Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

ab-sĭmĭlis

  • 101 conparo

    1. I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et proportione conjungeret, ut, etc.,

    Cic. Univ. 5 med.:

    comparari postremo,

    id. ib. 5:

    ambo cum simul aspicimus, non possumus non vereri, ne male comparati sitis,

    Liv. 40, 46, 4:

    L. Volumnius cum Ap. Claudio consul est factus, priore item consulatu inter se conparati,

    id. 10, 15, 12:

    labella cum labellis,

    Plaut. As. 3, 3, 78: quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,
    B.
    Esp. of combatants, for the usu. compono, to bring together to a contest, to match:

    ut ego cum patrono disertissimo comparer,

    Cic. Quint. 1, 2:

    cum Aesernino Samnite Pacideianus comparatus,

    id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18:

    Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces,

    Liv. 30, 28, 8:

    hunc Threci comparavit,

    Suet. Calig. 35.—
    II.
    Trop.
    A.
    To couple together in judgment.
    1.
    To count one object fully equal to another, to place on the same footing, put on an equality with (rare but class.): neminem tibi profecto hominem ex omnibus aut anteposuissem umquam aut etiam comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.:

    cum quibus (hominibus) comparari sordidum,

    Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7:

    et se mihi comparat Ajax?

    Ov. M. 13, 338.—
    2.
    In gen., to place together in comparison, to compare (the usu. signif. of the word in prose and poetry):

    homo quod rationis est particeps similitudines comparat,

    Cic. Off. 1, 4, 11:

    majora, minora, paria,

    id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68:

    metaphora rei comparatur, quam volumus exprimere,

    Quint. 8, 6, 8.—With dat.:

    equi fortis et victoris senectuti, comparat suam,

    Cic. Sen. 5, 14:

    si regiae stirpi comparetur ignobilis,

    Curt. 8, 4, 25:

    restat ut copiae copiis conparentur vel numero vel, etc.,

    Liv. 9, 19, 1:

    se majori pauperiorum turbae,

    Hor. S. 1, 1, 112:

    Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat,

    Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65:

    necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparat,

    id. 1, 2, 18:

    nec tantum inutilibus comparantur utilia, sed inter se quoque ipsa,

    id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.:

    hominem cum homine et tempus cum tempore et rem cum re,

    Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121:

    cum illo... ceteris rebus nullo modo comparandus es,

    id. Phil. 2, 46, 117:

    cum meum factum cum tuo comparo,

    id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20:

    corporis commoda cum externis et ipsa inter se corporis,

    id. ib. 2, 25, 88:

    longiorem orationem cum magnitudine utilitatis,

    id. ib. 2, 6, 20:

    victoria, quae cum Marathonio possit comparari tropaeo,

    Nep. Them. 5, 3:

    totam causam nostram cum tota adversarii causā,

    Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad:

    nec comparandus hic quidem ad illum est,

    Ter. Eun. 4, 4, 14:

    sed nihil comparandi causā loquar,

    I will institute no comparison, Cic. Pis. 1, 3.— Hence,
    3.
    With rel.-clause, to reflect, consider, judge; or to prove, show, by comparing (rare): id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20:

    cum comparetur, utrum, etc.,

    Auct. Her. 2, 28, 45:

    comparando quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, etc.,

    Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5:

    deinde comparat, quanto plures deleti sint homines, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16.—
    B.
    Comparare inter se, t. t., of colleagues in office, to agree together in respect to the division of duties, to come to an agreement (freq. in Liv., esp. of the consuls, who made an arrangement between themselves in respect to their provinces):

    inter se decemviri comparabant, quos ire ad bellum, quos praeesse exercitibus oporteret,

    Liv. 3, 41, 7:

    senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve,

    id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8;

    41, 6, 1: (consules) comparant inter se ut, etc.,

    id. 8, 6, 13; 10, 15, 12:

    ut consules sortirentur conparerentve inter se, uter, etc.,

    id. 24, 10, 2;

    of the tribunes of the people,

    id. 29, 20, 9;

    of the proprætors,

    id. 40, 47, 1.—
    C.
    (In acc. with I. B.) Si scias quod donum huic dono contra comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by comparison, comparatively:

    quaerere (opp. simpliciter),

    Cic. Top. 22, 84.
    2.
    com-păro ( conp-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.
    I. A.
    Lit.:

    magnifice et ornate convivium comparat (al. apparat),

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42:

    sibi remedium ad magnitudinem frigorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to make one ' s self ready, to prepare one ' s self, id. Mil. 10, 28:

    se ad respondendum,

    id. N. D. 3, 8, 19:

    se ad iter,

    Liv. 28, 33, 1; cf. pass., id. 42, 43, 4:

    se ad omnis casus,

    Caes. B. G. 7, 79:

    insidias alicui per aliquem,

    Cic. Clu. 16, 47; cf.:

    dolum ad capiendos eos,

    Liv. 23, 35, 2:

    comparare et constituere accusationem,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.:

    comparare accusatorem filio suo,

    id. Clu. 67, 191:

    fugam,

    Caes. B. G. 4, 18: domicilium [p. 387] ibi, Liv. 1, 34, 10:

    iter ad regem,

    Nep. Alcib. 10, 3 et saep.:

    vultum e vultu,

    to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5.—

    In the histt. freq. of preparations for war: bellum,

    Nep. Dion, 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.:

    arma, milites, classem,

    Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. Dion, 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.:

    arma latroni,

    Quint. 12, 1, 1.— Pass. in mid. force:

    ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati,

    Auct. Her. 3, 3, 4:

    ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt,

    made ready to go, Liv. 42, 43, 4.—
    (β).
    Absol.:

    ex hac parte diligentissime comparatur,

    Cic. Fam. 16, 11, 3:

    tempore ad comparandum dato,

    Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—
    (γ).
    With inf.:

    urere tecta,

    Ov. Tr. 2, 267:

    an ita me comparem, Non perpeti, etc.,

    place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2.—
    B.
    Trop. of the arrangements of nature, of civil life, of manners, customs, etc., to arrange, appoint, ordain, establish; esp. in the pass. impers.:

    ita quoique est in aetate hominum conparatum,

    Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10:

    more majorum comparatum est,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.:

    ita comparatum more majorum erat, ne, etc.,

    Liv. 39, 29, 5:

    est ita natura comparatum ut, etc.,

    Plin. Ep. 5, 19, 5:

    praetores, ut considerate fieret, comparaverunt,

    Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7:

    jam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc.,

    Cic. Clu. 21, 57:

    eis utendum censeo quae legibus conparata sunt,

    Sall. C. 51, 8.—So rarely of persons:

    sic fuimus semper comparati, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 9, 32.—
    II. A.
    Prop.:

    negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato,

    Plaut. Poen. 1, 2, 2:

    mihi quadraginta minas,

    id. Ep. 1, 2, 19:

    aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt,

    Ter. Heaut. 4, 8, 15:

    pecudes carius,

    Suet. Calig. 27:

    merces,

    Dig. 13, 4, 2 fin.:

    ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17:

    Sthenius ab adulescentio paulo studiosius haec compararat, supellectilem, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3:

    gemmas, toreumata, signa, tabulas,

    Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—
    2.
    Of abstract things:

    amicitias,

    Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65:

    auctoritatem sibi,

    Caes. B. G. 5, 53:

    laudes artibus,

    Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45:

    tribunicium auxilium sibi,

    Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—
    B.
    Trop.: sex (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained them over to their side, Liv. 4, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > conparo

  • 102 conscelero

    con-scĕlĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to stain or pollute with guilt, to dishonor, disgrace by wicked conduct; as verb finit. (rare;

    not in Cic.): domum,

    Cat. 67, 24:

    oculos videndo,

    Ov. M. 7, 35:

    aures paternas,

    Liv. 40, 8, 19:

    conscelerati contaminatique ab ludis,

    id. 2, 37, 9.—Hence, conscĕlĕrātus, a, um, P. a., wicked, depraved (very freq., esp. in Cicero's orations):

    pirata,

    Cic. Verr. 2, 1, 35, § 90:

    vultus,

    id. Clu. 10, 29:

    mens,

    id. Cat. 2, 9, 19:

    ea res... captisque magis mentibus quam consceleratis similis visa,

    Liv. 8, 18, 11 Weissenb. ad loc.:

    furor,

    Cic. Sull. 10, 29:

    impetus,

    id. Cael. 6, 14:

    voluntates,

    id. Sull. 9, 28:

    exsectio linguae,

    id. Clu. 67, 191. — Sup.:

    filii,

    Cic. Rosc. Am. 24, 67:

    bellum,

    id. Cat. 3, 7, 16.— Subst.: conscĕlĕrātus, i, m., a wicked person, a villain:

    in inpios et consceleratos poenae certissimae,

    Cic. Pis. 20, 46:

    cum tuā consceleratorum ac perditorum manu,

    id. Dom. 3, 6.— Comp. and adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > conscelero

  • 103 consimilia

    con-sĭmĭlis, e, adj., similar in all respects, entirely similar, like (class.; most freq. in Plaut., Ter., and Lucr.; not in Hor.); constr. with gen., dat., atque, quasi, or absol.
    (α).
    With gen.:

    liber captivus avis ferae consimilis est,

    Plaut. Capt. 1, 2, 7; Afran. ap. Charis. p. 193 P. (Com. Rel. v. 397 Rib.); Lucr. 5, 811; 5, 711; Cic. de Or. 1, 33, 149.—
    (β).
    With dat.:

    cui homini erus est consimilis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 2; Ter. Heaut. 2, 4, 2; Cic. Phil. 2, 12, 28; Caes. B. G. 2, 11.—
    (γ).
    With atque or et:

    tam consimili'st atque ego,

    Plaut. Am. 1, 1, 287; so id. Bacch. 3, 3, 50; Fronto, Or. 1; and with et, Lucr. 3, 8; and que, id. 4, 231.—
    * (δ).
    With quasi:

    quia consimile est quom stertas quasi sorbeas,

    Plaut. Mil. 3, 2, 8.—
    (ε).
    Absol. (so most freq.):

    imago,

    Plaut. Men. 5, 9, 4:

    ludus,

    Ter. Eun. 3, 5, 38:

    consilia,

    id. Heaut. 1, 2, 35: via, Afran. ap. Non. p. 316, 9 (Com. Rel. v. 135 Rib.):

    pars,

    Lucr. 2, 1018:

    res,

    id. 4, 89:

    color,

    id. 2, 736:

    natura,

    id. 1, 916:

    ratio,

    id. 1, 842; 1, 884; 1, 1097 et saep.:

    ratione mentis,

    id. 2, 676:

    carmen,

    Ov. P. 3, 7, 3: studio, * Tac. A. 3, 13: pariter cadentia et consimilia irascentem, etc., * Quint. 9, 3, 102.—
    (ζ).
    In a doubtful constr.:

    fecerunt, ut consimilis fugae profectio videretur,

    Caes. B. G. 2, 11:

    quojus mos maxumest consimilis vostrum, hi, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 4, 13.—As subst.: con-sĭmĭlĭa, ium, n.; only in the phrase et consimilia, after enumerations, and the like, and similar things:

    saga, tunicae, paenulae et consimilia,

    Dig. 34, 2, 23, § 2; Quint. 9, 3, 102.— Adv.: consĭmĭlĭter, very similarly, in like manner (post-class.):

    consimiliter Cicero verbo isto utitur,

    Gell. 6, 16, 12; 11, 5, 8.— Comp. and sup. not in use either in adj. or adv.

