-
1 pius
dutiful, godly, holy, upright, kind, honest, affectionate. -
2 pius
pius adj. with (late) sup. piissimus.—Of character, dutiful, pious, devout, conscientious, religious: ingenium Pamphili, T.: homo: di meliora piis, V.: poëta, Ct.: pio vatis ab ore, O.— Plur m. as subst, the departed, blessed: piorum sedes: arva piorum, O.—Of actions, just, holy, right, pious, religious: bellum, L.: homines inmolare pium esse duxerunt, a religious act: Quosque pium est adhibere deos, O.—As subst n.: contra iusque piumque, sacred obligation, O.—Of things, sacred, holy, consecrated: far, H.: pax, under religious sanction: arma, conscientiously taken up, L.—Of natural ties, faithful to kindred, devoted, filial, loving, dutiful: in parentes: Aeneas, the filial, V.: Inpietate pia est, i. e. sacrifices her son to her brother, O.: ‘piissimos’ quaeris, et, quod verbum omnino nullum in linguā Latinā est, etc.: piissima filia, Ta.: piissimi civium, Cu.—Sacred, prompted by natural affection, loving: seniorque parens, pia sarcina nati, O.: dolor, inspired by friendship: piosque pone metūs, i. e. of your husband, O.—Beloved, dear: testa, H.* * *pia -um, -, piissimus -a -um ADJconscientious; upright; faithful; patriotic/dutiful, respectful; rightous; goodd affectionate, tender, devoted, loyal (to family); pious, devout; holy, godly -
3 officiōsus
officiōsus adj. with comp. and sup. [officium], full of courtesy, complaisant, obliging, serviceable: homines in civīs: sedulitas, H.: voluntas, O.: tibi officiosior videri: officiosissima natio candidatorum.—Dutiful, obligatory: dolor: labores.* * *officiosa, officiosum ADJdutiful, attentive; officious -
4 pietās
pietās ātis, f [pius], dutiful conduct, sense of duty, religiousness, devotion, piety: quibus decus pietas omnia quaestui sunt, S.: erga deos: deos placatos pietas efficiet: pretium pietatis amarum, scrupulousness, O.— Faithfulness to natural ties, duty, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude: matris ferre iniurias me pietas iubet, T.: quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?: filii: quibus quoniam pro pietate satis fecerit, patriotism, Cs.: quattuor tribunorum (i. e. in imperatorem), L.: felix nati pietate, V.: solemnia pietatis, the last offices, Ta.: in patrem patriamque, L.: in coniuge, O.— Justice: si qua est caelo pietas, V.— Person., as a goddess, Piety, C., L.* * *responsibility, sense of duty; loyalty; tenderness, goodness; pity; piety (Bee) -
5 piens
pientis (gen.), pientior -or -us, pientissimus -a -um ADJdutiful; conscientious; affectionate, tender; pious, patriotic; holy, godly -
6 piisimus
Ipiisima, piisimum ADJconscientious; affectionate, tender; pious, patriotic, dutiful; holy, godlyIIpiisima, piisimum ADJmost pious; (pius) -
7 pia
honest, godly, holy, pious, dutiful, patriotic. -
8 pium
honest, godly, holy, pious, dutiful, patriotic. -
9 pietas
dutifulness, dutiful comduct, piety, devotion, kindness. -
10 officiosus
offĭcĭōsus, a, um, adj. [officium].I.Full of courtcousness or complaisance, obliging, ready to serve (esp. towards one's superiors; class.;II.syn. studiosus): homo,
Cic. Fam. 13, 21, 2:amicitia,
id. Planc. 19, 46:sedulitas,
Hor. Ep. 1, 7, 8:voluntas,
Ov. P. 3, 2, 17.— Comp.:estne quisquam, qui tibi officiosior, liberaliorque videatur?
