Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

अर्कवत्

  • 41 सौगन्धिकवत्


    saugandhika-vat

    Sanskrit-English dictionary > सौगन्धिकवत्

  • 42 हैमसौगन्धिकवत्


    haima-saugandhika-vat
    mfn. furnished with golden lotus-flowers (v.l. padma-s-) MBh.

    Sanskrit-English dictionary > हैमसौगन्धिकवत्

  • 43 आचारी _ācārī

    आचारी N. of a plant (हिलमोचिका; Mar. चाकवत).

    Sanskrit-English dictionary > आचारी _ācārī

  • 44 उत्पादिका _utpādikā

    उत्पादिका 1 N. of a certain insect, the white ant.
    -2 A mother.
    -3 A vegetable हेलंची (Mar. चाकवत)
    -4 The herb पूतिका (Mar. थोर मयाळ).

    Sanskrit-English dictionary > उत्पादिका _utpādikā

  • 45 कव् _kav

    कव् 1 Ā. (कवते, कवित)
    1 To praise.
    -2 To describe, compose (as a poem).
    -3 To paint, picture.

    Sanskrit-English dictionary > कव् _kav

  • 46 कु _ku

    1
    कु ind. A prefix implying 'badness', 'deterioration', 'depreciation', 'sin', 'reproach', 'littleness', 'want', 'deficiency', &c. Its various substitutes are कद् (कदश्व), कव (कवोष्ण), का (कोष्ण), किं (किंप्रभुः); cf. Pt.5.17.
    -Comp. -कर्मन् n. a bad deed, a mean act. -a. wicked, Bhāg.1.16.22.
    -कु-वाच् m. jackal.
    -कूलम् A hole filled with stakes. ˚लः A fire made of chaff; कुकूलं शङ्कुभिः कीर्णे श्वभ्रे ना तु तुषानले Nm.
    -ग्रहः an unpropitious planet.
    -ग्रामः a petty village or hamlet (without a king's officer, an agnihotrin, a physician, or a river.)
    -चन्दनम् Red sandal-wood.
    -चर a. of bad conduct, a thief; दृष्ट्वा त्वादित्यमुद्यन्तं कुचराणां भयं भवेत् Mb.14.39.13.
    -चेल a. wearing bad or ragged garments; कपालं वृक्ष- मूलानि कुचेलमसहायता । समता चैव सर्वस्मिन्नेतन्मुक्तस्य लक्षणम् ॥ Ms.6.44.
    -चरित्रम्, -चर्या wickedness, evil conduct, impropriety; Ms.9.17.
    -चोद्यम् an unsuitable ques- tion.
    -जन्मन् a. low born.
    -तनु a. deformed, ugly. (
    -नुः) an epithet of Kubera.
    -तन्त्री a bad lute.
    -तपः 1 a sort of blanket (made of the hair of the mountain goat).
    -2 the eighth Muhūrta or portion of the day.
    -3 a daughter's or sister's son.
    -4 the sun.
    -तर्कः 1 sophistical or fallacious argument.
    -2 a heterodox doc- trine, free thinking; कुतर्केष्वभ्यासः सततपरपैशुन्यमननम् G. L.31. ˚पथः a sophistical mode of arguing.
    -तीर्थम् a bad teacher.
    -दिनम् an evil or unpropitious day.
    -दृष्टिः f.
    1 weak sight.
    -2 an evil eye, sinister eye (fig.).
    -3 an opinion or doctrine opposed to the Vedas, heterodox doctrines; या वेदबाह्याः स्मृतयो याश्च काश्च कुदृष्टयः Ms.12.95.
    -देशः 1 a bad place or country.
    -2 a country where the necessaries of life are not available or which is subject to oppression.
    -देह a. ugly, defor- med; कुदेहमानाहिविदष्टदृष्टेर्ब्रह्मन्वचस्ते$मृतमौषधं मे Bhāg.5.12.2. (
    -हः) an epithet of Kubera.
    -द्वारम् back door.
    -धी a. foolish, silly, stupid.
    -2 wicked.
    -नखम् a disease of the nails; Mb.3.
    -नटः 1 a bad actor.
    -2 a sort of trumpet flower.
    -3 red arsenic.
