Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

कुमुदवन

  • 1 आनन्दवन


    ā-nandá-vana
    m. N. of a scholiast;

    (am) n. N. of Kāṡī

    Sanskrit-English dictionary > आनन्दवन

  • 2 कुमुदवन


    kú-muda-vana
    n. id.

    Sanskrit-English dictionary > कुमुदवन

  • 3 पादवन्दन


    pāda-vandana
    n. « saluting the foot», respectful saluation Yājñ. ;

    - nika mfn. accompanied by a respectful saluation L.

    Sanskrit-English dictionary > पादवन्दन

  • 4 मुकुन्दवन


    mukunda-muni
    mukunda-rāja
    mukunda-lāla
    mukunda-vana
    m. N. of various men Cat.

    Sanskrit-English dictionary > मुकुन्दवन

  • 5 धोरणिः _dhōraṇiḥ _णी _ṇī

    धोरणिः णी f. [धोर्-अनि वा ङीप्]
    1 An uninterrupted series or continutity; यैर्माकन्दवने मनोज्ञपवने सद्यः स्खलन्माधुरी- धाराधोरणिधौतधामनि धराधीशत्वमालम्ब्यते । तेषां नित्यविनोदिनां सुकृतिनां माध्वीकपानां पुनः कालः किं न करोति केतकि यतस्त्वं चापि केलिस्थली Udb.; N.15.49.
    -2 Tradition.

    Sanskrit-English dictionary > धोरणिः _dhōraṇiḥ _णी _ṇī

  • 6 मही _mahī

    मही 1 Earth; as in महीपाल, महीमृत् &c.; मही रम्या शय्या Bh.3.79.
    -2 Ground, soil; चेरतुः संयुगमहीं सासारौ जलदाविव Rām.6.17.34.
    -3 Landed property or estate, land.
    -4 A country, kingdom.
    -5 N. of a river falling into the gulf of Cambay.
    -6 (In geom.) The base of any plane figure.
    -7 A large army (Ved).
    -8 A cow; ŚB. on MS.1.3.49.
    -9 Earth (as a substance, stones, bricks &c); Ms.7.7.
    -1 Space.
    -Comp. -इनः, -ईश्वरः a king; न न महीनमहीनपराक्रमम् R.9. 5.
    -कम्पः an earthquake.
    -क्षित् m. a king, sovereign; भीष्मद्रोणप्रमुखतः सर्वेषां च महीक्षिताम् Bg.1.25; R.1.11,85; 19.2.
    -जः 1 the planet Mars; इयं महीजे विधुजे शराष्टौ Samayapradīpa.
    -2 N. of Narakāsura.
    -3 a tree. (
    -जा) N. of Sītā. (
    -जम्) wet ginger.
    -जीवा the horizon.
    -तलम् surface of the earth.
    -दुर्गम् an earth fort; Ms. 7.7.
    -धरः 1 a mountain; महीधरं मार्गवशादुपेतम् R.6.52; Ku.6.89.
    -2 an epithet of Viṣṇu.
    -ध्रः 1 a mountain; महीध्रादुत्तुङ्गादवनिमवनेश्चापि जलधिम् Bh.2.1; Śi.15.54; R.3.6;13.7.
    -2 a symbolical expression for the number, 'seven'.
    -3 an epithet of Viṣṇu
    -नाथः, -पः, -पतिः, -पालः, -पुरन्दरः, -भुज् m.,
    -मघवन् m.,
    -महेन्द्रः a king; अलं महीपाल तव श्रमेण R.2.34; तां प्रत्यभिव्यक्तमनो- रथानां महीपतीनां प्रणयाग्रदूत्यः 6.12; प्रविश्य कृष्णासदनं महीभुजा Ki.1.26; also Śāhendra.2.82.
    -पतनम् humble obei- sance (as by falling on the ground.)
    -पुत्रः, -सुतः, -सूनुः 1 the planet Mars; तनयकृताश्च शुचो महीसुते Bṛi. S.
    -2 epithets of the demon Naraka.
    -पुत्री, -सुता an epithet of Sītā.
    -पृष्ठम् the surface of the earth.
    -प्रकम्पः an earthquake.
    -प्ररोहः, -रुह् m.,
    -रुहः a tree; अकुसुमान् दधतं न महीरुहः Ki.5.1; Śi.2.49.
    -प्राचीरम्, -प्रावरः the sea.
    -भर्तृ m. a king.
    -भृत् m.
    1 a mountain; अथ जयाय नु मेरुमहीभृतः Ki.5.1.
    -2 a king, sovereign.
    -मण्डलम् 1 the circumference of the earth.
    -2 the whole earth.
    -लता an earthworm.
    -सुरः a Brāhmaṇa.

    Sanskrit-English dictionary > मही _mahī

  • 7 माधुरी _mādhurī

    माधुरी 1 Sweetness, sweet or savoury taste; वदने तव यत्र माधुरी सा Bv.2.161; कामालसस्वर्वामाधरमाधुरीमधरयन् वाचां विपाको मम 4.42,37,43; वाङ्माधुरीविरसीकृतकलकण्ठा Dk.; यैर्माकन्दवने मनोज्ञपवने सद्यः स्खलन्माधुरीधाराधोरणिधौतधामनि धराधीशत्वमालम्ब्यते Udb.
    -2 Spirituous liquor.
    -3 Mead.