Cic. Rosc. Com. 6, 18; id. Att. 13, 45, 3.— Sup.:officiosissima natio candidatorum,
Cic. Pis. 23, 55; for which with summe:homines Lampsaceni summe in omnes cives Romanos officiosi,
id. Verr. 2, 1, 24, § 63.—Dutiful, in accordance with duty:B.dolor,
Cic. Tusc. 3, 28, 70:labores,
id. Mil. 5, 12:pietas,
Sen. Ep. 99, 18.—Subst.: offĭcĭō-sus, i, m., an official or attendant at a bath, Petr. 92.—Hence, adv.: offĭcĭōsē, courteously, obligingly (class.):officiose et amice factum,
Cic. Lael. 20, 81: aliquid facere, Afran. ap. Charis. p. 247 P.:scribere,
Cic. Att. 1, 20, 1.— Comp.:gratum etiam Pilia (fecit), sed illa officiosius, quod, etc.,
Cic. Att. 6, 1, 22.— Sup.:officiosissime venit ad me,
Plin. Ep. 10, 21 (32) init. -
11 Pietas
1.pĭĕtas, ātis, f. [pius], dutiful conduct towards the gods, one's parents, relatives, benefactors, country, etc., sense of duty.I.Lit.A.With respect to the gods, piety:2.est enim pietas justitia adversus deos,
Cic. N. D. 1, 41, 115; 1, 2, 3; cf.: aequitas tripartita dicitur esse;una ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur,
id. Top. 23, 90: pietas adversus deos, id. [p. 1375] Fin. 3, 22, 73:deos placatos pietas efficiet et sanctitas,
id. Off. 2, 3, 11; id. Rep. 1, 2, 2:senex fretus pietate deum,
Naev. B. Punic. 3, 1; Enn. ap. Non. 160, 2 (Trag. v. 369 Vahl.): nec pietas ulla est, velatum saepe videri Vortier ad lapidem atque omnes accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1198.—Conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 6, 607.—So of love and duty towards God (eccl. Lat.;B.freq.),
Vulg. 2 Macc. 3, 1; id. 2 Pet. 1, 6.— Plur., Vulg. 2 Pet. 3, 11.—With respect to one's parents, children, relatives, country, benefactors, etc., duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude, etc.: Pa. Salve, mi pater insperate. Tr. Volup est, quom istuc ex pietate vestrā nobis contigit, Plaut. Rud. 4, 4, 132:II.patrem tuom si percoles per pietatem,
dutifully, id. Trin. 2, 2, 3:justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur,
Cic. Part. 22, 78:quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?
id. Planc. 33, 80:justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patriā maxima est,
id. Rep. 6, 15, 15; cf.:pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet,
id. Inv. 2, 22, 65; id. Rosc. Am. 13, 37:pietas in matrem,
id. Lael. 3, 11; id. Att. 13, 39:mi mater, tua pietas plane nobis auxilio fuit,
Plaut. Poen. 5, 4, 122; cf.v. 99: felix nati pietate,
Verg. A. 3, 480:solemnia pietatis,
the last offices, Tac. Agr. 7:egregium narras mirā pietate parentem,
Cat. 66, 29:pietas erga aliquem,
Cic. Fam. 1, 1, 1:in aliquem,
id. ib. 1, 9, 1:hic tui omnes valent summāque pietate te desiderant,
id. ib. 6, 20, 2:nec publicae pietatis intererat, quid vocarere,
to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3:militiae,
Luc. 4, 499.—Towards a husband (rare):neque id (officium nostrum) magis facimus quam nos monet pietas,
Plaut. Stich. 1, 1, 6; cf.:scelus est pietas in conjuge Tereo,
Ov. M. 6, 635.—The formula PIETATIS CAVSA or EX PIETATE (opp. EX TESTAMENTO), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692; Inscr. Fabr. p. 710, n. 314.—Transf., in gen. (mostly poet. and in postAug. prose).A.Justice:B.at tibi... pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas, etc.,
Verg. A. 2, 536; cf. Sil. 6, 410; so Verg. A. 5, 688:summa deum pietas,