    Lewis & Short latin dictionary > consimilia

  • 104 consimilis

    con-sĭmĭlis, e, adj., similar in all respects, entirely similar, like (class.; most freq. in Plaut., Ter., and Lucr.; not in Hor.); constr. with gen., dat., atque, quasi, or absol.
    (α).
    With gen.:

    liber captivus avis ferae consimilis est,

    Plaut. Capt. 1, 2, 7; Afran. ap. Charis. p. 193 P. (Com. Rel. v. 397 Rib.); Lucr. 5, 811; 5, 711; Cic. de Or. 1, 33, 149.—
    (β).
    With dat.:

    cui homini erus est consimilis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 2; Ter. Heaut. 2, 4, 2; Cic. Phil. 2, 12, 28; Caes. B. G. 2, 11.—
    (γ).
    With atque or et:

    tam consimili'st atque ego,

    Plaut. Am. 1, 1, 287; so id. Bacch. 3, 3, 50; Fronto, Or. 1; and with et, Lucr. 3, 8; and que, id. 4, 231.—
    * (δ).
    With quasi:

    quia consimile est quom stertas quasi sorbeas,

    Plaut. Mil. 3, 2, 8.—
    (ε).
    Absol. (so most freq.):

    imago,

    Plaut. Men. 5, 9, 4:

    ludus,

    Ter. Eun. 3, 5, 38:

    consilia,

    id. Heaut. 1, 2, 35: via, Afran. ap. Non. p. 316, 9 (Com. Rel. v. 135 Rib.):

    pars,

    Lucr. 2, 1018:

    res,

    id. 4, 89:

    color,

    id. 2, 736:

    natura,

    id. 1, 916:

    ratio,

    id. 1, 842; 1, 884; 1, 1097 et saep.:

    ratione mentis,

    id. 2, 676:

    carmen,

    Ov. P. 3, 7, 3: studio, * Tac. A. 3, 13: pariter cadentia et consimilia irascentem, etc., * Quint. 9, 3, 102.—
    (ζ).
    In a doubtful constr.:

    fecerunt, ut consimilis fugae profectio videretur,

    Caes. B. G. 2, 11:

    quojus mos maxumest consimilis vostrum, hi, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 4, 13.—As subst.: con-sĭmĭlĭa, ium, n.; only in the phrase et consimilia, after enumerations, and the like, and similar things:

    saga, tunicae, paenulae et consimilia,

    Dig. 34, 2, 23, § 2; Quint. 9, 3, 102.— Adv.: consĭmĭlĭter, very similarly, in like manner (post-class.):

    consimiliter Cicero verbo isto utitur,

    Gell. 6, 16, 12; 11, 5, 8.— Comp. and sup. not in use either in adj. or adv.

    Lewis & Short latin dictionary > consimilis

  • 105 consto

    con-sto, stĭti, stātum (constātūrus, Sen. Clem. 1, 19, 3; Plin. 18, 5, 6, § 30; Luc. 2, 17; Mart. 10, 41, 5; Lact. Opif. Dei, 7, 11), 1, v. n.
    I.
    To stand together, stand with some person or thing.
    A.
    Lit. (very rare):

    constant, conserunt sermones inter se drapetae,

    Plaut. Curc. 2, 3, 11.—
    B.
    Trop., to stand with, to agree with, be in accord or agreement, to correspond, fit.
    1.
    With cum and abl. (cf. consisto, II. B. 3.):

    considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum,

    Cic. Inv. 2, 14, 45:

    sententiā non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, etc.,

    Auct. Her. 2, 10, 14.—
    2.
    Absol.:

    veri similis narratio erit, si spatia temporum, personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt,

    Auct. Her. 1, 9, 16.—
    3.
    With dat.:

    si humanitati tuae constare voles,

    Cic. Att. 1, 11, 1.—And esp. with sibi, to agree, accord with itself, to remain like one's self, be consistent:

    in Oppianico sibi constare et superioribus consentire judiciis debuerunt,

    Cic. Clu. 22, 60; so,

    with consentire,

    id. Univ. 3 init.; id. Fin. 2, 11, 35:

    ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismetipsis nec in ullo officio claudicare,

    id. Off. 1, 33, 119; so,

    sibi (opp. titubare),

    Quint. 5, 7, 11:

    sibi et rei judicatae,

    Cic. Clu. 38, 106:

    sibi,

    Hor. Ep. 1, 14, 16; id. A. P. 127; cf.:

    constat idem omnibus sermo,

    Liv. 9, 2, 3.—
    4.
    In the phrase ratio constat, mercantile t. t., the account agrees or is correct, is or proves right:

    auri ratio constat: aurum in aerario est,

    Cic. Fl. 28, 69:

    quibus ratio impensarum constaret,

    was correct, accurately kept, Suet. Ner. 30.—
    (β).
    In postAug. prose, esp. in the younger Pliny, transf. from the sphere of business:

    mirum est, quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,

    Plin. Ep. 1, 9, 1; cf. id. ib. 1, 5, 16; 3, 18, 10; 2, 4, 4; 7, 6, 4; id. Pan. 38, 4; Just. praef. § 5: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio [p. 439] constet, quam si uni reddatur, Tac. A. 1, 6 fin.
    II.
    With the access. idea of firmness, to stand firm, to remain immovable, unchanging, steadfast, to abide, last, endure, persevere, etc. (very freq. in all perr. and styles).
    A.
    In gen.:

    prius quam totis viribus fulta constaret hostium acies,

    Liv. 3, 60, 9; cf.:

    nec pugna deinde illis constare,

    id. 1, 30, 10:

    ut non color, non vultus ei constaret,

    id. 39, 34, 7; cf.:

    valetudo ei neque corporis neque animi constitit,

    Suet. Calig. 50; and:

    dum sanitas constabit,

    Phaedr. 4, 24, 30:

    non mentibus solum consipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant,

    Liv. 5, 42, 3; cf.:

    in ebrietate lingua non constat,

    Sen. Ep. 83, 27:

    mente vix constare,

    Cic. Tusc. 4, 17, 39; cf. Liv. 8, 19, 6; 44, 20, 7:

    quā in sententia si constare voluissent,

    Cic. Fam. 1, 9, 14; cf. Caes. B. G. 5, 36 fin.:

    numerus legionum constat,

    id. ib. 7, 35:

    ceteris exercitibus constare fidem,

    Tac. H. 2, 96:

    utrimque fides constitit,

    kept their word, Liv. 37, 32, 13; 2, 13, 9.— Poet.: cum sint huc forsitan illa, Haec translata illuc;

    summā tamen omnia constant,

    i. e. the principal sum remains always the same, Ov. M. 15, 258:

    postquam cuncta videt caelo constare sereno,

    every thing continues in unbroken serenity, Verg. A. 3, 518:

    constitit in nullā qui fuit ante color,

    Ov. A. A. 1, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to stop, halt: multitudinem procul hostium constare videtur, Sisenn. ap. Non. p. 273, 4.—
    2.
    Of facts, reports, etc., to be established, settled, certain, manifest, evident, well known:

    quae cum constent, perspicuum debet esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    eorum quae constant exempla ponemus, horum quae dubia sunt, exempla adferemus, id. mv 1, 38, 68: quod nihil nobis constat,

    Caes. B. G. 7, 5:

    cum et factum constet et nomen, qualia sint vocatur in dubium,

    Cic. Part. Or. 12, 42; cf.:

    cum factum constat, sed a quo sit factum in controversiam venit,

    Quint. 7, 2, 8; and impers., with acc. and inf.:

    mihi multa agitanti constabat, paucorum civium egregiam virtutem cuncta patravisse,

    Sall. C. 53, 4; cf.:

    quod omnibus constabat, hiemari in Gallia oportere,

    Caes. B. G. 4, 29 fin., and Cic. Clu. 13, 38.—
    b.
    Constat (constabat, constabit, etc., it is settled, established, undisputed, certain, well known, etc.), Cic. Mil. 6, 14; id. Quint. 29, 89; Caes. B. G. 3, 6; 3, 9 al.; Ov. M. 7, 533; Quint. 4, 2, 90 et saep.—So freq.: constat inter omnes, with acc. and inf., all agree, all are convinced:

    sed tum nimis inter omnis constabat neminem esse resalutatum,

    Cic. Phil. 2, 41, 106:

    quae propositio in se quiddam continet perspicuum et quod constare inter omnis necesse est, hanc velle approbare et firmare nihil attinet,

    in which all must agree, id. Inv. 1, 36, 62 dub. (B. and K. stare); Caes. B. G. 7, 44; Nep. Alcib. 1, 1; Quint. 6, 1, 8 et saep.; cf.

    also: constare inter homines sapientissimos (for which, just after: omnium consensu sic esse judicatum),

    Cic. de Or. 3, 1, 3:

    inter suos,

    Caes. B. G. 7, 47:

    inter augures, Liv 10, 6, 7 et saep.: cum de Magio constet,

    Cic. Att. 13, 10, 3; cf.:

    de facto constat,

    Quint. 7, 2, 7; so with de, id. 7, 2, 11; 4, 2, 5:

    etsi non satis mihi constiterat, cum aliquāne animi mei molestiā an potius, etc.,

    Cic. Fam. 13, 1, 1:

    nec satis certum constare apud animum poterat, utrum, etc.,

    Liv. 30, 28, 1:

    quid cuique sit opus constare decet,

    Quint. 3, 9, 8; so id. 3, 8, 25:

    quid porro quaerendum est? Factumne sit? At constat. A quo? At patet,

    Cic. Mil. 6, 15; so absol., id. Verr. 2, 3, 21, § 54.—
    3.
    Of a resolve.
    (α).
    Impers.: mihi (ei) constat, = certum est, it is my ( his) fixed determination, I am determined, I am fully resolved (rare): mihi quidem constat, nec meam contumeliam, nec meorum ferre, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 19, 42:

    neque satis Bruto neque tribunis militum constabat, quid agerent,

    were undecided, Caes. B. G. 3, 14:

    ut nihil ei constet quod agat,

    Cic. Tusc. 4, 15, 35.—
    (β).
    With the resolve as subject:

    animo constat sententia,

    Verg. A. 5, 748:

    cum constitit consilium,

    when my mind was fully made up, Cic. Att. 8, 11, 1.—
    4.
    In gen., as opp. to that which has no existence, to exist, be, abide (esp. in Lucr.):

    (corpora) quoniam fragili naturā praedita constant,

    Lucr. 1, 582; 1, 246; 1, 510 et saep.:

    antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent,

    Cic. de Or. 2, 22, 93; id. Verr. 2, 2, 76, § 187: qui sine manibus et pedibus constare deum posse decreverunt, id. N. D. 1, 33, 92:

    si ipsa mens constare potest vacans corpore,

    id. ib. 1, 10, 25.—
    5.
    With ex, in, de, or the abl. (in Cic. only with ex; cf. Madv. ad Cic. Fin. 4, 8, 19), to consist in or of, to be composed of, to rest upon something, etc.
    (α).
    With ex (very freq. in prose and poetry):

    fulminis ignem e parvis constare figuris,

    Lucr. 2, 385:

    homo ex animo constat et corpore,

    Cic. N. D. 1, 35, 98;

    id. Fin. l. l.: simplex (jus) e dulci constat olivo,

    Hor. S. 2, 4, 64:

    ea virtus, quae constat ex hominibus tuendis,

    Cic. Off. 1, 44, 157 et saep.—
    (β).
    With in and abl. (very rare):

    victoriam in earum cohortium virtute constare,

    Caes. B. C. 3, 89 fin.; Nep. Att. 14 fin.
    * (γ).
    With de:

    partus duplici de semine,

    Lucr. 4, 1229.—
    (δ).
    With abl. (freq. in Lucr. and Quint.):

    aeterno quia constant semine quaeque,

    Lucr. 1, 221; 1, 484; 1, 518 et saep.:

    agri campis, vineis, etc.,

    Plin. Ep. 3, 19, 5:

    constat tota oratio longioribus membris, brevioribus periodis,

    Quint. 9, 4, 134; 5, 10, 63 et saep.:

    causa constat aut unius rei controversiā aut plurium,

    id. 3, 10, 1. omnis disciplina memoriā, id. 11, 2, 1. omne jus aut scripto aut moribus, id. 12, 3, 6 et saep.—
    6.
    Mercantile t. t., like our phrase, to stand at, i. e. to cost; constr. with abl.. gen., etc., of price (cf. Zumpt, Gr. § 444).
    a.
    Lit.
    (α).
    With abl.:

    ut unae quadrigae Romae constiterint quadringentis milibus,

    Varr. R. R. 2, 1, 14; Suet. Vit. 19:

    filius auro,

    Plaut. Truc. 2, 6, 57:

    navis gratis,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48 (al. stare):

