Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

भस्मसमीप

  • 41 निर् _nir

    निर् ind. A substitute for निस् before vowels and soft consonants conveying the senses of 'out of', 'away from'. 'without', 'free from', and be frequently expressed by 'less', 'un', used with the noun; see the compounds given below; see निस् and cf. अ also.
    -Comp. -अंश a.
    1 whole, entire.
    -2 not entitled to any share of the ancestral property.
    -अक्षः the place of no latitute; i. e. the terrestrial equator (in astronomy). ˚देशः
    1 a first meridian, as Laṅkā.
    -2 a place where the sun is always vertical and the days and nights are equal.
    -3 the equatorial region.
    -अक्षर a. Not knowing the letters, illiterate.
    -अग्नि a. having lost or neg- lected the consecrated fire; स संन्यासी च योगी च न निरग्निर्न चाक्रियः Bg.6.1.
    -अग्र (क) a. divisible without remain- der.
    -अङ्कुश a. 'not curbed by a hook', unchecked, uncontrolled; unruly, independent, completely free, unfettered; निरङ्कुश इव द्विपः Bhāg.; कामो निकामनिरङ्कुशः Gīt.7; निरङ्कुशाः कवयः Sk.; Bh.3.15; Mv.3.39; विनयरुचयः सदैव निरङ्कुशाः Mu.3.6. ˚ता self-will, indepen- dence.
    -अघ a. sinless, blameless.
    -अङ्ग a.
    1 having no parts.
    -2 deprived of expedients or resources.
    -अजिन a. skinless.
    -अञ्जन a.
    1 without collyrium; निरञ्जने साचिविलोलिकं दृशौ Ki.8.52.
    -2 unstained, untinged.
    -3 free from falsehood; तदा विद्वान् पुण्यपापे विधूय निरञ्जनं परमं साम्यमुपैति Munda 3.1.3.
    -4 simple, artless.
    (-नः) 1 an epithet of Śiva.
    -2 N. of the Supreme Being.
    (-ना) 1 the day of full moon.
    -2 an epithet of Durgā.
    -अतिशय a. unsurpassed, matchless, un- rivalled; निरतिशयं गरिमाणं तेन जनन्याः स्मरन्ति विद्वांसः Pt.1.3. (
    -यः) the Supreme Being.
    -अत्यय a.
    1 free from danger, secure, safe; तद्भवान् वृत्तसंपन्नः स्थितः पथि निरत्यये Rām.4.29.12; R.17.53.
    -2 free from fault, unblamable, faultless, disinterested; Ki.1.12, शक्तिरर्थपतिषु स्वयंग्रहं प्रेम कारयति वा निरत्ययम् 13.61.
    -3 com- pletely successful.
    -अधिष्ठान a.
    1 supportless.
    -2 in- dependent.
    -अध्व a. one who has lost one's way.
    -अनुक्रोश a. pitiless, merciless, hard-hearted. (
    -शः) mercilessness, hard-heartedness.
    -अनुग a. having no followers.
    -अनुग्रह a. Ungracious, unkind; Bhāg.5. 12.7.
    -अनुनासिक a. not nasal.
    -अनुमान a. not bound to conclusions or consequences.
    -अनुयोज्य a. unblamable, faultless.
    -अनुरोध a.
    1 unfavourable, unfriendly.
    -2 unkind, unamiable; Māl.1.
    -अन्तर a.
    -1 constant, perpetual, uninterrupted, incessant; निरन्त- राधिपटलैः Bv.1.16; निरन्तरास्वन्तरवातवृष्टिषु Ku.5.25.
    -2 having no intervening or intermediate space, having no interval, close, closely contiguous, in close contact; मूढे निरन्तरपयोधरया मयैव Mk.5.15; हृदयं निरन्तरबृहत्कठिनस्तन- मण्डलावरणमप्यभिदन् Śi.9.66.
    -3 compact, dense; परितो रुद्धनिरन्तराम्बराः Śi.16.76.
    -4 coarse, gross.
    -5 faithful, true (as a friend).
    -6 not hidden from view.
    -7 not different, similar, identical.
    -8 sincere, sympathetic; सुहृदि निरन्तरचित्ते (निवेद्य दुःखं सुखीभवति) Pt.1.341.
    -9 abounding in, full of; निपात्यमानैर्ददृशे निरन्तरम् Rām.7.7. 54; गुणैश्च निरन्तराणि Mv.4.12. (
    -रम्) ind.
    1 without interruption, constantly, continually, incessantly.
    -2 without intervening space or interval.
    -3 closely, tightly, firmly; (परिष्वजस्व) कान्तैरिदं मम निरन्तरमङ्गमङ्गैः Ve.3.27; परिष्वजेते शयने निरन्तरम् Ṛs.2.11.
    -4 immedia- tely. ˚अभ्यासः constant study, diligent exercise or pra- ctice.
    -अन्तराल a.
    1 without an intervening space, close.
    -2 narrow.
    -अन्धस् a. foodless, hungry.
    -अन्वय a.
    1 having no progeny, childless.
    -2 unconnected, unrelated; Ms.8.198.
    -3 not agreeing with the con- text (as a word in a sentence).
    -4 without logical connection or regular sequence, unmethodical.
    -5 without being seen, out of sight; निरन्वयं भवेत् स्तेयम् Ms.8. 332.
    -6 without retinue, unaccompanied, see अन्वय.
    -7 sudden, unexpected; U.7.
    -8 exterminatory, without leaving any species or trace; प्रागाधारनिरन्वयप्रमथनादुच्छेदमे- वाकरोः... Mv.3.13; (com. नाशो द्विविधः--स्वान्वयविनाशः, निरन्वयविनाशश्चेति......निर्वापणादिना सजातीयज्वालोदयानर्हविनाशस्तु निरन्वयविनाशः ।).
    -अपत्रप a.
    1 shameless, impudent.
    -2 bold.
    -अपराध a. guiltless, innocent, faultless, blame- less. (
    -धः) innocence.
    -अपवर्त a.
    1 not turning back.
    -2 (in arith.) leaving no common divisor, reduced to the lowest terms.
    -अपवाद a.
    1 blameless.
    -2 not admitting of any exception.
    -अपाय a.
    1 free from harm or evil.
    -2 free from decay, imperishable.
    -3 infallible; उपायो निरपायो$यमस्माभिरभिचिन्तितः Rām.1.1.2.
    -अपेक्ष a.
    1 not depending on, irrespective or independent of, having no need of (with loc.); न्यायनिर्णीतसारत्वा- न्निरपेक्षमिवागमे Ki.11.39.
    -2 disregarding, taking no notice of.
    -3 free from desire, secure; निरपेक्षो न कर्तव्यो भृत्यैः स्वामी कदाचन H.2.82.
    -4 careless, negligent, indifferent
    -5 indifferent to worldly attachments or pursuits; समुपोढेषु कामेषु निरपेक्षः परिव्रजेत् Ms.6.41.
    -6 disinterested, not expecting any reward from another; दिशि दिशि निरपेक्ष- स्तावकीनं विवृण्वन् Bv.1.5.
    -7 without purpose. (
    -क्षा) indifference, disregard.
    -अपेक्षित a.
    1 disregarded.
    -2 regardless.
    -अपेक्षिन् a. disregarding, indifferent.
    -अभिभव a.
    1 not subject to humiliation or disgrace.
    -2 not to be surpassed, unrivalled.
    -अभिमान a.
    1 free from self-conceit, devoid of pride or egotism.
    -2 void of self-respect.
    -3 unconscious.
    -अभिलाष a. not caring for, indifferent to; स्वसुखनिरभिलाषः खिद्यसे लोकहेतोः Ś.5.7.
    -अभिसंधानम् absence of design.
    -अभ्र a. cloudless.
    -अमर्ष a.
    1 void of anger, patient.
    -2 apa- thetic.
    -अम्बर a. naked.
    -अम्बु a.
    1 abstaining from water.
    -2 waterless, destitute of water.
    -अर्गल a. without a bolt, unbarred, unobstructed, unrestrained, unimpeded, completely free; M.5; मरणसमये त्यक्त्वा शङ्कां प्रलापनिरर्गलम् Māl.5.26. (
    -लम्) ind. freely.
    -अर्थ a.
    1 void of wealth, poor, indigent; स्त्रियः कृतार्थाः पुरुषं निरर्थं निष्पीडितालक्तकवत्त्यजन्ति Pt.1.194.
    -2 meaningless, un- meaning (as a word or sentence).
    -3 non-sensical.
    -4 vain, useless, purposeless.
    (-र्थः) 1 loss, detriment.
    -2 nonsense.
    -अर्थक a.
    1 useless, vain, unprofitable.
    -2 unmeaning, nonsensical, conveying no reasonable meaning; इत्थं जन्म निरर्थकं क्षितितले$रण्ये यथा मालती S. D.
    -3 (a consonant) not followed by a vowel. (
    -कम्) an expletive; निरर्थकं तु हीत्यादि पूरणैकप्रयोजनम् Chandr.2.6.
    -अलंकृतिः (in Rhet.) want of ornament, simplicity.
    -अवकाश a.
    1 without free space.
    -2 without leisure.
    -अवग्रह a.
    1 'free from restraint', unrestrained, un- checked, uncontrolled, irresistible.
    -2 free, indepen- dent.
    -3 self-willed, head-strong. (
    -हम्) ind.
    1 un- interruptedly.
    -2 intensely, strongly.
    -अवद्य a.
