Перевод: с английского на албанский

с албанского на английский

100

  • 1 activists

    aktivistë

    English-Albanian dictionary > activists

  • 2 abitazione

    n. 1) banim. 2) banese.

    Dizionario albanese-italiano e italiano-albanese > abitazione

  • 3 CPU

    [si:pi:ju:] shkurtim për Central Processing Unit - njësi qendrore e procesimit (përpunimit) e cila quhet procesor apo mikroprocesor. Procesori është një tërësi e qarqeve të integruara elektronike (çip). Procesori (apo mikroprocesori) paraqet "trurin e komjuterit" dhe nga një herë quhet edhe njësi procesore qëndrore CPU. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.
    PROCESORI
    Procesori (apo mikroprocesori) paraqet “trurin e kompjuterit” dhe nga një herë quhet edhe njësi procesore qëndrore CPU ( Central Processing Unit). Procesori përposë në kompjuter, përdoret edhe në orët digjitale, në televizor, pajisjet audivizuele, instrumente matëse, në kalkulatorët e xhepit etj. Procesori është i vendosur në një pllakzë të hollë siliciumi me të gjitha komponentet e tij e që janë:
    ● Njësia e adresave AU ( Adressing Unit);
    ● Njësia ekzekutive EU ( Execution Unit);
    ● Njësia e instruksioneve IU ( Instruction Unit);
    ● Njësia e magjistrales BU ( Bus Unit) etj.
    Nga procesori del magjistralja e adresave ( Adress Bus) dhe magjistralja e të dhënave ( Daten Bus). Komponentet e procesorit përmbajnë me qinda mijë tranzistorë të lidhur në qarqet e integruara elektrike të cilët i formojnë njësitë e kujtesës. Procesorët, pa dallim, punojnë në parimin e sistemit binar të numrave, ku numrave logjik 0 dhe 1 u korrespondojnë tensionet elektrike prej 0 dhe 5 volt (tani edhe 3,3 V). Procesori i ka disa detyra:
    * Përpunimi i të dhënave është detyra themelore e procesorit (njësisë procesore qëndrore) nga dhe është emërtuar. Me përpunimin e të dhënave nënkuptohen veprimet logjike dhe matematike me të gjitha veprimet tjera përcjellëse, siç janë p. sh. operacionet e ndërlikuara matematikore, renditja e të dhënave sipas kritereve të caktuara, përshkrimi, kopjimi, bartja, arkivimi i të dhënave etj.
    * Mbikqyrja dhe harmonizimi i veprimeve të sistemit është detyra tjetër themelore e procesorit. Gjatë punës së kompjuterit vihen dhe hiqen, sipas nevojes, pajisje të ndryshme, disa nga ato punojnë në të njëjtën kohë, prandaj harmonizimi i veprimeve të tyre është më se i domosdoshëm.
    Vetia themelore e një procesori është fuqia e tij me të cilën nënkuptohet aftësia që të kryejë sa më shumë veprime në përpunimin e të dhënave. Në fuqinë e një procesori të caktuar ndikojnë disa faktorë, ndër të cilët janë:
    ● Kapaciteti i procesorit;
    ● Shpejtësia e procesorit;
    ● Takti i procesorit;
    ● Frekuenca e takt gjeneratorit;
    ● Arkitektura e ndërtimit të vetë procesorit.
    Takti i procesorit është njëri ndër faktorët më me rëndësi që ndikon në fuqinë e tij. Në kompjuter është e ndërtuar një fare "ore" e quajtur gjenerator i taktit. Përpunimi i të dhënave në procesor bëhet në takte. Një veprim i caktuar në përpunimin e të dhënave kryhet brenda një takti.
    Frekuenca e taktit e procesorit paraqet numrin e takteve të bërë nga ana e takt gjeneratorit në njësinë e kohës. Veprimet në procesor, siç u tha më sipër, kryhen në takte të caktuara. Kryerja e një veprimi bëhet brenda një takti. Sa më i madh të jetë numri i takteve në ketë njësi, aq më e shpejtë dhe më e fuqishme do të jetë ajo. Kjo frekuencë shprehet në njësinë MHz. Koha e zgjatjes së një takti është e barabartë me vlerën reciproke të frekuencës.
    Procesori që nga krijimi i tij i parë gjithënjë është përsosur dhe vazhdon të përsoset. Ka filluar p.sh. me 25 000 tranzistorë, me frekuencë 0,25 MHz, me magjistrale 4 bitëshe në vitin 1992 e sot prodhohen me 3 100 000 tranzistorë e më shumë, me frekuence 330 MHz, me magjistrale 64 bitëshe. Këtë zhvillim të hovshëm më së miri mund ta përcjellni me ndihmën e tabelës vijuese të procesorëve të Intelit.
    Simboli.........Numri i tranzistorëve.....Frekuenca MH.....Magjistralja bit.....Viti i prodhimit
    4004............................25 000..................0,25....................4.......................1972
    8088............................80 000..................4,77....................8.......................1978
    80286.........................130 000................12.......................16.......................1982
    80386DX.....................275 000................33.......................32.......................1989
    80486DX..................1 200 000................50.......................32.......................1991
    Pentium...................3 100 000..............100........................32......................1992
    Pentium II.......Më se 3 100 000............. 300........................32......................1998
    Pentium III......Më se 3 100 000..............400........................32......................1999
    Pentium IV......Më se 3 100 000..............500........................32......................1999
    Kapaciteti i procesorit paraqet madhësinë e fjalës procesorike që mund ta përpunojë përnjëheri procesori. Fjala procesorike paraqet numrin e bitëve që mund t'i përpunojë procesori brenda një takti që është faktori tjetër me rëndësi, i cili përcakton fuqinë e procesorit. Procesorët e pare kanë mundur ta përpunojnë në një takt fjalën procesorike prej 8 bitë, prandaj janë 8 bitësh; procesorët e llojit 80286 kanë mundur ta përpunojnë brenda një takti fjalën procesorike prej 16 bitë, prandaj janë 16 bitësh; procesorët e llojit 80386 dhe 80486 kanë mundur ta përpunojnë brenda një takti tjalen procesorike prej 32 bitë, prandaj janë 32 bitësh dhe procesori pentium (80586) mund ta përpunojë në një takt fjalën procesorike prej 64 bitë, prandaj është 64 bitësh.
    Sa i takon prodhuesit, sot procesorë prodhojnë disa firma me fame botërore siç janë: Intel, AMD, Cyrix dhe IBM.
    Shpejtësia e procesorit paraqet numrin e instrukcioneve që ai mund ta përpunojë në njësinë e kohës. Njësia ndërkombëtare e shpejtësisë së procesorit është milion instrukcione në sekondë, simboli MIPS ( Milion Instructions Per Second). Sot prodhohen PC që kanë procesorë me shpejtësi të përpunimit të instrukcioneve prej nga disa kilomipsa (kMIPS).
    Kooprocesorët janë procesorë të posaçëm, të cilët montohen në pllakëzën amë me qëllim të kryerjes së operacioneve të ndryshme matematikore, me ç'rast e çlirojnë procesorin kryesor për veprime tjera. Simbolet e kooprocesorëve bazohen në simbolet e procesorëve kryesorë, kështu që procesorit 8 bitësh, 8086, i korrespondon kooprocesori, 8087; procesorit 16 bitësh 80186 i korrespondon kooprocesori 80187; procesorit 16 bitësh, 80286, i korrespondon kooprocesori 80287; procesorit 32 bitësh, 80386, i korrespondon kooprocesori 80387 dhe procesorit 32 bitësh, 80486, i korrespondon kooprocesori 80487. Pentiumi nuk ka kooprocesor të ndarë, pasi vetë i kryen edhe kalkulimet matematikore.
    Njësia kontrolluese është një pjesë e pllakzës amë e cila ka për detyrë që t'i kotrollojë punën e veprimet e procesorit. Kjo njësi e njeh çdo program, kujdeset që ai të realizohet dhe pas kryerjes së tij të kujdeset për programet apo komandat tjera deri sa të kryhen të gjitha kërkesat e dërguara. Po ashtu kjo njësi kujdeset edhe për përcjelljen e të dhënave në printer apo ndonjë njësi tjetër periterike.
    Disk kontrolleri ( Disk Controller) është një kartelë me detyrë që të bëjë kontrollimin e komunikimit të kompjuterit me ngasësit e disketave, diskut dhe CD-ROM-it. Secila njësi e diskut, disketës apo CD-ROM-it e ka kontrollerin e vetë. Sot përdoren shumë lloje të këtyre kontrolluesëve sikurse janë IDE, EISA etj.
    Kartelat hyrëse/dalëse ( Input/Output - I/O card) mundësojnë lidhjen serike apo paralele të pajisjeve periferike me njësinë qëndrore. Dallojmë kartelat hyrëse për miun, modemin, tastierën, skenerin, monitorin, printerin, ploterin etj.
    Magjistralja ( Bus) është një farë "kanali" i përbërë prej një tërsie përçuesish nëpër të cilët kalojnë informatat brenda strukturës së procesorit apo nga procesori kah komponentet tjera të kompjuterit. Duke patur parasysh se frekuenca e taktit të procesorëve bashkëkohorë dita ditës zmadhohet, atëherë magjistralja paraqet një fyt të ngusht në punën e kompjuterit, për shkak se të dhënat e përpunuara nuk mund të barten në harmoni me shpejtësinë e përpunimit të tyre në procesor, prandaj nuk shfrytëzohet fuqia e procesorit dhe kompjuteri bëhet i ngadalshëm. Sot ekziston numër i konsiderueshëm i magjistraleve, por çmimi i tyre ende është i lartë. Në shumicën e kompjuterëve personal është ndërtuar magjistralja e quajtur ISA ( Industrial Standard Architecture), të cilën e ka prodhuar IBM për kompjuterët AT(286). Magjistralja EISA ( Enhanced Industrial Standard Architecture), e cila bart dy here më shumë të dhëna se ISA. Magjistralja e të dhënave {Data Bus) është një tërësi e përçuesëve që shërben për bartjen e sinjaleve elektrike të të dhënave. P. sh. kompjuterët 16 bitësh kanë magjistralen prej 16 përçuesëve. Magjistralja e adresave ( Address Bus) është një tërësi e përçuesëve që shërben për bartjen e sinjaleve elektrike, të cilët paraqesin adresa. Magjistralja MCA ( Micro Chanel Architecture) shërben për kompjuterët e gjeneratës 386 dhe të kompjuterëve PS/2. Magjistralja lokale ( Local Bus) është e lidhur drejtëpërsëdrejti në procesor. Ekzitojnë edhe shumë magjistrale si VESA ose VL-Bus, e cila mundëson instalimin e modemit, PCI, e cila ndërtohet në pllakëzat amë të procesorëve Pentium etj. Kapaciteti i të dhënave që mund të transmetohen me këto magjistrale mund të jetë 8, 16, 32 dhe 64 bitëshe.

