Callĭclēs

Calliclēs, is, m. (Καλλικλης), ein griech. Maler zur Zeit Alexanders des Gr., Varr. de vit. p. R. 1. fr. 1 K. (bei Charis. 126, 26 K.). Plin. 35, 114.

Callĭclēs, is, m., a character in the Trinummus of Plautus, Plaut. Trin. 4, 2, 114; 4, 4, 2 al.—

A Grecian painter in the time of Alexander the Great, Plin. 35, 10, 37, § 114.—

A Grecian statuary, Plin. 34, 8, 19, § 87.

    Vt, Coniunctio causatiua. Cic. A fin, A celle fin.

\

    Syracusana ciuitas (vt eam potissimum nominem) dedit ipsi statuam. Cic. A fin que, etc.

\

    Quam sis audax (vt alia obliuiscar) hinc omnes intelligere potuerunt. Cic. Sans faire recit du demourant.

\

    Et (vere vt dicam) de te futurum est. Cic. Pour dire vray.

\

    Vt ad pauca redeam, vxorem deduxi domum. Terent. Pour le faire brief ou court.

\

    Vt ita dicam. Quintil. Par maniere de parler, ou de dire.

\

    Mihi suasit vt ad te irem. Plaut. Que j'allasse à toy.

\

    Vt, eleantiae causa aliquando ponitur. Cicero, Inuitus feci, vt L. Flaminium e Senatu eiicerem. Je l'ay mis hors bien envi et contre ma volunté.

\

    Impuratus me ille vt etiam irrideat? Terent. Que ce meschant homme là se mocque de moy? Dict par grand courroux.

\

    Vt non, pro Quin. Cicero, Fieri nullo pacto potest, vt non dicas quid non probes eius a quo dissentias. Que tu ne dies, etc.

\

    Vereor vt non iam ferat quisquam. Quintil. Je crains que personne ne l'endure.

\

    - vt abii abs te, fit forte obuiam Mihi Phormio. Terent. Apres que je m'en fuz parti de toy.

\

    Est annus vt repulsam tulit. Cic. Il y a un an que, etc.

\

    Vt illos de Republica libros edidisti, nihil a te sane postea accepimus. Cic. Depuis que.

\

    Vt regem aequaeuum vidi. Virgil. Incontinent que.

\

    - omnes profecto mulieres Te amant, vt quaeque aspexit. Plaut. Soubdain que chascune t'a regardé.

\

    - vt quisque venerat, Accedebam, Adolescens dicdum quaeso, etc. Terent. A autant, ou A chascun qui venoit, A mesure qu'ils venoyent, ou Selon qu'ils venoyent.

\

    Vt et confestim. Liuius, Vt Hostius cecidit, confestim Romana inclinatur acies. Apres que, etc.

\

    Vt haec audiuit, sic exarsit ad id, etc. Cic. Incontinent qu'il eut ouy ceci, etc.

\

    Vt primum fletu represso loqui posse coepi. Cicero. Tout incontinent que.

\

    Misi cum Tirone plures, quibus singulis, vt quidque accidisset, dares literas. Hirt. Selon qu'il surviendroit, ou à mesure que, etc.

\

    Vt quisque me viderat. Cic. Incontinent que aucun m'avoit veu.

\

    Vt tute es, item censes omnes esse. Plaut. Il te semble que chascun te resemble.

\

    Vt illud incredibile est mortem oblatam esse patri a filio, sic hoc verisimile non est, etc. Cic. Comme c'est chose incroyable, etc.

\

    Vt operum fastigia spectantur, latent fundamenta. Quintil. Tout ainsi comme on, etc.

\

    Vt et Ita, cum superlatiuo, pro Tanto et Quanto. Cicero, Vt quisque optime dicit, ita maxime dicendi difficultatem pertimescit. D'autant plus qu'un chascun parle bien, d'autant plus, etc.

\

    Vt voles esse me, ita ero. Plaut. Je seray tel, que tu vouldras que je soye.

\

    Ita sunt deinde dulces, vt non legantur modo, sed etiam ediscantur. Cic. Si doulces, que non seulement, etc.

\

    Vt res dant sese, ita magni atque humiles sumus. Terent. Selon que les choses s'addonnent, nous, etc.

\

    Vt optime possumus. Quintil. Tout le mieulx que nous povons.

\

    Ei te commendaui, vt diligentissime potui. Cic. Tout le plus diligemment que j'ay peu.

\

    Nec vtique damno, vt qui dixerim esse in omnibus vtilitatis aliquid. Quintil. Veu que j'ay dict, ou Attendu que j'ay dict que, etc.

\

    Vt cum verbis Metuo, vereor, et timeo iunctum, pro NENON sumitur: Metuo vt substet hospes. Terent. Qu'il ne puisse, etc.

