Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

पार्श्वशय

  • 1 पार्श्वशय


    pārṡvá-ṡaya
    mfn. lying of sleeping on the side Pāṇ. 3-2, 15 Vārtt. 1.

    Sanskrit-English dictionary > पार्श्वशय

  • 2 अपाकृ _apākṛ

    अपाकृ 8 U.
    1 To drive away, dispel, remove, destroy; keep, put, or take away; तन्नैशं तिमिरमपाकरोति चन्द्रः Ś.6.3; स्फुटता न पदैरपाकृता Ki.2.27; पापमपाकरोति Bh. 2.23; गुहो$पि येषां प्रथमात्मजन्मनां न पुत्रवात्सल्यमपाकरिष्यति Ku. 5.14 remove, reduce, lessen; Māl.6.4; R.6.57; Śi. 8.61.
    -2 To cast off, reject (also an opinion), leave, give up, throw away, drop; हंसैर्यियासुभिरपाकृतमुन्मनस्कैः Mk.5.1; शिवा भुजच्छेदमपाचकार R.7.5.
    -3 To dis- charge, liquidate (as debt &c.) ऋणानि त्रीण्यपाकृत्य मनो मोक्षे निवशयेत् Ms.6.35.

    Sanskrit-English dictionary > अपाकृ _apākṛ

  • 3 तन् _tan

    1
    तन् I. 8 U. (तनोति, तनुते, ततान, तेने, अत-ता-नीत्, तनितुम्, ततः pass. तन्यते or तायते; desid. तितंसति, तितांसति तितनिषति)
    1 To stretch, extend, lengthen, lengthen out; बाह्वोः सकरयोस्त- तयोः Ak.
    -2 To spread, shed, diffuse; कूलानि सा$$मर्षतयेव तेनुः सरोजलक्ष्मीं स्थलपद्महासैः Bk.2.3;1.32;15.91; Ku. 2.33.
    -3 To cover, fill; स तमीं तमोभिरभिगम्य तताम् Śi.9. 23; Ki.5.11.
    -4 To cause, produce, form, give, grant, bestow; त्वयि विमुखे मयि सपदि सुधानिधिरपि तनुते तनुदाहम् Gīt.4; पितुर्मुदं तेन ततान सो$र्भकः R.3.25;7.7; U.3. 39; Māl.9.43; यो दुर्जनं वशयितुं तनुते मनीषाम् Bv.1.95, 1.
    -5 To perform, do, accomplish (as a sacrifice); इति क्षितीशो नवतिं नवाधिकां महाक्रतूनां महनीयशासनः । समारुरुक्षुर्दिव- मायुषः क्षये ततान सोपानपरंपरामिव ॥ R.3.69; Ms.4.25.
    -6 To compose, write (as a work &c.); as in नाम्नां मालां तनोम्यहम् or तनुते टीकाम्.
    -7 To stretch or bend (as a bow).
    -8 To spin out, weave.
    -9 To propagate, or be propagated; धमार्थ उत्तमश्लोकं तन्तुं तन्वन्पितॄन्यजेत् Bhāg.2. 3.8.
    -1 To continue, last.
    -11 To protract, prolong, augment; मुदितस्तं चिरमुत्सवं ततान Ks.51.226; पितुर्मुदं तेन ततान सो$र्भकः R.3.25.
    -12 To emboss.
    -13 To prepare (a way for); यज्ञैरथर्वा प्रथमः पथस्तते Rv.1.83.5.
    -14 To direct one's way towards.
    -15 To compose (a literary work). [cf. L. tendo]. -II. 1 P., 1 U. (तनति, तानयति- ते)
    1 To confide, trust, place confidence in.
    -2 To help, assist, aid.
    -3 To pain or afflict with disease.
    -4 To be harmless.
    -5 To sound.
    2
    तन् f. Ved.
    1 Continuation, diffusion.
    -2 Offspring, posterity.