Stat. S. 3, 3, 1; cf. Liv. 4, 42.—Gentleness, kindness, tenderness, pity, compassion:III.permittite Patres Conscripti a pietate vestrā impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis,
Suet. Dom. 11:senatus,
Plin. Pan. 79, 4; Dig. 48, 9, 5.—In addressing a person:mea pietas,
my kind friend, Plaut. Bacch. 5, 2, 57.—Pĭĕtas, personified, a goddess, Piety, who had two temples at Rome, Liv. 40, 34, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19; 2, 11, 28; id. Div. 1, 43, 98; Plin. 7, 36, 36, § 121; Val. Max. 5, 4, 7; Fest. p. 209 Müll.; Inscr. Orell. 1824 sq.; 3291.2.Pĭĕtas, ātis, f., a Roman surname, Inscr. Marin. Atti, p. 329.—II.Also, the name of a ship, Inscr. Orell. 3608.—III.Pietas Julia, a Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23, § 129. -
12 pietas
1.pĭĕtas, ātis, f. [pius], dutiful conduct towards the gods, one's parents, relatives, benefactors, country, etc., sense of duty.I.Lit.A.With respect to the gods, piety:2.est enim pietas justitia adversus deos,
Cic. N. D. 1, 41, 115; 1, 2, 3; cf.: aequitas tripartita dicitur esse;una ad superos deos, altera ad manes, tertia ad homines pertinere. Prima pietas, secunda sanctitas, tertia justitia aut aequitas nominatur,
id. Top. 23, 90: pietas adversus deos, id. [p. 1375] Fin. 3, 22, 73:deos placatos pietas efficiet et sanctitas,
id. Off. 2, 3, 11; id. Rep. 1, 2, 2:senex fretus pietate deum,
Naev. B. Punic. 3, 1; Enn. ap. Non. 160, 2 (Trag. v. 369 Vahl.): nec pietas ulla est, velatum saepe videri Vortier ad lapidem atque omnes accedere ad aras, etc., that is not piety, to incline with veiled head to the marble, etc., Lucr. 5, 1198.—Conscientiousness, scrupulousness, Ov. F. 6, 607.—So of love and duty towards God (eccl. Lat.;B.freq.),
Vulg. 2 Macc. 3, 1; id. 2 Pet. 1, 6.— Plur., Vulg. 2 Pet. 3, 11.—With respect to one's parents, children, relatives, country, benefactors, etc., duty, dutifulness, affection, love, loyalty, patriotism, gratitude, etc.: Pa. Salve, mi pater insperate. Tr. Volup est, quom istuc ex pietate vestrā nobis contigit, Plaut. Rud. 4, 4, 132:II.patrem tuom si percoles per pietatem,
dutifully, id. Trin. 2, 2, 3:justitia erga deos religio, erga parentes pietas nominatur,
Cic. Part. 22, 78:quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes?
id. Planc. 33, 80:justitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patriā maxima est,
id. Rep. 6, 15, 15; cf.:pietas, quae erga patriam aut parentes, aut alios sanguine conjunctos officium conservare monet,
id. Inv. 2, 22, 65; id. Rosc. Am. 13, 37:pietas in matrem,
id. Lael. 3, 11; id. Att. 13, 39:mi mater, tua pietas plane nobis auxilio fuit,
Plaut. Poen. 5, 4, 122; cf.v. 99: felix nati pietate,
Verg. A. 3, 480:solemnia pietatis,
the last offices, Tac. Agr. 7:egregium narras mirā pietate parentem,
Cat. 66, 29:pietas erga aliquem,
Cic. Fam. 1, 1, 1:in aliquem,
id. ib. 1, 9, 1:hic tui omnes valent summāque pietate te desiderant,
id. ib. 6, 20, 2:nec publicae pietatis intererat, quid vocarere,
to the affection of the citizens, Plin. Pan. 21, 3:militiae,
Luc. 4, 499.—Towards a husband (rare):neque id (officium nostrum) magis facimus quam nos monet pietas,
Plaut. Stich. 1, 1, 6; cf.:scelus est pietas in conjuge Tereo,
Ov. M. 6, 635.—The formula PIETATIS CAVSA or EX PIETATE (opp. EX TESTAMENTO), in epitaphs, denotes that the heir raised the monument to the deceased, not because compelled by the latter's last will, but out of affection and respect, Inscr. Orell. 4692; Inscr. Fabr. p. 710, n. 314.—Transf., in gen. (mostly poet. and in postAug. prose).A.Justice:B.at tibi... pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas, etc.,