    -नदिका a small river, rill; सुपूरा स्यात्कुनदिका Pt.1.25.
    -नाथः a bad master; हतास्म्यहं कुनाथेन न पुंसा वीरमानिना Bhāg.9.14.28.
    -नामन् m. a miser.
    -नीतः bad counsel, leading; तृणैश्छन्ना भूमिर्मतिरिव कुनीतैव विदुषः Mu.6.11.
    -पटः, -टम् a miser- able garment; कुपटावृतकटिः Bhāg.5.9.1.
    -पथः 1 a wrong road, bad way (fig. also).
    -2 a heterodox doctrine.
    -पथ्य a. unwholesome, improper.
    -परीक्षक a. examining badly, not valuing rightly; कुत्स्याः स्युः कुपरीक्षका न मणयो यैरर्घतः पातिताः Bh.2.15.
    -पात्रम् an unfit recipient.
    -पुत्रः a bad or wicked son: यादृशं फल- माप्नोति कुप्लवैः संतरन् जलम् । तादृशं फलमाप्नोति कुपुत्रैः संतरंस्तमः ॥ Ms.9.161. कुपुत्रो जायेत क्वचिदपि कुमाता न भवति, देव्यपराध- क्षमापनस्तोत्र (ascribed to a later शङ्कराचार्य).
    -पुरुषः 1 a low or wicked man.
    -2 a spiritless coward.
    -पूय a. low, vile, contemptible.
    -प्रिय a. disagreeable, contem- ptible, low, mean.
    -प्लवः a bad boat; कुप्लवैः संतरन् जलम् Ms.9.161.
    -बन्धः a disgraceful stigma; अन्त्याभिगमने त्वङ्क्यः कुबन्धेन प्रवासयेत् Y.2.294.
    -ब्रह्मः, -ब्रह्मन् m. a bad or degraded Brāhmaṇa.
    -मन्त्रः 1 bad advice.
    -2 a charm used to secure success in a bad cause.
    -मुद्विन् a. Un- friendly; उदहृष्यन्वारिजानि सूर्योत्थाने कुमुद्विना । राज्ञा तु निर्भया लोकाः Bhāg.1.21.47.
    -मेरुः The southern hemisphere or pole.
    -योगः an inauspicious conjunction (of planets).
    -योगिन् m. a false devotee, impostor.
    -रस a. having bad juice or flavour. (
    -सः) a kind of spirituous liquor.
    -रूप a. ugly, deformed; कुपुत्रो$पि भवेत्पुंसां हृदयानन्दकारकः । दुर्विनीतः कुरूपो$पि मूर्खो$पि व्यसनी खलः ॥ Pt.5.19.
    -रूप्यम् tin.
    -लक्षण a. having fatal marks on the body. कुलक्षणेत्यहं राज्ञा त्यक्तेत्यात्तविमानना Ks.91.19.
    -वङ्गः lead.
    -वचस्, -वाच्, -वाक्य a. abusive, bad, scurrilous; using abusive or foul language; संस्मारितो मर्मभिदः कुवाग्रिपून् Bhāg.4.3.15. (-n.) abuse, bad language.
    -वज्रकम् crystal; a stone resembling a diamond.
    -वर्षः a sudden or violent shower; Rām.6.
    -विक्रमः bravery exhibited in a wrong place; धिगीदृशं ते नृपते कुविक्रमं कृपाश्रये यः कृपणे पतत्त्रिणि N.1.132.
    -विवाहः a degraded or improper form of marriage; Ms.3.63.
    -वृत्तिः f. bad bebaviour.
    -वेधस् m. bad fate; हृतरत्नेन मुषितो दत्त्वा काचं कुवेधसा Ks. 71.232.
    -वैद्यः a bad physician, quack.
    -शील a. rude, wicked, unmannerly, ill tempered, of bad character; कुतो गम्यमगम्यं वा कुशीलोन्मादिनः प्रभोः Ks.32.152.
    -ष्ठलम् 1 a bad place.
    -2 the earth; शयानां कुष्ठले Bk.9.84.
    -सरित् f. a small river, rill; उच्छिद्यन्ते क्रियाः सर्वा ग्रीष्मे कुसरितो यथा Pt.2.89.
    -सृतिः f.
    1 evil conduct, wicked- ness; कस्माद्वयं कुसृतयः खलयोनयस्ते Bhāg.8.23.7.
    -2 conjuring, magic.
    -3 roguery.
    -स्त्री a bad woman.
    2
    कु I. 1 P. (कवते) To sound. -II. 6 Ā. (कुवते)
    1 To moan, groan.
    -2 To cry. -III. 2 P. (कौति) To hum, coo (as a bee.)...कुवत्पक्षिकुलाकुलाः Bk.9.1.

