-
1 निन्दतल _nindatala
निन्दतल a. Having a maimed hand. -
2 पादतल
පාදතල paadatala pādatala nthe sole of the foot. -
3 पासादतल
පාසාදතල paasaadatala pāsādatala nan upper story or floor (of a mansion). -
4 निन्दतल
-
5 पादतल
pāda-talan. sole of the foot MBh. Suṡr. ;
(e) ind. (to fall) at a person's foot Amar. ;
-lâ̱hati f. a kick Kuval
-
6 प्रासादतल
-
7 अभिमृश् _abhimṛś
अभिमृश् 6 P. To touch (in all senses); come in contact with; strike or rub gently; अभि प्रियाणि मर्मृशत् पराणि Rv.3.38.1; पदाभिमृष्ट, वचसा˚, पादतल˚, गदा˚. -
8 प्रतिष्ठित _pratiṣṭhita
प्रतिष्ठित p. p.1 Set up, erected.-2 Fixed, esta- blished; तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता Bg.2.57-58.-3 Placed, situated; अरैः संधार्यते नाभिर्नाभौ चाराः प्रतिष्ठिताः Pt.1.81.-4 Installed, inaugurated, consecrated; दिलीपानन्तरं राज्ये तं निशम्य प्रतिष्ठितम् R.4.2.-5 Completed, effected; प्रति- ष्ठिते$हनि सन्ध्यामुपसीत Kau. A.1.19.-6 Prized, valued.-7 Famous, celebrated.-8 Settled, determined.-9 Comprised, included; त्वयि सर्वं प्रतिष्ठितम् Rām.7.76.28.-1 Established in life, married.-11 Endowed; प्रति- ष्ठितां द्वादशभिः Rām.6.48.12 (com. पादद्वयवर्त्यङ्गुलिदशकं द्वे पादतले च एवं द्वादशभिः).-12 Applied, applicable; पाणि- ग्रहणिका मन्त्राः कन्यास्वेव प्रतिष्ठिताः Ms.8.226.-13 Conver- sant with.-14 Secured, got, acquired.-15 Decided, certain; यदि वा मन्यसे राजन् हतमेकं प्रतिष्ठितम् Mb.12.32.19.-16 Complete, finished; एवमेषा महाभागा प्रतिष्ठाने प्रतिष्ठिता । तीर्थयात्रा महापुण्या सर्वपापप्रमोचिनी ॥ Mb.3.85.114.-तः 1 N. of Viṣṇu.-2 Tortoise; Gīrvāṇa. -
9 बद्ध _baddha
बद्ध p. p. [बन्ध्-कर्मणि क्त]1 Bound, tied, fastened.-2 Chained, fettered.-3 Captured, caught.-4 Confined, imprisoned.-5 Put or girt on.-6 Restrained, suppressed, withheld.-7 Formed, built; शरबद्धमिवाभाति द्वितीयं भास्वदम्बरम्Rām.6.17.24.-8 Cherished, entertained.-9 Combined, united.-1 Firmly rooted, firm.-11 Shut, stopped, closed.-12 Inlaid, studded.-13 Composed (as verses).-14 Formed, contracted; असूत सा नागवधूपभोग्यं मैनाकमम्भोनिधिबद्धसख्यम् Ku.1.2.-15 Manifested, displayed.-16 Entangled, involved.-17 Congealed, clotted (as blood.)-18 Effected, caused, formed, produced; बद्धं जालकम् Ś.1.29;2.6; U.6.17; Māl.3.7.-19 Possessed, preserved; बद्धं सन्तं मन्यते लब्धमर्थम् Mb.5.92.23.-Comp. -अङ्गुलित्र, अङ्गुलि- त्राण a. having as finger-guard fastened.-अञ्जलि a. folding the hands together in supplication, with the hands joined in humble entreaty or raised to the fore- head as a mark of respect. ˚पुट a. forming a cup with the hollowed hands.-अनुराग a. having the affection fixed upon, feeling or manifesting love for.-अनुशय a.1 feeling repentant.-2 of a fixed resolve.-अम्बु n. water derived from a current.-अवस्थिति a. constant.- आदर a. attaching great value to.-आनन्द a. joyful.-आयुध a. accoutred with arms.-आशङ्क a. one whose suspicions have been roused, grown suspicious.-उत्सव a. enjoying or observing a festival or holiday.