Verg. A. 2, 536; cf. Sil. 6, 410; so Verg. A. 5, 688:summa deum pietas,
Stat. S. 3, 3, 1; cf. Liv. 4, 42.—Gentleness, kindness, tenderness, pity, compassion:III.permittite Patres Conscripti a pietate vestrā impetrari, ut damnatis liberum mortis arbitrium indulgeatis,
Suet. Dom. 11:senatus,
Plin. Pan. 79, 4; Dig. 48, 9, 5.—In addressing a person:mea pietas,
my kind friend, Plaut. Bacch. 5, 2, 57.—Pĭĕtas, personified, a goddess, Piety, who had two temples at Rome, Liv. 40, 34, 5; Cic. Leg. 2, 8, 19; 2, 11, 28; id. Div. 1, 43, 98; Plin. 7, 36, 36, § 121; Val. Max. 5, 4, 7; Fest. p. 209 Müll.; Inscr. Orell. 1824 sq.; 3291.2.Pĭĕtas, ātis, f., a Roman surname, Inscr. Marin. Atti, p. 329.—II.Also, the name of a ship, Inscr. Orell. 3608.—III.Pietas Julia, a Roman colony in Istria, the mod. Pola, Plin. 3, 19, 23, § 129. -
13 pii
pĭus (written PIIVS, Inscr. Viscont. Monum. Degli Scip. tab. 6, n. 1; cf. Cic. Quint. 1, 4, 11), a, um (voc. pie:II.o crucifer bone, lucisator Omnipotens pie,
Prud. Cath. 3, 1.— Comp. only magis pius; cf. Charis. pp. 88 and 130 P.— Sup.:piissimus, used by Antonius, and condemned by Cicero, as: verbum omnino nullum in linguā Latinā,
Cic. Phil. 13, 19, 43; but freq. in the post-Aug. per., e. g. Sen. Contr. 4, 27 med.; id. Consol. ad Polyb. 26 med.; Tac. Agr. 43; Curt. 9, 6, 17; Flor. 4, 7, 15; Inscr. Orell. 418 et saep. From rare form PIENS, found in inscriptions, Murat. 1624, 4; Mus. Ver. 129, 3 Maff., is derived another form of the sup., PIENTISSIMVS, Inscr. Orell. 200; 203; 3592), adj. [etym. dub.; often referred to tiô, timaô], that acts according to duty, dutiful; esp. that performs what is due to the gods and religion in general, to parrents, kindred, teachers, country; pious, devout, conscientious, affectionate, tender, kind, good, grateful, respectful, loyal, patriotic, etc. (of persons and things):si quis pius est,
Plaut. Rud. prol. 26:uxor pia et pudica,
id. Am. 5, 1, 33: Capus... pium ex se Anchisen generat, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):(deos) piorum et impiorum habere rationem,
Cic. Leg. 2, 7, 15; id. Rep. 6, 15, 15:di meliora piis,
Verg. G. 3, 513:poëta,
Cat. 16, 5: pii vates. Verg. A. 6, 662; cf.:pio vatis ab ore,
Ov. F. 3, 326.—So as subst. freq. pĭi, of the departed, the blessed:piorum sedes,
Cic. Phil. 14, 12:arva piorum,
Ov. M. 11, 62: cf. Bentley on Hor. C. 3, 4, 6.—Of things having reference to religion:far,
Hor. C. 3, 23, 20:tura,
Ov. H. 7, 24; 21, 7:luci,
sacred, holy, Hor. C. 3, 4, 6:pia et aeterna pax,
a conscientiously kept and eternal peace, Cic. Balb. 16, 35:Poeni homines immolare pium esse duxerunt,
id. Rep. 3, 9; cf. Ov. Tr. 1, 2, 96:ore pio,
id. M. 7, 172; so,quosque pium est adhibere deos,
id. F. 4, 829.— As subst.: pĭum, i, n.:stabit pro signis jusque piumque tuis,
justice and equity, Ov. A. A. 1, 200; id. H. 8, 4.—Of respectful, affectionate conduct towards parents, etc.:pius in parentes,
Cic. Off. 3, 23, 90:pius Aeneas, on account of his filial love for Anchises,
Verg. A. 1, 220; 305; 378; 4, 393; 5, 26 et saep.; cf.:seniorque parens, pia sarcina nati,
Ov. H. 7, 107; id. M. 7, 482:pius dolor,
Cic. Sest. 2: impietate pia est, she is affectionate (towards her brothers) through want of affection (for her son), her sisterly triumphed over her maternal love, Ov. M. 8, 477:quo pius affectu Castora frater amat,
id. Tr. 4, 5, 30:metus,
