Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

Dōnātus

  • 1 Donatus

    Dōnātus, i, m.
    I.
    Aelius D., a celebrated Roman grammarian of the fourth century of our era, teacher of Jerome, and commentator on Terence; cf. Baehr's Lit. Gesch. p. 533 sq., and 68.—
    II.
    Tiberius Claudius D., a commentator on Vergil, who lived about A.D. 400; cf. Baehr's Lit. Gesch. p. 91; Teuffel, Röm. Lit. § 423.

    Lewis & Short latin dictionary > Donatus

  • 2 donatus

    I II
    gift, present

    Latin-English dictionary > donatus

  • 3 Homo vitae commodatus non donatus est

    Man has been lent to life, not given. (Pubilius Syrus)

    Latin Quotes (Latin to English) > Homo vitae commodatus non donatus est

  • 4 dōnō

        dōnō āvī, ātus, āre    [donum].    I. To give as a present, present, bestow, grant, vouchsafe, confer: non pauca suis adiutoribus: praedam militibus, Cs.: uxorem cum dote, H.: (aurae mandata) nubibus donant, V.: caput Iunoni, devote, O.: mercedes conductoribus, remitted, Cs.: arma Lauso Donat habere umeris, V.: frui paratis, H.—Fig., to give up, sacrifice: amicitias rei p.— To forgive, pardon, remit: alcui aes alienum: Culpa precibus donatur saepe suorum, O.: noxae damnatus donatur populo R., for the sake of the people, L. —    II. To present, endow, gift: cohortem donis, Cs.: eum coronā: a Gaio civitate donatus est, Cs.: Laureā donandus Apollinari, H.: non donatus, without a gift, V.: ego te quid donem? T.
    * * *
    donare, donavi, donatus V
    present, grant; forgive; give (gifts), bestow

    Latin-English dictionary > dōnō

  • 5 Донат

    Christianity: Donat (Donatus) (имя), Donatus (имя святого)

    Универсальный русско-английский словарь > Донат

  • 6 Donato

    m.
    Donatus, Aelius Donatus.

    Spanish-English dictionary > Donato

  • 7 dono

    dōno, āvi, ātum, 1, v. a. [donum].
    I.
    To give one something as a present; to present, [p. 611] bestow; to grant, vouchsafe, confer (freq. and class.).
    A.
    In gen.
    1.
    Prop.:

    donavi ei, quae voluit, quae postulavit: te quoque ei dono dedi,

    Plaut. Mil. 4, 5, 5; cf. id. Poen. 2, 23:

    non pauca suis adjutoribus large effuseque donabat,

    Cic. Rosc. Am. 8 fin.:

    munera ista civibus tuis,

    id. Tusc. 5, 32, 90:

    praedam militibus,

    Caes. B. G. 7, 11 fin.:

    catenam ex voto Laribus,

    Hor. S. 1, 5, 65 et saep.:

    alicui non unius diei gratulationem, sed aeternitatem immortalitatemque,

    Cic. Pis. 3, 7:

    studiis temporum velut subseciva,

    Quint. 1, 12, 13:

    alicui gaudia,

    Hor. C. 3, 6, 27:

    (cadus) Spes donare novas largus,

    id. ib. 4, 12, 19:

    uxorem cum dote fidemque, etc., regina pecunia donat,

    id. Ep. 1, 6, 37:

    (aurae) Omnia (mandata) discerpunt et nubibus irrita donant,

    Verg. A. 9, 313 et saep.—
    (β).
    With inf. ( poet.):

    huic loricam Donat habere viro,

    Verg. A. 5, 262 (acc. to the Gr. dôken hippon agein, Hom. Il. 23, 612); so id. ib. 10, 701:

    frui paratis,

    Hor. C. 1, 31, 18:

    divinare magnus mihi donat Apollo,

    id. S. 2, 5, 60.—
    (γ).
    With ut and subj. ( poet.):

