Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

गजस्कन्ध

  • 1 गजसाह्वय


    gaja-sâ̱hvaya
    n. (= - pura) « named after an elephant», the city Hāstina-pura MBh. III, 9 and 1348 Kathās. XV, 6.

    Sanskrit-English dictionary > गजसाह्वय

  • 2 गजसिंह


    gaja-siṉha
    m. N. of an author of Prākṛit. verses;

    of a prince;
    - caritra n. N. of wk.

    Sanskrit-English dictionary > गजसिंह

  • 3 गजस्कन्ध


    gaja-skandha
    m. « having shoulders like an elephant»

    N. of a Dānava Hariv. 12934 ;
    « having a stem like an elephant's trunk», Cassia Alata orﾠ Tora L.

    Sanskrit-English dictionary > गजस्कन्ध

  • 4 गजस्थान


    gaja-sthāna
    n. a place where elephants are kept, elephant's stall Yājñ. I, 278 ;

    N. of a locality Romakas.

    Sanskrit-English dictionary > गजस्थान

  • 5 गजस्नान


    gaja-snāna
    n. « ablution of elephants», unproductive efforts (as elephants, after squirting water over their bodies, end by throwing dust andﾠ rubbish) W.

    Sanskrit-English dictionary > गजस्नान

  • 6 गजसुकुमारचरित्र


    gaja-sukumāra-caritra
    n. N. of wk.

    Sanskrit-English dictionary > गजसुकुमारचरित्र

  • 7 गज


    gaja
    m. an elephant ShaḍvBr. V, 3 Mn. etc.. (ifc. f. ā R. II, 57, 7);

    (= dig-g-) one of the 8 elephants of the regions W. ;
    (hence) the number « eight» Sūryas. ;
    a measure of length (commonly Gaz, equal to two cubits = 1 3/4 Or 2 Hastas) L. ;
    a mound of earth (sloping on both sides) on which a house may be erected Jyot. ;
    = - puṭa q.v.;
    (in music) a kind of measure;
    N. of a man MBh. VI, 3997 ;
    of an Asura (conquered by Ṡiva) KāṡīKh. LXVIII ;
    of an attendant on the sun L. ;
    (ā) f. = - vīthi VarBṛS. IX, 1 ff. Sch. ;
    (ī) f. a female elephant BhP. IV, 6, 26; X, 33, 23. ;
    - गजकन्द
    - गजकन्या
    - गजकर्ण
    - गजकूर्माशिन्
    - गजकृष्णा
    - गजगति
    - गजगामिनी
    - गजचर्मन्
    - गजचिर्भटा
    - गजचिर्भिट
    - गजच्छाया
    - गजझम्प
    - गजढक्का
    - गजता
    - गजतुरंगविलसित
    - गजत्व
    - गजदघ्न
    - गजदन्त
    - गजदान
    - गजदैत्यभिद्
    - गजद्वयस
    - गजनक्र
    - गजनासा
    - गजनिमीलिका
    - गजनिमीलित
    - गजपति
    - गजपादप
    - गजपिप्पली
    - गजपुंगव
    - गजपुट
    - गजपुर
    - गजपुष्पमय
    - गजपुष्पी
    - गजप्रिया
    - गजबन्धन
    - गजबन्धिनी
    - गजभक्षक
    - गजभक्षा
    - गजभक्ष्या
    - गजभुजंगम
    - गजमण्डन
    - गजमण्डलिका
    - गजमद
    - गजमल्ल
    - गजमाचल
    - गजमात्र
    - गजमुक्ता
    - गजमुख
    - गजमोचन
    - गजमोटन
    - गजमौक्तिक
    - गजयानविद्
    - गजयूथ
    - गजयोधिन्
    - गजराज
    - गजरेव
    - गजलील
    - गजवत्
    - गजवदन
    - गजवर
    - गजवल्लभा
    - गजवाज
    - गजविकाशी
    - गजविलसिता
    - गजवीथि
    - गजवीथी
    - गजव्रज
    - गजशास्त्र
    - गजशिक्षा
    - गजशिरस्
    - गजशीर्ष
    - गजसाह्वय
    - गजसिंह
    - गजसुकुमारचरित्र
    - गजस्कन्ध
    - गजस्थान
    - गजस्नान
    - गजाख्य
    - गजाग्रणी
    - गजाजीव
    - गजाण्ड
    - गजादन
    - गजादिनामा
    - गजाधिपति
    - गजाध्यक्ष
    - गजानन
    - गजानीक
    - गजापसद
    - गजायुर्वेद
    - गजारि
    - गजारूढ
    - गजारोह
    - गजाशन
    - गजासुर
    - गजासुहृद्
    - गजास्य
    - गजाह्व
    - गजाह्वय
    - गजीभूत
    - गजेक्षण
    - गजेन्द्र
    - गजेष्टा
    - गजोदर
    - गजोषणा

    Sanskrit-English dictionary > गज

  • 8 अभिपत् _abhipat

    अभिपत् 1 P.
    1 To fly near, go or hasten near, approach; हन्तुमभिपतति पाण्डुसुतम् Ki.12.36; अधिरोढुमस्त- गिरिमभ्यपतत् Śi.9.1; Dk.72,128; Mk.9.12; Ki.1. 42.
    -2 To fall upon, attack, assail; यन्ता गजस्याभ्यपतद्- गजस्थम् R.7.37; Dk.62,7,96; Ki.7.19.
    -3 To fall down; fall (as tears).
    -4 To fall into, enter or come into.
    -5 To overtake in flying.
    -6 To pass over, traverse.
    -7 To get back, withdraw, retire; अभिपतितु- मना लघुत्वभीतेः Śi.7.51; Ki.1.54,
    -8 (4 A.) To be lord or master of (Ved.). -Caus. To throw upon, throw down into; ज्वलनमभिपातयामि Ve.6.

    Sanskrit-English dictionary > अभिपत् _abhipat

  • 9 यन्तृ _yantṛ

    यन्तृ a. [यम्-तृच्]
    1 Restraining, curbing, control- ling.
    -2 Guiding, directing. -m.
    1 A director, governor, ruler.
    -2 A driver (as of an elephant, carriage &c.), coachman, charioteer; यन्ता गजस्याभ्यपतद् गजस्थम् R.7.37; अथ यन्तारमादिश्य धुर्यान् विश्रामयेति सः 1.54; Bhāg.8.11. 17; Ki.7.32; सव्यो$पि सानुनयमाकलनाय यन्त्रा Śi.
    -3 An elephant-driver or rider.

    Sanskrit-English dictionary > यन्तृ _yantṛ

  • 10 अन्वञ्च् _anvañc

    अन्वञ्च् a. [अनु-अञ्च्-क्विप्; nom. अन्वङ् m., अन्वक् n. अनूची f.]
    1 Going after, following; तस्मादिमे अन्वञ्चो मासा यन्ति Śat. Br.; त्वामन्वञ्चो वयं स्मसि Ait. Br.
    -2 Lying lengthwise, horizontal;
    -अनूचि adv. in the rear or behind, from behind; आगच्छतो$नूचि गजस्य घण्टयोः Śi.12.34 (पृष्ठदेशे).

    Sanskrit-English dictionary > अन्वञ्च् _anvañc

  • 11 आत्मना _ātmanā

    आत्मना ind. (instr. of आत्मन्) Used reflexively; अथ चास्तमिता त्वमात्मना R.8.51 thou thyself; आत्मना शुकनासमादाय K.293. It is oft. compounded with ordinal numerals; e. g.
    ˚द्वितीयः second including himself, i. e. himself and one more; so
    ˚तृतीयः himself with two others;
    ˚सप्तमः Being oneself the seventh; आत्मना सप्तमो राजा निर्ययौ गजसाह्वयात् Mb.17.1.25.

    Sanskrit-English dictionary > आत्मना _ātmanā

  • 12 कालिङ्ग _kāliṅga

    कालिङ्ग a. (
    -ङ्गी f.) [कलिङ्ग-अण्] Produced in, or belonging to, the Kaliṅga country.
    -ङ्गः 1 A king of that country; प्रतिजग्राह कालिङ्गस्तमस्त्रैर्गजसाधनः R.4.4.
    -2 A snake of that country.
    -3 An elephant.
    -4 A species of cucumber.
    -5 A poisonous plant.
    -6 A sort of iron.
    -ङ्गाः (pl.) N. of a country; see कलिङ्ग.
    -ङ्गम् A water-melon.