\

    Firmae hae vereor vt sint nuptiae. Terent. Qu'elles ne soyent point assez fermes et asseurees.

\

    Timeo vt sustineas. Cic. Que tu ne puisses soustenir.

\

    Scis mea consilia vt tibi credam omnia. Terent. Comment ne t'ay communiqué touts mes secrets.

\

    Credo te audisse vt me circunsteterint. Cic. Comment ils m'ont environné.

\

    Vt apparet. Cic. Comme il semble.

\

    Multum (vt dixi) et diu cogitaui. Cic. Comme j'ay dict.

\

    Eludensque artem (vt ferunt) Agedum, inquit, etc. Liuius. Comme on dict.

\

    Pecunia (vt fama est) ab rege accepta. Liu. Comme le bruit est.

\

    Verum (vt fit) multa saepe imprudentibus imperatoribus vis belli, ac turba molitur. Cic. Comme il advient.

\

    Vt saepe venit. Columel. Comme il advient souvent.

\

    Vt perhibent. Virgil. Comme on dict.

\

    Horum authoritate finitimi adducti (vt sunt Gallorum subita et repentina consilia) eadem de causa, etc. Caesar. Selon le naturel des Gaulois qui sont soubdains à deliberer et prendre conseil et advis des affaires.

\

    Vt mihi rem narras Callicles, nullo modo potest fieri. Plautus. Veu, ou A ce, ou Entendu ce que tu dis.

\

    Vt est hominum genus nimis acutum et suspiciosum. Cic. D'autant que c'est une nation grandement fine et souspeconneuse, ou Comme c'est une, etc.

\

    Vt par est. Cic. Comme il appartient.

\

    Vt potest. Cic. Selon qu'il est possible.

\

    Multae etiam vt in homine Romano literae. Cic. Selon que les Romains ont accoustumé de scavoir.

\

    Erat cum literis Latinis, tum etiam Graecis, vt temporibus illis, satis eruditus. Cic. Selon qu'en ce temps là les gents estoyent scavants, Pour ce temps là.

\

    Orationem salutarem, vt in tali tempore, habuit. Liu. Selon le temps, Eu regard au temps.

\

    Vt populi Romani aetas est, senes: vt Atheniensium secula numerantur, adolescentes debent videri. Cic. Selon le compte, etc.

\

    Nonnihil, vt in tantis malis, est profectum. Cic. Eu esgard aux grands mauls.

\

    Vt nunc est, mansurae videntur. Cic. Selon que les affaires se portent pour le present, ou Selon qu'on ne peult juger pour le present.

\

    Eius negotium sic velim suscipias, vt si esset res mea. Cic. Comme si c'estoit mon propre affaire.

\

    Vt diei tempus est. Terentius. Veu l'heure du jour, Veu l'heure qu'il est.

\

    - rus vt ibat, vt multum forte pluerat, Ingressum fluuium rapidum. Plaut. Ayant beaucoup pleu, Comme il avoit beaucoup pleu.

\

    Vt numerabatur forte argentum. Terent. Ainsi qu'on, ou A l'heure qu'on, ou Lors d'adventure qu'on comptoit l'argent.

\

    Vt mea memoria est. Cic. Selon qu'il m'en peult souvenir.

\

    Vt Dicaearcho visum est. Cic. Selon l'opinion de Dicearchus.

\

    Vt in quoque erat authoritatis plurimum. Cic. Selon qu'ils avoyent credit et estoyent estimez.

\

    Vt vales? Plaut. Comment te portes tu?

\

    Vt, pro Quam, vel O quam, admiratiue. Cic. Vt ille tum humilis, vt demissus erat! vt ipse etiam sibi, non iis solum qui aderant, displicebat! O que, etc.

\

    Vt praeter spem euenit! Terent. O que la chose est bien advenue autrement que je ne pensoye!

\

    Vt falsus animi est! Terent. O qu'il est abusé!

\

    Vt omnia contra opinionem acciderent, tamen multo se plurimum nauibus posse prospiciebant. Caes. Ja soit que, ou Encore que, ou Posé que tout veint au rebours, et tout autrement qu'on n'espere, toutesfois, etc.

\

    Vt enim quaeras omnia, quomodo Graeci ineptum appellent, non reperies. Cic. Ja soit que, etc.

\

    Verum vt ita sit, tamen, etc. Cic. Pren le cas qu'ainsi soit, toutesfois, etc.

\

    Vt alia non sint, certe ne lassescat fortuna, metus est. Plin. Prenez encore qu'il n'y en ait point d'autres, Certes si est il à craindre que, etc.