of a wife for her husband, id. M. 11, 389: bellum, waged for one's country or allies, Liv. 30, 31; 39, 36; Sil. 15, 162.—Transf., in gen.A. B.Benevolent, kind, gentle, gracious (postAug.): clementia patrem tuum in primis Pii nomine ornavit, M. Aurel. ap. Vulcat. Gallic. in Avid. Cass. 11:pius enim et clemens es, Dominus Deus,
Vulg. 2 Par. 30, 9; id. Ecclus. 2, 13.— Pĭus, a title of the emperors after M. Antoninus, on coins and inscrr.; v. Eckh. D. N. 7, p. 36; 8, p. 453; Inscr. Orell. 840 sq.— Poet., of a wine-jar: testa, my kindly jar, = benigna, Hor. C. 3, 21, 4.—Hence, adv.: pĭē, piously, religiously, dutifully, affectionately:pie sancteque colere deos,
Cic. N. D. 1, 20, 56; 1, 17, 45; id. Att. 6, 7, 1:memoriam nostri pie inviolateque servabitis,
id. Sen. 22, 81:metuo ne scelerate dicam in te, quod pro Milone dicam pie,
id. Mil. 38, 103:pie lugere,
id. de Or. 2, 40, 167; Ov. H. 15, 153.— Sup.:quod utrumque piissime tulit,
Sen. Cons. ad Polyb. 34, 4. -
14 pium
pĭus (written PIIVS, Inscr. Viscont. Monum. Degli Scip. tab. 6, n. 1; cf. Cic. Quint. 1, 4, 11), a, um (voc. pie:II.o crucifer bone, lucisator Omnipotens pie,
Prud. Cath. 3, 1.— Comp. only magis pius; cf. Charis. pp. 88 and 130 P.— Sup.:piissimus, used by Antonius, and condemned by Cicero, as: verbum omnino nullum in linguā Latinā,
Cic. Phil. 13, 19, 43; but freq. in the post-Aug. per., e. g. Sen. Contr. 4, 27 med.; id. Consol. ad Polyb. 26 med.; Tac. Agr. 43; Curt. 9, 6, 17; Flor. 4, 7, 15; Inscr. Orell. 418 et saep. From rare form PIENS, found in inscriptions, Murat. 1624, 4; Mus. Ver. 129, 3 Maff., is derived another form of the sup., PIENTISSIMVS, Inscr. Orell. 200; 203; 3592), adj. [etym. dub.; often referred to tiô, timaô], that acts according to duty, dutiful; esp. that performs what is due to the gods and religion in general, to parrents, kindred, teachers, country; pious, devout, conscientious, affectionate, tender, kind, good, grateful, respectful, loyal, patriotic, etc. (of persons and things):si quis pius est,
Plaut. Rud. prol. 26:uxor pia et pudica,
id. Am. 5, 1, 33: Capus... pium ex se Anchisen generat, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):(deos) piorum et impiorum habere rationem,
Cic. Leg. 2, 7, 15; id. Rep. 6, 15, 15:di meliora piis,
Verg. G. 3, 513:poëta,
Cat. 16, 5: pii vates. Verg. A. 6, 662; cf.:pio vatis ab ore,
Ov. F. 3, 326.—So as subst. freq. pĭi, of the departed, the blessed:piorum sedes,
Cic. Phil. 14, 12:arva piorum,
Ov. M. 11, 62: cf. Bentley on Hor. C. 3, 4, 6.—Of things having reference to religion:far,
Hor. C. 3, 23, 20:tura,
Ov. H. 7, 24; 21, 7:luci,
sacred, holy, Hor. C. 3, 4, 6:pia et aeterna pax,
a conscientiously kept and eternal peace, Cic. Balb. 16, 35:Poeni homines immolare pium esse duxerunt,
id. Rep. 3, 9; cf. Ov. Tr. 1, 2, 96:ore pio,
id. M. 7, 172; so,quosque pium est adhibere deos,
id. F. 4, 829.— As subst.: pĭum, i, n.:stabit pro signis jusque piumque tuis,
justice and equity, Ov. A. A. 1, 200; id. H. 8, 4.—Of respectful, affectionate conduct towards parents, etc.:pius in parentes,
Cic. Off. 3, 23, 90:pius Aeneas, on account of his filial love for Anchises,
Verg. A. 1, 220; 305; 378; 4, 393; 5, 26 et saep.; cf.:seniorque parens, pia sarcina nati,
Ov. H. 7, 107; id. M. 7, 482:pius dolor,
Cic. Sest. 2: impietate pia est, she is affectionate (towards her brothers) through want of affection (for her son), her sisterly triumphed over her maternal love, Ov. M. 8, 477:quo pius affectu Castora frater amat,