    HS. sex milibus tibi constant,

    id. ib. 2, 4, 12, §

    28: tanto nobis deliciae,

    Plin. 12, 18, 41, § 84:

    magno tibi,

    Plin. Ep. 2, 6, 4:

    parvo,

    Pall. Febr. 9, 12; cf.

    gratis,

    Sen. Ep. 104, 34; Aug. Serm. 385, 6.—
    (β).
    With gen.:

    (ambulatiuncula) prope dimidio minoris constabit isto loco,

    Cic. Att. 13, 29, 2; Suet. Ner. 27 fin.:

    quanti funus,

    id. Vesp. 19; Juv. 7, 45.—
    (γ).
    With adv.: quod mihi constat carius, Lucil. ap. Non. p. 272, 25; so,

    vilissime,

    Col. 9, 1. 6.—
    (δ).
    With sup.:

    cujus area super HS. millies constitit,

    Suet. Caes. 26.—
    b.
    Trop.:

    edocet, quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam,

    Caes. B. G. 7, 19:

    odia constantia magno,

    Ov. H. 7, 47:

    imperia pretio quolibet constant bene,

    Sen. Phoen. 664.—Hence, constans, antis, P. a. (acc. to II. 1.), standing firm, firm, unchangeable, constant, immovable, uniform, fixed, stable, invariable (freq. and class.).
    A.
    Lit.:

    mellis constantior est natura (sc. quam aquae),

    Lucr. 3, 192:

    constans uva contra tenorem unum algoris aestusve,

    Plin. 14, 2, 4, § 27:

    cujus in indomito constantior inguine nervus, Quam nova arbor, etc.,

    Hor. Epod. 12, 19:

    cursus certi et constantes,

    Cic. N. D. 3, 9, 24; cf.:

    constans reversio stellarum (with conveniens),

    id. ib. 2, 21, 54:

    constantissimus motus lunae,

    id. Div. 2, 6, 17:

    nihil (mundo) motu constantius,

    id. N. D. 3, 9, 23; 2, 21, 54:

    constanti vultu graduque,

    Liv. 5, 46, 3: aetas, the mature age (of an adult), Cic. Sen. 10, 33; cf.:

    constans aetas, quae media dicitur,

    id. ib. 20, 76:

    aetate nondum constanti,

    Suet. Galb. 4:

    pax,

    firm, secure, Liv. 6, 25, 6:

    fides,

    Hor. C. 3, 7, 4:

    an ire comminus et certare pro Italiā constantius foret,

    safer, Tac. H. 3, 1. —
    b.
    Agreeing or accordant with itself, consistent, harmonious:

    quemadmodum in oratione constanti, sic in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

    Cic. Off. 1, 40, 144:

    nihil intellego dici potuisse constantius,

    id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

    incredibilia an inter se constantia,

    Quint. 5, 4, 2:

    rumores,

    Cic. Fam. 12, 9, 1:

    constans parum memoria hujus anni,

    Liv. 10, 37, 13:

    constans fama erat,

    Suet. Caes. 6; so,

    opinio,

    id. Tib. 39; id. Vesp. 4 al.—
    B.
    Trop., intellectually or morally certain, sure, steadfast, constant, faithful, steady, unchanging:

    firmi et stabiles et constantes amici,

    Cic. Lael. 17, 62; cf. Nep. Lys. 2, 2:

    quem hominem? Levem? imo gravissimum. Mobilem? imo constantissimum,

    Cic. Rosc. Com. 16, 49; cf. opp. varium, id. Fragm. ap. Quint. 6, 3, 48 Spald.:

    pater amens at is quidem fuit omnium constantissimus,

    a very constant, steadfast man, Cic. Rosc. Am. 14, 41; cf.:

    prudens et constans (testis),

    Quint. 5, 7, 26; and under adv.:

    (Helvidius Priscus) recti pervicax, constans adversus metus,

    Tac. H. 4, 5 fin.:

    constans Fortuna tantum in levitate suā,

    Ov. Tr. 5, 8, 18; cf.: neque fidei constans, neque strenuus in perfidiā, Tac. H. 3, 57:

    constantior In vitiis, etc.,

    Hor. S. 2, 7, 18.— Adv.: constanter.
    1.
    (Acc. to A.) Firmly, immovably, steadily, constantly:

    manere in suo statu,

    Cic. Univ. 13: constanter ac perpetuo placet consilium, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:

    vitiis gaudere constanter,

    Hor. S. 2, 7, 6.— Comp.:

    ut maneamus in perspicuis firmius et constantius,

    Cic. Ac. 2, 14, 45.— Sup.:

    impetus caeli constantissime conficiens vicissitudinis anniversarias,

    Cic. N. D. 2, 38, 97.—
    b.
    Harmoniously, evenly, uniformly, consistently:

    constanter et aequaliter ingrediens oratio,

    Cic. Or. 58, 198:

    sibi constanter convenienterque dicere,

    id. Tusc. 5, 9, 26; cf. id. ib. 5, 9, 24; in comp., id. ib. 5, 9, 25; in sup., id. ib. 5, 8, 23; id. Ac. 2, 3, 9; so,

    hi constanter omnes nuntiaverunt,

    with one voice, unanimously, Caes. B. G. 2, 2:

    aequabilius atque constantius sese res humanae haberent,

    Sall. C. 2, 3:

    aequabilius atque constantius regere provincias,

    Tac. A. 15, 21 fin.
    2.
    (Acc. to B.) Steadily, calmly, tranquilly, sedately:

    constanter ac non trepide pugnare,

    Caes. B. G. 3, 25; cf.

    agere, Auct. B. Afr. 84: proelium inire,

    Suet. Vesp. 4; id. Tib. 19:

    constanter et sedate ferre dolorem,

    Cic. Tusc. 2, 20, 46:

    constanter et libere se gerere,

    id. Att. 4, 16, 9:

    constanter prudenterque fit,

    id. Tusc. 4, 6, 12:

    constanter delata beneficia (with judicio, considerate, and opp. repentino quodam impetu),

    id. Off. 1, 15, 49.— Comp.:

    cetera exsequi,

    Suet. Aug. 10:

    acrius quam constantius proelium inire,

    Curt. 4, 6, 14.— Sup.:

    amicitias retinere,

    Suet. Aug. 66; id. Tib. 45 al.

    Lewis & Short latin dictionary > consto

  • 106 discipulus

    discĭpŭlus, i, m. [disco, and root of puer, pupilla; cf. Sanscr., putras, son; Gr. pôlos; Engl., foal ], a learner, scholar, pupil, disciple.
    I.
    In gen., Plaut. Bacch. 1, 2, 44 sq.; Cic. Div. 1, 3, 6; 1, 23, 46; id. N. D. 3, 7 et saep.— Trop. Prov.:

    discipulus est prioris posterior dies,

    Pub. Syr. 120 (Rib).—In the fem.: discĭpŭla, ae, a female scholar or disciple:

    ego te dedam discipulam cruci,

    Plaut. Aul. 1, 1, 20; Plin. 35, 11, 40, § 147; Hor. S. 1, 10, 91; Vulg. Act. 9, 36 al.—Cf. transf., of the nightingale, Plin. 10, 29, 43, § 83.—Of Latin eloquence:

    Latina facundia similis Graecae ac prorsus ejus discipula videtur,

    Quint. 12, 10, 27.— —
    II.
    A learner in an art or trade, an apprentice, Plaut. Aul. 3, 1, 4; id. Ps. 3, 2, 76; 96; Paul. Sent. 2, 8, 3.—
    III.
    (Eccl. Lat.) A disciple of Christ, Vulg. Luc. 5, 30 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > discipulus

  • 107 documentum

    dŏcŭmentum, i (dŏcŭmen, Lucr. 6, 392;

    and dŏcĭmen,

    Ter. Maur. p. 2425 P.), n. [doceo:

    documenta quae exempla docendi causa dicuntur,

    Varr. L. L. 6, § 62 Müll.], a lesson, example (either for instruction or warning); a pattern, warning; a proof, instance, specimen, etc. (class.).
    (α).
    With gen.:

    P. Rutilius documentum fuit hominibus nostris virtutis, antiquitatis, prudentiae,

    Cic. Rab. Post. 10, 27; cf. Suet. Aug. 51:

    humanorum casuum,

    Liv. 45, 40, [p. 606] 6:

    periculi,

    id. 1, 52, 4:

    fidei dare,

    id. 22, 39:

    eloquentiae dare, 45, 37: patientiae dare,

    Tac. Agr. 2; cf. id. H. 4, 60:

    judicii mei,

    id. ib. 1, 15:

    cavendae similis injuriae,

    Liv. 3, 50:

    sui dare,

    id. 32, 7; Curt. 7, 11, 5:

    multa egregii principis dare,

    Suet. Galb. 14; cf. Vell. 2, 42:

    quarum rerum maxuma documenta haec habeo quod, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    omnis exempli, Liv. praef. § 10: esse documentum adversus aliquid,

    id. 9, 46, 8:

    satis ego documenti in omnes casus sum,

    id. 30, 30, 16:

    alicujus rei esse documento,

    Quint. 7, 1, 2.—
    (β).
    With a rel. or interrog. clause:

    dederas enim, quam contemneres populares insanias, jam inde ab adolescentia documenta maxima,

    Cic. Mil. 8 fin.:

    documentum capere, quid esset victis extimescendum,

    id. Phil. 11, 2, 5:

    habeat me ipsum sibi documento, quae vitae via facillime viros bonos ad honorem perducat,

    id. Agr. 1, 9 fin.:

    quantum in bello fortuna posset, esse documento,

    Caes. B. C. 3, 10, 6; Liv. 45, 44:

    se documento futurum utrum... an, etc.,

    id. 3, 56 fin.; cf. Tac. A. 13, 6 fin.:

    haud sane, cur ad majora tibi fidamus, documenti quicquam dedisti,

    Liv. 24, 8.—With acc. and inf.:

    ut (Cato) esset hominibus documento, ea quoque percipi posse, etc.,

    Quint. 12, 11, 23.—
    (γ).
    With ne or ut:

    illis documentum dabo, ne, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 5, 94; so,

    documentum esse, ne,

    Liv. 21, 19, 10; * Hor. S. 1, 4, 110:

    documento esse, ne,

    Liv. 7, 6, 11:

    ceteris, ut parcius instarent, fuere documentum,

    Curt. 8, 14, 14.—
    (δ).
    Absol.:

    singulis effossis oculis domum remittit, ut sint reliquis documento,

    Caes. B. G. 7, 4 fin.; Liv. 5, 51; 24, 8 fin.; Quint. 6, 3, 10; 11, 3, 4 al.:

    infidus socius... ad Fabiorum Pyrrhive proditorem tertium transfugis documentum esset,