\

    Vt pro Vtinam. Terentius, Vt te omnes equidem di, deaeque perdiunt. Que je prie à Dieu qu'il, etc.

\

    Quod plerique omnes faciunt adolescentuli, Vt animum ad aliquod studium adiungant. Terent. A scavoir d'appliquer, ou C'est à scavoir d'appliquer leur esprit, etc.

\

    Iam vt in limine, iam vt intra limen auditur. Plin. iun. Comme s'il estoit à l'entree, etc.

\

    Tum illa, vt consuetum facile amorem cerneres, Reiecit se in eum flens, quam familiariter! Terent. Tellement qu'il estoit facile à veoir et congnoistre, etc.

\

    Est autem oratio scripta elegantissime sententiis, verbis, vt nihil possit vltra. Cic. Tellement qu'il n'est possible de mieulx.

\

    Operam vt det. PA. dabit. Plaut. Pourveu qu'il m'aide.

\

    Verum, vt omnes dii adiuuent, cum decimo. Cic. A tout rompre, Au plus hault, Au mieulx faire, Au mieulx aller, Au mieulx venir.

\

    Vt maxime. Columel. Pour le plus.

\

    Domus celebratur ita vt quum maxime. Cic. Autant que jamais, Aussi fort qu'elle estoit du temps qu'elle estoit la plus hantee.

\

    Vt multum. Martial. Pour le plus.

\

    Tribus vt plurimum bonitatibus distat. Plin. Pour le plus.

\

    Vt qui. Comme estants tels qui, etc. Colum. Concepta diutius in partum adolescunt, vt quae peracto anno mense tertiodecimo vix eduntur.

\

    Vt ne addam quod sine sumptu ingenuam, liberalem nactus es. Terent. Sans ce qu'il soit besoing de dire, etc.

\

    Vt ne. Plaut. A fin que ne.

\

    Licet laudem fortunam, tamen vt ne Salutem culpem. Plaut. Toutesfois c'est sans blasmer Salus.

\

    Vt ne id videam, misera huc effugi foras. Terent. A fin que je ne voye, etc.

\

    Ita velim, vt nequid properes. Cic. Je vouldroye bien que tu ne te hastasses point en rien.

\

    Vt ne longius abeam, declarat ista ascriptio esse aliquid. Cic. Sans aller plus loing.

\

    Vt iis quae habeant, modice et scienter vtantur, et vt ne dedeceat. Cic. A fin qu'il ne messiece.

\

    Vt quid? Liu. Cic. Pourquoy?

\

    Vtvt. Plaut. Comment qu'il en soit.

\

    - iam istuc gaudeo, Vtvt erga me merita. Plaut. Quelque mal qu'elle m'ait faict.

\

    Vtvt est, non ibo tamen. Plaut. Comment qu'il en soit.

\

    Vtvt erat, mansum tamen oportuit. Terent. Comment qu'il en fust.

\

    Vtvt erant alia, illi certe, quae nunc domi tuae est, consuleres. Terent. Quoy qu'il en fust des autres.

\

    Vtvt haec sunt facta. Terent. En quelque maniere que ces choses soyent faictes.

\

    Rem patri, vtvt erat gesta, indicauit. Terent. Tout en la sorte et maniere que la chose avoit esté faicte.

1. concitātus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (concito), an-, aufgeregt, I) in rührige Bewegung gesetzt, angetrieben, rührig, beschleunigt, schleunig, hastig (Ggstz. tardus), a) übh.: haud paulo concitatiore cursu quam secutus erat fugiens, Liv.: caeli conversio est concitatior, Cic. – v. leb. Wesen, c. sequentium agmen, der andrängende, Curt.: concitato equo ad hostem vehi, auf den Feind lossprengen, Nep.: concitato equo in alqm impetum facere od. in medium hostium agmen irrumpere, Val. Max.: quam concitatissimos equos immittere, im gestrecktesten Laufe-, im Galopp ansprengen, Liv. – b) v. Gebärde u. Stimme, erregt, heftig, laut (Ggstz. remissus), concitatissimus corporis motus, Quint.: modos pronuntiationis plus iusto concitatos revocare (Ggstz. nimis remissos excitare), Val. Max.: erectā et concitatā voce (Ggstz. summissā et contractā voce), Quint. – accidens concitatior clamor, Liv. – II) innerlich aufgeregt, a) gemütlich, leidenschaftlich, heftig (Ggstz. remissus, lenis, mitis), animus c. (Ggstz. remissus a.), Quint.: pater c. (Ggstz. lenis p.), Quint.: affectus concitati (Ggstz. remissi, mites atque compositi, flebiles), Quint.: mores (equi), qui sunt ex placido concitati et ex concitato mitissimi, Col.: concitatissima est in mortem rabies, si etc., Sen. rhet. – b) geistig, v. der Rede u. übtr. v. Redner, erregt, lebhaft, schwungvoll, c. semper ora-

————

tio, Quint.: Lucanus ardens et c., Quint.: Callicles adhuc concitatior, Quint.

