Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

Drusus

  • 1 Drusus

    1.
    M. Livius Drusus, uncle of Cato Uticensis, murdered by Q. Varius, Cic. Arch. 3, 6; Vell. 2, 13.—
    2.
    Claudius Drusus Nero, son of Tib. Claudius Nero and Livia Drusilla, father of Germanicus, the theme of Hor. C. 4, 4; Suet. Claud. 1; Tac. A. 1, 33.— Hence, Drūsĭānus, a, um, adj.:

    fossa,

    Tac. A. 2, 8, or Drūsīnus, a, um, adj.:

    fossae,

    a canal on the Lower Rhine, constructed by Drusus, the son of Livia, Suet. Claud. 1.— Drūsilla, ae, f., the name of [p. 613] several females of the Livian family. — Esp.
    1.
    Livia Drusilla, the second wife of Augustus, v. Livius.—
    2.
    Drusilla, daughter of Drusus Germanicus, Tac. A. 6, 15; Suet. Calig. 7; 24 al.

    Lewis & Short latin dictionary > Drusus

  • 2 Drusianus

    1.
    M. Livius Drusus, uncle of Cato Uticensis, murdered by Q. Varius, Cic. Arch. 3, 6; Vell. 2, 13.—
    2.
    Claudius Drusus Nero, son of Tib. Claudius Nero and Livia Drusilla, father of Germanicus, the theme of Hor. C. 4, 4; Suet. Claud. 1; Tac. A. 1, 33.— Hence, Drūsĭānus, a, um, adj.:

    fossa,

    Tac. A. 2, 8, or Drūsīnus, a, um, adj.:

    fossae,

    a canal on the Lower Rhine, constructed by Drusus, the son of Livia, Suet. Claud. 1.— Drūsilla, ae, f., the name of [p. 613] several females of the Livian family. — Esp.
    1.
    Livia Drusilla, the second wife of Augustus, v. Livius.—
    2.
    Drusilla, daughter of Drusus Germanicus, Tac. A. 6, 15; Suet. Calig. 7; 24 al.

    Lewis & Short latin dictionary > Drusianus

  • 3 Drusilla

    1.
    M. Livius Drusus, uncle of Cato Uticensis, murdered by Q. Varius, Cic. Arch. 3, 6; Vell. 2, 13.—
    2.
    Claudius Drusus Nero, son of Tib. Claudius Nero and Livia Drusilla, father of Germanicus, the theme of Hor. C. 4, 4; Suet. Claud. 1; Tac. A. 1, 33.— Hence, Drūsĭānus, a, um, adj.:

    fossa,

    Tac. A. 2, 8, or Drūsīnus, a, um, adj.:

    fossae,

    a canal on the Lower Rhine, constructed by Drusus, the son of Livia, Suet. Claud. 1.— Drūsilla, ae, f., the name of [p. 613] several females of the Livian family. — Esp.
    1.
    Livia Drusilla, the second wife of Augustus, v. Livius.—
    2.
    Drusilla, daughter of Drusus Germanicus, Tac. A. 6, 15; Suet. Calig. 7; 24 al.

    Lewis & Short latin dictionary > Drusilla

  • 4 Drusinus

    1.
    M. Livius Drusus, uncle of Cato Uticensis, murdered by Q. Varius, Cic. Arch. 3, 6; Vell. 2, 13.—
    2.
    Claudius Drusus Nero, son of Tib. Claudius Nero and Livia Drusilla, father of Germanicus, the theme of Hor. C. 4, 4; Suet. Claud. 1; Tac. A. 1, 33.— Hence, Drūsĭānus, a, um, adj.:

    fossa,

    Tac. A. 2, 8, or Drūsīnus, a, um, adj.:

    fossae,

    a canal on the Lower Rhine, constructed by Drusus, the son of Livia, Suet. Claud. 1.— Drūsilla, ae, f., the name of [p. 613] several females of the Livian family. — Esp.
    1.
    Livia Drusilla, the second wife of Augustus, v. Livius.—
    2.
    Drusilla, daughter of Drusus Germanicus, Tac. A. 6, 15; Suet. Calig. 7; 24 al.

    Lewis & Short latin dictionary > Drusinus

  • 5 Nerón

    m.
    Nero, Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus.
    * * *
    SM Nero
    * * *
    Nero
    * * *
    Nerón n pr
    Nero

    Spanish-English dictionary > Nerón

  • 6 Claudio I

    m.
    Claudius I, Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus.

    Spanish-English dictionary > Claudio I

  • 7 Aliso

    Ălīso or Ălīson, ōnis, m., = Aleison, Ptolem., a fortress built by Drusus near the present Wesel, now Liesborn, Vell. 2, 120; Tac. A. 2, 7; cf. Mann. Germ. 81; 433.

    Lewis & Short latin dictionary > Aliso

  • 8 Alison

    Ălīso or Ălīson, ōnis, m., = Aleison, Ptolem., a fortress built by Drusus near the present Wesel, now Liesborn, Vell. 2, 120; Tac. A. 2, 7; cf. Mann. Germ. 81; 433.

    Lewis & Short latin dictionary > Alison

  • 9 animus

    ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].
    I.
    In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:

    humanus animus decerptus ex mente divina,

    Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,

    Hor. S. 2, 2, 77:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,

    Cic. Sen. 21, 77:

    eas res tueor animi non corporis viribus,

    id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:

    quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,

    id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:

    omnes animi cruciatus et corporis,

    id. Cat. 4, 5, 10:

    levantes Corpus et animum,

    Hor. Ep. 2, 1, 141:

    formam et figuram animi magis quam corporis complecti,

    Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:

    animi validus et corpore ingens,

    id. A. 15, 53:

    Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,

    first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:

    animosa signa,

    life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,

    id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:

    In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,

    id. ib. 1, 29, 70:

    corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,

    derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:

    Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,

    id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:

    discessus animi a corpore,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:

    cum nihil erit praeter animum,

    when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,

    animus vacans corpore,

    id. ib. 1, 22, 50; and:

    animus sine corpore,

    id. ib. 1, 22, 51:

    sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,

    Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):

    Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,

    Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,

    id. ib. 1, 16, 36:

    Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,

    id. ib. 1, 16, 38:

    Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,

    id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:

    aeternitas animorum,

    id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—
    II.
    In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).
    A.
    1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:

    cogito cum meo animo,

    Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:

    cum animis vestris cogitare,

    Cic. Agr. 2, 24:

    recordari cum animo,

    id. Clu. 25, 70;

    and without cum: animo meditari,

    Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:

    cogitare volvereque animo,

    Suet. Vesp. 5:

    animo cogitare,

    Vulg. Eccli. 37, 9:

    statuere apud animum,

    Liv. 34, 2:

    proposui in animo meo,

    Vulg. Eccli. 1, 12:

    nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,

    Plaut. Men. 5, 9, 23:

    in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:

    animum ad se ipsum advocamus,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    lumen animi, ingenii consiliique tui,

    id. Rep. 6, 12 al. —

    For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,

    Cic. Clu. 146:

    magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,

    Verg. A. 6, 11:

    complecti animo et cogitatione,

    Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:

    animis et cogitatione comprehendere,

    id. Fl. 27, 66:

    cum omnia ratione animoque lustraris,

    id. Off. 1, 17, 56:

    animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,

    id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—
    2.
    Of particular faculties of mind, the memory:

    etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),

    Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    ex animo effluere,

    id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;

    ... Nunc oblita mihi tot carmina,

    Verg. E. 9, 51.—
    3.
    Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):

    vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,

    I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:

    reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,

    Caes. B. G. 6, 38:

    Una eademque via sanguis animusque sequuntur,

    Verg. A. 10, 487:

    animusque reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,

    id. ib. 14, 177:

    linqui deinde animo et submitti genu coepit,

    Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:

    ad recreandos defectos animo puleio,

    Plin. 20, 14, 54, § 152.—
    4.
    The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):

    cum conscius ipse animus se remordet,

    Lucr. 4, 1135:

    quos conscius animus exagitabat,

    Sall. C. 14, 3:

    suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,

    Cic. Sex. Rosc. 67.—
    5.
    In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:

    e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,

    id. Aul. 3, 6, 3:

    meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,

    id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:

    edepol lenones meo animo novisti,

    Plaut. Curc. 4, 2, 19:

    nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,

    id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:

    EX MEI ANIMI SENTENTIA,

    Inscr. Orell. 3665:

    ex animi tui sententia,

    Cic. Off. 3, 29, 108).—
    6.
    The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):

    cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    fingere animo jubebat aliquem etc.,

    id. Sen. 12, 41: Fingite animis;

    litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,

    id. Mil. 29, 79:

    Nihil animo videre poterant,

    id. Tusc. 1, 16, 38.—
    B.
    The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.
    1.
    a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:

    animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:

    harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,

    Ter. And. 3, 3, 27:

    Quo gemitu conversi animi (sunt),

    Verg. A. 2, 73:

    Hoc fletu concussi animi,

    id. ib. 9, 498;

    4, 310: animum offendere,

    Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:

    Satin tu sanus mentis aut animi tui?

    Plaut. Trin. 2, 4, 53:

    mala mens, malus animus,

    bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

    animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,

    Cic. Arch. 6, 14:

    Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

    id. Sen. 11, 36:

    ut omnium mentes animosque perturbaret,

    Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:

    Istuc mens animusque fert,

    Hor. Ep. 1, 14, 8:

    Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,

    Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—

    And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,

    Cic. N. D. 2, 59, 147:

    mente animoque nobiscum agunt,

    Tac. G. 29:

    quem nobis animum, quas mentes imprecentur,

    id. H. 1, 84;

    and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,

    a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,

    pravitas animi atque ingenii,

    Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):

    Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 2, 34:

    animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41:

    animum comprimit,

    id. ib. 2, 22, 53:

    animus alius ad alia vitia propensior,

    id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:

    sed quid ego hic animo lamentor,

    Enn. Ann. 6, 40:

    tremere animo,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:

    ingentes animo concipit iras,

    Ov. M. 1, 166:

    exsultare animo,

    id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:

    Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?

    from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:

    nisi quod tibi bene ex animo volo,

    id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:

    sive ex animo id fit sive simulate,

    Cic. N. D. 2, 67, 168:

    majore studio magisve ex animo petere non possum,

    id. Fam. 11, 22:

    ex animo vereque diligi,

    id. ib. 9, 6, 2:

    ex animo dolere,

    Hor. A. P. 432:

    quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,

    Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.
    (α).
    With verbs:

    Quid illam miseram animi excrucias?

    Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:

    Antipho me excruciat animi,

    Ter. Phorm. 1, 4, 10:

    discrucior animi,

    id. Ad. 4, 4, 1:

    in spe pendebit animi,

    id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—
    (β).
    With adjj.:

    aeger animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:

    infelix animi,

    Verg. A. 4, 529:

    felix animi,

    Juv. 14, 159:

    victus animi,

    Verg. G. 4, 491:

    ferox animi,

    Tac. A. 1, 32:

    promptus animi,

    id. H. 2, 23:

    praestans animi,

    Verg. A. 12, 19:

    ingens animi,

    Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—
    b.
    Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:

    animo audaci proripit sese,

    Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:

    petulans protervo, iracundo animo,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:

    ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),

    Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:

    promptus animus vester,

    Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    Sall. C. 14, 5:

    Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,

    Ov. M. 13, 550:

    Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    sordidus atque animi parvi,

    Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:

    Drusus animi fluxioris erat,

    Suet. Tib. 52.—
    2.
    In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —
    a.
    Courage, spirit:

    ibi nostris animus additus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:

    deficiens animo maesto cum corde jacebat,

    Lucr. 6, 1232:

    virtute atque animo resistere,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    fac animo magno fortique sis,

    id. ib. 6, 14 fin.:

    Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3:

    nostris animus augetur,

    Caes. B. G. 7, 70:

    mihi in dies magis animus accenditur,

    Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:

    Nunc demum redit animus,

    Tac. Agr. 3:

    bellica Pallas adest, Datque animos,

    Ov. M. 5, 47:

    pares annis animisque,

    id. ib. 7, 558:

    cecidere illis animique manusque,

    id. ib. 7, 347 (cf.:

    tela viris animusque cadunt,

    id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:

    In re mala animo si bono utare, adjuvat,

    id. Capt. 2, 1, 9:

    bono animo fac sis,

    Ter. Ad. 3, 5, 1:

    quin tu animo bono es,

    id. ib. 4, 2, 4:

    quare bono animo es,

    Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;

    so also, satis animi,

    sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:

    magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,

    Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:

    Aeolus mollitque animos et temperat iras,

    Verg. A. 1, 57.—Of a top:

    dant animos plagae,

    give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—

    Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,

    Quint. 10, 1, 113. —
    b.
    Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:

    jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,

    id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:

    quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,

    Ter. Hec. 3, 5, 56).—
    c.
    Violent passion, vehemence, wrath:

    animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,

    Cic. Marcell. 3:

    animum rege, qui nisi paret Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    qui dominatur animo suo,

    Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:

    vince animos iramque tuam,

    Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:

    Parce tuis animis, vita, nocere tibi,

    id. 2, 5, 18:

    Sic longius aevum Destruit ingentes animos,

    Luc. 8, 28:

    coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,

    Stat. Th. 11, 525 al. —
    d.
    Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:

    si est animus aequos tibi,

    Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:

    aequo animo ferre,

    Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:

    aequo animo esse,

    Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:

    animis aequis remittere,

    Cic. Clu. 2, 6:

    aequiore animo successorem opperiri,

    Suet. Tib. 25:

    haud aequioribus animis audire,

    Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:

    iniquo animo,

    Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—
    e.
    Agreeable feeling, pleasure, delight:

    cubat amans animo obsequens,

    Plaut. Am. 1, 1, 134:

    indulgent animis, et nulla quid utile cura est,

    Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:

    haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,

    Caes. B. G. 5, 12):

    Post animi causa mihi navem faciam,

    Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:

    liberare fidicinam animi gratia,

    id. ib. 2, 2, 90:

    qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?

    Cic. Phil. 7, 6:

    habet animi causa rus amoenum et suburbanum,

    id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:

    Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?

    Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—
    f.
    Disposition toward any one:

    hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,

    Cic. Fam. 2, 1 fin.:

    meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,

    id. ib. 5, 18 fin.:

    qui, quo animo inter nos simus, ignorant,

    id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;

    5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,

    id. Off. 1, 15, 49:

    quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:

    animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,

    Suet. Oth. 8:

    Nec non aurumque animusque Latino est,

    Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:

    salve, anime mi,

    Plaut. Curc. 1, 2, 3:

    da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,

    id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —
    C.
    The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:

    qui rem publicam animo certo adjuverit,

    Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:

    pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 23:

    Ex animique voluntate id procedere primum,

    goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,

    pro animi mei voluntate,

    Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):

    teneo, quid animi vostri super hac re siet,

    Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:

    Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,

    Ter. Heaut. 3, 1, 69:

    Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,

    id. And. 2, 3, 4:

    Sin aliter animus voster est, ego etc.,

    id. Ad. 3, 4, 46:

    Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?

    id. Hec. 5, 2, 19:

    qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,

    Cic. Imp. Pomp. 66:

    istum exheredare in animo habebat,

    id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:

    hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 28:

    insurrexerunt uno animo in Paulum,

    with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:

    omnibus unum Opprimere est animus,

    Ov. M. 5, 150:

    Sacra Jovi Stygio perficere est animus,

    Verg. A. 4, 639:

    Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,

    Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—
    D.
    Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.
    1.
    Of brutes:

    in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,

    whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:

    Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,

    id. Fin. 5, 14, 38:

    ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,

    id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:

    (apes Ingentes animos angusto in pectore versant,

    Verg. G. 4, 83:

    Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,

    Ov. M. 3, 544:

    cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,

    Col. 6, 1, 1:

    Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,

    id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:

    iniquae mentis asellus,

    Hor. S. 1, 9, 20).—
    2.
    Of plants:

    haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,

    their wild nature, Verg. G. 2, 51.—
    III.
    Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:

    certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):

    Tantaene animis caelestibus irae?

    Verg. A. 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > animus

  • 10 Claudius

    Claudĭus ( Clōdĭus, like claudo and clodo, codex and caudex, plostrum and plaustrum, [p. 351] etc.), Claudĭa, Clōdĭa, the name of two very celebrated Roman gentes (one patrician, the other plebeian; cf. Suet. Tib. 1 and 2; Verg. A. 7, 708; Liv. 2, 16, 4).
    A.
    Claudius; so,
    1.
    App. Claudius Caecus (v. Appius).—
    2.
    The historian Q. Claudius Quadrigarius, a contemporary of Sulla and Sisenna, Vell. 2, 9, 6; Gell. 1, 7, 9.—Called simply Claudius, Liv. 8, 19, 13; 9, 5, 2.—
    3.
    The emperor Claudius;

    in full, Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus,

    Suet. Claud. 1 sqq.; Tac. A. 11, 1 sqq.—
    4.
    In fem.: Claudĭa, a female of the gens Claudia.—
    B.
    Clodius. Thus the restless tribune of the people, and enemy of Cicero, P. Clodius Pulcher, who was killed by Milo; v. Cic. Mil.—
    II.
    Hence,
    A.
    Claudĭus ( Clōd-), a, um, Claudian, Clodian: Via Claudia (Clodia), a branch of the Via Cassia, Ov. P. 1, 8, 44; Front. Aquaed. 11.—Aqua Claudia, an aqueduct begun by the emperor Caligula, and finished by the emperor Claudius, Front. Aquaed. 13 sq.; Suet. Claud. 20 Bremi.—Tribus Claudia, beyond the Anio, named after the progenitor of the gens Claudia, Liv. 2, 16, 5; Verg. A. 7, 708; cf.

    Serv. in h. l.—Leges Clodiae,

    proceeding from the tribune of the people, Clodius, Cic. Sest. 25 and 26; cf. Orell. Ind. Leg. s. h. v.—
    B.
    Claudĭānus, a, um, adj., of or pertaining to a Claudius (esp. to the emperor of this name):

    castra,

    of App. Claudius Pulcher, Liv. 23, 31, 3: tonitrua, named after the same, Paul. ex Fest. p. 57, 10 Müll.:

    tempora,

    of the emperor Claudius, Tac. A. 14, 11; id. H. 5, 12:

    cometa,

    visible in his time, Sen. Q. N. 7, 21 and 29.—
    C.
    Clōdĭ-ānus, a, um, adj., pertaining to Clodius, the enemy of Cicero:

    crimen,

    his murder, Cic. Mil. 27, 72:

    incendia,

    caused by him, id. Q. Fr. 2, 1, 2:

    operae,

    id. ib. 2, 3, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Claudius

  • 11 Clod

    Claudĭus ( Clōdĭus, like claudo and clodo, codex and caudex, plostrum and plaustrum, [p. 351] etc.), Claudĭa, Clōdĭa, the name of two very celebrated Roman gentes (one patrician, the other plebeian; cf. Suet. Tib. 1 and 2; Verg. A. 7, 708; Liv. 2, 16, 4).
    A.
    Claudius; so,
    1.
    App. Claudius Caecus (v. Appius).—
    2.
    The historian Q. Claudius Quadrigarius, a contemporary of Sulla and Sisenna, Vell. 2, 9, 6; Gell. 1, 7, 9.—Called simply Claudius, Liv. 8, 19, 13; 9, 5, 2.—
    3.
    The emperor Claudius;

    in full, Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus,

    Suet. Claud. 1 sqq.; Tac. A. 11, 1 sqq.—
    4.
    In fem.: Claudĭa, a female of the gens Claudia.—
    B.
    Clodius. Thus the restless tribune of the people, and enemy of Cicero, P. Clodius Pulcher, who was killed by Milo; v. Cic. Mil.—
    II.
    Hence,
    A.
    Claudĭus ( Clōd-), a, um, Claudian, Clodian: Via Claudia (Clodia), a branch of the Via Cassia, Ov. P. 1, 8, 44; Front. Aquaed. 11.—Aqua Claudia, an aqueduct begun by the emperor Caligula, and finished by the emperor Claudius, Front. Aquaed. 13 sq.; Suet. Claud. 20 Bremi.—Tribus Claudia, beyond the Anio, named after the progenitor of the gens Claudia, Liv. 2, 16, 5; Verg. A. 7, 708; cf.