    Calliope, nostro donate labori, nota parum ut facta tradantur, etc.,

    Sil. 12, 390. —
    2.
    Trop., to give up, sacrifice (cf. condono):

    amicitias rei publicae,

    Cic. Fam. 5, 4, 2; so,

    iram patriae,

    Sil. 15, 603.—
    B.
    In partic., to remit, forgive a debt, obligation, or penalty.
    1.
    Lit.:

    mercedes habitationum annuas conductoribus donavit,

    Caes. B. C. 3, 21, 1:

    causam illi,

    Just. 32, 2, 4: legem, i. e. actionem lege datam, to give up, resign, Petr. poët. 18, 6;

    for which, negotium (with componere),

    Suet. Calig. 40. —
    2.
    Trop. for the more usual condonare, to forgive, pardon an offence or him that committed it, for another's sake (so perhaps not ante-Aug.):

    culpa gravis precibus donatur saepe suorum,

    Ov. Pont. 2, 7, 51:

    noxae damnatus donatur populo Romano, donatur tribuniciae potestati,

    Liv. 8, 35; cf. id. 2, 35, 5 Drak.:

    patrem filio,

    Just. 32, 2, 5:

    victum memoriae patris,

    id. 38, 6; Flor. 3, 5, 10 Duker.
    II.
    Aliquem (aliquā re), to present one with any thing (class. and very freq.):

    donis plurimis donatus,

    Plaut. Am. prol. 137; cf. id. Stich. 5, 2, 8; Caes. B. C. 3, 53 fin.:

    aliquem paterā,

    Plaut. Am. 2, 2, 131; 134; 139:

    aliquem anulo aureo,

    Cic. Verr. 2, 3, 80:

    aliquem civitate,

    id. Arch. 3, 5; Caes. B. G. 1, 47, 4:

    aliquem laureā Apollinari,

    Hor. C. 4, 2, 9 et saep.:

    meritos in proeliis more militiae donat,

    Sall. J. 54, 1; cf.: donatus atque laudatus magnifice pro contione, id. ib 8, 2 et saep.— Absol.: gaudent, currunt, celebrant, donant, tenent, Att. ap. Non. 317, 15 (Trag. Fragm. p. 193, ed. Rib.).—
    (β).
    Ante-class.: aliquem aliquid;

    egon te pro hoc nuntio quid donem?

    Ter. Hec. 5, 4, 9. —(But in Enn. ap. Prob. Verg. E. 6 the right reading seems to be: fata docet fari, not fari donavit, v. Vahl. Enn. p. 7).

    Lewis & Short latin dictionary > dono

  • 8 Донат Ливийский

    Универсальный русско-английский словарь > Донат Ливийский

  • 9 ab-eō

        ab-eō iī, itūrus, īre    (abin' for abisne, T.), to go from, go away, go off, go forth, go, depart: ab urbe: ex eorum agris: ex conspectu, out of sight, Cs.: mater abit templo, O.: abire fugā, to flee, V.: in angulum aliquo, T.: unde abii, V.: exsulatum Tusculum abiit, L.: si periturus abis, to your death, V.: sublimis abiit, ascended, L.: telo extracto praeceps in volnus abiit, collapsed, L.: quo tantum mihi dexter abis? whither so far to the right? V.: nemo non donatus abibit, without a gift, V.: abeas parvis aequus alumnis, show yourself favorable as you go, H.: quae dederat abeuntibus, V.: sub iugum abire, L.: abi, nuntia Romanis, etc., L.; of things: cornus sub altum pectus abit, penetrates deeply, V.: sol... abeunte curru, as his chariot departs, H. — In partic., to pass away, disappear, vanish, cease, die: a vitā: illuc quo priores abierunt, Ph.; of time, to pass away, elapse, expire: abiit illud tempus: tota abit hora, H.; of other things: abeunt pallorque situsque, pass away, O.: inopia praeceps abierat, S.: in aera sucus corporis, O.— Of change, to pass over, be transferred: abeunt illuc omnia, unde orta sunt, return: in avi mores atque instituta, i. e. restore, L.; hence, to be changed, be transformed, be metamorphosed (poet.): in villos abeunt vestes, in crura lacerti, O.: comae in silvas abeunt, O. — Fig., to depart from, leave off, turn aside: ut ab iure non abeat: ne longius abeam, wander from the point: ad istas ineptias, have recourse to: illuc, unde abii, redeo, set out, H. —To retire from an office: cum magistratu abisset: abiens magistratu, L.—Of a consequence or result, to turn out, come off (of persons): ab iudicio turpissime victus: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, L.: impune, Ph.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, i. e. lest he should be made ridiculous, L.: ne inrito incepto abiretur, L. —To turn out, end, terminate (of things): mirabar hoc si sic abiret, T.—To get off, escape: quem ad modum illinc abieris, vel potius paene non abieris, scimus, how you came off thence, or rather came near not getting off.—In auctions, not to be knocked down (to one): ne res abiret ab Apronio, i. e. that he may purchase.—To be postponed: in diem, T.— The imper. abi is often a simple exclamation or address, friendly or reproachful: abi, virum te iudico, go to, I pronounce you a man, T.: Non es avarus: abi; quid, etc., well, H.: abi, nescis inescare homines, begone, T.; in imprecations: abin hinc in malam rem? (i. e. abisne?), will you go and be hanged? T.: in malam pestem.