————————

2. concitātus, Abl. ū, m. (concito), die Aufregung, Sidon. carm. 23, 366.

ăd-huc, adv.

Prop., of place, to this place, hitherto, thus far (designating the limit, inclusive of the whole space traversed: hence often joined with usque; cf.

ad, A. 1. B.): conveniunt adhuc utriusque verba,

thus far, to this point, the statements of both agree, Plaut. Truc. 4, 3, 20:

adhuc ea dixi, causa cur Zenoni non fuisset,

Cic. Fin. 4, 16, 44; cf. Auct. Her. 1, 9, 16:

his oris, quas angulo Baeticae adhuc usque perstrinximus,

Mel. 3, 6, 1.—Hence, in the desig. of measure or degree, so far, to such a degree:

et ipse Caesar erat adhuc impudens, qui exercitum et provinciam invito senatu teneret,

Cic. Fam. 16, 11, 4; so Liv. 21, 18, 4; Quint. 2, 19, 2; 8, 5, 20.—More frequently,

Transf.

Of time, until now, hitherto, as yet (designating the limit, together with the period already passed; cf.

ad, 1. B.): res adhuc quidem hercle in tuto est,

Plaut. Merc. 2, 3, 48:

celabitur itidem ut celata adhuc est,

Ter. Phorm. 4, 3, 20:

sicut adhuc fecerunt, speculabuntur,

Cic. Cat. 1, 2, 6:

ille vidit non modo, quot fuissent adhuc philosophorum de summo bono, sed quot omnino esse possent sententiae,

id. Fin. 5, 6, 16:

haec adhuc (sc. acta sunt): sed ad praeterita revertamur,

id. Att. 5, 20; so ib. 3, 14 fin.; 5, 17, 46; id. Agr. 3, 1, 1:

Britanni, qui adhuc pugnae expertes,

Tac. Agr. 37; so Curt. 7, 7, 8 al.—With usque or semper:

usque adhuc actum est probe,

Plaut. Mil. 2, 6, 107; so id. Ps. 4, 7, 14; Ter. And. 1, 5, 27; id. Ad. 4, 4, 23; 5, 4, 5; id. Hec. 4, 1, 29; Cic. Rep. 2, 20:

quod adhuc semper tacui et tacendum putavi,

Cic. de Or. 1, 26, 119.—With dum in subordinate propositions, for the purpose of more accurate desig. of time:

quae adhuc te carens, dum hic fui, sustentabam,

what I have endured during the whole time that I have been here, until now, Plaut. Capt. 5, 1, 4:

adhuc dum mihi nullo loco deesse vis, numquam te confirmare potuisti,

Cic. Fam. 16, 4; so ib. 18.—Hence the adverbial expression (occurring once in Plautus): adhuc locorum, until now, hitherto: ut adhuc locorum feci, faciam sedulo, Capt. 2, 3, 25.— Adhuc denotes not merely a limitation of time in the present, but also, though more rarely, like usque eo and ad id tempus, and the Engl. as yet, in the past:

adhuc haec erant, ad reliqua alacri tendebamus animo,

Cic. Div. 2, 2, 4:

Abraham vero adhuc stabat,

Vulg. Gen. 18, 22:

unam adhuc a te epistulam acceperam,

Cic. Att. 7, 2:

cum adhuc sustinuisset multos dies,

Vulg. Act. 18, 18:

scripsi etiam illud quodam in libello... disertos me cognōsse nonnullos, eloquentem adhuc neminem,

id. de Or. 1, 21:

una adhuc victoria Carus Metius censebatur,

Tac. Agr. 45.—

Adhuc non, or neque adhuc, not as yet, not to this time: nihil adhuc, nothing as yet, or not at all as yet: numquam adhuc, never as yet, never yet:

cupidissimi veniendi maximis injuriis affecti, adhuc non venerunt,

Cic. Verr. 2, 2, 27, 65:

me adhuc non legisse turpe utrique nostrum est,

id. Fam. 7, 24, 7; so id. 3, 8, 25; 6, 14; 14, 6, 2; Mart. 7, 89, 10:

cui neque fulgor adhuc nec dum sua forma recessit,

Verg. A. 11, 70:

nihil adhuc peccavit etiam,

Plaut. Pers. 4, 4, 78:

nihil adhuc est, quod vereare,

Ter. Heaut. 1, 2, 1:

sed quod quaeris, quando, qua, quo, nihil adhuc scimus,

Cic. Fam. 9, 7, 4; so 9, 17, 7; Caes. B. C. 3, 57; Nep. Milt. 5:

numquam etiam quicquam adhuc verborum est prolocutus perperam,

Plaut. Am. 1, 1, 92; cf. id. Capt. 5, 2, 7.—

For etiam nunc, yet, still; to denote continuance (apparently not used by Cic.):

stertis adhuc?