    Sanskrit-English dictionary > कालिङ्ग _kāliṅga

  • 13 गजः _gajḥ

    गजः [गज्-मदे अच्]
    1 An elephant; कचाचितौ विश्वगिवा- गजौ गजौ Ki.1.36.
    -2 The number 'eight'.
    -3 A measure of length, a Gaja or yard, (thus defined:-- साधारणनराङ्गुल्या त्रिंशदङ्गुलको गजः).
    -4 A demon killed by Śiva.
    -5 One of the eight elephants of the quarters.
    -जी A female elephant; वितृषो$पि पिबन्त्यम्भः पाययन्तो गजा गजीः Bhāg.4.6.26.
    -Comp. -अग्रणी m.
    1 the most excellent among elephants.
    -2 An epithet of ऐरावत, the elephant of Indra.
    -अधिपतिः lord of elephants, a noble elephant.
    -अध्यक्षः superintendent of elephants; Bri. S.86.34.
    -अपसदः a vile or wretched elephant, a common or low-born elephant.
    -अशनः the religious fig tree (अश्वत्थ). (
    -नम्) the root of a lotus.
    -अरिः 1 a lion.
    -2 N. of Śiva who killed the demon गज.
    -आजीवः 'one who gets his livelihood by elephants', an elephant-driver.
    -आननः, -आस्यः epithets of Ganeśa.
    -आयुर्वेदः science of the treatment of elephants.
    -आरोहः an elephant- driver.
    -आह्वम्, -आह्वयम् N. of Hastināpura; Bhāg.1. 15.38.
    -इन्द्रः 1 an excellent elephant, a lordly elephant; किं रुष्टासि गजेन्द्रमन्दगमने Ś. Til.7; ऐरावतं गजेन्द्राणां Bg.1.27.
    -2 Airāvata, Indra's elephant.
    -3 N. of a tree; गजेन्द्र- कुसुमाकीर्णम् Mb.13.132.12. ˚कर्णः an epithet of Śiva.
    -कन्दः a large esculent root.
    -कूर्माशिन् m. N. of Garuḍa.
    -गतिः f.
    1 a stately, majestic gait like that of an elephant.
    -2 a woman with such a gait.
    -गामिनी a woman having a stately elephant-like gait; याता सुदूरमधुना गजगामिनी सा Ratn.4.3.
    -गौरीव्रतम् a vow to be observed by ladies in the month of Bhādrapada.
    -छाया a portion of time proper for a Śrāddha, time at the eclipse of the sun; [सैंहिकेयो यदा भानुं ग्रसते पर्वसंधिषु । गजच्छाया तु सा प्रोक्ता श्राद्धं तत्र प्रकल्पयेत् ॥; गजच्छायायां पूर्वस्यां कुतपे दक्षिणामुखः । यदा भाद्रपदे मासि भवते बहुले मघा ॥ Mb.13.126.36 Y.1.218.
    -ढक्का a kettle-drum carried on an elephant.
    -तुरङ्गविलसितम् N. of a metre.
    -दघ्न, -द्वयस a. as high or tall as an elephant.
    -दन्तः 1 an elephant's tusk, ivory; कार्योलङ्कार- विधिर्गजदन्तेन प्रशस्तेन Bṛi. S.79.19.
    -2 an epithet of Gaṇeśa.
    -3 ivory.
    -4 a peg, pin, or bracket projecting from a wall. ˚मय a. made of ivory.
    -दानम् 1 the fluid (ichor) exuding from the temples of an elephant.
    -2 the gift of an elephant.
    -नासा the trunk of an elephant; धर्मस्तु गजनासोरु सद्भिराचरितः पुरा Rām.2.3.3.
    -निमीलिका, -निमीलितम् feigning not to look at anything, inattention; देवीः कामयमानस्य चक्रे गजनिमीलिका Rāj. T.6.73.
    -पतिः 1 the lord or keeper of elephants.
    -2 a very tall and stately elephant; Śi.6.55.
    -3 an excellent elephant.
    -पिप्पली N. of a plant (Scindapsus Officinalis; Mar. गजपिंपळी, मिरवेल).
    -पुङ्गवः a large and excellent elephant; गजपुङ्गवस्तु धीरं विलोकयति चाटुशतैश्च भुङ्क्ते Bh.2.31.
    -पुटः a small hole in the ground for fire.
    -पुरम् N. of Hastināpura.
    -पुष्पी N. of a flower; गजपुष्पीमिमां फुल्लामुत्पाठ्य शुभलक्षणाम् Rām.4.12.39.
    -बन्धः 1 a particular posture in sexual intercourse.
    -2 a post to which the elephant is tied.
    -3 the process of catching an elephant; गजबन्धस्तु सुरते आलाने ग्रहणे$पि च Nm.
    -बन्धनी, -बन्धिनी a stable for elephants.
    -भक्षकः the sacred fig-tree.
    -भक्षा the gum Olibanum tree.
    -मण्डनम् the ornaments with which an elephant is decorated, particularly the coloured lines on his head.
    -मण्डलिका, -मण्डली a ring or circle of elephants.
    -माचलः a lion.
    -मुक्ता, -मौक्तिकम् a pearl supposed to be found in the kumbhas or projections on the forehead of an elephant; घर्मजनितपुलकेन लसद्भजमौक्तिकावलिगुणेन वक्षसा Ki.12.4.
    -मुखः, -वक्त्रः, -वदनः epithets of Gaṇeśa; Bṛi. S.58.58; Ks.1.44.
    -मोटनः a lion.
    -यूथम् a herd of elephants; उषसि स गजयूथकर्णतालैः पटुपटहध्वनिभिर्विनीतनिद्रः R.9.71.
    -योधिन् a. fighting on an elephant.
    -राजः a lordly or noble elephant.
    -वीथिः, -थी f. the three lunar mansions रोहिणी, आर्द्रा and मृगशिरस्; रोहिण्यार्दा मृगशिरो गजवीथ्यभिधी- यते.
    -व्रजः a troop of elephants.
    -शास्त्रम्, -शिक्षा the science of elephants.
    -साह्वयम् N. of Hastināpura; निर्ययुर्गजसाह्वयात् Mb.3.1.9; Ks.15.6.
    -स्थानम् elephant's stall; Y.1.279.
    -स्नानम् (lit.) bathing of an elephant; (fig.) useless or unproductive efforts resembling the ablution of elephants which, after pouring water over their bodies, end by throwing dirt, rubbish and other foul matter; cf. अवशेन्द्रियचित्तानां हस्तिस्नानमिव क्रिया H.1.17.