    Sanskrit-English dictionary > माधुरी _mādhurī

  • 8 लोकः _lōkḥ

    लोकः [लोक्यते$सौ लोक्-घञ्]
    1 The world, a division of the universe; (roughly speaking there are three lokas स्वर्ग, पृथ्वी and पाताल, but according to fuller classifica- tion the lokas are fourteen, seven higher regions rising from the earth one above the other, i. e. भूर्लोक, भुवर्लोक, स्वर्लोक, महर्लोक, जनर्लोक, तपर्लोक, and सत्यलोक or ब्रह्मलोक; and seven lower regions, descending from the earth one below the other; i. e. अतल, वितल, सुतल, रसातल, तलातल, महातल, and पाताल).
    -2 The earth, terrestrial world (भूलोक); इह- लोके in this world (opp. परत्र).
    -3 The human race, mankind, men, as in लोकातिग, लोकोत्तर &c. q. v.
    -4 The people or subjects (opp. the king); स्वसुखनिरभिलाषः खिद्यसे लोकहेतोः Ś.5.7; R.4.8.
    -5 A collection, group, class, com- pany; आकृष्टलीलान् नरलोकपालान् R.6.1; or शशाम तेन क्षितिपाल- लोकः 7.3.
    -6 A region, tract, district, province.
    -7 Common life, ordinary practice (of the world); लोकवत्तु लीलाकैवल्यम् Br. Sūt.II.1.33; यथा लोके कस्यचिदाप्तैषणस्य राज्ञः &c. S. B. (and diverse other places of the same work).
    -8 Common or worldly usage (opp. Vedic usage or idiom); वेदोक्ता वैदिकाः शब्दाः सिद्धा लोकाच्च लौकिकाः, प्रियतद्धिता दाक्षिणात्या यथा लोके वेदे चेति प्रयोक्तव्ये यथा लौकिक- वैदिकेष्विति प्रयुञ्जते Mbh. (and in diverse other places); अतो$स्मि लोके वेदे च प्रथितः पुरुषोत्तमः Bg.15.18.
    -9 Sight, looking.
    -1 The number 'seven', or 'fourteen'.
    -11 Ved. Open space; space, room.
    -12 One's own nature (निजस्वरूप); नष्टस्मृतिः पुनरयं प्रवृणीत लोकम् Bhāg.3. 31.15.
    -13 Enlightenment (प्रकाश); इच्छामि कालेन न यस्य विप्लवस्तस्यात्मलोकावरणस्य मोक्षम् Bhāg.8.3.25.
    -14 Recom- pense (फल); अग्नावेव देवेषु लोकमिच्छन्ते Bṛi. Up.1.4.15.
    -15 An object of enjoyment (भोग्यवस्तु); अथो अयं वा आत्मा सर्वेषां भूतानां लोकः Bṛi. Up 1.4.16.
    -16 Sight, the faculty of seeing (चक्षुरिन्द्रिय); अग्निर्लोकः Bṛi. Up.3.9. 1.
    -17 An object of sense (विषय); उपपत्त्योपलब्धेषु लोकेषु च समो भव Mb.12.288.11. (In compounds लोक is often translated by 'universally', 'generally', 'popularly'; as लोकविज्ञात so ˚विद्विष्ट).
    -Comp. -अक्षः space, sky.
    -अतिग a. extraordinary, supernatural.
    -अतिशय a. superior to the world, extraordinary.
    -अधिक a. ex- traordinary, uncommon; सर्वं पण्डितराजराजितिलकेनाकारि लोकाधिकम् Bv.4.44; Ki.2.47.
    -अधिपः 1 a king.
    -2 a god or deity.
    -अधिपतिः a lord of the world.
    -अनुग्रहः prosperity of mankind.
    -अनुरागः 'love of mankind', universal love, general benevolence, philanthropy.
    -अनुवृत्तम् obedience of the people.
    -अन्तरम् 'another world', the next world, future life; लोकान्तरसुखं पुण्यं तपोदानसमुद्भवम् R.1.69;6.45; लोकान्तरं गम्-प्राप् &c. 'to die'.
    -अन्तरित a. dead.
    -अपवादः public scandal, po- pular censure; लोकापवादो बलवान् मतो मे R.14.4.
    -अभि- भाविन् a.
    1 overcoming the world.
    -2 pervading the whole world (as light).
    -अभिलक्षित a. generally liked.
    -अभ्युदयः public weal or welfare.
    -अयनः N. of Nārāyaṇa.
    -अलोकः N. of a mythical mountain that encircles the earth and is situated beyond the sea of fresh water which surrounds the last of the seven conti- nents; beyond लोकालोक there is complete darkness, and to this side of it there is light; it thus divides the visible world from the regions of darkness; प्रकाशश्चा- प्रकाशश्च लोकालोक इवाचलः R.1.68; लोकालोकव्याहतं धर्मराशेः शालीनं वा धाम नालं प्रसर्तुम् Śi.16.83; Mv.5.1,45; ऊर्ध्व- मालोकयामासुः लोकालोकमिवोच्छ्रितम् Parṇāl.3.3; (for further explanation see Dr. Bhāṇḍārkar's note on l. 79 of Māl. 1th Act). (
    -कौ) the visible and the invisible world.
    -आकाशः 1 space, sky.