are you still snoring? Pers. 3, 58;

adhuc tranquilla res est,

it is still quiet, Ter. Ph. 3, 1, 15; so id. Ad. 1, 2, 42:

Ephesi regem est consecutus fluctuantem adhuc animo,

Liv. 33, 49, 7; so 21, 43, 14; Tac. A. 1, 8, 17; id. H. 2, 44, 73; 4, 17; id. Germ. 28; Suet. Aug. 56, 69; Plin. Ep. 4, 13, 1; Curt. 8, 6, 18: quinque satis fuerant; nam sex septemve libelli est nimium: quid adhuc ludere, Musa, juvat? why play still, still more, or further? Mart. 8, 3; so id. 4, 91.—

Hence also to denote that a thing is still remaining or existing:

at in veterum comicorum adhuc libris invenio,

I yet find in the old comic poets, Quint. 1, 7, 22:

quippe tres adhuc legiones erant,

were still left, Tac. H. 3, 9; so id. G. 34; id. Ann. 2, 26; Mart. 7, 44, 1.—With vb. omitted:

si quis adhuc precibus locus, exue mentem,

Verg. A. 4, 319.—

To denote that a thing has only reached a certain point, now first, just now: cum adhuc ( now for the first time) naso odos obsecutus es meo, da vicissim meo gutturi gaudium, Plaut. Curc. 1, 2, 9:

gangraenam vero, si nondum plane tenet, sed adhuc incipit, curare non difficillimum est,

Cels. 5, 26, 34; so Mart. 13, 102.—Hence, with deinde or aliquando following:

quam concedis adhuc artem omnino non esse, sed aliquando,

Cic. de Or. 1, 58, 246:

senatus priusquam edicto convocaretur ad curiam concurrit, obseratisque adhuc foribus, deinde apertis, tantas mortuo gratias agit, etc.,

Suet. Tit. 11; so Tac. A. 11, 23.—

To denote that a thing had reached a certain limit before another thing happened (in prose only after Livy), still, yet, while yet:

inconditam multitudinem adhuc disjecit,

he dispersed the multitude while yet unarranged, Tac. A. 3, 42.—

For etiam, insuper, praeterea, to denote that a thing occurs beside or along with another (belonging perhaps only to popular language, hence once in Plaut., and to the post-Aug. per.), besides, further, moreover:

addam minam adhuc istic postea,

Plaut. Truc. 5, 18:

unam rem adhuc adiciam,

Sen. Q. N. 4, 8:

sunt adhuc aliquae non omittendae in auro differentiae,

Plin. 33, 2, 10, § 37; so Quint. 2, 21, 6; 9, 4, 34; Val. Fl. 8, 429; Tac. A. 1, 17; id. Agr. 29; ib. 33; Flor. 1, 13, 17; Vulg. Amos, 4, 7; ib. Joan. 16, 12; ib. Heb. 11, 32.—

In later Lat. adhuc is used like etiam in the Cic. per., = eti, yet, still, for the sake of emphasis in comparisons; then, if it cnhances the comparative, it stands before it; but follows it, if that which the comp. expresses is added by way of augmentation; as, he has done a still greater thing, and he has still done a greater thing (this is the view of Hand, Turs. I. p. 166):

tum Callicles adhuc concitatior,

Quint. 2, 15, 28:

adhuc difficilior observatio est per tenores,

id. 1, 5, 22:

si marmor illi (Phidiae), si adhuc viliorem materiem obtulisses, fecisset, etc.,

Sen. Ep. 85, 34:

adhuc diligentius,

Plin. 18, 4: cui gloriae amplior [p. 36] adhuc ex opportunitate cumulus accessit, Suet. Tib. 17:

Di faveant, majora adhuc restant,

Curt. 9, 6, 23; so Quint. 10, 1, 99; Tac. G. 19; Suet. Ner. 10.

Adhuc sometimes = adeo, even (in the connection, et adhuc, -que adhuc; v. adeo, II.).

