-
1 numerus
ī m.1) составная часть, член, элементomnibus numeris C, PJ, Q (omni numero C) — во всех отношениях2) соразмерность, размеренность, ритмичность, ритм, тактin (ad) numerum C — в такт (ср. 7.)3) созвучие, благозвучие, гармонияetiam in verbis solutis inest n. C — гармония свойственна и несвязанной речи (прозе)numeris vincire C — делать стройным, подчинять гармонии4) такт, тактичность5) музыка, мелодия, напев ( numeros intendere nervis V)6) (тж. numeri poëtici Col) стих, стихотворный размер, стопа7) число (мат. и грам.), количество (n. innumeralis Lcr; n. militum C, Nep, Dig; n. frumenti C)numerum inire C, L, QC, Sen — производить подсчёт, подсчитывать, считатьsuum numerum habere C — быть полным (укомплектованным), иметь надлежащее числоnumero — числом, всего ( classis mille numero navium C)ad numerum C, Cs, L etc. — в необходимом количестве, но тж. поровну ( ad numerum aliquid dividere Pt — ср. тж. 2.)extra numerum esse Pl — быть излишним или не приниматься в расчётin numero esse C, Cs etc. — принадлежать к (числу), но тж. Dig состоять на действительной военной службе(in) numero amicorum ducere Cs (habere C, Cs, referre Sl, reponere C) — считать другом8) толпа, множество (n. hominum C etc.); презр. ничтожестваnos n. sumus H — мы (римская молодёжь) — ничтожные люди10) pl. игральные кости ( numeros manu jactare O)12) промежуток, интервал ( pares numeri V)13) воинская часть, войсковое подразделение ( sparsi per provinciam numeri T)(тж. militaris n. Amm) когорта ( numeri legionum T)14) pl. список, перечень ( nomen in numeros referre PJ)15) положение, значение, достоинство, авторитет(in) aliquo numero esse C, Cs (obtinere aliquem numerum C) — иметь какое-л. значение (иметь влияние, пользоваться уважением)(in) numero obsĭdum Cs — в числе или в качестве заложников16) pl. должность, функция, роль ( alicui numeros suos eripere O) -
2 in
I 1. praep.cum. acc. на вопрос «куда?»1) в (ire in urbem Pl etc.; mittere in Asiam Nep; mutare aliquid in aliquid PM etc.)2) в направлении, к ( conspicere sursum in caelum Pl)3) по отношению к (amor in patriam C; indulgentia in aliquem C)4) к ( in Ubios legatos mittere Cs)5) относительно, о ( hoc dicitur in philosophiam C)6) против ( oratio in Catilinam C)7) в пользу, в защиту или в похвалу (carmen in aliquem scribere C; senatūs consultum in aliquem factum Cs; in libertatem alicujus pugnare L)8) на (in umeros suos efferre C; ascendere in equum C; dividere in partes tres Cs; invitare aliquem in postĕrum diem C)9) до10) ради, для (cibo in vitam, non in voluptatem uti VP)11) по, по примеру, подобноin omne tempus C — навеки, навсегдаin posterum C, L — на будущееin tempus T — на время, временноin triginta annos L — на 30 лет (вперёд)in utramque partem C etc. — в обоих направлениях, тж. за и противvalere in aliquem C, L — иметь силу (быть действительным) по отношению к кому-л.in vicem C, Cs etc. — попеременноin speciem C — для видуin rem esse L — быть полезным, целесообразнымmirum in modum C etc. — удивительноin luctum alicujus C — кому-л. на горе; иногда с acc. на вопрос «где?»aliquem in potestatem habere Sl — иметь власть над кем-л.in potestatem alicujus esse C etc. — находиться в чьей-л. властиnon in pejus, sed in melius CC — не к худшему, а к лучшемуin omnia VP Q — во всём, во всех отношениях2. cum abl. на вопрос «где?»1) в (in urbe vivere C; in veste domesticā esse O; in fluvio Cs)2) на (coronam habere in capite C; arx in monte sita L; in foro esse C)3) у, среди ( in barbaris Cs)5) перед ( in oculis esse C)6) в течение (in multis annis Nep; bis in die C; in diebus paucis Ter)7) во время (in bello C; in deliberando C; in itinere Cs)8) при, в условияхin praesentiā и in praesenti C etc. — при нынешних обстоятельствахin tantā caritate L etc. — при такой дороговизне9) в отношении, по отношению к (fidelis in amicis Sl; crudelis in hoste