-उद्यम a. making united efforts.-कक्ष, -कक्ष्य a. see बद्धपरिकर.-कदम्बक a. forming groups; छायाबद्धकदम्बकं मृगकुलं रोमन्थ- मभ्यस्यतु Ś.2.6.-कलापिन् a. one who has his quiver tied on.-केसर a.1 forming hair.-2 having the filaments formed.-कोप, -मन्यु, -रोष a.1 feeling anger, enter- taining a feeling of anger.-2 suppressing or governing one's wrath.-गुदम् a kind of obstruction of the bowels; निरुध्यते तस्य गुदे पुरीषं, निरेति कृच्छ्रादपि चाल्पमल्पम् । हृन्नाभिमध्ये परिवृद्धिमेति तस्योदरं बद्धगुदं वदन्ति ॥ Bhāva. P.-ग्रह a. insisting on something.-चित्त, -मनस् a. having the mind intently fixed on, rivetting the mind on.-जिह्व a. tongue-tied.-तूणीर a. equipped with a quiver.-दृष्टि, -नेत्र, -लोचन a. having the eyes intently fixed on, looking with a steadfast gaze at; ग्रीवाभङ्गाभिरामं मुहुरनुपतति स्यन्दने बद्धदृष्टिः Ś.1.7.-धार a. continuously or incessantly flowing.-निश्चय a. firmly resolved, resolute.-नेपथ्य a. attired in a theatrical dress.-परिकर a. having the girdle girded on, one who has girded up his loins; i. e. ready, prepared.-पुरीष a. having the bowels constipated.-प्रतिज्ञ a.1 one who has made a vow or promise.-2 firmly resolved.-प्रतिश्रुत् a. reso- nant with echoes.-भाव a. having the affection or heart fixed upon, enamoured of (with loc.); दृढं त्वयि बद्धभावो- र्बशी V.2.-भूः f.1 the lowest floor.-2 ground prepar- ed for the site of a house.-3 pavement.-मण्डल a. ranged in circles.-मुष्टि a.1 having a closed fist.-2 close-fisted, covetous.-मूत्र a. obstructing the urine.-मूल a. deep-rooted, striking root firmly; बद्धमूलस्य मूलं हि महद्वैरतरोः स्त्रियः Śi.2.38.-मौन a. holding the tongue, keeping silence, silent; अदृश्यत त्वच्चरणारविन्दविश्लेषदुःखादिव बद्धमौनम् R.13.23.-राग a. having the desire fixed on, enamoured, impassioned; गल्लस्थलेषु मदवारिषु बद्धरागमत्त- भ्रमद्भ्रमरपादतलाहतो$पि Pt.1.123.-वसति a. fixing an- abode.-वाच् a. tongue-tied, maintaining silence.-वेपथु a. seized with tremour.-वैर a. one who has conceived bitter hatred or contracted confirmed hostility.-शिख a.1 one whose hair is tied up (into a knot on the crown of the head).-2 one who is still in childhood, young.-सूतः a particular preparation of quicksilver.-स्नेह a. forming an attachment, conceiving affec- tion for. -
10 सप्तन् _saptan
सप्तन् num. a. (always pl.; सप्त nom. and acc.) Seven.-Comp. -अंशुः N. of Agni.-अंशुपुङ्गवः the planet Saturn.-अङ्ग a. see सप्तप्रकृति below.-अर्चिस् a.1 having seven tongues or flames.-2 evil-eyed, of in- auspicious look. (-m.)1 N. of fire.-2 of Saturn.-3 the Chitraka plant.-अशीतिः f. eighty-seven.-अश्रम् a heptagon.-अश्वः the sun; नप्ता सप्ताश्वसंनिभः Śiva B. 25.45. ˚वाहनः the sun.-अस्र a. septangular.-अहः seven days, i. e. a week.-आत्मन् m. an epithet of Brahman.-ऋषि (सप्तर्षि) m. pl.1 the seven sages; i. e. मरीचि, अत्रि, अङ्गिरस्, पुलस्त्य, पुलह, क्रतु, and वसिष्ठ.-2 the constellation called Ursa Major (the seven stars of which are said to be the seven sages mentioned above).