id. Tr. 4, 5, 30:metus,
of a wife for her husband, id. M. 11, 389: bellum, waged for one's country or allies, Liv. 30, 31; 39, 36; Sil. 15, 162.—Transf., in gen.A. B.Benevolent, kind, gentle, gracious (postAug.): clementia patrem tuum in primis Pii nomine ornavit, M. Aurel. ap. Vulcat. Gallic. in Avid. Cass. 11:pius enim et clemens es, Dominus Deus,
Vulg. 2 Par. 30, 9; id. Ecclus. 2, 13.— Pĭus, a title of the emperors after M. Antoninus, on coins and inscrr.; v. Eckh. D. N. 7, p. 36; 8, p. 453; Inscr. Orell. 840 sq.— Poet., of a wine-jar: testa, my kindly jar, = benigna, Hor. C. 3, 21, 4.—Hence, adv.: pĭē, piously, religiously, dutifully, affectionately:pie sancteque colere deos,
Cic. N. D. 1, 20, 56; 1, 17, 45; id. Att. 6, 7, 1:memoriam nostri pie inviolateque servabitis,
id. Sen. 22, 81:metuo ne scelerate dicam in te, quod pro Milone dicam pie,
id. Mil. 38, 103:pie lugere,
id. de Or. 2, 40, 167; Ov. H. 15, 153.— Sup.:quod utrumque piissime tulit,
Sen. Cons. ad Polyb. 34, 4. -
15 Pius
pĭus (written PIIVS, Inscr. Viscont. Monum. Degli Scip. tab. 6, n. 1; cf. Cic. Quint. 1, 4, 11), a, um (voc. pie:II.o crucifer bone, lucisator Omnipotens pie,
Prud. Cath. 3, 1.— Comp. only magis pius; cf. Charis. pp. 88 and 130 P.— Sup.:piissimus, used by Antonius, and condemned by Cicero, as: verbum omnino nullum in linguā Latinā,
Cic. Phil. 13, 19, 43; but freq. in the post-Aug. per., e. g. Sen. Contr. 4, 27 med.; id. Consol. ad Polyb. 26 med.; Tac. Agr. 43; Curt. 9, 6, 17; Flor. 4, 7, 15; Inscr. Orell. 418 et saep. From rare form PIENS, found in inscriptions, Murat. 1624, 4; Mus. Ver. 129, 3 Maff., is derived another form of the sup., PIENTISSIMVS, Inscr. Orell. 200; 203; 3592), adj. [etym. dub.; often referred to tiô, timaô], that acts according to duty, dutiful; esp. that performs what is due to the gods and religion in general, to parrents, kindred, teachers, country; pious, devout, conscientious, affectionate, tender, kind, good, grateful, respectful, loyal, patriotic, etc. (of persons and things):si quis pius est,
Plaut. Rud. prol. 26:uxor pia et pudica,
id. Am. 5, 1, 33: Capus... pium ex se Anchisen generat, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):(deos) piorum et impiorum habere rationem,
Cic. Leg. 2, 7, 15; id. Rep. 6, 15, 15:di meliora piis,
Verg. G. 3, 513:poëta,
Cat. 16, 5: pii vates. Verg. A. 6, 662; cf.:pio vatis ab ore,
Ov. F. 3, 326.—So as subst. freq. pĭi, of the departed, the blessed:piorum sedes,
Cic. Phil. 14, 12:arva piorum,
Ov. M. 11, 62: cf. Bentley on Hor. C. 3, 4, 6.—Of things having reference to religion:far,
Hor. C. 3, 23, 20:tura,
Ov. H. 7, 24; 21, 7:luci,
sacred, holy, Hor. C. 3, 4, 6:pia et aeterna pax,
a conscientiously kept and eternal peace, Cic. Balb. 16, 35:Poeni homines immolare pium esse duxerunt,
id. Rep. 3, 9; cf. Ov. Tr. 1, 2, 96:ore pio,
id. M. 7, 172; so,quosque pium est adhibere deos,
id. F. 4, 829.— As subst.: pĭum, i, n.:stabit pro signis jusque piumque tuis,
justice and equity, Ov. A. A. 1, 200; id. H. 8, 4.—Of respectful, affectionate conduct towards parents, etc.:pius in parentes,
Cic. Off. 3, 23, 90:pius Aeneas, on account of his filial love for Anchises,
Verg. A. 1, 220; 305; 378; 4, 393; 5, 26 et saep.; cf.:seniorque parens, pia sarcina nati,
Ov. H. 7, 107; id. M. 7, 482:pius dolor,
Cic. Sest. 2: impietate pia est, she is affectionate (towards her brothers) through want of affection (for her son), her sisterly triumphed over her maternal love, Ov. M. 8, 477:quo pius affectu Castora frater amat,