    -2 (with Jains) a worldly region.
    -आचारः common practice, popular or general custom, ways of the world; अपि शास्त्रेषु कुशला लोकाचारविवर्जिताः Pt.5.43.
    -आत्मन् m. the soul of the universe.
    -आदिः 1 the beginning of the world.
    -2 the creator of the world.
    - आयत a. atheistical, materialistic. (
    -तः) a materialist, an atheist, a follower of Chārvāka. (
    -तम्) materialism, atheism; (for some account see the first chapter of the Sarvadarśanasaṁgraha).
    -आयतिकः an atheist, a materialist; कच्चिन्न लोकायतिकान् ब्राह्मणांस्तात सेवसे Rām. 2.1.38.
    -ईशः 1 a king (lord of the world).
    -2 Brahman.
    -3 quick-silver.
    -उक्तिः f.
    1 a proverb, popular saying; लोके ख्यातिमुपागतात्र सकले लोकोक्तिरेषा यतो दग्धानां किल वह्निना हितकरः सेको$पि तस्योद्भवः Pt.1.371.
    -2 common talk, public opinion.
    -उत्तर a. extraordinary, uncommon, unusual; लोकोत्तरा च कृतिः Bv.1.69.7; U.2.7. (
    -रः) a king. ˚वादिन् m. pl. N. of a Buddhist school.
    -उपक्रोशनम् circulating evil reports among the people; असारस्य वाक्संतक्षणैर्लोकोपक्रोशनैः... अपवाहनम् Dk.2.2.
    -एकबन्धुः an epithet of Śākyamuni.
    -एषणा 1 desire for heaven; या वितैषणा सा लोकैषणोभे ह्येते एषणे एव भवतः Bṛi. Up.3.5.1.
    -2 desire for the good opinion of the public.
    -कण्टकः 1 a troublesome or wicked man, the curse of mankind.
    -2 an epithet of Rāvaṇa; see कण्टक.
    -कथा a popular legend, folk-tale.
    -कर्तृ, -कृत् m. the creator of the world.
    -कल्प a.
    1 resembling the world.
    -2 regarded by the world. (
    -ल्पः) a period or age of the world.
    -कान्त a. liked by the people, popular; भव पितुरनुरूपस्त्वं गुणैर्लोककान्तैः V.5.21. (
    -न्ता) a kind of medical herb (Mar. मुरुढशेंग).
    -कारणकारणः an epithet of Śiva.
    -क्षित् a. inhabiting heaven.
    -गतिः f. actions of men.
    -गाथा a song handed down among people, folk-song.
    -चक्षुस् n. the sun.
    -चारित्रम् the ways of the world.
    -जननी an epithet of Lakṣmī.
    -जित् m.
    1 an epithet of Buddha.
    -2 any conqueror of the world.
    -3 a sage. -a. winning heaven; तद्धैतल्लोकजिदेव Bṛi. Up.1.3.28.
    -ज्ञ a. knowing the world.
    -ज्येष्ठः an epithet of Buddha.
    -तत्त्वम् knowledge of mankind.
    -तन्त्रम् course of the world; निर्मितो लोकतन्त्रो$यं लोकेषु परिवर्तते Bhāg.12.11.29.
    -तुषारः camphor.
    -त्रयम्, -त्रयी the three worlds taken collectively; उत्खात- लोकत्रयकण्टकेपि R.14.73.
    -दम्भक a. cheating mankind; Ms.4.195.
    -द्वारम् the gate of heaven.
    -धर्मः 1 a worldly matter.
    -2 (with Buddhists) worldly condi- tion.
    -धातुः a particular division of the world (जम्बु- द्वीप).
    -धातृ m. an epithet of Śiva.
    -धारिणी N. of the earth.
    -नाथः 1 Brahman.
    -2 Viṣṇu.
    -3 Śiva.
    -4 a king, sovereign.
    -5 a Buddha
    -6 the sun.
    -नेतृ m. an epithet of Śiva.
    -पः, -पालः 1 a regent or guardian of a quarter of the world; ललिताभिनयं तमद्य भर्ता मरुतां द्रष्टुमनाः सलोकपालः V.2.18; R.2.75;12.89;17.78; (the lokapālas are eight; see अष्टदिक्पाल).
    -2 a king, sovereign.
    -पक्तिः f. esteem of mankind, general respectability.
    -पतिः 1 an epi- thet of Brahman.
    -2 of Viṣṇu.
    -3 a king, sovereign.
    -पथः, -पद्धतिः f. the general or usual way, the univer- sally accepted way.
    -परोक्ष a. hidden from the world.
    -पितामहः an epithet of Brahman.
    -प्रकाशनः the sun.
    -प्रत्ययः universal prevalence.
    -प्रवादः general rumour, current report, popular talk.
    -प्रसिद्ध a. well-known, universally known.
    -बन्धुः, -बान्धवः 1 the sun.
    -2 Śiva.
    -बाह्य, -वाह्य 1 excluded from society, excom- municated.
    -2 differing from the world, eccentric, singular; उन्मादवन्नृत्यति लोकबाह्यः Bhāg.11.2.4. (
    -ह्यः) an outcast.