    1 blameless, faultless, unblameable, unobjectionable; हृद्य- निरवद्यरूपो भूपो बभूव Dk.1.
    -2 an epithet of the Supreme Being (having no passions).
    -अवधि a. having no end, unlimited; कथं तूष्णीं सह्यो निरवधिरयं त्वप्रतिविधः U. 3.44;6.3; Māl.1.6.
    -2 continuous; महानाधिव्याधि- र्निरवधिरिदानीं प्रसरतु Māl.4.3.
    1 without parts.
    -2 indivisible.
    -3 without limbs.
    -अवलम्ब a.
    1 unsupported, without support; Ś.6.
    -2 not affording support.
    -3 not depending or relying on.
    -अवशेष a. whole, complete, entire, (निरवशेषेण ind. completely, entirely, fully, totally).
    -अवसाद a. cheerful; Gīt.
    -अव्यय a. eternal, immutable.
    - अशन a. abstaining from food. (
    -नम्) fasting.
    -अश्रि a. even; Kau. A.2.11.
    -अष्ट a. Ved. driven away, scattered. (
    -ष्टः) a horse twentyfour years old.
    -अस्त्र a. weaponless, unarmed.
    -अस्थि a. boneless.
    -अहंकार, -अहंकृति a. free from egotism or pride, humble, lowly; Bg.12.13.
    -अहंकृत a.
    1 having no egotism or self-consciousness.
    -2 without individuality.
    -3 unselfish.
    -अहम् a. free from egotism or self-conceit; ह्यनामरूपं निरहं प्रपद्ये Bhāg. 5.19.4.
    -आकाङ्क्ष a.
    1 wishing nothing, free from desire.
    -2 wanting nothing to fill up or complete (as the sense of a word or sentence).
    -आकार a.
    1 devoid of form, formless, without form.
    -2 ugly, deformed.
    -3 disguised.
    -4 unassuming, modest.
    (-रः) 1 the universal spirit, Almighty.
    -2 an epithet of Śiva.
    -3 of Viṣṇu. ˚ज्ञानवादः the doctrine that the perception of the outer world does not arise from images impres- sed on the mind; Sarva. S.
    -आकृति a.
    1 formless, shapeless.
    -2 deformed.
    (-तिः) 1 a religious student who has not duly gone through a course of study, or who has not properly read the Vedas.
    -2 especially, a Brāhmaṇa who has neglected the duties of his caste by not going through a regular course of study; a fool; ग्रामधान्यं यथा शून्यं यथा कूपश्च निर्जलः । यथा हुतमनग्नौ च तथैव स्यान्निराकृतौ ॥ Mb.12.36.48.
    -3 one who neglects the five great religious duties or yajñas; Ms.3.154.
    -आकाश a. leaving no free space, completely filled or occupied,
    -आकुल a.
    1 unconfused, unperplexed, un- bewildered; Ki.11.38.
    -2 steady, calm; सुपात्रनिक्षेपनिरा- कुलात्मना (प्रजासृजा) Śi.1.28.
    -3 clear.
    -4 perspicuous; अलिकुलसङ्कुलकुसुमसमूहनिराकुलबकुलकलापे Gīt.1.
    (-लम्) 1 calmness serenity.
    -2 perspicuity, clearness.
    -आक्रन्द a. not crying or complaining. (
    -दः) a place where no sound can be heard.
    -आक्रोश a. unaccused, unreviled.
    - आगम a. not founded on revelation or scripture, not derived from the Vedas.
    -आगस् a. faultless, innocent, sinless; कथमेकपदे निरागसं जनमाभाष्यमिमं न मन्यसे R.8.48.
    -आचार a. without approved customs or usages, lawless, barbarian.
    -आडम्बर a.
    1 without drums.
    -2 without show, unostentatious.
    -आतङ्क a.
    1 free from fear; R.1.63; निरातङ्को रङ्को विहरति चिरं कोटिकनकैः Śaṅkara (देव्यपराधक्षमापनस्तोत्रम् 6).
    -2 without ailment, comfort- able, healthy.
    -3 not causing pain.
    -4 unchecked, unhampered; निरातङ्कः पङ्केष्विव पिशितपिण्डेषु विलसन् Māl. 5.34. (
    -कः) an epithet of Śiva.
    - आतप a. sheltered from heat, shady, not penetrated by the sun's rays. (
    -पा) the night.
    - आदर a. disrespectful.
    -आदान a.
    1 taking or receiving nothing; Mb.3.
    -2 an epithet of Buddha.
    -आधार a.
    1 without a receptacle.
    -2 without support, supportless (fig. also); निराधारो हा रोदिमि कथय केषामिह पुरः G. L.4.39.
    -आधि a. secure, free from anxiety.
    -आनन्द a. cheerless, sad, sorrowful.
    -आन्त्र a.
    1 disembowelled.
    -2 having the entrails hanging out.
    -आपद् a. free from misfortune or calamity. (-f.) prosperity.
    -आबाध a.
    1 unvexed, unmolested, undis- turbed, free from disturbance.
    -2 unobstructed.
    -3 not molesting or disturbing.
    -4 (in law) frivolously vexatious (as a suit or cause of complaint); e. g. अस्मद्- गृहप्रदीपप्रकाशेनायं स्वगृहे व्यवहरति Mitā.
    1 free from disease or illness, sound, healthy, hale.
    -2 untainted, pure.
    -3 guileless.
    -4 free from defects or blemishes.
    -5 full, complete.
    -6 infallible.
    -7 not liable to failure or miscarriage. (
    -यः, यम्) freedom from disease or illness, health, well-being, welfare, happiness; कुरूणां पाण्डवानां च प्रतिपत्स्व निरामयम् Mb.5.78.8.
    (-यः) 1 a wild goat.
    -2 a hog or boar.
    -आमिष a.
    1 fleshless; निरुपमरसप्रीत्या खादन्नरास्थि निरामिषम् Bh.
    -2 having no sensual desires or covetousness; Ms.6.49.
    -3 receiving no wages or remuneration.
    -आय a. yielding no income or revenue, profitless.
    -यः an idler living from hand to mouth.
    1 full-stretched or extended; निरायतपूर्वकायाः Ś.1.8.
    -2 contracted, compact.
    -आय- -तत्वम् shortness, compactness; निरायतत्वादुदरेण ताम्यता Ki.8.17.
    -आयति a. one whose end is at hand; नियता लघुता निरायतेः Ki.2.14.
    -आयास a. not fatiguing, easy.
    -आयुध a. unarmed, weaponless.
    -आरम्भ a. abstaining from all work (in good sense); Mb.3.82.11.
    -आलम्ब a.
    1 having no prop or support (fig. also); ऊर्ध्वबाहुं निरालम्बं तं राजा प्रत्यभाषत Rām.7.89.1; निरालम्बो लोकः कुलमयशसा नः परिवृतम् Mv.4.53.
    -2 not depending on another, independent.
    -3 self-supported, friendless, alone; निरालम्बो लम्बोदरजननि कं यामि शरणम् Jag. (
    -म्बा) spikenard. (
    -म्बम्) Brahman.
    -आलोक a.
    1 not looking about or seeing.
    -2 deprived of sight.
    -3 deprived of light, dark; निरालोकं लोकम् Māl.5.3; Bhāg.8.24.35.
    -5 invisible. (
    -कः) an epithet of Śiva.
    -आवर्ण a. manifest, evident.
    -आश a.
    1 devoid of hope, despairing or despondent of; मनो बभूवेन्दुमतीनिराशम् R.6.2.
    -2 depriving (one) of all hope.
    -आशक, -आशिन् a. hopeless; अद्य दुर्योधनो राज्याज्जीविताच्च निराशकः (भविष्यति) Mb.8.74.13.
    -आशङ्क a. fearless.
    -आशा hopeless- ness, despair.
    -आशिस् a.
    1 without a boon or blessing, without virtues; आश्रमा विहिताः सर्वे वर्जयित्वा निराशिषम् Mb.12.63.13.
    -2 without any desire, wish or hope, indifferent; निराशीर्यतचित्तात्मा Bg.4.21; जगच्छ- रण्यस्य निराशिषः सतः Ku.5.76.
    -आश्रय a.
    1 without a prop or support, supportless, unsupported; न तिष्ठति निराश्रयं लिङ्गम् Sāṅ. K.41.
    -2 friendless, destitute, alone, without shelter or refuge; निराश्रयाधुना वत्सलता.
    -3 not deep (as a wound).
    -आस्वाद a. tasteless, insipid, un- savoury.
    -आहार a. 'foodless', fasting, abstaining from food. (
    -रः) fasting; कालो$ग्निः कर्म मृद् वायुर्मनो ज्ञानं तपो जलम् । पश्चात्तापो निराहारः सर्वे$मी शुद्धिहेतवः ॥ Y.3.31.
    -इङ्ग a. immovable, stationary; यथा दीपो निवातस्थो निरिङ्गो ज्वलते पुनः Mb.12.46.6.
    -इच्छ a. without wish or desire, indifferent.
    -इन्द्रिय a.
    1 having lost a limb or the use of it.
    -2 mutilated, maimed.
    -3 weak, infirm, frail; Kaṭh.1.1.3.
    -4 barren.
    -5 without प्रमाण or means of certain knowledge; निरिन्द्रिया ह्यमन्त्राश्च स्त्रियो$नृत- मिति स्थितिः Ms.9.18.
    -6 destitute of manly vigour, impotent (Ved.).
