-
1 मलस्रुति
mála-srutif. evacuation of the feces L.
-
2 कोमलस्वभाव
komala-svabhāvamfn. tender-natured
-
3 यामलसार
yāmala-sāram. N. of wk.
-
4 कालन _kālana
कालन a. Destroyer; कलिमलसंहतिकालनो$खिलाशः Bhāg. 12.12.66. -
5 प्रसङ्गः _prasaṅgḥ
प्रसङ्गः 1 Attachment, devotion, addiction, devoted- ness; स्वरूपयोग्ये सुरतप्रसङ्गे Ku.1.19; तस्यात्यायतकोमलस्य सततं द्यूतप्रसङ्गेन किम् Mk.2.11; Śi.11.22.-2 Union, intercourse, association, connection; निवर्ततामस्माद्गणिका- प्रसंगात् Mk.4; Pt.1.251.-3 Illicit intercourse.-4 Occupation, intentness, being engaged or occupied with; भ्रूविक्रियायां विरतप्रसङ्गैः Ku.3.47.-5 A subject or topic (of discourse or controversy).-6 An occasion, incident; दिग्विजयप्रसंगेन K.191; यात्राप्रसंगेन Māl.1.-7 Conjuncture, time, opportunity; सूक्ष्मेभ्यो$पि प्रसंगेभ्यः स्त्रियो रक्ष्या विशेषतः Ms.9.5.-8 A contingency, event, case, occurrence of a possibility; नेश्वरो जगतः कारणमुपपद्यते, कुतः, वैषम्यनैर्घृण्यप्रसंगात् Ś. B; एवं चानवस्थाप्रसंगः ibid.; तस्याणुतर- प्रसंगात् Tarka K.; Ku.7.16.-8 Connected reasoning or argument.-9 A conclusion, an inference.-1 Connected language.-11 Inseparable application or connection (= व्याप्ति q. v.).-12 Mention of parents.-13 Introduction, insertion.-14 Gain.-15 An extended application; अन्यत्र कृतस्यान्यत्रासक्तिः प्रसङ्गः । यथा प्रदीपस्य प्रासादे कृतस्य राजमार्गे$प्यालोककरणम् ŚB. on MS.12.1.1.-16 (In drama) A second or subsidiary incident or plot. (प्रसंगेन, प्रसंगत, प्रसंगात् are used adverbially in the sense of:--1 in relation to.-2 in consequence of, on account of, because of, by way of.-3 occasionally, incidentally.-4 in course of; as in कथाप्रसंगेन 'in course of conversation').-Comp. -निवारणम् prevention or obviation of similar contingencies in future.-वशात् ind. according to the time, by the force of circumstances.-विनिवृत्तिः f. nonrecurrence of a contingency; द्विशतं तु दमं दाप्यः प्रसङ्गविनिवृत्तये Ms.8.368.-समः (in न्याय) the sophism that the proof too must be proved. -
6 रश्मिः _raśmiḥ
रश्मिः [अश्-मि धातो रुट्, रश्-मि वा; cf. Uṇ.4.46]1 A string, cord, rope; अपतद्देवराजस्य मुक्तरश्मिरिव ध्वजः Rām.4.17.2.-2 A bridle, rein; मुक्तेषु रश्मिषु निरायतपूर्व- कायाः Ś.1.8; रश्मिसंयमनात् Ś.1; Ki.7.19.-3 A goad, whip.-4 A beam, ray of light; ज्योतीषि वर्तयति च प्रवि- भक्तरश्मिः Ś.7.6; N.22.56; so हिमरश्मि &c.-5 An eye- lash.-6 A measuring cord; परि यो रश्मिना दिवो Ṛv.8. 25.18.-7 A finger (Ved.).-Comp. -कलापः a pearl- necklace of 54 threads.-केतुः a particular comet.-ग्राहः a charioteer (सारथि); रश्मिग्राहश्च दाशार्हः सर्वलोकनमस्कृतः Mb.8.31.55.-मालिन्, -मुचः the sun; अभिरश्मिमालि विमलस्य धृतजयधृतेरनाशुषः Ki.12.2; चण्डवातोद्धुतान् मेघान् निघ्नन् रश्मिमुचो यथा Mb.7.153.43. -
7 श्यामल _śyāmala
श्यामल a. Black, dark-blue, blackish; दशरथतनयं श्यामलं शान्तमूर्तिम् Rāma-rakṣā 26; निशितश्यामलस्निग्धमुखी शक्तिः Ve.4; Śi.18.36; श्यामलानोकश्रीः U.2.25.-लः 1 Black colour.-2 Black pepper.-3 A large bee.-4 The sacred fig-tree.-ला N. of Durgā. -