Ita res successit meliusque adhuc, Plaut. Bacch. 4, 9, 18:

Tellurem Nymphasque et adhuc ignota precatur flumina,

Verg. A. 7, 137:

Nil parvum sapias et adhuc sublimia cures,

Hor. Ep. 1, 12, 15; so ib. 2, 2, 114; Liv. 22, 49, 10; Sen. Ep. 49, 4.—

Absol.:

gens non astuta nec callida aperit adhuc secreta pectoris licentiā joci,

Tac. G. 22:

cetera similes Batavis, nisi quod ipso adhuc terrae suae solo et caelo acrius animantur,

ib. 29, 3 (cf.: ipse adeo under adeo, II., and at the end); so Stat. S. 1, 2, 55.—See more upon this word, Hand, Turs. I. pp. 156-167.

sălūs, ūtis (archaic gen. SALVTES, on a clay vessel, v. Ritschl de Fictilibus Litteratis, Berol, 1853, p. 18, n. 5; cf. APOLONES, from Apollo; dat. SALVTEI, Corp. Inscr. Lat. 587), f. [root sar, to guard, whence servus, servare, salvus, sollus; cf. Gr. holos, entire], a being safe and sound; a sound or whole condition, health, welfare, prosperity, preservation, safety, deliverance, etc. (very freq. and class.: cf.: valetudo, sanitas).

Lit.

In gen.: Mars pater te precor, pastores pecuaque salva servassis duisque bonam salutem valetudinemque mihi domo familiaeque nostrae, an old form of prayer in Cato, R. R. 141, 3; cf. Varr. R. R. 1, 2, 27; so,

too, the religious formula for asking protection: quod cum salute ejus fiat,

and may it do him good, Ter. Ad. 4, 1, 3;

and in the same sense: bonā salute,

Cato, R. R. 4 fin.:

adhuc quae assolent quaeque oportet Signa esse ad salutem, omnia huic (puero recens nato) esse video,

Ter. And. 3, 2, 2:

aegrorum salutem ab Aesculapio datam,

Cic. N. D. 3, 38, 91:

qui etiam medicis suis non ad salutem, sed ad necem utatur,

id. Har. Resp. 16, 35:

me confectum consularibus volneribus consulari medicinā ad salutem reduceret,

id. Red. Quir. 6, 15:

firmā potiri salute,

Ov. H. 20, [p. 1622] 179:

salute nostrā atque urbe captā Domum reduco integrum omnem exercitum,

in good health, well, Plaut. Bacch. 4, 9, 147:

mater redit suā salute ac familiae maximā,

in excellent health, id. Merc. 4, 5, 9:

salute nostrum socium,

id. Men. 1, 2, 25:

salute horiae,

uninjured, id. Rud. 4, 2, 5:

in optimorum consiliis posita est civitatium salus,

Cic. Rep. 1, 34, 51; cf.:

tu eris unus, in quo nitatur civitatis salus,

id. ib. 6, 12, 12;

2, 23, 43: juris, libertatis, fortunarum suarum salus in istius damnatione consistit,

id. Verr. 2, 2, 6, § 16:

neque enim salus ulla rei publicae major reperiri potest, quam, etc.,

id. ib. 2, 1, 2, § 4; Plaut. As. 3, 3, 127:

spem teneo, salutem amisi,

id. Merc. 3, 4, 6 sq.; id. Capt. 3, 3, 3; cf.:

cujus aures clausae veritati sunt, hujus salus desperanda est,

Cic. Lael. 24, 90:

nisi quae mihi in te'st, haud tibi est in me salus,

a means of safety, help, assistance, Plaut. Ps. 1, 1, 69:

fer amanti ero salutem,

id. As. 3, 3, 82; cf.:

cum opem indigentibus salutemque ferres,

Cic. Fin. 2, 35, 118; id. Mur. 13, 28: dicet fortasse Dignitatis halis:

saluti, si me amas, consule,

id. Att. 2, 19, 1:

is est nimirum Soter, qui salutem dedit,

has furnished safety, id. Verr. 2, 2, 63, § 154:

dare salutem, liberare periculis, etc.,

id. de Or. 1, 8, 32:

saluti quod tibi esse censeo, id consuadeo,

Plaut. Merc. 1, 2, 35; so,

saluti esse alicui,

Cic. Rep. 1, 1, 1; id. de Or. 2, 49, 200 al.;

for which: nosse omnia haec, salus est adulescentulis,

Ter. Eun. 5, 4, 18:

diffisus suae omniumque saluti,

Caes. B. G. 6, 38:

nec in fugā salus ulla ostendebatur,

Liv. 30, 8:

una est salus,

id. 7, 35:

una salus victis nullam sperare salutem,

Verg. A. 2, 354; cf. id. ib. 5, 174; 6, 96; Ov. Tr. 3, 3, 4; 5, 7, 3; id. P. 3, 7, 23; 4, 14, 5; id. M. 3, 648; Luc. 2, 221. —Freq. in Plaut. as a term of endearment, my life, my love:

quid agis, mea salus?