-कोण a. septangular.-गङ्गम् ind. in the place of the seven streams of the Ganges.-गुण a. seven-fold.-चत्वारिंशत् f. forty-seven.-च्छदः N. of a tree (Mar. सातवीण); गजाश्च सप्तच्छद- दानगन्धिनः Karṇabhāra 1.11.-जिह्वः, -ज्वालः fire. (the seven tongues are काली, कराली, मनोजवा, सुलोहिता, सुधूम्रवर्णा, उग्रा and प्रदीप्ता).-तन्तुः a sacrifice; सप्ततन्तु- मधिगन्तुमिच्छतः Śi.14.6; पुनः प्रवर्तयिष्यामि सप्ततन्त्वादिकाः क्रियाः Śiva B.5.56; विधये सप्ततन्तूनाम् ibid.18.23. cf. note on N.11.1.-त्रिंशत् f. thirty-seven.-दशन् a. seventeen. ˚अरत्निन्यायः A rule of interpretation according to which an expression, if it is found to be inapplicable to the matter or thing with reference to which it is used, should be taken as being connected with or applying to a part or subsidiary thereof. This mode of construing an expression (in its literal sense) is preferable to लक्षणा. This rule is discussed and established by जैमिनि and शबर in the सूत्र 'आनर्थक्यात् तदङ्गेषु' MS.3.1.18 and भाष्या thereon.-दाधितिः N. of fire.-द्वारावकीर्ण a. dominated or affected by the seven gates (5 organs, mind and intellect); सप्तद्वाराकीर्णां च न वाचमनृतां वदेत् Ms.6.48 (see Kull.).-द्वीपा an epithet of the earth; पुरा सप्तद्वीपां जयति वसुधामप्रतिरथः Ś.7.33.-धातु m. pl. the seven constituent elements of the body; i. e. chyle, blood, flesh, fat, bone, marrow, and semen; (रसास्रमांस- मेदो$स्थिमज्जानः शुक्रसंयुताः).-नली birdlime.-नवतिः f. ninetyseven.-नाडीचक्रम् a kind of astrological diagram used as a means of foretelling rain.-पदी the seven steps at a marriage (the bride and bridegroom walk together seven steps, after which the marriage becomes irrevocable).-पर्णः (so सप्तच्छदः, सप्तपत्रः) N. of a tree. (-र्णी) the sensitive plant.-पातालम् the seven regions of the earth (i. e. अतल, वितल, सुतल, महातल, रसातल, तलातल and पाताल).-प्रकृतिः f. pl. the seven constituent parts of a kingdom; स्वाम्यमात्यसुहृत्कोशराष्ट्र- दुर्गबलानि च Ak.; see प्रकृति also.-भद्रः the Śirīsa tree.-भूमिक, -भौम a. seven stories high (as a palace).-मन्त्रः fire.-मातृ f. collective N. of seven mothers (i. e. ब्राह्मी, माहेश्वरी, कौमारी, वैष्णवी, वाराही, इन्द्राणी, and चामुण्डा).-मुष्टिकः a particular mixture used as a remedy for fever.-रक्तः one who has got the seven parts of the body red; (पाणिपादतले रक्ते नेत्रान्तरनखानि च । तालुकाधर- जिह्वाश्च प्रशस्ता सप्तरक्तता ॥).-रात्रम् a period of seven nights.-रुचिः fire; सप्तरुचेरिव स्फुलिङ्गाः Śi.2.53.-लोकाः the seven worlds (i. e. भूर्, भुवर्, स्वर्, महर्, जनस्, तपस्, and सत्यम्).-विंशतिः f. twentyseven.-विध a. seven-fold, of seven sorts.-शतम् 1 7.-2 17. (-ती) an aggregate or collection of 7 verses or stanzas.-शलाकः a kind of astronomical diagram used for indicating auspicious days for marriages.-शिरा betel.-सप्तिः an epithet of the sun; सर्वैरुस्रैः समग्रैस्त्वमिव नृपगुणैर्दीप्यते सप्तसप्तिः M.2.12; Ś.6.29; Ki.5.34.-स्वरः the seven musical notes (i. e. सा, रि, ग, म, प, ध, नी). -