    English-Albanian dictionary > CPU

  • 4 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës

    A
    Abort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.
    Accept - pranon.
    Access time - koha e arritjes së të dhënave.
    Accessories - veglat ndihmëse në Windows.
    Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.
    Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.
    Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.
    allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.
    alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#
    ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.
    ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.
    Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.
    Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.
    Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.
    ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.
    Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.
    Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)
    Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.
    Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.
    Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.
    Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.
    B
    Backbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.
    Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.
    Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.
    Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.
    Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacione
    Bad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.
    Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.
    Bar chart - diagram në formë të shiritave.
    Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.
    Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.
    BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.
    BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.
    Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.
    Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.
    Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.
    Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.
    Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.
    BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.
    Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.
    Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.
    Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterike
    Blank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.
    Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëta
    Bookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.
    Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.
    Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.
    Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.
    Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.
    Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.
    Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.
    Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.
    Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.
    BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.
    Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.
    Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.
    C
    Cache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.
    Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.
    Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.
    CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.
    CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompju­terit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.
    Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.
    Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.
    Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.
    CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.
    Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.
    Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.
    Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.
    Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.
    Client-server network - rrjet i tipit klient-server.
    Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.
    Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.
    Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.
    Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.
    Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.
    Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.
    CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.
    COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.
    Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INI
    COBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.
    Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.
    CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.
    CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.
    COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.
    Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.
    CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.
    CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.
    CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.
    CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.
    Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.
    Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.
    Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.
    Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.
    Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).
    Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.
    Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.
    Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.
    Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.
    Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.
    Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.
    CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.
    D
    Data - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.
    Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.
    Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.
    Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.
    Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.
    Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.
    Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.
    Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.
    Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).
    Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.
    Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.
    Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.
    DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.
    Destination file - skedar që pranon.
    Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).
    Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.
    DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.
    DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.
    DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.
    DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.
    Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.
    Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.
    DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.
    Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.
    Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.
    Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.
    Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.
    Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.
    Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.
    Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.
    Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.
    DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.
    E
    EPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.
    E-mail (electronic mail) - postë elektron­ike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.
    Embedded object - objekt i ndërvënë.
    EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.
    Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.
    Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.
    EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.
    Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.
    Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.
    Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.
    Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.
    Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.
    Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programore
    EBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.
    External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.
    Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.
    F
    Fan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.
    Fatal error - gabim në programin kom­pjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.
    Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.
    Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.
    Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.
    File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.
    FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.
    File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.
    File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.
    File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.
    Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.
    Floppy disk - disk i butë, disketë
    Footer - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.
    FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.
    FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.
    Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizim
    FAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.
    G
    GIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.
    GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme opera­tive. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.
    Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.
    H
    Hacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.
    Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.
    Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.
    Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.
    Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.
    Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.
    Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.
    Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.
    HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.
    Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.
    High tech - teknologji e lartë
    Host computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.
    Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.
    HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.
    Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.
    Hyphenation - ndarje e fjalëve
    I
    Illegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.
    Image processing - përpunim i grafikonëve
    Imaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.
    Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.
    Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.
    Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.
    Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.
    Input data - të dhënat hyrëse.
    Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.
    Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.
    Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.
    Integer - numër i plotë pa presje decimale
    L
    Line printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.
    Link- lidhje; lidhshmëri.
    Load - mbushje, futje e programit në memorje.
    LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.
    Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.
    Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.
    Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.
    Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.
    M
    Machine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.
    Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.
    Mailbox - sandëku postar.
    Main program - pjesë kryesore e pro­gramit e cila i kontrollon nënprogramet.
    Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.
    Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.
    MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.
    Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.
    Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.
    MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.
    MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.
    Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.
    Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.
    MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.
    Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.
    Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.
    MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.
    Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.
    N
    Network - rrjet i kompjuterit.
    NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.
    Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.
    Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.
    Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.
    Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterik
    Non-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.
    Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.
    Numeric keypad - tastierë numerike.
    O
    OLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.
    Off-line - i çkyçur
    On-line - i kyçur
    ODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.
    Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.
    Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.
    OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.
    OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.
    Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.
    Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.
    Overstrike - nënvizim.
    Overtype - shkrim përmbi tekst.
    Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.
    P
    Page break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.
    Page layout - pamje e faqes
    Ppm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.
    Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.
    Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.
    PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.
    Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.
    Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.
    Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.
    Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.
    Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.
    Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.
    Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.
    PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.
    PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.
    Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.
    Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.
    Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.
    Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.
    Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.
    Port - portë; lidhje; hyrje.
    Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.
    Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.
    Print queue - pritje, rend për shtyp.
    Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.
    Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.
    Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.
    Processing - përpunim i të dhënave.
    Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.
    Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.
    Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.
    Q
    Query - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.
    Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.
    QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.
    R
    Radio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.
    RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.
    Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.
    ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.
    RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.
    Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.
    Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.
    Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.
    RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.
    Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.
    RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.
    Remote computer - kompjuter i larguar.
    Remote control program - program me komandim prej së largu.
    Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.
    Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.
    Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.
    Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.
    Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.
    Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.
    Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.
    Ring network - rrjet unazor.
    RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.
    Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.
    Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.
    S
    Safe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.
    Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.
    Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.
    Screen - ekran.
    Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.
    Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.
    Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.
    Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.
    Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.
    Shared file - skedar i përbashkët.
    Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.
    SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.
    Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.
    Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.
    Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.
    Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.
    Sound card - kartë për zërim.
    Storage - kujtesë.
    String - varg i shenjave.
    SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.
    Switch - ndërprerës.
    System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).

    English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës

  • 5 History of volleyball

    ________________________________________
    William G. Morgan (1870-1942) inventor of the game of volleyball
    ________________________________________
    William G. Morgan (1870-1942), who was born in the State of New York, has gone down in history as the inventor of the game of volleyball, to which he originally gave the name "Mintonette".
    The young Morgan carried out his undergraduate studies at the Springfield College of the YMCA (Young Men's Christian Association) where he met James Naismith who, in 1891, had invented basketball. After graduating, Morgan spent his first year at the Auburn (Maine) YMCA after which, during the summer of 1896, he moved to the YMCA at Holyoke (Massachusetts) where he became Director of Physical Education. In this role he had the opportunity to establish, develop, and direct a vast programme of exercises and sports classes for male adults.
    His leadership was enthusiastically accepted, and his classes grew in numbers. He came to realise that he needed a certain type of competitive recreational game in order to vary his programme. Basketball, which sport was beginning to develop, seemed to suit young people, but it was necessary to find a less violent and less intense alternative for the older members.
    ________________________________________
    ________________________________________
    In 1995, the sport of Volleyball was 100 years old!
    The sport originated in the United States, and is now just achieving the type of popularity in the U.S. that it has received on a global basis, where it ranks behind only soccer among participation sports.
    Today there are more than 46 million Americans who play volleyball. There are 800 million players worldwide who play Volleyball at least once a week.
    In 1895, William G. Morgan, an instructor at the Young Men's Christian Association (YMCA) in Holyoke, Mass., decided to blend elements of basketball, baseball, tennis, and handball to create a game for his classes of businessmen which would demand less physical contact than basketball. He created the game of Volleyball (at that time called mintonette). Morgan borrowed the net from tennis, and raised it 6 feet 6 inches above the floor, just above the average man's head.
    During a demonstration game, someone remarked to Morgan that the players seemed to be volleying the ball back and forth over the net, and perhaps "volleyball" would be a more descriptive name for the sport.
    On July 7, 1896 at Springfield College the first game of "volleyball" was played.
    In 1900, a special ball was designed for the sport.
    1900 - YMCA spread volleyball to Canada, the Orient, and the Southern Hemisphere.
    1905 - YMCA spread volleyball to Cuba
    1907 Volleyball was presented at the Playground of America convention as one of the most popular sports
    1909 - YMCA spread volleyball to Puerto Rico
    1912 - YMCA spread volleyball to Uruguay
    1913 - Volleyball competition held in Far Eastern Games
    1917 - YMCA spread volleyball to Brazil
    In 1916, in the Philippines, an offensive style of passing the ball in a high trajectory to be struck by another player (the set and spike) were introduced. The Filipinos developed the "bomba" or kill, and called the hitter a "bomberino".
    1916 - The NCAA was invited by the YMCA to aid in editing the rules and in promoting the sport. Volleyball was added to school and college physical education and intramural programs.
    In 1917, the game was changed from 21 to 15 points.
    1919 American Expeditionary Forces distributed 16,000 volleyballs to it's troops and allies. This provided a stimulus for the growth of volleyball in foreign lands.
    In 1920, three hits per side and back row attack rules were instituted.
    In 1922, the first YMCA national championships were held in Brooklyn, NY. 27 teams from 11 states were represented.
    In 1928, it became clear that tournaments and rules were needed, the United States Volleyball Association (USVBA, now USA Volleyball) was formed. The first U.S. Open was staged, as the field was open to non-YMCA squads.
    1930's Recreational sports programs became an important part of American life
    In 1930, the first two-man beach game was played.
    In 1934, the approval and recognition of national volleyball referees.
    In 1937, at the AAU convention in Boston, action was taken to recognize the U.S. Volleyball Association as the official national governing body in the U.S.
    Late 1940s Forearm pass introduced to the game (as a desperation play) Most balls played with overhand pass
    1946 A study of recreation in the United States showed that volleyball ranked fifth among team sports being promoted and organized
    In 1947, the Federation Internationale De Volley-Ball (FIVB) was founded in Paris.
    In 1948, the first two-man beach tournament was held.
    In 1949, the first World Championships were held in Prague, Czechoslovakia.
    1949 USVBA added a collegiate division, for competitive college teams. For the first ten years collegiate competition was sparse. Teams formed only through the efforts of interested students and instructors. Many teams dissolved when the interested individuals left the college. Competitive teams were scattered, with no collegiate governing bodies providing leadership in the sport.
    1951 - Volleyball was played by over 50 million people each year in over 60 countries
    1955 - Pan American Games included volleyball
    1957 - The International Olympic Committee (IOC) designated volleyball as an Olympic team sport, to be included in the 1964 Olympic Games.
    1959 - International University Sports Federation (FISU) held the first University Games in Turin, Italy. Volleyball was one of the eight competitions held.
    1960 Seven midwestern institutions formed the Midwest Intercollegiate Volleyball Association (MIVA)
    1964Southern California Intercollegiate Volleyball Association (SCVIA) was formed in California
    1960's new techniques added to the game included - the soft spike (dink), forearm pass (bump), blocking across the net, and defensive diving and rolling.
    In 1964, Volleyball was introduced to the Olympic Games in Tokyo.
    The Japanese volleyball used in the 1964 Olympics, consisted of a rubber carcass with leather panelling. A similarly constructed ball is used in most modern competition.
    In 1965, the California Beach Volleyball Association (CBVA) was formed.
    1968 National Association of Intercollegiate Athletics (NAIA) made volleyball their fifteenth competitive sport.
    1969 The Executive Committee of the NCAA proposed addition of volleyball to its program.
    In 1974, the World Championships in Mexico were telecast in Japan.
    In 1975, the US National Women's team began a year-round training regime in Pasadena, Texas (moved to Colorado Springs in 1979, Coto de Caza and Fountain Valley, CA in 1980, and San Diego, CA in 1985).
    In 1977, the US National Men's team began a year-round training regime in Dayton, Ohio (moved to San Diego, CA in 1981).
    In 1983, the Association of Volleyball Professionals (AVP) was formed.
    In 1984, the US won their first medals at the Olympics in Los Angeles. The Men won the Gold, and the Women the Silver.
    In 1986, the Women's Professional Volleyball Association (WPVA) was formed.
    In 1987, the FIVB added a Beach Volleyball World Championship Series.
    In 1988, the US Men repeated the Gold in the Olympics in Korea.
    In 1989, the FIVB Sports Aid Program was created.
    In 1990, the World League was created.
    In 1992, the Four Person Pro Beach League was started in the United States.
    In 1994, Volleyball World Wide, created.
    In 1995, the sport of Volleyball was 100 years old!
    In 1996, 2-person beach volleyball was added to the Olympics
    There is a good book, "Volleyball Centennial: The First 100 Years", available on the history of the sport.
    ________________________________________
    Copyright (c)Volleyball World Wide
    Volleyball World Wide on the Computer Internet/WWW
    http://www.Volleyball.ORG/

