-
1 बलय
-
2 बलयुक्त
bala-yukta
bala-yutamfn. endowed with strength, powerful Var.
-
3 बलयुत
bala-yukta
bala-yutamfn. endowed with strength, powerful Var.
-
4 उपोद्बलय
upôdbalayaNom. (fr. bala) upôdbalayati, to help, promote Comm. on Yājñ. ;
to assert, confirm, ratify Comm. on ṠBr.
-
5 बल
balan. ( orﾠ m. gaṇa ardharcâ̱di) power, strength, might, vigour, force, validity RV. etc. etc. ( balāt, « forcibly, against one's will, without being able to help it» ;
alsoﾠ = bala ibc., orﾠ balena, bala-tas, with gen. orﾠ ifc., « by force, by the power orﾠ on the strength orﾠ in virtue orﾠ by means of, by»);
force orﾠ power of articulation, TUP.;
force considered as a sixth organ of action (cf. karmêndriya) MBh. ;
(the Buddhists reckon 10 forces, the ascetic Ṡaivas four, which according to Sch. on R. < B. > are sāman, dāna, bheda, andﾠ nigraha);
Force personified as one of the Visve Devāḥ MBh. ;
power of, expertness in (loc.) Nal.;
stoutness, bulkiness L. ;
( alsoﾠ pl.;
ifc. f. ā) military force, troops, an army Mn. MBh. etc.;
( L. alsoﾠ shape;
body;
semen virile;
gum;
blood;
a young shoot;
bone);
m. a crow MBh. ;
Crataeva Roxburghii L. ;
half-ripe barley L. ;
N. of a demon conquered by Indra (the brother of Vṛitra, in older texts vala) RV. etc. etc.;
of an elder brother of Kṛishṇa ( alsoﾠ called Bala-deva, Balabhadra, Bala-rāma etc.) MBh. Pur. ;
cf. IW. 332 etc.. ;
(with Jainas) a white Bala orﾠ elder brother of Vāsudeva (9 in number, viz. Acala, Vijaya, Bhadra, Su-prabha, Su-dariṡana, Ānanda, Nandana, Padma, andﾠ Rāma);
N. of a son of Varuṇa andﾠ brother of Surā MBh. ;
of an attendant on Skanda ib. ;
of a son of Aṇgiras ib. ;
of a son of Parikshit ib. ;
of a son of Parijātra BhP. ;
of a son of Kṛishṇa ib. ;
of a lexicographer ( alsoﾠ written vala) Naish. Sch. ;
of a horse of the Moon VP. ;
(ā) f. Sida Cordifolia Suṡr. (du. the plants Balā andﾠ Ati-balā ib.);
N. of a partic. charm R. Ragh. (cf. ati-b-);
the youngest sister in a drama L. ;
N. of a daughter of Daksha R. ;
of a daughter of Raudrāṡva Hariv. ;
of a female divinity who executes the orders of the 17th Arhat of the present Avasarpiṇī L. ;
of a peasant girl Lalit. ;
( balá) n. = valá, a cavern AV. ;
mfn. strong, robust L. ;
sick (= amin) L. ;
+ cf. Lat. valere, valor etc.