    Sanskrit-English dictionary > गजः _gajḥ

  • 14 प्रतिग्रह् _pratigrah

    प्रतिग्रह् 9. U.
    1 To hold, seize, take, support; वर्षधर- प्रतिगृहीतमेनम् M.4; Ms.2.48.
    -2 To take, accept, receive; ददाति प्रतिगृह्णाति Pt.2; अमोघाः प्रतिगृह्णन्तावर्ध्यानुपदमा- शिषः R.1.44;2.22.
    -3 To receive or accept as a present.
    -4 To receive inimically, oppose, encounter, resist; to attack, assault; प्रतिजग्राह कालिङ्गस्तमस्त्रैर्गजसाधनः R.4.4;12.47.
    -5 To take in marriage, marry; विधिवत् प्रतिगृह्यापि त्यजेत् कन्यां विगर्हिताम् Ms.9.72.
    -6 To obey, conform or listen to.
    -7 To resort to, betake oneself to.
    -8 To eclipse.
    -9 To assent to, admit.
    -1 To occupy, take possession of.
    -11 To deprive (one) of.
    -12 To welcome, receive; प्रत्यगृह्णाद्यथान्यायं विदुरश्च महामनाः Mb. 14.66.6.
    -13 To eat, drink. -Caus.
    1 To cause to accept, give, present.
    -3 To allow to take or retain; मुष्टं प्रतिग्राहयता स्वमर्थं पात्रीकृतो दस्युरिवासि येन Ś.5.2.

    Sanskrit-English dictionary > प्रतिग्रह् _pratigrah

  • 15 बाढ _bāḍha

    बाढ a. (compar. साधीयस् superl. साधिष्ठ)
    1 Firm, strong.
    -2 Much, excessive.
    -3 Loud.
    -ढम् ind.
    1 As- suredly, certainly, surely, really; oh yes ? (in answer to questions); तां बाढमित्युपामन्त्र्य प्रविश्य गजसाह्वयम् Bhāg. 1.8.45; चाणक्यः:-- चन्दनदास एष ते निश्चयः । चन्दन˚ -बाढम् एष मे स्थिरो निश्चयः Mu.1; बाढमेषु दिवसेषु पार्थिवः कर्म साधयति पुत्रजन्मने R.19.52.
    -2 Very well, be it so, good; Māl.1.15,16.
    -3 Exceedingly, very much; वपुरादराति- शयशंसि पुनः प्रतिपत्तिमूढमपि बाढमभूत् Śi.9.77.