C)10) вследствие, из-за (in amicitia alicujus vituperari C)12) в зависимости или во властиnon est in medico semper, relevetur ut aeger O — не всегда во власти врача исцелить больного;— выраженияin tempore Ter etc. — вовремя (своевременно)aliquam in matrimonio habere C, Nep — быть на ком-л. женатымin hoc loco sunt res Cs etc. — дела обстоят (вот) такin Geminis nasci Pt — родиться под знаком (созвездием) Близнецов; иногда с abl. на вопрос «куда?»gratum esse in aliquo C — быть благодарным кому-л.II 1. in- (перед b, p, m — im-; перед l— il-; перед r— ir-)praef. priv. не-, без-2.приставка, соотв. русским в-, на-, воз-, при-imponēre — налагать, возлагать, прикладыватьIII īn' Pl (= isne) 2 л. sg. praes. к eo + ne -
3 subtilia
subtīlis, e, adj. [sub-tela; and therefore, prop., woven fine; hence], fine, not thick or coarse, thin, slender, minute (syn. tenuis).I.Lit. (mostly poet. and in postAug. prose;B.not in Cic.): quae vulgo volitant subtili praedita filo,
Lucr. 4, 88:ventus subtili corpore tenuis,
id. 4, 901; cf. id. 3, 195; Cat. 54, 3:acies gladii,
Sen. Ep. 76, 14:farina,
Plin. 18, 7, 14, § 74:mitra,
Cat. 64, 63:ignis,
Lucr. 6, 225:subtilia et minuta primordia rerum,
id. 4, 122; 4, 114.— Subst.: subtīlĭa, ĭum, n. plur., fine goods or stuffs, Vulg. Isa. 19, 9:indui te subtilibus,
id. Ezech. 16, 10.— Comp.:harundo,
Plin. 16, 36, 66, § 168:semen raporum,
id. 18, 13, 34, § 129.— Sup.:sucus subtilissimus,
Plin. 11, 5, 4, § 11.—Transf., of the senses, fine, nice, acute, delicate, exqui site (rare):II. A.palatum,
Hor. S. 2, 8, 38:subtilior gula,
Col. 8, 16, 4.—In gen.:2.sollers subtilisque descriptio,
Cic. N. D. 2, 47, 121:definitio,
id. de Or. 1, 23, 109:observatio,
Plin. 18, 13, 35, § 132:sententia,
id. 18, 17, 46, § 165:argumentatio,
id. 2, 108, 112, § 247:quaestio,
id. 11, 16, 16, § 46:Graecia,
Manil. 4, 718.— Comp.:reliquae (epistulae) subtiliores erunt,
more particular, Cic. Att. 5, 14, 3.— Sup.:quae (curatio manus) inter subtilissimas haberi potest,
Cels. 7, 7, 13:inventum,
Plin. 31, 3, 23, § 40:Democritus, subtilissimus antiquorum,
Sen. Q. N. 7, 3, 2.—Transf., of taste or judgment, fine, keen, delicate, exquisite (syn.:B.sagax, acutus): judicium,
Cic. Fam. 15, 6, 1; Hor. Ep. 2, 1, 242; cf.:subtilis veterum judex,
id. S. 2, 7, 101:sapiens subtilisque lector,
Plin. Ep. 4, 14, 7:vir subtilis, dispositus, acer, disertus,
id. ib. 2, 11, 17; 4, 17, 4.—In partic., in rhet., of speech or of the speaker, plain, simple, unadorned (syn. simplex):1.genus dicendi,
Cic. Or. 21, 69; cf.:acutissimum et subtilissimum dicendi genus,
id. de Or. 2, 23, 98:oratio,
id. Or. 5, 20; cf. id. ib. 23, 78:Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spinosum potius dicendi genus,
id. Fin. 3, 1, 3: subtile quod ischnon vocant, Quint. 12, 10, 58:disputator,
Cic. Off. 1, 1, 3:quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilior?
id. Brut. 17, 65:oratione limatus atque subtilis,
id. de Or. 1, 39, 180; cf. id. de Or. 3, 8, 31: Lysias subtilis scriptor atque [p. 1785] elegans, id. Brut. 9, 35; Quint. 10, 1, 78:praeceptor,
id. 1, 4, 25; 12, 10, 51.—Hence, adv.: subtīlĭter, finely, minutely.Lit.:2. a.subtiliter insinuatus ad parvas partes aër,
Lucr. 6, 1031:conexae res,
closely, intimately, id. 3, 739:dividere aliquid,
Plin. 5, 12, 13, § 67:fodere,
lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin. —In gen.:b.subtiliter judicare,
finely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:de re publicā quid ego tibi subtiliter? tota periit,
minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1; cf.:haec ad te scribam alias subtilius,
id. ib. 1, 13, 4:subtiliter exsequi numerum,
Liv. 3, 5:de aliquā re subtiliter disserere,
Cic. Fl. 17, 41:aliquid persequi,
id. de Or. 1, 21, 98; cf.:id persequar subtilius,
id. Rep. 2, 23, 42:subtilius haec disserunt,
id. Lael. 5, 18:subtilius ista quaerunt,