    English-Albanian dictionary > History of volleyball

  • 6 a

    [ei] 1. a, A - shkronja e parë e alfabetit angles. 2. nota "shkëlqyeshëm" (në shkollë); from A to Z - nga fillimi në fund, fund e ktye; A1 - i dorës së parë; i klasit të parë; në gjendje të shkëlqyer. 3. nyje e pashquar: a book -një libër, a day - një ditë. 4. prep. në; twice a day - dy herë në ditë; \$100 a month - 100 dollarë në muaj
    * * *
    një

    English-Albanian dictionary > a

  • 7 board

    [bo:d] n.,v. -n 1. dërrasë. 2. stendë; notice board stendë për njoftime. 3. tabelë, fushë (shahu etj). 4. skenë; the boards teatri. 5. kuvertë; be on board jam në anije; go on board hipi (në anije, në avion, amer.në tren). 6. tryezë loje; above board haptas, me letra të hapura; sweep the board a) i përlaj të gjitha; b) kam shumë sukses. 7. drejtori; këshill drejtues; komision; school board, board of education drejtori arsmore, seksion i arsimit. 8. ushqim (javor, mujor, në hotel); board and lodging \$100 weekly ushqim dhe fjetje për 100 dollarë në javë. 9. kapak libri; bound in cloth boards me lidhje speciale, veshur me cohë./-v 1. shtroj, vesh me dërrasë. 2. ha me pagesë. 3. hipi (në anije, në tren)
    * * *
    dërrasë; bord; hipi