11 निन्द
-
12 पाद
pādam. (ifc. f. ā, rarely ī) the foot (of men andﾠ animals) RV. etc. etc. (the pl. sometimes added to proper names orﾠ titles in token of respect e.g.. deva-pādāḥ, « the king's majesty» Pañc. ;
nārāyaṇap-, « the venerable Nārāyaṇa» Sāh. ;
pādaiḥ ind. on foot < said of several persons>. R. ;
- dayoḥ andﾠ - de-pat, to fall at a person's <gen.> feet Kāv. Hit.);
the foot orﾠ leg of an inanimate object, column, pillar AV. ṠBr. MBh. etc.;
a wheel Ṡiṡ. XII, 21 ;
a foot as a measure (= 12 Aṇgulas) ṠBr. ṠrS. MārkP. ;
the foot orﾠ root of a tree Var. ;
the foot orﾠ a hill at the foot of a mountain MBh. Kāv. etc.;
the bottom ( dṛitehpādāt, « from the bottom of a bag» v.l. pātrāt) MBh. V, 1047 ;
a ray orﾠ beam of light (considered as the foot of a heavenly body) ib. ;
a quarter, a fourth Part (the fourth of a quadruped being one out of 4) ṠBr. Mn. MBh. etc. (pl. the 4 parts i.e. all things required for <gen.> Suṡr.);
the quadrant (of a circle) Āryabh. Sch. ;
a verse orﾠ line (as the fourth part of a regular stanza) Br. ṠrS. Prāt. etc.;
the caesura of a verse AgP., the chapter of a book (orig. only of a book orﾠ section of a book consisting of 4 parts, as the Adhyāyas of Pāṇini's grammar)
- पादकटक
- पादकिलिका
- पादकुठारिका
- पादकृच्छ्र
- पादक्षेप
- पादगण्डिर
- पादगृह्य
- पादग्रन्थि
- पादग्रहण
- पादघृत
- पादचतुर
- पादचत्वर
- पादचापल
- पादचापल्य
- पादचार
- पादचारिन्
- पादचिह्न
- पादच्छेदन
- पादज
- पादजल
- पादजाह
- पादतल
- पादतस्
- पादत्र
- पादत्राण
- पाददारिका
- पाददारी
- पाददाह
- पादधावन
- पादनख
- पादनम्र
- पादनालिका
- पादनिकेत
- पादनिच्रित्
- पादनिष्क
- पादन्यास
- पादप
- पादपतन
- पादपतित
- पादपद्धति
- पादपद्म
- पादपरिचारक
- पादपादधावन
- पादपालिका
- पादपाश
- पादपीठ
- पादपीठिका
- पादपूरण
- पादप्रकरणसंगति
- पादप्रक्षालन
- पादप्रणाम
- पादप्रतिष्ठान
- पादप्रधारण
- पादप्रसारण
- पादप्रस्वेद
- पादप्रहार
- पादबद्ध
- पादबन्ध
- पादबन्धन
- पादभट
- पादभाग
- पादभाज्
- पादमञ्ञरी
- पादमध्ययमक
- पादमात्र
- पादमिश्र
- पादमुद्रा
- पादमूल
- पादयमक
- पादयुद्ध
- पादरक्ष
- पादरक्षण
- पादरक्षिका
- पादरजस्
- पादरज्जु
- पादरथी
- पादरोहण
- पादलग्न
- पादलिप्त
- पादलेप
- पादवत्
- पादवन्दन
- पादवलिमीक
- पादविग्रह
- पादविधान
- पादविरजस्
- पादवृत्त
- पादवेष्टनिक
- पादशब्द
- पादशस्
- पादशाखा
- पादशुश्रुषा
- पादशेष
- पादशैल
- पादशोथ
- पादशौच
- पादसंहिता
- पादसेवन
- पादसेवा
- पादस्तम्भ
- पादस्फोट
- पादस्वेदन
- पादहर्ष
- पादहारक
- पादहीनात्
-
13 प्रास्त
prâ̱stamfn. thrown away orﾠ off, cast, hurled, discharged BṛĀrUp. Mn. ;
expelled, turned out, banished W. ;
- प्रासादकल्प
- प्रासादकुक्कुट
- प्रासादगत
- प्रासादगर्भ
- प्रासादतल
- प्रासाददीपिका
- प्रासादपरामन्त्र
- प्रासादपृष्ठ
- प्रासादप्रतिष्ठा
- प्रासादप्रस्तर
- प्रासादमण्डना
- प्रासादलक्षण
- प्रासादवासिन्
- प्रासादशायिन्
- प्रासादशृङ्ग
- प्रासादस्थ
См. также в других словарях:
ninda-tala — निन्दतल … Indonesian dictionary
pāda-tala — पादतल … Indonesian dictionary
prāsāda-tala — प्रासादतल … Indonesian dictionary