    Sanskrit-English dictionary > कु _ku

  • 47 बकः _bakḥ

    बकः 1 The Indian crane; न प्रयत्नशतेनापि शुकवत् पाठ्यते बकः H.
    -2 A cheat, rogue, hypocrite (the crane being a very cunning bird that knows well how to draw others into its clutches).
    -3 N. of a demon killed by Bhīma.
    -4 N. of another demon killed by Kṛiṣṇa.
    -5 N. of Kubera.
    -6 An apparatus for subliming metals or minerals.
    -की = पूतना q. v. अहो बकी यं स्तनकालकूटं जिघांस- यापाययदप्यसाध्वी Bhāg.3.2.23.
    -2 A female crane.
    -Comp. -चरः, -वृत्तिः, -व्रतचरः, -व्रतिकः, -व्रतिन् m. 'acting like a crane', a false devotee, religious hypocrite; अधोदृष्टिर्नैष्कृतिकः स्वार्थसाधनतत्परः । शठो मिथ्याविनीतश्च बकव्रतचरो द्विजः ॥ Ms.4.196.
    -चिञ्चिका, -चिञ्ची a kind of fish.
    -जित् m.,
    -निषूदनः epithets of
    1 Bhīma.
    -2 of Kṛiṣṇa.
    -धूपः a kind of perfume.
    -पञ्चकम् the last five days of the bright half of the month of Kārtika (during which even the heron <?><?><?> no fish).
    -यन्त्रम् a kind of retort.
    -व्रतम् 'crane-like conduct', hypocrisy; ये बकव्रतिनो विप्राः Ms.4.197; see also 196 (बकव्रतचर).
    -सहवासिन् a lotus flower; Kuval.