    Serv. in h. l.—Leges Clodiae,

    proceeding from the tribune of the people, Clodius, Cic. Sest. 25 and 26; cf. Orell. Ind. Leg. s. h. v.—
    B.
    Claudĭānus, a, um, adj., of or pertaining to a Claudius (esp. to the emperor of this name):

    castra,

    of App. Claudius Pulcher, Liv. 23, 31, 3: tonitrua, named after the same, Paul. ex Fest. p. 57, 10 Müll.:

    tempora,

    of the emperor Claudius, Tac. A. 14, 11; id. H. 5, 12:

    cometa,

    visible in his time, Sen. Q. N. 7, 21 and 29.—
    C.
    Clōdĭ-ānus, a, um, adj., pertaining to Clodius, the enemy of Cicero:

    crimen,

    his murder, Cic. Mil. 27, 72:

    incendia,

    caused by him, id. Q. Fr. 2, 1, 2:

    operae,

    id. ib. 2, 3, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > Clod

  • 12 commoveo

    com-mŏvĕo ( conm-), mōvi, mōtum, 2 (contr. forms:

    commōrunt,

    Lucr. 2, 766; commōrat, Turp. ap. Non. p. 278, 2; Ter. Phorm. 1, 2, 51; commōrit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1; Hor. S. 2, 1, 45;

    commossem,

    Cic. Planc. 37, 90;

    commosset,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 45;

    commosse,

    id. ib. 2, 5, 37, § 96; id. Fam. 7, 18, 3), v. a., to put something in violent motion, to move; both of removing from a place and backwards and forwards in a place; to shake, stir (freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    To remove from a place, to carry away, displace, to start, set in motion, move:

    neque miser me commovere possum prae formidine,

    Plaut. Am. 1, 1, 181; id. Truc. 4, 3, 44:

    facilius est currentem incitare quam commovere languentem,

    Cic. de Or. 2, 44, 186:

    columnas,

    id. Verr. 2, 1, 55, § 145:

    castra ex eo loco,

    to move forward, decamp, id. ib. 2, 5, 37, § 96; cf.

    aciem,

    to set the line in motion, Liv. 2, 65, 5; 9, 27, 10:

    se ex eo loco,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    se domo,

    id. Fam. 9, 5, 2:

    me Thessalonicā,

    id. Att. 3, 13, 1:

    te istinc,

    id. Fam. 6, 20, 3: agmen loco. to force back, cause to retreat, Sisenn. ap. Non. p. 58, 20; so,

    hostem,

    Liv. 9, 40, 9; 10, 29, 9:

    cervum,

    Verg. A. 7, 494:

    molem,

    Val. Fl. 2, 33:

    nummum,

    i. e. to use in business, Cic. Font. 5, 11 (1, 1); id. Fl. 19, 44:

    ais, si una littera commota sit, fore tota ut labet disciplina. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?

    id. Fin. 4, 19, 53.—Sacra, t. t., to move or carry about the sacred utensils, images, etc., for religious use, Verg. A. 4, 301 Serv.; cf. Cato, R. R. 134, 4:

    ancilia,

    Serv. ad Verg. A. 8, 3:

    tripodes,

    Sen. Med. 786.—Hence, humorously: mea si commovi sacra, if I put my instruments (artifices, tricks, etc.) in motion, Plaut. Ps. 1, 1, 107. —Prov.:

    glaebam commosset in agro decumano Siciliae nemo,

    would have stirred a clod, Cic. Verr. 2, 3, 18, § 45.—
    B. 1.
    Of things:

    magni commorunt aequora venti,

    Lucr. 2, 766:

    alas,

    Verg. A. 5, 217; cf.:

    penna commota volucris,

    Sil. 6, 59; Sen. Agam. 633. —
    2.
    Of persons, with se:

    quis sese commovere potest, cujus ille (sc. Roscius) vitia non videat?

    can stir, Cic. de Or. 2, 57, 233:

    num infitiari potes te... meā diligentiā circumclusum commovere te contra rem publicam non potuisse,

    id. Cat. 1, 3, 7; Nep. Ages. 6, 3; Liv. 2, 54, 6; cf.:

    Lanuvii hastam se commovisse,

    id. 21, 62, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to I. A.) To move, drive back, distodge, refute, confute:

    nunc comminus agamus experiamurque, si possimus cornua commovere disputationis tuae,

    Cic. Div. 2, 10, 26:

    si convellere adoriamur ea, quae commoveri non possunt,

    id. de Or. 2, 51, 205.—
    B.
    (Acc. to I. B.) To throw into disorder, physical or mental; to unbalance, unsettle, shake, disturb (rare but class.):

    adflantur alii sidere, alii commoventur statis temporibus alvo, nervis, capite, mente,

    Plin. 2, 41, 41, § 108:

    perleviter commotus fuerat... (postea) eum vidi plane integrum,

    Cic. Q. Fr. 2, 5, 2: Bacchi sacris commota, Poët. ap. Cic. Div. 1, 36, 80:

    commotus habebitur, i. e. mente captus,

    frantic, crazed, Hor. S. 2, 3, 209; cf.:

    commota mens,

    id. ib. 2, 3, 278; Plin. 36, 21, 40, § 152; and:

    commotus mente,

    id. 23, 1, 16, § 23.—
    2. (α).
    With abl.: commorat hominem lacrimis, Turp. ap. Non. p. 278, 2:

    aliquem nimiā longinquitate locorum ac desiderio suorum,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23:

    aut libidine aliquā aut metu,

    id. Off. 1, 29, 102; id. Font. 16, 36 (12, 26):

    ludis,

    id. Mur. 19, 40:

    quis enim, cum sibi fingit aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse commovit atque ad se revocavit, sentit, etc.,

    aroused, id. Ac. 2, 16, 51:

    et amore fraterno et existimatione vulgi,

    Caes. B. G. 1, 20:

    adfectibus,

    Quint. 9, 4, 4:

    doctā voce,

    id. 2, 16, 9:

    cujus atrocitate,

    id. 6, 1, 32:

    vix sum apud me, ita animus commotu'st metu, Spe, gaudio,

    Ter. And. 5, 4, 34; Quint. 1, 2, 30:

    commota vehementi metu mens,

    Lucr. 3, 153. —
    (β).
    Absol.:

    commorat omnes nos,

    Ter. Phorm. 1, 2, 51:

    cum aliqua species utilitatis objecta est, commoveri necesse est,

    one must be affected by it, it must make an impression on one, Cic. Off. 3, 8, 35:

    nihil me clamor iste commovet,

    id. Rab. Perd. 6, 18:

    si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret,

    Caes. B. G. 1, 40:

    in commovendis judiciis,

    Cic. de Or. 2, 45, 189; cf.:

    commotus ab oratore judex,

    Quint. 6, 2, 7:

    qui me commorit, flebit,

    provoke, rouse, Hor. S. 2, 1, 45:

    Neptunus graviter commotus,

    Verg. A. 1, 126:

    domo ejus omnia abstulit quae paulo magis animum cujuspiam aut oculos possent commovere,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Quint. 12, 10, 50: dormiunt;

    pol ego istos commovebo,

    awake, arouse, Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    porticus haec ipsa et palaestra Graecarum disputationum memoriam quodammodo commovent,

    stir up, awaken, revive, Cic. de Or. 2, 5, 20.—Of things:

    aes alienum,

    to demand, Tac. A. 6, 17:

    commotā principis domo,

    id. ib. 4, 52 init.:

    si umquam vitae cupiditas in me fuisset, ego... omnium parricidarum tela commossem?

    provoked, Cic. Planc. 37, 90. —
    (γ).
    With in and abl.:

    qui cum ingeniis conflictatur ejus modi, Neque commovetur animus in eā re tamen,

    Ter. And. 1, 1, 67:

    vidi enim vos in hoc nomine, cum testis diceret, commoveri,

    Cic. Verr. 2, 4, 56, § 125:

    in hac virgine commotus sum,

    i. e. in love, Ter. Eun. 3, 5, 19.—
    (δ).
    With ex and abl.:

    nam cum esset ex aere alieno commota civitas,

    Cic. Rep. 2, 33, 58; Auct. B. Afr. 57, 72.—
    (ε).
    With ad and acc.:

    nec sane satis commoveor animo ad ea. quae vis canenda,

    Cic. ad Q. Fr. 3, 5, 4:

    homines ad turpe compendium,

    Auct. Her. 4, 40, 52.—
    (ζ).
    With ut and subj.:

    adeone me ignavom putas, ut neque me consuetudo neque amor Commoveat neque commoneat, ut servem fidem?

    Ter. And. 1, 5, 45:

    tua nos voluntas commovit, ut conscriberemus, etc.,

    Auct. Her. 1, 1, 1.—
    b.
    Of the passions, etc., to rouse, stir up, excite, produce, generate: belli magnos commovit funditus aestus, moved the waves of strife from their foundations, Lucr. 5, 1434; cf.:

    commovere tumultum aut bellum,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 20:

    misericordiam, invidiam, iracundiam,

    id. de Or. 2, 47, 195; cf.:

    commovere miserationem,

    Quint. 6, 1, 46; 10, 1, 64:

    magnum et acerbum dolorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    invidiam aliquam in me,

    id. Phil. 3, 7, 18:

    summum odium in eum,

    id. Inv. 1, 54, 103:

    bilem,

    id. Att. 2, 7, 2:

    multorum scribendi studia,

    id. N. D. 1, 4, 8:

    adfectus,

    Quint. 4, prooem. § 6; 5, 8, 3; cf.:

    adfectus vehementer commotos (opp. lenes),

    id. 6, 2, 9.—
    C.
    In discourse:

    nova quaedam,

    to start new doctrines, adduce novelties, Cic. Ac. 2, 6, 18.— Hence, commōtus, a, um, P. a., moved, excited, aroused:

    genus (dicendi) in agendo,

    Cic. de Or. 3, 9, 32; cf.:

    Fimbria paulo fervidior atque commotior,

    id. Brut. 34, 129:

    incidere in rem commotam (i. e. amorem),

    Sen. Ep. 116, 5:

    animus commotior,

    Cic. Div. 1, 37, 80:

    commotius ad omnia turbanda consilium,

    Liv. 6, 14, 9 Weissenb. ad loc.:

    Drusus animo commotior,

    more violent, passionate, Tac. A. 4, 3; cf.:

    commotus ingenio,

    id. ib. 6, 45; and:

    Agrippina paulo commotior,

    id. ib. 1, 33:

    commoto similis,

    to one provoked, enraged, Suet. Aug. 51; cf. id. Tib. 51.— Sup. and adv. apparently not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > commoveo

  • 13 conmoveo

    com-mŏvĕo ( conm-), mōvi, mōtum, 2 (contr. forms:

    commōrunt,

    Lucr. 2, 766; commōrat, Turp. ap. Non. p. 278, 2; Ter. Phorm. 1, 2, 51; commōrit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 1; Hor. S. 2, 1, 45;

    commossem,

    Cic. Planc. 37, 90;

    commosset,

    id. Verr. 2, 3, 18, § 45;

    commosse,

    id. ib. 2, 5, 37, § 96; id. Fam. 7, 18, 3), v. a., to put something in violent motion, to move; both of removing from a place and backwards and forwards in a place; to shake, stir (freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    To remove from a place, to carry away, displace, to start, set in motion, move:

    neque miser me commovere possum prae formidine,

    Plaut. Am. 1, 1, 181; id. Truc. 4, 3, 44:

    facilius est currentem incitare quam commovere languentem,

    Cic. de Or. 2, 44, 186:

    columnas,

    id. Verr. 2, 1, 55, § 145:

    castra ex eo loco,

    to move forward, decamp, id. ib. 2, 5, 37, § 96; cf.

    aciem,

    to set the line in motion, Liv. 2, 65, 5; 9, 27, 10:

    se ex eo loco,

    Cic. Fin. 5, 15, 42:

    se domo,

    id. Fam. 9, 5, 2:

    me Thessalonicā,

    id. Att. 3, 13, 1:

    te istinc,

    id. Fam. 6, 20, 3: agmen loco. to force back, cause to retreat, Sisenn. ap. Non. p. 58, 20; so,

    hostem,

    Liv. 9, 40, 9; 10, 29, 9:

    cervum,

    Verg. A. 7, 494:

    molem,

    Val. Fl. 2, 33:

    nummum,

    i. e. to use in business, Cic. Font. 5, 11 (1, 1); id. Fl. 19, 44:

    ais, si una littera commota sit, fore tota ut labet disciplina. Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?

    id. Fin. 4, 19, 53.—Sacra, t. t., to move or carry about the sacred utensils, images, etc., for religious use, Verg. A. 4, 301 Serv.; cf. Cato, R. R. 134, 4:

    ancilia,

    Serv. ad Verg. A. 8, 3:

    tripodes,

    Sen. Med. 786.—Hence, humorously: mea si commovi sacra, if I put my instruments (artifices, tricks, etc.) in motion, Plaut. Ps. 1, 1, 107. —Prov.:

    glaebam commosset in agro decumano Siciliae nemo,

    would have stirred a clod, Cic. Verr. 2, 3, 18, § 45.—
    B. 1.
    Of things:

    magni commorunt aequora venti,

    Lucr. 2, 766:

    alas,

    Verg. A. 5, 217; cf.:

    penna commota volucris,

    Sil. 6, 59; Sen. Agam. 633. —
    2.
    Of persons, with se:

    quis sese commovere potest, cujus ille (sc. Roscius) vitia non videat?

    can stir, Cic. de Or. 2, 57, 233:

    num infitiari potes te... meā diligentiā circumclusum commovere te contra rem publicam non potuisse,

    id. Cat. 1, 3, 7; Nep. Ages. 6, 3; Liv. 2, 54, 6; cf.:

    Lanuvii hastam se commovisse,

    id. 21, 62, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to I. A.) To move, drive back, distodge, refute, confute:

    nunc comminus agamus experiamurque, si possimus cornua commovere disputationis tuae,

    Cic. Div. 2, 10, 26:

    si convellere adoriamur ea, quae commoveri non possunt,

    id. de Or. 2, 51, 205.—
    B.
    (Acc. to I. B.) To throw into disorder, physical or mental; to unbalance, unsettle, shake, disturb (rare but class.):

    adflantur alii sidere, alii commoventur statis temporibus alvo, nervis, capite, mente,

    Plin. 2, 41, 41, § 108:

    perleviter commotus fuerat... (postea) eum vidi plane integrum,

    Cic. Q. Fr. 2, 5, 2: Bacchi sacris commota, Poët. ap. Cic. Div. 1, 36, 80:

    commotus habebitur, i. e. mente captus,

    frantic, crazed, Hor. S. 2, 3, 209; cf.:

    commota mens,

    id. ib. 2, 3, 278; Plin. 36, 21, 40, § 152; and:

    commotus mente,

    id. 23, 1, 16, § 23.—
    2. (α).
    With abl.: commorat hominem lacrimis, Turp. ap. Non. p. 278, 2:

    aliquem nimiā longinquitate locorum ac desiderio suorum,

    Cic. Imp. Pomp. 9, 23:

    aut libidine aliquā aut metu,

    id. Off. 1, 29, 102; id. Font. 16, 36 (12, 26):

    ludis,

    id. Mur. 19, 40:

    quis enim, cum sibi fingit aliquid et cogitatione depingit, non simul ac se ipse commovit atque ad se revocavit, sentit, etc.,

    aroused, id. Ac. 2, 16, 51:

    et amore fraterno et existimatione vulgi,

    Caes. B. G. 1, 20:

    adfectibus,

    Quint. 9, 4, 4:

    doctā voce,

    id. 2, 16, 9:

    cujus atrocitate,

    id. 6, 1, 32:

    vix sum apud me, ita animus commotu'st metu, Spe, gaudio,

    Ter. And. 5, 4, 34; Quint. 1, 2, 30:

    commota vehementi metu mens,

    Lucr. 3, 153. —
    (β).
    Absol.:

    commorat omnes nos,

    Ter. Phorm. 1, 2, 51:

    cum aliqua species utilitatis objecta est, commoveri necesse est,

    one must be affected by it, it must make an impression on one, Cic. Off. 3, 8, 35:

    nihil me clamor iste commovet,

    id. Rab. Perd. 6, 18:

    si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret,

    Caes. B. G. 1, 40:

    in commovendis judiciis,

    Cic. de Or. 2, 45, 189; cf.:

    commotus ab oratore judex,

    Quint. 6, 2, 7:

    qui me commorit, flebit,

    provoke, rouse, Hor. S. 2, 1, 45:

    Neptunus graviter commotus,

    Verg. A. 1, 126:

    domo ejus omnia abstulit quae paulo magis animum cujuspiam aut oculos possent commovere,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Quint. 12, 10, 50: dormiunt;

    pol ego istos commovebo,

    awake, arouse, Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    porticus haec ipsa et palaestra Graecarum disputationum memoriam quodammodo commovent,

    stir up, awaken, revive, Cic. de Or. 2, 5, 20.—Of things:

    aes alienum,

    to demand, Tac. A. 6, 17:

    commotā principis domo,

    id. ib. 4, 52 init.:

    si umquam vitae cupiditas in me fuisset, ego... omnium parricidarum tela commossem?

    provoked, Cic. Planc. 37, 90. —
    (γ).
    With in and abl.:

    qui cum ingeniis conflictatur ejus modi, Neque commovetur animus in eā re tamen,

    Ter. And. 1, 1, 67:

    vidi enim vos in hoc nomine, cum testis diceret, commoveri,

    Cic. Verr. 2, 4, 56, § 125:

    in hac virgine commotus sum,

    i. e. in love, Ter. Eun. 3, 5, 19.—
    (δ).
    With ex and abl.:

    nam cum esset ex aere alieno commota civitas,

    Cic. Rep. 2, 33, 58; Auct. B. Afr. 57, 72.—
    (ε).
    With ad and acc.:

    nec sane satis commoveor animo ad ea. quae vis canenda,

    Cic. ad Q. Fr. 3, 5, 4:

    homines ad turpe compendium,

    Auct. Her. 4, 40, 52.—
    (ζ).
    With ut and subj.:

    adeone me ignavom putas, ut neque me consuetudo neque amor Commoveat neque commoneat, ut servem fidem?

    Ter. And. 1, 5, 45:

    tua nos voluntas commovit, ut conscriberemus, etc.,

    Auct. Her. 1, 1, 1.—
    b.
    Of the passions, etc., to rouse, stir up, excite, produce, generate: belli magnos commovit funditus aestus, moved the waves of strife from their foundations, Lucr. 5, 1434; cf.:

    commovere tumultum aut bellum,

    Cic. Verr. 2, 5, 8, § 20:

    misericordiam, invidiam, iracundiam,

    id. de Or. 2, 47, 195; cf.:

    commovere miserationem,

    Quint. 6, 1, 46; 10, 1, 64:

    magnum et acerbum dolorem,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 47:

    invidiam aliquam in me,

    id. Phil. 3, 7, 18:

    summum odium in eum,

    id. Inv. 1, 54, 103:

    bilem,

    id. Att. 2, 7, 2:

    multorum scribendi studia,

    id. N. D. 1, 4, 8:

    adfectus,

    Quint. 4, prooem. § 6; 5, 8, 3; cf.:

    adfectus vehementer commotos (opp. lenes),

    id. 6, 2, 9.—
    C.
    In discourse:

    nova quaedam,

    to start new doctrines, adduce novelties, Cic. Ac. 2, 6, 18.— Hence, commōtus, a, um, P. a., moved, excited, aroused:

    genus (dicendi) in agendo,

    Cic. de Or. 3, 9, 32; cf.:

    Fimbria paulo fervidior atque commotior,

    id. Brut. 34, 129:

    incidere in rem commotam (i. e. amorem),

    Sen. Ep. 116, 5:

    animus commotior,

    Cic. Div. 1, 37, 80:

    commotius ad omnia turbanda consilium,

    Liv. 6, 14, 9 Weissenb. ad loc.:

    Drusus animo commotior,

    more violent, passionate, Tac. A. 4, 3; cf.:

    commotus ingenio,

    id. ib. 6, 45; and:

    Agrippina paulo commotior,

    id. ib. 1, 33:

    commoto similis,

    to one provoked, enraged, Suet. Aug. 51; cf. id. Tib. 51.— Sup. and adv. apparently not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > conmoveo

  • 14 D

    D, d (n. indecl., sometimes f. sc. littera), the flat dental mute, corresponding in character and sound to the English d and the Greek D, was the fourth letter of the Latin alphabet, and was called de: Ter. Maur. p. 2385 P., Auson. Idyll. 12, de Litt. Monos. 14. But at the end of a syllable, or after another consonant, its sound was sharpened, so that the grammarians often discuss the question whether d or t should be written, especially in conjunctions and prepositions. Illa quoque servata est a multis differentia, ut ad cum esset praepositio, d litteram, cum autem conjunctio, t acciperet (Quint. 1, 7, 5; cf. id. 1, 4, 16). Hence we may infer that some disputed this distinction, and that the sounds of ad and at must at least have been very similar (cf. also Terent. Scaur. p. 2250, Vel. Long. p. 2230 sq., Cassiod. p. 2287, 2291). Thus also aput, it, quit, quot, aliut, set, haut are found for apud, id, quid, quod, aliud, sed, haud. It would appear from the remarks of these authors that the last two words in particular, having a proclitic character, while they distinctly retained the d sound before an initial vowel in the following word, were pronounced before a consonant almost as set, haut (Mar. Vict. p. 2462 P., Vel. Long. l. l. v. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.). The use of t for d in the middle of a word, as Alexenter for Alexander, atnato for adnato, is very rare (cf. Wordsworth, Fragm. p. 486 sq.). On the other hand, the use of d for t, which sometimes appears in MSS. and inscrr., as ed, capud, essed, inquid (all of which occur in the Cod. palimps. of Cic. Rep.), adque, quodannis, sicud, etc., fecid, reliquid, etc. (all in inscriptions after the Augustan period), is to be ascribed to a later phonetic softening (cf. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.).
    II.
    As an initial, the letter d, in pure Latin words, suffers only a vowel after it; the single consonantal compound dr being found only in borrowed words, such as drama, Drusus, Druidae, etc., and in the two onomatopees drenso and drindio. Accordingly, the d of the initial dv, from du, was rejected, and the remaining v either retained unaltered (as in v iginti for du iginti; cf. triginta) or changed into b (as in b ellum, b is, b onus, for du ellum, du is, du onus; v. those words and the letter B). So too in and after the 4th century A.D., di before vowels was pronounced like j (cf. J ovis for Dj ovis, and J anus for Di anus); and hence, as the Greek di ( di) passed into dz, i. e. z (as in z a for d ia, and z eta for di aeta), we sometimes find the same name written in two or three ways, as Diabolenus, Jabolenus, Zabolenus; Jadera, Diadora, Zara. In many Greek words, however, which originally began with a y sound, d was prefixed by an instinctive effort to avoid a disagreeable utterance, just as in English the initial j has regularly assumed the sound of dj: thus Gr. zugon, i. e. diugon = L. jugum; and in such cases the d sound has been prefixed in Greek, not lost in Latin and other languages (v. Curt. Griech. Etym. p. 608 sq.).b. As a medial, d before most consonants undergoes assimilation; v. ad, no. II.; assum, init., and cf. iccirco, quippiam, quicquam, for idcirco, quidpiam, quidquam; and in contractions like cette from cedite, pelluviae from pediluviae, sella from sedela. In contractions, however, the d is sometimes dropped and a compensation effected by lengthening the preceding vowel, as scāla for scand-la. D before endings which begin with s was suppressed, as pes from ped-s, lapis from lapid-s, frons from frond-s, rasi from radsi, risi from rid-si, lusi from lud-si, clausi from claud-si; but in the second and third roots of cedo, and in the third roots of some other verbs, d is assimilated, as cessi, cessum, fossum, etc. D is also omitted before s in composition when another consonant follows the s, as ascendo, aspicio, asto, astringo, and so also before the nasal gn in agnatus, agnitus, and agnosco, from gnatus, etc.: but in other combinations it is assimilated, as assentio, acclamo, accresco; affligo, affrico; agglomero, aggrego; applico, approbo, etc. In tentum, from tendo, d is dropped to avoid the combination ndt or ntt, since euphony forbids a consonant to be doubled after another.g. Final d stood only in ad, apud, sed, and in the neuter pronouns quid, quod, illud, istud, and aliud, anciently alid. Otherwise, the ending d was considered barbarous, Prisc. p. 686 P.
    III.
    The letter d represents regularly an original Indo-Germanic d, in Greek d, but which in German becomes z, in Gothic t, and in Anglo-Saxon t: cf. Gr. hêdomai, Sanscr. svad, Germ. süss, Angl.-Sax. svēte (sweet), with Lat. suadeo; domare with Gr. damaô, Germ. zähmen, Eng. tame; domus with demô, timber, O. H. Germ. zimber; duo with duô, zwei, two. But it is also interchanged with other sounds, and thus sometimes represents—
    1.
    An original t: mendax from mentior; quadraginta, quadra, etc., from quatuor.—
    2.
    An original r: ar and ad; apur or apor and apud; meridies and medidies, audio and auris; cf. arbiter, from ad-beto; arcesso for ad-cesso.—
    3.
    An original l: adeps, Gr. aleipha; dacrima and lacrima, dingua and lingua; cf. on the contrary, olere for odere, consilium and considere, Ulixes from Odusseus (v. Corss. Ausspr. 1, 223).—
    4.
    An original s: Claudius, from the Sabine Clausus, medius and misos; and, on the contrary, rosa and rhodon. —
    5.
    A Greek th: fides, pistis; gaudere, gêtheô; vad-i-monium (from va-d-s, vadis), aethlon.
    IV.
    In the oldest period of the language d was the ending of the ablat. sing. and of the adverbs which were originally ablatives (cf. Ritschl, Neue Plaut. Excur. I.; Brix ad Plaut. Trin. Prol. 10): pu CNANDO, MARID, DICTATORED, IN ALTOD MARID, NAVALED PRAEDAD on the Col. Rostr.; DE SENATVOS SENTENTIAD (thrice) IN OQVOLTOD, IN POPLICOD, IN PREIVATOD, IN COVENTIONID, and the adverbs SVPRAD SCRIPTVM EST (thrice), EXSTRAD QVAM SEI, and even EXSTRAD VRBEM, in S. C. de Bacch. So intra-d, ultra-d, citra-d, contra-d, infra-d, supra-d; contro-d, intro-d, etc.; and probably interea-d, postea-d. Here too belongs, no doubt, the adverb FACILVMED, found in the last-mentioned inscription. But this use of the d became antiquated during the 3d century B.C., and is not found at all in any inscription after 186 B. C. Plautus seems to have used or omitted it at will (Ritschl, Neue Plaut. Excurs. p. 18: Corss. Ausspr. 1, 197; 2, 1008).
    2.
    D final was also anciently found—
    a.
    In the accus. sing. of the personal pronouns med, ted, sed: INTER SED CONIOVRASE and INTER SED DEDISE, for inter se conjuravisse and inter se dedisse, in the S. C. de Bacch. This usage was retained, at least as a license of verse, when the next word began with a vowel, even in the time of Plautus. But in the classic period this d no longer appears. —
    b.
    In the imperative mood;

    as estod,

    Fest. p. 230. The Oscan language retained this ending (v. Corss. Ausspr. 1, 206).—
    c.
    In the preposition se-, originally identical with the conjunction sed (it is retained in the compound seditio); also in red-, prod-, antid-, postid-, etc. ( redire, prodire, etc.); and in these words, too, it is a remnant of the ancient characteristic of the ablative (v. Corss. Ausspr. 1, 200 sq.; Roby, Lat. Gr. 1, 49).
    V.
    As an abbreviation, D usually stands for the praenomen Decimus; also for Deus, Divus, Dominus, Decurio, etc.; over epitaphs, D. M. = Diis Manibus; over temple inscriptions, D. O. M. = Deo Optimo Maxumo; in the titles of the later emperors, D. N. = Dominus Noster, and DD. NN. = Domini Nostri. Before dates of letters, D signified dabam, and also dies; hence, a. d. = ante diem; in offerings to the gods, D. D. = dono or donum dedit; D. D. D. = dat, dicat, dedicat, etc. Cf. Orell. Inscr. II. p. 457 sq.
    The Romans denoted the number 500 by D; but the character was then regarded, not as a letter, but as half of the original Tuscan numeral (or CI[C ]) for 1000.