8 संतानः _santānḥ _नम् _nam
संतानः नम् 1 Stretching, extending, extension, expanse, spread; चरामो वसुधां कृत्स्नां धर्मसंतानमिच्छवः Rām. 4.18.9; संतानैस्तनुभावनष्टसलिला व्यक्तिं व्रजन्त्यापगाः Ś.7.8.-2 Continuity, continuous flow or line, succession, continuance; अच्छिन्नामलसंतानाः Ku.6.69; संतानवाहीनि दुःखानि U.4.8.-3 Family, race.-4 Progeny, offspring, issue; संतानार्थाय विधये R.1.34; संतानकामाय राज्ञे 2.65; 18.52; Ms.3.185.-5 One of the five trees of Indra's paradise; सन्तानकुसुमशेखरकं च मम शीर्षे पिनद्धम् Nāg.3 (between verses 2-3); सन्तानः कल्पवृक्षश्च पुंसि वा हरिचन्दनम् Ak.-Comp. -संधिः a peace cemented by family alliance (as by giving a daughter in marriage &c.). -
9 कोमल
komalamf (ā)n. (fr. ko = ku, mala fr. mlai, « easily fading away» ?), tender, soft (opposed to karkaṡa), bland, sweet, pleasing, charming, agreeable R. Mṛicch. Suṡr. Ṡak. etc. (said of the style, rīti Kpr.);
(ā) f. a kind of date L. ;
(am) n. water L. ;
silk Gal.;
nutmeg ib. ;
(for kosala Hariv. 12832 VāyuP.) ;
- कोमलगीत
- कोमलगीतक
- कोमलच्छद
- कोमलतण्डुल
- कोमलता
- कोमलत्व
- कोमलदल
- कोमलवल्कला
- कोमलस्वभाव
- कोमलाङ्ग
-
10 मल
málan. (in later language alsoﾠ m.;
prob. fr. mlai) dirt, filth, dust, impurity (physical andﾠ moral) AV. etc. etc.;
(in med.) any bodily excretion orﾠ secretion (esp. those of the Dhātus q.v., described as phlegm from chyle, bile from the blood, nose mucus andﾠ ear wax from the flesh, perspiration from the fat, nails andﾠ hair from the bones, rheum of the eye from the brain;
cf. alsoﾠ the 12 impurities of the body enumerated in Mn. V, 135) Suṡr. Vāgbh. etc.;
(with Ṡaivas), original sin, natural impurity Sarvad. ;
camphor L. ;
Os Sepiae L. ;
m. the son of a Ṡūdra andﾠ a Mālukī L. ;
(ā) f. Flacourtia Cataphracta L. ;
n. tanned leather, a leathern orﾠ dirty garment (?) RV. X, 136, 2 ;
a kind of brass orﾠ bell-metal L. ;
the tip of a scorpion's tail L. (v.l. ala);
mfn. dirty, niggardly L. ;
unbelieving, godless L. ;
+ cf. Gk. μέλας;
Lat. mǎlus;
Lith. mólis, mélynas
- मलकर्षण
- मलकूट
- मलकोष्ठक
- मलग
- मलग्रहि
- मलघ्न
- मलज
- मलज्ञु
- मलत्व
- मलदायक
- मलदिग्धाङ्ग
- मलदूषित
- मलद्रव
- मलद्राविन्
- मलधात्री
- मलधारिन्
- मलपङ्क
- मलपङ्किन्
- मलपू
- मलपृष्ठ
- मलभुज्
- मलभेदिनी
- मलमल्लक
- मलमास
- मलमूत्रपरित्याग
- मलरोध
- मलरोधन
- मलवत्
- मलवानर
- मलवारिन्
- मलवाहिन्
- मलविनाशिनी
- मलविशोधन
- मलविष्टम्भ
- मलविसर्ग
- मलविसर्जन
- मलवेग
- मलवैशम्य
- मलशुद्धि
- मलस्रुति
- मलहन्तृ
- मलहा
- मलहारक
-
11 यामल
yāmalan. = yamala, a pair L. ;
N. of a class of Tantra. works (of which 3 orﾠ 7 orﾠ 8 are mentioned;
cf. rudra-yāmala) Cat. ;
- यामलसार
См. также в других словарях:
mála-sruti — मलस्रुति … Indonesian dictionary
komala-svabhāva — कोमलस्वभाव … Indonesian dictionary
yāmala-sāra — यामलसार … Indonesian dictionary