    -भर्तृ a. supporter of the people.
    -भावन, -भाविन् a. promoting the welfare of the world.
    -मर्यादा an established or current custom.
    -मातृ f. an epithet of Lakṣmī.
    -मार्गः an established custom.
    -यज्ञः desire for the good opinion of the people (लोकैषणा); Mb.1. 18.5. (com. लोकयज्ञो लोकैषणा सर्वो मां साधुमेव जानात्विति वासनारूपः).
    -यात्रा 1 worldly affairs, the course of world- ly life, business of the world; तस्माल्लोकयात्रार्थी नित्यमुद्यत- दण्डः स्यात् Kau. A.1.4; Mb.3.15.31; Dk.2.8; एवं किलेयं लोकयात्रा Mv.7; यावदयं संसारस्तावत् प्रसिद्धैवेयं लोकयात्रा Ve.3.
    -2 a popular usage or custom; एषोदिता लोकयात्रा नित्यं स्त्रीपुंसयोः शुभा Ms.9.25
    -3 worldly existence, career in life; Māl.4,6.
    -4 support of life, maintenance.
    -रक्षः a king, sovereign.
    -रञ्जनम् pleasing the world, popularity.
    -रवः popular talk or report.
    -रावण a. tormentor of the people; रावणं लोकरावणम् Rām.3.33.1; Mb.3.148.12.
    -लेखः 1 a public document.
    -2 an ordi- nary letter.
    -लोचनम् the sun.
    -वचनम् a popular rumour or report.
    -वर्तनम् the means by which the world subsists.
    -वादः public rumour; common talk, popular report; मां लोकवादश्रवणादहासीः R.14.61.
    -वार्ता popular report, public rumour; कश्चिदक्षर्धूतः कलासु कवित्वेषु लोकवार्तासु चातिवैचक्षण्यान्मया समसृज्यत Dk.2.2.
    -विद्विष्ट a. disliked by men, generally or universally disliked.
    -विधिः 1 a mode of proceeding prevalent in the world.
    -2 the creator of the world.
    -विनायकाः a class of deities presiding over diseases.
    -विभ्रमः see लोकव्यवहार; हृष्यत्तनुर्विस्मृतलोकविभ्रमः Bhāg.1.71.26.
    -विरुद्ध a. op- posed to public opinion; यद्यपि शुद्धं लोकविरुद्धं नाकरणीयम् नाचरणीयम्.
    -विश्रुत a. farfamed, universally known, famous, renowned.
    -विश्रुतिः f.
    1 world-wide fame.
    -2 unfounded rumour, mere report.
    -विसर्गः 1 the end of the world; Mb.
    -2 the creation of the world; Bhāg.
    -वृत्तम् 1 the way of the world, a custom prevalent in the world; लोकवृत्तमनुष्ठेयं कृतं वो बाष्पमोक्षणम् Rām.4.25.3.
    -2 an idle talk or gossip; न लोकवृत्तं वर्तेत वृत्तिहेतोः कथंचन Ms.4.11.
    -वृत्तान्तः, -व्यवहारः 1 the course or ways of the world, general custom; Ś.5.
    -2 course of events.
    -व्यवहार a. commonly used, universally current.
    -व्रतम् general practice or way of the world.
    -श्रुतिः f.
    1 a popular report.
    -2 world-wide fame.
    -संसृतिः f.
    1 fate, destiny.
    -2 course through the world.
    -संकरः general confusion in the world.
    -संग्रहः 1 the whole universe.
    -2 the welfare of the world; लोकसंग्रहमेवापि संपश्यन् कर्तुमर्हसि Bg.3.2.
    -3 worldly experience.
    -4 propitiation of mankind.
    -संपन्न a. possessed of worldly wisdom.
    -संबाधः a throng of men, going and coming; इतस्ततः प्रवेशनिर्गमप्रवृत्तलोकसंबाधम् Dk.2.3.
    -साक्षिक a.
    1 having the world as a witness; in the face of the world; प्रत्यक्षं फलमश्नन्ति कर्मणां लोकसाक्षिकम् Mb.3.32.6.
    -2 attested by witnesses.
    -साक्षिन् m.
    1 an epithet of Brahman.
    -2 fire.
    -साधक a. creating worlds.
    -साधारण a. common (as a topic); Dk.
    -सिद्ध a.
    1 cur- rent among the people, usual, customary.
    -2 generally received or accepted.
    -सीमातिवर्तिन् a. extraordinary, supernatural.
    -सुन्दर a. generally admired.
    -स्थलम् common occurrence.
    -स्थितिः f.
    1 existence or conduct of the universe, worldly existence; the stability or perma- nence of the world; ये चैवं पुरुषाः कलासु कुशलास्तेष्वेव लोकस्थितिः Bh.2.22.
    -2 a universal law.
    -हास्य a. world-derided, the butt of general ridicule.
    -हित a. beneficial to mankind or to the world. (
    -तम्) general welfare.