id. Tr. 4, 5, 30:metus,
of a wife for her husband, id. M. 11, 389: bellum, waged for one's country or allies, Liv. 30, 31; 39, 36; Sil. 15, 162.—Transf., in gen.A. B.Benevolent, kind, gentle, gracious (postAug.): clementia patrem tuum in primis Pii nomine ornavit, M. Aurel. ap. Vulcat. Gallic. in Avid. Cass. 11:pius enim et clemens es, Dominus Deus,
Vulg. 2 Par. 30, 9; id. Ecclus. 2, 13.— Pĭus, a title of the emperors after M. Antoninus, on coins and inscrr.; v. Eckh. D. N. 7, p. 36; 8, p. 453; Inscr. Orell. 840 sq.— Poet., of a wine-jar: testa, my kindly jar, = benigna, Hor. C. 3, 21, 4.—Hence, adv.: pĭē, piously, religiously, dutifully, affectionately:pie sancteque colere deos,
Cic. N. D. 1, 20, 56; 1, 17, 45; id. Att. 6, 7, 1:memoriam nostri pie inviolateque servabitis,
id. Sen. 22, 81:metuo ne scelerate dicam in te, quod pro Milone dicam pie,
id. Mil. 38, 103:pie lugere,
id. de Or. 2, 40, 167; Ov. H. 15, 153.— Sup.:quod utrumque piissime tulit,
Sen. Cons. ad Polyb. 34, 4. -
16 pius
pĭus (written PIIVS, Inscr. Viscont. Monum. Degli Scip. tab. 6, n. 1; cf. Cic. Quint. 1, 4, 11), a, um (voc. pie:II.o crucifer bone, lucisator Omnipotens pie,
Prud. Cath. 3, 1.— Comp. only magis pius; cf. Charis. pp. 88 and 130 P.— Sup.:piissimus, used by Antonius, and condemned by Cicero, as: verbum omnino nullum in linguā Latinā,
Cic. Phil. 13, 19, 43; but freq. in the post-Aug. per., e. g. Sen. Contr. 4, 27 med.; id. Consol. ad Polyb. 26 med.; Tac. Agr. 43; Curt. 9, 6, 17; Flor. 4, 7, 15; Inscr. Orell. 418 et saep. From rare form PIENS, found in inscriptions, Murat. 1624, 4; Mus. Ver. 129, 3 Maff., is derived another form of the sup., PIENTISSIMVS, Inscr. Orell. 200; 203; 3592), adj. [etym. dub.; often referred to tiô, timaô], that acts according to duty, dutiful; esp. that performs what is due to the gods and religion in general, to parrents, kindred, teachers, country; pious, devout, conscientious, affectionate, tender, kind, good, grateful, respectful, loyal, patriotic, etc. (of persons and things):si quis pius est,
Plaut. Rud. prol. 26:uxor pia et pudica,
id. Am. 5, 1, 33: Capus... pium ex se Anchisen generat, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):(deos) piorum et impiorum habere rationem,
Cic. Leg. 2, 7, 15; id. Rep. 6, 15, 15:di meliora piis,
Verg. G. 3, 513:poëta,
Cat. 16, 5: pii vates. Verg. A. 6, 662; cf.:pio vatis ab ore,
Ov. F. 3, 326.—So as subst. freq. pĭi, of the departed, the blessed:piorum sedes,
Cic. Phil. 14, 12:arva piorum,
Ov. M. 11, 62: cf. Bentley on Hor. C. 3, 4, 6.—Of things having reference to religion:far,
Hor. C. 3, 23, 20:tura,
Ov. H. 7, 24; 21, 7:luci,
sacred, holy, Hor. C. 3, 4, 6:pia et aeterna pax,
a conscientiously kept and eternal peace, Cic. Balb. 16, 35:Poeni homines immolare pium esse duxerunt,
id. Rep. 3, 9; cf. Ov. Tr. 1, 2, 96:ore pio,
id. M. 7, 172; so,quosque pium est adhibere deos,
id. F. 4, 829.— As subst.: pĭum, i, n.:stabit pro signis jusque piumque tuis,
justice and equity, Ov. A. A. 1, 200; id. H. 8, 4.—Of respectful, affectionate conduct towards parents, etc.:pius in parentes,
Cic. Off. 3, 23, 90:pius Aeneas, on account of his filial love for Anchises,
Verg. A. 1, 220; 305; 378; 4, 393; 5, 26 et saep.; cf.:seniorque parens, pia sarcina nati,
Ov. H. 7, 107; id. M. 7, 482:pius dolor,
Cic. Sest. 2: impietate pia est, she is affectionate (towards her brothers) through want of affection (for her son), her sisterly triumphed over her maternal love, Ov. M. 8, 477:quo pius affectu Castora frater amat,