    Liv. 24, 45, 3:

    aequitate deum erga bona malaque documenta,

    Tac. A. 16, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > documentum

  • 108 dum

    dum, conj. [for dium, acc. from dius; cf. diu, Corss. Ausspr. 2, 856], denotes the temporal relation of two actions to cach other,
    I.
    As contemporaneous, or,
    II.
    As in immediate succession, so that with the commencement of one action the other ceases.
    I.
    As contemporaneous.
    A.
    Without respect to the limits of the two actions, while, whilst, during the time in which.
    1.
    In gen., construed with the indicative, except in oratio obliqua, where the subjunctive was sometimes used. In Aug. poets and late prose the subjunctive often stands in oratio directa, v. the following).
    (α).
    Indic. praes.:

    dum cum hac usuraria Uxore mihi nunc morigero, haec curata sint Fac sis,

    Plaut. Am. 3, 3, 25; so id. Aul. 4, 2, 14; id. Bacch. 4, 7, 19; Ter. Heaut. 2, 2, 11; Cic. Clu. 32 fin.; Verg. E. 3, 75; Hor. Ep. 2, 1, 190 et saep.— In the praes. histor.:

    dum haec loquimur, interea loci ad macellum ubi advenimus, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 24; id. Phorm. 5, 9, 18; Cic. de Or. 2, 4, 15; id. Div. in Caec. 17, 56:

    dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 1; cf.

    these forms of transition,

    id. ib. 3, 17, 1; 4, 32, 1; 4, 34, 3; 5, 22, 1; 6, 7, 1; 7, 57, 1; id. B. C. 1, 56, 1; 2, 1, 1 et saep. dum ea conquiruntur et conferuntur, nocte intermissa circiter hominum milia VI ad Rhenum contenderunt, Caes. B. G. 1, 27, 4; cf. id. B. C. 1, 37, 1; id. ib. 1, 36, 1; Liv. 21, 7, 1; Verg. G. 4, 559.—In the imperf.:

    dum haec in Appulia gerebantur, Samnites... urbem non tenuerunt,

    Liv. 10, 36 fin.; 21, 53; 41, 14; Nep. Hann. 2, 4; Tac. Agr. 41; cf.:

    dum is in aliis rebus erat occupatus,

    Cic. Rosc. Am. 32, 91 —In the fut.; nunc animum advortite Dum argumentum hujus eloquar comoediae, Plaut. Am. prol. 96.—In the perf.:

    dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, Crassorum inventus est dissimillimus,

    Cic. Brut. 81, 292; so id. Mur. 27, 55; id. Fin. 2, 13; id. Phil. 14, 12, 33; id. Att. 1, 16, 2; Nep. Reg. 2, 2 al.—In the pluperf.:

    dum in unam partem oculos animosque hostium certamen averterat, pluribus locis scalis capitur murus,

    Liv. 32, 24.—In the fut. perf.:

    bellum ingens geret Italia... Tertia dum Latio regnantem viderit aestas,

    Verg. A. 1, 265.—Prov.:

    dum loqueris,

    i. e. this instant, Petr. 99.—In the oratio obliqua: dic, hospes, Spartae, nos te hic vidisse jacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 42, 101; Liv. 2, 57; 26, 16; Tac. A. 15, 59; id. H. 1, 33; Ov. M. 4, 776 et saep.—
    (β).
    Subj. In oratio obliqua:

    dixisti, dum Planci in me meritum verbis extollerem, me arcem facere e cloaca,

    Cic. Planc. 40; so id. de Or. 1, 41 fin.; id. Mur. 24; id. Att. 5, 17, 3; Sall. C. 7, 6; Tac. H. 4, 17 fin. al.—In oratio recta:

    o quotiens ausae, caneret dum valle sub alta, Rumpere mugitu carmina docta boves,

    Tib. 2, 3, 19:

    dum intentus in eum se rex totus averteret, etc.,

    Liv. 1, 40, 7:

    dum ea in Samnio gererentur,

    id. 10, 18, 1; Ov. Pont. 3, 3, 2; Verg. G. 4, 457; Mart. 1, 22, 1; Hirt. B. Hisp. 23; Aur. Vict. Vir. Ill. 35; id. Caes. 39; Hyg. Fab. 12 al.—
    b.
    When the principal action is an immediate and sudden sequence of that described in [p. 618] the clause with dum, subito or repente is often used in the principal clause:

    dum tempus teritur, repente milites, etc.,

    Liv. 29, 9, 5: dum advenientes filia interrogat, repente in osculis, etc. Suet. Aug. 99:

    dum Appium orno, subito sum factus accusatoris ejus socer,

    Cic. Att. 6, 6, 1; Hirt. B. Afr. 61.—
    c.
    When the actions are simply presented as contemporaneous, interea, jam or interea jam is often used in the principal clause:

    dum haec mecum reputo, accersitur lavatum interea virgo,

    Ter. Eun. 3, 5, 44; Cic. Quint. 6, 28:

    dum ea Romani parant, jam Saguntum oppugnabatur,

    Liv. 21, 7, 1; cf.

    also: dum... interim,

    Plaut. Trin. 1, 1, 8; id. Men. 1, 3, 31; Liv. 21, 47, 7 al.—
    2.
    Esp., of duration in the present, now, yet.
    a.
    In combination with etiam primum, and esp. freq. with the negations non, nec, ne, haud, nihil, nullus, nemo, v. h vv.—
    b.
    Colloq., as an enclitic with imperatives and interjections (by some separately written ades dum, abi dum, etc, but v. Ritschl, Opusc Phil p. 567 sq.), orig, acc of time, a moment, a second, a little Sosia adesdum, paucis te volo, Ter. And 1, 1, 2 abidum, id. Heaut. 2, 3, 8 circumspicedum, Plaut Trin. 1, 2, 109:

    dicdum,

    Ter. Hec 5, 3, 5 facitodum, id. Heaut 3, 2, 39 iteradum, Poëta ap. Cic. Att. 14, 14 jubedum, Plaut. Rud. 3, 5, 7:

    manedum,

    id. Bacch. 4, 6, 24; Ter. Hec. 5, 4, 4:

    memoradum,

    Plaut. Poen. 5, 2, 103:

    tacedum,

    id. Men. 2, 2, 73:

    tangedum,

    id. Rud. 3, 5, 5 al.:

    agedum (most freq.),

    id. Am. 2, 2, 151; 5, 1, 29; id. As. 4, 1, 1; 5, 1, 1 et saep. (for which, agidum, id. Trin. 2, 2, 89 Ritschl ad loc.); Ter. Eun. 4, 4, 27; id. Heaut. 2, 3, 69; id. Hec. 3, 1, 35; id. Phorm. 5, 3, 1; Cic. Sull. 26; Liv. 7, 9; 9, 16 al.; Cat. 63, 78; Stat. Th. 7, 126 al.:

    agitedum,

    Liv. 3, 62 Drak.; 5, 52; 7, 34 fin.:

    cedodum,

    Ter. Phorm. 2, 2, 15:

    ehodum,

    id. And. 1, 2, 13; 2, 1, 24; 3, 5, 10; id. Eun. 2, 3, 68; also in Plaut. in enumerations: primumdum (= Gr. prôton men), Plaut. Mil. 2, 3, 26; id. Most. 2, 1, 53; id. Trin. 1, 2, 61 al.—
    B.
    With respect to the temporal limit of both actions, i. q. tamdiu quam or usque eo, as long as, while.
    1.
    Lit. (with indic. when the duration of the action in the principal clause is alone implied, except in the oratio obliqua).—In praes.: bene factum a vobis, dum vivitis, non abscedet, Cato ap. Gell. 16, 1 fin.; so Cic. Lael. 4, 14; id. de Sen. 23, 86; id. Fin. 3, 2, 9; Caes. B. G. 7, 50 fin. al.—In fut.: quid illos opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 13, 17; Plaut. Ps. 1, 3, 103; Cic. Rosc. Am. 32 fin.; id. Leg. 1, 1, 2; Verg. A. 1, 607 sq. et saep.—
    (β).
    Subj., often, when the clause with dum expresses a desired end, or refers to an indefinite future:

    non tibi venit in mentem, Si, dum vivas, tibi bene facias, etc.,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 76:

    pars, dum vires suppeterent, eruptionem censebant,

    Caes. B. G. 7, 77, 2:

    ut sua sponte, dum sine periculo liceret, excederet Gadibus,

    id. B. C. 2, 20, 3:

    hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sibi uterque confideret ut pares ambo viderentur,

    id. ib. 3, 10, 7:

    de quo (sc. animo) dum disputarem, tuam mihi dari vellem, Cotta, eloquentiam,

    Cic. N. D. 2, 59, 147 Bait. (v. Roby, Gram. 2, 284 sq.). —
    b.
    With tamdiu, tantum, tantummodo, tantisper, usque; or opp. postea, postquam, deinde, ubi, nunc, etc.—With tamdiu, Cic. Verr. 2, 4, 3; id. Cat. 3, 7; id. de Sen. 12, 41; id. Tusc. 5, 33 fin.; id. Att. 9, 6, 5 al.—With tantum, Liv. 27, 42.—With tantummodo, Sall. J. 53, 3.—With tantisper, Plaut. Truc. prol. 11; Ter. Ad. 1, 1, 44; id. Heaut. 1, 1, 54.—With usque, Cic. Verr. 2, 1, 5: dum... postea, id. Mur. 12, 26—dum... postea quam, Caes. B. G. 7, 82, 1; Cic. Rosc. Am. 43 fin. —dum... postquam, Sall. J. 53, 3; Liv. 21, 13; cf. Ter. And. 1, 1, 27—dum... deinde, Cic. Att. 9, 6, 5; Liv. 27, 42, 13—dum... sed ubi, Plaut. Capt. 2, 1, 37; Caes. B. C. 1, 51, 5—dum... nunc, Ter. And. 1, 2, 17; Cic. Ac. 1, 4, 11.—For tamdiu... dum, less freq. dum... dum, as long as... so long:

    sic virgo dum intacta manet, dum cara suis,

    Cat. 62, 45 and 56; cf. Quint. 9, 3, 16:

    dum habeat, dum amet,

    Plaut. Truc. 2, 1, 23 (al. tum).—
    c.
    In Plautus repeatedly with an emphatic quidem, Plaut. As. 2, 4, 57; 5, 2, 20; id. Bacch. 2, 2, 48; id. Merc. 2, 3, 53; id. Ps. 1, 5, 92.—
    2.
    Transf.
    a.
    In conditional relations as a restrictive particle, like quatenus and duntaxat, so long as, if so be that, provided that, if only (so regularly connected with the subjunctive;

    freq. in prose and poetry): dum pereas, nihil interduo aiant vivere,

    Plaut. Capt. 3, 5, 36: Ly. Concede, inspiciam quid sit scriptum. Cu. Maxime, Tuo arbitratu, dum auferam abs te id quod peto, id. Curc. 3, 58; cf.:

    dum res maneant, verba fingant arbitratu suo,

    Cic. Fin. 5, 29 fin.: oderint, dum metuant, Att. ap. Cic. Off. 1, 28, 97:

    licet lascivire, dum nihil metuas,

    Cic. Rep. 1, 40 et saep.; in the imperf.:

    qui sese in cruciatum dari cuperet, dum de patris morte quaereretur,

    id. Rosc. Am. 41, 119; Sall. C. 40, 4; id. J. 68, 3; Quint. 10, 1, 33: An. Non pudet vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, Ter. Phorm. 3, 2, 41;

    so without a verb,

    Cic. Fam. 7, 9; id. Ac. 2, 32, 104; Quint. 4, 1, 70; 9, 4, 58; 10, 3, 5; cf.:

    dum eatenus,

    id. 1, 11, 1.—
    (β).
    With an emphatic modo, and often in one word, dummodo:

    aeque istuc facio dummodo Eam des, quae sit quaestuosa, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 189; id. Aul. 2, 2, 62; id. Mil. 2, 2, 98; Cic. Rep. 3, 3; id. Off. 3, 21; id. Cat. 1, 5; 9; Prop. 3, 17, 17 (4, 16, 17 M.); Ov. F. 5, 242 al.; cf.:

    sin autem jejunitatem... dummodo sit polita, dum urbana, dum elegans, in Attico genere ponit, etc.,

