-
1 कालधर्म
-
2 कालधर्मन्
-
3 कुलधर
kúla-dharam. « upholder of his family»
N. of a prince Kathās. LX, 3.
-
4 कुलधर्म
-
5 ताम्बूलधर
-
6 शीलधर
ṡī́la-dharamfn. maintaining orﾠ possessing virtue, virtuous, honourable BhP. ;
m. N. of a man Kathās.
-
7 शूलधर
ṡū́la-dharamfn. bearing a spear (applied to Rudra-Siva) R. Ṡivag. ;
(ā) f. N. of Durgā L.
-
8 शैलधर
ṡaila-dharam. « mountain-holder»
N. of Kṛishṇa Dhanaṃj.
-
9 काल _kāla
काल a. (-ली f.)1 Black, of a dark or dark-blue colour; Rām.5.17.9. Mb.8.49.48.-2 Injuring, hurting.-लः 1 The black or dark-blue colour.-2 Time (in general); विलम्बितफलैः कालं निनाय स मनोरथैः R.1.33; तस्मिन्काले at that time; काव्यशास्त्रविनोदेन कालो गच्छति धीमताम् H.1.1 the wise pass their time &c.-3 Fit or opportune time (to do a thing), proper time or occasion; (with gen., loc., dat., or inf.); R.3.12,4.6,12.69; पर्जन्यः कालवर्षी Mk.1.6; काले वर्षतु पर्जन्यः &c.-4 A period or portion of time (as the hours or watches of a day); षष्ठे काले दिवसस्य V.2.1. Ms.5.153.-5 The weather.-6 Time considered as one of the nine dravyas by the Vaiśeṣikas.-7 The Supreme Spirit regarded as the destroyer of the Universe, being a personification of the destructive principle; कालः काल्या भुवनफलके क्रीडति प्राणिशारैः Bh.3.39.-8 (a) Yama, the god of death; कः कालस्य न गोचरान्तरगतः Pt.1.146. (b) Death, time of death; स हि कालो$स्य दुर्मतेः Rām.7.64.1.-9 Fate, destiny.-1 The black part of the eye.-11 The (Indian) cuckoo.-12 The planet Saturn.-13 N. of Śiva; N. of Rudra; उग्ररेता भवः कालो वामदेवो धृतव्रतः Bhāg.3.12.12.-14 A measure of time (in music or prosody).-15 A person who distils and sells spirituous liquor.-16 A section, or part.-17 A red kind of plumbago.-18 Resin, pitch.-19 N. of an enemy of Śiva.-2 (with the Jainas) One of the nine treasures.-21 A mystical name for the letter म्.-22 N. of the one of four contentments mentioned in साङ्ख्यकारिका; प्रकृत्युपादानकालभागाख्याः Śāṅ. K.5.-ला 1 N. of several plants.-2 N. of a daughter of Dakṣa.-3 An epithet of Durgā.-ली 1 Blackness.-2 Ink, black ink.-3 An epithet of Pārvatī, Śiva's wife.-4 A row of black clouds.-5 A woman with a dark complexion.-6 N. of Satyavatī, mother of Vyāsa. जनयामास यं काली शक्तेः पुत्रात्पराशरात् Mb.1.6.2; Bu. ch.4.76.-7 Night.-8 Censure, blame.-9 One of the seven tongues of Fire: काली कराली च मनोजवा च सुलोहिता या च सुधूम्रवर्णा । स्फुलिङ्गिनी विश्वरुची च देवी लेलायमाना इति सप्तजिह्वाः ॥ Muṇḍ.1.2.4.-1 A form of Durgā कालि कालि महा- कालि सीधुमांसपशुंप्रिये Mb.4.6.17. कालीतनयः a buffalo.-11 One of the Mātṛis or divine mothers.-12 N. of a wife of Bhīma.-13 A sister of Yama.-14 A kind of learning (महाविद्या)-15 A small shrub used as a purgative.-16 A kind of insect.-लम् 1 Iron. क्षुरो भूत्वा हरेत्प्राणान्निशितः कालसाधनः Mb.1.14.89.-2 A kind of perfume.-Comp. -अयसम् iron.-अक्षरिकः a scholar, one who can read and decipher.-अगरु n. a kind of sandal tree, black kind of aloe; कालागुरुर्दहनमध्यगतः सम- न्ताल्लोकोत्तरं परिमलं प्रकटीकरोति Bv.1.7, R.4.81. (-n.) the wood of that tree. शिरांसि कालागुरुधूपितानि Ṛs.4.5;5.5.-अग्निः, -अनलः 1 the destructive fire at the end of the world.-2 an epithet of Rudra.-3. a kind of bead (रुद्राक्ष).-अङ्ग a. having a dark-blue body (as a sword with a dark-blue edge) Mb.4.8.1.;-अजिनम् the hide of a black antelope.-अञ्जनम् a sort of colly- rium; न चक्षुषोः कान्तिविशेषबुद्ध्या कालाञ्जनं मङ्गलमित्युपात्तम् Ku.7.2,82. (-नी) a small shrub used as a purga- tive (Mar. काळी कापशी).-अण्डजः the (Indian) cuckoo.-अतिक्रमः, -क्रमणम् delay, being late; कालातिक्रमणं वृत्तेर्यो न कुर्वति भूपतिः Pt.1.154.-अतिपातः, -अतिरेकः loss of time, delay; Māl.2.-अतीत a. elapsed, passed by.-अत्ययः 1 delay, lapse of time.-2 loss by lapse of time.-अध्यक्षः 1 'presiding over time', epithet of the sun.-2 the Supreme Soul.-अनुनादिन् m.1 a bee.-2 a sparrow.