    English-Albanian dictionary > board

  • 8 come

    [kam] v. ( came ; come) 1. vij. 2. fillon (sëmundja). 3. arrij, mbërrij; to come to a decision marr një vendim; for several years to come pas disa vitesh, në të ardhmen. 4. vjen, ka radhën; what comes next? çfarë vjen më pas? 5. arrin deri; the dress comes to her knees fustani i arrin deri te gjunjët. 6. ndodh, ngjet; come what may le të bëhet ç'të bëhet; how come? pse?; si ndodhi? si ka mundësi?. 7. rezulton, shkaktohet; that's what comes of.. ja se ç'bëhet kur. 8. rrjedh, vij nga; he comes of a poor family ai rrjedh nga një familje e varfër. 9. shndërrohet, bëhet; his dream came true ëndrra iu realizua. 10. hyn; come into use hyn në përdorim. 11. vjen në mendje; the solution just came to me zgjidhja sapo më erdhi në mendje. 12. gjendet, disponohet; these shoes come in black and brown këto këpucë i gjen të zeza dhe bojë kafe. 13. kap shumën; the bill comes to \$ 100 fatura kap shumën 100. 14. zhrg. sillem si, bëj si; luaj; don't come the bully over me! s'ke pse hiqesh kokoroç me mua! don't come that game with me mos bëj të tilla lojëra me mua.
    • come about ['kam ë'baut] ndodh
    ● corne across ['kam ë'kros] a) ndesh, takoj rastësisht; b) ka efekt, ka sukses; c) paraqitet, duket; d) zhrg. ( with) jap, pranoj të jap (para, informata)
    ● come along ['kam ë'long] a) përparoj, kam sukses; b) come along! nxito! hajde, luaj këmbët!
    ● come around/round ['kam ë'raun/raund] a) vij në vete; e marr veten; b) dorëzohem; pranoj; c) kthehem, ndërroj drejtim
    ● come asunder ['kam ë'sandë:] copëtohet
    ● come at ['kam æt] a) arrij, kap; b) turrem; sulmoj
    ● come back ['kam bæk] a) kthehem; b) më kujtohet; c) i rikthehem (një çështjeje)
    ● comeback ['kambæk] n 1. ridalje në skenë (e aktorit). 2. amer. replikë, përgjigje
    ● come between ['kam bi'twi:n] ndaj, hyj në mes
    ● come by ['kam bai] a) kaloj (nga dikush); b) fitoj, siguroj
    ● come down ['kam daun] a) bie, pësoj rënie (në pozitë etj); b) kalon brez pas brezi/gojë më gojë (gojëdhana); c) ( with) sëmurem (nga)
    ● comedown ['kamdaun] n. rënie autoriteti, dështim
    ● come-down ['kamdaun] n. rënie, humbje (pozite, parash)
    ● come down on ['kam daun on] a) shaj, qortoj; b) sulmoj betas
    ● come forward ['kam 'fo:wë:(r)d] ofrohem, dal vullnetar
    ● come from ['kam from] a) rrjedh, vij (nga); b) jam nga (një vend)
    ● come in ['kam in] a) hyj; b) hyn në përdorim/në mode; c) mbërrin (treni etj); d) hyn në prodhim (pusi i naftës)
    ● come in for ['kam in fo:] marr (një kritikë)
    ● come into ['kam intu] a) fitoj, trashëgoj; b) bie në (para)
    ● come off ['kam of] a) ndodh; zhvillohet (ndeshja); b) ia dal, arrij; c) bie, hiqet, shqitet (etiketa); d) ia arrij qëllimit, kam efekt; come off it! zhrg. mjaft më!
    ● come on ['kam on] a) ecën, përparon; b) ndesh, zbuloj; c) zhrg. bëj përshtypje; come on! a) eja! nxito! b) mjaft, tani! lëre, tani! c) ç'thua, more! jo, more!
    ● come out ['kam aut] a) bëhet publike, del; b) del, përfundon (një punim); c) shprehem, deklarohem
    ● come out with ['kam aut with] a) them haptas; b) dal (me një botim)
    ● come over ['kam'ouvë:] a) vij, mbërrij; b) ndihem; më zë, më pushton; c) i shkoj për vizitë; d) lë/bëj përshtypje
    ● come round ['kam raund] a) i bie përqark/rrotull; b) shkoj, kaloj (nga një mik); c) ndodh rregullisht, përsëritet; d) ndërroj mendje; e) vij në vete; f) çelem, e marr veten
    ● come through ['kam thru:] a) fitoj, ia dal; b) zhrg. jap; paguaj
    ● come to ['kam tu] a) vij në vete; b) ankorohet
    ● come together ['kam të'gedhë:(r)] mblidhemi; takohemi
    ● come under ['kam'andë:(r)] a) i nënshtrohem; b) renditet, klasifikohet; gjendet
    ● come up ['kam ap] a) del, ngrihet (çështja); b) ngjitem; c) vij
    ● come up against ['kam ap ë'genst, ë'geinst] ndesh; përplasem me
    ● come up to ['kam ap tu] a) mbërrin deri te; b) i përgjigjet, përmbush (shpresat)
    ● come up with ['kam ap with] a) siguroj, ofroj (fonde); b) jap, paraqes (ide)
    ● come upon ['kam ë'pon] a) turrem; i sulem betas; zë në befasi; b) ndesh, bie në (diçka, dike)
    * * *
    vi; hajde

    English-Albanian dictionary > come

  • 9 count

    count I [kaunt] v.,n. -vt 1. numëroj. 2. njehsoj. 3. e quaj, e fus në hesap; not to count a game nuk e quaj një lojë. 4. përfshihet, merret parasysh; the first race won't count gara e parë nuk merret parasysh. 5. ka vlerë, ka peshë; people who count in the company njerëz me peshë në shoqëri
    -n 1. numërim; njehsim. 2. drejt. padi, akuzë. 3. pikë, çështje; I disagree with him on two counts nuk pajtohem me të në dy pika..
    ● keep count of/ loose count of sth e di sa janë, nuk më kujtohet më diçka
    ● count in [kaunt in] përfshij
    ● count off [kaunt of] ndaj në grupe
    ● count on [kaunt on] a) mbështetem, var shpresat (te dikush); b) planifikoj, llogaris të; you should count on spending at least \$100 duhet të përgatitesh të shpenzosh të paktën 100 dollarë
    ● count out [kaunt aut] a) përjashtoj, nuk përfshij; b) e shpall nokaut (boksierin)
    count II [kaunt] n. kont
    * * *
    numroj

    English-Albanian dictionary > count

  • 10 knock

    [nok] v.,n. -v 1. qëlloj, godas (me grusht, me çokë); knock sb on the head qëlloj dikë në kokë. 2. përplas; knock one's head on/against sth përplas kokën pas diçkaje. 3. trokas; knock on the door trokas në derë. 4. kërcet, kërkëllin; the engine is knocking motori kërkëllin. 5. zhrg. kritikoj; qortoj /-n 1. goditje. 2. përplasje. 3. trokitje; I heard a knock dëgjova një trokitje. 4. zhurmë, kërcitje (në motor). 5. kritikë e ashpër.
    ● knock about/around ['nok ë'baut/ë'raund] gj.fol. a) endem, bredh; b) vërtitet; it's knocking around here diku këtu rrotull është; c) qëlloj pareshtur; keqtrajtoj
    ● knock back ['nok bæk] a) shklluq, rrëkëllej; b) zhvas, përlaj; it knocked me back \$100 m'i përlau 100 dollarë
    ● knock down ['nok daun] a) shemb, rrëzoj (një ndërtesë; b) hedh në tokë, rrëzoj (kundërshtarin); c) pres (pemën); d) shkallmoj (derën); e) ul (çmimin); f) shpall të shitur (një send në ankand); you could have knocked me down with a feather! mbeta i shtangur në vend; g) çmontoj (një mobilje)
    ● knock in ['nok in] ngul (një gozhdë)
    ● knock off ['nok of] a) ul, zbres; knock off \$20, knock \$20 off the price zbres 20 dollarë nga çmimi; b) lë/ndal punën; c) bëj shpejt e shpejt, e hedh tutje; d) përlaj, qëroj, vjedh; e) lë shakull, palos; knock it off! lëre!, mjaft, më!
    ● knock out ['nok aut] a) hutoj, shushas, shtang; b) sport. nxjerr nokaut, nxjerr jashtë luftimit (kundërshtarin); c) shkul, nxjerr (një gozhdë); d) thyej (dhëmbët)
    ● knock over ['nok 'ëuvë:(r)] a) rrëzoj, shemb, hedh përtokë. 6. shtyp, përplas (një kalimtar)
    ● knock together ['nok të'gedhë:(r)] a) përplas me njëri-tjetrin; b) mbërthej me ngut
    ● knock up ['nok ap] a) i jap lart (levës); b) i nxjerr gjumin (me trokitje në derë); c) lodh, rraskapis; d) zhrg. lë me barrë
    ● knock-about ['nok ë'baut] n., adj. -n 1. anije e vogël me velë. 2. Br. lojëra të potershme /-adj. i zhurmshëm, i potershëm
    ● knocker ['nokë:] n. çok, rrahës (i derës)
    ● knock knees ['nokni:z] n. gjunjë të lakuar nga brenda
    ● knockout ['nokaut] n., adj. -n 1. sport. nokaut. 2. goditje dërrmuese. 3. zhrg. a) sukses, ngjarje e madhe; b) person shumë i suksesshëm /-adj. dërrmues
    ● knockout competition ['nokaut kompë'tishën] n. Br. garë/kampionat me eliminim
    ● knockup ['nokap] n. sport. gjuajtje topash (në tenis)
    * * *
    trokas; kërcas; trokitje