    Sanskrit-English dictionary > बकः _bakḥ

  • 48 लक्ष्य _lakṣya

    लक्ष्य pot. p. [लक्ष्-यत्]
    1 To be looked at or obser- ved, visible, observable, perceptible; बभ्रमुस्तदविज्ञाय लक्ष्यं पतनकारणम् Bhāg.1.11.2; दुलक्ष्यचिह्ना महतां हि वृत्तिः Ki. 17.23.
    -2 Indicated or recognizable by (with instr. or in comp.); दूराल्लक्ष्यं सुरपतिधनुश्चारुणा तोरणेन Me.77; प्रवेपमानाधरलक्ष्यकोपया Ku.5.74; R.4.5;7.6.
    -3 To be known or found out, traceable; यमामनन्त्यात्मभुवो$पि कारणं कथं स लक्ष्यप्रभवो भविष्यति Ku.5.81; cf. अलक्ष्य also.
    -4 To be marked or characterized.
    -5 To be defined.
    -6 To be aimed at.
    -7 To be expressed or denoted indirectly.
    -8 To be regarded or considered as.
    -क्ष्यः N. of a magical formula recited over weapons; Rām.
    -क्ष्यम् 1 An aim, a butt, mark, target, mark aimed at (fig. also); उत्कर्षः स च धन्विनां यदिषवः सिध्यन्ति लक्ष्ये चले Ś. 2.5; दृष्टिं लक्ष्येषु बध्नन् Mu.1.2; दर्पेण कौतुकवता मयि बद्धलक्ष्यः U.5.11; R.1.61;6.11;9.67; Ku.3.47,64;5.49; लक्ष्यं चतुर्विधं ज्ञेयं स्थिरं चैव चलं तथा । चलाचलं द्वयचलं वेधनीयं क्रमेण तु ॥ Dhanur.94.
    -2 A sign, token.
    -3 The thing defined (opp. लक्षण); लक्ष्यैकदेशे लक्षणस्यावर्तनमव्याप्तिः Tarka K.
    -4 An indirect or secondary meaning, that derived from लक्षणा q. v; वाच्यलक्ष्यव्यङ्ग्या अर्थाः K. P.2.
    -5 A pretence, sham, disguise; इदानीं परीक्षे किं लक्ष्यसुप्तमुत परमार्थ- सुप्तमिदं द्वयम् Mk.3;3.18; कन्दर्पप्रवणमनाः सखीसिसिक्षालक्ष्येण प्रतियुवमञ्जलिं चकार Śi.8.35; R.6.81.
    -6 A lac, one hundred thousand.
    -Comp. -अक्षिहरणम् the carrying off of a prize.
    -अलक्ष्य a. scarcely visible.
    -क्रमः a. the method or order of which is (indirectly) preceptible, as a dhvani.
    -ग्रहः taking aim.
    -भेदः, -वेधः hitting the mark; अपतित्वा नु चकार लक्ष्यभेदम् Ki.13.27.
    -वीथिः f. the visible road (ब्रह्मलोकमार्ग).
    -सिद्धिः the attainment of an object.
    -सुप्त a. feigning sleep.
    -हन् a. hitting the mark. (-m.) an arrow.