-3 the Chātaka bird.-अनुसारकः 1 Tagara tree.-2 yellow sandal.-अनुसारिः, -अनु- सारिन्, -अनुसारिवा, -अनुसार्यः, -र्यकः benzoin or benja- min.(-र्यम्) 1 a yellow fragrant wood (पीतचन्दन).-2 Sissoo wood.-अन्तकः time, regarded as the god of death, and the destroyer of every thing.-अन्तरम् 1 an interval.-2 a period of time.-3 another time or opportunity. ˚आवृत a. hidden or concealed in the womb of time. ˚क्षम a. able to bear delay; अकालक्षमा देव्याः शरीरावस्था K.263; Ś.4. ˚प्रेक्षिन् Pt.3.172. ˚विषः an animal venomous only when enraged, as a rat.-अभ्रः a dark, watery cloud.-अयनम् See कालचक्र Bhāg.5.22.11.-अवधिः appointed time.-अवबोधः knowledge of time and circumstances; Māl.3.11.-अशुद्धिः f.-अशौचम् period of mourning, ceremonial impurity caused by the birth of a child or death of a relation in the family; see अशौच.-अष्टकम् 1 first to eighth days of the dark half of the month आषाढ (festival period of कालभैरव)-2 a stotra of कालभैरव by Śhaṅkarāchārya.-आकृष्ट a.1 led to death.-2 produced or brought by time.-आत्मक a. depending on time or desti- ny.-आत्मन् m. the Supreme Spirit.-आदिकः The month चैत्र.-आम्रः 1 a mango-kind; कालाम्ररसपीतास्ते नित्यं संस्थित- यौवनाः Mb.6.7.18.-2 N. of a Dvīpa; Hariv.-आयसम् iron. -a. made of iron; ततः कालायसं शूलं कण्टकैर्बहुभिश्च तम् Rām.7.8.15.-उप्त a. sown in due season.-कञ्जम् a blue lotus.-कटम्, -कटः an epithet of Śiva; Mb.13.-कण्ठः 1 a peacock.-2 a sparrow.-3 a wagtail.-4 a gal- linule.-5 an epithet of Śiva; कालिन्दीकालकण्ठः कलयतु कुशलं को$पि कापालिको नः Udb.; U.6.-कण्ठी Pārvatī, the wife of कालकण्ठ i. e. शिव. नृत्यन्तीमिव रजनी नटीं प्रतीमो गानश्री- र्विलसति नाथ कालकण्ठी Rām Ch.7.23.-कण्टक, -कण्ठकः a gallinule.-कण़्डकः a water-snake.-करणम् appointing or fixing time.-कर्णिका, -कर्णी misfortune.-कर्मन् n.1 death.-2 destruction; त्रैलोक्यं तु करिष्यामि संयुक्तं काल- कर्मणा Rām.3.64.62.-कलायः dark pulse.-कल्प a fatal, deadly.-कल्लकः A water-snake.-कालः Supreme Being.-कीलः noise.-कुण्ठः Yama.-कुष्ठः a myrrh.-कूटः, -टम् (a) a deadly poison; अहो बकी यं स्तनकाल- कूटं अपाययत् Bhāg.3.2.23; Ś.6. (b) the poison churned out of the ocean and drunk by Śiva; अद्यापि नोज्झति हरः किल कालकूटम् Ch. P.5. कालकूटस्य जननीं तां स्तुवे वामलोचनाम् Vb.-कूटकः a poison; Mb.1.-कृत् m.1 the sun.-2 a peacock.-3 Supreme Spirit.-कृत 1 produced by time.-2 fixed, appointed.-3 lent or deposited,-4 done for a long time. (-तः) the sun.-क्रमः lapse of time, course of time; कालक्रमेण in course or process of time; Ku.1.19.-क्रिया 1 fixing a time.-2 death.-क्षेपः 1 delay, loss of time; कालक्षेप ककुभसुरभौ पर्वते पर्वते ते (उत्पश्यामि) Me.22; मरणे कालक्षेपं मा कुरु Pt.1.-2 passing the time.-खञ्जम्, -खञ्जनम् -खण्डम् the liver; स्वादुकारं कालखण्डोपदंशम् Śi.18.77.-गङ्गा the river Yamu- nā.-ग्रन्थिः a year.-घातिन् a. killing by degrees or slowly (as a poison).-चक्रम् 1 the wheel of time (time being represented as a wheel always moving).-2 a cycle.-3 (hence fig.) the wheel of fortune, the vicissitudes of life. (-क्रः) an epithet of the sun.-चिह्नम् a symptom of approaching death.-चोदित a. summoned by the angel of death.-जोषकः One who is satisfied with sparse food at the proper time.-ज्येष्ठः a. senior in years, grown up; U.5.12.-ज्ञ a. knowing the proper time or occasion (of any action); अत्यारूढो हि नारीणामकालज्ञो मनोभवः R.12.33; Śi.2.83.(-ज्ञः) 1 an astrologer.-2 a cock.-ज्ञानिन् m. an epithet of Śiva.-तिन्दुकः a kind of ebony.-त्रयम् the three times; the past, the present, and the future; ˚दर्शी K.46.-दण्डः death; श्रेयस्त्रैविक्रमस्ते वितरतु विबुधद्वेषिणां कालदण्डः Dk.-दमनी an epithet of Durgā.-दष्ट a. doomed to death; कालदष्टं नृपं ज्ञात्वा Bm.1.18.-धर्मः, -धर्मन् m.1 the line of conduct suitable to any parti- cular time.-2 the law or rule of time.-3 effects proper to the time.-4 fated time, death; कालधर्मं गते सगरे Rām.1.42.1. न पुनर्जीवितः कश्चित्कालधर्ममुपागतः Mb.; परीताः काल- धर्मणा &c.