    Latin-English dictionary > ab-eō

  • 10 pinguis

        pinguis e, adj. with comp. and sup.    [PAC-], fat: Thebani: Me pinguem vises, H.: Verbenae, juicy, V.: pinguissimus haedulus, Iu.: merum, rich wine, H.: equi humano sanguine, fattened upon, O.—As subst n., grease, V.— Rich, fertile, plump: solum, V.: sanguine pinguior Campus, H.: stabula, hives full of honey, V.: arae, with fat offerings, V.: ficus, juicy, H.: tura pinguīs facientia flammas, with rich fumes, O.: pingui flumine Nilus, fertilizing, V.— Bedaubed, besmeared: crura luto, Iu.— Thick, dense: caelum: lacernae, Iu.— Fig., dull, gross, heavy, stupid, doltish: poëtis pingue quiddam sonantibus: pingui donatus munere, H.: ingenium, O.— Quiet, comfortable, easy: somni, O.: amor, O.
    * * *
    pingue, pinguior -or -us, pinguissimus -a -um ADJ
    fat; rich, fertile; thick; dull, stupid

    Latin-English dictionary > pinguis

  • 11 rudis

        rudis is, f    a slender stick, staff for exercise in fighting, quarter-staff, foil: (milites) rudibus inter se concurrerunt, L.: rudibus relictis Spicula promit, O.: rudem tam cito (accepisti)? (the gladiator received the rudis when discharged from service): acceptā rude, Iu.—As a symbol of honorable discharge: Me quoque donari iam rude tempus erat, i. e. to be dismissed, O.: donatus iam rude, H.: sibi dabit ipse rudem, Iu.
    * * *
    rudis, rude ADJ
    undeveloped, rough, wild; coarse

    Latin-English dictionary > rudis

  • 12 sepulcrum or sepulchrum

        sepulcrum or sepulchrum ī, n    [cf. sepelio], a place where a corpse is buried, burial-place, grave, tomb, sepulchre: leges de sepulcris: patrium: sepulcri Mitte supervacuos honores, H.: sepulcri monumento donatus est, N.: corpus exsangue sepulchro Reddidit, V.: sepulcrorum sanctitas: sepulcra legens, i. e. the epitaphs.—A place where a corpse is burned: ad sepulcrum venimus, T.: aram sepulcri Congerere (i. e. rogum), V.— A cenotaph: Absenti ferat inferias, decoretque sepulchro, V.— Plur, the dead: placatis sepulchris, O.: muta, Ct.

    Latin-English dictionary > sepulcrum or sepulchrum

  • 13 vacātiō

        vacātiō ōnis, f    [vaco], freedom, exemption, immunity, dispensation: cum sacerdotes deorum vacationem habeant: adulescentiae, i. e. the license of youth: rerum gestarum, i. e. immunity earned by service: neque ei suam vacationem eripio, i. e. his peculiar license: omnium munerum: publici muneris: militiae, from military service, Cs.: a causis: a belli administratione, L.: vacationem, quo minus iudiciis operam darent, habere.— Exemption from military service (sc. militiae): P. Vatinius... et agro a senatu et vacatione donatus est: scribere exercitum sine ullā vacationis veniā, L.— A sum paid for exemption from military service: vacationes centurionibus ex fisco numerat, Ta.: vacationes annuae, Ta.
    * * *
    freedom, exemption; privilege

    Latin-English dictionary > vacātiō

  • 14 Донат Безансонский, еп.

    (ум. ок. 660; катол. св., д. п. 7 августа) St. Donatus of Besançon, bp.

    Русско-английский словарь религиозной лексики > Донат Безансонский, еп.