    -इन्धन a. destitute of fuel.
    -ईति a. free from the calamities of the season; निरातङ्का निरीतयः R.1.63; see ईति.
    -ईश्वर a. godless, atheistic. -˚वाद atheistic doctrine.
    -ईषम् the body of a plough.
    -ईह a.
    1 desireless, indifferent; निरीहाणामीशस्तृणमिव तिरस्कारविषयः Mu.3.16.
    -2 inactive; निरीहस्य हतद्विषः R.1.24.
    (-हा), -निरीहता, -त्वम् 1 inactivity.
    -2 indifference.
    -उच्छ्वास a.
    1 breathless, without breathing; निरुच्छ्वासं हरिं चक्रुः Rām.7.7.6.
    -2 narrow, contracted; उपेयुषो वर्त्म निरन्तराभिरसौ निरुच्छ्वासमनीकिनीभिः Śi.3.32.
    -3 dead; निरुच्छ्वासाः पुनः केचित् पतिता जगतीतले Rām.6.58.13. (
    -सः) absence of breath; लोका निरुच्छ्वासनिपीडिता भृशम् Bhāg.4. 8.8.
    -उत्तर a.
    1 answerless, without a reply.
    -2 un- able to answer, silenced.
    -3 having no superior.
    -उत्थ a. irrecoverable.
    -उद्धति a. not jolting (a chariot); अभूतल- स्पर्शतया निरुद्धतिः Ś.7.1. (v. l.)
    -उत्सव a. without festivi- ties; विरतं गेयमृतुर्निरुत्सवः R.8.66.
    -उत्साह a.
    1 inactive, indolent.
    -2 devoid of energy.
    (-हः) 1 absence of energy.
    -2 indolence.
    -उत्सुक a.
    1 indifferent.
    -2 calm, tranquil.
    - उदक a. waterless.
    1 having no belly or trunk.
    -2 thin (अतुन्दिल); श्रीमान्निरुदरो महान् Rām.3.16.31.
    -उद्यम, -उद्योग a. effortless, inactive, lazy, idle.
    उद्विग्न, -उद्वेग a. free from excitement or perturbation, sedate, calm.
    -उपक्रम a.
    1 without a commencement.
    -2 incurable.
    -उपद्रव a.
    1 free from calamity or affliction, not visited by danger or adver- sity, lucky, happy, undisturbed, unmolested, free from hostile attacks.
    -2 free from national distress or tyranny.
    -3 causing no affliction.
    -4 auspicious (as a star).
    -5 secure, peaceful.
    -उपधि a. guileless, honest; U.2.2. ˚जीवन a. leading an honest life. (v. l.).
    -उपपत्ति a. unsuitable.
    1 without any title or designation; अरे आर्यचारुदत्तं निरुपपदेन नाम्नालपसि Mk.1.18/19.
    -2 unconnected with a subordinate word.
    -उपप्लव a.
    1 free from disturbance, obstacle or calamity, unharmed; निरुपप्लवानि नः कर्माणि संवृत्तानि Ś3.
    -2 not causing any affliction or misery.
    -3 an epithet of Śiva.
    -उपभोग a. without enjoyment; संसरति निरुपभोगं भावैरधिवासितं लिङ्गम् Sāṅ. K.4.
    - उपम a. peerless, matchless, incomparable.
    -उपसर्ग free from portents.
    -उपस्कृत a. not corrupted, pure; of self-denying temperament; शमेन तपसा चैव भक्त्या च निरुपस्कृतः । शुद्धात्मा ब्राह्मणो रात्रौ निदर्शनमपश्यत ॥ Mb.12.271.14.
    1 not injured, unhurt.
    -2 auspicious, lucky.
    -उपाख्य a.
    1 unreal, false, non-existent (as वन्ध्यापुत्र).
    -2 immaterial.
    -3 invisible. (
    -ख्यम्) the supreme Brahman.
    -उपाधि (क) a. without qualities, absolute.
    -उपाय a.
    1 without expedients, helpless.
    -2 unsuc- cessful.
    -उपेक्ष a.
    1 free from trick or fraud.
    -2 not neglectful.
    -उष्मन् a. devoid of heat, cold.
    -गन्ध a. void of smell, scentless, unfragrant, inodorous; निर्गन्धा इव किंशुकाः. ˚पुष्पी f. the Śālmali tree.
    -गर्व a. free from pride.
    -गवाक्ष a. windowless.
    -गुण a.
    1 stringless (as a bow).
    -2 devoid of all properties.
    -3 devoid of good qualities, bad, worthless; निर्गुणः शोभते नैव विपुलाड- म्बरो$पि ना Bv.1.115.
    -4 without attributes; साकारं च निराकारं सगुणं निर्गुणं विभुम् Brahmavai. P.
    -5 having no epithet. (
    -णः) the Supreme Spirit. ˚आत्मक a. having no qualities.
    -गृहः a. houseless, homeless; सुगृही निर्गृही- कृता Pt.39.
    -गौरव a.
    1 without dignity, undignified.
    -2 devoid of respect.
    -ग्रन्थ a.
    1 freed from all ties or hindrances; आत्मारामाश्च मुनयो निर्ग्रन्था अप्युरुक्रमे । कुर्वन्त्यहैतुकीं भक्तिम् Bhāg.1.7.1.
    -2 poor, possessionless, beggarly.
    -3 alone, unassisted.
    (-न्थः) 1 an idiot, a fool.
    -2 a gambler.
    -3 a saint or devotee who has renounced all worldly attachments and wanders about naked and lives as a hermit.
    -4 A Buddha Muni.
    -ग्रन्थक a.
    1 clever, expert.
    -2 unaccompanied, alone.
    -3 deserted, abandoned.
    -4 fruitless. (
    -कः 1 a religious mendicant.
    -2 a naked devotee.
    -3 a gam- bler.
    -ग्रन्थिक a. clever. (
    -कः) a naked mendicant, a Jaina mendicant of the Digambara class.
    -घटम् 1 a free market.
    -2 a crowded market.
    -घण्टः See निघण्टः.
    -घृण a.
    1 cruel, merciless, pitiless.
    -2 shame- less, immodest.
    -घृणा cruelty.
    -घोष a. noiseless, still, calm.
    -जन a.
    1 tenantless, uninhabited, unfrequented, lonely, desolate.
    -2 without any retinue or attendants; भूयश्चैवाभिरक्षन्तु निर्धनान्निर्जना इव Mb.12.151.7. (
    -नम्) a desert, solitude, lonely place.
    -जन्तु a. free from living germs; H. Yoga.
    -जर a.
    1 young, fresh.
    -2 imperishable, immortal. (
    -रः) a deity, god; (nom. pl. निर्जराः -निर्जरसः) (
    -रम्) ambrosia, nectar.
    -जरायु a. Ved. skinless.
    -जल a.
    1 waterless, desert, destitute of water.
    -2 not mixed with water. (
    -लः) a waste, desert. ˚एकादशी N. of the eleventh day in the bright half of Jyeṣṭha.
    -जाड्य free from coldness.
    -जिह्वः a frog.
    -जीव a.
    1 lifeless.
    -2 dead; चिता दहति निर्जीवं चिन्ता दहति जीवितम्.
    -ज्ञाति a. having no kinsmen, alone.
    -ज्वर a. feverless, healthy.
    -दण्डः a Śūdra.
    -दय a.
    1 merci- less, cruel, pitiless, unmerciful, unkind.
    -2 passion- ate.
    -3 very close, firm or fast, strong, excessive, violent; मुग्धे विधेहि मयि निर्दयदन्तदंशम् Gīt.1; निर्दयरति- श्रमालसाः R.19.32; निर्दयाश्लेषहेतोः Me.18.
    -4 unpitied by any; निर्दया निर्नमस्कारास्तन्मनोरनुशासनम् Ms.9.239.
    -दयम् ind.
    1 unmercifully, cruelly.
    -2 violently, excessively; न प्रहर्तुमलमस्मि निर्दयम् R.11.84.
    -दश a. more than ten days old; यदा पशुर्निर्दशः स्यादथ मेध्यो भवे- दिति Bhāg.9.7.11.
    - दशन a. toothless.
    -दाक्षिण्य a. uncourteous.
    -दुःख a.
    1 free from pain, painless.
    -2 not causing pain.
    -दैन्य a. happy, comfortable.
    -दोष a.
    1 faultless, defectless; न निर्दोषं न निर्गुणम्
    -2 guiltless, innocent.
    -द्रव्य a.
    1 immaterial.
    -2 without property, poor.
    -द्रोह a. not hostile, friendly, well-disposed, not malicious.
    -द्वन्द्व a.
    1 indifferent in regard to opposite pairs of feelings (pleasure or pain), neither glad nor sorry; निर्द्वन्द्वो निर्ममो भूत्वा चरिष्यामि मृगैः सह Mb.1.85.16; निर्द्वन्द्वो नित्यसत्त्वस्थो निर्योगक्षेम आत्मवान् Bg.2.45.
    -2 not dependent upon another, independent.
    -3 free from jealousy or envy.
    -4 not double.
    -5 not contested, un- disputed.
    -6 not acknowledging two principles.
    -धन a. without property, poor, indigent; शशिनस्तुल्यवंशो$पि निर्धनः परिभूयते Chāṇ.82. (
    -नः) an old ox. ˚ता, ˚त्वम् poverty, indigence.
    -धर्म a. unrighteous, impious, unholy.
    -धूम a. smokeless.
    -धौत a. cleansed, rendered clean; निर्धौत- दानामलगण्डभित्तिर्वन्यः सरित्तो गज उन्ममज्ज R.5.43.
    -नमस्कार a.
    1 not courteous or civil, not respecting any one.
    -2 disrespected, despised.
    -नर a. abandoned by men, deserted.