id. Tr. 4, 5, 30:metus,
of a wife for her husband, id. M. 11, 389: bellum, waged for one's country or allies, Liv. 30, 31; 39, 36; Sil. 15, 162.—Transf., in gen.A. B.Benevolent, kind, gentle, gracious (postAug.): clementia patrem tuum in primis Pii nomine ornavit, M. Aurel. ap. Vulcat. Gallic. in Avid. Cass. 11:pius enim et clemens es, Dominus Deus,
Vulg. 2 Par. 30, 9; id. Ecclus. 2, 13.— Pĭus, a title of the emperors after M. Antoninus, on coins and inscrr.; v. Eckh. D. N. 7, p. 36; 8, p. 453; Inscr. Orell. 840 sq.— Poet., of a wine-jar: testa, my kindly jar, = benigna, Hor. C. 3, 21, 4.—Hence, adv.: pĭē, piously, religiously, dutifully, affectionately:pie sancteque colere deos,
Cic. N. D. 1, 20, 56; 1, 17, 45; id. Att. 6, 7, 1:memoriam nostri pie inviolateque servabitis,
id. Sen. 22, 81:metuo ne scelerate dicam in te, quod pro Milone dicam pie,
id. Mil. 38, 103:pie lugere,
id. de Or. 2, 40, 167; Ov. H. 15, 153.— Sup.:quod utrumque piissime tulit,
Sen. Cons. ad Polyb. 34, 4.
См. также в других словарях:
Dutiful — Du ti*ful, a. 1. Performing, or ready to perform, the duties required by one who has the right to claim submission, obedience, or deference; submissive to natural or legal superiors; obedient, as to parents or superiors; as, a dutiful son or… … The Collaborative International Dictionary of English
dutiful — index conscientious, faithful (loyal), law abiding, loyal, meritorious, moral, obedient, obeisant … Law dictionary
dutiful — 1550s, from DUTY (Cf. duty) + FUL (Cf. ful). Related: Dutifully … Etymology dictionary
dutiful — [adj] obedient binding, compliant, conscientious, deferential, devoted, docile, duteous, faithful, incumbent on, obligatory, punctilious, regardful, respectful, reverential, submissive; concept 542 Ant. betraying, disobedient, faithless,… … New thesaurus
dutiful — ► ADJECTIVE ▪ conscientiously fulfilling one s duty. DERIVATIVES dutifully adverb … English terms dictionary
dutiful — [do͞ot′i fəl, dyo͞ot′ifəl] adj. 1. showing, or resulting from, a sense of duty 2. having a proper sense of duty; obedient dutifully adv. dutifulness n … English World dictionary
dutiful — dutifully, adv. /dooh teuh feuhl, dyooh /, adj. 1. performing the duties expected or required of one; characterized by doing one s duty: a dutiful citizen; a dutiful child. 2. required by duty; proceeding from or expressive of a sense of duty:… … Universalium
dutiful — adjective Date: 1552 1. filled with or motivated by a sense of duty < a dutiful child > 2. proceeding from or expressive of a sense of duty < a dutiful effort > • dutifully adverb • dutifulness noun … New Collegiate Dictionary
dutiful — adjective a) Accepting of ones legal or moral obligations and willing to do them well, and without complaint. Ralph was a dutiful child, and took the trash out without being told. b) Pertaining to ones duty; demonstrative of ones sense of duty.… … Wiktionary
dutiful — du|ti|ful [ˈdju:tıfəl US ˈdu: ] adj doing what you are expected to do and behaving in a loyal and obedient way ▪ a dutiful son ▪ Dutiful applause greeted his speech … Dictionary of contemporary English
dutiful — [[t]dju͟ːtɪfʊl, AM du͟ː [/t]] ADJ GRADED If you say that someone is dutiful, you mean that they do everything that they are expected to do. The days of the dutiful wife, who sacrifices her career for her husband, are over. Derived words:… … English dictionary