    Cic. Brut. 82, 285:

    dummodo sit dives, barbarus ille placet,

    Ov. A. A. 2, 276.—Separated by other words:

    mea nil refert, dum patiar modo,

    Ter. Eun. 2, 3, 28:

    certumst pati, dum illum modo habeam mecum,

    id. Heaut. 3, 1, 57; Val. Fl. 5, 265.—
    (γ).
    With tamen, and, in Plautus (cf. above, 1. c.), with quidem.—With tamen, Cic. de Or. 2, 77, 314; Cels. 3, 4; Quint. 1, 1, 11; 2, 12, 7; 8 prooem. § 32; Dig. 39, 22, 4.—With quidem, Plaut. Trin. 1, 2, 20; id. Aul. 2, 2, 34; cf. the foll. number.—
    (δ).
    In negative conditional clauses, with ne, so long as not, provided that not, if only not:

    VTEI. SENATVS. NOSTER. DECERNERET. DVM. NE. MINVS. SENATORIBVS. C. ADESENT., S. C. de Bac. (thrice): id faciat saepe, dum ne lassus fiat,

    Cato, R. R. 5, 4; Plaut. Trin. 4, 2, 137; cf. id. Bacch. 4, 8, 26; id. Curc. 1, 1, 36; Ter. Hec. 4, 4, 12; Cic. Att. 6, 1, 4; 8, 11, B fin.; Liv. 3, 21 Drak.; 28, 40; Ov. H. 3, 81.—So too, dummodo ne, Cic. de Or. 3, 48, 185; id. Fam. 10, 25, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 7; id. Att. 12, 45 al.:

    dum quidem ne,

    Plaut. Merc. 2, 3, 89.—
    b.
    With a causal accessory notion, until, long enough for, etc (very rare, only with subjunctive) obsidio deinde per paucos dies magis quam oppugnatio fuit, dum vulnus ducis curaretur, Liv 21, 8; cf. id. 24, 40; Suet Aug. 78 fin. nam se quoque moveri finget, dum aditum sibi ad aures faciat, Quint. 4, 1, 46.
    II.
    In immediate suceession, until, until that (with the subjunctive or the indicative, as the idea of aim or simply of time predominates; cf.

    e.g.: quid dicam, quantus amor bestiarum sit in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere?

    Cic. N. D. 2, 51 fin.:

    ea mansit in condicione atque pacto usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt,

    id. Verr. 1, 6, 16; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 32; id. Eun. 1, 2, 126; Liv. 4, 21 fin.; 27, 42. Cicero generally, Caesar always employs the subjunctive).
    (α).
    Subj.:

    is dum veniat, sedens ibi opperibere,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 14; cf.:

    paulisper mane, dum edormiscat unum somnum,

    id. Am. 2, 2, 64; cf. also Cic. Att. 7, 1, 4;

    so with exspectare,

    id. Lael. 13; Caes. B. G. 1, 11 fin.; 4, 13, 2; Liv. 3, 11 fin.: Tac. Or. 19 fin.; Hor. Ep. 1, 2, 42; Luc. 5, 303 et saep.;

    with morari,

    Hirt. B. G. 8, 28; Liv. 4, 21 fin.; 22, 38 al.; cf. infra, b:

    sic deinceps omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleatur,

    Caes. B. G. 7, 23, 4; id. B. C. 1, 58, 4; cf.:

    multa quoque et bello passus, dum conderet urbem Inferretque deos Latio,

    Verg. A. 1, 5:

    ut spatium intercedere posset, dum milites convenirent, legatis respondit, etc.,

    Caes. B. G. 1, 7 fin.: Caesar ex eo tempore, dum ad flumen Varum veniatur, se frumentum daturum pollicetur, from that time until, etc., id. B. C. 1, 87, 1:

    differant in tempus aliud, dum defervescat ira,

    Cic. Tusc. 4, 36, 78 (cf. ib.:

    dum se ipsi colligant): quippe qui moram temporis quaererent, dum Hannibal in Africam traiceret,

    Liv. 30, 16 fin. et saep.—
    (β).
    Indic.:

    tu hic nos, dum eximus, interea opperibere,

    Ter. Heaut. 4, 7, 5;

    so with opperiri,

    Cic. Att. 10, 3;

    with manere aliquem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28;

    with exspectare,

    id. Eun. 1, 2, 126;

    with morari,

    Liv. 27, 42; cf.:

    causas innecte morandi, Dum pelago desaevit hiems,

    Verg. A. 4, 52:

    retine, dum ego huc servos evoco,

    Ter. Phorm. 5, 7, 89; cf.:

    Tityre, dum redeo, pasce capellas,

    Verg. E. 9, 23: struppis, quibus lectica deligata erat, usque adeo verberari jussit, dum animam efflavit, Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. in the perf., Prop. 1, 3, 45; in the fut., id. 1, 14, 14. See Hand, Turs. II. pp. 303-330.

    Lewis & Short latin dictionary > dum

  • 109 effectus

    1.
    effectus, a, um, Part. and P. a., from efficio.
    2.
    effectus, ūs, m. [efficio], a doing, effecting.
    I.
    In gen., execution, accomplishment, performance: ad effectum consiliorum pervenire, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 4:

    operis,

    Liv. 21, 7:

    ad effectum aliquid adducere,

    id. 33, 33, 8; cf.

    spei,

    id. 21, 57; Prop. 3, 9, 27 (4, 8, 27 M.):

    ut peccatum est, patriam prodere, etc., quae sunt in effectu: sic timere, etc., peccatum est, etiam sine effectu,

    Cic. Fin. 3, 9, 32:

    effectum consilii morata tempestas est,

    Curt. 8, 13, 22; cf.:

    cum opera (sc. oppugnationis) in effectu erant, i. e. near completion,

    Liv. 31, 46, 14:

    haec verba, QVOD STATVERIT, cum effectu accipimus, non verbotenus,

    in effect, in fact, Dig. 2, 2, 1:

    cum effectu,

    Paul. ib. 40, 7, 1.—
    II.
    In partic., with reference to the result of an action, an operation, effect, tendency, purpose:

    quarum (herbarum) vim et effectum videres,

    Cic. Div. 2, 20, 47:

    Q, cujus similis effectu specieque Koppa,

    Quint. 1, 4, 9; cf. Plin. 27, 13, 119, § 144: effectus eloquentiae est audientium approbatio, Cic. Tusc. 2, 1, 3; cf. Quint. 2, 17, 25; 2, 18, 2:

    ne sine ullo effectu aestas extraheretur,

    Liv. 32, 9 fin.; cf. id. 34, 26; 40, 22 fin.:

    cum plura argumenta ad unum effectum deducuntur,

    Quint. 9, 2, 103; 1, 4, 9:

    ut res haberet effectum,

    Vulg. Judic. 18, 5.—In the plur., Quint. 1, 10, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > effectus

  • 110 eructatio

    ēructātĭo, ōnis, f. [eructo], a casting or throwing upward (post-class. and rare): altera (exhalatio) arida est atque animae similis, quae terrenis eructationibus surgit, App. de Mundo, p. 60, 40.—
    II.
    Transf., an utterance: judiciorum Dei per voces prophetarum, Hilar. in Psa. 41, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > eructatio

  • 111 erythranon

    ĕrȳ̆thrănos, on, = eruthranos, red:

    cissus erythranos similis hederae,

    Plin. 24, 10, 49, § 82.—Hence, † ĕrythrănon, i, n., = eruthranon, a kind of ivy with reddish berries, Plin. 16, 34, 62, § 147.

    Lewis & Short latin dictionary > erythranon

  • 112 erythranos

    ĕrȳ̆thrănos, on, = eruthranos, red:

    cissus erythranos similis hederae,

    Plin. 24, 10, 49, § 82.—Hence, † ĕrythrănon, i, n., = eruthranon, a kind of ivy with reddish berries, Plin. 16, 34, 62, § 147.

    Lewis & Short latin dictionary > erythranos

  • 113 et

    ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.
    I.
    In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

    ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

    Cic. Lael. 1, 1:

    de quo praeclare et multa praecipiuntur,

    id. Or. 21, 70:

    qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

    id. Fam. 4, 6; cf.:

    major (frater) et qui prius imperitarat,

    Liv. 21, 31:

    haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

    salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

    Cato, R. R. 9:

    optime vero, frater: et fleri sic decet,

    Cic. Leg. 2, 3 fin.:

    qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

    id. Ac. 2, 42 et saep.
    II.
    In partic.
    A.
    To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

    te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

    Cic. Mil. 25, 67:

    at laudat, et saepe, virtutem,

    id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

    id, et facile, effici posse,

    Nep. Milt. 3, 4:

    errabas, Verres, et vehementer errabas,

    Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

    so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

    id. ib. 2, 2, 21, §

    51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

    id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

    haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

    nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

    id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

    si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

    id. Fin. 2, 21, 69:

    omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

    id. Ac. 2, 42:

    Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

    Just. 29, 3, 7:

    studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

    Cic. Tusc. 5, 4, 10:

    valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

    id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

    et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

    Cic. Fin. 1, 12, 42. —
    B.
    To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

    nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

    omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

    Cic. Brut. 11, 43; cf.:

    nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

    Ter. Ad. 5, 8, 34:

    Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

    Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

    haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

    Caes. B. G. 1, 37, 1:

    similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

    neu simili forma et quom, etc.,

    Lucr. 2, 416 and 420:

    nec ratione alia, et cum,

    id. 1, 280:

    non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

    than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

    aliter doctos (loqui) et indoctos?

    Cic. Fin. 5, 29 fin.
    C.
    To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

    dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

    Verg. A. 2, 376:

    dixit (dixerat), et,

    id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

    nec plura effatus et,

    Verg. A. 8, 443:

    sic fatus et,

    Stat. Th. 12, 773:

    nec longum tempus et ingens exiit arbos,

    Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

    vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

    Verg. A. 3, 9; so,

    vix... et,

    id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

    vixdum... et,

    Liv. 43, 4, 10; cf.

    also: simul haec effatur, et, etc.,

    Luc. 6, 246.—
    D.
    After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

    dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

    Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

    et mihi vivam Quod superest aevi,

    Hor. Ep. 1, 18, 107.—
    E.
    To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

    eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

    Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—
    F.
    With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

    multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

    id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

    et erat, ut retuli, clementior,

    Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

    Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

    Verg. E. 2, 44 et saep.:

    estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

    Ter. Eun. 5, 6, 4;

    with certe,

    id. Ad. 1, 1, 53;

    with hercle,

    Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—
    G.
    To subjoin an emphatic question or exclamation:

    et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

    Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

    et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

    et quisquam dubitabit quin, etc.,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—
    H.
    To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

    Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

    Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

    for which: salve et tu,

    Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

    haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

    id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

    ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

    id. Part. 26:

    et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

    Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

    nihil verius. Probe et ille,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

    et ille,

    id. ib. 3, 13 fin.:

    et ipse,

    id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

    simul et ille,

    Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

    simul et iste,

    id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

    et nunc ego amore pereo,

    Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

    et nunc,

    id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

    for which: nunc et,

    Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

    nonnumquam et,

    Caes. B. G. 1, 15, 3:

    sunt et,

    Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

    meruit et,

    Suet. Caes. 3 et saep.:

    quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

    nam et,

    Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

    at et,

    Cic. Tusc. 3, 3:

    sed et,

    id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

    and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

    Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

    et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

    Sen. Ep. 54, 3:

    ergo et,

    Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

    itaque et,

    id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—
    I.
    When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

    hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

    et audax et malus,

    id. ib. 4, 9, 25:

    eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

    id. Cist. 1, 1, 59:

    ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

    id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

    non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

    id. Top. 13 et saep. More than twice:

    quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

    so three times,

    id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

    six times,

    Cic. Fam. 13, 25;

    ten times,

    id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

    nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

    Cic. Fam. 13, 22;

    with atque,

    id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

    freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

    Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

    id et singulis universisque semper honori fuisse,

    Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

    homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—
    2.
    Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4 fin.:

    ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

    id. Att. 12, 33:

    cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

    id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

    quia et consul aberat... nec, etc.,

    Liv. 22, 8 et saep.:

    nec miror et gaudeo,

    Cic. Fam. 10, 1 fin.:

    nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

    Just. 8, 6 fin.:

    id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

    Cic. Att. 2, 4 fin.:

    locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

    Varr. R. R. 3, 14.—

    Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

    Suet. Aug. 66.—
    K.
    Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

    omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

    Cic. Ac. 1, 4, 16:

    et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

    id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.