    English-Albanian dictionary > knock

  • 11 board and lodging

    [bo:d ënd 'loxhing] ushqim dhe fjetje; board and lodging \$100 weekly ushqim dhe fjetje për 100 dollarë në javë

    English-Albanian dictionary > board and lodging

  • 12 count on

    [kaunt on] a) mbështetem, var shpresat (te dikush); b) planifikoj, llogaris të; you should count on spending at least \$100 duhet të përgatitesh të shpenzosh të paktën 100 dollarë

    English-Albanian dictionary > count on

  • 13 knock back

    ['nok bæk] a) shklluq, rrëkëllej; b) zhvas, përlaj; it knocked me back \$100 m'i përlau 100 dollarë

    English-Albanian dictionary > knock back

  • 14 yard

    yard I ['ja:d] n 1. jard (= 91,44 cm); the hundred-yard dash gara e 100-metërshit. 2. fig. një pëllëmbë; një kilometer; an essay yards long një disertacion një kilometer i gjatë; with a face a yard long me turinjtë të varur një pëllëmbë. 3. det. shulicë, macë, serenë.
    ● make yards gj.fol. eci përpara, përparoj
    yard II [ja:d] n.,v. -n 1. oborr. 2. vend i rrethuar; vathë: kotec. 3. shesh ndërtimi, kantier. 4. depo; shesh ruajtjeje; timber yard shesh lënde ndërtimi. 5. kopsht. 6. Br. Skotland Jardi, Policia e Londrës /-vt. mbyll në vathë/në kotec
    ● yard goods ['ja:d gudz] n. treg. metrazhe
    ● yard sale ['ja:d seil] n. amer. shitje sendesh të përdorura (në oborr të shtëpisë)
    * * *
    jard; oborr

    English-Albanian dictionary > yard

  • 15 centometrista

    n. vrapues ose notae i 100 metrave.

    Dizionario albanese-italiano e italiano-albanese > centometrista

  • 16 c

    [si:] 1. shkronja e tretë e alfabetit anglez. 2. (kategori) e tretë; grade c eggs vezë të cilësisë së tretë. 3. numri romak 100. 4. centi- (parashtesë në sistemin metrik)
    c. shkurtim për cent ; ( lat. circa) rreth, afërsisht; century; centre; copyright; cubic; capacity; cathode; chapter; current; city
    C shkurtim për Celsius; carbon; central
    C. shkurtim për Cape; Catholic; Conservative; Celtic; Church