-धारणा prolongation of time.-नरः (in astro- logy) the figure of a man's body.-नाथः; -निधिः Śiva.-नियोगः decree of fate or destiny; लङ्घ्यते न खलु काल- नियोगः Ki.9.13.-निरूपणम् determination of time, chronology.-निर्यासः Bdellium (Mar. गुग्गुळ).-नेमिः 1 the rim of the wheel of time.-2 N. of a demon, uncle of Rāvaṇa, deputed by him to kill Hanūmat.-3 N. of a demon with 1 hands killed by Viṣṇu. ˚अरिः, रिपुः, हरः, हन् m. epithets of Kṛiṣṇa.-पक्व a. ripened by time; i. e. spontaneously; Ms.6.17,21; Y.3.49.-परिवासः standing for a time so as to become stale.-पर्णः the flower plant (Mar. नगर).-पर्ययः a delay (कालातिक्रम); वक्तुमर्हसि सुग्रीवं व्यतीतं कालपर्यये Rām.4.31.8.-पर्यायः the revolution or course of time; मन्ये लोकविनाशो$यं कालपर्यायनोदितः Mb.11.15.41.-पाशः the noose of Yama or death.-पाशिकः a hang- man.-पु (पू) रुषः an attendant of Yama.-पृष्ठम् 1 a species of antelope.-2 a heron.(-कम्) 1 N. of the bow of Karṇa; Ve.4.-2 a bow in general.-प्रभातम् autumn or Śarad; (the two months following the rainy season considered as the best time).-बन्धन a. being under control of death (काल); प्रत्यक्षं मन्यसे कालं मर्त्यः सन् कालबन्धनः Mb.3.35.2.-भक्षः an epithet of Śiva.-भृत् m. the sun.-भैरवः an epithet of Śiva.-मल्लिका, -मान (लः) the plant ocimum (Mar. तुळस).-मालम् a measure of time.-मुखः a species of ape; Mb.3.292.12.-मेषी, -मेशिका, -मेषिका f. the Manjiṣṭha plant.-यवनः a kind of yavanas and enemy of Kṛiṣṇa and an invincible foe of the Yādavas. Kṛiṣṇa, finding it impossible to vanquish him on the field of battle, cunningly decoyed him to the cave where Muchakunda was sleeping who burnt him down.-यापः, -यापनम् procrastination, delay, putting off.-योगः fate, destiny.-योगतः according to the requirements of the time; Pt.1.184.-योगिन् m. an epithet of Śiva.-रात्रिः, -रात्री f.1 a dark night.-2 a sister of Yama.-3 the Amāvasyā on which lamps are lighted (in the Divali holidays).-4 the night of destruction at the end of the world (iden- tified with Durgā); कालरात्रीति तां (सीतां) विद्धि सर्वलङ्का- विनाशिनीम् Rām.5.51.34.-5 a particular night in the life of man, on the 7th day of the 7th month of the 77th year.-रुद्रः Rudra regarded as the fire that is to destroy the world.-लवणम् the बिड salt. (Mar. संचळखार)-लोहक्, -लौहम् steel.-वलनम् the armour.-विप्रकर्षः prolongation of time. विषयबाहुल्यं कालविप्रकर्षश्च स्मृतिं प्रमुष्णाति Mv.5.9.-विभक्तिः f. a section or part of time; Ms.1.24.-वृद्धिः f. periodical interest (payable monthly, quarterly, or at stated times); Ms.8.153.-वृन्तः a kind of pulse (कुलत्थ).-वेला the time of Saturn, i. e. a particular time of the day (half a watch every day) at which any religious act is improper.-संकर्षा a girl nine years old personating Durgā at a festival.-संकर्षिन् a. shortening time (as a mantra); कालसंकर्षिणीं विद्यां दीक्षापूर्वमुपादिशत् Ks.68.65.-संगः a. delay; जानामि कार्यस्य च कालसंगम् Rām.4.33.53.-संरोधः 1 keeping back for a long time; Ms.8.143.-2 lapse of a long period of time; Ms.8.143.-सदृश a. opportune, timely.-समन्वित, -समायुक्त a. dead; Rām.2.65.16.-संपन्न a. dated, bearing a date.-सर्पः the black and most poisonous variety of the snake; Gīt.1.12.-सारः the black antelope. (-रम्) a yellow sort of sandal wood. a. having a black centre or pupil; न कालसारं हरिणं तदक्षिद्वयं प्रभुर्बुद्धुमभून्मनोभूः N.6.19.-सूत्रम्, -सूत्रकम् 1 thread of time or death.-2 N. of a particular hell; Y.3.222; Ms.4.88.-स्कन्दः the Tamāla tree.-स्वरूप a. terrible as death, (deathlike in form).-हरः an epithet of Śiva.-हरणम् loss of time, delay; Ś.3; U.5; यात्वन्येन (वरेण) विहाय कालहरणं रामो वनं दण्डकाम् Mv.4.41.-हानिः f. delay; मामक्षमं मण्डनकालहानेर्वेत्तीव बिम्बाधरबद्धतृष्णम् R.13.16. -
10 सलिलम् _salilam
सलिलम् [सलति-गच्छति निम्नं सल्-इलच् Uṇ.1.54] Water; सुभगसलिलावगाहाः Ś.1.3.-2 The constellation उत्तराषाढा.-Comp. -अर्थिन् a. thirsty.-आशयः a tank, reservoir of water.-इन्द्रः N. of Varuṇa; सलिलेन्द्रपुरान्वेषी भ्रमति स्म रसातलम् Rām.7.23.16.-इन्धनः the submarine fire.-उद्भवः a shell, conch; ततस्तौ मृशसंक्रुद्धौ प्रध्माय सलिलोद्भवौ Mb.9.16.55.-उपप्लवः inundation, deluge, flood of water.-कर्मन् a libation of water (offered to a deceased person).-कुन्तलः moss.-क्रिया the funeral rite of washing a corpse.-2 = उदकक्रिया q. v.-चरः an aquatic animal (like मकर). ˚केतनः the god of love; सलिल- चरकेतनशरासनानतां चिल्लिकालताम् Dk.2.7.-जम् a lotus.-धरः1 a cloud.-2 a god; विनाद्य खं दिवमपि चैव सर्वशस्ततो गताः सलिलधरा यथागतम् Mb.1.19.3. (com. सलिलधरा अमृत- भृतो देवाः).-निधिः, -राशिः the ocean; कामं दामोदरीयोदर- सलिलनिधौ चित्तमत्स्यश्चिरं नः Viṣṇupāda. S.25.-प्रियः a hog.-रयः a current, stream. -
11 कालेयक
kāleyakam. the plant Curcuma xanthorrhiza L. ;
a particular part of the intestines (different fr. the liver) Suṡr. ;
a disease like jaundice Suṡr. ;
a dog (for kaul-) Hcar. ;
(am) n. a fragrant wood R. ;
- कालकरण
- कालकर्मन्
- कालकल्प
- कालकार
- कालकारित
- कालकुण्ठ
- कालकृत्
- कालकृत
- कालकौमुदी
- कालक्रम
- कालक्रिया
- कालक्षेप
- कालगत
- कालगति
- कालगुप्त
- कालग्रन्थि
- कालघातिन्
- कालचक्र
- कालचोदित
- कालजोषक
- कालज्ञ
- कालज्ञान
- कालज्ञानिन्
- कालतत्त्वार्णव
- कालतन्त्रकवि
- कालतर
- कालतरङ्ग
- कालतस्
- कालता
- कालतुल्य
- कालतोयक
- कालत्रय
- कालत्रितय
- कालदण्ड
- कालदमनी
- कालदास
- कालदिवाकर
- कालदूत
- कालदेशविभाग
- कालधर्म
- कालधर्मन्
- कालधारणा
- कालनर
- कालनाथ
- कालनिधि
- कालनियोग
- कालनिरूपण
- कालनिर्णय
- कालनिर्वाह
- कालनेमि
- कालनेमिन्
- कालपक्व
- कालपथ
- कालपरिपाक
- कालपरिवास
- कालपर्यय
- कालपाश
- कालपाशिक
- कालपुरुष
- कालपूग
- कालप्रबोधिन्
- कालप्रभात
- कालप्ररूढ
- कालप्रिय
- कालभक्ष
- कालभाग
- कालभृत्
- कालमयूख
- कालमहिमन्
- कालमाधव
- कालमार्ताण्ड
- कालमाहात्म्य
- कालमूर्ति
- कालयाप
- कालयापन
- कालयुक्त
- कालयोग
- कालयोगिन्
- कालरात्रि
- कालरात्री
- कालरुद्र
- कालरूपधृष्
- कालरूपिन्
- कालवत्
- कालविक्रम
- कालविद्
- कालविद्या
- कालविद्वस्
- कालविधान
- कालविधृति
- कालविध्वंसन
- कालविप्रकर्ष
- कालविभक्ति
- कालविभाग
- कालविवेक
- कालवृद्धि
- कालवेग
- कालव्यापिन्
- कालव्रत
- कालशक्ति
- कालसंरोध
- कालसंहिता
- कालसंकर्षा
- कालसंकर्षिन्
- कालसंख्या
- कालसंग्रह
- कालसदृश
- कालसमन्वित
- कालसमायुक्त
- कालसम्पन्न
- कालसाह्वय
- कालशिद्धान्त
- कालसूक्त
- कालसूत्र
- कालसूत्रक
- कालसूर्य
- कालस्वरूप
- कालहार
- कालांश
- कालाकाङ्क्षिन्
- कालाकृष्ट
- कालाक्षरिक
- कालाग्नि
- कालातिक्रमण
- कालातिपात
- कालातीत
- कालात्मक
- कालात्यय
- कालादर्श
- कालादिक
- कालाध्यक्ष
- कालानयन
- कालानल
- कालान्तक
- कालान्तयम
- कालान्तर
- कालापहार
- कालाभ्यागमन
- कालावधि
- कालावर
- कालाव्यवाय
- कालाशुद्धि
- कालाशौच
- कालेज
- कालेश्वर
- कालेहिका
- कालोत्तर
- कालोत्पादित
- कालोप्त
-
12 कुल
kúlan. (ifc. f. ā) a herd, troop, flock, assemblage, multitude, number, etc. (of quadrupeds, birds, insects, etc., orﾠ of inanimate objects e.g.. go-kula, a herd of cows R. etc.;
mahishīk-, a herd of female buffaloes Ṛitus. ;
ali-k-, a swarm of bees Ṡiṡ. Gīt. etc.;
alaka-k-, a multitude of curls BhP.);
a race, family, community, tribe, caste, set, company (e.g.. brāhmaṇa-k-, the caste of the Brāhmans BhP. ;
padātīnāṉkula, infantry Rājat. V, 247);
(ifc. with a gen. sg.) a lot, gang (e.g.. caurasya-k-, a gang of thieves) Pāṇ. 6-3, 21 Kāṡ. ;
the residence of a family, seat of a community, inhabited country (as much ground as can be ploughed by two ploughs each drawn by six bulls Comm. on Mn. VII, 119) 294, 3 ;
a house, abode MBh. ;
a noble orﾠ eminent family orﾠ race Mn. MBh. etc.;
high station (in comp. « chief, principal» cf. kula-giri, etc.);
the body L. ;
the front, forepart W. ;
a blue stone L. ;
(with Ṡāktas) N. of Ṡakti andﾠ of the rites observed in her worship (cf. kaula);
= kula-nakshatra q.v. Tantras. ;
m. the chief of a corporation orﾠ guild L. ;