    Lewis & Short latin dictionary > et

  • 114 frivola

    frīvŏlus, a, um, adj. [etym. dub.; perh. from frico], silly, empty, trifling, frivolous; pitiful, sorry, worthless (mostly post-Aug.; perh. not in Cic.; cf. futtilis).
    I.
    Adj.:

    frivolus hic quidem jam et illiberalis est sermo,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    levibus aut frivolis aut manifesto falsis reum incessere (shortly after: quia, qui vana congerit),

    Quint. 7, 2, 34; Vop. Aur. 3, 1:

    colligitis lexidia, res taetras et inanes et frivolas,

    Gell. 18, 7, 3:

    frivola et inanis argutiola,

    id. 2, 7, 9:

    quaedam dicit futtilia et frivola,

    id. 16, 12, 1:

    jocus,

    Plin. 28, 19, 79, § 260:

    auspicium,

    Suet. Ner. 41:

    aura,

    Phaedr. 5, 8, 1:

    insolentia,

    id. 3, 6, 8:

    jactantia in parvis,

    Quint. 1, 6, 20:

    opus,

    Plin. 22, 6, 7, § 15:

    labor,

    Sen. Ep. 31:

    cura,

    Plin. 25, 3, 7, § 22:

    origo superbissimi animalium (i. e. hominis),

    id. 7, 7, 5, § 43:

    ratione morientes,

    id. 11, 29, 35, § 102:

    flunt in litterarum ostentatione inepti et frivoli,

    Gell. 15, 30, 2; so,

    in cognoscendo ac decernendo nonnumquam frivolus amentique similis,

    Suet. Claud. 15:

    quin etiam, quod est imprimis frivolum ac scaenicum, verbum petant (declamatores), quo incipiant,

    Quint. 10, 7, 21:

    frivolum dictu,

    Plin. 7, 53, 54, § 186:

    frivolum videatur, non tamen omittendum,

    id. 28, 12, 50, § 184:

    huic misit qui nescio quid frivoli ducentis milibus traderet,

    some worthless thing, trifle, Suet. Calig. 39 fin.
    II.
    Subst.: frīvŏla, ōrum, n. plur., wretched furniture, paltry things, trifles:

    inter frivola mea,

    Sen. Tranq. 1; Dig. 13, 7, 11, § 5:

    jam poscit aquam: jam frivola transfert Ucalegon,

    Juv. 3, 198; 5, 59; Suet. Calig. 39; Dig. 13, 7, 11, § 5; cf.: frivola skeuaria eutelê panu, Gloss. Philox.—Hence, adv.: frī-vŏlē, in a silly manner, triflingly:

    aliqui mentiuntur,

    Hier. in Mich. II. 7, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > frivola

  • 115 frivole

    frīvŏlus, a, um, adj. [etym. dub.; perh. from frico], silly, empty, trifling, frivolous; pitiful, sorry, worthless (mostly post-Aug.; perh. not in Cic.; cf. futtilis).
    I.
    Adj.:

    frivolus hic quidem jam et illiberalis est sermo,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    levibus aut frivolis aut manifesto falsis reum incessere (shortly after: quia, qui vana congerit),

    Quint. 7, 2, 34; Vop. Aur. 3, 1:

    colligitis lexidia, res taetras et inanes et frivolas,

    Gell. 18, 7, 3:

    frivola et inanis argutiola,

    id. 2, 7, 9:

    quaedam dicit futtilia et frivola,

    id. 16, 12, 1:

    jocus,

    Plin. 28, 19, 79, § 260:

    auspicium,

    Suet. Ner. 41:

    aura,

    Phaedr. 5, 8, 1:

    insolentia,

    id. 3, 6, 8:

    jactantia in parvis,

    Quint. 1, 6, 20:

    opus,

    Plin. 22, 6, 7, § 15:

    labor,

    Sen. Ep. 31:

    cura,

    Plin. 25, 3, 7, § 22:

    origo superbissimi animalium (i. e. hominis),

    id. 7, 7, 5, § 43:

    ratione morientes,

    id. 11, 29, 35, § 102:

    flunt in litterarum ostentatione inepti et frivoli,

    Gell. 15, 30, 2; so,

    in cognoscendo ac decernendo nonnumquam frivolus amentique similis,

    Suet. Claud. 15:

    quin etiam, quod est imprimis frivolum ac scaenicum, verbum petant (declamatores), quo incipiant,

    Quint. 10, 7, 21:

    frivolum dictu,

    Plin. 7, 53, 54, § 186:

    frivolum videatur, non tamen omittendum,

    id. 28, 12, 50, § 184:

    huic misit qui nescio quid frivoli ducentis milibus traderet,

    some worthless thing, trifle, Suet. Calig. 39 fin.
    II.
    Subst.: frīvŏla, ōrum, n. plur., wretched furniture, paltry things, trifles:

    inter frivola mea,

    Sen. Tranq. 1; Dig. 13, 7, 11, § 5:

    jam poscit aquam: jam frivola transfert Ucalegon,

    Juv. 3, 198; 5, 59; Suet. Calig. 39; Dig. 13, 7, 11, § 5; cf.: frivola skeuaria eutelê panu, Gloss. Philox.—Hence, adv.: frī-vŏlē, in a silly manner, triflingly:

    aliqui mentiuntur,

    Hier. in Mich. II. 7, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > frivole

  • 116 frivolus

    frīvŏlus, a, um, adj. [etym. dub.; perh. from frico], silly, empty, trifling, frivolous; pitiful, sorry, worthless (mostly post-Aug.; perh. not in Cic.; cf. futtilis).
    I.
    Adj.:

    frivolus hic quidem jam et illiberalis est sermo,

    Auct. Her. 4, 11, 16:

    levibus aut frivolis aut manifesto falsis reum incessere (shortly after: quia, qui vana congerit),

    Quint. 7, 2, 34; Vop. Aur. 3, 1:

    colligitis lexidia, res taetras et inanes et frivolas,

    Gell. 18, 7, 3:

    frivola et inanis argutiola,

    id. 2, 7, 9:

    quaedam dicit futtilia et frivola,

    id. 16, 12, 1:

    jocus,

    Plin. 28, 19, 79, § 260:

    auspicium,

    Suet. Ner. 41:

    aura,

    Phaedr. 5, 8, 1:

    insolentia,

    id. 3, 6, 8:

    jactantia in parvis,

    Quint. 1, 6, 20:

    opus,

    Plin. 22, 6, 7, § 15:

    labor,

    Sen. Ep. 31:

    cura,

    Plin. 25, 3, 7, § 22:

    origo superbissimi animalium (i. e. hominis),

    id. 7, 7, 5, § 43:

    ratione morientes,

    id. 11, 29, 35, § 102:

    flunt in litterarum ostentatione inepti et frivoli,

    Gell. 15, 30, 2; so,

    in cognoscendo ac decernendo nonnumquam frivolus amentique similis,

    Suet. Claud. 15:

    quin etiam, quod est imprimis frivolum ac scaenicum, verbum petant (declamatores), quo incipiant,

    Quint. 10, 7, 21:

    frivolum dictu,

    Plin. 7, 53, 54, § 186:

    frivolum videatur, non tamen omittendum,

    id. 28, 12, 50, § 184:

    huic misit qui nescio quid frivoli ducentis milibus traderet,

    some worthless thing, trifle, Suet. Calig. 39 fin.
    II.
    Subst.: frīvŏla, ōrum, n. plur., wretched furniture, paltry things, trifles:

    inter frivola mea,

    Sen. Tranq. 1; Dig. 13, 7, 11, § 5:

    jam poscit aquam: jam frivola transfert Ucalegon,

    Juv. 3, 198; 5, 59; Suet. Calig. 39; Dig. 13, 7, 11, § 5; cf.: frivola skeuaria eutelê panu, Gloss. Philox.—Hence, adv.: frī-vŏlē, in a silly manner, triflingly:

    aliqui mentiuntur,

    Hier. in Mich. II. 7, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > frivolus

  • 117 Gemini

    gĕmĭnus, a, um, adj. [cf.: gener, genui (gigno)], born at the same time, twin-born, twin - (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.:

    tibi sunt gemini et trigemini filii,

    Plaut. Mil. 3, 1, 123:

    filios parere,

    id. Am. 5, 1, 36:

    C. et L. Fabricii fratres gemini fuerunt ex municipio Aletrinati,

    twin-brothers, Cic. Clu. 16, 46;

    v. frater: sorores,

    Ov. M. 4, 774; Hor. C. 4, 7, 5; cf.:

    soror gemina germana,

    Plaut. Mil. 2, 4, 30:

    pueri,

    Verg. A. 8, 631:

    proles,

    id. ib. 1, 274: dei (i. e. Apollo and Diana), Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 16 Müll. (Trag. v. 425 Vahl.):

    partus,

    Liv. 1, 4, 2:

    Castor,

    i. e. Castor and Pollux, Ov. A. A. 1, 746; cf.

    Pollux,

    Hor. C. 3, 29, 64:

    nec gemino bellum Trojanum orditur ab ovo,

    i. e. from Helen, the twin-daughter of Leda, id. A. P. 147:

    fratres, Amphion atque Zethus,

    id. Ep. 1, 18, 41:

    Quirini,

    i. e. Romulus and Remus, Juv. 11, 105.—Comically in the sup.: To. Hic ejus geminust frater. Do. Hicine'st? To. Ac geminissimus, Plaut. Pers. 5, 2, 49.—
    B.
    Subst.: gĕmĭni, ōrum, m., twins:

    Servilii, qui gemini fuerunt... ut mater geminos internoscit consuetudine oculorum, sic, etc.,

    Cic. Ac. 2, 18, 56 sq.; cf.:

    geminorum formas esse similes,

    id. Div. 2, 43, 90; Liv. 1, 6, 4.—Of beasts:

    (asina) raro geminos parit,

    Plin. 8, 43, 68, § 168.—
    2.
    In partic.
    a.
    Gemini, as a constellation, The Twins (Castor and Pollux;

    acc. to others, Apollo and Hercules),

    Plin. 18, 29, 69, § 281; Varr. R. R. 2, 1, 7; called also geminum astrum, Col. poët. 10, 312.—
    b.
    Acc. to the Gr. didumoi, the testicles, i. q. testiculi (late Lat.), Sol. 13; Amm. 16, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., paired, double, two-fold, both, two, = duplex, duo:

    gemino lucernae lumine declarari, dissensionem et seditionem moveri,

    Cic. Div. 2, 58, 120; cf.:

    ex unis geminas mihi conficies nuptias,

    Ter. And. 4, 1, 51:

    et tripodes gemini,

    Verg. A. 9, 265:

    cum quaererent alii Numerium, alii Quintium, gemini nominis errore servatus est (Numerius Quintius),