Plaut. Cas. 4, 3, 3:

o salute meā salus salubrior,

id. Cist. 3, 13; id. Bacch. 4, 8, 38; id. Poen. 1, 2, 153; 1, 2, 176; id. Rud. 3, 3, 17. —

In partic., a wish for one ' s welfare (expressed by word of mouth or in writing), a greeting, salute, salutation: Ly. Charmidem Lysiteles salutat. Ca. Non ego sum salutis dignus? Ly. Immo salve Callicles, Plaut. Trin. 5, 2, 29:

venienti des salutem atque osculum,

id. Ep. 4, 2, 2:

quin tu primum salutem reddis quam dedi?

id. Bacch. 2, 3, 11: Sy. Responde, quod rogo. Ba. Eho, an non prius salutas? Sy. Nulla est mihi salus dataria, id. Ps. 4, 2, 13: Pe. Salva sis. Ph. Salutem accipio mihi et meis, id. Ep. 4, 1, 21:

advenientem peregre herum suum Salva impertit salute servus Epidicus,

id. Ep. 1, 2, 24; cf. Ter. Eun. 2, 2, 39; for which: impertit salutem plurimam et plenissimam, Lucil. ap. Non. 472, 16:

Terentia impertit tibi multam salutem,

Cic. Att. 2, 12, 3:

salutem dicere alicui,

Plaut. Capt. 2, 3, 29:

multam, plurimam salutem dicere alicui,

id. Curc. 3, 51; 3, 61:

Cicero tibi salutem plurimam dicit,

Cic. Fam. 14, 7, 3:

tu Atticae salutem dices,

id. Att. 14, 19, 6;

and so at the beginning of a letter: salutem dicit Toxilo Timarchides Et familiae omni. Si valetis gaudeo, etc.,

Plaut. Pers. 4, 3, 32;

usually abbreviated S. D. (salutem dicit), S. D. M. (salutem dicit multam), S. D. P. (salutem dicit plurimam), v. the superscriptions of Cicero's letters. Freq., also, elliptically, without dicit: Anacharsis Hannoni salutem,

Cic. Tusc. 5, 32, 90 (abbreviated, e. g. Cicero Attico S., v. the letters of Cicero and Pliny):

Dionysio plurimam salutem,

id. Att. 4, 18, 3:

Atticae plurimam salutem,

id. ib. 14, 20, 5:

salutem reddere,

to return a greeting, Plaut. Bacch. 2, 3, 11; Liv. 9, 6, 12; Tac. A. 4, 60: salutem mittere per aliquem, to send a greeting:

mihi dulcis salus visa est per te missa ab illā,

Cic. Att. 16, 3, 6; Ov. H. 4, 1; 16, 1.—An unusual expression is, salutem dicere alicui, in the sense of to bid one farewell:

ego vero multam salutem et foro dicam et curiae, vivamque tecum multum, etc.,

Cic. Fam. 7, 32, 2:

salute acceptā redditāque,

Liv. 7, 5:

salute datā redditāque,

id. 3, 26:

salutem tibi ab sodali nuntio,

I bring, deliver, Plaut. Bacch. 2, 2, 10; so,

nuntiare salutem alicui,

id. Curc. 4, 2, 38; id. Men. prol. 1; cf.:

salutem verbis tuis mihi nuntiarat,

Cic. Fam. 7, 14, 1:

salutem tibi plurimam ascribit et Tulliola, deliciae nostrae,

adds, joins in, id. Att. 1, 5, 9; 5, 20, 9.—In a humorous equivoque: As. Salve. St. Satis mihi est tuae salutis, nihil moror, sat salveo;

Aegrotare malim, quam esse tuā salute sanior,

Plaut. Truc. 2, 2, 4 sq.; id. Ps. 1, 1, 41 sq.—

Salvation, deliverance from sin and its penalties (eccl. Lat.):

verbum salutis,

Vulg. Act. 13, 26; id. Rom. 10, 1; 13, 11.—

Salus, personified, a Roman divinity, whose temple stood on one of the summits of the Quirinalis (v. Salutaris):

ego tibi nunc sum summus Juppiter, Idem ego sum Salus, Fortuna, etc.,

Plaut. Capt. 4, 2, 84; id. As. 3, 3, 123; 3, 3, 137; id. Cist. 4, 2, 76; id. Merc. 5, 2, 26; Varr. L. L. 5, §§ 51 and 74 Müll.; Liv. 9, 43 fin.; 10, 1 fin.; 40, 37; Val. Max. 8, 14, 6:

augurium Salutis (instituted for the welfare of the State),

Cic. Div. 1, 47, 105; id. Leg. 2, 11, 28; Suet. Aug. 31; Tac. A. 12, 23.—In a lusus verbb., alluding to the literal meaning of the name:

nec Salus nobis saluti jam esse, si cupiat, potest,

Plaut. Most. 2, 1, 4:

at vos Salus servassit,

id. Cist. 4, 2, 76:

neque jam Salus servare, si volt, me potest,

id. Capt. 3, 3, 14; Ter. Ad. 4, 7, 43; cf.:

Salus ipsa virorum fortium innocentiam tueri non potest,

Cic. Font. 6, 11, § 21.

salvĕo, ēre, v. n. [salvus].

