. Phil. 14, 7, 21; cf.:

    de manibus civium delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    cadunt altis de montibus umbrae,

    Verg. E. 1, 84:

    de caelo,

    Lucr. 5, 791; Ov. M. 2, 322:

    de matre (i. e. nasci),

    Claud. in Rufin. 1, 92.—With per:

    per inane profundum,

    Lucr. 2, 222:

    per aquas,

    id. 2, 230:

    per salebras altaque saxa,

    Mart. 11, 91; cf.:

    imbre per indignas usque cadente genas,

    Ov. Tr. 1, 3, 18.—With the adverb altius: altius atque cadant summotis nubibus imbres, and poured forth from a greater height, etc., Verg. E. 6, 38.—And absol.:

    folia nunc cadunt,

    Plaut. Men. 2, 3, 24; Ter. Ad. 1, 1, 12; Lucr. 6, 297:

    ut pluere in multis regionibus et cadere imbres,

    id. 6, 415:

    cadens nix,

    id. 3, 21; 3, 402:

    velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12: quaeque ita concus [p. 259] sa est, ut jam casura putetur, Ov. P. 2, 3, 59:

    cadentem Sustinuisse,

    id. M. 8, 148:

    saepius, of epileptics,

    Plin. Val. 12, 58:

    casuri, si leviter excutiantur, flosculi,

    Quint. 12, 10, 73.—
    2.
    Esp.
    a.
    Of heavenly bodies, to decline, set (opp. orior), Ov. F. 1, 295:

    oceani finem juxta solemque cadentem,

    Verg. A. 4, 480; 8, 59; Tac. G. 45:

    soli subjecta cadenti arva,

    Avien. Descr. Orb. 273; cf. Tac. Agr. 12:

    quā (nocte) tristis Orion cadit,

    Hor. Epod. 10, 10:

    Arcturus cadens,

    id. C. 3, 1, 27.—
    b.
    To separate from something by falling, to fall off or away, fall out, to drop off, be shed, etc.:

    nam tum dentes mihi cadebant primulum,

    Plaut. Men. 5, 9, 57:

    dentes cadere imperat aetas,

    Lucr. 5, 671; Sen. Ep. 12, 3; 83, 3:

    pueri qui primus ceciderit dens,

    Plin. 28, 4, 9, § 41:

    barba,

    Verg. E. 1, 29:

    quam multa in silvis autumni frigore primo Lapsa cadunt folia,

    id. A. 6, 310; cf. Cat. 11, 22; Hor. A. P. 61:

    lanigeris gregibus Sponte suā lanae cadunt,

    Ov. M. 7, 541:

    saetae,

    id. ib. 14, 303:

    quadrupedibus pilum cadere,

    Plin. 11, 39, 94, § 231:

    poma,

    Ov. M. 7, 586:

    cecidere manu quas legerat, herbae,

    id. ib. 14, 350:

    elapsae manibus cecidere tabellae,

    id. ib. 9, 571:

    et colus et fusus digitis cecidere remissis,

    id. ib. 4, 229.—
    c.
    Of a stream, to fall, empty itself:

    amnis Aretho cadit in sinum maris,

    Liv. 38, 4, 3; 38, 13, 6; 44, 31, 4:

    flumina in pontum cadent,

    Sen. Med. 406:

    flumina in Hebrum cadentia,

    Plin. 4, 11, 18, § 50:

    tandem in alterum amnem cadit,

    Curt. 6, 4, 6.—
    d.
    Of dice, to be thrown or cast; to turn up:

    illud, quod cecidit forte,

    Ter. Ad. 4, 7, 23 sq.; Liv. 2, 12, 16.—
    e.
    Alicui (alicujus) ad pedes, to fall at one ' s feet in supplication, etc. (post-class. for abicio, proicio), Sen. Contr. 1, 1, 19; Eutr. 4, 7; Aug. Serm. 143, 4; Vulg. Joan. 11, 32 al.—
    f.
    Super collum allcujus, to embrace (late Lat.), Vulg. Luc. 15, 20.—
    B.
    In a more restricted sense.
    1.
    To fall, to fall down, drop, fall to, be precipitated, etc.; to sink down, to sink, settle (the usual class. signif. in prose and poetry):

    cadere in plano,

    Ov. Tr. 3, 4, 17 sq.:

    deorsum,

    Plaut. Rud. 1, 2, 89:

    uspiam,

    Ter. Ad. 1, 1, 12:

    Brutus, velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12; cf. id. 5, 21, 16; 1, 58, 12:

    dum timent, ne aliquando cadant, semper jacent,

    Quint. 8, 5, 32:

    sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit (Caesar), quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82:

    cadere supinus,

    id. Aug. 43 fin.:

    in pectus pronus,

    Ov. M. 4, 579:

    cadunt toti montes,

    Lucr. 6, 546:

    radicitus exturbata (pinus) prona cadit,

    Cat. 64, 109:

    concussae cadunt urbes,

    Lucr. 5, 1236:

    casura moenia Troum,

    Ov. M. 13, 375; id. H. 13, 71:

    multaque praeterea ceciderunt moenia magnis motibus in terris,

    Lucr. 6, 588: languescunt omnia membra;

    bracchia palpebraeque cadunt,

    their arms and eyelids fall, id. 4, 953; 3, 596; so,

    ceciderunt artus,

    id. 3, 453:

    sed tibi tamen oculi, voltus, verba cecidissent,

    Cic. Dom. 52, 133; cf.:

    oculos vigiliā fatigatos cadentesque in opere detineo,

    Sen. Ep. 8, 1:

    patriae cecidere manus,

    Verg. A. 6, 33:

    cur facunda parum decoro Inter verba cadit lingua silentio?

    Hor. C. 4, 1, 36:

    cecidere illis animique manusque,

    Ov. M. 7, 347; Val. Fl. 1, 300; cf. II. F. infra.—
    2.
    In a pregn. signif. (as in most langg., to fall in battle, to die), to fall so as to be unable to rise, to fall dead, to fall, die (opp. vivere), Prop. 2 (3), 28, 42 (usu. of those who die in battle;

    hence most freq. in the histt.): hostes crebri cadunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 79 sq.:

    aut in acie cadendum fuit aut in aliquas insidias incidendum,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; Curt. 4, 1, 28; Ov. M. 7, 142:

    ut cum dignitate potius cadamus quam cum ignominiā serviamus,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    pauci de nostris cadunt,

    Caes. B. G. 1, 15; id. B. C. 3, 53:

    optimus quisque cadere aut sauciari,

    Sall. J. 92, 8; so id. C. 60, 6; id. J. 54, 10; Nep. Paus. 1, 2; id. Thras. 2, 7; id. Dat. 1, 2; 6, 1; 8, 3; Liv. 10, 35, 15 and 19; 21, 7, 10; 23, 21, 7; 29, 14, 8; Tac. G. 33; Hor. Ep. 1, 12, 27; Ov. M. 7, 142:

    per acies,

    Tac. A. 1, 2:

    pro patriā,

    Quint. 2, 15, 29:

    ante diem,

    Verg. A. 4, 620:

    bipenni,

    Ov. M. 12, 611:

    ense,

    Val. Fl. 1, 812.—Not in battle:

    inque pio cadit officio,

    Ov. M. 6, 250.—With abl. of means or instrument:

    suoque Marte (i. e. suā manu) cadunt,

    Ov. M. 3, 123; cf. Tac. A. 3, 42 fin.:

    suā manu cecidit,

    fell by his own hand, id. ib. 15, 71:

    exitu voluntario,

    id. H. 1, 40:

    muliebri fraude cadere,

    id. A. 2, 71: cecidere justā Morte Centauri, cecidit tremendae Flamma Chimaerae, Hor. C. 4, 2, 14 sq.:

    manu femineā,

    Sen. Herc. Oet. 1179:

    femineo Marte,

    Ov. M. 12, 610.—With abl. of agent with ab:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    should be slain by, Ov. H. 9, 36; so id. M. 5, 192; Suet. Oth. 5:

    a centurione volneribus adversis tamquam in pugnā,

    Tac. A. 16, 9.—And without ab:

    barbarae postquam cecidere turmae Thessalo victore,

    Hor. C. 2, 4, 9; imitated by Claudian, IV. Cons. Hon. 89; Grat. Cyn. 315.—
    b.
    Of victims, to be slain or offered, to be sacrificed, to fall ( poet.):

    multa tibi ante aras nostrā cadet hostia dextrā,

    Verg. A. 1, 334:

    si tener pleno cadit haedus anno,

    Hor. C. 3, 18, 5; Tib. 1, 1, 23; 4, 1, 15; Ov. M. 7, 162; 13, 615; id. F. 4, 653.—
    3.
    In mal. part., = succumbo, to yield to, Plaut. Pers. 4, 4, 104; Tib. 4, 10, 2; Sen. Contr. 1, 3, 7.—
    4.
    Matre cadens, just born ( poet.), Val. Fl. 1, 355; cf. of the custom of laying the new-born child at the father's feet: tellure cadens. Stat. S. 1, 2, 209; 5, 5, 69.
    II.
    Trop.
    A.
    To come or fall under, to fall, to be subject or exposed to something (more rare than its compound incidere, but class.); constr. usually with sub or in, sometimes with ad:

    sub sensus cadere nostros,

    i. e. to be perceived by the senses, Lucr. 1, 448:

    sub sensum,

    Cic. Inv. 1, 30, 48: in cernendi sensum. id. Tim. 3:

    sub oculos,

    id. Or. 3, 9:

    in conspectum,

    to become visible, id. Tusc. 1, 22, 50:

    sub aurium mensuram,

    id. Or. 20, 67:

    sponte suā (genus humanum) cecidit sub leges artaque jura,

    subjected itself to law and the force of right, Lucr. 5, 1146; so id. 3, 848:

    ad servitia,

    Liv. 1, 40, 3:

    utrorum ad regna,

    Lucr. 3, 836; so,

    sub imperium dicionemque Romanorum,

    Cic. Font. 5, 12 (1, 2):

    in potestatem unius,

    id. Att. 8, 3, 2:

    in cogitationem,

    to suggest itself to the thoughts, id. N. D. 1, 9, 21:

    in hominum disceptationem,

    id. de Or. 2, 2, 5:

    in deliberationem,

    id. Off. 1, 3, 9:

    in offensionem alicujus,

    id. N. D. 1, 30, 85:

    in morbum,

    id. Tusc. 1, 32, 79:

    in suspitionem alicujus,

    Nep. Paus. 2, 6:

    in calumniam,

    Quint. 9, 4, 57:

    abrupte cadere in narrationem,

    id. 4, 1, 79:

    in peccatum,

    Aug. in Psa. 65, 13.—
    B.
    In gen.: in or sub aliquem or aliquid, to belong to any object, to be in accordance with, agree with, refer to, be suitable to, to fit, suit, become (so esp. freq. in philos. and rhet. lang.):

    non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspitio,

    Cic. Sull. 27, 75:

    cadit ergo in bonum virum mentiri, emolumenti sui causā?

    id. Off. 3, 20, 81; so id. Cael. 29, 69; id. Har. Resp. 26, 56:

    haec Academica... in personas non cadebant,

    id. Att. 13, 19, 5:

    qui pedes in orationem non cadere quī possunt?

    id. Or. 56, 188:

    neque in unam formam cadunt omnia,

    id. ib. 11, 37; 57, 191; 27, 95; id. de Or. 3, 47, 182; Quint. 3, 7, 6; 4, 2, 37; 4, 2, 93; 6, prooem. § 5; 7, 2, 30 and 31; Plin. 35, 10, 36, § 82:

    heu, cadit in quemquam tantum scelus?

