-
41 коса
Iж геогр. забонаIIж с.-х. доси дастадароз, пойдос; точить косу пойдосро тез кардан <> нашла коса на камень погов. обу оташ баринж милла, кокул, гесу; заплести косу кокул бофтан -
42 крепость
Iж1. маҳкамӣ, устуворй, пойдорй, боқувватй; крепость металла маҳкамии металл; крепость камня маҳкамии санг2. тобоварй, тоқатоварй, пурбардошти3. устуворӣ, матонат, сахтӣ, суботкори, тобоварӣ; крепость характера сахтиродагӣ, қавииродагӣ4. қувват, қувва, зӯр, тавоноӣ, иқтидор5. ғализӣ; тундӣ; тезӣ; крепость раствора ғализии маҳлул6. разг. (зажиточность) бадавлатӣ, осудаҳолӣ, тинҷӣIIж қалъа, ҳисор, истеҳком <> летающая крепость самолёти вазнини бомбаандозж уст. васиқа; кӯпчая крепость васиқаIVж уст. прост. (крепостное право) ҳуқуки крепостноӣ -
43 крепь
Iж уст. прост. (крепостное право) ҳуқуқи крепостнойIIж обл. (глухое место) ҷои хилват, ҷои душворгузарж горн. сутуну тиргакҳои даруни кон -
44 лава
Iж1. гудоза, тафта (моддаи сӯзони кӯҳи оташфишон); потоки лавы сели гудоза2. перен. ҷараёни пурзӯр (шадид)3. в знач. нареч. лавой сел баринIIж горн. кенж обл.1. чаще мн. лавы пулчаи борик, кӯпрукчаи чӯбин (барои пиёдагузарӣ)2. тахтасуфа (барои чомашӯӣ) -
45 лик
Iм уст.1. суру сурур; суруди мутантан2. дастаи хор (суруд) дар калисоIIм рел. силк; причислить к лику святых ба силки қудсиён дароварданм уст. поэт.1. чеҳра, талъат2. перен намуд, рух; лик земли намуди замин; лунный лик рухи моҳ -
46 ложа
-
47 ложе
Iс воен. см. ложаI с1. уст. поэт. ҷои хоб, бистар; брачное ложе бистари арӯсу домод2. маҷро, обраҳа; ложе реки маҷрои дарьё ложе прокрустово кати Прокруст (дар асотири Юнони К,адим кати Прокруст ном деви рохзан, ки рохгузаронро зӯран ба он кат мехобонд ва агар пояшон аз кат барояд, мебурид ва агар нарасад, кашида чудо мекард\ маҷозаь ба маънои махаку меъёре, ки хилофи ҳаёт аст) -
48 марка
Iж1. марка; почтовая марка маркаи почта; гербовая марка маркаи тамғадор (гербдор); наклеить марку марка часпондан2. уст. (жетон) марка (пулакчаи металлӣ, ки дар ресторанҳо ё дар бозӣ ба чои пул кор фармуда мешуд)3. тамға, тамғаи мол;, фабричная марка тамғаи фабрика4. навъ, хел; новые марки стали хелҳои нави пӯлод <> высшей (первой) марки гузаро; плут высшей марки қаллоби гузаро; под маркой чего бо баҳонаи …, бо номи…; держать (выдерживать) марку ба одоби муошират риоя кардан, эътиборро нигоҳ доштан; портить \маркау обрӯ резонданIIж марка (воҳиди пул дар РДГ, РФГ ва Финляндия)ж ист. марка (1. ҷамоати деҳқонон дар Европаи Гарбии асрҳои миена2. мулки мутеи сарҳадӣ дар Германияи асрҳои миена) -
49 маркграф
-
50 марь
Iж обл. (болото) ботлоқи тайга; пробираться через мари аз ботлоқҳои тайга гузаштанIIж (лебеда) шӯраж обл. (дымка) хирагии ҳаво, туман -
51 мат
V м (брань) дашноми (ҳақорати) қабеҳIVм: кричать (орать, вопить) благим матом прост. аррос задан, гулӯ дарронданм хирагӣ, тирагӣ, беҷилоӣ; навести мат на стекло шишаро хира карданIIм1. (циновка) бӯрё, чипта; соломенный мат бӯрёи хасин2. спорт. фарши мулоим (барои лат нахӯрдани варзишгар ҳангоми машқ)IIм1. шахм. мот; сделать мат мот кардан2. перен. разг. мот -
52 метр
Iм уст. муаллим, мураббӣ, устодIIм1. метр (ченаки дарозӣ, ки ба сад сантиметр баробар аст):2. (линейка) метр, ҷадвали якметра; мерить складньш метром бо метри қатшаванда чен кардан м. қисми дуюми калимаҳои мураккаб, ки ба маъноҳои зерин меояд: 1) дарозии иборат аз чанд метр ё чандьяки метр - километр километр; сантиметр сантиметр 2) олат, асбобе, ки бо он чизи дар қисми аввали калима нишон додашударо чен мекунанд - вольтметр вольтметрм А. лит. вазни шеър, баҳр2. муз. усул, вазн -
53 на
Iпредлог1. с вин. (указывает на-правление действия) ба, ба рӯи…, ба болои…; бар; идти на улицу ба кӯча рафтан; сесть на своё место ба ҷои худ нишастан; положить на стол ба рӯи миз гузоштан; не попадайся мне на глаза! ба назарам нанамо!; обижаться на кого-л. аз касе хафа шудан; ответ на вопрос ҷавоби савол; подписка на газеты ба газетаҳо обунашавӣ2. с вин. (при обозначении срока) ба, дар, ба муддати…, барои; работа на завтра кор барои фардо; увидеться на другой день дар рӯзи дигар вохӯрдан; запасти дров на зиму барои зимиетон ҳезум тайёр- кардан; работы ещё на целую неделю кор боз ба як ҳафтаи тамом мерасад3. с вин. (при обозна-чении колцчественной разницы, ше-пени превосходства или недостатка): опоздать на пять минӯт панҷ дақиқа дер мондан; старше на два года ду сол калон; на мёсяц раньше як моҳ пеш; на двадцать рублей больше бист сӯм зиёдтар4. с вин. (при обозначении множителя или делителя) ба; раз-делйть на три ба се тақсим кардан; помножить пять на четыре панҷро ба чор зарб задан; разделйть на две части ба ду ҳисса тақсим кардан; разрё-зать на кускй пора-пора кардан5. с вин. (при обозначении меры, коли-чества, определяющих границы чего-л.) ба; купить на дёсять рублёй ба даҳ сӯм харидан; хватит на всех ба ҳама мерасад. свин. (при обозначении цели, назначения) ба; взять на воспитание ба тарбия гирифтан; испытывать что-л. на прочность маҳкамии чизеро сан-ҷидан; комната на двух человек хонаи дукаса; обед на пять человек хӯрок барои панҷ кас7. с вин. (при обозна-чении условий, обстоятельств) бо; на голодный желудок бо дили наҳор, бо дили гурусна; на свёжую голову баъди истироҳат // (при словах, выра-жающих эмоциональную оценку события) барои, ба; на горе ба бадбахтӣ, бадбахтона; на мою радость хушбахтона8. с вин. (при обозначении образа действия) ба; верить кому-л. на слово ба қавли касе бовар кардан; говорить на память ёдакӣ гап задан, аз ёд гуфтан9. с вин. (при обозначении ка-кого-л. признака) бо, ба; хромать на одну ногу ба як пой лангидан; нечист на руку дасташ қалб, каҷдаст10. с предл. (при обозначении места) дар, ба, ба болои…,бар болои…, даррӯи…, дар пеши…; жить на юге дар ҷануб зиндагӣ кардан; сидёть на заседании дар маҷлис нишастан; оставить на столе ба болои стол монда рафтан; на ногах ботинки дар пояш ботинка // (соответствует предлогу «в») дар; на воённой слӯжбе дар хизмати ҳарбӣ; первый на селе работник беҳтарин коркуни деҳа; тоска на сердце дил хафа // (при обозначении предметов, лиц, в присутствии которых что-л. совершается) дар пеши…; на людях дар пеши мардум; на моих глазах дар пеши назари ман; на миру и смерть красна посл. марги бо ёрон (бо дӯстон) тӯй аст11. с предл. (на вопрос «когда») дар, дар вақти…; на каникулах дар вакти таътил; на той неделе дар ҳафтаи оянда; на этих днях дар ҳамин рӯзҳо; на нашей памяти дар хотири (дар ёди) мо12. с предл. (при обозначении средства передвижения) бо; лететь на самолёте бо самолёт паридан; плыть на пароходе бо киштй рафтан; кататься на лодке бо қаик сайр кардан13. с предл; (при обозначении образа действия): на всем скаку чорхезза-нон; на бегу давдавон, давон-давон; на лету 1) дар айни парвоз, парвозку-нон 2) перен. якбора, дарҳол, тез; он схватывает мой мысли на лету ӯ ба фикри ман дарҳол пай мебарад14. с предл. (при посредстве) дар, бо; жарить на масле дар равған бирён кардан15. с предл. (при обозначении устройства, свойства, состояния) гдор; вагон на рессорах вагони рессордор; матрац на пружинах матраси пружинадор 16. с предл. в сочет. с гл.: играть на рояле рояль навохтан; говорить на русском языке бо забони русй гап задан; перевести книгу на таджикский язык китобро ба [забони] тоҷикӣ тарҷима кардан; свободно читать на английском языке ба забони англисӣ бемалол хондан 17. с предл. (при обозначении пребываныя в ка-ком-л. состоянии) дар; стоять на часах дар посбонӣ истодан, каровулӣ кардан <> на что [уж] (как ни, хотя и очень) ҳар чанд ки, агар чандеIIчастица в знач. сказ. разг. ма, мана; на, возьми ма, гир; на тебе книгу мана ба ту китоб <> вот те (тебё) [и] на! ана!, оббо!, ана халос!; на тебе! ана инро бин!; ана халос!, оббо!частица: какой ни на есть чй хеле ки бошад, ҳар навъе ки бо-шад; кто ни на есть касе ки (кӣ ки) бошад, ҳар кӣ бошад, хар кас; что ни на есть бисёр, ҷудо, ниҳоят да-раҷа, гузароIVприставка1. префиксест, ки барои сохтани феъл ва исмҳои феълӣ кор фармуда шуда, маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) равона шудани амал ба сатҳи предмет - набежать давида баромадан, давида рӯи чизеро пӯшондан; налететь парида омада хамла овардан; наскочить бархӯрдан, дучор шудан; дарафтодан; наехать бархӯрдан 2) болои предмет гузоштан - намотать печондан; нашить аз рӯй дӯхтан, дӯхта часпондан 3) ба ҷо овардани амал дар сатҳи чизе - намёрзнуть қирав бастан; ях бастан (кардан) 4) пурӣ, аз ҳад зиёд будани амал - наговорить бисёр гап задан, лаққидан; напечь пухтан, пухта тайёр кардан; навозить бисёр кашонда овардан; насолить намак (шӯр) кардан, дар намак хобондан; натопить гарм кардан, тафсондан 5) дар феълҳои бо «-ся» тамом мешудагӣ - сершавӣ, пурра қаноат кардани шахси амалкунанда - наболтаться хуб гап зада гирифтан; наработаться бисёр (хуб) кор кардан 6) дар феълҳои дорои суффиксҳои «ива», «ыва», «сва» - сустшавӣ, андак рӯй додани амал - напевать замзама кардан; насвистывать паст-паст ҳуштак кашидан 7) барои сохтани намуди мутлақи феъл хизмат мекунад - написать навишта тамом кардан, навишта шудан; нарисовать кашидан, сурат кашидан2. барои сохтани сифату исмҳои дорои маънои зерин кор фармуда мешавад: болои чизе мавҷудбуда - нарукавный рӯиостинӣ; нагрудник пешгир3. барои сохтани зарфҳо кор фармуда шуда, дараҷаи олӣ, ҳадди ниҳоӣ ва аломати чизеро ифода мекунад - накрепко бисёр сахт; насгрого бисёр ҷиддӣ -
54 наметать
Iнесов. см. наместйсов. что, чего портн. кӯк кардан, хомдӯзй кардан; наметать швы чокҳоро кӯк кардан; наметать рукав остин-ро кӯк карданIIсов.1. что, чего тӯда (ғарам) кардан, болоиҳам гузоштан, чидан; наметать пять стогов сёна панҷ ға-рам хасбеда чидан2. кого, чего зои-дан; наметать икры тухм гузоштан (оид ба моҳӣ).3. что разг. омӯхта кардан; наметать глаз чашмро омӯхта кардан -