= kula-vāra q.v. Tantras. ;
N. of a man R. VII, 43, 2 ;
(ā) f. « a principal day»
N. of the 4th andﾠ 8th andﾠ 12th andﾠ 14th day in a paksha, orﾠ half-month Tantras. ;
(ī) f. a wife's elder sister L. ;
the plant Solanum Jacquini orﾠ Solanum longum L. ;
- कुलकज्जल
- कुलकण्टक
- कुलकन्यका
- कुलकन्या
- कुलकर
- कुलकर्कटी
- कुलकर्तृ
- कुलकर्मन्
- कुलकलङ्क
- कुलकलङ्कित
- कुलकुण्डलिनी
- कुलकूणी
- कुलकौशिक
- कुलक्षय
- कुलगरिमन्
- कुलगिरि
- कुलगुरु
- कुलगृह
- कुलगोप
- कुलगौरव
- कुलघ्न
- कुलंकुल
- कुलचन्द्र
- कुलचूडामणि
- कुलच्युत
- कुलज
- कुलजन
- कुलजात
- कुलतत्त्वविद्
- कुलतन्तु
- कुलतस्
- कुलतिथि
- कुलतिलक
- कुलदमन
- कुलदीप
- कुलदीपिका
- कुलदुहितृ
- कुलदूषण
- कुलदेव
- कुलदेवता
- कुलदैव
- कुलदैवत
- कुलधर
- कुलधर्म
- कुलधारक
- कुलधुर्य
- कुलनक्षत्र
- कुलनन्दन
- कुलनाग
- कुलनायिका
- कुलनारी
- कुलनाश
- कुलनिन्दा
- कुलनिम्नगा
- कुलंधर
- कुलपञ्चाशिका
- कुलपतन
- कुलपति
- कुलपरम्परा
- कुलपर्वत
- कुलपा
- कुलपांसुका
- कुलपात
- कुलपालक
- कुलपालि
- कुलपाली
- कुलपुत्र
- कुलपुत्रक
- कुलपुरुष
- कुलपूर्वक
- कुलपूर्वग
- कुलप्रकाश
- कुलप्रदीप
- कुलप्रसूत
- कुलबालिका
- कुलबीज
- कुलभव
- कुलभवन
- कुलभार्या
- कुलभूभृत्
- कुलभूषण
- कुलभृत्या
- कुलभेदकर
- कुलभ्रष्ट
- कुलमर्यादा
- कुलमातृका
- कुलमार्ग
- कुलमित्र
- कुलम्पुन
- कुलम्भर
- कुलयुक्ति
- कुलयोषित्
- कुलरक्षक
- कुलरत्नमाला
- कुलरत्नमालिका
- कुलर्द्धिक
- कुलवत्
- कुलवधू
- कुलवर्णा
- कुलवर्त्मन्
- कुलवर्धन
- कुलवार
- कुलविद्या
- कुलविप्र
- कुलवृद्ध
- कुलवृद्धि
- कुलव्यापिन्
- कुलव्रत
- कुलशिखरिन्
- कुलशील
- कुलशुल्क
- कुलशेखर
- कुलशैल
- कुलस्रेष्ठिन्
- कुलस
- कुलसंख्या
- कुलसत्त्र
- कुलसंतति
- कुलसंनिधि
- कुलसमुद्भव
- कुलसम्भव
- कुलसार
- कुलसुन्दरी
- कुलसूत्र
- कुलसेवक
- कुलसौरभ
- कुलस्त्री
- कुलस्थिति
- कुलहण्डक
- कुलहीन
- कुलाकुल
- कुलाकुलि
- कुलाङ्कुर
- कुलाङ्गना
- कुलाङ्गार
- कुलाचल
- कुलाचार
- कुलाचार्य
- कुलाद्य
- कुलाद्रि
- कुलाधारक
- कुलानन्द
- कुलानल
- कुलान्तकरण
- कुलान्वय
- कुलान्वित
- कुलापीड
- कुलाभिमान
- कुलाभिमानिन्
- कुलामृत
- कुलाम्बा
- कुलार्णव
- कुलालम्बिन्
- कुलाष्टमी
- कुलेचर
- कुलेशान
- कुलेश्वर
- कुलोत्कट
- कुलोत्कर्ष
- कुलोत्पन्न
- कुलोद्गत
- कुलोद्देश
- कुलोद्भव
- कुलोद्भूत
- कुलोद्वह
- कुलोपकुल
- कुलोपदेश
-
13 अधिवासः _adhivāsḥ
1अधिवासः 1 Abode, residence; dwelling; सतत˚सुभगा- पिंतस्तनम् Māl.5.8; तस्यापि स एव गिरिरधिवासः K.137; लक्ष्मीभृतो$म्भोधितटाधिवासान् Śi.3.71 situated on; settlement, habitation. वसन्ति मन्नियोगेन अधिवासं च राक्षसाः Rām.3.36.4.-2 An inhabitant, neighbour.-3 Obstinate pertina- city in making a demand, sitting without food be- fore a person's house till he ceases to oppose or refuse it (Mar. धरणें).-4 [अधिवासयति देवता अनेन, करणे घञ्] Consecration of an image especially before the com- mencement of a sacrificial rite; see अधिवासनम् also. शुद्धाधिवासाश्च विशुद्धसत्त्वाः Bu. Ch.1.39.-5 A garment, mantle (अधीवासः also).-6 A birth-place; जातिश्रेण्यधि- वासानां कुलधर्माश्च सर्वतः । वर्जयन्ति च ये धर्मं तेषां धर्मो न विद्यते ॥ Mb.12.36.19.2अधिवासः Application of perfumes or fragrant cos- metics; scenting, perfuming; fragrance, scent, fragrant odour itself; अधिवासस्पृहयेव मारुतः R.8.34; Śi.2.2, 5.42; K.183. -
14 उत्सन्न _utsanna
उत्सन्न p. p.1 Decayed.-2 Destroyed, ruined; uprooted, left off; उत्सन्नो$स्मि K.164 undone; मकरध्वज इवोत्सन्नविग्रहः K.54; उत्सन्नकुलधर्माणाम् Bg.1.44; ˚निद्रा K.171; उत्सन्नो युधिष्ठिरः Ve.2 extirpated.-3 Cursed, wretched; K.198.-4 Fallen into disuse, extinct (as a book).-5 Finished, completed.-6 Risen, increased (opp. अवरन्न).-7 Accomplished easily (Ved.)-Comp. -यज्ञः An interrupted or suspended sacrifice. -
15 कुलम् _kulam