    Sanskrit-English dictionary > लक्ष्य _lakṣya

  • 49 लोकः _lōkḥ

    लोकः [लोक्यते$सौ लोक्-घञ्]
    1 The world, a division of the universe; (roughly speaking there are three lokas स्वर्ग, पृथ्वी and पाताल, but according to fuller classifica- tion the lokas are fourteen, seven higher regions rising from the earth one above the other, i. e. भूर्लोक, भुवर्लोक, स्वर्लोक, महर्लोक, जनर्लोक, तपर्लोक, and सत्यलोक or ब्रह्मलोक; and seven lower regions, descending from the earth one below the other; i. e. अतल, वितल, सुतल, रसातल, तलातल, महातल, and पाताल).
    -2 The earth, terrestrial world (भूलोक); इह- लोके in this world (opp. परत्र).
    -3 The human race, mankind, men, as in लोकातिग, लोकोत्तर &c. q. v.
    -4 The people or subjects (opp. the king); स्वसुखनिरभिलाषः खिद्यसे लोकहेतोः Ś.5.7; R.4.8.
    -5 A collection, group, class, com- pany; आकृष्टलीलान् नरलोकपालान् R.6.1; or शशाम तेन क्षितिपाल- लोकः 7.3.
    -6 A region, tract, district, province.
    -7 Common life, ordinary practice (of the world); लोकवत्तु लीलाकैवल्यम् Br. Sūt.II.1.33; यथा लोके कस्यचिदाप्तैषणस्य राज्ञः &c. S. B. (and diverse other places of the same work).
    -8 Common or worldly usage (opp. Vedic usage or idiom); वेदोक्ता वैदिकाः शब्दाः सिद्धा लोकाच्च लौकिकाः, प्रियतद्धिता दाक्षिणात्या यथा लोके वेदे चेति प्रयोक्तव्ये यथा लौकिक- वैदिकेष्विति प्रयुञ्जते Mbh. (and in diverse other places); अतो$स्मि लोके वेदे च प्रथितः पुरुषोत्तमः Bg.15.18.
    -9 Sight, looking.
    -1 The number 'seven', or 'fourteen'.
    -11 Ved. Open space; space, room.
    -12 One's own nature (निजस्वरूप); नष्टस्मृतिः पुनरयं प्रवृणीत लोकम् Bhāg.3. 31.15.
    -13 Enlightenment (प्रकाश); इच्छामि कालेन न यस्य विप्लवस्तस्यात्मलोकावरणस्य मोक्षम् Bhāg.8.3.25.
    -14 Recom- pense (फल); अग्नावेव देवेषु लोकमिच्छन्ते Bṛi. Up.1.4.15.
    -15 An object of enjoyment (भोग्यवस्तु); अथो अयं वा आत्मा सर्वेषां भूतानां लोकः Bṛi. Up 1.4.16.
    -16 Sight, the faculty of seeing (चक्षुरिन्द्रिय); अग्निर्लोकः Bṛi. Up.3.9. 1.
    -17 An object of sense (विषय); उपपत्त्योपलब्धेषु लोकेषु च समो भव Mb.12.288.11. (In compounds लोक is often translated by 'universally', 'generally', 'popularly'; as लोकविज्ञात so ˚विद्विष्ट).
    -Comp. -अक्षः space, sky.
    -अतिग a. extraordinary, supernatural.
    -अतिशय a. superior to the world, extraordinary.
    -अधिक a. ex- traordinary, uncommon; सर्वं पण्डितराजराजितिलकेनाकारि लोकाधिकम् Bv.4.44; Ki.2.47.
    -अधिपः 1 a king.
    -2 a god or deity.
    -अधिपतिः a lord of the world.
    -अनुग्रहः prosperity of mankind.
    -अनुरागः 'love of mankind', universal love, general benevolence, philanthropy.
    -अनुवृत्तम् obedience of the people.
    -अन्तरम् 'another world', the next world, future life; लोकान्तरसुखं पुण्यं तपोदानसमुद्भवम् R.1.69;6.45; लोकान्तरं गम्-प्राप् &c. 'to die'.
    -अन्तरित a. dead.
    -अपवादः public scandal, po- pular censure; लोकापवादो बलवान् मतो मे R.14.4.
    -अभि- भाविन् a.
    1 overcoming the world.
    -2 pervading the whole world (as light).
    -अभिलक्षित a. generally liked.
    -अभ्युदयः public weal or welfare.
    -अयनः N. of Nārāyaṇa.
    -अलोकः N. of a mythical mountain that encircles the earth and is situated beyond the sea of fresh water which surrounds the last of the seven conti- nents; beyond लोकालोक there is complete darkness, and to this side of it there is light; it thus divides the visible world from the regions of darkness; प्रकाशश्चा- प्रकाशश्च लोकालोक इवाचलः R.1.68; लोकालोकव्याहतं धर्मराशेः शालीनं वा धाम नालं प्रसर्तुम् Śi.16.83; Mv.5.1,45; ऊर्ध्व- मालोकयामासुः लोकालोकमिवोच्छ्रितम् Parṇāl.3.3; (for further explanation see Dr. Bhāṇḍārkar's note on l. 79 of Māl. 1th Act). (
    -कौ) the visible and the invisible world.
    -आकाशः 1 space, sky.