  • 15 Elio Donato

    m.
    Aelius Donatus.

    Spanish-English dictionary > Elio Donato

  • 16 anulus

    1.
    ānŭlus (not ann-), i, m. [2. anus, like circulus from circum, not a dim.], a ring, esp. for the finger, a finger-ring; and for sealing, a seal-ring, signet-ring.
    I.
    Lit.:

    ille suum anulum opposuit,

    Plaut. Curc. 2, 3, 76:

    de digito anulum Detraho,

    Ter. Heaut. 4, 1, 37; id. Ad. 3, 2, 49; id. Hec. 5, 3, 31 et saep.; Lucr. 1, 312; 6, 1008; 6, 1014:

    (Gyges) anulum detraxit,

    Cic. Off. 3, 9, 38:

    gemmatus,

    Liv. 1, 11; Suet. Ner. 46; id. Caes. 33; id. Tib. 73 et saep.:

    anulo tabulas obsignare,

    Plaut. Curc. 2, 3, 67:

    sigilla anulo imprimere,

    Cic. Ac. 2, 26, 85; id. ad Q. Fr. 1, 1, 4; Plin. 33, 1, 5 sqq. et saep.—The right to wear a gold ring was possessed, in the time of the Republic, only by the knights (equites); hence, equestris, * Hor. S. 2, 7, 53:

    anulum invenit = eques factus est,

    Cic. Verr. 2, 3, 76.—So also jus anulorum = dignitas equestris, Suet. Caes. 33:

    donatus anulo aureo,

    id. ib. 39; so id. Galb. 10; 14; id. Vit. 12 al.; cf. Mayor ad Juv. 7, 89; Smith. Dict. Antiq.—
    II.
    Of other articles in the form of rings.
    A.
    A ring for curtains:

    velares anuli,

    Plin. 13, 9, 18, § 62. —
    B.
    A link of a chain, Plin. 34, 15, 43, § 150; cf. Mart. 2, 29.— Irons for the feet, fetters:

    anulus cruribus aptus,

    Mart. 14, 169.—
    C.
    A curled lock of hair, a ringlet:

    comarum anulus,

    Mart. 2, 66.—
    D.
    A round ornament upon the capitals of Doric columns:

    anuli columnarum,

    Vitr. 4, 3.—
    E.
    Anuli virgei, rings made of willow rods, Plin. 15, 29, 37, § 124.
    2.
    ānŭlus, i, m. dim. [1. anus], the posteriors, fundament, Cato, R. R. 159.

    Lewis & Short latin dictionary > anulus

  • 17 Aquila

    1.
    ăquĭla, ae, f. [ gen. aquilāï, Cic. Arat 372) [perh. from aquilus, from its common color, Gr melanaetos; cf. Engl. eagle; Fr. aigle; Germ. Adler], an eagle.
    I.
    Lit.: Falco melanaëtus, Linn.; Plin. 10, 3, 3, § 6 sqq.; Cic. Div 1, 15, 26; 2, 70, 144; Varr. R. R. 3, 16, 4, Liv 1, 34, 8; Verg. A. 11, 751; Ov. M. 1, 506; Hor. C. 4, 4, 32:

    aquilis velociores,

    Vulg. 2 Reg. 1, 23 si exaltatus fueris ut aquila, ib. Abd. 4:

    dilata calvitium tuum ut aquila,

    ib. Mich. 1, 16.— Poet., the lightningbearer of Jupiter. Jovis satelles, Cic. Tusc. 2, 10, 24: armigera Jovis, Plin. l. l.; cf. Serv ad Verg. A. 1, 398.—
    II.
    Transf.
    A.
    The eagle, as the principal standard of a Roman legion (while signa are the standards of the single cohorts; cf. Schwarz ad Plin. Pan. 82; Web. ad Luc. 7, 164;