To be well, or in good health; so in the verb. finit. only once in a lusus verbb. with the foll.; v. II. 1. fin. —

In partic., as a term of salutation.

Salve, salveto, salvete, God save you; how are you? I hope you are well; and, salvere jubeo, I bid you good-day, goodday, welcome, etc. (very freq. and class.; cf.: haveo, valeo): Ly. Charmidem Lysiteles salutat. Ca. Non ego sum salutis dignus? Ly. Immo salve, Callicles, Plaut. Trin. 5, 2, 29: Ph. Curculio exoptate, salve. Cu. Salve. Ph. Salvum gaudeo te advenire, id. Curc. 2, 3, 27: Cr. O Mysis, salve. My. Salvus sis, Crito, Ter. And. 4, 5, 7: He. Ergasile, salve. Er. Di te bene ament, Hegio, Plaut. Capt. 1, 2, 35: Am. Salve, adulescens. Sc. Et tu multum salveto, adulescentula, id. Rud. 2, 4, 3: Pl. Pater, salveto, amboque adeo. Dac. Salvos sies, id. ib. 1, 2, 15: Le. Gymnasium flagri, salveto. Li. Quid agis, custos carceris? id. As. 2, 2, 31; cf. id. Curc. 2, 1, 19:

accessi ad adulescentes in foro: Salvete, inquam, etc.,

id. Capt. 3, 1, 19:

salvete, Athenae, te video libens,

id. Stich. 5, 2, 1:

salvete, fures maritimi,

id. Rud. 2, 2, 5:

ibo advorsum... Jubeo te salvere voce summā,

id. As. 2, 2, 30:

salvere jussi,

id. ib. 2, 4, 4:

jusseram salvere te,

id. Curc. 4, 4, 4: Dionysium jube salvere, greet (for me), Cic. Att. 4, 14, 2; cf.:

Alexin salvere jubeas velim,

id. ib. 7, 7, 7:

salvere jubet prior,

Hor. Ep. 1, 7, 66:

regem parentemque urbis Romanae salvere omnes jubent,

Liv. 1, 16.—Hence, also, once, salvebis, i. e. you are saluted:

salvebis a meo Cicerone,

Cic. Att. 6, 2, 10.—Of a salutation, i. e. adoration of a divinity:

salve, vera Jovis proles (sc. Hercules),

Verg. A. 8, 301.— Poet., in a solemn address to any revered object:

salve, magna parens frugum, Saturnia tellus,

Verg. G. 2, 173; Hor. C. 1, 32, 15:

o salve Lapithaeae gloria gentis,

Ov. M. 12, 530:

salve, laeta dies,

id. F. 1, 87.—Also on one's sneezing, God bless you! Giton ter continuo sternutavit... Eumolpus salvere Gitona jubet, Petr. 98, 4. —In a lusus verbb. alluding to the prim. signif.: Ph. Salve. Le. Egon' salva sim, quae siti sicca sum? Plaut. Curc. 1, 2, 26; cf. infra, 2.—With a similar allusion, in the verb. finit.: As. Salve. St. Sat mihi'st tuae salutis, nihil moror, sat salveo;

Aegrotare malim, quam esse tuā salute sanior,

Plaut. Truc. 2, 2, 4 sq. —

Sometimes with vale, in taking leave, farewell, goodby, adieu:

vale atque salve,

Plaut. Capt. 3, 5, 86; cf.:

vale, salve,

Cic. Fam. 16, 9, 4:

salveto tu, tu vale,

Plaut. Men. 5, 9, 17;

in reply to salvus sis,

id. Stich. 2, 1, 44.— Hence, also, in bidding farewell to the dead: ideo mortuis Salve et Vale dici, non quod aut valere aut salvi esse possunt, sed quod ab his recedimus, eos numquam visuri, Varr. ap. Serv. Verg. A. 11, 97:

salve aeternum mihi, maxime Palla, Aeternumque vale,

Verg. A. 11, 97; cf.

, in imitation: salve supremum, senior mitissime patrum, Supremumque vale,

Stat. S. 3, 3, 208; Inscr. Orell. 4747.—In allusion to the literal signif. (v. supra): Ar. Salve. Ph. Salvere me jubes, quoi tu abiens affers morbum, Plaut. As. 3, 3, 3.