    Verg. E. 9, 17; Cic. Or. 27, 95; 11, 37; Quint. 3, 5, 16; 3, 6, 91; 5, 10, 30; 6, 3, 52; 7, 2, 31; 9, 1, 7;

    9, 3, 92: hoc quoque in rerum naturam cadit, ut, etc.,

    id. 2, 17, 32:

    in iis rebus, quae sub eandem rationem cadunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 47; Quint. 8, 3, 56.—
    C.
    To fall upon a definite time (rare):

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum, etc.,

    id. Rep. 2, 10, 18.—Hence, in mercantile lang., of payments, to fall due: in eam diem cadere ( were due) nummos, qui a Quinto debentur, Cic. Att. 15, 20, 4.—
    D.
    (Acc. to I. 1. e.) Alicui, to fall to one (as by lot), fall to one ' s lot, happen to one, befall; and absol. (for accidere), to happen, come to pass, occur, result, turn out, fall out (esp. in an unexpected manner; cf. accido; very freq. in prose and poetry).
    1.
    Alicui:

    nihil ipsis jure incommodi cadere possit,

    Cic. Quint. 16, 51:

    hoc cecidit mihi peropportune, quod, etc.,

    id. de Or. 2, 4, 15; id. Att. 3, 1:

    insperanti mihi, cecidit, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 21, 96; id. Att. 8, 3, 6; id. Mil. 30, 81:

    mihi omnia semper honesta et jucunda ceciderunt,

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    sunt, quibus ad portas cecidit custodia sorti,

    Verg. G. 4, 165:

    haec aliis maledicta cadant,

    Tib. 1, 6, 85:

    neu tibi pro vano verba benigna cadunt,

    Prop. 1, 10, 24:

    ut illis... voluptas cadat dura inter saepe pericla,

    Hor. S. 1, 2, 40: verba cadentia, uttered at random, id. Ep. 1, 18, 12.—
    2.
    Ab sol., Afran. ap. Charis. p. 195 P.;

    Cic. Leg.2, 13, 33: verebar quorsum id casurum esset,

    how it would turn out, id. Att. 3, 24:

    aliorsum vota ceciderunt,

    Flor. 2, 4, 5:

    cum aliter res cecidisset ac putasses,

    had turned out differently from what was expected, Cic. Fam. 5, 19, 1:

    sane ita cadebat ut vellem,

    id. Att. 3, 7, 1; id. Div. 2, 52, 107; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3; Cic. Verr. 1, 2, 5; Caes. B. C. 3, 73, Nep. Milt. 2, 5 Dähne:

    cum, quae tum maxime acciderant, casura praemonens, a furioso incepto eos deterreret,

    Liv. 36, 34, 3; 22, 40, 3; 35, 13, 9; 38, 46, 6; Plin. Pan. 31, 1; Tac. A. 2, 80; 6, 8; Suet. Tib. 14 al.; Verg. A. 2, 709:

    ut omnia fortiter fiant, feliciter cadant,

    Sen. Suas. 2, p. 14:

    multa. fortuito in melius casura,

    Tac. A. 2, 77.—With adj.:

    si non omnia caderent secunda,

    Caes. B. C. 3, 73:

    vota cadunt, i.e. rata sunt,

    are fulfilled, realized, Tib. 2, 2, 17 (diff. from Prop. 1, 17, 4; v. under F.).—
    3.
    With in and acc.: nimia illa libertas et populis et privatis in nimiam servitutem cadit (cf. metaballei), Cic. Rep. 1, 44, 68.—Esp.: in (ad) irritum or cassum, to be frustrated, fail, be or remain fruitless:

    omnia in cassum cadunt,

    Plaut. Poen. 1, 2, 147; Lucr. 2, 1166:

    ad irritum cadens spes,

    Liv. 2, 6, 1; so Tac. H. 3, 26:

    in irritum,

    id. A. 15, 39; cf. with irritus, adj.:

    ut irrita promissa ejus caderent,

    Liv. 2, 31, 5:

    haud irritae cecidere minae,

    id. 6, 35, 10.—
    E.
    To fall, to become less (in strength, power, worth, etc.), to decrease, diminish, lessen:

    cadunt vires,

    Lucr. 5, 410:

    mercenarii milites pretia militiae casura in pace aegre ferebant,

    Liv. 34, 36, 7.—More freq. in an extended signif. (acc. to I. B. 2.),
    F. 1.
    In gen.: pellis item cecidit, vestis contempta ferina. declined in value, Lucr. 5, 1417:

    turpius est enim privatim cadere (i. e. fortunis everti) quam publice,

    Cic. Att. 16, 15, 6; so id. Fam. 6, 10, 2:

    atque ea quidem tua laus pariter cum re publicā cecidit,

    id. Off. 2, 13, 45:

    tanta civitas, si cadet,

    id. Har. Resp. 20, 42:

    huc cecidisse Germanici exercitus gloriam, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 13:

    non tibi ingredienti fines ira cecidit?

    Liv. 2, 40, 7; Pers. 5, 91:

    amicitia nec debilitari animos aut cadere patitur,

    Cic. Lael. 7, 23:

    animus,

    to fail, Liv. 1, 11, 3; Ov. M. 11, 537; cf. id. ib. 7, 347:

    non debemus ita cadere animis, etc.,

    to lose courage, be disheartened, Cic. Fam. 6, 1, 4:

    tam graviter,

    id. Off. 1, 21, 73; cf. Sen. Ep. 8, 3.—Esp., to fail in speaking:

    magnus orator est... minimeque in lubrico versabitur, et si semel constiterit numquam cadet,

    Cic. Or. 28, 98:

    alte enim cadere non potest,

    id. ib. —So in the lang. of the jurists, causā or formulā, to lose one ' s cause or suit:

    causā cadere,

    Cic. Inv. 2, 19, 57; so id. de Or. 1, 36, 166 sq.; id. Fam. 7, 14, 1; Quint. 7, 3, 17; Luc. 2, 554; Suet. Calig. 39:

    formulā cadere,

    Sen. Ep. 48, 10; Quint. 3, 6, 69.—With in:

    ita quemquam cadere in judicio, ut, etc.,

    Cic. Mur. 28, 58.—Also absol.:

    cadere,

    Tac. H. 4, 6; and:

    criminibus repetundarum,

    id. ib. 1, 77:

    conjurationis crimine,

    id. A. 6, 14:

    ut cecidit Fortuna Phrygum,

    Ov. M. 13, 435:

    omniaque ingrato litore vota cadunt, i. e. irrita sunt,

    remain unfulfilled, unaccomplished, Prop. 1, 17, 4 (diff. from Tib. 2, 2, 17; v. above, D. 2.); cf.:

    at mea nocturno verba cadunt zephyro,

    Prop. 1, 16, 34:

    multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula,

    to fall into disuse, grow out of date, Hor. A. P. 70 —Hence of theatrical representations, to fall through, to fail, be condemned (opp. stare, to win applause;

    the fig. derived from combatants): securus cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176.— Impers.. periculum est, ne cadatur, Aug. Don. Persev. 1.—
    2.
    Esp. of the wind (opp. surgo), to abate, subside, die away, etc.:

    cadit Eurus et umida surgunt Nubila,

    Ov. M. 8, 2:

    ventus premente nebulā cecidit,

    Liv. 29, 27, 10:

    cadente jam Euro,

    id. 25, 27, 11:

    venti vis omnis cecidit,

    id. 26, 39, 8:

    ubi primum aquilones ceciderunt,

    id. 36, 43, 11; cf.:

    sic cunctus pelagi cecidit fragor,

    Verg. A. 1, 154:

    ventosi ceciderunt murmuris aurae,

    id. E. 9, 58; id. G. 1, 354 Serv. and Wagn.—
    G.
    Rhet. and gram. t. t. of words, syllables, clauses, etc., to be terminated, end, close:

    verba melius in syllabas longiores cadunt,

    Cic. Or. 57, 194; 67, 223: qua (littera [p. 260] sc. m) nullum Graece verbum cadit, Quint. 12, 10, 31:

    plerique censent cadere tantum numerose oportere terminarique sententiam,

    Cic. Or. 59, 199; so id. Brut. 8, 34:

    apto cadens oratio,

    Quint. 9, 4, 32:

    numerus opportune cadens,

    id. 9, 4, 27:

    ultima syllaba in gravem vel duas graves cadit semper,

    id. 12, 10, 33 Spald.: similiter cadentia = omoioptôta, the ending of words with the same cases or verbal forms, diff. from similiter desinentia = omoioteleuta, similar endings of any kind, Cic. de Or. 3, 54, 206; id. Or. 34, 135; Auct. Her. 4, 20, 28; Quint. 9, 4, 42; cf. id. 9, 4, 18; 9, 3, 78; 9, 3, 79; 1, 7, 23; Aquil. Rom. Figur. §§ 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > cado

  • 128 campester

    campester ( campestris, Cato ap. Prisc. p. 696 P.; Col. 3, 13, 8; 7, 2, 3; 3, 14, 1, is suspicious; v. Schneid. ad h. l.), tris, tre, adj. [id.].
    I.
    Of or pertaining to a level field, even, flat, level, champaign, opp. montanus and collinus; cf. Liv. 10, 2, 5; 40, 38, 2;

    40, 53, 3 al.: tria genera simplicia agrorum campestre, collinum et montanum,

    Varr. R. R. 1, 6, 2:

    campester locus,

    id. ib. § 6; cf.:

    vineae collinae et campestres,

    Col. 12, 21, 1:

    resina,

    Plin. 24, 6, 22, § 34:

    acer,

    id. 16, 15, 26, § 67 al.:

    locus,

    Col. 3, 13, 8:

    pars,

    id. 1, 2, 3. situs, id. 7, 2, 3:

    sationes,

    id. 11, 3, 21:

    positio,

    id. 1, 2, 4:

    culta,

    Plin. 25, 5, 18, § 39:

    campestres ac demissi loci,

    Caes. B. G. 7, 72:

    iter,

    id. B. C. 1, 66; Liv. 21, 32, 6:

    vici,

    id. 40, 58, 2:

    urbs,

    id. 23, 45, 10. oppidum, id. 27, 39, 12:

    barbari,

    dwelling in plains, id. 39, 53, 13; cf.

    Scythae, Hor C. 3, 24, 9: hostis,

    fighting on a plain, Liv. 22, 18, 3 al. —
    B.
    Subst.: campe-strĭa, ĭum, n., a plain, flat land, level ground, Tac. G. 43:

    in campestribus,

    Plin. 6, 26, 30, § 118.—
    II.
    Relating to the Campus Martius.
    A.
    Of the athletic exercises held there:

    ludus,

    Cic. Cael. 5, 11:

    proelia,

    contests in the Campus, Hor. Ep. 1, 18, 54:

    exercitationes,

    Suet. Aug. 83; id. Ner. 10:

    decursio,

    id. Galb. 6 fin.:

    arma,

    used in the contests held there, Hor. A. P 379.— Hence,
    2.
    Subst.
    a.
    campestre, is, n. (sc. velamentum), a leather apron worn about the loins, a wrestling-apron (orig. of the combatants in the Field of Mars; hence the name): campestria Latinum verbum est, sed ex eo dictum, quod juvenes, qui exercebantur in Campo, pudenda operiebant;

    unde qui ita succincti sunt campestratos vulgus appellat, Aug. Civ Dei, 14, 17.—Also worn in hot weather under the toga, in place of the tunic,