    Sanskrit-English dictionary > लोकः _lōkḥ

  • 9 शर्वः _śarvḥ

    शर्वः 1 N. of Śiva; कतिचिदवनिपालः शर्वरीः शर्वकल्पः पुरम- विशदयोध्याम् R.11.93; Ku.6.14.
    -2 N. of Viṣṇu.

    Sanskrit-English dictionary > शर्वः _śarvḥ

  • 10 स्त्री _strī

    स्त्री [स्त्यायेते शुक्रशोणिते यस्याम्]
    1 A woman; श्रुतं दृष्टं स्पृष्टं स्मृतमि नृणां ह्लादजननं न रत्नं स्त्रीभ्यो$न्यत् क्वचिदपि कृतं लोकपतिना । तदर्थं धर्मार्थो विभववरसौख्यानि च ततो गृहे लक्ष्म्यो मान्याः सततमबला मानविभवैः ॥ Subh. Ratn.
    -2 A female of any animal; गजस्त्री, हरिणस्त्री &c.; स्त्रीणामशिक्षितपटुत्वममानुषीषु Ś.5.22.
    -3 A wife; स्त्रीणां भर्ता धर्मदाराश्च पुंसाम् Māl.6.18; Me.28.
    -4 A white ant.
    -5 The Priyaṅgu plant.
    -6 The feminine gender, or a word used in that gender; आपः स्त्रीभूम्नि Ak.
    -Comp. -आगारः, -रम् a harem, the women's apartments.
    -अध्यक्षः a chamberlain.
    -अभिगमनम् sexual intercourse.
    -आजीवः 1 one who lives by his wife.
    -2 one who lives by keeping women for prostitu- tion; Ms.11.63.
    -करणम् sexual connection.
    -कामः 1 desire of intercourse with woman, fondness for women.
    -2 desire of a wife.
    -कार्यम् 1 the business of women.
    -2 attendance on women or women's apartments; वैदेहकानां स्त्रीकार्यं मागधानां वणिक्पथः Ms.1.47.
    -कितवः a deceiver or seducer of women.
    -कुमारम् a woman and child.
    -कुसुमम् menses, the menstrual exeretion in women.
    -कृतम् sexual connection.
    -कोशः a dagger.
    -क्षीरम् mother's milk; आरण्यानां च सर्वेषां मृगाणां माहिषं विना । स्त्रीक्षीरं चैव वर्ज्यानि... Ms.5.9.
    -ग a. cohabiting with women.
    -गवी a milch-cow.
    -गुरुः a female Guru or priestess.
    -गृहम् = स्त्र्यगार q. v.
    -ग्राहिन् (in law) acce- pting the guardianship over a woman.
    -घोषः dawn, day-break.
    -घ्नः the murderer of a woman; Ms.9.232.
    -चरितम्, -त्रम् the doing of women.
    -चिह्नम् 1 any mark or characteristic of the female sex.
    -2 the female organ, vulva.
    -चौरः a seducer of women, libertine.
    -जननी a woman who brings forth only daughters; Ms.9.81.
    -जातिः f. woman-kind, female sex.
    -जितः a hen-pecked husband; स्त्रीजितस्पर्शमात्रेण सर्व पुण्यं विनश्यति Śabdak; मृष्यन्ति ये चोपपतिं स्त्रीजितानां च सर्वशः (तेषामन्नं न भुञ्जति) Ms.4.217.
    -देहार्धः N. of Śiva.
    -धनम् a woman's private property over which she exercises independent control; it is of six kinds:-- अध्यग्न्यध्यावहनिकं दत्तं च प्रीति- कर्मणि । भ्रातृमातृपितृप्राप्तं ष़ड्विधं स्त्रीधनं स्मृतम् ॥ or according to others:-- पितृमातृपतिभ्रातृदत्तमध्यग्न्युपायनम् । आधिवेदनिकाद्यं च स्त्रीधनं परिकीर्तितम्; see also अन्वाधेयम्, बन्धुदत्तम्, यौतकम्, सौदायिकम्, शुल्कम्, पारिणाय्यम्, लावण्यार्जितम् and पादवन्दनिकम्.
    -धर्मः 1 the duty of a woman or wife.
    -2 the laws concerning women; Ms.1.114.
    -3 menstruation.
    -4 copulation.
    -धर्मिणी a woman in her course; स्त्रीधर्मिणी वेपमाना शोणितेन समुक्षिता । एकवस्त्रा विकृष्टास्मि दुःखिता कुरुसंसदि ॥ Mb.3.12.62.