    Lewis & Short latin dictionary > D

  • 15 d

    D, d (n. indecl., sometimes f. sc. littera), the flat dental mute, corresponding in character and sound to the English d and the Greek D, was the fourth letter of the Latin alphabet, and was called de: Ter. Maur. p. 2385 P., Auson. Idyll. 12, de Litt. Monos. 14. But at the end of a syllable, or after another consonant, its sound was sharpened, so that the grammarians often discuss the question whether d or t should be written, especially in conjunctions and prepositions. Illa quoque servata est a multis differentia, ut ad cum esset praepositio, d litteram, cum autem conjunctio, t acciperet (Quint. 1, 7, 5; cf. id. 1, 4, 16). Hence we may infer that some disputed this distinction, and that the sounds of ad and at must at least have been very similar (cf. also Terent. Scaur. p. 2250, Vel. Long. p. 2230 sq., Cassiod. p. 2287, 2291). Thus also aput, it, quit, quot, aliut, set, haut are found for apud, id, quid, quod, aliud, sed, haud. It would appear from the remarks of these authors that the last two words in particular, having a proclitic character, while they distinctly retained the d sound before an initial vowel in the following word, were pronounced before a consonant almost as set, haut (Mar. Vict. p. 2462 P., Vel. Long. l. l. v. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.). The use of t for d in the middle of a word, as Alexenter for Alexander, atnato for adnato, is very rare (cf. Wordsworth, Fragm. p. 486 sq.). On the other hand, the use of d for t, which sometimes appears in MSS. and inscrr., as ed, capud, essed, inquid (all of which occur in the Cod. palimps. of Cic. Rep.), adque, quodannis, sicud, etc., fecid, reliquid, etc. (all in inscriptions after the Augustan period), is to be ascribed to a later phonetic softening (cf. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.).
    II.
    As an initial, the letter d, in pure Latin words, suffers only a vowel after it; the single consonantal compound dr being found only in borrowed words, such as drama, Drusus, Druidae, etc., and in the two onomatopees drenso and drindio. Accordingly, the d of the initial dv, from du, was rejected, and the remaining v either retained unaltered (as in v iginti for du iginti; cf. triginta) or changed into b (as in b ellum, b is, b onus, for du ellum, du is, du onus; v. those words and the letter B). So too in and after the 4th century A.D., di before vowels was pronounced like j (cf. J ovis for Dj ovis, and J anus for Di anus); and hence, as the Greek di ( di) passed into dz, i. e. z (as in z a for d ia, and z eta for di aeta), we sometimes find the same name written in two or three ways, as Diabolenus, Jabolenus, Zabolenus; Jadera, Diadora, Zara. In many Greek words, however, which originally began with a y sound, d was prefixed by an instinctive effort to avoid a disagreeable utterance, just as in English the initial j has regularly assumed the sound of dj: thus Gr. zugon, i. e. diugon = L. jugum; and in such cases the d sound has been prefixed in Greek, not lost in Latin and other languages (v. Curt. Griech. Etym. p. 608 sq.).b. As a medial, d before most consonants undergoes assimilation; v. ad, no. II.; assum, init., and cf. iccirco, quippiam, quicquam, for idcirco, quidpiam, quidquam; and in contractions like cette from cedite, pelluviae from pediluviae, sella from sedela. In contractions, however, the d is sometimes dropped and a compensation effected by lengthening the preceding vowel, as scāla for scand-la. D before endings which begin with s was suppressed, as pes from ped-s, lapis from lapid-s, frons from frond-s, rasi from radsi, risi from rid-si, lusi from lud-si, clausi from claud-si; but in the second and third roots of cedo, and in the third roots of some other verbs, d is assimilated, as cessi, cessum, fossum, etc. D is also omitted before s in composition when another consonant follows the s, as ascendo, aspicio, asto, astringo, and so also before the nasal gn in agnatus, agnitus, and agnosco, from gnatus, etc.: but in other combinations it is assimilated, as assentio, acclamo, accresco; affligo, affrico; agglomero, aggrego; applico, approbo, etc. In tentum, from tendo, d is dropped to avoid the combination ndt or ntt, since euphony forbids a consonant to be doubled after another.g. Final d stood only in ad, apud, sed, and in the neuter pronouns quid, quod, illud, istud, and aliud, anciently alid. Otherwise, the ending d was considered barbarous, Prisc. p. 686 P.
    III.
    The letter d represents regularly an original Indo-Germanic d, in Greek d, but which in German becomes z, in Gothic t, and in Anglo-Saxon t: cf. Gr. hêdomai, Sanscr. svad, Germ. süss, Angl.-Sax. svēte (sweet), with Lat. suadeo; domare with Gr. damaô, Germ. zähmen, Eng. tame; domus with demô, timber, O. H. Germ. zimber; duo with duô, zwei, two. But it is also interchanged with other sounds, and thus sometimes represents—
    1.
    An original t: mendax from mentior; quadraginta, quadra, etc., from quatuor.—
    2.
    An original r: ar and ad; apur or apor and apud; meridies and medidies, audio and auris; cf. arbiter, from ad-beto; arcesso for ad-cesso.—
    3.
    An original l: adeps, Gr. aleipha; dacrima and lacrima, dingua and lingua; cf. on the contrary, olere for odere, consilium and considere, Ulixes from Odusseus (v. Corss. Ausspr. 1, 223).—
    4.
    An original s: Claudius, from the Sabine Clausus, medius and misos; and, on the contrary, rosa and rhodon. —
    5.
    A Greek th: fides, pistis; gaudere, gêtheô; vad-i-monium (from va-d-s, vadis), aethlon.
    IV.
    In the oldest period of the language d was the ending of the ablat. sing. and of the adverbs which were originally ablatives (cf. Ritschl, Neue Plaut. Excur. I.; Brix ad Plaut. Trin. Prol. 10): pu CNANDO, MARID, DICTATORED, IN ALTOD MARID, NAVALED PRAEDAD on the Col. Rostr.; DE SENATVOS SENTENTIAD (thrice) IN OQVOLTOD, IN POPLICOD, IN PREIVATOD, IN COVENTIONID, and the adverbs SVPRAD SCRIPTVM EST (thrice), EXSTRAD QVAM SEI, and even EXSTRAD VRBEM, in S. C. de Bacch. So intra-d, ultra-d, citra-d, contra-d, infra-d, supra-d; contro-d, intro-d, etc.; and probably interea-d, postea-d. Here too belongs, no doubt, the adverb FACILVMED, found in the last-mentioned inscription. But this use of the d became antiquated during the 3d century B.C., and is not found at all in any inscription after 186 B. C. Plautus seems to have used or omitted it at will (Ritschl, Neue Plaut. Excurs. p. 18: Corss. Ausspr. 1, 197; 2, 1008).
    2.
    D final was also anciently found—
    a.
    In the accus. sing. of the personal pronouns med, ted, sed: INTER SED CONIOVRASE and INTER SED DEDISE, for inter se conjuravisse and inter se dedisse, in the S. C. de Bacch. This usage was retained, at least as a license of verse, when the next word began with a vowel, even in the time of Plautus. But in the classic period this d no longer appears. —
    b.
    In the imperative mood;

    as estod,

    Fest. p. 230. The Oscan language retained this ending (v. Corss. Ausspr. 1, 206).—
    c.
    In the preposition se-, originally identical with the conjunction sed (it is retained in the compound seditio); also in red-, prod-, antid-, postid-, etc. ( redire, prodire, etc.); and in these words, too, it is a remnant of the ancient characteristic of the ablative (v. Corss. Ausspr. 1, 200 sq.; Roby, Lat. Gr. 1, 49).
    V.
    As an abbreviation, D usually stands for the praenomen Decimus; also for Deus, Divus, Dominus, Decurio, etc.; over epitaphs, D. M. = Diis Manibus; over temple inscriptions, D. O. M. = Deo Optimo Maxumo; in the titles of the later emperors, D. N. = Dominus Noster, and DD. NN. = Domini Nostri. Before dates of letters, D signified dabam, and also dies; hence, a. d. = ante diem; in offerings to the gods, D. D. = dono or donum dedit; D. D. D. = dat, dicat, dedicat, etc. Cf. Orell. Inscr. II. p. 457 sq.
    The Romans denoted the number 500 by D; but the character was then regarded, not as a letter, but as half of the original Tuscan numeral (or CI[C ]) for 1000.

    Lewis & Short latin dictionary > d

  • 16 defero

    dē-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a., to bear or bring away a thing from a place; to bear, carry, bring down.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    1.
    Without stating the terminus (not very freq.):

    roseam Auroram per oras Aetheris,

    Lucr. 5, 656; 5, 273; 6, 639:

    Rhodanus amnis segnem deferens Ararim,

    Plin. 3, 4, 5, § 33; 6, 27, 31, § 136; Ov. M. 9, 117;

    ex Helicone coronam,

    Lucr. 1, 119:

    ramalia arida tecto,

    Ov. M. 8, 646. — Absol.:

    flumina liquida ac deferentia,

    Plin. Pan. 82 med. —Far more freq.,
    2.
    Indicating the terminus (by ad, in, an adv. of place, the dat., etc.):

    literas ad Caesarem,

    Caes. B. G. 5, 45, 3:

    epistolam ad Ciceronem,

    id. ib. 5, 48, 3 and 8; cf.:

    mandata ad aliquem,

    id. B. C. 1, 9; 3, 22:

    aurum ad gnatum suum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 115; cf. id. Truc. 2, 5, 64; Ter. Heaut. 4, 6, 18;

    natos ad flumina,

    Verg. A. 9, 604:

    Germani ad castra Romanorum delati,

    Caes. B. G. 6, 42 fin. et saep.:

    semen quod ex arbore per surculos defertur in terram,

    Varr. R. R. 1, 40, 4:

    aurum et omnia ornamenta sua in aerarium,

    Liv. 5, 25:

    aedes in planum et colli subicere,

    id. 2, 7: cf. Cic. Rep. 2, 31:

    ferrum in pectus,

    Tac. A. 1, 35:

    castra in viam,

    Liv. 22, 15:

    aciem in campos,

    id. 9, 37:

    in praeceps deferri,

    id. 5, 47; cf. id. 44, 5; Quint. 1, 12, 10:

    praeceps in undas deferar,

    Verg. E. 8, 60; Ov. F. 6, 228:

    in vicum,

    Hor. Ep. 2, 1, 269 et saep.:

    hunc sub aequora,

    i. e. submerge, Ov. M. 14, 601:

    quasdam (virgines) ex plebe homines domos deferebant,

    Liv. 1, 9:

    si forte eo (sc. Demetriadem) deferret fuga regem,

    id. 36, 20:

    quo pennis delata sit ales,

    Lucr. 6, 822:

    cum pallam mihi Detulisti,

    Plaut. Men. 2, 3, 42; so,

    epistolas alicui,

    id. Trin. 4, 2, 109 et saep.
    B.
    In partic.
    1.
    Naut. t. t., to drive away, drive down, drive a ship, or those on board a ship, to any place:

    onerariae duae paullo infra delatae sunt,

    Caes. B. G. 4, 36 fin.; id. B. C. 3, 30:

    una (navis) delata Oricum,

    id. ib. 3, 14, 2:

    (Labienus) longius delatus aestu, etc.,

    id. B. G. 5, 8, 2:

    quem cum ex alto ignotas ad terras tempestas et in desertum litus detulisset,

    Cic. Rep. 1, 17 fin.; cf. id. Ac. 2, 3, 8.—
    b.
    Rarely in gen., to bring, convey to any place (as a ship, its passengers):

    e portu navis huc nos dormientes detulit,

    Plaut. Am. 2, 2, 69.—
    2.
    Mercant. t. t., to bring to market, to sell (post-Aug.):

    nexos maniplos,

    Col. 10, 315: pallium. Petr. 12, 2:

    videamus hoc, quod concupiscimus, quanti deferatur,

    Sen. Ep. 42.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bring:

    redde harmoniaī Nomen, ab organicis alto delatum Heliconi,

    brought, Lucr. 3, 133; 5, 65:

    (Alexander) eadem fortunae pignora in discrimen detulisset,

    Liv. 9, 18 fin.; cf.:

    fabulas in certamen,

    Quint. 10, 1, 66: hac re ad consilium delata, having been taken into consideration, Caes. B. G. 3, 23 fin.; so,

    rem ad consilium,

    id. ib. 5, 28, 2:

    qui ad agendum nihil cogitati detulerit,

    Quint. 4, 5, 2:

    (poëta) si foret hoc nostrum delatus in aevum, Detereret sibi multa,

    Hor. S. 1, 10, 68. —
    B.
    With particular accessory notions.
    1.
    To bring, give to one, grant, confer upon, allot, to offer to any one, transfer, deliver (for syn. v. do—very freq.).
    (α).
    Aliquid ad aliquem:

    ad hunc totius belli summam omnium voluntate deferri,

    Caes. B. G. 2, 4, 7:

    imperium ad aliquem,

    id. ib. 6, 2; 7, 4, 6; Cic. Leg. 3, 2; id. Lig. 1, 3:

    omnem rem ad Pompeium,

    id. Fam. 1, 1; cf.:

    omnia ad unum,

    id. de Imp. Pomp. 23, 67:

    causam ad Galbam,

    id. Brut. 22, 86:

    primas ad aliquem,

    id. N. D. 1, 6, 15 et saep.—
    (β).
    Aliquid alicui:

    sibi a Caesare regnum civitatis deferri,

    Caes. B. G. 5, 6, 2; Fasti ap. Cic. Phil. 2, 34, 87; cf.:

    regnum et diadema uni,

    Hor. Od. 2, 2, 22:

    fasces indigno,

    id. Ep. 1, 16, 34:

    praemium dignitatis alicui (opp. denegare),

    Cic. Fl. 1:

    ultro ei legationem (opp. denegare),

    id. Fam. 13, 55; cf. id. ib. 4, 13:

    palmam alicujus rei Crasso,

    id. de Or. 2, 56; cf. Liv. 7, 13; Quint. 10, 1, 53:

    omnem ei auctoritatem,

    Cic. Fl. 6, 14:

    pacem hostibus,

    Liv. 23, 13:

    Octaviam neptem condicionem,

    Suet. Caes. 27 et saep. —
    (γ).
    With acc. alone, or absol.:

    jusjurandum,

    to tender an oath, Quint. 5, 6, 6; cf. ib. § 3 and § 4;

    si quid petet, ultro defer,

    Hor. Ep. 1, 12, 23 et saep.—
    2.
    To bring or give an account of, to report, announce, signify, state (for syn. v. declaro init.

    very freq.): qui nostra consilia ad adversarios deferat,

    Cic. Clu. 52; so,

    aliquid ad aliquem,

    id. Mil. 9 fin.; id. Cat. 3, 3, 7; Caes. B. G. 2, 17, 4; 5, 25, 4 et saep.:

    ut (haec) per eos ad Caesarem deferrentur,

    id. ib. 7, 17 fin.; so with per, id. B. C. 3, 30, 6; 3, 63, 5 al.:

    qui ad Caesarem detulerint delaturive sint, me poenitere consilii mei,

    Cic. Att. 11, 7, 5; so with acc. and inf., id. Verr. 2, 5, 62; Verg. A. 4, 299 al.—
    b.
    Legal t. t.: nomen, and post-Aug., aliquem, to indict, impeach, accuse before the pretor, as plaintiff or informer (for syn. cf.:

    denuntio, indico): nomen alicujus de parricidio,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28:

    nomen amici mei de ambitu,

    id. Cael. 31, 76; id. Rosc. Am. 23; nomen suo familiari (dat.) eadem de re, id. ib. 23:

    nomen tibi,

    id. Pis. 33, 82; cf.:

    illi nonnihil tamen in deferendo nomine secuti,

    id. Rosc. Am. 3, 8:

    ad deferendos reos praemio duci,

    Quint. 12, 7, 3:

    reos ad praetorem,

    Tac. A. 14, 41:

    reos ejusdem criminis detulerunt,

    Quint. 11, 1, 79; cf.:

    defertur majestatis,

    Tac. A. 14, 48 (v. Draeger ad loc.):

    adulterii,

    id. ib. 4, 42:

    impietatis in principem,

    id. ib. 6, 47:

    Drusus defertur moliri res novas,

    id. ib. 2, 27; cf.:

    defertur simulavisse partum,

    ib. 3, 22:

    ad deferenda de Perseo crimina,

    Liv. 42, 11; cf. Quint. 4, 2, 98; cf.

    also: et cum occiderentur, detuli sententiam,

    voted to condemn, Vulg. Act. 26, 10. — Absol.:

    et minari et deferre etiam non orator potest,

    Quint. 4, 1, 22.—Of denouncing:

    quae apud vos de me deferunt,

    Cic. Agr. 3, 1.—
    c.
    Pub. law t. t.
    (α).
    Aliquid ad aerarium, and more freq. simply aliquid, to give in at the Aerarium:

    horum nomina ad aerarium detulisset,

    Cic. Phil. 5, 5 fin.:

    quamquam rationes deferre properarim (for which referre is repeatedly used just before),

    Cic. Fam. 5, 20, 3.—Hence of persons, to recommend them for future consideration and reward, for their services to the state:

    in beneficiis ad aerarium delatus est,

    Cic. Arch. 5 fin.; id. Fam. 5, 20, 7; id. Balb. 28; id. Att. 5, 7:

    senatus consultum factum ad aerarium deferre,

    the public archives, Liv. 39, 4, 8; Tac. A. 3, 51; 13, 28; Suet. Aug. 94, 3.—
    (β).
    Deferre in censum, to report any thing for assessment, to return one's property to the censors:

    mille quingentum aeris in censum,

    Gell. 16, 10, 10;

    for which, deferre censum,

    Plin. 7, 48, 49, § 159; Tac. A. 6, 41.— Pass. in mid. force:

    deferri in censum,

    to report one's self for assessment, Eutr. 1, 7.—
    3.
    To ascribe, Amm. 14, 6, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > defero

  • 17 et

    ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.
    I.
    In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:

    ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,

    Cic. Lael. 1, 1:

    de quo praeclare et multa praecipiuntur,

    id. Or. 21, 70:

    qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,

    id. Fam. 4, 6; cf.:

    major (frater) et qui prius imperitarat,

    Liv. 21, 31:

    haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,

    Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:

    salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,

    Cato, R. R. 9:

    optime vero, frater: et fleri sic decet,

    Cic. Leg. 2, 3 fin.:

    qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,

    id. Ac. 2, 42 et saep.
    II.
    In partic.
    A.
    To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:

    te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,

    Cic. Mil. 25, 67:

    at laudat, et saepe, virtutem,

    id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:

    id, et facile, effici posse,

    Nep. Milt. 3, 4:

    errabas, Verres, et vehementer errabas,

    Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;

    so with a repetition of the same word: hostis et hostis,

    id. ib. 2, 2, 21, §

    51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,

    id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:

    haec nostra ut exigua et minima contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:

    nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,

    id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:

    si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,

    id. Fin. 2, 21, 69:

    omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,

    id. Ac. 2, 42:

    Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,

    Just. 29, 3, 7:

    studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,

    Cic. Tusc. 5, 4, 10:

    valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,

    id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:

    et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,

    Cic. Fin. 1, 12, 42. —
    B.
    To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:

    nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

    Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:

    omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,

    Cic. Brut. 11, 43; cf.:

    nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,

    Ter. Ad. 5, 8, 34:

    Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,

    Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:

    haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,

    Caes. B. G. 1, 37, 1:

    similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:

    neu simili forma et quom, etc.,

    Lucr. 2, 416 and 420:

    nec ratione alia, et cum,

    id. 1, 280:

    non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,

    than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:

    aliter doctos (loqui) et indoctos?

    Cic. Fin. 5, 29 fin.
    C.
    To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:

    dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,

    Verg. A. 2, 376:

    dixit (dixerat), et,

    id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:

    nec plura effatus et,

    Verg. A. 8, 443:

    sic fatus et,

    Stat. Th. 12, 773:

    nec longum tempus et ingens exiit arbos,

    Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:

    vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,

    Verg. A. 3, 9; so,

    vix... et,

    id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:

    vixdum... et,

    Liv. 43, 4, 10; cf.

    also: simul haec effatur, et, etc.,

    Luc. 6, 246.—
    D.
    After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:

    dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,

    Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;

    et mihi vivam Quod superest aevi,

    Hor. Ep. 1, 18, 107.—
    E.
    To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):

    eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,

    Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—
    F.
    With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:

    multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,

    id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:

    et erat, ut retuli, clementior,

    Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

    Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,

    Verg. E. 2, 44 et saep.:

    estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,

    Ter. Eun. 5, 6, 4;

    with certe,

    id. Ad. 1, 1, 53;

    with hercle,

    Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—
    G.
    To subjoin an emphatic question or exclamation:

    et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?

    Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:

    et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:

    et quisquam dubitabit quin, etc.,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—
    H.
    To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;

    Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,

    Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;

    for which: salve et tu,

    Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:

    haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,

    id. Rosc. Am. 33, 92; cf.

    ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,

    id. Part. 26:

    et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!

    Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:

    nihil verius. Probe et ille,

    Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,

    et ille,

    id. ib. 3, 13 fin.:

    et ipse,

    id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:

    simul et ille,

    Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:

    simul et iste,

    id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:

    et nunc ego amore pereo,

    Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,

    et nunc,

    id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;

    for which: nunc et,

    Hor. C. 1, 4, 11; cf.:

    nonnumquam et,

    Caes. B. G. 1, 15, 3:

    sunt et,

    Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:

    meruit et,

    Suet. Caes. 3 et saep.:

    quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,

    Varr. R. R. 2, 1, 24: so,

    nam et,

    Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:

    at et,

    Cic. Tusc. 3, 3:

    sed et,

    id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;

    and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),

    Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:

    et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,

    Sen. Ep. 54, 3:

    ergo et,

    Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:

    itaque et,

    id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—
    I.
    When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:

    hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:

    et audax et malus,

    id. ib. 4, 9, 25:

    eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,

    id. Cist. 1, 1, 59:

    ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,

    id. Q. Fr. 3, 9 fin.:

    non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,

    id. Top. 13 et saep. More than twice:

    quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,

    Cic. Rosc. Am. 5 fin.;

    so three times,

    id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;

    six times,

    Cic. Fam. 13, 25;

    ten times,

    id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:

    nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,

    Cic. Fam. 13, 22;

    with atque,

    id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;

    freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?

    Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:

    id et singulis universisque semper honori fuisse,

    Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:

    homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,

    Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—
    2.
    Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):

    ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,

    Cic. Brut. 4 fin.:

    ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,

    id. Att. 12, 33:

    cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,

    id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:

    quia et consul aberat... nec, etc.,

    Liv. 22, 8 et saep.:

    nec miror et gaudeo,

    Cic. Fam. 10, 1 fin.:

    nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,

    Just. 8, 6 fin.:

    id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,

    Cic. Att. 2, 4 fin.:

    locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,

    Varr. R. R. 3, 14.—

    Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,

    Suet. Aug. 66.—
    K.
    Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:

    omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,

    Cic. Ac. 1, 4, 16:

    et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,

    id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540.

    Lewis & Short latin dictionary > et

  • 18 firmator

    firmātor, ōris, m. [firmo], a confirmer, establisher (post-Aug. and very rare):

    missus Drusus paci firmator (so acc. to Cod. Med., not pacis),

    Tac. A. 2, 46:

    disciplinae militaris,

    Plin. Ep. 10, 38, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > firmator

  • 19 fossa

    fossa, ae, f. [fodio, i. e. fossa terra], a ditch, trench, fosse (syn.: fovea, scrobs, fossio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    salso suffudit gurgite fossas,

    Lucr. 5, 482:

    fodere fossam,

    Liv. 3, 26, 9:

    ut unus aditus maximo aggere objecto fossa cingeretur vastissima,

    Cic. Rep. 2, 6:

    (oppidum) vallo et fossa circumdedi,

    id. Fam. 15, 4, 10:

    pomarium circummunire fossă praecipiti,

    Col. 5, 10, 1:

    circumdare moenia vallo atque fossā,

    Sall. J. 23, 1;

    and, in a different construction: circumdare fossam latam cubiculari lecto,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    vallo fossaque munire,

    Caes. B. G. 2, 5 fin.; cf.:

    Rheni fossam immanissimis gentibus objicere et opponere,

    Cic. Pis. 33, 81:

    fossa et vallo aliquem septum tenere,

    id. Att. 9, 12, 3:

    fossam pedum XX. directis lateribus duxit,

    Caes. B. G. 7, 72, 1; so,

    fossam ducere,

    id. ib. 7, 73, 2:

    transversam fossam obducere,

    id. ib. 2, 8, 3:

    praeducere,

    id. B. C. 1, 27, 3:

    institutae fossae,

    id. ib. 3, 46, 5:

    ut flumen nullam in partem depressis fossis derivari posset,

    sunk deeper, Hirt. B. G. 8, 40, 3:

    deprimere fossam,

    id. ib. 8, 9, 3; cf. Tac. A. 15, 42; 1, 65; Ov. F. 4, 821:

    cruor in fossam confusus,

    Hor. S. 1, 8, 28.—
    B.
    In partic.
    1.
    A gutter, waterway, = colliciae, Verg. G. 1, 326; 1, 372.—
    2.
    A furrow drawn to mark foundations, etc.:

    ipse humili designat moenia fossa,

    Verg. A. 7, 157; Ov. F. 4, 839; cf. Varr. L. L. 5, 32, § 143.—
    3.
    A grave (late Lat.):

    FILETIVS VSQVE AT FOTSA (ad fossam),

    Inscr. Orell. 4794, v. fossor.—
    4.
    In mal. part.:

    pudenda muliebria,

    Auct. Priap. 84; cf.:

    inter Socraticos notissima fossa cinaedos,

    Juv. 2, 10.—
    5.
    Fos-sa Drūsiāna, v. Drusus.—
    * II.
    Trop., a boundary:

    alicui fossam determinare,

    Tert. adv. Haer. 10.

    Lewis & Short latin dictionary > fossa

  • 20 Fossa Drusiana

    fossa, ae, f. [fodio, i. e. fossa terra], a ditch, trench, fosse (syn.: fovea, scrobs, fossio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    salso suffudit gurgite fossas,

    Lucr. 5, 482:

    fodere fossam,

    Liv. 3, 26, 9:

    ut unus aditus maximo aggere objecto fossa cingeretur vastissima,

    Cic. Rep. 2, 6:

    (oppidum) vallo et fossa circumdedi,

    id. Fam. 15, 4, 10:

    pomarium circummunire fossă praecipiti,

    Col. 5, 10, 1:

    circumdare moenia vallo atque fossā,

    Sall. J. 23, 1;

    and, in a different construction: circumdare fossam latam cubiculari lecto,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    vallo fossaque munire,

    Caes. B. G. 2, 5 fin.; cf.:

    Rheni fossam immanissimis gentibus objicere et opponere,

    Cic. Pis. 33, 81:

    fossa et vallo aliquem septum tenere,

    id. Att. 9, 12, 3:

    fossam pedum XX. directis lateribus duxit,

    Caes. B. G. 7, 72, 1; so,

    fossam ducere,

    id. ib. 7, 73, 2:

    transversam fossam obducere,

    id. ib. 2, 8, 3:

    praeducere,

    id. B. C. 1, 27, 3:

    institutae fossae,

    id. ib. 3, 46, 5:

    ut flumen nullam in partem depressis fossis derivari posset,

    sunk deeper, Hirt. B. G. 8, 40, 3:

    deprimere fossam,

    id. ib. 8, 9, 3; cf. Tac. A. 15, 42; 1, 65; Ov. F. 4, 821:

    cruor in fossam confusus,

    Hor. S. 1, 8, 28.—
    B.
    In partic.
    1.
    A gutter, waterway, = colliciae, Verg. G. 1, 326; 1, 372.—
    2.
    A furrow drawn to mark foundations, etc.:

    ipse humili designat moenia fossa,

    Verg. A. 7, 157; Ov. F. 4, 839; cf. Varr. L. L. 5, 32, § 143.—
    3.
    A grave (late Lat.):

    FILETIVS VSQVE AT FOTSA (ad fossam),

    Inscr. Orell. 4794, v. fossor.—
    4.
    In mal. part.:

    pudenda muliebria,

    Auct. Priap. 84; cf.:

    inter Socraticos notissima fossa cinaedos,

    Juv. 2, 10.—
    5.
    Fos-sa Drūsiāna, v. Drusus.—
    * II.
    Trop., a boundary:

    alicui fossam determinare,

    Tert. adv. Haer. 10.

    Lewis & Short latin dictionary > Fossa Drusiana

См. также в других словарях:

  • Drusus — was a cognomen in Ancient Rome originating with the Livii. Under the Republic, it was the intellectual property and diagnostic of the Livii Drusi. Under the empire and owing to the influence of an empress, Livia Drusilla, the name was used for a… …   Wikipedia

  • Drusus — Drusus,   Beiname eines Zweiges des römischen plebejischen Geschlechts der Livier und einiger Angehöriger der julisch claudischen Dynastie:    1) Marcus Livius Drusus, römischer Politiker, * um 124 v. Chr., ✝ 91 v. Chr.; suchte als Volkstribun… …   Universal-Lexikon

  • Drusus — Drusus, römische Familie, zur Livia gens gehörig; ihr Ahn war M. Livius Ämilianus, welcher den gallischen Heerführer D. tödtete u. nach demselben den Beinamen D. annahm; merkwürdig: 1) Marcus Livius D., war 122 v. Chr. mit C. Gracchus Volkstribun …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Drusus — Drusus, Beiname eines Zweiges des röm. Geschlechts der Livier. Bemerkenswerteste Römer dieses Namens: 1) Marcus Livius, Sohn des C. Livius D., Konsuls 147 v. Chr., brachte als Tribun 122 seinen Kollegen C. Gracchus um die Volksgunst, indem er ihn …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Drusus — Drusus, Beiname einer Linie des röm. Geschlechts der Livier und Claudier. – Marcus Livius D., berühmter Redner und eifriger Volksfreund, Volkstribun 91 v. Chr.; seine Ermordung brachte den Bundesgenossenkrieg (90) zum Ausbruch. – Nero Claudius D …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Drusus — Drusus, Beiname der Livier in Rom und mehrerer Claudier plebejischen Ursprungs. Von den Liviern war M. Livius D. 122 v. Chr. Volkstribun und Gegner des C. Gracchus. Sein gleichnamiger Sohn versuchte vergebens das Gleichgewicht zwischen Senat und… …   Herders Conversations-Lexikon

  • Drusus — Büste des Drusus im Musée du Cinquantenaire (Brüssel) Nero Claudius Drusus (* 14. Januar 38 v. Chr.; † 14. September 9 v. Chr.), auch der „ältere Drusus“ (lateinisch: Drusus maior) oder nur Drusus genannt, war ein römischer Politiker und… …   Deutsch Wikipedia

  • Drusus — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Drusus est un cognomen latin, porté notamment par : Gaius Livius Drusus, consul en 147 ; Marcus Livius Drusus, tribun de la république… …   Wikipédia en Français

  • DRUSUS — I. DRUSUS Germanici et Agrippinae fil. a. Seiano rerum novarum conrra avum Tiberium delatus, et custodiâ in Palatio attentus, exstinguitur Ser. Galbâ, L. Sullâ Coss. Tacit. Annal. l. 6. c. 23. cum se miserandis alimentis, mandendo e cubili… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Drusus — biographical name 38 9 B.C. Nero Claudius Drusus Germanicus Roman general …   New Collegiate Dictionary

  • Drusus, S. (2) — 2S. Drusus, (24. Dec.), ein Martyrer zu Antiochia, der mit dem hl. Donatus und 40 Jungfrauen litt. S. S. Donatus109 …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»