    -2 (with Jains) a worldly region.
    -आचारः common practice, popular or general custom, ways of the world; अपि शास्त्रेषु कुशला लोकाचारविवर्जिताः Pt.5.43.
    -आत्मन् m. the soul of the universe.
    -आदिः 1 the beginning of the world.
    -2 the creator of the world.
    - आयत a. atheistical, materialistic. (
    -तः) a materialist, an atheist, a follower of Chārvāka. (
    -तम्) materialism, atheism; (for some account see the first chapter of the Sarvadarśanasaṁgraha).
    -आयतिकः an atheist, a materialist; कच्चिन्न लोकायतिकान् ब्राह्मणांस्तात सेवसे Rām. 2.1.38.
    -ईशः 1 a king (lord of the world).
    -2 Brahman.
    -3 quick-silver.
    -उक्तिः f.
    1 a proverb, popular saying; लोके ख्यातिमुपागतात्र सकले लोकोक्तिरेषा यतो दग्धानां किल वह्निना हितकरः सेको$पि तस्योद्भवः Pt.1.371.
    -2 common talk, public opinion.
    -उत्तर a. extraordinary, uncommon, unusual; लोकोत्तरा च कृतिः Bv.1.69.7; U.2.7. (
    -रः) a king. ˚वादिन् m. pl. N. of a Buddhist school.
    -उपक्रोशनम् circulating evil reports among the people; असारस्य वाक्संतक्षणैर्लोकोपक्रोशनैः... अपवाहनम् Dk.2.2.
    -एकबन्धुः an epithet of Śākyamuni.
    -एषणा 1 desire for heaven; या वितैषणा सा लोकैषणोभे ह्येते एषणे एव भवतः Bṛi. Up.3.5.1.
    -2 desire for the good opinion of the public.
    -कण्टकः 1 a troublesome or wicked man, the curse of mankind.
    -2 an epithet of Rāvaṇa; see कण्टक.
    -कथा a popular legend, folk-tale.
    -कर्तृ, -कृत् m. the creator of the world.
    -कल्प a.
    1 resembling the world.
    -2 regarded by the world. (
    -ल्पः) a period or age of the world.
    -कान्त a. liked by the people, popular; भव पितुरनुरूपस्त्वं गुणैर्लोककान्तैः V.5.21. (
    -न्ता) a kind of medical herb (Mar. मुरुढशेंग).
    -कारणकारणः an epithet of Śiva.
    -क्षित् a. inhabiting heaven.
    -गतिः f. actions of men.
    -गाथा a song handed down among people, folk-song.
    -चक्षुस् n. the sun.
    -चारित्रम् the ways of the world.
    -जननी an epithet of Lakṣmī.
    -जित् m.
    1 an epithet of Buddha.
    -2 any conqueror of the world.
    -3 a sage. -a. winning heaven; तद्धैतल्लोकजिदेव Bṛi. Up.1.3.28.
    -ज्ञ a. knowing the world.
    -ज्येष्ठः an epithet of Buddha.
    -तत्त्वम् knowledge of mankind.
    -तन्त्रम् course of the world; निर्मितो लोकतन्त्रो$यं लोकेषु परिवर्तते Bhāg.12.11.29.
    -तुषारः camphor.
    -त्रयम्, -त्रयी the three worlds taken collectively; उत्खात- लोकत्रयकण्टकेपि R.14.73.
    -दम्भक a. cheating mankind; Ms.4.195.
    -द्वारम् the gate of heaven.
    -धर्मः 1 a worldly matter.
    -2 (with Buddhists) worldly condi- tion.
    -धातुः a particular division of the world (जम्बु- द्वीप).
    -धातृ m. an epithet of Śiva.
    -धारिणी N. of the earth.
    -नाथः 1 Brahman.
    -2 Viṣṇu.
    -3 Śiva.
    -4 a king, sovereign.
    -5 a Buddha
    -6 the sun.
    -नेतृ m. an epithet of Śiva.
    -पः, -पालः 1 a regent or guardian of a quarter of the world; ललिताभिनयं तमद्य भर्ता मरुतां द्रष्टुमनाः सलोकपालः V.2.18; R.2.75;12.89;17.78; (the lokapālas are eight; see अष्टदिक्पाल).
    -2 a king, sovereign.
    -पक्तिः f. esteem of mankind, general respectability.
    -पतिः 1 an epi- thet of Brahman.
    -2 of Viṣṇu.
    -3 a king, sovereign.
    -पथः, -पद्धतिः f. the general or usual way, the univer- sally accepted way.
    -परोक्ष a. hidden from the world.
    -पितामहः an epithet of Brahman.
    -प्रकाशनः the sun.
    -प्रत्ययः universal prevalence.
    -प्रवादः general rumour, current report, popular talk.
    -प्रसिद्ध a. well-known, universally known.
    -बन्धुः, -बान्धवः 1 the sun.
    -2 Śiva.
    -बाह्य, -वाह्य 1 excluded from society, excom- municated.
    -2 differing from the world, eccentric, singular; उन्मादवन्नृत्यति लोकबाह्यः Bhāg.11.2.4. (
    -ह्यः) an outcast.