    Smith, Dict. Antiq.): aquila argentea,

    Cic. Cat. 1, 9, 24; aquilae duae, signa sexaginta sunt relata Antonii, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30; Plin. 13, 3, 4, § 23 et saep.— Poet.:

    ut locupletem aquilam tibi sexagesimus annus Adferat,

    the office of a standard-bearer, Juv. 14, 197.—Hence, meton., a legion: erat acies tredecim aquilis constituta, Auct. B. Hisp. 30; Luc. 5, 238.—
    * B.
    In arch.: aquilae, as in Gr. aetoi and aetômata, the highest parts of a building, which supported the front of a gable. sustinentes fastigium aquilae, Tac. H. 3, 71.—
    * C.
    The Eagle, a constellation, Cic. Arat. 372.—
    D.
    A species of fish of the ray genus, the sea-eagle: Raja aquila, Linn.; Plin. 9, 24, 40, § 78.—
    E.
    Aquilae senectus, prov., acc. to Donatus, of an old man fond of drinking (since it was believed that the eagle, in old age, drank more than it ate; but more prob., a vigorous old age), Ter. Heaut. 3, 2, 10, ubi v. Don.
    2.
    Ăquĭla, ae, m., a Roman proper name.
    I.
    L. Pontius Aquna, Cic. Phil. 11, 6.—
    II.
    Julius Aquila, Tac. A. 12, 15.—
    III.
    Vedius Aquila. Tac. A. 12, 15.—
    IV.
    Aquila [p. 149] Romanus, author of a work De Figuris Sententiarum et Elocutionis; v. Teuffel, Rom. Lit. § 384.—
    V.
    Julius Aquila, a Roman jurist, author of Liber Responsorum, of which there are extracts in Dig.; v. Bach, Hist. Jurisp. Rom. III. 3.—
    VI.
    Aquila, the name of a Christian Jew, Vulg. Act. 18, 2; ib. Rom. 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Aquila

  • 18 aquila

    1.
    ăquĭla, ae, f. [ gen. aquilāï, Cic. Arat 372) [perh. from aquilus, from its common color, Gr melanaetos; cf. Engl. eagle; Fr. aigle; Germ. Adler], an eagle.
    I.
    Lit.: Falco melanaëtus, Linn.; Plin. 10, 3, 3, § 6 sqq.; Cic. Div 1, 15, 26; 2, 70, 144; Varr. R. R. 3, 16, 4, Liv 1, 34, 8; Verg. A. 11, 751; Ov. M. 1, 506; Hor. C. 4, 4, 32:

    aquilis velociores,

    Vulg. 2 Reg. 1, 23 si exaltatus fueris ut aquila, ib. Abd. 4:

    dilata calvitium tuum ut aquila,

    ib. Mich. 1, 16.— Poet., the lightningbearer of Jupiter. Jovis satelles, Cic. Tusc. 2, 10, 24: armigera Jovis, Plin. l. l.; cf. Serv ad Verg. A. 1, 398.—
    II.
    Transf.
    A.
    The eagle, as the principal standard of a Roman legion (while signa are the standards of the single cohorts; cf. Schwarz ad Plin. Pan. 82; Web. ad Luc. 7, 164;

    Smith, Dict. Antiq.): aquila argentea,

    Cic. Cat. 1, 9, 24; aquilae duae, signa sexaginta sunt relata Antonii, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30; Plin. 13, 3, 4, § 23 et saep.— Poet.:

    ut locupletem aquilam tibi sexagesimus annus Adferat,

    the office of a standard-bearer, Juv. 14, 197.—Hence, meton., a legion: erat acies tredecim aquilis constituta, Auct. B. Hisp. 30; Luc. 5, 238.—
    * B.
    In arch.: aquilae, as in Gr. aetoi and aetômata, the highest parts of a building, which supported the front of a gable. sustinentes fastigium aquilae, Tac. H. 3, 71.—
    * C.
    The Eagle, a constellation, Cic. Arat. 372.—
    D.
    A species of fish of the ray genus, the sea-eagle: Raja aquila, Linn.; Plin. 9, 24, 40, § 78.—
    E.
    Aquilae senectus, prov., acc. to Donatus, of an old man fond of drinking (since it was believed that the eagle, in old age, drank more than it ate; but more prob., a vigorous old age), Ter. Heaut. 3, 2, 10, ubi v. Don.
    2.
    Ăquĭla, ae, m., a Roman proper name.
    I.
    L. Pontius Aquna, Cic. Phil. 11, 6.—
    II.
    Julius Aquila, Tac. A. 12, 15.—
    III.
    Vedius Aquila. Tac. A. 12, 15.—
    IV.
    Aquila [p. 149] Romanus, author of a work De Figuris Sententiarum et Elocutionis; v. Teuffel, Rom. Lit. § 384.—
    V.
    Julius Aquila, a Roman jurist, author of Liber Responsorum, of which there are extracts in Dig.; v. Bach, Hist. Jurisp. Rom. III. 3.—
    VI.
    Aquila, the name of a Christian Jew, Vulg. Act. 18, 2; ib. Rom. 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > aquila