    Sanskrit-English dictionary > तन् _tan

  • 4 मनीषा _manīṣā

    मनीषा [ईष्-अङ् ईष; मनस ईषा शकं˚]
    1 Desire, wish; यो दुर्जनं वशयितुं तनुते मनीषाम् Bv.1.95.
    -2 Intelligence, understanding; अतः साधो$त्र यत् सारं मनुद्धृत्य मनीषया Bhāg. 1.1.11; प्रविभज्य पृथङ्मनीषया स्वगुणं यत्किल तत्करिष्यसि Śi.16. 42.
    -3 A thought, idea.
    -4 Ved. Hymn, praise.

    Sanskrit-English dictionary > मनीषा _manīṣā

  • 5 मिथ्या _mithyā

    मिथ्या ind. [मिथ्-क्यप्]
    1 Falsely, deceitfully, wrongly, incorrectly; oft. with the force of an adjective; मणौ महानील इति प्रभावादल्पप्रमाणे$पि यथा न मिथ्या R.18.42; यदुवाच न तन्मिथ्या 17.42; मिथ्यैव व्यसनं वदन्ति मृगयामीदृग्विनोदः कुतः Ś.2.5.
    -2 Invertedly, contrarily.
    -3 To no pur- pose, in vain, fruitlessly; मिथ्या कारयते चारैर्घोषणां राक्षसाधिपः Bk.8.44; मिथ्यैष व्यवसायस्ते प्रकृतिस्त्वां नियोक्ष्यति Bg.18.59. (मिथ्या वद्-वच् to tell a falsehood, lie. मिथ्या कृ
    1 to falsify.
    -2 to contradict. मिथ्या भू to turn out false, be false. मिथ्या ग्रह् to misunderstand, mistake.) At the beginning of comp. मिथ्या may be translated by 'false, untrue, unreal, sham, pretended, feigned' &c.
    -Comp. -अध्यवसितिः f. a figure of speech, an expression of the impossibility of a thing by making it depend upon an impossible contingency; किंचिन्मिथ्यात्वसिद्ध्यर्थं मिथ्या- र्थान्तरकल्पनम् । मिथ्याध्यवसितिर्वेश्यां वशयेत् खस्रजं वहन् ॥ Kuval.
    -अपवादः a false charge.
    -अभिधानम् a false assertion.
    -अभियोगः a false or groundless charge.
    -अभिशंसनम् calumny, false accusation.
    -अभिशापः 1 a false prediction.
    -2 a false or unjust claim.
    -आचार a.
    1 acting falsely.
    -2 hypocritical.
    (-रः) 1 wrong treatment (in medic.).
    -2 wrong or improper conduct.
    -3 a rogue, hypocrite; इन्द्रियार्थान् विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते Bg.3.6.
    -आहारः wrong diet.
    -उत्तरम् a false or prevaricating reply.
    -उपचारः 1 pretended kindness or service; मिथ्योपचारैश्च वशीकृतानां किमर्थिनां वञ्चयितव्यमस्ति H.
    -2 (in medic.) a wrong treatment of a malady.
    -कर्मन् n. a false act.
    -कारुणिक a. pretending to be kind; मिथ्याकारुणिको$सि निर्घृणतरस्त्वत्तः कुतो$न्यः पुमान् Pt. 5.14.
    -क्रोपः, -क्रोधः feigned anger.
    -क्रयः a false price.
    -ग्रहः useless obstinacy or persistence.
    -ग्रहः, ग्रहणम् miscon- ception, misunderstanding.
    -चतुर्विधम् four types of lying; मिथ्यैतन्नाभिजानामि तदा तत्र न संनिधिः । अजातश्चास्मि तत्काटे इति मिथ्याचतुर्विधम् ॥
    -चर्या hypocrisy.
    -जल्पितम् a false report or speech.
    -ज्ञानम् a mistake, error, misappre- hension.
    -दर्शनम् heresy.
    -दृष्टिः f. heresy, holding heretic or atheistic doctrines.
    -निरसनम् denial by oath.
    -पण्डित a. educated or learned only in appearance.
    -पुरुषः a man only in appearance.
    -प्रतिज्ञ a. false to one's promise, perfidious.
    -प्रत्ययः an erroneous per- ception; यो हि जनित्वा प्रध्वंसते नैतदेवमिति स मिथ्याप्रत्ययः ŚB. on MS.1.1.2.
    -फलम् an imaginary advantage.
    -मतिः f. delusion, mistake, errror.
    -योगः wrong use or application.
    -लिङ्गधर a. being anything only in appearance.
    -वचनम्, -वाक्यम्, -वादः an untrue speech, a falsehood, lie.
    -वाक्, -वादिन् a. lying, false, untruthful; मिथ्यावादिनि दूति...... K. P.
    -वार्ता a false report.
    -व्यापारः meddling with another's affairs.
    -वृत्त a. of vicious conduct; उद्योगं तव संप्रेक्ष्य मिध्यावृत्तं च रावणम् Rām.6.17.66.
    -साक्षिन् m. a false witness.

