-
1 नयशालिन्
-
2 नयशास्त्र
naya-ṡāstran. the doctrines of political wisdom R. Pañc.
-
3 नय _naya
नय a. [नी भावे अच्]1 Leading, conducting.-2 A guide.-3 Suitable, right, proper.-यः 1 Guiding, leading, managing.-2 (a) Behaviour, course of con- duct, conduct, way of life as in दुर्नय. सितोन्नतेनैव नयेन हृत्वा कैलासशैलस्य यदग्रशोभाम् Bu. Ch.1.3. (b) Prudent or righteous conduct, virtue. नयानयौ दण्डनीत्याम् Kau. A.1.2.-3 Prudence, foresight, circumspection; तत् तासामुपशान्तये सुमतिभिः कार्यो विशेषान्नयः Pt.1.371;3.176.-4 Policy, political wisdom, statesmanship, civil administration, state-policy; नयप्रचारं व्यवहारदुष्टताम् Mk.1.7; नयगुणोप- चितामिव भूपतेः सदुपकारफलां श्रियमर्थिनः R.9.27; नयशालिभिः Mu.1.22.-5 Morality, justice, rectitude, equity; चलति नयान्न जिगीषतां हि चेतः Ki.1.29;2.3;6.38;16.42.-6 A plan, design, scheme; हितैः साधुसमाचारैः शास्त्रज्ञैर्मतिशालिभिः । कथंचिन्न विकल्पन्ते विद्वद्भिश्चिन्तिता नयाः ॥ Pt.1.339;377; Mu.6.11;7.9.-7 A maxim, principle.-8 Course, method, manner.-9 A system, doctrine, opinion.-1 A philosophical system; वैशेषिके नये Bhāṣā P.15.-11 N. of Viṣṇu.-12 A kind of game.-Comp. -कोविद, -ज्ञ a. skilled in policy, prudent.-ग a. behaving properly or prudently.-चक्षुस् a. having political foresight, wise, prudent; अर्हणामर्हते चक्रुर्मुनयो नयचक्षुषे R.1.55.-नेतृ m. a master in politics.-पीठी the board or cloth on which men are moved in play.-प्रयोगः political wisdom, statesmanship.-वादिन् m. a politician; Pt.3.-विद् m.,-विशारदः a politician, statesman; सन्धिविग्रहिको कार्यो राज्ञा नयविशारदः Matsya P.-शास्त्रम् 1 the science of politics.-2 any work on politics or political econo- my.-3 a work on morality.-शालिन् a. just, right- eous; नयशालिनि श्रिय इवाधिपतौ विरमन्ति न ज्वलितुमौषधयः Ki.5.24. -
4 नय
nayam. (1. nī) leading (of an army) R. ;
conduct, behaviour, (esp.) prudent conduct orﾠ behaviour, good management, polity, civil andﾠ military government MBh. Kāv. etc.;
wisdom, prudence, reason ( naya ibc. orﾠ nayeshu, in a prudent manner MBh.) R. BhP. ;
plan, design MBh. Pañc. Kathās. ;
leading thought, maxim, principle, system, method, doctrine R. Sāh. Bhāshāp. Sarvad. ;
a kind of game andﾠ a sort of dice orﾠ men for playing it L. ;
N. of a son of Dharma andﾠ Kriyā Pur. ;
of a son of 13th Manu Hariv. ;
guide, conductor L. ;
mfn. fit, right, proper L. ;
- नयकोविद
- नयग
- नयचक्षुस्
- नयचन्द्र
- नयजा
- नयज्ञ
- नयदत्त
- नयद्युमणि
- नयनिरूपण
- नयनेतृ
- नयपाल
- नयपीठी
- नयप्रकाशिका
- नयप्रयोग
- नयबोधिका
- नयमणिमञ्जरी
- नयमाणिमालिका
- नयमयूखमालिका
- नयमार्तण्ड
- नयरत्न
- नयरत्नमाला
- नयलोचन
- नयवत्
- नयवर्त्मन्
- नयविद्
- नयविवेक
- नयविशारद
- नयवीथि
- नयवेदिन्
- नयशालिन्
- नयशास्त्र
- नयसंग्रह
- नयसाधन
- नयसार
- नयसाहसोन्नतिमत्
- नयसिद्धि
-
5 मृत _mṛta
मृत p. p. [मृ कर्तरि क्त]1 Dead, deceased; ये पराधीनतां यातास्ते वै जीवन्ति के मृताः H.2.22.-2 As good as dead, useless, inefficacious; मृतो दरिद्रः पुरुषो मृतं मैथुनमप्रजम् । मृतमश्रोत्रियं श्राद्धं मृतो यज्ञस्त्वदक्षिणः ॥ Pt.2.98.-3 Calcined, reduced; मूर्च्छां गतो मृतो वा निदर्शनं पारदो$त्र रसः Bv.1.82.-तम् 1 Death; मृतेभ्यः प्रमृतं यान्ति दरिद्राः पापकारिणः Mb.12. 181.3.-2 Food obtained by begging, alms; मृतं तु याचितं भैक्षम् Ms.4.5; see अमृतम् (8).-Comp. -अङ्गम् a corpse.-अण्डः the sun. (-ण्डा) a woman whose off- spring dies.- अशन a. being of the age 9 to 1 years.-अशौचम् impurity contracted through the death of a relation; see अशौच.-उद्भवः the sea, ocean.-कल्प, -प्राय a. almost dead, insensible.-कान्तकः a jackal; Nighaṇṭa-ratnākara.-गर्भा (a woman) whose foetus dies.-गृहम् a grave.-चेलम् shroud or garment of the dead (worn by Chāṇḍālas).-जीवन a. reviving the dead.-दारः a widower.-नन्दनः a kind of hall with 58 pillars; Vāstuvidyā.-निर्यातकः one who carries dead bodies to the cemetery; अनग्नयश्च ये विप्रा मृतनिर्यातकाश्च ये Mb.13.23.19.-पाः a class of persons of the lowest caste (who watch dead bodies, carry them to the cemetery, collect dead men's clothes, &c.); सप्तजातिशतान्येव मृतपाः संभवन्तु ये Rām.1.59.19.-प्रजा (a woman) whose children are dead.-भावः the state of death.-मत्तः, -मत्तकः a jackal.-वस्त्रभृत् a. wearing a dead man's clothes; Ms.1.35.-वासरः the day of anyone's death.-संस्कारः funeral or obsequial rites.-संजीवन a. reviving the dead. (-नम्, -नी) the revival of a dead person. (-नी) a charm for reviving the dead.-सूतकम् bringing forth a still-born child. (-कः) a particular preparation of quicksilver.-स्नानम् ablu- tion after a death or funeral.-हारः, -हारिन् a carrier of the dead. -
6 साग्नि _sāgni
साग्नि a.1 Having fire.-2 Taking the sacred fire; साग्न्यो$नग्नयश्चैव सशिष्यगणबान्धवाः Mb.3.1.44.
См. также в других словарях:
naya-ṡālin — नयशालिन् … Indonesian dictionary
naya-ṡāstra — नयशास्त्र … Indonesian dictionary