    -धवः a man.
    -ध्वजः 1 the female of any animal.
    -2 an elephant.
    -नाथ a. one protected by a woman.
    -निबन्धनम् a woman's peculiar sphere of action or province; domestic duty, housewifery.
    -पण्योपजीविन् m. see स्त्र्याजीवः above.
    -परः a woman- lover, lecher, libertine.
    -पिशाची a fiend-like wife.
    -पुंस् a woman who had become a man.
    -पुंसौ m. du.
    1 wife and husband.
    -2 male and female; स्त्रीपुंसावात्मभागौ ते भिन्नमूर्तेः सिसृक्षया Ku.2.7.
    -पुंसलक्षणा a hermaphro- dite.
    -पुंधर्मः the law regulating the duties of man and wife.
    -पुरम् the women's apartment.
    -पुष्पम् the men- strual excretion.
    -पूर्वः = स्त्रीजितः q. v.; स्त्रीपूर्वाः काण्डपृष्ठाश्च...... (श्राद्धे नार्हन्ति) Mb.13.23.22.
    -प्रत्ययः a feminine affix (in gram.)
    -प्रसंगः (excessive) intercourse with women.
    -प्रसूः f. a woman who brings forth only dau- ghters; Y.1.73.
    -प्रिय a. loved by women. (
    -यः) the mango tree.
    -बन्धः the sexual union.
    -बाध्यः one who suffers himself to be troubled by a woman.
    -बुद्धिः f.
    1 the female understanding.
    -2 the counsel of a woman, female advice; स्त्रीबुद्धिः प्रलयंगता (प्रलयावहा) Subhāṣ.
    -भोगः sexual intercourse.
    -मन्त्रः a female stra- tagem, woman's counsel.
    -माया women's craft.
    -मुखपः the Aśoka tree.
    -यन्त्रम् a machine-like woman, ma- chine in the form of a woman; स्त्रीयन्त्रं केन लोके विषममृ- तमयं धर्मनाशाय सृष्टम् Pt.1.191.
    -रजस् menstruation.
    -रञ्जनम् betel.
    -रत्नम् 1 an excellent woman; स्त्रीरत्नेषु ममोर्वशी प्रियतमा यूथे तवेयं वशा V.4.25.
    -2 N. of Lakṣmī.
    -राज्यम् the kingdom of women.
    -लम्पट a. desirous of women.
    -लिङ्गम् 1 the feminine gender (in gram.)
    -2 any mark of the female sex (as breast &c.).
    -3 the female organ.
    -लौल्यम् fondness for women.
    -वशः sub- missiveness to a wife, subjection to women.
    -वासः an ant-hill.
    -विधेय a. governed by a wife, uxorious; संनिवेश्य सचिवेष्वतःपरं स्त्रीविधेयनवयौवनो$भवत् R.19.4.
    -विवाहः contracting marriage with a woman; अष्टाविमान् समानेन स्त्रीविवाहान्निबोधत Ms.3.2.
    -विषयः sexual connection.
    -व्रणः the female organ.
    -शौण्ड a. fond of women.
    -संसर्गः female company.
    -संस्थान a. having a female shape; स्त्रीसंस्थानं चाप्यरस्तीर्थमारादुत्क्षिप्यैनां ज्योतिरेकं तिरो$भूत् Ś.5.3.
    -संगः attachment to women, or intercourse with women.
    -संग्रहणम् 1 the act of embracing a wo- man (improperly).
    -2 adultery, seduction.
    -सभम् an assembly of women.
    -संबन्धः 1 matrimonial alliance with a woman.
    -2 connection by marriage.
    -3 rela- tion to women.
    -सेवा Devotion or addiction to women.
    -स्वभावः 1 the nature of women.
    -2 a eunuch.
    -हत्या the murder of a woman.
    -हन्तृ the murderer of a woman; स्त्रीहन्तॄंश्च न संवसेत् Ms.11.19.
    -हरणम् 1 the forcible abduction of women.
    -2 rape.
    -हारिन् m. a ravisher or seducer (of women).