id. ib. 2, 7 et saep. —In partic., in rhet., plainly, simply, without ornament:humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate dicere,
Cic. Or. 29, 100:versute et subtiliter dicere,
id. ib. 7, 22:privatas causas agere subtilius: capitis aut famae ornatius,
id. Fam. 9, 21, 1:magnifice an subtiliter dicere,
Quint. 8, 3, 40. -
4 subtilis
subtīlis, e, adj. [sub-tela; and therefore, prop., woven fine; hence], fine, not thick or coarse, thin, slender, minute (syn. tenuis).I.Lit. (mostly poet. and in postAug. prose;B.not in Cic.): quae vulgo volitant subtili praedita filo,
Lucr. 4, 88:ventus subtili corpore tenuis,
id. 4, 901; cf. id. 3, 195; Cat. 54, 3:acies gladii,
Sen. Ep. 76, 14:farina,
Plin. 18, 7, 14, § 74:mitra,
Cat. 64, 63:ignis,
Lucr. 6, 225:subtilia et minuta primordia rerum,
id. 4, 122; 4, 114.— Subst.: subtīlĭa, ĭum, n. plur., fine goods or stuffs, Vulg. Isa. 19, 9:indui te subtilibus,
id. Ezech. 16, 10.— Comp.:harundo,
Plin. 16, 36, 66, § 168:semen raporum,
id. 18, 13, 34, § 129.— Sup.:sucus subtilissimus,
Plin. 11, 5, 4, § 11.—Transf., of the senses, fine, nice, acute, delicate, exqui site (rare):II. A.palatum,
Hor. S. 2, 8, 38:subtilior gula,
Col. 8, 16, 4.—In gen.:2.sollers subtilisque descriptio,
Cic. N. D. 2, 47, 121:definitio,
id. de Or. 1, 23, 109:observatio,
Plin. 18, 13, 35, § 132:sententia,
id. 18, 17, 46, § 165:argumentatio,
id. 2, 108, 112, § 247:quaestio,
id. 11, 16, 16, § 46:Graecia,
Manil. 4, 718.— Comp.:reliquae (epistulae) subtiliores erunt,
more particular, Cic. Att. 5, 14, 3.— Sup.:quae (curatio manus) inter subtilissimas haberi potest,
Cels. 7, 7, 13:inventum,
Plin. 31, 3, 23, § 40:Democritus, subtilissimus antiquorum,
Sen. Q. N. 7, 3, 2.—Transf., of taste or judgment, fine, keen, delicate, exquisite (syn.:B.sagax, acutus): judicium,
Cic. Fam. 15, 6, 1; Hor. Ep. 2, 1, 242; cf.:subtilis veterum judex,
id. S. 2, 7, 101:sapiens subtilisque lector,
Plin. Ep. 4, 14, 7:vir subtilis, dispositus, acer, disertus,
id. ib. 2, 11, 17; 4, 17, 4.—In partic., in rhet., of speech or of the speaker, plain, simple, unadorned (syn. simplex):1.genus dicendi,
Cic. Or. 21, 69; cf.:acutissimum et subtilissimum dicendi genus,
id. de Or. 2, 23, 98:oratio,
id. Or. 5, 20; cf. id. ib. 23, 78:Stoicorum non ignoras, quam sit subtile vel spinosum potius dicendi genus,
id. Fin. 3, 1, 3: subtile quod ischnon vocant, Quint. 12, 10, 58:disputator,
Cic. Off. 1, 1, 3:quis illo (Catone) in docendo edisserendoque subtilior?
id. Brut. 17, 65:oratione limatus atque subtilis,
id. de Or. 1, 39, 180; cf. id. de Or. 3, 8, 31: Lysias subtilis scriptor atque [p. 1785] elegans, id. Brut. 9, 35; Quint. 10, 1, 78:praeceptor,
id. 1, 4, 25; 12, 10, 51.—Hence, adv.: subtīlĭter, finely, minutely.Lit.:2. a.subtiliter insinuatus ad parvas partes aër,
Lucr. 6, 1031:conexae res,
closely, intimately, id. 3, 739:dividere aliquid,
Plin. 5, 12, 13, § 67:fodere,
lightly, superficially, Pall. Febr. 21 fin. —In gen.:b.subtiliter judicare,
finely, acutely, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:de re publicā quid ego tibi subtiliter? tota periit,
minutely, particularly, id. Att. 2, 21, 1; cf.:haec ad te scribam alias subtilius,
id. ib. 1, 13, 4:subtiliter exsequi numerum,
Liv. 3, 5:de aliquā re subtiliter disserere,
Cic. Fl. 17, 41:aliquid persequi,
id. de Or. 1, 21, 98; cf.:id persequar subtilius,
id. Rep. 2, 23, 42:subtilius haec disserunt,
id. Lael. 5, 18:subtilius ista quaerunt,
id. ib. 2, 7 et saep. —In partic., in rhet., plainly, simply, without ornament:humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate dicere,
Cic. Or. 29, 100:versute et subtiliter dicere,
id. ib. 7, 22:privatas causas agere subtilius: capitis aut famae ornatius,
id. Fam. 9, 21, 1:magnifice an subtiliter dicere,
Quint. 8, 3, 40.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский