-
1 स्वयमर्जित
-
2 अर्ज् _arj
अर्ज् 1 P. [अर्जति, आनर्ज, अर्जिष्यति, आर्जीत्, अर्जितुम्, अर्जित]1 To procure, secure, gain, earn, usually in the caus. in this sense; पितृद्रव्याविरोधेन यदन्यत्स्वयमर्जितम् Y.2. 118.-2 To take up; आनर्जुर्नृभुजो$स्त्राणि Bk.14.74.1 P. or caus.1 To procure, acquire, obtain; स्वयमर्जित, स्वार्जित obtained by one's own exertions, self-acquired.-2 To work or manufacture, make, prepare (सतो गुणान्तराधानम्). -With-अति 1 to allow, permit, let go.-2 to remove, despatch, make away with.-अनु to let go, set free, deliver.-अपि to add to.-अन्वव 1 to cause to go after or in a particular direction.-2 To visit with anything, overcome.-अप्यति to add, append; say something in addition to what is already said.-अव to permit to leave, release, let go.-उद् to drive out, remove.-प्र caus. to furnish, supply, procure. -
3 अतिपत्तिः _atipattiḥ
अतिपत्तिः f.1 Going beyond, passing, lapse; देशकालातिपत्तौ च गृहीत्वा स्वयमर्पयेत् Y.2.169.-2 Non- performance, failure; लिङ्निमित्ते लृङ् क्रियातिपत्तौ P.III. 3.139. (the conditional is used instead of the poten- tial, when the non-performance of an action is im- plied).-3 [पत्तिम् अतिक्रान्तः] One surpassing a foot-soldier. -
4 पितृ _pitṛ
पितृ m. [पाति रक्षति, पा-तृच् नि˚] A father; तेनास लोकः पितृमान् विनेत्रा R.14.23;1.24;11.67.-रौ (dual) Parents, father and mother; जगतः पितरौ वन्दे पार्वतीपरमे- श्वरौ R.1.1; Y.2.117.-रः (pl.)-1 Fore-fathers, ancestors, fathers; नूनं प्रसूतिविकलेन मया प्रसिक्तं धौताश्रुशेष- मुदकं पितरः पिबन्ति Ś.6.24.-2 Paternal ancestors taken collectively; अध्यापयामास पितॄन् शिशुराङ्गिरसः कविः Ms.2.151.-3 The Manes; R.2.16;3.2; पितॄणामर्यमा चास्मि Bg. 1.29; Ms.3.81,192.-Comp. -अर्जित a. acquired by a father, paternal (as property).-कर्मन् n.,-कार्यम्, -कृत्यम्, -क्रिया oblations or sacrifice offerd to deceased ancestors, obsequial rites; स्वधाकारः परा ह्याशीः सर्वेषु पितृकर्मसु Ms.3.252.-कल्पः 1 performance of the Śrāddha cere- mony in honour of the Manes.-2 Brahma's day of new moon.-काननम् a cemetery; अभ्यभावि भरताग्रजस्तया वात्य- येव पितृकाननोत्थया R.11.16.-कुल्या N. of a river rising in the Malaya mountain.-क्षयः the death anniversary; आनन्त्याय भवेद् दत्तं खड्गमांसं पितृक्षये Mb.13.88.1.-गणः 1 the whole body of ancestors taken collectively.-2 a class of Manes or deceased progenitors who were sons of the Prajāpati; मनोर्हैरण्यगर्भस्य ये मरीच्यादयः सुताः । तेषा- मृषीणां सर्वेषां पुत्राः पितृगणाः स्मृताः ॥ विराट्सुताः सोमसदः साध्यानां पितरः स्मृताः । अग्निष्वात्ताश्च देवानां मारीचा लोकविश्रुताः ॥ Ms.3. 194-195.-गणा N. of of Durgā.-गामिन् a. devolving on, or belonging to a father.-गृहम् 1 a paternal mansion.-2 a cemetery, burial-ground.-घातकः, -घातिन्, -घ्नः m. a parricide.-तर्पणम् 1 an oblation to the Manes.-2 the act of throwing water out of the right hand (as at the time of ablutions) as an offering to the Manes or deceased ancestors; नित्यं स्नात्वा शुचिः कुर्याद् देवर्षिपितृतर्पणम् Ms.2.176.-3 sesamum.-4 gifts given at Srāddhas or funeral rites.-5 the part of the hand between the thumb and the fore-finger (sacred to the Manes).-तिथिः f. the day of new-moon (अमावास्या).-तीर्थम् 1 N. of the place called Gayā where the performance of funeral rites, such as Srāddhas in honour of the Manes, is held to be parti- cularly meritorious.-2 the part of the hand between the fore-finger and the thumb (considered to be sacred to the Manes).-त्रयम् father, grand-father and great grand-father.-दत्त a. given by a father (as a woman's peculiar property).-दानम् an offering to the Manes.-दायः patrimony.-दिनम् the day of new-moon (अमावास्या).-देव a.1 worshipping a father.-2 relating to the worship of the Manes. (-वाः) the divine Manes.-दे(दै)वत a.1 presided over by the Manes.-2 relating to the worship of the Manes. (-तम्) N. of the tenth lunar mansion (मघा).-दे(दै)वत्य a. belonging to the worship of the Manes. (-त्यम्) a sacrifice offered to the Manes on the day called अष्टका; अष्टकापितृदेवत्यमित्ययं प्रसृतो जनः Rām.2.18.14.-द्रव्यम् patrimony; पितृद्रव्याविरोधेन यदन्यत् स्वयमर्जितम् Y.2.118.-पक्षः 1 the paternal side, paternal relationship.-2 a relative by the father's side.-3 'the fortnight of the Manes'; N. of the dark half of Bhādrapada which is particularly appointed for the celebration of obsequial rites to the Manes.-पतिः an epithet of Yama.-पदम् the world of the Manes.-पितृ m. a paternal grand- father.-पुत्रौ (पिता-पुत्रौ dual) father and son. (पितुः पुत्रः means 'the son of a well-known and renowned father').-पूजनम् worship of the manes; पतिव्रता धर्म- पत्नी पितृपूजनतत्परा Ms.3.262.-पैतामह a. (-ही f.) inhe- rited from ancestors, ancestral, hereditary. (-हाः pl.) ancestors.-प्रसूः f.1 a paternal grand-mother.-2 evening twilight; तारावलीराजतबिन्दुराजत् पितृप्रसूभासुरपत्रपाश्यः, वियद्द्विपस्तिष्ठति Rām. Ch.6.38.-प्राप्त a.1 inherited from a father.-2 inherited patrimonially.-बन्धुः a kinsman by the father's side; they are:- पितुः पितुःस्वसुः पुत्राः पितुर्मातुःस्वसुः सुताः । पितुर्मातुलपुत्राश्च विज्ञेयाः पितृबन्धवः ॥ (न्धुम् n.) relationship by the father's side.-भम् The Maghā star; Śabda Ch.-भक्त a. dutifully attached to a father.भक्तिः f. filial duty.-भोजनम् food offered to the Manes.-भ्रातृ m. a father's brother, paternal uncle.-मन्दिरम् 1 a paternal mansion.-2 a cemetery.-मेधः a sacrifice offered to the Manes, obsequial offerings; गुरोः प्रेतस्य शिष्यस्तु पितृमेधं समाचरन् Ms.5.65; Mb.16.7.23.-यज्ञः 1 obsequial offerings.-2 offering libations of water every day to the deceased ancestors, it is one of the five daily Yajñas enjoined to be per- formed by a Brāhmaṇa; पितृयज्ञस्तु तर्पणम् Ms.3.1; also 122,283.-यानम् the way of the Manes (to their world).-राज् m.,-राजः, -राजन् m. an epithet of Yama.-रूपः an epithet of Siva.-लोकः the world of the Manes.-वंशः the paternal family.-वनम् 1 a ceme- tery; वसन् पितृवने रौद्रे शौचे वर्तितुमिच्छसि Mb.12.111.9.-2 death, the abode of death; सर्वे पितृवनं प्राप्य स्वपन्ति विगतज्वराः Mb.11.3.5. (पितृवनेचरः1 a demon, goblin.-2 an epithet of Śiva).-वसतिः f.,-सद्मन् n. a ceme- tery; त्रिलोकनाथः पितृसद्मगोचरः Ku.5.77.-वासरपर्वन् the period of performing the obsequious rites for the Manes; Gaṇeśa P.2.-व्रतः a worshipper of the Manes. (-तम्) obsequial rites.-श्राद्धम् obsequial rites in honour of a father or deceased ancestor.-स्वसृ f. (also पितृष्वसृ as well as पितुः स्वसृ or पितुःष्वसृ) a father's sister; Ms.2.131.-ष्वस्रीयः a paternal aunt's son.-संनिभः a. fatherly, paternal.-सूः 1 a paternal grandmother.-2 evening twilight.-स्थानः, -स्थानीयः a guardian (who is in the place of a father).-नम् The abode of death; see पितृवन; आनिन्यथुः पितृस्थानाद् गुरवे गुरुदक्षिणाम् Bhāg.1.85.32.-हत्या parricide.-हन् m. a parricide.-हू m. the right ear; पितृहूर्नृप पुर्या द्वार्दक्षिणेन पुरञ्जनः Bhāg.4.25.5. -
5 स्वयम्
svayámind. (prob. orig. a nom. of 1. sva, formed like aham) self, one's self (applicable to all persons e.g.. myself, thyself, himself etc.), of orﾠ by one's self spontaneously, voluntarily, of one's own accord ( alsoﾠ used emphatically with other pronouns <e.g.. ahaṉsvayaṉtatkṛitavān, « I myself did that» >;
sometimes alone <e.g.. svayaṉtatkṛitavān, « he himself did that» ;
svayaṉtatkurvanti, « they themselves do that» >;
connected in sense with a nom. <either the subject orﾠ predicate> orﾠ with instr. < when the subject> orﾠ with a gen., andﾠ sometimes with acc. orﾠ loc.;
often in comp.) RV. etc. etc.
- स्वयमगुरुत्व
- स्वयमधिगत
- स्वयमनुष्ठान
- स्वयमपोदित
- स्वयमभिगूर्त
- स्वयमर्जित
- स्वयमवदीर्ण
- स्वयमवपन्न
- स्वयमागत
- स्वयमातृन्ण
- स्वयमानीत
- स्वयमासनढौकन
- स्वयमाहृत
- स्वयमाहृत्यभोजिन्
- स्वयमिन्द्रियमोचन
- स्वयमीश्वर
- स्वयमीहितलब्ध
- स्वयमुक्ति
- स्वयमुज्ज्वल
- स्वयमुदित
- स्वयमुद्गीर्ण
- स्वयमुद्घाटित
- स्वयमुद्यत
- स्वयमुपस्थित
- स्वयमुपागत
- स्वयमुपेत
- स्वयम्पतित
- स्वयम्पाठ
- स्वयम्पाप
- स्वयम्प्रकाश
- स्वयम्प्रकाशमान
- स्वयम्प्रज्वलित
- स्वयम्प्रदीर्ण
- स्वयम्प्रभ
- स्वयम्प्रभु
- स्वयम्प्रसीर्ण
- स्वयम्प्रस्तुत
- स्वयम्प्रोक्त
- स्वयम्बोध
- स्वयम्भग्न
- स्वयम्भु
- स्वयम्भुव
- स्वयम्भू
- स्वयम्भूत
- स्वयम्भृत
- स्वयम्भोज
- स्वयम्भ्रमि
- स्वयम्भ्रमिन्
- स्वयम्मथित
- स्वयम्मुर्त
- स्वयम्मृत
- स्वयम्म्लान
См. также в других словарях:
svayám-arjita — स्वयमर्जित … Indonesian dictionary