    -भर्तृ a. supporter of the people.
    -भावन, -भाविन् a. promoting the welfare of the world.
    -मर्यादा an established or current custom.
    -मातृ f. an epithet of Lakṣmī.
    -मार्गः an established custom.
    -यज्ञः desire for the good opinion of the people (लोकैषणा); Mb.1. 18.5. (com. लोकयज्ञो लोकैषणा सर्वो मां साधुमेव जानात्विति वासनारूपः).
    -यात्रा 1 worldly affairs, the course of world- ly life, business of the world; तस्माल्लोकयात्रार्थी नित्यमुद्यत- दण्डः स्यात् Kau. A.1.4; Mb.3.15.31; Dk.2.8; एवं किलेयं लोकयात्रा Mv.7; यावदयं संसारस्तावत् प्रसिद्धैवेयं लोकयात्रा Ve.3.
    -2 a popular usage or custom; एषोदिता लोकयात्रा नित्यं स्त्रीपुंसयोः शुभा Ms.9.25
    -3 worldly existence, career in life; Māl.4,6.
    -4 support of life, maintenance.
    -रक्षः a king, sovereign.
    -रञ्जनम् pleasing the world, popularity.
    -रवः popular talk or report.
    -रावण a. tormentor of the people; रावणं लोकरावणम् Rām.3.33.1; Mb.3.148.12.
    -लेखः 1 a public document.
    -2 an ordi- nary letter.
    -लोचनम् the sun.
    -वचनम् a popular rumour or report.
    -वर्तनम् the means by which the world subsists.
    -वादः public rumour; common talk, popular report; मां लोकवादश्रवणादहासीः R.14.61.
    -वार्ता popular report, public rumour; कश्चिदक्षर्धूतः कलासु कवित्वेषु लोकवार्तासु चातिवैचक्षण्यान्मया समसृज्यत Dk.2.2.
    -विद्विष्ट a. disliked by men, generally or universally disliked.
    -विधिः 1 a mode of proceeding prevalent in the world.
    -2 the creator of the world.
    -विनायकाः a class of deities presiding over diseases.
    -विभ्रमः see लोकव्यवहार; हृष्यत्तनुर्विस्मृतलोकविभ्रमः Bhāg.1.71.26.
    -विरुद्ध a. op- posed to public opinion; यद्यपि शुद्धं लोकविरुद्धं नाकरणीयम् नाचरणीयम्.
    -विश्रुत a. farfamed, universally known, famous, renowned.
    -विश्रुतिः f.
    1 world-wide fame.
    -2 unfounded rumour, mere report.
    -विसर्गः 1 the end of the world; Mb.
    -2 the creation of the world; Bhāg.
    -वृत्तम् 1 the way of the world, a custom prevalent in the world; लोकवृत्तमनुष्ठेयं कृतं वो बाष्पमोक्षणम् Rām.4.25.3.
    -2 an idle talk or gossip; न लोकवृत्तं वर्तेत वृत्तिहेतोः कथंचन Ms.4.11.
    -वृत्तान्तः, -व्यवहारः 1 the course or ways of the world, general custom; Ś.5.
    -2 course of events.
    -व्यवहार a. commonly used, universally current.
    -व्रतम् general practice or way of the world.
    -श्रुतिः f.
    1 a popular report.
    -2 world-wide fame.
    -संसृतिः f.
    1 fate, destiny.
    -2 course through the world.
    -संकरः general confusion in the world.
    -संग्रहः 1 the whole universe.
    -2 the welfare of the world; लोकसंग्रहमेवापि संपश्यन् कर्तुमर्हसि Bg.3.2.
    -3 worldly experience.
    -4 propitiation of mankind.
    -संपन्न a. possessed of worldly wisdom.
    -संबाधः a throng of men, going and coming; इतस्ततः प्रवेशनिर्गमप्रवृत्तलोकसंबाधम् Dk.2.3.
    -साक्षिक a.
    1 having the world as a witness; in the face of the world; प्रत्यक्षं फलमश्नन्ति कर्मणां लोकसाक्षिकम् Mb.3.32.6.
    -2 attested by witnesses.
    -साक्षिन् m.
    1 an epithet of Brahman.
    -2 fire.
    -साधक a. creating worlds.
    -साधारण a. common (as a topic); Dk.
    -सिद्ध a.
    1 cur- rent among the people, usual, customary.
    -2 generally received or accepted.
    -सीमातिवर्तिन् a. extraordinary, supernatural.
    -सुन्दर a. generally admired.
    -स्थलम् common occurrence.
    -स्थितिः f.
    1 existence or conduct of the universe, worldly existence; the stability or perma- nence of the world; ये चैवं पुरुषाः कलासु कुशलास्तेष्वेव लोकस्थितिः Bh.2.22.
    -2 a universal law.
    -हास्य a. world-derided, the butt of general ridicule.
    -हित a. beneficial to mankind or to the world. (
    -तम्) general welfare.