    Sanskrit-English dictionary > बाढ _bāḍha

  • 16 भक्तिः _bhaktiḥ

    भक्तिः f. [भज्-क्तिन्]
    1 Separation, partition, division.
    -2 A division, portion, share.
    -3 (a) Devotion, atta- chment, loyalty, faithfulness; तद्भक्तिसंक्षिप्तबृहत्प्रमाणमारुह्य कैलासमिव प्रतस्थे Ku.7.37; R.2.63; Mu.1.15. (b) Faith, belief, pious faith.
    -4 Reverence, service, worship, homage.
    -5 Texture, arrangement; भवति विरलभक्तिर्म्लानपुष्पोपहारः R.5.74; मणिमरीचिरचितेन्द्रचापभक्तयः विद्याधरपतयः Nāg.5.
    -6 Decoration, ornament, embel- lishment; सुकृतेहामृगाकीर्णं सूत्कीर्णं भक्तिभिस्तथा Rām.2.15.35; आबद्धमुक्ताफलभक्तिचित्रे Ku.7.1,94; R.13.55.75;15.3. अधिरुह्य स वज्रभक्तिचित्रम् (आसनम्) Bu. Ch.5.44.
    -7 An attribute.
    -8 The being part of, belonging to.
    -9 A figurative sense, secondary sense; भक्त्या निष्क्रयवादः स्यात् MS.4.4.28 (भक्त्या here seems to have been used as an indeclinable); cf. also MS.8.3.22.
    -1 Predis- position (of body to any disease).
    -Comp. -गम्य a. accessible by devotion.
    -गन्धि a. one who has only a small measure of devotion; भक्तिगन्धिरमुनाकलि कर्णः N.21. 32.
    -चित्रम् drawings; बह्वाश्चर्यं भक्तिचित्रं ब्रह्मणा परिनिर्मितम् Rām.7.15.38.
    -छेदः 1 a coloured streak, lines of painting or decoration; भक्तिच्छेदैरिव विरचितां भूतिमङ्गे गजस्य Me.19.
    -2 distinguishing marks of devotion to Viṣṇu.
    -ज्ञ a. faithfully attached.
    -नम्र a. making a humble obeisance.
    -पूर्वम्, -पूर्वकम् ind. devoutly, reverentially.
    -भाज् a.
    1 devout, fervid.
    -2 firmly attached or devoted, faithful, loyal.
    -मार्गः the way of devotion; i. e. devotion to god, regarded as the way to the atta- inment of final emancipation and eternal bliss (opp. to कर्ममार्ग and ज्ञानमार्ग).
    -योगः loving faith, loyal devotion; स स्थाणुः स्थिरभक्तियोगसुलभो निःश्रेयसायास्तु वः Vikr.1.1.
    -रसः 1 a sense of devotion.
    -2 a sentiment of devotion; भक्तिरसस्यैव हास्यशृङ्गारकरुणरौद्रभयानकबीभत्सशान्ताद्भुतवीररूपेणा- नुभवाद् व्यासादिभिर्वर्णितस्य विष्णोर्विष्णुभक्तानां वा चरितस्य नव- रसात्मकस्य श्रवणादिना जनितश्चमत्कारो हि भक्तिरसः Muktāvalī.
    -रागः affection, deep devotion.
    -वादः assurance of attachment.

