-
1 कतत्त
කතත්ත katatta nthe doing of; the fact of having done. -
2 आह्निकतत्त्व
āhnika-tattvan. N. of wks.
-
3 लोकतत्त्व
loká-tattvan. « world-truth», knowledge of the world, knowledge of mankind R.
-
4 विवेकः _vivēkḥ
विवेकः 1 Discrimination, judgment, discernment, discretion; काश्यपि यातस्तवापि च विवेकः Bv.1.68,66; ज्ञातो$यं जलधर तावको विवेकः 96; विवेकभ्रष्टानां भवति विनिपातः शतमुखः Bh.2.1.-2 Consideration, discussion, investi- gation; यच्छृङ्गारविवेकतत्त्वमपि यत् काव्येषु लीलायितम् Gīt.12; so द्वैत˚, धर्म˚.-3 Distinction, difference, discriminating (between two things); नीरक्षीरविवेके हंसालस्यं त्वमेव तनुषे चेत् Bv.1.13; एकतामिव गतस्य विवेकः कस्यचिन्न महतो$प्युपलेभे Ki.9.12; Bk.17.6.-4 (In Vedānta phil.) The power of distinguishing between the visible world and the invisible spirit, or of separating reality from mere semblance or illusion.-5 True knowledge.-6 A recep- tacle for water, basin, reservoir.-Comp. -ख्यातिः right knowledge.-ज्ञ a. judicious, discriminative; ते धन्यास्ते विवेकज्ञास्ते शस्या इह भूतले । आगच्छन्ति गृहे येषां कार्यार्थं सुहृदो जनाः ॥ Pt.1.262,387.-ज्ञानम् the faculty of discrimination.-दृश्वन् m. a discerning man; विवेकदृश्वत्व- मगात् सुराणाम् Bk.2.46.-पदवी reflection, consideration.-परिपन्थिन् obstructing right judgment.-भाज् a. wise.-मन्थरता feebleness of judgment.-विरहः ignorance, folly.-विश्रान्त a. foolish, unwise. -
5 आह्निक
āhnikamfn. performed orﾠ occurring in the day-time, diurnal MBh. ;
performed orﾠ done orﾠ occurring every day, daily R. etc.;
(am) n. a religious ceremony to be performed every day at a fixed hour MBh. R. ;
a day's work;
what may be read on one day;
division orﾠ chapter of a book;
constant occupation, daily work;
daily food etc. L. ;
N. of several works
- आह्निकचन्द्रिका
- आह्निकतत्त्व
- आह्निकदीपक
- आह्निकप्रदीप
- आह्निकप्रयोग
- आह्निकमञ्जरी
- आह्निकसार
- आह्निकाचार
-
6 लोक
lokám. (connected with roka;
in the oldest texts loka is generally preceded by u, which accord. toﾠ the Padap. = the particle 3. u;
but u may be a prefixed vowel andﾠ uloká, a collateral dialectic form of loka;
accord. toﾠ others u-loka is abridged from uru- orﾠ ava-loka), free orﾠ open space, room, place, scope, free motion RV. AV. Br. ĀṠvṠr. (acc. with kṛi orﾠ dā orﾠ anu- nī, to make room grant freedom;
loke with gen. « instead of»);
intermediate space Kauṡ. ;
a tract, region, district, country, province ṠBr. ;
the wide space orﾠ world (either « the universe» orﾠ « any division of it», esp. « the sky orﾠ heaven» ;
3 Lokas are commonly enumerated, viz. heaven, earth, andﾠ the atmosphere orﾠ lower regions;
sometimes only the first two;
but a fuller classification gives 7 worlds, viz.
Bhū-loka, the earth;
Bhuvar-loka, the space between the earth andﾠ sun inhabited by Munis, Siddhas etc.;
Svar-loka, Indra's heaven above the sun orﾠ between it andﾠ the polar star;
Mahar-loka, a region above the polar star andﾠ inhabited by Bhṛigo andﾠ other saints who survive the destruction of the 3 lower worlds;
Janar-loka, inhabited by Brahmā. 's son Sanat-kumāra etc.;
Tapar-loka, inhñinhabited by deified Vairāgins;
Satya-loka orﾠ Brahma-loka, abode of Brahmā., translation to which exempts from rebirth;
elsewhere these 7 worlds are described as earth, sky, heaven, middle region, place of re-births, mansion of the blest, andﾠ abode of truth;
sometimes 14 worlds are mentioned, viz. the 7 above, andﾠ 7 lower regions called in the order of their descent below the earth- A.-tala, Vi-tala, Su-tala, Rasātala, Talātala, Mahā-tala, andﾠ Pātāla;
cf. RTL. 102 n. 1 IW. 420, 1; 435, 1) AV. etc. etc.;
N. of the number « seven» (cf. above) VarBṛS. Sch. ;
the earth orﾠ world of human beings etc. Mn. MBh. etc. ( ayáṉlokáḥ, this world;
asaú orﾠ párolokáḥ, that orﾠ the other world;
loke orﾠ iha loke, « here on earth», opp. to para-tra, para-loke etc.;
kṛitsne loke, « on the whole earth»);
( alsoﾠ pl.) the inhabitants of the world, mankind, folk, people (sometimes opp. to « king») Mn. MBh. etc.;
(pl.) men (as opp. to « women») Vet. Hit. ;
a company, community (of ten ifc. to form collectives) Kāv. Vas. Kathās. etc.;
ordinary life, worldly affairs, common practice orﾠ usage GṛS. Nir. Mn. etc.