कुलम् 1 A race, family; निदानमिक्ष्वाकुकुलस्य संततेः R.3.1.-2 The residence of a family, a seat, house, an abode; ददर्श धीमान्स कपिः कुलानि Rām.5.5.1; वसन्नृषि- कुलेषु सः R.12.25.-3 A high or noble family, noble descent; कुले जन्म Pt.5.2; कुलशीलसमन्वितः Ms.7.54,62; so कुलजा, कुलकन्यका &c.-4 A herd, troop, flock; collec- tion, multitude; मृगकुलं रोमन्थमभ्यस्यतु Ś.2.6; U.2.9; अलिकुलसंकुल Gīt.1; Śi.9.71; so गो˚, कृमि˚, महिषी˚ &c.-5 A lot, gang. band (in a bad sense).-6 A country.-7 The body.-8 The front or fore part.-9 A tribe, caste, community.-1 A blue stone.-लः The head of a guild or corporation.-ला See कुलतिथि.-Comp. -अकुल a.1 of a mixed character or origin.-2 middling. ˚तिथिः m., f. the second, sixth, and the tenth lunar days of a fort-night in a month. ˚नक्षत्रम् N. of the lunar mansions आर्द्रा, मूला, अभिजित् and शतभिषा. ˚वारः Wednes- day.-अङ्कुरः the scion of a family; अनेन कस्यापि कुला- ङ्कुरेण स्पृष्टस्य गात्रेषु सुखं ममैवम् Ś.7.19.-अङ्गना a respect- able or high born (chaste) woman.-अङ्गारः a man who ruins his family; Pt.4.-अचलः, -अद्रिः, -पर्वतः, -शैलः a principal mountain, one of a class of seven mountains which are supposed to exist in each division of the continent; their names are:-- महेन्द्रो मलयः सह्यः शुक्तिमान् ऋक्षपर्वतः । विन्ध्यश्च पारियात्रश्च सप्तैते कुलपर्वताः ॥-अन्वित a. born in a noble family.-अभिमानः family pride.-अभिमानिन् a. proud of birth or family descent; कुलाभिमानी कुलजां नराधिपः Ki.1.31.-आख्या family-name, surname; कुलाख्या लोके गोत्रावयवा इत्युच्यन्ते Mbh. on P.IV. 1.79.-आचारः, -कर्मन् n.,-धर्मः a duty or custom peculiar to a family or caste.-आचार्यः, -गुरुः 1 a family priest or teacher.-2 a geneologist.-आधारकः a son.-आपीडः, -शेखरः the glory of a family; तस्मिन्कुलापीडनिभे निपीडं सम्यग्महीं शासति शासनाङ्काम् R.18. 29.-आलम्बिन् a. maintaining a family. वरमेकः कुलालम्बी यत्र विश्रूयते पिता H.-ईश्वरः 1 the chief of a family.-2 N. of Śiva. (-रा) N. of Durgā.-उत्कट, a. high born. (-टः) a horse of a good breed.-उत्पन्न, उद्गत, -उद्भव a. sprung from a noble family, high- born; आमात्यमुख्यं धर्मज्ञं प्राज्ञं दान्तं कुलोद्भवम् Ms.7.141.-उद्वहः the head or perpetuator of a family; see उद्वह.-उपदेशः a family name.-कज्जलः one who is a dis- grace to his family.-कण्टकः one who is a thorn or trouble to his family.-कन्यका, -कन्या a girl of high birth; विशुद्धमुग्धः कुलकन्यकाजनः Māl.7.1; गृहे गृहे पुरुषाः कुलकन्यकाः समुद्वहन्ति Māl.7.-करः, -कर्तृ m. the founder of a family.-करणिः A hereditary clerk or officer; E.I.XV.91.-कलङ्कः one who is a disgrace to his family.-कलङ्कितः a. causing disgrace to a family; न चाप्यहं गमिष्यामि कथां कुलकलङ्किताम् Ks.22.216.-क्षयः 1 ruin of a family.-2 extinction of a family; कुलक्षयकृतं दोषं मित्रद्रोहे च पातकम् Bg.1.39,4.-गरिमा m. family pride or dignity.-गिरिः, -भूभृत् m.,-पर्वतः, -शैलः see कुलाचल above.-गृहम् a noble house; पर्याकुलं कुलगृहे$पि कृतं वधूनाम् Ṛs.6.21.-घ्न a. ruining a family; दोषैरेतैः कुलघ्नानाम् Bg.1.43.-ज, -जात a.1 well-born, of high brith; प्रदाने हि मुनिश्रेष्ठ कुलं निरवशेषतः । वक्तव्यं कुलजातेन तन्नि- बोध महामते ॥ Rām.1.71.2.-2 ancestral, hereditary; Ki.1.31 (used in both senses).-जनः a high-born or distinguished person.-जाया a. high-born lady; कुलजाया सा जाया केवलजाया तु केवलं माया Udb.-तन्तुः one who continues or perpetuates a family.-तिथिः m., f. an important lunar day, viz:-- the 4th, 8th, 12th or 14th of a lunar fort-night.-तिलकः the glory of a family, one who does honour to his family.-दीपः, -दीपकः the glory of a family.-दुहितृ f. also कुलपुत्री; cf. P.VI. 3.7, Vārt.9; see कुलकन्या.-दूषण a. disgracing one's family; Mk.-देवता a tutelary deity; the guardian deity of a family; तामर्चिताभ्यः कुलदेवताभ्यः कुलप्रतिष्ठां प्रणमय्य माता Ku.7.27.-धन a. one whose wealth is the preserva- tion of the good name of the family; कष्टो जनः कुलधनैरनुर- ञ्जनीयः U.1.14. (-नम्) the dearest and most valued treasure of the family; इक्ष्वाकूणां कुलधनमिदं यत्समाराधनीयः U.7.6.-धर्मः a family custom, a duty or custom peculiar to a family; उत्सन्नकुलधर्माणां मनुष्याणां जनार्दन Bg. 1.44; Ms.1.118;8.14.-धारकः a son.