    Sanskrit-English dictionary > भक्तिः _bhaktiḥ

  • 17 भूति _bhūti

    भूति f. [भू-क्तिन्]
    1 Being, existence.
    -2 Birth, pro- duction.
    -3 Well-being, welfare, happiness, prosperity; प्रजानामेव भूत्यर्थं स ताभ्यो बलिमग्रहीत् R.1.18; नरपतिकुलभूत्यै 2.75; स वो$स्तु भूत्यै भगवान् मुकुन्दः Vikr.1.2.
    -4 Success, good fortune.
    -5 Wealth, riches, fortune; विपत्प्रतीकारपरेण मङ्गलं निषेव्यते भूतिसमुत्सुकेन वा Ku.5.76.
    -6 Grandeur, dignity, majesty.
    -7 Ashes; भृतभूतिरहीनभोगभाक् Śi.16.71 (where भूति means 'riches' also); स्फुटोपमं भूतिसितेन शंभुना 1.4.
    -3 Decoration of elephants with coloured stripes; भक्तिच्छेदैरिव विरचितां भूतिमङ्गे गजस्य Me.19.
    -9 The superhuman power attainable by the practice of penance or magical rites; सूक्ष्मात् सूक्ष्मतमो$णीयान् शीघ्रत्वं लघिमागुणः । महिमाशेषपूज्यत्वात् प्राप्तिर्नाप्राप्यमस्य यत् ॥ प्राकाम्यस्य व्यापित्वादीशित्वं चेश्वरो यतः । वशित्वाद्वशिमा नाम योगिनः सप्तमो गुणः ॥ यत्रेच्छा स्थानमप्युक्तं यत्र कामावसायिता ॥ Mārk. P.4.31-33.
    -1 Fried meat.
    -11 The rutting of elephants.
    -तिः m.
    1 An epithet of Śiva.
    -2 Of Viṣṇu.
    -3 Of a class of Manes.
    -Comp. -अर्थम् ind. for the sake of prosperity.
    -कर्मन् n. any auspicious or festive rite.
    -काम a. desirous of prosperity.
    (-मः) 1 a minister of state.
    -2 an epithet of Bṛihaspati.
    -कालः a happy or auspi- cious hour.
    -कीलः 1 a hole, pit.
    -2 a meat.
    -3 a cellar, an underground room.
    -कृत् m.
    1 an epithet of Śiva.
    -2 a class of Manes.
    -कृत्यम् see भूतिकर्मन्; श्रोत्रियः श्रोत्रियं साधुं भूतिकृत्येष्वभोजयन् Ms.8.393.
    -गर्भः an epithet of Bhavabhūti.
    -दः an epithet of Śiva.
    -विधानम् the lunar mansion called धनिष्ठा.
    -भूषणः an epithet of Śiva.
    -वाहनः an epithet of Śiva.
    -सृज् a. creating welfare.