    English-Albanian dictionary > c

  • 17 Hawaii

    [hë'waii:] n. gjeog. Havai (Havai-shtet në SHBA që përbëhet nga një grup ishujsh në Oqeanin Pacifik. Havai është ishulli më i madh e të gjithë të tjerët të këtij grupi quhen më këtë emër. Kryeqendra e këtyre ishujve ështe Honolulu.)
    - Polinezia përbëhet prej një numri të shumtë të ishujve të shpërndarë prej 30° të gjërësisë jugore. Përbëhet prej ishujve Havaje në veri, Qendrore në mes dhe ishujve të Shoqërisë dhe Tuamotu në jug. Ndër më të njohurit janë Ishujt Havaje.
    - Ishujt Havaje zënë pozitën veriore të Polinezisë. E përbëjnë 8 ishuj të banuar dhe një numër i madh ishujve të pabanuar. Të gjithë këta zënë një sipërfaqe prej 16,705 km2, të cilët kanë qenë të banuar me 770.000 banorë (1970); 1.100.000 (2006). Havai është ishulli më i madh e të gjithë të tjerët të këtij grupi quhen më këtë emër. Vetëm ai zë 10.414 km2 ose afro 90 për qind të tërë ishujve të këtij grupi. Malet vullkanike të Ishullit Havai ngriten mbi 4.000 m. Në pjesën veriore është vullkani i shuar Mauna Kea (Mali i Bardhë) në lartësi 4.205 m, i cili në pjesën e sipërme është e mbuluar me borë. Më në jug të këtij është vullkani aktiv Mauna Lea (Mali i Gjatë) i lartë 4.160 m, i cili për sasinë e lavës së hedhur është ndër vullkanet e parë në botë. Vetë fakti se në afërsi të këtij ishulli thellësia e oqeanit arrin 5.000 m dhe ngritja e kupës vull­kanike mbi 4.000 m lartësi tregon se sa ka qenë ky proces intensiv në formimin e maleve vullkanike prej fundit të oqeanit deri në pikën më të lartë të kupës vullkanike. Vullkani si fenomen natyror është mjaft interesant dhe tërheqës. Shumë vizitorë, që vijnë këtu, dëshirojnë ta shohin këtë dukuri të rrallë natyrore.
    - Pozita në mes të 19 e 22° të gjerësisë veriore ia përcakton një klimë të nxehtë me reshje të bollshme. Në Honolulu temperatura mesatare vjetore është 23,3 muajit më të nxehtë të gushtit 25,3 dhe muajit më të ftohtë janarit 21,3°C. Gjatë gjithë; vitit bien reshje të cilat bien 3.000 deri 6.000 mm në vjet. Këto elemente klimatike janë faktorë të rëndësishëm në paraqitjen e bimësisë së llojllojshme dhe të vrullshme.
    - Popullsia më e vjetër e këtyre ishujye janë kanakët, të cilët sot janë të përfaqësuar me një numër të vogël (90.000 banorë). Pjesën më të madhe të popullsisë e përbëjnë të bardhët (afro 300.000 banorë).
    Një pjese të popullsisë së këtyre ishujve e perbëjnë kinezët, japonezet, filipinët dhe korejasit. Për kah numri më i madh i popujve të racës mongole dallohen japonezët.
    - Në ekonominë e ishujve bujqësia ështe veprimtaria themelore. Klima e favorshme (temperatura e lartë, lagështia e shprehur, drita e madhe) ka mundësuar ngritjen e plantacioneve të kallamit të sheqerit dhe të ananasit. Për prodhimet e ananasit Ishujt Havaje janë ndër të parët në botë, e me 1,2 milion tonë sheqer zënë vend të lartë ne ranglistën botërore. Krahas këtyre kulturave kultivohet edhe orizi, kafja dhe kauçuku. Për bukuritë natyrore që ofron ky ambient me klimë aq terheqëse, për praninë e shumë vullkaneve, shpërthimet e të cileve ofrojnë përjetime të rralla të një dukurie të jashtësakonshme natyrore, e bëjnë shumë tërheqëse për vizitorë. Vetëm në vitin 1978 e kanë vizituar afro 3,7 milionë turistë, përkatësisht sa ka pasur Greqia turistë në vitin 1977.
    - Në fund të shekullit të kaluar dhe në fillim të këtij SHBA Ishujt Havaje i bënë për vete e pas Luftës së Dytë Botërore pjese të territorit të tij (1959), përkatesisht shtetin federal të 50 të SHBA. Gjatë Luftës së Dytë Botërore Ishujt Havaje kanë luajtur rol të rëndesishëm si vende strategjike në brendësi të Oqeanit Paqësor.
    - Kryeqendra e këtyre ishujve ështe Honolulu (325.000 banorë) në Ishullin Oahu e vendosur në bregdetin e gjatë 16 km. Në vitin 1900 ka pasur afro 40.000 banorë e për këto shtatë decenie ka arritur të grumbullojë 325.000 e me paralagje arrin në 630.000 banorë. Shquhet për muzeun etnologjik, me eksponate shumë të rralla të popullsisë së Polinezisë. Është qendër umiversitare e themeluar qysh në vltin 1920. Rëndësi të posaçme ka observatori seizmologjik dhe magnetologjik. Hono­lulu është qendër me industrinë e sheqerit, konservimin e pemëve, peshkut, industrisë metalike dhe të anijendërtimtarisë. Me anë të këtij porti eksportohet sheqeri, ananasi, kafja e importohen prodhimet industriale, artikujt ushqimorë, makinat, nafta etj. Në perëndim të Hono­lulu shtrihet porti luftarak Perl Harbur (Pearl Harbor), nga i cili në vitin 1941 ka qenë dëmtuar shumë marina amerikane prej aviacionit japonez.

    English-Albanian dictionary > Hawaii

  • 18 qintar

    [kin'ta:r] n. qindarkë, 1/100 Lek (plural same, qintars, or qindarka)

    English-Albanian dictionary > qintar

  • 19 quintal

    ['kæntël, 'kwintël] n 1. kuintal (=100 kg). 2. knd. kuintal kanadez (= 50,8 kg peshë peshku; = 45,4 kg masë)