-धुर्यः (a son) able to support a family, a grown-up son; न हि सति कुलधुर्ये सूर्यवंश्या गृहाय R.7.71.-नन्दन a. gladdening or doing honour to a family.-नायिका a girl worshipped at the celebration of the orgies of the left- hand Śāktas.-नारी a high bred and virtuous woman.-नाशः 1 ruin or extinction of a family.-2 an apost- ate, reprobate, outcast.-3 a camel.-नाशनम् condu- cive to the extinction of the family; मुसलं कुलनाशनम् Mb.-परंपरा the series of generations comprising a race.-पतिः 1 the head or chief of a family.-2 a sage who feeds and teaches 1, pupils; thus defined:- मुनीनां दशसाहस्रं यो$न्नदानादिपोषणात् । अध्यापयति विप्रर्षिरसौ कुलपतिः स्मृतः ॥ अपि नाम कुलपतेरियमसवर्णक्षेत्रसंभवा स्यात् Ś.1; R.1.95; U.3.48.-3 The head-servant (Gīrvāṇa); Bhāg.5.18.1.-4 N. of Kṛiṣṇa; कुन्दस्रजः कुलपतेरिह वाति गन्धः Bhāg.1.3.11.-पांसन a. one who dis- graces one's family; इत्युक्तः स खलः पापो भोजानां कुलपांसनः Bhāg.19.1.35.-पांसुका a woman disgracing her family, an unchaste woman.-पालकम् an orange.-पालिः, -पालिका, -पाली f. a chaste or high-born woman.-पुत्रः a nobly-born youth; इह सर्वस्वफलिनः कुलपुत्रमहाद्रुमाः Mk.4.1.-पुत्री (See-दुहितृ).-पुरुषः 1 a respectable or high-born man; कुश्चुम्बति कुलपुरुषो वेश्याधरपल्लवं मनोज्ञमपि Bh.1.59.-2 an ancestor.-पूर्वगः (कः) an ancestor. तवापि सुमहाभागे जनेन्द्रकुलपूर्वकम् (v. l. जनेन्द्राः कुलपूर्वगाः) Rām.2.73.24.-भरः (कुलंभरः)1 One who maintains the family.-बीजः the head or chief of a guild.-भार्या a virtuous wife.-भृत्या the nursing of a pregnant woman.-मर्यादा family honour or respectability.-मार्गः 1 a family custom, the best way or the way of honesty.-2 the doctrine of the Kaulas (कौलमार्ग).-योषित्, -वधू f. a woman of good family and character. त्यागिनां कुलयोषिताम् Ms.3.245; ब्रूते ब्रूते व्रजकुलवधूः कापि साध्वी ममाग्रे Udb.-लक्षणम् The characteristics of a noble family; आचारो विनयो विद्या प्रतिष्ठा तीर्थदर्शनम् । निष्ठा वृत्तिस्तपो दानं नवधा कुललक्षणम् ॥-वारः a principal day; (i. e. Tuesday and Friday).-विद्या 1 knowledge handed down in a family, traditional knowledge.-2 one of the three आन्वीक्षिकी lores.-विप्रः a family-priest.-वृद्धः an old and experienced member of a family.-व्रतः, -तम् a family vow; गलितवयसामिक्ष्वाकूणामिदं हि कुलव्रतम् R.3.7; विश्वस्मिन्नधुना$न्यः कुलव्रतं पालयिष्यति कः Bv.1.13.-शीलम् character or conduct honourable to a family.-श्रेष्ठिन् a. well-born, of a good family. (-m.)1 the chief of a family or a guild.-2 an artisan of noble birth.-संख्या 1 family-respectability.-2 inclusion among respectable families; कुलसंख्यां च गच्छन्ति कर्षन्ति च महायशः Ms.3.66.-संततिः f. posterity, descendants, continuation of a lineage; दिवं गतानि विप्राणामकृत्वा कुलसंततिम् Ms.5.159.-सन्निधिः m. the presence of witnesses; Ms.8.194,21.-संभवः a. of a respectable family.-सेवकः an excel- lent servant.-स्त्री a woman of good family, a noble woman; अधर्माभिभवात् कृष्ण प्रदुष्यन्ति कुलस्त्रियः Bg.1.41.-स्थितिः f.1 antiquity or prosperity of a family-2 family observance or custom; U.5.23. -
16 कौल _kaula
कौल a. (-ली f.) [कुले भवः अण् cf. P.IV.2.96]1 Relating to a family, राज्यं प्राप्तं यशश्चैव कौली श्रीरभिवर्धिता; Rām.4.29.9.-2 ancestral, hereditary; Bhāg.12.3.36.-3 Of a noble family, well-born.-लः A worshipper of शक्ति according to the left hand ritual.-लम् The doc- trine and practices of the left hand Śāktas (for a short description of कौलधर्म see Karpūr. I, speech of भैरवानन्द).-Comp. -मार्गः the doctrine of the Kaulas. -
17 गोधा _gōdhā
गोधा [गुध्यते, वेष्ट्यते बाहुरनया करणे घञ]1 A leathern fence fastened round the left arm to prevent injury from the bow-string; गोधाश्लिष्टभुजाशाखैरभूद्भीमा रणाटवी Śi. 19.39.-2 The alligator (Mar. सुसर); गोधाधरान् कीलधरान् वलीमुखशिलीमुखान् Parnāl 3.25; त्रिभागागोधामुखं गोपुरं कारयेत् Kau. A.2.3.-3 A sinew; गोधा तस्मा अयथं कर्षदेतत् Rv.1.28.1-11.-4 A chord; गोधा परि सनिष्वणत् Rv. 8.69.9.-5 An iguana (Mar. घोरपड). -