( loke either « in ordinary life», « in worldly matters» ;
orﾠ « in common language, in popular speech», as opp. to vede, chandasi);
the faculty of seeing, sight (only in cákshur-l- q.v.);
lokānāṉsāmanī du. andﾠ lokānāṉvratāni pl. N. of Sāmans ĀrshBr. ;
+ cf. Lat. lūsus, originally, a clearing of a forest;
Lith. laúkas, a field
- लोककण्टक
- लोककथा
- लोककर्तृ
- लोककल्प
- लोककान्त
- लोककाम
- लोककाम्या
- लोककार
- लोककारणकरण
- लोककृत्
- लोककृत्नु
- लोकक्षित्
- लोकगति
- लोकगाथा
- लोकगुरु
- लोकचाक्षुस्
- लोकचर
- लोकचारित्र
- लोकचारिन्
- लोकजननी
- लोकजित्
- लोकज्ञ
- लोकज्येष्ठ
- लोकतत्त्व
- लोकतन्त्र
- लोकतस्
- लोकता
- लोकतुषार
- लोकत्रय
- लोकदम्भक
- लोकदूषण
- लोकद्वय
- लोकद्वार
- लोकधर्म
- लोकधातु
- लोकधातृ
- लोकधारिणी
- लोकनाथ
- लोकनायक
- लोकनिन्दित
- लोकनेतृ
- लोकन्यायामृत
- लोकप
- लोकपक्ति
- लोकपङ्क्ति
- लोकपति
- लोकपथ
- लोकपद्धति
- लोकपरोक्ष
- लोकपार्य
- लोकपाल
- लोकपालक
- लोकपालिनी
- लोकपितामह
- लोकपुण्य
- लोकपुरुष
- लोकपूजित
- लोकप्रकाश
- लोकप्रकाशक
- लोकप्रकाशन
- लोकप्रत्यय
- लोकप्रदीप
- लोकप्रवाद
- लोकप्रवाहिन्
- लोकप्रसिद्ध
- लोकप्रसिद्धि
- लोकबन्धु
- लोकबान्धव
- लोकबाह्य
- लोकबिन्दुसार
- लोकभर्तृ
- लोकभाज्
- लोकभावन
- लोकभाविन्
- लोकभास्कर
- लोकमनोरमा
- लोकमय
- लोकमर्यादा
- लोकमहादेवी
- लोकमहेश्वर
- लोकमातृ
- लोकमातृका
- लोकमार्ग
- लोकम्पृण
- लोकयात्रा
- लोकयात्रिक
- लोकरक्ष
- लोकरञ्जन
- लोकरव
- लोकलेख
- लोकलोचन
- लोकवचन
- लोकवत्
- लोकवर्तन
- लोकवाद
- लोकवाधिन्
- लोकवार्त्ता
- लोकविक्रुष्ट
- लोकविज्ञात
- लोकविद्
- लोकविद्विष्ट
- लोकविधि
- लोकविनायक
- लोकविन्दु
- लोकविरुद्ध
- लोकविरोध
- लोकविश्रुत
- लोकविश्रुति
- लोकविसर्ग
- लोकविसर्गिक
- लोकविसर्गिन्
- लोकविस्तार
- लोकवीर
- लोकवृत्त
- लोकवृत्तान्त
- लोकव्यवहार
- लोकव्रत
- लोकशब्द
- लोकश्रुति
- लोकश्रेष्ठ
- लोकसंवृत्ति
- लोकसंव्यवहार
- लोकसंसृति
- लोकसंस्कृत
- लोकसंकर
- लोकसंक्षय
- लोकसंग्रह
- लोकसंग्राहिन्
- लोकसनि
- लोकसम्पन्न
- लोकसाक्षिक
- लोकसाक्षिन्
- लोकसागर
- लोकसात्
- लोकसाधक
- लोकसाधारण
- लोकसामन्
- लोकसारङ्ग
- लोकसिद्ध
- लोकसीमातिवर्तिन्
- लोकसुन्दर
- लोकस्थल
- लोकस्थिति
- लोकस्पृत्
- लोकस्मृत्
- लोकहास्य
- लोकहित
См. также в других словарях:
āhnika-tattva — आह्निकतत्त्व … Indonesian dictionary
loká-tattva — लोकतत्त्व … Indonesian dictionary