    -नाणक a. coinless, penniless; Mk.2.
    -नाथ a. without a guardian or master. ˚ता
    1 want of protection.
    -2 widowhood.
    -3 orphanage.
    -नाभि a. going or reaching beyond the navel; निर्नाभि कौशेयमुपात्तबाणम् Ku.7.7.
    -नायक a. having no leader or ruler, anarchic.
    -नाशन, -नाशिन् a. expelling, banishing.
    -निद्र a. sleepless, wakeful.
    -निमित्त a.
    1 causeless.
    -2 disinterested.
    -निमेष a. not twinkling.
    -बन्धु a. without kindred or relation, friendless.
    -बल n. powerless, weak, feeble.
    -बाध a.
    1 unobstructed.
    -2 unfrequented, lonely, solitary.
    -3 unmolested.
    (-धः) 1 a part of the marrow.
    -2 a knob.
    -बीज a. seedless, impotent. (
    -जा) a sort of grape (Mar. बेदाणा).
    -बुद्धि a. stupid, ignorant, foolish.
    -बुष, -बुस a. unhusked, freed from chaff.
    -भक्त a. taken without eating (as a medicine).
    -भय a.
    1 fearless, undaunted.
    -2 free from danger, safe, secure; निर्भयं तु भवेद्यस्य राष्ट्रं बाहुबलाश्रितम् Ms.9.255.
    -भर a.
    1 excessive, vehement, violent, much, strong; त्रपाभरनिर्भर- स्मरशर &c. Gīt.12; तन्व्यास्तिष्ठतु निर्भरप्रणयिता मानो$पि रम्यो- दयः Amaru.47.
    -2 ardent.
    -3 fast, close (as embrace); कुचकुम्भनिर्भरपरीरम्भामृतं वाञ्छति Gīt.; परिरभ्य निर्भरम् Gīt.1.
    -4 sound, deep (as sleep).
    -5 full of, filled with (at the end of comp.); आनन्द˚, गर्व˚ &c. (
    -रः) a servant receiving no wages. (
    -रम्) excess. (
    -रम् ind.)
    1 ex- cessively, exceedingly, intensely.
    -2 soundly.
    -भाग्य a. unfortunate, unlucky.
    -भाज्य a. to be separated; स निर्भाज्यः स्वकादंशात् किंचिद्दत्वोपजीवनम् Ms.9.27.
    -भृतिः a. without wages, hireless.
    -भोगः a. not fond of plea- sures.
    -मक्षिक a. 'free from flies', undisturbed, private, lonely. (
    -कम्) ind. without flies, i. e. lonely, private; कृतं भवतेदानीं निर्मक्षिकम् Ś.2,6.
    -मज्ज a. fatless, meagre.
    -मत्सर a. free from envy, unenvious; निर्मत्सरे मत्समे वत्स... वसुन्धराभारमारोप्य Rāmāyaṇachampū.
    -मत्स्य a. fishless.
    -मद a.
    1 not intoxicated, sober, quiet.
    -2 not proud, humble.
    -3 sad, sorry.
    -4 not in rut (as an elephant).
    -मनुज, -मनुष्य a. tenantless, uninhabited, deserted by men.
    -मन्तु a. faultless, innocent.
    -मन्त्र a.
    1 a ceremony, unaccompanied by holy texts.
    -2 not familiar with holy texts; Mb.12.36.43.
    -मन्यु, -मन्युक a. free from anger; Mb.5.133.4.
    -मम a.
    1 free from all connections with the outer world, who has renounced all worldly ties; संसारमिव निर्ममः (ततार) R.12.6; Bg.2.71; निराशीर्निर्ममो भूत्वा युध्यस्व विगतज्वरः 3.3.
    -2 unselfish, disinterested.
    -3 indifferent to (with loc.); निर्ममे निर्ममो$र्थेषु मथुरां मधुराकृतिः R.15.28; प्राप्तेष्वर्थेषु निर्ममाः Mb.
    -4 an epithet of Śiva.
    -मर्याद a.
    1 boundless, immeasurable.
    -2 transgressing the limits of right or propriety, unrestrained, unruly, sinful, criminal; मनुजपशुभिर्निर्मर्यादैर्भवद्भिरुदायुधैः Ve.3.22.
    -3 confused.
    -4 insolent, immodest. (
    -दम्) ind. confusedly, topsy- turvy. (
    -दम्) confusion, disorder.
    -मल a.
    1 free from dirt or impurities, clear, pure, stainless, unsullied (fig. also); नीरान्निर्मलतो जनिः Bv.1.63.
    -2 resplendent, bright; Bh.1.56.
    -3 sinless, virtuous; निर्मलाः स्वर्गमायान्ति सन्तः सुकृतिनो यथा Ms.8.318.
    (-लम्) 1 talc.
    -2 the remainings of an offering made to a deity. ˚उपलः a crystal.
    - मशक a. free from gnats.
    -मांस a. fleshless; स्वल्प- स्नायुवसावशेषमलिनं निर्मांसमप्यस्थिकम् Bh.2.3.
    -मान a.
    1 without self-confidence.
    -2 free from pride.
    -मानुष a. uninhabited, desolate.
    -मार्ग a. roadless, pathless.
    -मिथ्य a. not false, true; H. Yoga.
    -मुटः 1 a tree bearing large blossoms.
    -2 the sun.
    -3 a rogue. (
    -टम्) a large free market or fair.
    -मूल a.
    1 rootless (as a tree).
    -2 baseless, unfounded (statement, charge &c.).
    -3 eradicated.
    -मेघ a. cloudless.
    -मेध a. without un- derstanding, stupid, foolish, dull.
    -मोह a. free from illusion. (
    -हः) an epithet of Śiva.
    -यत्न a. inactive, lazy, dull.
    -यन्त्रण a.
    1 unrestrained, unobstructed, uncontrolled, unrestricted.
    -2 unruly, self-willed, in- dependent.
    (-णम्) 1 squeezing out.
    -2 absence of restraint, independence.
    -यशस्क a. without fame, dis- creditable, inglorious.
    -युक्त a.
    1 constructed, built.
    -2 directed.
    -3 (in music) limited to metre and mea- sure.
    -युक्ति f.
    1 disunion.
    -2 absence of connection or government.
    -3 unfitness, impropriety.
    -युक्तिक a.
    1 disjoined, unconnected.
    -2 illogical, unmeaning.
    -3 unfit, improper.
    -यूथ a. separated from the herd, strayed from the flock (as an elephant).
    -यूष = निर्यास.
    -योगक्षेम a. free from care (about acquisition); Bg.2. 45.
    -रक्त a. (
    -नीरक्त) colourless, faded.
    -रज, -रजस्क a.
    (-नीरज, नीरजस्क) 1 free from dust.
    -2 devoid of passion or darkness. (
    -जः) an epithet of Śiva.
    -रजस् (नरिजस्) a. see
    नीरज. (-f.) a woman not men- struating. ˚तमसा absence of passion or darkness.
    -रत (नीरत) a. not attached to, indifferent.
    -रन्ध्र a.
    (नीरन्ध्र) 1 without holes or interstices, very close or contiguous, thickly situated; नीरन्ध्रनीरनिचुलानि सरित्तटानि U.2.23.
    -2 thick, dense.
    -3 coarse, gross.
    -रव a. (
    -नीरव) not making any noise, noiseless; गतिविभ्रमसाद- नीरवा (रसना) R.8.58.
    -रस a.
    (नीरस) 1 tasteless, unsavoury, flavourless.
    -2 (fig.) insipid, without any poetic charm; नीरसानां पद्मानाम् S. D.1.
    -3 sapless, without juice, withered or dried up; Ś. Til.9.
    -4 vain, use- less, fruitless; अलब्धफलनीरसान् मम विधाय तस्मिन् जने V.2.11.
    -5 disagreeable.
    -6 cruel, merciless. (
    -सः) the pomegranate.
    - रसन a. (
    नीरसन) having no girdle (रसना); Ki.5.11.
    -रुच् a. (
    नीरुच्) without lustre, faded, dim; परिमलरुचिराभिर्न्यक्कृतास्तु प्रभाते युवतिभिरुप- भोगान्नीरुचः पुष्पमालाः Śi.11.27.
    -रुज्, -रुज a. (नीरुज्, नीरुज) free from sickness, healthy, sound; नीरुजस्य किमौषधैः H.1.
    -रूप a. (नीरूप) formless, shapeless.
    (-पः) 1 air, wind.
    -2 a god. (
    -पम्) ether.
    -रोग a. (नीरोग) free from sickness or disease, healthy, sound; यथा नेच्छति नीरोगः कदाचित् सुचिकित्सकम् Pt.1.118.
    -लक्षण a.
    1 having no auspicious marks, ill-featured.
    -2 undisting- uished.
    -3 unimportant, insignificant.
    -4 unspotted.
    -5 having a white back.
    -लक्ष्य a. invisible.
    -लज्ज a. shameless, impudent.
    -लाञ्छनम् the marking of dome- stic animals (by perforating the nose &c.).
    -लिङ्ग a. having no distinguishing or characteristic marks.
    -लिप्त a.
    1 unanointed.
    -2 undefiled, unsullied.
    -3 indifferent to.
    (-प्तः) 1 N. of Kṛiṣṇa.
    -2 a sage.
    -लून a. cut through or off.
    -लेप a.
    1 unsmeared, unanointed; निर्लेपं काञ्चनं भाण्डमद्भिरेव विशुध्यति Ms.5.112.
    -2 stainless, sinless. (
    -पः) a sage.
    -लोभ a. free from desire or avarice, unavaricious.
    -लोमन् a. devoid of hair, hairless.
    -वंश a. without posterity, childless.