  • 19 declinatio

    dēclīnātĭo, ōnis, f. [id.], a bending from a thing, a bending aside; an oblique inclination or direction (good prose).
    I.
    Lit.:

    lanceam exigua corporis declinatione vitare,

    Curt. 9, 7 fin.; cf.:

    quot ego tuas petitiones parva quadam declinatione effugi,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    declinare dixit (Epicurus) atomum perpaulum, et ipsa declinatio ad libidinem fingitur, etc.,

    id. Fin. 1, 6, 19; so of the oblique motion of atoms, id. Fat. 10, 22; 22, 47.—
    B.
    Like the Gr. klima, the supposed slope of the earth towards the poles, a region of the earth or sky, a climate:

    declinatio mundi,

    Col. 1 prooem. § 22; so,

    mundi,

    id. 3, 1, 3; cf.:

    positio caeli et declinatio,

    id. 1, 6, 18;

    so correspond. with regio caeli,

    Col. 4, 24, 2; cf.

    also caeli,

    the altitude of the pole, Vitr. 9, 7, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., a turning away from any thing; an avoiding, avoidance: ut bona natura appetimus, sic a malis natura declinamus;

    quae declinatio, si cum ratione fiet, cautio appelletur,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; cf.

    so opp. appetitio,

    id. N. D. 3, 13, 33; and in plur. Gell. 14, 1, 23:

    laboris, periculi,

    Cic. Clu. 53 fin.
    B.
    t. t.
    1.
    Of rhetor. lang., a short digression:

    declinatio brevis a proposito, non ut superior illa digressio,

    Cic. de Or. 3, 53 fin.; id. Part. 15; cf. Quint. 9, 1, 32 and 34.—
    2.
    Of gramm. lang.: variation, inflection.
    (α).
    In the older grammarians, every change of form which a word undergoes; as declension, strictly so called, conjugation, comparison, derivation, etc., Varr. L. L. 8, § 2 sq.; 10, § 11 sq.; Cic. de Or. 3, 54; cf.

    also of declension in its stricter sense,

    Quint. 1, 4, 29; 1, 5, 63;

    of conjugation,

    id. 1, 4, 13;

    of derivation,

    id. 8, 3, 32; 2, 15, 4.—
    (β).
    Among the later grammarians, of declension, properly so called, as distinguished from conjugatio, comparatio, derivatio, etc. So, Donatus: in declinatione compositivorum nominum, p. 174 P. (p. 13 Lind.).

    Lewis & Short latin dictionary > declinatio

  • 20 duro

    dūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [durus], to make hard, to harden (mostly ante-class. and post-Aug.; not in Cic.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Act.:

    quae nobis durata ac spissa videntur, Haec, etc.,

    Lucr. 2, 444; so in the part. perf.:

    coria (with condurare ferrum),

    id. 6, 970; cf.

    cutis,

    Ov. M. 4, 577:

    caementa calce (opp. interlita luto),

    Liv. 21, 11:

    ova in aqua,

    Plin. 29, 3, 11, § 45:

    pontus frigore,

    Ov. P. 4, 9, 85:

    nives solo,

    Hor. C. 3, 24, 39:

    aqua salibus,

    i. e. strongly saturated, Col. 7, 4 fin., v. durus, I.:

    ungulas (mularum),

    id. 6, 37, 11:

    ferrum ictibus,

    Plin. 34, 15, 43, § 149:

    guttas in grana,

    id. 12, 19, 42, § 94:

    uvam fumo,

    i. e. to dry, preserve, Hor. S. 2, 4, 72.—In medic. lang.: corpus, i. e. to bind, make costive, opp. mollire, Cels. 2, 14; cf. id. 2, 33 fin. —In fullers' lang., to harden, stiffen or full cloth: Art. Non queo durare. Par. Si non didicisti fulloniam, non mirandumst, Plaut. As. 5, 2, 57 (with a punning reference to the meaning II. A. 2.).—
    (β).
    Neutr.:

    tum durare solum et discludere Nerea ponto Coeperit, i. q. durescere,

    Verg. E. 6, 35; so,

    vino minime durante, uva maxime,

    Plin. 14, 3, 4, § 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to durus, II. A. 2.).
    1.
    Act., to harden with use or labor, etc.; to make hardy or callous, to inure (class.):

    opere in duro membra manusque,

    Lucr. 5, 1359; cf.:

    membra animumque,

    Hor. S. 1, 4, 119:

    umeros ad vulnera,

    Verg. G. 3, 257: hoc se labore durant homines adolescentes, * Caes. B. G. 6, 28, 3; cf.:

    exercitum crebris expeditionibus, patientiaque periculorum,

    Vell. 2, 78, 2:

    cor,

    Plaut. Ps. 1, 3, 6; cf.

    mentem,

    Tac. A. 3, 15 al.:

    ab duratis usu armorum pulsi,

    Liv. 7, 29; so in the part., id. 23, 18; 30, 28:

    durati bellis,

    id. 42, 52:

    vitia durantur,

    grow inveterate, Quint. 1, 1, 37.—
    2.
    Neutr. (so most freq.), to be hardened, inured to troubles, i. e. to be patient, to wait, persevere; to endure, hold out:

    durare nequeo in aedibus,

    Plaut. Am. 3, 2, 1; cf. id. Men. 5, 2, 31; Ter. Ad. 4, 2, 15; Liv. 5, 2, 7; 38, 7 fin.; Quint. 11, 3, 23; Verg. A. 9, 604; Hor. Ep. 1, 1, 82 al.; cf. impers., Liv. 10, 46:

    durate et vosmet rebus servate secundis,

    Verg. A. 1, 207; cf. Suet. Calig. 45; Auct. ap. Quint. 9, 2, 91; Ov. Am. 3, 11, 27 al.:

    nequeo durare, quin, etc.,

    Plaut. Curc. 1, 3, 22:

    durare nequeo quin intro eam,

    id. Mil. 4, 6, 34; Suet. Claud. 26.—
    (β).
    With acc., to bear, endure ( poet. and in post-Aug. prose):

    patior quemvis durare laborem,

    Verg. A. 8, 577:

    quascumque vias,

    Stat. S. 5, 2, 153;

    and of inanimate subjects: sine funibus Vix durare carinae Possunt imperiosius Aequor,

    Hor. C. 1, 14, 7; cf.:

    (vitis genus) quod siccitatem durat et ventos,

    Pall. Febr. 9, 1.—
    (γ).
    With inf.:

    non quis parumper durare opperier,

    Plaut. Truc. 2, 3, 5.—
    b.
    In gen., to hold out, to continue in existence, to last, remain (very freq.): Ar. Ubi illaec (talenta) quae dedi ante? Cl. Abusa. Num si ea durarent mihi, [p. 621] etc., Plaut. As. 1, 3, 44:

    uti quam diutissime durent oleae,

    Cato R. R. 58; 104; Varr. R. R. 1, 59, 3:

    omnem durare per aevom,

    Lucr. 3, 605; cf. id. 3, 812; Verg. G. 2, 100; Suet. Calig. 6 al.:

    neque post mortem durare videtur (corpus),

    Lucr. 3, 339; cf. ib. 561:

    ad posteros virtus durabit,

    Quint. 3, 1, 21; cf. id. 1, 11, 18; 3, 1, 9; 5, 11, 41:

    maneat quaeso duretque gentibus, si non amor nostri, at certe odium sui,

    Tac. G. 33:

    durante originis vi,

    id. Agr. 11; cf. Petr. 96, 3:

    durante bello,

    Tac. A. 14, 39; so with adhuc, Suet. Gramm. 24; cf.:

    munera, quibus donatus est, durant, ostendunturque adhuc Bais,

    are still in existence, id. Tib. 6 et saep.—With inf.:

    ut vivere durent,

    Luc. 4, 519; so Sil. 10, 653; 11, 75; Petr. 41, 2.—In Tacitus sometimes of persons, for vivere, to live:

    narratum ab iis, qui nostram ad juventam duraverunt,

    Tac. A. 3, 16; id. Or. 17; id. Agr. 44. And once in the same author (acc. to the better reading) of extension in space: durant colles (= continuantur, ultra porriguntur; French, s'y prolongent), extend continuously to the frontier, Germ. 30.—
    B.
    (Acc. to durus, II. B.)
    1.
    Act., to render hard, callous, insensible; to dull, to blunt (rare and perh. not ante-Aug.):

    aerea dehinc ferro (Juppiter) duravit saecula,

    Hor. Epod. 16, 65:

    ad plagas durari,

    Quint. 1, 3, 14 (cf. §

    12: quae in pravam induruerunt): ad omne facinus durato,

    Tac. H. 4, 59.—Of the affections, Vulg. Job, 39, 16.— Pass.:

    linguae vitia, inemendabili in posterum pravitate durantur,

    to become confirmed, incurable, Quint. 1, 1, 37.—
    2.
    Neutr., to be hard, stern, callous, insensible (rare and not ante-Aug.):

    ut non durat (pater) ultra poenam abdicationis,

    Quint. 9, 2, 88:

    in nullius umquam suorum necem duravit,

    Tac. A. 1, 6; Petr. 105 fin.; cf.:

    usque ad caedem ejus duratura filii odia,

    Tac. A. 14, 1 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > duro

См. также в других словарях:

  • Donatus — ist ein männlicher römischer Vorname. Inhaltsverzeichnis 1 Herkunft und Bedeutung 2 Namenstag 3 Bekannte Namensträger 3.1 Heilige …   Deutsch Wikipedia

  • Donātus [1] — Donātus (lat.), Laienbruder, s. Donaten 2) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Donātus [2] — Donātus, 1) Älius, römischer Grammatiker in Rom um 353 n. Chr., Lehrer des Hieronymus; er schr.: Scholien über Terenz u. De bardarismo, soloecismo, schematibus et tropis; Ars de literis syllabisque, pedibus et tonis s. editio prima; de octo… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Donātus — Donātus, 1) Älius, röm. Grammatiker und Rhetor, lebte um die Mitte des 4. Jahrh. n. Chr. zu Rom. Von seinen Schriften besitzen wir einen wertvollen Kommentar zum Terenz, freilich nicht vollständig (der »Heautontimorumenos« fehlt) und auch nicht… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Donatus — Donātus, Älius, röm. Grammatiker, um 350 n. Chr. zu Rom, verfaßte Kommentare zu Terenz und Virgil, sowie eine »Ars grammatica« (hg. von Keil im »Corpus grammaticorum Latinorum«, Bd. 4, 1864), im spätern Mittelalter einziger Leitfaden beim… …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Donatus [1] — Donatus, Name einiger Heiligen u. kirchlichen Personen, z.B. eines Freundes des hl. Augustin, der Christ u. unter Honorius Proconsul in Afrika war; dann eines röm. Martyrers; ferner eines Bischofes von Arezzo in Toskana, welcher 361 den Göttern… …   Herders Conversations-Lexikon

  • Donatus [2] — Donatus, Aelius, Lehrer des Hieronymus, schrieb Scholien zum Terenz u. grammatische Abhandlungen, welche gesammelt viele Jahrh. als lat. Grammatik dienten, weßhalb noch heute ein grober Verstoß gegen grammatikalische Regeln Donatschnitzer heißt.… …   Herders Conversations-Lexikon

  • Donatus [3] — Donatus, von Vesontio oder Besançon, vornehmen Geschlechtes, wurde Schüler Columbans in Lüxeuil, wo er nach der Vertreibung desselben zurückblieb und 624 Bischof von Vesontio, wo er ein Mannskloster stiftete und ein »Commonitorium« für dasselbe… …   Herders Conversations-Lexikon

  • Donatus — The name Donatus can refer to the following people: Contents 1 People 2 Churchmen 3 Saints (in chronological order) 4 Places People …   Wikipedia

  • Donatus — Donat Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Donat est un nom propre qui peut désigner : Sommaire 1 Prénom 2 Saints chrétiens …   Wikipédia en Français

  • Donatus, S. (76) — 76S. Donatus, (7. Aug. al. 7. 22. Juli), ein Bischof von Besançon in Frankreich, war der Sohn des Herzogs Waldelenus (Wandalens) und seiner Gemahlin Flavia, in der Gegend zwischen den Alpen und dem Juragebirg, und wurde von Gott, da seine Eltern… …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»