    Sanskrit-English dictionary > भूति _bhūti

  • 18 स्त्री _strī

    स्त्री [स्त्यायेते शुक्रशोणिते यस्याम्]
    1 A woman; श्रुतं दृष्टं स्पृष्टं स्मृतमि नृणां ह्लादजननं न रत्नं स्त्रीभ्यो$न्यत् क्वचिदपि कृतं लोकपतिना । तदर्थं धर्मार्थो विभववरसौख्यानि च ततो गृहे लक्ष्म्यो मान्याः सततमबला मानविभवैः ॥ Subh. Ratn.
    -2 A female of any animal; गजस्त्री, हरिणस्त्री &c.; स्त्रीणामशिक्षितपटुत्वममानुषीषु Ś.5.22.
    -3 A wife; स्त्रीणां भर्ता धर्मदाराश्च पुंसाम् Māl.6.18; Me.28.
    -4 A white ant.
    -5 The Priyaṅgu plant.
    -6 The feminine gender, or a word used in that gender; आपः स्त्रीभूम्नि Ak.
    -Comp. -आगारः, -रम् a harem, the women's apartments.
    -अध्यक्षः a chamberlain.
    -अभिगमनम् sexual intercourse.
    -आजीवः 1 one who lives by his wife.
    -2 one who lives by keeping women for prostitu- tion; Ms.11.63.
    -करणम् sexual connection.
    -कामः 1 desire of intercourse with woman, fondness for women.
    -2 desire of a wife.
    -कार्यम् 1 the business of women.
    -2 attendance on women or women's apartments; वैदेहकानां स्त्रीकार्यं मागधानां वणिक्पथः Ms.1.47.
    -कितवः a deceiver or seducer of women.
    -कुमारम् a woman and child.
    -कुसुमम् menses, the menstrual exeretion in women.
    -कृतम् sexual connection.
    -कोशः a dagger.
    -क्षीरम् mother's milk; आरण्यानां च सर्वेषां मृगाणां माहिषं विना । स्त्रीक्षीरं चैव वर्ज्यानि... Ms.5.9.
    -ग a. cohabiting with women.
    -गवी a milch-cow.
    -गुरुः a female Guru or priestess.
    -गृहम् = स्त्र्यगार q. v.
    -ग्राहिन् (in law) acce- pting the guardianship over a woman.
    -घोषः dawn, day-break.
    -घ्नः the murderer of a woman; Ms.9.232.
    -चरितम्, -त्रम् the doing of women.
    -चिह्नम् 1 any mark or characteristic of the female sex.
    -2 the female organ, vulva.
    -चौरः a seducer of women, libertine.
    -जननी a woman who brings forth only daughters; Ms.9.81.
    -जातिः f. woman-kind, female sex.
    -जितः a hen-pecked husband; स्त्रीजितस्पर्शमात्रेण सर्व पुण्यं विनश्यति Śabdak; मृष्यन्ति ये चोपपतिं स्त्रीजितानां च सर्वशः (तेषामन्नं न भुञ्जति) Ms.4.217.
    -देहार्धः N. of Śiva.
    -धनम् a woman's private property over which she exercises independent control; it is of six kinds:-- अध्यग्न्यध्यावहनिकं दत्तं च प्रीति- कर्मणि । भ्रातृमातृपितृप्राप्तं ष़ड्विधं स्त्रीधनं स्मृतम् ॥ or according to others:-- पितृमातृपतिभ्रातृदत्तमध्यग्न्युपायनम् । आधिवेदनिकाद्यं च स्त्रीधनं परिकीर्तितम्; see also अन्वाधेयम्, बन्धुदत्तम्, यौतकम्, सौदायिकम्, शुल्कम्, पारिणाय्यम्, लावण्यार्जितम् and पादवन्दनिकम्.
    -धर्मः 1 the duty of a woman or wife.
    -2 the laws concerning women; Ms.1.114.
    -3 menstruation.
    -4 copulation.
    -धर्मिणी a woman in her course; स्त्रीधर्मिणी वेपमाना शोणितेन समुक्षिता । एकवस्त्रा विकृष्टास्मि दुःखिता कुरुसंसदि ॥ Mb.3.12.62.
    -धवः a man.
    -ध्वजः 1 the female of any animal.
    -2 an elephant.
    -नाथ a. one protected by a woman.
    -निबन्धनम् a woman's peculiar sphere of action or province; domestic duty, housewifery.
    -पण्योपजीविन् m. see स्त्र्याजीवः above.
    -परः a woman- lover, lecher, libertine.
    -पिशाची a fiend-like wife.
    -पुंस् a woman who had become a man.
    -पुंसौ m. du.
    1 wife and husband.
    -2 male and female; स्त्रीपुंसावात्मभागौ ते भिन्नमूर्तेः सिसृक्षया Ku.2.7.
    -पुंसलक्षणा a hermaphro- dite.
    -पुंधर्मः the law regulating the duties of man and wife.
    -पुरम् the women's apartment.
    -पुष्पम् the men- strual excretion.
    -पूर्वः = स्त्रीजितः q. v.; स्त्रीपूर्वाः काण्डपृष्ठाश्च...... (श्राद्धे नार्हन्ति) Mb.13.23.22.
    -प्रत्ययः a feminine affix (in gram.)
    -प्रसंगः (excessive) intercourse with women.
    -प्रसूः f. a woman who brings forth only dau- ghters; Y.1.73.
    -प्रिय a. loved by women. (
    -यः) the mango tree.
    -बन्धः the sexual union.
    -बाध्यः one who suffers himself to be troubled by a woman.
    -बुद्धिः f.
    1 the female understanding.
    -2 the counsel of a woman, female advice; स्त्रीबुद्धिः प्रलयंगता (प्रलयावहा) Subhāṣ.
    -भोगः sexual intercourse.
    -मन्त्रः a female stra- tagem, woman's counsel.
    -माया women's craft.
    -मुखपः the Aśoka tree.
    -यन्त्रम् a machine-like woman, ma- chine in the form of a woman; स्त्रीयन्त्रं केन लोके विषममृ- तमयं धर्मनाशाय सृष्टम् Pt.1.191.
    -रजस् menstruation.
    -रञ्जनम् betel.
    -रत्नम् 1 an excellent woman; स्त्रीरत्नेषु ममोर्वशी प्रियतमा यूथे तवेयं वशा V.4.25.
    -2 N. of Lakṣmī.
    -राज्यम् the kingdom of women.
    -लम्पट a. desirous of women.
    -लिङ्गम् 1 the feminine gender (in gram.)
    -2 any mark of the female sex (as breast &c.).
    -3 the female organ.
    -लौल्यम् fondness for women.
    -वशः sub- missiveness to a wife, subjection to women.
    -वासः an ant-hill.
    -विधेय a. governed by a wife, uxorious; संनिवेश्य सचिवेष्वतःपरं स्त्रीविधेयनवयौवनो$भवत् R.19.4.
    -विवाहः contracting marriage with a woman; अष्टाविमान् समानेन स्त्रीविवाहान्निबोधत Ms.3.2.
    -विषयः sexual connection.
    -व्रणः the female organ.
    -शौण्ड a. fond of women.
    -संसर्गः female company.
    -संस्थान a. having a female shape; स्त्रीसंस्थानं चाप्यरस्तीर्थमारादुत्क्षिप्यैनां ज्योतिरेकं तिरो$भूत् Ś.5.3.
    -संगः attachment to women, or intercourse with women.
    -संग्रहणम् 1 the act of embracing a wo- man (improperly).
    -2 adultery, seduction.
    -सभम् an assembly of women.
    -संबन्धः 1 matrimonial alliance with a woman.
    -2 connection by marriage.
    -3 rela- tion to women.
    -सेवा Devotion or addiction to women.
    -स्वभावः 1 the nature of women.
    -2 a eunuch.
    -हत्या the murder of a woman.
    -हन्तृ the murderer of a woman; स्त्रीहन्तॄंश्च न संवसेत् Ms.11.19.
    -हरणम् 1 the forcible abduction of women.
    -2 rape.
    -हारिन् m. a ravisher or seducer (of women).