    1 not speaking, silent.
    -2 unobjectionable, blameless; (for other senses see the word separately).
    -नम् ind. silently; माल्येन तां निर्वचनं जघान Ku.7.19.
    -वण, -वन a.
    1 being out of a wood.
    -2 free from woods.
    -3 bare, open.
    -वत्सल a. not loving or fondling (esp. children); निर्वत्सले सुतशतस्य विपत्तिमेतां त्वं नानुचिन्तयसि Ve.5.3.
    -वर = निर्दरम् q. v.
    -वसु a. destitute of wealth, poor.
    -वाच्य a.
    1 not fit to be said.
    -2 blameless, unobjectionable; सखीषु निर्वाच्य- मधार्ष्ट्यदूषितं प्रियाङ्गसंश्लेषमवाप मानिनी Ki.8.48.
    -वात a. free or sheltered from wind, calm, still; हिमनिष्यन्दिनी प्रातर्निर्वातेव वनस्थली R.15.66. (
    -तः) a place sheltered from or not exposed to wind; निर्वाते व्यजनम् H.2.124.
    -वानर a. free from monkeys.
    -वायस a. free from crows.
    -वार्य a.
    1 irresistible.
    -2 acting fearlessly or boldly.
    -विकल्प, -विकल्पक a.
    1 not admitting an alternative.
    -2 being without determination or resolu- tion.
    -3 not capable of mutual relation.
    -4 conditioned.
    -5 undeliberative.
    -6 recognizing no such distinction as that of subject and object, or of the knower and the known; as applied to समाधि or contemplation, it is 'an exclusive concentration upon the one entity without distinct and separate consciousness of the knower, the known, and the knowing, and without even self-consciousness'; निर्विकल्पकः ज्ञातृज्ञानादिविकल्पभेद- लयापेक्षः; नो चेत् चेतः प्रविश सहसा निर्विकल्पे समाधौ Bh.3.61; आत्मारामा विहितरतयो निर्विकल्पे समाधौ Ve.1.23.
    -7 (in phil.) not arising from the relation of the qualifier and the qualified, (विशेषणविशेष्यसंबन्धानवगाहि प्रत्यक्षं ज्ञानम्) said of knowledge not derived from the senses, as घटत्व. (
    -ल्पम्) ind. without hesitation or wavering.
    -विकार a.
    1 unchanged, unchangeable, immutable.
    -2 not dispos- ed; तौ स्थास्यतस्ते नृपती निदेशे परस्परावग्रहनिर्विकारौ M.5.14.
    -3 disinterested; तरुविटपलतानां बान्धवो निर्विकारः Ṛs.2.28. (
    -रः) the Supreme deity.
    -विकास a. unblown.
    -विघ्न a. uninterrupted, unobstructed, free from impediments; निर्विघ्नं कुरु मे देव सर्वकार्येषु सर्वदा. (
    -घ्नम्) absence of impedi- ment.
    -विचार a. not reflecting, thoughtless, incon- siderate; रे रे स्वैरिणि निर्विचारकविते मास्मत्प्रकाशीभव Chandr. 1.2. (
    -रम्) ind. thoughtlessly, unhesitatingly.
    -वि- चिकित्स a. free from doubt or reflection.
    -विचेष्ट a. motionless, insensible; यो हि दिष्टमुपासीनो निर्विचेष्टः सुखं शयेत् Mb.3.32.14.
    -वितर्क a. unreflecting.
    -विनोद a. without amusement, void of pastime, diversion or solace; शङ्के रात्रौ गुरुतरशुचं निर्विनोदां सखीं ते Me.9.
    -विन्ध्या N. of a river in the Vindhya hills; निर्विन्ध्यायाः पथि भव रसाभ्यन्तरः सन्निपत्य Me.28.
    -विमर्श a.
    1 void of reflec- tion, thoughtless.
    -2 not having विमर्श Sandhi.
    -विवर a.
    1 having no opening or cavity.
    2 without interstices or interval, close, compact; घटते हि संहततया जनितामिदमेव निर्विवरतां दधतोः Śi.9.44.
    -विवाद a.
    1 not contending or disagreeing.
    -2 undisputed, not contra- dicted or disputed, universally acknowledged.
    -विवेक a. indiscreet, void of judgment, wanting in discrimination, foolish.
    -विशङ्क a. fearless, undaunted, confident; Ms.7.176; यस्मिन्कृत्यं समावेश्य निर्विशङ्केन चेतसा । आस्यते सेवकः स स्यात् कलत्रमिव चापरम् ॥ Pt.1.85.
    -विशेष a. showing or making no difference, indiscriminating, without dis- tinction; निर्विशेषा वयं त्वयि Mb.; निर्विशेषो विशेषः Bh.3.5. 'a difference without distinction'.
    -2 having no difference, same, like, not differing from (oft. in comp.); निर्विशेषाकृति 'having the same form'; प्रवातनीलो- त्पलनिर्विशेषम् Ku.1.46; स निर्विशेषप्रतिपत्तिरासीत् R.14.22.
    -3 indiscriminate, promiscuous. (
    -षः) absence of difference. (निर्विशेषम् and निर्विशेषेण are used adverbially in the sense of 'without difference', 'equally', indiscrimi- nately'; क्रुद्धेन विप्रमुक्तो$यं निर्विशेषं प्रियाप्रिये Rām.7.22.41. स्वगृहनिर्विशेषमत्र स्थीयताम् H.1; R.5.6.).
    -विशेषण a. without attributes.
    -विष a. poisonless (as a snake); निर्विषा डुण्डुभाः स्मृताः.
    -विषङ्ग a. not attached, indifferent.
    -विषय a.
    1 expelled or driven away from one's home, residence or proper place; मनोनिर्विषयार्थकामया Ku.5.38; R.9.32; also
    -निर्विषयीकृत; वने प्राक्कलनं तीर्थं ये ते निर्विषयी- कृताः Rām.2.14.4.
    -2 having no scope or sphere of action; किंच एवं काव्यं प्रविरलविषयं निर्विषयं वा स्यात् S. D.1.
    -3 not attached to sensual objects (as mind).
    -विषाण a. destitute of horns.
    -विहार a. having no pleasure.
    -वीज, -बीज a.
    1 seedless.
    -2 impotent.
    -3 causeless.
    -वीर a.
    1 deprived of heroes; निर्वीरमुर्वीतलम् P. R.1.31.
    -2 cowardly.
    -वीरा a woman whose husband and children are dead.
    -वीर्य a. powerless, feeble, unmanly, impotent; निर्वीर्यं गुरुशापभाषितवशात् किं मे तवेवायुधम् Ve.3.34.
    -वीरुध, -वृक्ष a. treeless.
    -वृत्ति f. accomplishment, achievement; अत आसां निर्वृत्त्या अपवर्गः स्यात् । आतण्डुलनिर्वृत्तेः आ च पिष्टनिर्वृत्तेरभ्यास इति ॥ ŚB. on MS.11.1.27. -a. having no occupation, destitute. See निर्वृति.
    -वृष a. depriv- ed of bulls.
    -वेग a. not moving, quiet, calm.
    -वेतन a honorary, unsalaried.
    -वेद a. not acknowledging the Vedas, an atheist, infidel.
    -वेष्टनम् a. a weaver's shuttle.
    -वैर a. free from enmity, amicable, peaceable. (
    -रम्) absence of enmity.
    -वैलक्ष्य a. shameless.
    -व्यञ्जन a.
    1 straight-forward.
    -2 without condiment. (
    -नम् ind.) plainly, in a straight-forward or honest manner.
    -व्यथ, -न a.
    1 free from pain.
    -2 quiet, calm.
    -व्यथनम् a hole; छिद्रं निर्व्यथनम् Ak.
    -व्यपेक्ष a. indifferent to, regardless of; मृग्यश्च दर्भाङ्कुरनिर्व्यपेक्षास्तवागतिज्ञं समबोधयन् माम् R.13.25;14.39.
    -व्यलीक a.
    1 not hurting or offending.
    -2 without pain.
    -3 pleased, doing anything willingly.
    -4 sincere, genuine, undissembling.
    -व्यवधान a. (ground) uncovered, bare.
    -व्यवश्थ a. moving hither and thither.
    -व्यसन a. free from bad inclination.
    -व्याकुल a. calm.
    -व्याघ्र a. not haunted or infested by tigers.
    -व्याज a.
    1 candid, upright, honest, plain.
    -2 without fraud, true, genuine.
    -3 got by heroism or daring deeds (not by fraud or cowardly conduct); अशस्त्रपूतनिर्व्याजम् (महामांसम्) Māl.5.12. (v. l.)
    -4 not hypocritical; धर्मस्य निर्व्याजता (विभूषणम्) Bh.2.82. (
    -जम् ind.) plainly, honestly, candidly; निर्व्याजमालिङ्गितः Amaru.85.
    -व्याजीकृत a. made plain, freed from deceit.
    -व्यापार a.
    1 without employment or business, free from occupation; तं दधन्मैथिलीकण्ठनिर्व्यापारेण बाहुना R.15.56.
    -2 motionless; U.6.
    -व्यावृत्ति a. not invol- ving any return (to worldly existence).
    -व्रण a.
    1 un- hurt, without wounds.
    -2 without rents.
    -व्रत a. not observing vows.
    -व्रीड a. shameless, impudent.
    -हिमम् cessation of winter.
    -हेति a. weaponless.
    -हेतु a. cause- less, having no cause or reason.
    -ह्रीक a.
    1 shameless, impudent.
    -2 bold, daring.