    Cic. Sest. 38, 82:

    sunt geminae Somni portae, quarum altera, etc.,

    Verg. A. 6, 894:

    scopuli,

    id. ib. 1, 162; cf.:

    vos, geminae voragines rei publicae,

    Cic. Pis. 18, 41:

    huc geminas nunc flecte acies,

    your pair of eyes, both eyes, Verg. A. 6, 788:

    tempora,

    id. ib. 5, 416:

    nares,

    id. G. 4, 300:

    cornua (Eridani),

    id. ib. 4, 371:

    manus,

    Mart. 10, 10, 10:

    pedes,

    Ov. F. 2, 154;

    for which: pes,

    id. A. A. 2, 644:

    geminae (vites),

    Col. 3, 2, 10 (for which:

    gemellae vites,

    Plin. 14, 2, 4, § 21):

    aliae (percussiones numerorum) sunt geminae,

    double, Cic. de Or. 3, 47, 182; cf.:

    geminis vocalibus,

    Quint. 1, 7, 14:

    M gemina,

    id. ib. 8: geminique tulit Chironis in antrum, double-formed (half man, half horse), Ov. M. 2, 630; 6, 126; cf.:

    corpus Tritonis (half man and half fish),

    Stat. S. 3, 2, 35: Cecrops (acc. to a myth, half man and half serpent, or half man and half woman;

    or else as Egyptian and Greek),

    Ov. M. 2, 555: GEMINA LEGIO, a double legion (formed out of two legions), epithet of the tenth legion in Hispania, Inscr. Orell. 72 sq.; 1214; 2090;

    3376 al. (for which: gemella legio,

    Caes. B. C. 3, 4, 1; cf. Tac. H. 2, 58): cum geminis exsurgit mensa lucernis, seen double by one in drink, Juv. 6, 305.—
    B.
    Resembling, similar, like, as twins:

    VOLO, MI FRATER, FRATERCULO TUO CREDAS: consorti quidem in lucris atque in furtis, gemino et simillimo nequitia, improbitate, audaciā,

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155; cf.:

    Dolabella et Antonius... ecce tibi geminum in scelere par,

    a twin-pair, id. Phil. 11, 1, 2; Varr. L. L. 9, § 92:

    par est avaritia, similis improbitas, eadem impudentia, gemina audacia,

    Cic. Rosc. Am. 40, 118 fin.; cf. id. Rosc. Com. 18, 55:

    quae (memoria) est gemina litteraturae quodammodo et in dissimili genere persimilis,

    twin-sister, id. Part. 7, 26 (al. germana): illud vero geminum consiliis Catilinae et Lentuli, quod me domo mea expulistis, like, similar, id. Pis. 7, 16; cf.:

    ambobus geminus cupido laudis,

    Sil. 4, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > Gemini

  • 118 gemini

    gĕmĭnus, a, um, adj. [cf.: gener, genui (gigno)], born at the same time, twin-born, twin - (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.:

    tibi sunt gemini et trigemini filii,

    Plaut. Mil. 3, 1, 123:

    filios parere,

    id. Am. 5, 1, 36:

    C. et L. Fabricii fratres gemini fuerunt ex municipio Aletrinati,

    twin-brothers, Cic. Clu. 16, 46;

    v. frater: sorores,

    Ov. M. 4, 774; Hor. C. 4, 7, 5; cf.:

    soror gemina germana,

    Plaut. Mil. 2, 4, 30:

    pueri,

    Verg. A. 8, 631:

    proles,

    id. ib. 1, 274: dei (i. e. Apollo and Diana), Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 16 Müll. (Trag. v. 425 Vahl.):

    partus,

    Liv. 1, 4, 2:

    Castor,

    i. e. Castor and Pollux, Ov. A. A. 1, 746; cf.

    Pollux,

    Hor. C. 3, 29, 64:

    nec gemino bellum Trojanum orditur ab ovo,

    i. e. from Helen, the twin-daughter of Leda, id. A. P. 147:

    fratres, Amphion atque Zethus,

    id. Ep. 1, 18, 41:

    Quirini,

    i. e. Romulus and Remus, Juv. 11, 105.—Comically in the sup.: To. Hic ejus geminust frater. Do. Hicine'st? To. Ac geminissimus, Plaut. Pers. 5, 2, 49.—
    B.
    Subst.: gĕmĭni, ōrum, m., twins:

    Servilii, qui gemini fuerunt... ut mater geminos internoscit consuetudine oculorum, sic, etc.,

    Cic. Ac. 2, 18, 56 sq.; cf.:

    geminorum formas esse similes,

    id. Div. 2, 43, 90; Liv. 1, 6, 4.—Of beasts:

    (asina) raro geminos parit,

    Plin. 8, 43, 68, § 168.—
    2.
    In partic.
    a.
    Gemini, as a constellation, The Twins (Castor and Pollux;

    acc. to others, Apollo and Hercules),

    Plin. 18, 29, 69, § 281; Varr. R. R. 2, 1, 7; called also geminum astrum, Col. poët. 10, 312.—
    b.
    Acc. to the Gr. didumoi, the testicles, i. q. testiculi (late Lat.), Sol. 13; Amm. 16, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., paired, double, two-fold, both, two, = duplex, duo:

    gemino lucernae lumine declarari, dissensionem et seditionem moveri,

    Cic. Div. 2, 58, 120; cf.:

    ex unis geminas mihi conficies nuptias,

    Ter. And. 4, 1, 51:

    et tripodes gemini,

    Verg. A. 9, 265:

    cum quaererent alii Numerium, alii Quintium, gemini nominis errore servatus est (Numerius Quintius),

    Cic. Sest. 38, 82:

    sunt geminae Somni portae, quarum altera, etc.,

    Verg. A. 6, 894:

    scopuli,

    id. ib. 1, 162; cf.:

    vos, geminae voragines rei publicae,

    Cic. Pis. 18, 41:

    huc geminas nunc flecte acies,

    your pair of eyes, both eyes, Verg. A. 6, 788:

    tempora,

    id. ib. 5, 416:

    nares,

    id. G. 4, 300:

    cornua (Eridani),

    id. ib. 4, 371:

    manus,

    Mart. 10, 10, 10:

    pedes,

    Ov. F. 2, 154;

    for which: pes,

    id. A. A. 2, 644:

    geminae (vites),

    Col. 3, 2, 10 (for which:

    gemellae vites,

    Plin. 14, 2, 4, § 21):

    aliae (percussiones numerorum) sunt geminae,

    double, Cic. de Or. 3, 47, 182; cf.:

    geminis vocalibus,

    Quint. 1, 7, 14:

    M gemina,

    id. ib. 8: geminique tulit Chironis in antrum, double-formed (half man, half horse), Ov. M. 2, 630; 6, 126; cf.:

    corpus Tritonis (half man and half fish),

    Stat. S. 3, 2, 35: Cecrops (acc. to a myth, half man and half serpent, or half man and half woman;

    or else as Egyptian and Greek),

    Ov. M. 2, 555: GEMINA LEGIO, a double legion (formed out of two legions), epithet of the tenth legion in Hispania, Inscr. Orell. 72 sq.; 1214; 2090;

    3376 al. (for which: gemella legio,

    Caes. B. C. 3, 4, 1; cf. Tac. H. 2, 58): cum geminis exsurgit mensa lucernis, seen double by one in drink, Juv. 6, 305.—
    B.
    Resembling, similar, like, as twins:

    VOLO, MI FRATER, FRATERCULO TUO CREDAS: consorti quidem in lucris atque in furtis, gemino et simillimo nequitia, improbitate, audaciā,

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155; cf.:

    Dolabella et Antonius... ecce tibi geminum in scelere par,

    a twin-pair, id. Phil. 11, 1, 2; Varr. L. L. 9, § 92:

    par est avaritia, similis improbitas, eadem impudentia, gemina audacia,

    Cic. Rosc. Am. 40, 118 fin.; cf. id. Rosc. Com. 18, 55:

    quae (memoria) est gemina litteraturae quodammodo et in dissimili genere persimilis,

    twin-sister, id. Part. 7, 26 (al. germana): illud vero geminum consiliis Catilinae et Lentuli, quod me domo mea expulistis, like, similar, id. Pis. 7, 16; cf.:

    ambobus geminus cupido laudis,

    Sil. 4, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > gemini

  • 119 geminus

    gĕmĭnus, a, um, adj. [cf.: gener, genui (gigno)], born at the same time, twin-born, twin - (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.:

    tibi sunt gemini et trigemini filii,

    Plaut. Mil. 3, 1, 123:

    filios parere,

    id. Am. 5, 1, 36:

    C. et L. Fabricii fratres gemini fuerunt ex municipio Aletrinati,

    twin-brothers, Cic. Clu. 16, 46;

    v. frater: sorores,

    Ov. M. 4, 774; Hor. C. 4, 7, 5; cf.:

    soror gemina germana,

    Plaut. Mil. 2, 4, 30:

    pueri,

    Verg. A. 8, 631:

    proles,

    id. ib. 1, 274: dei (i. e. Apollo and Diana), Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 16 Müll. (Trag. v. 425 Vahl.):

    partus,

    Liv. 1, 4, 2:

    Castor,

    i. e. Castor and Pollux, Ov. A. A. 1, 746; cf.

    Pollux,

    Hor. C. 3, 29, 64:

    nec gemino bellum Trojanum orditur ab ovo,

    i. e. from Helen, the twin-daughter of Leda, id. A. P. 147:

    fratres, Amphion atque Zethus,

    id. Ep. 1, 18, 41:

    Quirini,

    i. e. Romulus and Remus, Juv. 11, 105.—Comically in the sup.: To. Hic ejus geminust frater. Do. Hicine'st? To. Ac geminissimus, Plaut. Pers. 5, 2, 49.—
    B.
    Subst.: gĕmĭni, ōrum, m., twins:

    Servilii, qui gemini fuerunt... ut mater geminos internoscit consuetudine oculorum, sic, etc.,

    Cic. Ac. 2, 18, 56 sq.; cf.:

    geminorum formas esse similes,

    id. Div. 2, 43, 90; Liv. 1, 6, 4.—Of beasts:

    (asina) raro geminos parit,

    Plin. 8, 43, 68, § 168.—
    2.
    In partic.
    a.
    Gemini, as a constellation, The Twins (Castor and Pollux;

    acc. to others, Apollo and Hercules),

    Plin. 18, 29, 69, § 281; Varr. R. R. 2, 1, 7; called also geminum astrum, Col. poët. 10, 312.—
    b.
    Acc. to the Gr. didumoi, the testicles, i. q. testiculi (late Lat.), Sol. 13; Amm. 16, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., paired, double, two-fold, both, two, = duplex, duo:

    gemino lucernae lumine declarari, dissensionem et seditionem moveri,

    Cic. Div. 2, 58, 120; cf.:

    ex unis geminas mihi conficies nuptias,

    Ter. And. 4, 1, 51:

    et tripodes gemini,

    Verg. A. 9, 265:

    cum quaererent alii Numerium, alii Quintium, gemini nominis errore servatus est (Numerius Quintius),

    Cic. Sest. 38, 82:

    sunt geminae Somni portae, quarum altera, etc.,

    Verg. A. 6, 894:

    scopuli,

    id. ib. 1, 162; cf.:

    vos, geminae voragines rei publicae,

    Cic. Pis. 18, 41:

    huc geminas nunc flecte acies,

    your pair of eyes, both eyes, Verg. A. 6, 788:

    tempora,

    id. ib. 5, 416:

    nares,

    id. G. 4, 300:

    cornua (Eridani),

    id. ib. 4, 371:

    manus,

    Mart. 10, 10, 10:

    pedes,

    Ov. F. 2, 154;

    for which: pes,

    id. A. A. 2, 644:

    geminae (vites),

    Col. 3, 2, 10 (for which:

    gemellae vites,

    Plin. 14, 2, 4, § 21):

    aliae (percussiones numerorum) sunt geminae,

    double, Cic. de Or. 3, 47, 182; cf.:

    geminis vocalibus,

    Quint. 1, 7, 14:

    M gemina,

    id. ib. 8: geminique tulit Chironis in antrum, double-formed (half man, half horse), Ov. M. 2, 630; 6, 126; cf.:

    corpus Tritonis (half man and half fish),

    Stat. S. 3, 2, 35: Cecrops (acc. to a myth, half man and half serpent, or half man and half woman;

    or else as Egyptian and Greek),

    Ov. M. 2, 555: GEMINA LEGIO, a double legion (formed out of two legions), epithet of the tenth legion in Hispania, Inscr. Orell. 72 sq.; 1214; 2090;

    3376 al. (for which: gemella legio,

    Caes. B. C. 3, 4, 1; cf. Tac. H. 2, 58): cum geminis exsurgit mensa lucernis, seen double by one in drink, Juv. 6, 305.—
    B.
    Resembling, similar, like, as twins:

    VOLO, MI FRATER, FRATERCULO TUO CREDAS: consorti quidem in lucris atque in furtis, gemino et simillimo nequitia, improbitate, audaciā,

    Cic. Verr. 2, 3, 66, § 155; cf.:

    Dolabella et Antonius... ecce tibi geminum in scelere par,

    a twin-pair, id. Phil. 11, 1, 2; Varr. L. L. 9, § 92:

    par est avaritia, similis improbitas, eadem impudentia, gemina audacia,

    Cic. Rosc. Am. 40, 118 fin.; cf. id. Rosc. Com. 18, 55:

    quae (memoria) est gemina litteraturae quodammodo et in dissimili genere persimilis,

    twin-sister, id. Part. 7, 26 (al. germana): illud vero geminum consiliis Catilinae et Lentuli, quod me domo mea expulistis, like, similar, id. Pis. 7, 16; cf.:

    ambobus geminus cupido laudis,

    Sil. 4, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > geminus

  • 120 gnata

    nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).
    I.
    Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.
    1.
    With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):

    cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,

    Cic. de Or. 1, 40, 183:

    cujus ex filiā natus est Sestius,

    id. Fam. 13, 8, 1:

    Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,

    id. Rep. 2, 21, 37:

    ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,

    Sen. ad Helv. 16, 6:

    natam sibi ex Poppaeā filiam,

    Tac. A. 15, 23 init.:

    ex Thetide natus,

    Quint. 3, 7, 11:

    ex Urbiniā natus,

    id. 7, 2, 5:

    Alexandri filius natus ex Barsine,

    Just. 13, 2, 7; cf.:

    negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,

    Suet. Ner. 6:

    quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:

    convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,

    Ter. Heaut. 5, 4, 7:

    ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,

    Liv. 43, 3, 2;

    very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,

    Suet. Ner. 4 init.:

    Neoptolemus ex quo nata est Olympias,

    Just. 17, 3, 14:

    ex quo nasci nepotes deceat,

    Plin. Ep. 1, 14, 2:

    illum ex me natum,

    Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:

    quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,

    Juv. 9, 83.—
    2.
    With de and abl.:

    de tigride natus,

    Ov. M. 9, 612; cf.:

    de stirpe dei nasci,

    id. ib. 11, 312:

    de pellice natus,

    id. ib. 4, 422:

    natus de muliere,

    Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —
    3.
    With abl. (so usually with proper names;

    and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,

    Cic. N. D. 3, 17, 44:

    Hercules Jove natus,

    id. ib. 3, 16, 42:

    Nilo natus,

    id. ib. 3, 16, 42:

    nascetur Oedipus Lao,

    id. Fat. 13, 30:

    patre Marte,

    id. Rep. 2, 2, 4:

    Paulo,

    id. Off. 1, 33, 121:

    privignus Poppaeā natus,

    Suet. Ner. 55:

    Ascanius Creusā matre natus,

    Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:

    amplissimā familiā nati adulescentes,

    Caes. B. G. 7, 37, 1:

    honestis parentibus,

    Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:

    Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,

    Tac. A. 16, 17:

    deus deo natus,

    Liv. 1, 16, 3:

    imperioso patre,

    id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):

    patre certo nasci,

    Cic. Rosc. Am. 16, 46:

    Apolline natus,

    Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,

    natus deā,

    of Æneas, Verg. A. 1, 582:

    matre Musā natus,

    Cic. N. D. 3, 18, 45:

    nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,

    Verg. A. 1, 286.—
    4.
    With ab and abl.:

    generari et nasci a principibus,

    Tac. H. 1, 16:

    et qui nascentur ab illo,

    Verg. G. 1, 434.—
    5.
    In other constrr.:

    post homines natos,

    since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:

    post genus hominum natum,

    id. Balb. 10, 26:

    in miseriam nascimur,

    id. Tusc. 1, 5, 9:

    aves omnes in pedes nascuntur,

    with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:

    ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,

    to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:

    homo nascitur ad laborem,

    i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—
    B.
    Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:

    humi nascentia fraga,

    Verg. E. 3, 92:

    cum nata fuerint folia,

    Vulg. Marc. 13, 28:

    nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,

    is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:

    onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,

    Plin. 36, 8, 12, § 61:

    ex palude nascitur amnis,

    rises, id. 36, 26, 65, § 190:

    nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,

    rise, Verg. E. 8, 17:

    unde nigerrimus Auster Nascitur,

    id. G. 3, 278:

    nascens luna,

    Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:

    nascentia templa,

    newly built, Mart. 6, 4, 3:

    Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,

    Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):

    ab eo flumine collis nascebatur,

    Caes. B. G. 2, 18; cf.:

    nascitur altera moles,

    Sil. 3, 530. —
    II.
    Trop.
    A.
    To arise, spring forth, proceed from, be produced:

    scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,

    Cic. Fam. 16, 22, 2:

    nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,

    id. Off. 2, 5, 16:

    fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,

    id. Fam. 15, 4, 13:

    facinus natum a cupiditate,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:

    visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,

    id. Div. 2, 66, 135:

    strumae nascuntur maxime in cervice,

    Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:

    onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,

    Plin. 36, 7, 12, § 59:

    frumenta nata sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:

    ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,

    id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:

    profectio nata a timore defectionis,

    Caes. B. G. 7, 43:

    querelae verae nascuntur pectore ab imo,

    Cat. 64, 198:

    omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,

    Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:

    ex hoc nascitur ut,

    hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—
    B.
    Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):

    quod natum est ex spiritu, spiritus est,

    Vulg. Johan. 3, 6:

    nasci denuo,

    id. ib. 3, 7:

    natus ex Deo,

    id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.
    A.
    nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:

    ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,

    Cic. Brut. 7, 27:

    eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,

    Petr. 4:

    (vitulus) vexat nascenti robora cornu,

    Juv. 12, 9.—
    2.
    Subst.: nascentia, ĭum, n., organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3; 5, 8, 1.—
    B.
    nātus, a, um, P. a., born; hence,
    1.
    Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:

    caritas, quae est inter natos et parentes,

    Cic. Lael. 8, 27:

    bellum prope inter parentes natosque,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:

    cum pecore et gnatis,

    Hor. S. 2, 2, 115:

    et trepidae matres pressere ad pectora natos,

    Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:

    natam conlocare alicui,

    Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):

    si quis gnatam pro mutā devovet agnā,

    Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):

    maxima natarum Priami,

    Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):

    tamquam si natus nemo in aedibus habitet,

    Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:

    nato nemini,

    id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—
    2.
    Adj.
    a.
    Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.
    (α).
    With dat. (class.):

    me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,

    Ter. Ad. 4, 2, 6:

    non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    natus huic imperio,

    id. Cael. 24, 59:

    gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,

    id. Pis. 17, 41:

    Judaei et Syri, nationes natae servituti,

    id. Prov. Cons. 5, 10. —
    (β).
    With ad (class.):

    vir ad omnia summa natus,

    Cic. Brut. 68, 239:

    natus ad haec tempora,

    id. Phil. 12, 4, 9:

    ad dicendum natus aptusque,

    id. de Or. 1, 22, 99:

    ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,

    id. Fin. 5, 22, 63:

    ad hoc unum natus,

    id. Or. 28, 99:

    ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,

    id. Fin. 2, 13, 40:

    natus ad sacra Cithaeron,

    Ov. M. 2, 223:

    canor mulcendas natus ad aures,

    id. ib. 5, 561.—
    (γ).
    With inf. ( poet.):

    quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,

    Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—
    (δ).
    With in and acc. ( poet.):

    nati in usum laetitiae scyphi,

    Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—
    (ε).
    With propter (rare):

    apros, animal propter convivia natum,

    Juv. 1, 141.—
    b.
    Formed or constituted by nature in any manner:

    alius ager bene natus, alius male,

    Varr. R. R. 1, 6, 1:

    sarmenta male nata,

    Col. 4, 24, 7:

    ita natus locus est,

    Liv. 9, 2:

    inculti versūs et male nati,

    Hor. Ep. 2, 1, 233.—
    (β).
    Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:

    ut in his pro re natā non incommode possint esse,

    Cic. Att. 7, 14, 3:

    Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,

    id. ib. 14, 6, 1;

    7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,

    Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—
    c.
    With a specification of time, so old, of the age of, etc.:

    eques Romanus annos prope XC. natus,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:

    annos natus unum et viginti,

    id. de Or. 3, 20, 74:

    cum annos ad quinquaginta natus esset,

    id. Clu. 40, 110:

    cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,

    id. Tusc. 5, 20, 57:

    Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,

    id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;

    Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,

    Ter. Eun. 3, 3, 23:

    minor quinque et viginti annis natus,

    Nep. Han. 3, 2:

    minor triginta annis natus,

    Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

    homo annos natus major quadraginta,

    over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:

    Dionysius major annos sexaginta natus decessit,

    Nep. Reg. 2, 3:

    cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,

    Liv. 45, 32, 3:

    minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,

    Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):

    plus triginta annis natus sim,

    Plaut. Men. 3, 1, 1:

    annos sexaginta natus es aut plus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:

    non amplius novem annos natus,

    Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:

    ubi germen nascere coeperit,

    Cato, R. R. 151 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > gnata

См. также в других словарях:

  • Simĭlis — (lat.), ähnlich. in Beziehung auf die Form; Simili (Mus.), auf ähnliche Weise; Simile, 1) etwas Ähnliches; 2) Gleichniß. Similĭa similĭbus cognoscuntur, Ähnliches wird durch Ähnliches erkannt; Similia similibus curantur, Ähnliches wird durch… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Similis — Similis, lat., ähnlich; simile, etwas Aehnliches; similia similibus cognoscuntur, Aehnliches wird durch Aehnliches erkannt; similia similibus curantur, Aehnliches wird durch Aehnliches geheilt (s. Homöopathie); similis simili gaudet, Gleich und… …   Herders Conversations-Lexikon

  • SIMILIS — ex qua familia prognatus, incertum est; floruit autem sub Adriano principe, ceteros illius praefectos aetate et honore antecedens. Centurio cum esset vocatus in consilium, ante praefectos: Turpe est (inquit) O Caesar, te cum Centurione disserere …   Hofmann J. Lexicon universale

  • similis simili gaudet — (izg. sȉmilis sȉmili gȁudet) DEFINICIJA sličnosti se privlače; jednak se veseli jednakom ETIMOLOGIJA lat …   Hrvatski jezični portal

  • Simĭlis simĭli gaudet — (lat.), »der Ähnliche freut sich über den Ähnlichen«, unserm »gleich und gleich gesellt sich gern« entsprechend …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • similis — index analogous, similar Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • similis simili gaudet — foreign term Etymology: Latin like takes pleasure in like …   New Collegiate Dictionary

  • Similis simili gaudet — лат. поговорка: похожий рад похожему ; соответствует русской пословице: Рыбак рыбака видит издалека …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Similis sepulchris, nil nisi nomen retineo. — См. Заживо умереть …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Similis simili gaudet. — См. Подобный подобного любит …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • similis simili gaudet — si|mi|lis si|mi|li gau|det <lat. ; »der Ähnliche freut sich am Ähnlichen«> Gleich u. Gleich gesellt sich gern …   Das große Fremdwörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»