18 देशः _dēśḥ
देशः [दिश्-अच्]1 A place or spot in general; देशः को नु जलावसेकशिथिलः Mk.3.12 (often used after words like कपोल, स्कन्ध, अंस, नितम्ब &c., without any meaning; स्कन्धदेशे Ś.1.19 'on the shoulder').-2 A region, country, province, land, territory; यं देशं श्रयते तमेव कुरुते बाहुप्रतापार्जितम् H.1.15.-3 A department, part, side, portion (as of a whole); as in एकदेश, एकदेशीय q. v.-4 An institute, an ordinance.-5 Range, compass; दृष्टिदेशः Pt.2.-Comp. -अटनम् roaming through a country, travelling.-अतिथिः a foreigner.-अन्तरम् 1 another country, foreign parts; Ms.5.78.-2 longitude.-अन्तरिन् m. a foreigner.-आचारः, -धर्मः a local law or custom, the usage or custom of any country; देश- धर्मान् जातिधर्मान् कुलधर्मांश्च शाश्वतान् Ms.1.118.-कष्टकः a public calamity.-कारी N. of a Rāgiṇī.-कालौ m. (du.) time and place; न देशकालौ हि यथार्थधर्माववेक्षते कामरतिर्मनुष्यः Rām.4.33.55. (-लम्) ind. according to time and place; सत्पात्रं महती श्रद्धा देशकालं यथोचितम् Pt.2.72.-कालज्ञ a. knowing the proper place and time.-च्युतिः banishment or flight from one's country.-ज, -जात a.1 native, indigenous.-2 produced in the right country.-3 genuine, of genuine descent.-दृष्ट a.1 seen in a country.-2 customary in a place; Ms.8.3.-भाषा the dialect of a country; आलोच्य लक्ष्यमधिगम्य च देशभाषाः Kāvyāl.4.35.-रूपम् propriety, fitness; Mb.12.-विद्ध a. properly perforated (pearl); Kau. A.2.11.-वृत्तम् a circle depending upon its relative position to the place of the observer.-व्यवहारः a local usage, custom of the country. -
19 ताम्बूल
tāmbūla
n. betel, (esp.) its pungent andﾠ aromatic leaf (chewed with the areca-nut andﾠ catechu andﾠ sometimes caustic lime andﾠ spices as a carminative andﾠ antacid tonic) Hariv. 8454 and 8457 Suṡr. VarBṛS. etc.. ;
the areca-nut L. ;
(ī) f. Piper Betel Ragh. IV, 42 Kād. etc.. ;
- ताम्बूलकरङ्क
- ताम्बूलज
- ताम्बूलद
- ताम्बूलदायक
- ताम्बूलदायिनी
- ताम्बूलधर
- ताम्बूलपत्त्र
- ताम्बूलपेटिका
- ताम्बूलभक्षण
- ताम्बूलराग
- ताम्बूलवल्लिका
- ताम्बूलवल्ली
- ताम्बूलवाहक
- ताम्बूलवाहिनी
- ताम्बूलवीटिका
-
20 शील
ṡī́lan. ( andﾠ m. gaṇa ardharcâ̱di;
ifc. f. ā) habit, custom, usage, natural orﾠ acquired way of living orﾠ acting, practice, conduct, disposition, tendency, character, nature (often ifc. = « habituated» orﾠ « accustomed» orﾠ « disposed» orﾠ « addicted to», « practising» ;
cf. guṇa-, dāna-, puṇya-ṡ- etc.) VS. etc. etc. good disposition orﾠ character, moral conduct, integrity, morality, piety, virtue Mn. MBh. etc.;
cf. IW. 208 ;
(with Buddhists ṡīla, « moral conduct», is one of the 6 orﾠ 10 perfections orﾠ Pāramitās <q.v.> andﾠ is threefold, viz. sambhāra, kuṡala-saṉgrāha, sattvâ̱rtha-kriyā Dharmas. 106);
a moral precept (with Buddh. there are 5 fundamental precepts orﾠ rules of moral conduct cf. pañca-ṡīla) MWB. 126 ;
form, shape, beauty W. ;
m. a large snake in this sense prob. fr. 1. ṡī) L. ;
N. of a man Buddh. ;
of a king Rājat. ;
(ā) f. seeﾠ below
- शीलकीर्ति
- शीलखण्डन
- शीलगुप्त
- शीलज्ञ
- शीलज्ञाननिधि
- शीलतट
- शीलतस्
- शीलता
- शीलत्व
- शीलतुल्य
- शीलत्याग
- शीलधर
- शीलधारिन्
- शीलनिधि
- शीलपारमिता
- शीलपालित
- शीलभङ्ग
- शीलभट्टारिका
- शीलभद्र
- शीलभाज्
- शीलभ्रंश
- शीलमय
- शीलवञ्चना
- शीलवत्
- शीलवर्जित
- शीलविघ्नकृत्
- शीलविप्लव
- शीलविलय
- शीलविलास
- शीलविशुद्धनेत्र
- शीलवृत्त
- शीलवृत्ति
- शीलवृद्ध
- शीलवेल
- शीलव्रत
- शीलशालिन्
- शीलसंघ
- शीलसमादान
- शीलसम्पन्न
- शीलहर
Страницы
- 1
- 2
См. также в других словарях:
kālá-dharma — कालधर्म … Indonesian dictionary
kālá-dharman — कालधर्मन् … Indonesian dictionary
kúla-dhara — कुलधर … Indonesian dictionary
kúla-dharma — कुलधर्म … Indonesian dictionary
ṡaila-dhara — शैलधर … Indonesian dictionary
ṡī́la-dhara — शीलधर … Indonesian dictionary
ṡū́la-dhara — शूलधर … Indonesian dictionary
tāmbūla-dhara — ताम्बूलधर … Indonesian dictionary