    Sanskrit-English dictionary > निर् _nir

  • 42 निराकुलः _nirākulḥ

    निराकुलः a.
    1 Full of, filled or covered with; अलि- कुलसंकुलकुसुमसमूहनिराकुलबकुलकलापे Gīt.1.
    -2 Distressed; see under निर् also.

    Sanskrit-English dictionary > निराकुलः _nirākulḥ

  • 43 मलीमस _malīmasa

    मलीमस a. [मल-ईमसच्]
    1 Dirty, foul, impure, unclean, stained, soiled; मा ते मलीमसविकारघना मतिर्भूत् Māl.1.32; R.2.53.
    -2 Dark, black, of a black colour; पणिता न जनारवैरवैदपि कूजन्तमलिं मलीमसम् N.2.92; महामनोमोहमलीमसान्धया K.5; विसारितामजिहत कोकिलावलीमलीमसा जलदमदाम्बुराजयः Śi.17.57;1.38; Māl.1.4.
    -3 Wicked, sinful, wrong, unrighteous; मलीमसामाददते न पद्धतिम् R.3.46.
    -सः 1 Iron.
    -2 Green vitriol.

    Sanskrit-English dictionary > मलीमस _malīmasa

  • 44 यज्ञः _yajñḥ

    यज्ञः [यज्-भावे न]
    1 A sacrifice, sacrificial rite; any offering or oblation; यज्ञेन यज्ञमयजन्त देवाः; तस्माद्यज्ञात् सर्वहुतः &c.; यज्ञाद् भवति पर्जन्यो यज्ञः कर्मसमुद्भवः Bg.3.14.
    -2 An act of worship, any pious or devotional act. (Every householder, but particularly a Brāhmaṇa, has to perform five such devotional acts every day; their names are:-- भूतयज्ञ, मनुष्ययज्ञ, पितृयज्ञ, देवयज्ञ, and ब्रह्मयज्ञ, which are collectively called the five 'great sacrifices'; see महायज्ञ, and the five words separately.)
    -3 N. of Agni.
    -4 Of Viṣṇu; ऋषयो यैः पराभाव्य यज्ञघ्नान् यज्ञमीजिरे Bhāg.3.22.3.
    -Comp. -अंशः a share of sacrifice ˚भुज् m. a deity, god; निबोध यज्ञांशभुजामिदानीम् Ku.3.14.
    -अ(आ)गारः, -रम् a sacrificial hall.
    -अङ्गम् 1 a part of a sacrifice.
    -2 any sacrificial requisite, a means of a sacrifice; यज्ञाङ्गयोनित्वमवेक्ष्य यस्य Ku.1.17.
    (-गः) 1 the glomerous figtree (उदुम्बर).
    -2 the Khadira tree.
    -3 N. of Viṣṇu.
    -4 the black-spotted antelope.
    -अन्तः 1 the completion of a sacrifice.
    -2 an ablution at the end of a sacrifice for purification.
    -3 a supplementary sacri- fice. ˚कृत् m. N. of Viṣṇu.
    -अरिः an epithet of Śiva.
    -अर्ह a.
    1 deserving sacrifice.
    -2 fit for a sacrifice. (-m. dual) an epithet of the Aśvins.
    -अवयवः N. of Viṣṇu.
    -अशनः a god.
    -आत्मन् m.
    -ईश्वरः N. of Viṣṇu.
    -आयुधम् an implement of a sacrifice. These are said to be ten in number; स्पयश्च कपालानि च अग्निहोत्रहवणी च शूर्पं च कृष्णाजिनं च शम्या चोलूखलं च मुसलं च दृषच्चोपला एतानि वै दश यज्ञायुधानीति (quoted in ŚB. on MS.4.7.)
    -ईशः 1 N. of Viṣṇu.
    -2 of the sun.
    -इष्टम् a kind of grass (दीर्घरोहिततृण).
    -उपकरणम् any utensil or implement necessary for a sacrifice.
    -उपवीतम् the sacred thread worn by members of the first three classes (and now even of other lower castes) over the left shoulder and under the right arm; see Ms.2.63; वामांसावलम्बिना यज्ञोपवीतेनोद्भासमानः K.; कौशं सूत्रं त्रिस्त्रिवृतं यज्ञोपवीतम्...... Baudhāyana; (originally यज्ञोपवीत was the ceremony of investiture with the sacred thread).
    -उपासक a. performing sacrifices.
    -कर्मन् a. engaged in a sacrifice. (-n.) a sacrificial rite.
    -कल्प a. of the nature of a sacrifice or sacrificial offering.
    -कालः the last lunar day of every fortnight (full-moon and new- moon).
    -कीलकः a post to which the sacrificial victim is fastened.
    -कुण्डम् a hole in the ground made for receiving the sacrificial fire.
    -कृत् a. performing a sacrifice. (-m.)
    1 N. of Viṣṇu.
    -2 a priest conducting a sacrifice.
    -क्रतुः 1 a sacrificial rite; Ait. Br.7.15.
    -2 a complete rite or chief ceremony.
    -3 an epithet of Viṣṇu; ईजे च भगवन्तं यज्ञक्रतुरूपम् Bhāg.5.7.5.
    -क्रिया a sacrificial rite.
    -गम्य a. accessible by sacrifice (Viṣṇu).
    -गुह्यः N. of Kṛiṣṇa.
    -घ्नः a demon who interrupts a sacrifice.
    -त्रातृ m. N. of Viṣṇu.
    -दक्षिणा a sacrificial gift, the fee given to the priests who per- form a sacrifice.
    -दीक्षा 1 admission or initiation to a sacrificial rite.
    -2 performance of a sacrifice; (जननम्) तृतीयं यज्ञदीक्षायां द्विजस्य श्रुतिचोदनात् Ms.2.169.
    -द्रव्यम् anything (e. g. a vessel) used for a sacrifice.
    -द्रुह् m. an evil spirit, a demon.
    -धीर a. conversant with wor- ship or sacrifice.
    -पतिः 1 one who institutes a sacrifice. See यजमान.
    -2 N. of Viṣṇu.
    -पत्नी the wife of the institutor of a sacrifice.
    -पशुः 1 an animal for sacrifice, a sacrificial victim.
    -2 a horse.
    -पात्रम्, -भाण्डम् a sacrificial vessel.
    -पुंस्, -पुमान् m. N. of Viṣṇu.
    -पुरुषः, -फलदः epithets of Viṣṇu.
    -बाहुः N. of Agni.
    -भागः 1 a portion of a sacrifice, a share in the sacrificial offerings.
    -2 a god, deity. ˚ईश्वरः N. of Indra. ˚भुज् m. a god, deity.
    -भावनः N. of Viṣṇu.
    -भावित a. honoured with sacrifice; इष्टान् भोगान् हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः Bg.3.12.
    -भुज् m. a god.
    -भूमिः f. a place for sacri- fice, a sacrificial ground.
    -भूषणः white darbha grass.
    -भृत् m. an epithet of Viṣṇu.
    -भोक्तृ m. an epithet of Viṣṇu or Kṛiṣṇa.
    -महीत्सवः a great sacrificial care- mony.
    -योगः the Udumbara tree.
    -रसः, -रेतस् n. Soma.
    -वराहः Viṣṇu in his boar incarnation.
    -वल्लिः, -ल्ली f. the Soma plant.
    -वाटः a place prepared and enclosed for a sacrifice.
    -वाह a. conducting a sacrifice.
    -वाहनः 1 an epithet of Viṣṇu.
    -2 a Brahmaṇa.
    -3 N. of Śiva.
    -वीर्यः N. of Viṣṇu.
    -वृक्षः the fig-tree.
    -वेदिः, -दी f. the sacrificial altar.
    -शरणम् a sacrificial shed or hall, a temporary structure under which a sacri- fice is performed ; M.5.
    -शाला a sacrificial hall.
    -शिष्टम्, -शेषः -षम् the remains of a sacrifice; यज्ञशिष्टाशिनः सन्तो मुच्यन्ते सर्वकिल्बिषैः Bg.3.13; यज्ञशेषं तथामृतम् Ms.3.285.
    -शील a. zealously performing sacrifice; यद् धनं यज्ञशीलानां देवस्वं तद् विदुर्बुधाः Ms.11.2.
    -श्रेष्ठा the Soma plant.
    -संस्तरः the act of setting up the sacrificial bricks; यज्ञ- संस्तरविद्भिश्च Mb.1.7.42.
    -सदस् n. a number of people at a sarifice.
    -संभारः materials necessary for a sacri- fice.
    -सारः an epithet of Viṣṇu.
    -सिद्धिः f. the comple- tion of a sacrifice.
    -सूत्रम् see यज्ञोपवीत; अन्यः कृष्णाजिन- मदाद् यज्ञसूत्रं तथापरः Rām.1.4.21.
    -सेनः an epithet of king Drupada.
    -स्थाणुः a sacrificial post.
    -हन् m.,
    -हनः epithets of Śiva.
    -हुत् m. a sacrificial priest.

    Sanskrit-English dictionary > यज्ञः _yajñḥ

  • 45 वेणुः _vēṇuḥ

    वेणुः [वेण्-उण् Uṇ.3.38]
    1 A bamboo; मलये$पि स्थितो वेणुर्वेणुरेव न चन्दनम् Subhāṣ; R.12.41.
    -2 A reed, cane; प्राप्तापराधास्ताड्याः स्यू रज्ज्वा वेणुदलेन वा Ms.8.299.
    -3 A flute, pipe; वेणुं क्वणन्तीं क्रीडन्तीम् Bhāg.1.3.18; नामसमेतं कृतसंकेतं वादयते मृदु वेणुम् Gīt.5.
    -4 A banner;. त्रिवेणुं पञ्चबन्धुरम् (रथम्) Bhāg.4.26.1; cf. त्रिवेणु.
    -Comp. -कर्करः the Karavīra plant.
    -जः bamboo-seed.
    -दलम् a split bamboo; Ms.8.299; cf. वेणुवैदल made of split bamboo; Ms.8.327.
    -ध्मः a flute-player, piper; मार्द- ङ्गिकाश्च वेणुध्माः Śiva B.31.21.
    -निस्रुतिः the sugar-cane.
    -बीजम् bamboo-seed.
    -यवः bamboo-seed.
    -यष्टिः f. a bamboo-stick.
    -वादः, -वादकः a piper, flute-player.

    Sanskrit-English dictionary > वेणुः _vēṇuḥ

  • 46 श्रद्धालु _śraddhālu

    श्रद्धालु a. [श्रद्धा-आलुच्]
    1 Believing, full of faith.
    -2 Desirous, longing or wishing for (anything); अकाल- कुसुमसमुद्गमश्रद्धालुना भर्त्रा Ratn.1.
    -लुः f. A pregnant woman longing for anything.

    Sanskrit-English dictionary > श्रद्धालु _śraddhālu

  • 47 संकेतः _saṅkētḥ

    संकेतः 1 An intimation, allusion.
    -2 A sign, gesture, hint; Mu.1.
    -3 An indicatory sign, mark, token.
    -4 Agreement, convention; संकेतो गृह्यते जातौ गुणद्रव्यक्रियासु च S. D.12.
    -5 Engagement, appointment, assignation (made by a mistress or lover); नामसमेतं कृतसंकेतं वादयते मृदु वेणुम् Gīt.5.
    -6 A place of meeting (for lovers), rendezvous; सा स्वैरिण्येकदा कान्तं संकेतं उपनेष्यति Bhāg.11. 8.23; कान्तार्थिनी तु या याति संकेतं साभिसारिका Ak.
    -7 Condition, provision.
    -8 A short explanatory rule (in gram.)
    -Comp. -गृहम्, -निकेतनम्, -स्थानम् a place of appointment or assignation, rendezvous.
    -वाक्यम् watchword.

    Sanskrit-English dictionary > संकेतः _saṅkētḥ

  • 48 सम् _sam

    1
    सम् I. 1 P. (समति)
    1 To be confused or agitated.
    -2 Not to be confused or agitated. -II. 1 U. (समयति- ते) To be agitated.
    2
    सम् ind.
    1 As a prefix to verbs and verbal deri- vatives it means (a) with, together with, together; as in संगम्, संभाषण, संधा, संयुज् &c.). (b) Sometimes it intensifies the meaning of the simple root, and may be translated by 'very, quite, greatly, thoroughly, very much'; संतुष्, संतोष, संन्यस्, संन्यास, संता &c, तस्या- मात्मानुरूपायामात्मजन्मसमुत्सुकः R.1.33. (c) It also expres- ses completeness, perfection, or beauty.
    -2 As pre- fixed to nouns to form comp. it means 'like, same, similar', as in समर्थ.
    -3 Sometimes it means 'near', 'before', as in समक्ष.
    -4 In the Vedas it is sometimes used as a separable preposition (with instr.).

    Sanskrit-English dictionary > सम् _sam

  • 49 समागत _samāgata

    समागत p. p.
    1 Come together, met, joined, united; इदं वचनमक्लीवं त्वया धर्मसमागतम् Rām.7.83.18.
    -2 Arri- ved.
    -3 Being in conjunction.
    -4 Approached.
    -ता A kind of riddle.
    -तम् meeting, company; समागतं द्विजे- न्द्रस्य पन्नगेन्द्रस्य चाध्वनि Mb.1.5.39.

    Sanskrit-English dictionary > समागत _samāgata

  • 50 समाधानम् _samādhānam

    समाधानम् 1 Putting together, uniting.
    -2 Fixing the mind in abstract contemplation on the true nature of spirit; विभ्रत्यात्मसमाधानतपःस्वाध्यायसंयमैः Bhāg.12.11.24.
    -3 Profound or abstract meditation, deep contempla- tion.
    -4 Intentness.
    -5 Steadiness, composure, peace (as of mind), satisfaction; चित्तस्य समाधानम्; समाधानं बुद्धेः G. L.18.
    -6 Clearing up a doubt, replying to the Pūrvapakṣa; answering an objection.
    -7 Agreeing, promising.
    -8 (In drama) A leading incident which unexpectdly gives rise to the whole plot.
    -9 Justifica- tion of a statement, proof.
    -1 Reconciliation.
    -11 Eagerness.
    -Comp. -रूपकम् a kind of metaphor (used for the justification of a bold assertion).