    Sanskrit-English dictionary > स्त्री _strī

  • 19 हस्तिन् _hastin

    हस्तिन् a. (
    -नी f.) [हस्तः शुण्डादण्डो$स्त्यस्य इनि]
    1 Having hands.
    -2 Having a trunk. -m. An elephant; Ms.7. 96;12.43; (elephants are said to be of four kinds; भद्र, मन्द्र, मृग and मिश्र).
    -Comp. -अध्यक्षः a superinten- dent of elephants.
    -अशना Boswellia Serrata (Mar. साळई, कुरुंद).
    -आजीवः an elephant-driver.
    -आयुर्वेदः a work dealing with the treatment of the elephant's dis- eases.
    -आरोहः an elephant-driver or rider.
    -कक्ष्यः 1 a lion.
    -2 a tiger.
    -कर्णः the castor-oil plant.
    -गिरिः the city and district of Kāñchī.
    -घ्नः 1 an elephant- killer.
    -2 a man.
    -चारः a kind of weapon.
    -चारिन् m. an elephant-driver.
    -जागरिकः a keeper of elephants.
    -जिह्वा a particular vein.
    -दन्तः 1 the tusk of an ele- phant.
    -2 a peg projecting from a wall.
    (-न्तम्) 1 ivory.
    -2 a radish.
    -दन्तकम् a radish.
    -नखम् a sort of turret protecting the approach to the gate of a city or fort.
    -नासा an elephant's trunk.
    -पः, -पकः an elephant driver or rider; जज्ञे जनैर्मुकुलिताक्षमनाददाने संरब्धहस्तिपक- निष्ठुरचोदनाभिः Śi.5.49; इति घोषयतीव हिण्डिमः करिणो हस्तिपका- हतः क्कणन् H.2.86.
    -पर्णी the कर्कटी plant.
    -प्रधान a. chiefly depending on elephants; Kau. A.2.2.
    -बन्धकी a female elephant helping in tethering wild ones; Kau. A.2.2.
    -मदः the ichor issuing from the temples of an elephant in rut.
    -मयूरकः N. of a plant (Mar. आज- मोदा).
    -मल्लः 1 N. of Airāvata; सुराधिपाधिष्ठितहस्तिमल्ललीलां दधौ राजतगण्डशैलः Śi.4.13.
    -2 of Gaṇeśa.
    -3 of Śaṅkha, the eighth of the chief Nāgas.
    -4 a heap of ashes.
    -5 a shower of dust.
    -6 frost.
    -यूथः, -थम् a herd of ele- phants.
    -वक्त्रः N. of Gaṇeśa; Dk.2.3.
    -वर्चसम् the splendour or magnificence of an elephant.
    -वाहः 1 an elephant-driver.
    -2 a hook for driving elephants.
    -विषाणी Musa Sapientum (Mar. केळ).
    -शाला an ele- phant-stable.
    -शुण्डा, -ण्डी A kind of shrub (Mar. इंद्रवारुणी, -कवंडळ).
    -श्यामाकः a kind of millet.
    -षड्गवम् a collection of six elephants.
    -स्नानम् = गजस्नानम् q. v.; अवशेन्द्रियचित्तानां हस्तिस्नानमिव क्रिया H.1.17.
    -हस्तः an elephant's trunk.

    Sanskrit-English dictionary > हस्तिन् _hastin

См. также в других словарях:

  • gaja-sâ̱hvaya — गजसाह्वय …   Indonesian dictionary

  • gaja-siṉha — गजसिंह …   Indonesian dictionary

  • gaja-skandha — गजस्कन्ध …   Indonesian dictionary

  • gaja-snāna — गजस्नान …   Indonesian dictionary

  • gaja-sthāna — गजस्थान …   Indonesian dictionary

  • gaja-sukumāra-caritra — गजसुकुमारचरित्र …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»