    Sanskrit-English dictionary > स्त्री _strī

  • 11 आनन्द


    ā-nandá
    m. happiness, joy, enjoyment, sensual pleasure RV. AV. VS. R. Ragh. etc.. ;

    m. andﾠ (am) n. « pure happiness», one of the three attributes of Ātman orﾠ Brahman in the Vedānta philosophy Vedāntas. etc.. ;
    m. (in dram.) the thing wished for, the end of the drama <e.g.. the VIth Act in the Veṇis. > Sāh. 399 ;
    a kind of flute;
    the sixteenth Muhūrta;
    N. of Ṡiva;
    of a Lokeṡvara ( Buddh.);
    of a Bala ( Jain.) L. ;
    of several men;
    of a country;
    m. andﾠ (am) n. N. of the forty-eighth year of the cycle of Jupiter;
    (ā andﾠ ī) f. N. of two plants L. ;
    (ā) f. N. of Gaurī L. ;
    (am) n. a kind of house;
    (often at the beginning andﾠ end of proper names.)
    - आनन्दकन्द
    - आनन्दकर
    - आनन्दकलिका
    - आनन्दकाननमाहात्म्य
    - आनन्दकाव्य
    - आनन्दकोश
    - आनन्दगिरि
    - आनन्दघन
    - आनन्दचतुर्दशीव्रत
    - आनन्दचौल
    - आनन्दज
    - आनन्दजल
    - आनन्दज्ञान
    - आनन्दता
    - आनन्दताण्डवपुर
    - आनन्दतीर्थ
    - आनन्दद
    - आनन्ददत्त
    - आनन्ददीपिका
    - आनन्ददेव
    - आनन्दनाथ
    - आनन्दनिधि
    - आनन्दपट
    - आनन्दपुर
    - आनन्दपूर्ण
    - आनन्दप्रभव
    - आनन्दप्रभा
    - आनन्दबाष्प
    - आनन्दबोधेन्द्र
    - आनन्दभुज्
    - आनन्दभैरव
    - आनन्दमय
    - आनन्दमाला
    - आनन्दयोग
    - आनन्दराय
    - आनन्दरूप
    - आनन्दलहरि
    - आनन्दलहरी
    - आनन्दलहरीस्तोत्र
    - आनन्दवन
    - आनन्दवर्धन
    - आनन्दवल्ली
    - आनन्दविमल
    - आनन्दवेद
    - आनन्दसम्भव
    - आनन्दाचल
    - आनन्दात्मन्
    - आनन्दामृत
    - आनन्दाश्रम
    - आनन्दाश्रु
    - आनन्देश्वरतीर्थ
    - आनन्दोत्सव

    Sanskrit-English dictionary > आनन्द

  • 12 कुमुद


    kú-muda
    n. <as m. L. >, « exciting what joy», the esculent white water-lily (Nymphaea esculenta) AV. IV, 34, 5 Suṡr. Ṡak. etc.. ;

    the red lotus (Nymphaea rubra) L. ;
    m. camphor Bhpr. ;
    (in music) N. of a Dhruvaka;
    N. of a particular comet VarBṛS. ;
    of a Nāga MBh. Ragh. ;
    of an attendant of Skanda MBh. IX, 2558 orﾠ of Vishṇu BhP. ;
    of the elephant of the south-west orﾠ southern quarter L. ;
    of a Daitya L. ;
    of a son of Gada by Bṛihatī Hariv. 9193 ;
    of a confidant of king Unmattâvanti Rājat. ;
    of a monkey-hero MBh. R. ;
    of a poet;
    of a pupil of Pathya BhP. XII, 7, 2 ;
    of a mountain BhP. VP. ;
    of one of the smaller Dvīpas VP. ;
    (ā) f. a form of Durgā BhP. X, 2, 12 MatsyaP. ;
    the plant Gmelina arborea L. ;
    the plant Pistia Stratiotes L. ;
    the plant Desmodium gangeticum L. ;
    the plant Grislea tomentosa L. ;
    another plant (commonly Kaṭphala) L. ;
    (ī) f. the plant Kaṭphala (Myrica sapida);
    (am) n. camphor L. ;
    silver L. ;
    - कुमुदखण्ड
    - कुमुदघ्नी
    - कुमुदचन्द्र
    - कुमुदनाथ
    - कुमुदपत्त्राभ
    - कुमुदपुष्पा
    - कुमुदबन्धु
    - कुमुदबान्धव
    - कुमुदमय
    - कुमुदवती
    - कुमुदवन
    - कुमुदसुहृद्
    - कुमुदाकर
    - कुमुदाक्ष
    - कुमुददि
    - कुमुदावास
    - कुमुदेश
    - कुमुदोत्तर
    - कुमुदोत्पलिन्

    Sanskrit-English dictionary > कुमुद

  • 13 पाद


    pāda
    m. (ifc. f. ā, rarely ī) the foot (of men andﾠ animals) RV. etc. etc. (the pl. sometimes added to proper names orﾠ titles in token of respect e.g.. deva-pādāḥ, « the king's majesty» Pañc. ;