    Sanskrit-English dictionary > समाधानम् _samādhānam

  • 51 समाहित _samāhita

    समाहित p. p.
    1 Brought together, assembled.
    -2 Adjusted, settled.
    -3 Composed, collected, calm (as mind).
    -4 Intent on, absorbed in, concentrated.
    -5 Finished.
    -6 Agreed upon.
    -7 Arranged, disposed; जापकानां विशिष्टं तु प्रत्युत्थानं समाहितम् Mb.12.2.27.
    -8 Inferred.
    -9 Accomplished, finished; कण्ठस्थितेन पठितेन समाहितेन (स्तोत्रेण) Śiva-mahimna 39.
    -1 Deposited, entrusted; समाहितं हि मे श्वश्वा हृदये यत् स्थिरं मम Rām.2. 118.7; see समाधा also.
    -11 Equable, temperate; मृदुसूर्याः सुनीहाराः पटुशीताः समाहिताः (दिवसाः) Rām.3.16.11.
    -12 Like, resembling; देशान्तरगता ये च द्विजा धर्मसमाहिताः Rām.7.91.13.
    -13 Despatched; तत्ते मनीषितं वाक्यं येन वासि समाहितः Rām.7.13.16.
    -14 Harmonious.
    -तः A holy man.
    -तम् Intentness, intent devotion (to any object).

    Sanskrit-English dictionary > समाहित _samāhita

  • 52 समिश्र _samiśra

    समिश्र a. Mingling, undergoing combination; गुणाना- मसमिश्राणां पुमान्येव यथा भवेत् Bhāg.11.25.1.

    Sanskrit-English dictionary > समिश्र _samiśra

  • 53 समुन्नाहः _samunnāhḥ

    समुन्नाहः Height, elevation; द्वीपायामसमुन्नाहः कर्णिकाभूतः Bhāg.5.16.7.

    Sanskrit-English dictionary > समुन्नाहः _samunnāhḥ

  • 54 सुत्रामन् _sutrāman

    सुत्रामन् m. N. of Indra; पुत्रा विठ्ठलराजस्य सुत्रामसम- विक्रमाः Śiva B.3.4; सुत्रामबन्धुर्नृपः (दशरथः) Rām. ch. 2.94; Śiva-mahimna S.13. -f. The earth.

    Sanskrit-English dictionary > सुत्रामन् _sutrāman

  • 55 स्तब्ध _stabdha

    स्तब्ध p. p. [स्तम्भ् कर्मणि कर्तरि वा क्त]
    1 Stopped, blocked up, obstructed.
    -2 Paralysed, senseless, stupefied, benumbed.
    -3 Motionless, immoveable; किंचित् किंचिच्छकृ- न्मुञ्चन् मूत्रयन् स्तब्धलोचनः Bhāg.1.36.3.
    -4 Fixed, firm, hard, rigid, stiff.
    -5 Obstinate, stubborn, hard-hearted, stern; आत्मसंभाविताः स्तब्धा धनमानमदान्विताः Bg.16.17.
    -6 Coarse.
    -7 Solidified (as water).
    -8 Tardy, slack; inactive; सद्भिराचरितः पन्था येन स्तब्धेन दूषितः Bhāg.4.2.1.
    -Comp. -कर्ण a. pricking up the ears.
    -पाद a. stiff- legged, lame.
    -बाहु a. stiff-armed.
    -मति a. dull- minded.
    -रोमन् m. a hog, boar; स्तब्धरोमसमारब्धघर्घर- स्वरघोषणाम् Śiva B.31.65.
    -लोचन a. having motion- less or unwinking eyes (said of gods).

    Sanskrit-English dictionary > स्तब्ध _stabdha

  • 56 respect

    N
    1. सम्मान
    Have some respect for your teachers.
    2. ख्याल
    A good journalist must have respect for the needs of the reader.
    3. संबंध\respectया\respectसंदर्भ
    With respect to your letter.
    Your article is praiseworthy in respect of style.
    4. कुछ\respectअंश\respectतक
    -1.In some respect your article is better than mine.
    --------
    VT
    1. सम्मान\respectकरना
    We must respect our elders.
    2. प्रशंसा\respectकरना
    I respect you for your honesty.
    3. आत्मसम्मान\respectरखना
    If you don't respect your self,how can you expect others to respect you.

    English-Hindi dictionary > respect

  • 57 कर्म


    karma
    (in comp. for kárman above)

    - कर्मकर
    - कर्मकरीभाव
    - कर्मकर्तृ
    - कर्मकाण्ड
    - कर्मकार
    - कर्मकारक
    - कर्मकारापय
    - कर्मकारिन्
    - कर्मकार्मुक
    - कर्मकाल
    - कर्मकीलक
    - कर्मकृत्
    - कर्मकृतवत्
    - कर्मकृत्य
    - कर्मकौमुदी
    - कर्मक्रियाकाण्ड
    - कर्मक्षम
    - कर्मक्षय
    - कर्मक्षेत्र
    - कर्मगति
    - कर्मगुप्त
    - कर्मग्रन्थ
    - कर्मग्रन्थिप्रथमविचार
    - कर्मघात
    - कर्मचण्डाल
    - कर्मचन्द्र
    - कर्मचारिन्
    - कर्मचित्
    - कर्मचेष्टा
    - कर्मचोदना
    - कर्मज
    - कर्मगुण
    - कर्मजित्
    - कर्मज्ञ
    - कर्मतत्त्वप्रदीपिका
    - कर्मता
    - कर्मत्व
    - कर्मत्याग
    - कर्मदीप
    - कर्मदुष्ट
    - कर्मदेव
    - कर्मदोष
    - कर्मधारय
    - कर्मध्वंस
    - कर्मनामन्
    - कर्मनाशा
    - कर्मनिबन्ध
    - कर्मनिर्णय
    - कर्मनिर्हार
    - कर्मनिष्ठ
    - कर्मन्यास
    - कर्मपथ
    - कर्मपद्धति
    - कर्मपाक
    - कर्मपारदा
    - कर्मप्रकाश
    - कर्मप्रकाशिका
    - कर्मप्रकाशिनी
    - कर्मप्रदीप
    - कर्मप्रदीपिका
    - कर्मप्रवचनीय
    - कर्मप्रवाद
    - कर्मफल
    - कर्मबन्ध
    - कर्मबन्धन
    - कर्मबाहुल्य
    - कर्मबीज
    - कर्मबुद्धि
    - कर्मभू
    - कर्मभूमि
    - कर्मभूय
    - कर्मभेदविचार
    - कर्ममय
    - कर्ममार्ग
    - कर्ममास
    - कर्ममीमांसा
    - कर्ममूल
    - कर्मयुग
    - कर्मयोग
    - कर्मयोनि
    - कर्मरङ्ग
    - कर्मरत्नावली
    - कर्मर्घ
    - कर्मलोचन
    - कर्मवचन
    - कर्मवज्र
    - कर्मवत्
    - कर्मवश
    - कर्मवशिता
    - कर्मवाटी
    - कर्मविघ्न
    - कर्मविधि
    - कर्मविपर्यय
    - कर्मविपाक
    - कर्मविरोधिन्
    - कर्मविशेष
    - कर्मव्यतिहार
    - कर्मशतक
    - कर्मशल्य
    - कर्मशाला
    - कर्मशाली
    - कर्मशील
    - कर्मशूर
    - कर्मशौच
    - कर्मश्रेष्ठ
    - कर्मसंवत्सर
    - कर्मसंग्रह
    - कर्मसचिव
    - कर्मसंन्यासिक
    - कर्मसमाप्त
    - कर्मसंभव
    - कर्मसाक्षिन्
    - कर्मसाधक
    - कर्मसाधन
    - कर्मसारथि
    - कर्मसिद्धि
    - कर्मसेन
    - कर्मसेनीय
    - कर्मस्तव
    - कर्मस्थ
    - कर्मस्थान
    - कर्महस्त
    - कर्महीन
    - कर्महेतु
    - कर्माक्षम
    - कर्माङ्ग
    - कर्माजीव
    - कर्मात्मन्
    - कर्मादित्य
    - कर्माधिकार
    - कर्माध्यक्ष
    - कर्मानुबन्ध
    - कर्मानुबन्धिन्
    - कर्मानुरूप
    - कर्मानुष्ठान
    - कर्मानुष्ठायिन्
    - कर्मानुसार
    - कर्मान्त
    - कर्मान्तर
    - कर्मान्तिक
    - कर्माभिधायक
    - कर्माभिधायिन्
    - कर्मारम्भ
    - कर्मार्ह
    - कर्माशय
    - कर्माश्रितभक्त
    - कर्मेन्द्रिय
    - कर्मोदार
    - कर्मोद्युक्त
    - कर्मोद्योग
    - कर्मोपकरण