55 намётывать
I, IIнесов. см. наметить II, III -
56 напасть
Iсов. на кого-что1. ҳуҷум (ҳамла) кардан, ҳуҷум (ҳамла) овар-дан, дарафтодан; напасть на врага ба душман ҳуҷум кардан; напасть из-за угла ногаҳон ҳамла кардан; напасть врасплох ногаҳон ҳуҷум кардан2. разг. (о насекомых и т. п.) зер кардан, рехтан; на посёвы напала саранча киштзорро малах зер кард3. разг. хурдагирй кардан, эрод гирифтан, маломат (таъна, сарзаниш, коҳиш) кардан; напасть с упреками сарзаниш (таъна) кардан4. зер (пахш) кардан, фаро гирифтан; на него напал страх вайро воҳима зер кард5. ёфтан, кофта ёфтан, афтодан; собаки напали на след лисицы сагҳо аз паи рӯбоҳ афтодаанд О не на дурака (дӯру) напал; не на роб-кого (робкую) напал; не на того (ту) напал ман аз ту мегуфтагй одамҳо не; аҳ-мақатро ёфтӣ, а; бомчаи пастакатро ёфтӣ!IIсов. см. нападатьж разг. бадбахтӣ, муси-бат, бало, офат, фалокат; что за напасть такая! ин чӣ бадбахтӣ!, ин чӣ бало! -
57 нарывать
-
58 обвешивание
Iссм. обвес IIIс (по знач. гл. обвешать) овехтан(и)с (по знач. гл. обвешить) фарсангсор кардан(и) -
59 обвешивать
-
60 обвешиваться
Iнесов.1. см. обвеситься I;2. страд. аз ӯлчак зада шуданIIнесов.1. см. обвешаться;2. страд. овехта шуданнесов. страд. фарсангсор карда шудан
См. также в других словарях:
III. РОССИЯ. СССР. СНГ - полный — III.1. Племенные союзы восточных славян … Правители Мира
III.6. Правительства периода гражданской войны — ⇑ III. РОССИЯ. СССР. СНГ III.6.1. Европейская Россия III.6.1.1. Юг России III.6.1.2. Дон III.6.1.3. Кубань … Правители Мира
III.9. Содружество независимых государств (СНГ) — ⇑ III. РОССИЯ. СССР. СНГ … Правители Мира
III. Kerületi TVE — III. Kerületi TUE Nombre completo III. Kerületi TVE Futball Club Obuda Fundación 24 de enero de 1887 (124 años) Estadio Hévízi út, Budapest (Hungría) … Wikipedia Español
III Comando Administrativo Aéreo — Activa 4 de febrero de 1938 1944 País Alemania Nazi … Wikipedia Español
III. Korps (Bundeswehr) — III. Korps Verbandsabzeichen Aktiv 6. Apr. 1957–31. Mär. 1994 Land … Deutsch Wikipedia
III Fuerza Expedicionaria de Marines — Activa 1 de octubre de 1942 10 de junio de 1946 7 de mayo de 1965 presente … Wikipedia Español
III Corps (Germany) — III Corps was a corps level formation of the German Army during World War II. III Armeekorps HistoryThe III Corps was formed in October 1934 as III. Armeekorps. The corps took part in Fall Weiss, the 1939 invasion of Poland as a part of… … Wikipedia
III. Korps — steht für folgende militärische Großverbände: III. Korps (Bundeswehr) (1957 1994) III. Armeekorps (Preußen) III. Armee Korps (Deutsches Kaiserreich) III. Armeekorps (Wehrmacht) III. Königlich Bayerisches Armee Korps III. Australisches Korps III.… … Deutsch Wikipedia
III Cuerpo Panzer — Insignia del Cuerpo Panzer Activa 21 de junio de 1942 8 de mayo de 1945 País … Wikipedia Español
III Corps (India) — III Corps Active 1915 ?, 1941 42, 1980s Present Country India Branch Indian Army Type Army Corps Role … Wikipedia