    nārāyaṇap-, « the venerable Nārāyaṇa» Sāh. ;
    pādaiḥ ind. on foot < said of several persons>. R. ;
    - dayoḥ andﾠ - de-pat, to fall at a person's <gen.> feet Kāv. Hit.);
    the foot orﾠ leg of an inanimate object, column, pillar AV. ṠBr. MBh. etc.;
    a wheel Ṡiṡ. XII, 21 ;
    a foot as a measure (= 12 Aṇgulas) ṠBr. ṠrS. MārkP. ;
    the foot orﾠ root of a tree Var. ;
    the foot orﾠ a hill at the foot of a mountain MBh. Kāv. etc.;
    the bottom ( dṛitehpādāt, « from the bottom of a bag» v.l. pātrāt) MBh. V, 1047 ;
    a ray orﾠ beam of light (considered as the foot of a heavenly body) ib. ;
    a quarter, a fourth Part (the fourth of a quadruped being one out of 4) ṠBr. Mn. MBh. etc. (pl. the 4 parts i.e. all things required for <gen.> Suṡr.);
    the quadrant (of a circle) Āryabh. Sch. ;
    a verse orﾠ line (as the fourth part of a regular stanza) Br. ṠrS. Prāt. etc.;
    the caesura of a verse AgP., the chapter of a book (orig. only of a book orﾠ section of a book consisting of 4 parts, as the Adhyāyas of Pāṇini's grammar)
    - पादकटक
    - पादकिलिका
    - पादकुठारिका
    - पादकृच्छ्र
    - पादक्षेप
    - पादगण्डिर
    - पादगृह्य
    - पादग्रन्थि
    - पादग्रहण
    - पादघृत
    - पादचतुर
    - पादचत्वर
    - पादचापल
    - पादचापल्य
    - पादचार
    - पादचारिन्
    - पादचिह्न
    - पादच्छेदन
    - पादज
    - पादजल
    - पादजाह
    - पादतल
    - पादतस्
    - पादत्र
    - पादत्राण
    - पाददारिका
    - पाददारी
    - पाददाह
    - पादधावन
    - पादनख
    - पादनम्र
    - पादनालिका
    - पादनिकेत
    - पादनिच्रित्
    - पादनिष्क
    - पादन्यास
    - पादप
    - पादपतन
    - पादपतित
    - पादपद्धति
    - पादपद्म
    - पादपरिचारक
    - पादपादधावन
    - पादपालिका
    - पादपाश
    - पादपीठ
    - पादपीठिका
    - पादपूरण
    - पादप्रकरणसंगति
    - पादप्रक्षालन
    - पादप्रणाम
    - पादप्रतिष्ठान
    - पादप्रधारण
    - पादप्रसारण
    - पादप्रस्वेद
    - पादप्रहार
    - पादबद्ध
    - पादबन्ध
    - पादबन्धन
    - पादभट
    - पादभाग
    - पादभाज्
    - पादमञ्ञरी
    - पादमध्ययमक
    - पादमात्र
    - पादमिश्र
    - पादमुद्रा
    - पादमूल
    - पादयमक
    - पादयुद्ध
    - पादरक्ष
    - पादरक्षण
    - पादरक्षिका
    - पादरजस्
    - पादरज्जु
    - पादरथी
    - पादरोहण
    - पादलग्न
    - पादलिप्त
    - पादलेप
    - पादवत्
    - पादवन्दन
    - पादवलिमीक
    - पादविग्रह
    - पादविधान
    - पादविरजस्
    - पादवृत्त
    - पादवेष्टनिक
    - पादशब्द
    - पादशस्
    - पादशाखा
    - पादशुश्रुषा
    - पादशेष
    - पादशैल
    - पादशोथ
    - पादशौच
    - पादसंहिता
    - पादसेवन
    - पादसेवा
    - पादस्तम्भ
    - पादस्फोट
    - पादस्वेदन
    - पादहर्ष
    - पादहारक
    - पादहीनात्

    Sanskrit-English dictionary > पाद

  • 14 मुकुन्द


    mukunda
    m. (cf. muku) N. of Vishṇu (sometimes transferred to Ṡiva) MBh. BhP. ;

    of a celebrated saint RTL. 318 ;
    of a partic. treasure MārkP. ;
    a kind of precious stone L. ;
    a kind of grain Car. ;
    the resin of Boswellia Thurifera Bhpr. ;
    a kind of drum orﾠ kettle-drum L. ;
    (in music) a kind of measure Saṃgīt. ;
    N. of various scholars andﾠ authors ( alsoﾠ with miṡra, paṇḍita, dīkshita, ṡarman, kavi, parivrājaka;
    cf. comp.) Cat. ;
    of a mountain VP. ;
    - मुकुन्दगोविन्द
    - मुकुन्दचतुर्दश
    - मुकुन्ददास
    - मुकुन्ददेव
    - मुकुन्दप्रिय
    - मुकुन्दभट्ट
    - मुकुन्दमाला
    - मुकुन्दमुक्तारत्नावलीस्तोत्रटीका
    - मुकुन्दमुक्तावली
    - मुकुन्दमुनि
    - मुकुन्दराज
    - मुकुन्दलाल
    - मुकुन्दवन
    - मुकुन्दविजय
    - मुकुन्दविलास
    - मुकुन्दसेन

    Sanskrit-English dictionary > मुकुन्द

См. также в других словарях:

  • Anandwan — ( mr. आनंदवन), literally, Forest of Joy , located near Warora in Chandrapur district in the state of Maharashtra, India, is an ashram, and a community rehabilitation centre for leprosy patients and the disabled from downtrodden sections of… …   Wikipedia

  • Shridhar Venkatesh Ketkar — (Devanagari: श्रीधर व्यंकटेश केतकर) (2 February 1884 – 10 April 1937) was a sociologist, historian and novelist from Maharashtra, India. He is principally known as the chief editor of Maharashtriya Jnanakosh (महाराष्ट्रीय ज्ञानकोश), the first… …   Wikipedia

  • ā-nandá-vana — आनन्दवन …   Indonesian dictionary

  • kú-muda-vana — कुमुदवन …   Indonesian dictionary

  • mukunda-vana — मुकुन्दवन …   Indonesian dictionary

  • pāda-vandana — पादवन्दन …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»