    Sanskrit-English dictionary > कर्म

  • 58 काम


    kā́ma
    m. (fr. 2. kam;

    once kāmá VS. XX, 60),
    wish, desire, longing ( kāmomebhuñjītabhavān,
    my wish is that you should eat Pāṇ. 3-3, 153), desire for, longing after (gen. dat., orﾠ loc.), love, affection, object of desire orﾠ of love orﾠ of pleasure RV. VS. TS. AV. ṠBr. MBh. R. etc.. ;
    pleasure, enjoyment;
    love, especially sexual love orﾠ sensuality;
    Love orﾠ Desire personified AV. IX; XII; XIX ;
    (cf. RV. X, 129, 4) VS. PārGṛ. ;
    N. of the god of love AV. III. 25, 1 MBh. Lalit. ;
    (represented as son of Dharma andﾠ husband of Rati MBh. I, 2596 ff. Hariv. VP. ;
    orﾠ as a son of Brahmā. VP. ;
    orﾠ sometimes of Saṃkalpa BhP. VI, 6, 10 ;
    cf. kāma-deva);
    N. of Agni SV. II, 8, 2, 19, 3 AV. TS. KātyṠr. ṠāṇkhṠr. ;
    of Vishṇu Gal.;
    of Baladeva (cf. kāma-pāla) L. ;
    a stake in gambling Nār. XVI, 9 ;
    a species of mango tree (= mahā-rāja-cūta) L. ;
    N. of a metre consisting of four lines of two long syllables each;
    a kind of bean L. ;
    a particular form of temple Hcat. ;
    N. of several men;
    (ā) f. « wish, desire» (only instr. kāmayā q.v.);
    N. of a daughter of Pṛithuṡravas andﾠ wife of Ayuta-nāyin MBh. I, 3774 ;
    (am) n. object of desire L. ;
    semen virile L. ;
    N. of a Tīrtha MBh. III, 5047 ;
    (am) ind. seeﾠ s.v.;
    ( ena) ind. out of affection orﾠ love for;
    ( āya, orﾠ e) ind. according to desire, agreeably to the wishes of, out of love for (gen. orﾠ dat.) RV. AV. TS. ṠBr. ChUp. ;
    (āt) ind. for one's own pleasure, of one's own free will, of one's own accord, willingly, intentionally Mn. R. ;
    ( kāmá) mfn. wishing, desiring RV. IX, 113, 11 ;
    (ifc.) desirous of, desiring, having a desire orﾠ intention (cf. go-k-, dharma-k-;
    frequently with inf. in tu cf. tyaktu-k-.)
    - कामकन्दला
    - कामकर्शन
    - कामकला
    - कामकलिका
    - कामकाकुरव
    - कामकाति
    - कामकान्ता
    - कामकाम
    - कामकामिन्
    - कामकार
    - कामकुण्ड
    - कामकूट
    - कामकृत
    - कामकॢप्ति
    - कामकेलि
    - कामकोष्णी
    - कामक्रीडा
    - कामखड्गदला
    - कामग
    - कामगति
    - कामगम
    - कामगवी
    - कामगामिन्
    - कामगिरि
    - कामगुण
    - कामगो
    - कामंगामिन्
    - कामचक्र
    - कामचन्द्र
    - कामचर
    - कामचरण
    - कामचार
    - कामचारिन्
    - कामचालन
    - कामज
    - कामजननी
    - कामजनि
    - कामजान
    - कामजाल
    - कामजित्
    - कामज्येष्ठ
    - कामतन्त्र
    - कामतरु
    - कामतस्
    - कामताल
    - कामतीर्थ
    - कामद
    - कामदत्ता
    - कामदत्तिका
    - कामदन्तिका
    - कामदमिनी
    - कामदर्शन
    - कामदहन
    - कामदान
    - कामदुघ
    - कामदुह्
    - कामदुह
    - कामदूतिका
    - कामदूती
    - कामदेव
    - कामदोहना
    - कामदोहिनी
    - कामधर
    - कामधरण
    - कामधर्म
    - कामधातु
    - कामधेनु
    - कामध्वंसिन्
    - कामनाशक
    - कामनीडा
    - कामंधमिन्
    - कामपति
    - कामपत्नी
    - कामपर्णिका
    - कामपर्णी
    - कामपाल
    - कामपालक
    - कामपीडित
    - कामपूर
    - कामप्र
    - कामप्रद
    - कामप्रदीप
    - कामप्रश्न
    - कामप्रस्थ
    - कामप्रस्थीय
    - कामप्रि
    - कामप्रियकरी
    - कामफल
    - कामबद्ध
    - कामबल
    - कामबाण
    - कामबिन्दु
    - कामभक्ष
    - कामभाज्
    - कामभोग
    - काममञ्जरी
    - काममय
    - काममर्दन
    - काममह
    - काममालिन्
    - काममूढ
    - काममूत
    - काममोह
    - काममोहित
    - कामरत्न
    - कामरस
    - कामरसिक
    - कामराज
    - कामरूप
    - कामरूपिन्
    - कामरूपीयनिबन्ध
    - कामरेखा
    - कामलता
    - कामलेखा
    - कामलोल
    - कामवत्
    - कामवत्स
    - कामवर
    - कामवर्षिन्
    - कामवल्लभ
    - कामवश
    - कामवश्य
    - कामवसति
    - कामवाद
    - कामवासिन्
    - कामविद्ध
    - कामविवर्जित
    - कामविहन्तृ
    - कामवीर्य
    - कामवृक्ष
    - कामवृत्त
    - कामवृद्धि
    - कामवृन्ता
    - कामवेरणि
    - कामवेरणीय
    - कामव्याहारिन्
    - कामशर
    - कामशल्य
    - कामशासन
    - कामशास्त्र
    - कामशैल
    - कामसंयोग
    - कामसख
    - कामसंकल्प
    - कामसनि
    - कामसमूह
    - कामसुत
    - कामसू
    - कामसूक्त
    - कामसूत्र
    - कामसेन
    - कामहानि
    - कामहैतुक
    - कामाक्षा
    - कामाक्षी
    - कामाकुय
    - कामाग्नि
    - कामाङ्कुश
    - कामाङ्ग
    - कामातुर
    - कामात्मन्
    - कामाधिकार
    - कामाधिष्ठित
    - कामानल
    - कामान्ध
    - कामान्निन्
    - कामाभिकाम
    - कामाभिवर्षण
    - कामायुध
    - कामायुस्
    - कामारण्य
    - कामारि
    - कामार्त
    - कामार्थिन्
    - कामावचर
    - कामावतार
    - कामावसाय
    - कामावसायितृ
    - कामावसायिन्
    - कामाशन
    - कामाशय
    - कामाशोक
    - कामाश्रम
    - कामासक्त
    - कामासक्ति
    - कामेप्सु
    - कामेश्वर
    - कामेष्ट
    - कामोत्थाप्य
    - कामोद
    - कामोदक
    - कामोन्मत्त
    - कामोन्मादिनी
    - कामोपहत

    Sanskrit-English dictionary > काम

  • 59 कुसुम


    kusuma
    n. (fr. kus Uṇ. ;

    gaṇa ardharcâ̱di), a flower, blossom Mn. XI, 70 R. etc.. (ifc. f. ā) Mālav. and Ratnāv. ;
    N. of the shorter sections of Deveṡvara's Kavi-kalpa-latā (the longer chapters being called stabaka);
    fruit L. ;
    the menstrual discharge L. ;
    a particular disease of the eyes L. ;
    m. a form of fire Hariv. 10465 ;
    N. of an attendant of the sixth Arhat of the present Avasarpiṇī L. ;
    N. of a prince Buddh. ;
    - कुसुमकार्मुक
    - कुसुमकेतु
    - कुसुमकोमल
    - कुसुमचाप
    - कुसुमचित
    - कुसुमजय
    - कुसुमदन्त
    - कुसुमदेव
    - कुसुमद्रुम
    - कुसुमधनुस्
    - कुसुमधन्वन्
    - कुसुमध्वज
    - कुसुमनग
    - कुसुमनगर
    - कुसुमपुर
    - कुसुमफल
    - कुसुमबाण
    - कुसुममध्य
    - कुसुममय
    - कुसुममार्गण
    - कुसुमलक्ष्मन्
    - कुसुमलता
    - कुसुमवत्
    - कुसुमविचित्र
    - कुसुमशयन
    - कुसुमशर
    - कुसुमशेखरविजय
    - कुसुमसनाथ
    - कुसुमसम्भव
    - कुसुमसायक
    - कुसुमसार
    - कुसुमस्तबक
    - कुसुमाकर
    - कुसुमाञ्जन
    - कुसुमाञ्जलि
    - कुसुमात्मक
    - कुसुमाधिप
    - कुसुमाधिराज्
    - कुसुमायुध
    - कुसुमावचय
    - कुसुमावतंसक
    - कुसुमावली
    - कुसुमासव
    - कुसुमास्त्र
    - कुसुमेश्वरतीर्थ
    - कुसुमेषु
    - कुसुमोज्ज्वल
    - कुसुमोद

    Sanskrit-English dictionary > कुसुम

  • 60 जन्म


    janma
    in comp. for - nman;

    n. birth L. Sch. ;
    - nman, etc. seeﾠ jan
    - जन्मकर
    - जन्मकाल
    - जन्मकील
    - जन्मकृत
    - जन्मक्षेत्र
    - जन्मगृह
    - जन्मचित्र
    - जन्मचिन्तामणि
    - जन्मजौमन्
    - जन्मजातक
    - जन्मज्येष्ठ
    - जन्मतस्
    - जन्मतार
    - जन्मतिथि
    - जन्मद
    - जन्मदिन
    - जन्मनक्षत्र
    - जन्मनामन्
    - जन्मप
    - जन्मपत्त्र
    - जन्मपत्त्रिका
    - जन्मपथ
    - जन्मपादप
    - जन्मप्रतिष्ठा
    - जन्मप्रद
    - जन्मप्रदीप
    - जन्मप्रभृति
    - जन्मबन्ध
    - जन्मभ
    - जन्मभाज्
    - जन्मभाषा
    - जन्मभूमि
    - जन्मभृत्
    - जन्मयोग
    - जन्मराशि
    - जन्मरोगिन्
    - जन्मर्क्ष
    - जन्मलग्न
    - जन्मवत्
    - जन्मवर्त्मन्
    - जन्मवसुधा
    - जन्मवैलक्षण्य
    - जन्मशय्या
    - जन्मशोधन
    - जन्मसमुद्र
    - जन्मसाफल्य
    - जन्मस्थान

    Sanskrit-English dictionary > जन्म

Страницы

См. также в других словарях:

  • Padmasambhava — Statue of Padmasambhava 123 ft. (37.5 m) high in mist overlooking Rewalsar Lake, Himachal Pradesh, India …   Wikipedia

  • Agnihotra — (अग्निहोत्र) is a Vedic yajña (ritual or sacrifice) performed by orthodox Hindu communities. A modern version of the Vedic Agnihotra has been promoted by various individuals and groups as a non sectarian ritual for the healing and purification of …   Wikipedia

  • Маханирвана-тантра — Статья по тематике Литература индуизма Веды Риг · Яджур …   Википедия

  • ātma-sama — आत्मसम …   Indonesian dictionary

  • ātma-sambhava — आत्मसम्भव …   Indonesian dictionary

  • ātma-sambhāvanā — आत्मसम्भावना …   Indonesian dictionary

  • ātma-sammita — आत्मसम्मित …   Indonesian dictionary

  • bhasma-samīpa — भस्मसमीप …   Indonesian dictionary

  • brahma-sambandha — ब्रह्मसम्बन्ध …   Indonesian dictionary

  • brahma-sambhava — ब्रह्मसम्भव …   Indonesian dictionary

  • carma-sambhavā — चर्मसम्भवा …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»