    Sanskrit-English dictionary > मिथ्या _mithyā

  • 6 शय _śaya

    शय a. (
    -या, -यी f.) [शी-अच्] Lying down, sleep ing (usually at the end of comp.); रात्रिजागरपरो दिवाशयः R.19.34; so उत्तानशय, पार्श्वशय, वृक्षेशय, विलेशय &c.
    -यः 1 Sleep.
    -2 A bed, couch; मायाशये शयाना मे नाद्यापि पुन- रुत्थिताः Bhāg.1.13.41.
    -3 A hand; सुन्दरीभिः शयाम्भोज- संवाहितपदं पुनः Śiva B.2.91; तदूरुकाण्डे सविलासमर्पितः शयः शयानेन सहानयामुना Rām. ch.2.49; also used as a measure of length.
    -4 A snake, especially the boa.
    -5 Abuse, imprecation, curse.
    -6 A stake.

    Sanskrit-English dictionary > शय _śaya

  • 7 पार्श्व


    pārṡvá
    n. (rarely m. gaṇa ardharcâ̱di;

    ifc. f. ā fr. 1. parṡu) the region of the ribs (pl. the ribs), side, flank (either of animate orﾠ inanimate objects) RV. etc. etc.;
    the side = nearness, proximity (with gen. orﾠ ifc.;
    ayaḥ, on both sides;
    am, aside, towards;
    e, at the side, near <opp. to dura-tas>;
    āt, away, from;
    by means of, through) MBh. Kāv. etc.;
    a curved knife ṠBr. ;
    a side of any square figure W. ;
    the curve orﾠ circumference of a wheel ib. ;
    (only n.) a multitude of ribs, the thorax W. ;
    the extremity of the fore-axle nearest the wheel to which the outside horses of a four-horse chariot are attached L. ;
    a fraudulent orﾠ crooked expedient L. ;
    m. the side horse on a chariot MBh. ;
    N. of an ancient Buddhist teacher;
    (with Jainas) N. of the 23rd Arhat of the present Ava-sarpiṇī andﾠ of his servant;
    (du.) heaven andﾠ earth L. ;
    mfn. near, proximate (cf. comp. below)
    - पार्श्वग
    - पार्श्वगत
    - पार्श्वगमन
    - पार्श्वचन्द्र
    - पार्श्वचर
    - पार्श्वतस्
    - पार्श्वद
    - पार्श्वदाह
    - पार्श्वदेव
    - पार्श्वदेश
    - पार्श्वद्रुम
    - पार्श्वनाथ
    - पार्श्वपरिवर्तित
    - पार्श्वपरिवर्तिन्
    - पार्श्वपिप्पल
    - पार्श्वभङ्ग
    - पार्श्वभाग
    - पार्श्वमण्डलिन्
    - पार्श्वमानी
    - पार्श्वरुज्
    - पार्श्ववक्त्र
    - पार्श्ववर्तिन्
    - पार्श्वविवर्तिन्
    - पार्श्वशय
    - पार्श्वशायिन्
    - पार्श्वशूल
    - पार्श्वसंस्थ
    - पार्श्वसंहित
    - पार्श्वसंधान
    - पार्श्वसूत्रक
    - पार्श्वस्थ
    - पार्श्वस्थित

    Sanskrit-English dictionary > पार्श्व

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»