    Hor. Ep. 1, 11, 18; Vulcat. Avid. Cass. 4 al.—
    b.
    campe-stres, ĭum, m., the deities who presided over contests, Inscr. Orell. 1358; 1794; 2101; Inscr. Don. 59, 5.—
    B.
    Pertaining to the comitia held in the Campus Martius:

    quaestus,

    Cic. Har. Resp. 20, 42: gratia. Liv. 7, 1, 2:

    res ex campestri certamine in senatum pervenit,

    id. 32, 7, 11:

    operae,

    Suet. Aug. 3:

    temeritas,

    Val. Max. 4, 1, n 14.

    Lewis & Short latin dictionary > campester

См. также в других словарях:

  • Verbum Domini — (dt.: Das Wort des Herrn) ist der Titel eines von Papst Benedikt XVI. verfassten Nachsynodalen Apostolischen Schreibens vom 30. September 2010, das in Form einer Exhortation veröffentlicht und am 11. November desselben Jahres vorgestellt wurde.… …   Deutsch Wikipedia

  • Verbum Supernum Prodiens — • The first line of two hymns celebrating respectively the Nativity of Christ and the Institution of the Holy Eucharist Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Verbum Supernum Prodiens     Verbum Supernum Prodiens …   Catholic encyclopedia

  • VERBUM — Cato factum est, Ioh. c. 1. v. 14. Filius scil. Dei, Verbum, ὑποςτατικὸν, substantiale, Patris, humanam sibi iunxit natutam, ut in illa pati, et propriô suô sanguine Ecclesiam sibi a Patre datam redimere posset. De quo adorando Salutis nostrae… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Verbum supernum prodiens — ist ein Hymnus, den Thomas von Aquin 1264 für das Morgengebet, die Laudes, am Fronleichnamsfest schrieb. Der evangelische Theologe Otto Riethmüller schuf 1932 eine Übertragung, die sich auch heute im Evangelischen Gesangbuch im Bereich Lieder zum …   Deutsch Wikipedia

  • verbum sat sapienti (est) — [vʉr′bəm sap′vʉr′bəm sat sap΄ē en′tī est′] 〚L〛 a word to the wise (is) enough: often shortened to verbum sap [vʉr′bəm sap′] * * * …   Universalium

  • verbum mentis — (izg. vȅrbum mȅntis) DEFINICIJA fil. misao, »riječ uma«, za razliku od izgovorene riječi ETIMOLOGIJA lat …   Hrvatski jezični portal

  • verbum sat sapienti (est) — [vʉr′bəm sap′vʉr′bəm sat sap΄ē en′tī est′] [L] a word to the wise (is) enough: often shortened to verbum sap [vʉr′bəm sap′] …   English World dictionary

  • verbum sat sapienti (est) — [vʉr′bəm sap′vʉr′bəm sat sap΄ē en′tī est′] [L] a word to the wise (is) enough: often shortened to verbum sap [vʉr′bəm sap′] …   English World dictionary

  • Verbum Supernum Prodiens — is a Catholic hymn by St Thomas Aquinas. It was written for the Hour of Lauds in the Divine Office of Corpus Christi. It is about the institution of the Eucharist by Christ at the Last Supper, and His Passion and death. The last two verses form a …   Wikipedia

  • Verbum — may refer to: *Word *Utterance *Verb *Logos …   Wikipedia

  • Verbum nobile — ( The word of a nobleman ) is a one act opera by Stanisław Moniuszko to a libretto by Jan Chęciński. It was first performed in Warsaw on January 1, 1861.RolesynopsisThe plot is a rehash of a familiar operatic theme Zuzia and Michal are promised… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»