- बलकर
- बलकाम
- बलकाय
- बलकृत्
- बलकृत
- बलकृति
- बलक्रम
- बलक्षोभ
- बलगुप्त
- बलचक्र
- बलज
- बलज्येष्ठ
- बलद
- बलदर्प
- बलदा
- बलदावन्
- बलदेय
- बलदेव
- बलद्विष्
- बलधर
- बलनगर
- बलनाशन
- बलनिग्रह
- बलनिसूदन
- बलंधरा
- बलपति
- बलपुर
- बलपुर्ण
- बलपूर्व
- बलप्रद
- बलप्रमथनी
- बलप्रसू
- बलप्राण
- बलबन्धु
- बलबली
- बलभद्र
- बलभद्रिका
- बलभिद्
- बलभृत्
- बलमद
- बलमुख्य
- बलयुक्त
- बलयुत
- बलराम
- बलवत्
- बलवर्जित
- बलवर्णिन्
- बलवर्धन
- बलवर्धिन्
- बलवर्मन्
- बलविकर्णिका
- बलविज्ञाय
- बलविन्यास
- बलविपुलहेतुमति
- बलविर्य
- बलपराक्रम
- बलवृत्र
- बलवयसन
- बलव्यापद्
- बलव्यूह
- बलशर्मन्
- बलशालिन्
- बलसमुह
- बलसूदन
- बलसेन
- बलस्थ
- बलस्थल
- बलस्थिति
- बलहन्
- बलहन्तृ
- बलहर
- बलहीन
-
6 अतिबल _atibala
अतिबल a. Very stronger or powerful; जयत्यतिबलो रामो लक्ष्मणश्च महाबलः Rām.-लः An eminent or matchless warrior (अतिरथ).-लम् 1 Great strength or power.-2 A powerful army.-ला 1 N. of a medicinal plant, Sidonia Cordifolia and Rhombifolia (Mar. चिकणा, चिकणी)-2 N. of a powerful charm or lore taught by Viśvāmitra to Rāma:-गृहाण द्वे इमे विद्ये बलामतिबलां तथा । न ते श्रमो जरा$$वाभ्यां भविता नाङ्गवैकृतम् ॥ न च सुप्तं प्रमत्तं वा धर्षयिष्यन्ति नैर्ऋताः । न च ते सदृशो राम वीर्येणान्यो भविष्यति । स- देवनरनागेषु लोकेष्विह पुम्नांस्त्रिषु । न सौभाग्ये न दाक्षिण्ये न बुद्धिश्रुति- पौरुषे ॥ नोत्तरे प्रतिपत्तव्ये त्वत्तुल्यो वा भविष्यति । एतद्विद्याद्वयं प्राप्य यशश्चाव्ययमाप्स्यसि ॥ बलामतिबलां चैव ज्ञानविज्ञानमात्ररौ । क्षुत्पिपासे च ते राम नात्यर्थं पीडयिष्यतः ॥ जयश्च दुर्गकान्तारप्रदेशेष्वटवीषु च। सारतां त्रिषु लोकेषु गमिष्यसि च राघव ॥ पितामहसुते ह्येते विद्ये चायु- र्बलावहे । Rām.1.22. See तौ बलातिबलयोः प्रभावतो R.11.9 also.-3 N. of one of Dakṣa's daughters. -
7 ए _ē
ए 2 P. (आ + इ)1 To come, approach &c.; आमायन्तु ब्रह्मचारिणः Tait. Up.1.4.2.-2 To reach, attain, come into (a state or position) स सर्वसमतामेत्य Ms.12.125.-3 To submit; fall to one's share; तस्मात्त्वां पृथग्बलय आयन्ति Ch. Up.5.14.1. (आययन्ति ?) (See इ). -
8 बला _balā
बला 1 N. of a powerful lore or incantation (taught by Viśvāmitra to Rāma and Lakṣmaṇa); तौ बलाति- बलयोः प्रभावतः R.11.9. (For some description see the quotation under अतिबला).-2 N. of medicinal herbs नागबेल and जयन्ती.-3 The earth; Gīrvāṇa.-Comp. -पञ्चकम् A pentad of the five medicinal herbs; बला, महाबला, नागबला, अतिबला and राजबला. The Bhāvaprakāsacute;a however, mentions बलाचतुष्टय; बलाचतुष्टयं शीतं मधुरं बलकान्ति- कृत् । स्निग्ध्नं ग्राहि समीरास्रपित्तास्रक्षतनाशनम् ॥ -
9 बालेय _bālēya
बालेय a. (-यी f.) [बलये हितं ढक्]1 Fit for an offering.-2 Tender, soft.-3 Descended from Bali.-यः An ass.-Comp. -शाकः a kind of vegetable (Mar. भारंग). -
10 योगतः _yōgatḥ
योगतः ind.1 In consequence of, by means of; तपोबलयोगतः &c.-2 Suitably, properly.-3 Conjointly.-4 Conformably to, in accordance with.-5 In due time, opportunely.-6 Through devotion.-7 By the power of magic.-8 With application of effort, with all one's powers; सर्वान् संसाधयेदर्थानक्षिण्वन् योगतस्तनुम् Ms. 2.1. -
11 coercive
Adj1. बलयुक्तThe management used coercive force on the workers to call off strike.
См. также в других словарях:
bala-yukta — बलयुक्त … Indonesian dictionary
bala-yuta — बलयुत … Indonesian dictionary
balaya — बलय … Indonesian dictionary
upôdbalaya — उपोद्बलय … Indonesian dictionary