    English-Albanian dictionary > quintal

  • 20 volleyball

    ['volibo:l] n. voleiboll; volleyball player voleibollist
    ________________________________________
    ●
    ● •
    ● •
    ● •
    ● •
    ● •
    ________________________________________
    ● Villiam G. Morgan instruktor dhe drejtues i sportit në YMCA (Young Men's Christian Association) në Holyoke në vitin 1895 shpiku lojën e volejbollit. Ai duke u bazuar në karakteristikat e disa lojërave sportive si: basketbollit, tenisit bejsbollit dhe hendbollit vendos te bëj një lojë të re me emrin mintonette. William Morgan vendosi që t'i bashkoj disa nga elementet teknike të lojërave të lartëpërmendura dhe kështu ai shpik një lojë të re për biznismenët që i ushtronte, lojë e cila do të kishte më pak kontakt fizik në mes të lojëtarëvë të dy skuadrave që loznin këtë lojë të re sportive. Atij basketbolli i dukej një lojë sportive shumë e ashpër. Morgan huazon rrjeten nga tenisi dhe ate e ngrit në një lartësi pak mbi kokën e një njeriu mesatar.
    ● Kur Morgani demonstronte këtë lojë të re dikush nga të pranishmit vërejti se topi kalohet nga njëra anë e rrjetës në ate tjetrën pa rënë në tokë dhe pa u hamendë tha se kjo lojë duhet që patjeter të quhet volejboll. Ky emër më së shumti i ngjanë përshkrimit të lojës së posashpikur dhe për ketë shkak ajo mëtutje e ruan emërtimin VOLEJBOLL.
    ● Më 7 korik të vitit 1896 u luajt loja e pare e volejbollit në Kolexhin Springfild.
    ● Në viiin 1900 dizajnohet topi i parë special për volejboll. Në të njejtën kohë YMCA promovon volejbollin në Kanada, Orient (shtetet e Lindjes; hemisfera lindore) dhe hemisferën Jugore.
    Në vitin 1905 YMCA përhap volejbollin në Kubë".
    Në vitin 1907 në konventën e shoqatave sporave Amerikane volejboili prezentohet si një ndër sportet më të popullarizuara në Amerikë.
    ● Në vitin 1909 YMCA prezenton volejbollin në Porto Riko, kurse më 1912 në Uruguaj dhe më 1912 në Brazil.
    ● Në vitin 1913 volejbolli futet në programën e Lojërave Aziatike.
    ● Në vitin 1916 në Filipne për herë të parë fillon të apikohet një stil ofensif i kesaj loje. Pranimi i shërbimit bëhet me një trajektore të lartë me qëllim që ndonjëri nga sulmuesit ta gjuan dhe t'a dergoi ate nga ana e tjetër e rrjetës. Këtë mënyrë e gjuajtjes Filipinasit e quajtën "Bomberino"- bombë ose gjuajtje vrasëse.
    ● Në vitin 1917 ndryshon numri i pikeve me të cilat fitohet një set edhe ate prej 21 në l5.
    ● Në vitin 1917 volejbolli fillon të përhapet në kontinentin e Afrikës dhe Europës. Në Europe kjo lojë sportive sëpari përhapet në France. Gjatë Luftave Ballkanike ky sport përhapet edhe në vendet e Ballkanit nga ushtarët francez, së pari në Strumicë të Maqedonisë dhe më pastaj në shtetet tjera të Europës.
    ● Në vitin 1919 forcat Amerikane u distribuojnë 16.000 topa volejboili trupave të tyre dhe atyre aleate. Kjo gjë ndikoi që volejboili të stimulohet dhe të përhapet edhe më gjerë dhe më shpejt.
    ● Në vitin 1920 vendoset që në një anë të fushës të ketë vetëm tre kontakte me topin.
    ● Në vitin 1922 në Brooklyn të shtetit New York mbahet Kampionati i Parë Kombëtar Amerikan ku morrin pjesë 27 skuadra nga 11 shtete të SHBA-së.
    ● Në vitin 1928 themelohet Lidhja Volejbollistikë e Shtëteve të Bashkuara të Amerikës e cila sot mban emrin USA Vollejball.
    ● Në të njejtin vit d.m.th. më 1928 bëhet përpjekja e parë që të themelohet Federata botërore e Volejbollit (FIVB), por pa sukses.
    ● Në vitin 1930 organizohet loja e pare në volejboll të plazhit (Beach volleyball) me nga dy lojtarë (meshkuj).
    ● Në vitin 1934 bëhet miratimi i gjyqtarëve nacional Amerikan të volejbollit
    ● Në vitin 1934 në Stokholm të Suedisë bëhet përpjekja e dytë për të themeluar Federatën Botërore të Volejbollit, por edhe kësaj here pa sukses, pasi nuk mundën të unifikohen rregullat e volejbollit në tërë botën.
    ● Në vitin 1940 për herë të parë promovohet pranimi i topit nga shërbimi me llëra
    (parakrah). Gjer në këtë kohë topi pranohej me gishtërinjë.
    ● Në vitin 1946 në Pragë të Çekisë konstituohet komisioni i FTVB-së dhe më 1947 në Paris të Francës u organizua Kongresi i Parë i FTVB-së me pjesëmarjen e 14 shteteve të Botës.
    ● Në vitin 1949 mbahet Kampionati i Parë Botërorë në Volejboll në Pragë të Çekisë.
    ● Në vitin 1957 Komiteti Botërorë Olimpik vendosë që volejbolli të futet në programën e Lojërave Olimpike si sport ekipor në Lojërat olimpike që do të mbahen në vitin 1964 në Tokio të Japonisë.
    ● Në vitin 1959 Federata Internacionale Sportive Universitare FISU në Turin të Italisë orgaiuzon lojërat e para Sportive Universitare dhe këtu volejbolli ishte njëri nga tetë sportet garuese.
    ● Në vitin 1960 futen elementë teknik të rinjë në lojën e volejbollit si: ngecja (sulmi me dredhi), pranimi i topit me llëra (bump), bllokimi i sulmit mbi rrjetë dhe plonzhoni.
    ● Në vitin 1964 volejbolli bën pjesë në Lojërat Olimpike të Tokios në Japoni.
    ● Në vitm 1974 për herë të parë volejbolli transmetohet nëpërmjet televizionit. Nga Meksika transmetohet gjallë një ndeshje për shikuesit Japonez.
    ● Në vitin 1983 themelohet Asociaciom i Profesionalistëve Amerikan të Volejbollit për meshkuj, kurse në vitin 1986 ai i femrave.
    ● Viti 1987 korespondon me organizimin e Kampionatit të Parë Botërorë në Volejboll të Plazhit (Beach Volleyball).
    ● Në vitin 1990 themelohet Liga Botërore e Volejbollit.
    ● Në vitin 1995 është viti jubilar i 100 vjetorit të ekzistimit të volejbollit dhe tani ka më tepër se 800.000.000 lojtarë që lozin së paku një here në javë volejboll.
    ● Në vitin 1996 volejbolli i plazhit (dy lojtarë) bëhet sport olimpik ekipor.

    English-Albanian dictionary > volleyball

См. также в других словарях:

  • 100 m — 100 mètres (athlétisme) 100 m …   Wikipédia en Français

  • 100 km — 100 kilomètres Le 100 kilomètres est une épreuve classique de course à pied de grand fond. Régulée par l International Association of Ultra Runners, elle peut se disputer sur route ou sur piste[1]. Les spécialistes de cette épreuve d ultrafond… …   Wikipédia en Français

  • 100% — (one hundred percent) means mathematically the entirety or all of something.100% may refer to: * 100% (comic book) * 100% (game show) * 100% (Lotta Engberg album) ** 100% (Lotta Engberg Triple Touch song) * 100% (song), a song by Sonic Youth from …   Wikipedia

  • 100% — puede referirse a: Cine y televisión El programa televisivo de concursos 100% Fanáticos, transmitido en Perú a través de la señal de CMD. El programa televisivo de lucha 100% Lucha, transmitido por Telefe y Telefe Internacional. Música Álbumes El …   Wikipedia Español

  • 100 av. J.-C. — 100 Années : 103 102 101   100  99 98 97 Décennies : 130 120 110   100  90 80 70 Siècles : IIe siècle …   Wikipédia en Français

  • 100 — 100,9 FM «100,9 FM» Страна Россия Частота 100,9 FM (Липецк) Зона вещания Липецкий район Липецкой области Дата начала вещания …   Википедия

  • 100,9 FM — «100,9 FM» Страна Россия Частота 100,9 FM (Липецк) Зона вещания Липецкий район Липецкой области Дата начала вещания 2008 Владелец «Румедиа» «100,9 FM» («Милиц …   Википедия

  • 100 слёз — 100 Tears …   Википедия

  • 100 — adj. 1. the Arabic numerals representing the number one hundred; denoting a quantity consisting of one more than ninety nine and one less than one hundred and one; ten times ten Syn: hundred, a hundred, one hundred, c [WordNet 1.5 +PJC] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • 100 AH — is a year in the Islamic calendar that corresponds to 718 ndash; 719 CE.yearbox width = 500 in?= cp=1st century BH c=1st century AH cf=2nd century AH| yp1=97 AH yp2=98 AH yp3=99 AH year=100 AH ya1=101 AH ya2=102 AH ya3=103 AH dp3=70s AH dp2=80s… …   Wikipedia

  • 100.1 FM — is a radio frequency. It may refer to:Current StationsIn Australia * Life FM in Bathurst, New South Wales * Triple H FM in Sydney, New South Wales * Triple J in Bega, New South Wales * Hot 100 FM in Darwin, Northern Territory * ABC Local Radio in …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»