    Sanskrit-English dictionary > लोकः _lōkḥ

  • 50 वत् _vat

    वत् a.
    1 An affix added to nouns to show 'posses- sion'; धनवत् possessed of wealth; रूपवत् beautiful; so भगवत्, भास्वत् &c.; (the words so formed being adjec- tives).
    -2 Added to the base of the past passive parti- ciple वत् turns it into a past active participle; इत्युक्तवन्तं जनकात्मजायाम् R.14.43.
    -3 Added to substantives in the sense of the locative; सूक्तवाके इति सूत्रयितव्ये सूक्तवाकवत् इति सूत्रितम् ŚB. on MS.1.2.51.
    -4 Added to sub- stantives in the sense of अर्ह 'worthy of', 'deserving'; ईहार्था सूक्तवाकार्हाः । अर्हे वतिर्द्रष्टव्यः ŚB. on MS.1.2.51. -ind. An affix added to nouns or adjectives to denote 'likeness' or 'resemblance' and may be translated by 'like', 'as'; आत्मवत् सर्वभूतानि यः पश्यति स पण्डितः.

    Sanskrit-English dictionary > वत् _vat

  • 51 वस्तुकम् _vastukam

    वस्तुकम् Chenopodium Album (Mar. चाकवत, चन्दनबटवा).

    Sanskrit-English dictionary > वस्तुकम् _vastukam

  • 52 वास्तु _vāstu _ _स्तू _stū _ _कम् _kam

    वास्तु (स्तू) कम् Chenopodium Album (Mar. चाकवत).

    Sanskrit-English dictionary > वास्तु _vāstu _ _स्तू _stū _ _कम् _kam

  • 53 व्यापारः _vyāpārḥ

    व्यापारः 1 Employment, engagement, business, occupation; ततः प्रविशति यथोक्तव्यापारा शकुन्तला Ś.1; Ku. 2.54.
    -2 Application, employment; वृष्णीनामिव नीतिविक्रम- गुणव्यापारशान्तद्विषाम् Mu.2.4.
    -3 Profession, trade, practice, exercise; as in शस्त्रव्यापार.
    -4 An act, doing, performance.
    -5 Working, operation, action, influence; (व्रतं) व्यापाररोधि मदनस्य निषेवितव्यम् Ś.1.26; तस्यानुमेने भगवान् विमन्युर्व्यापारमात्मन्यपि सायकानाम् Ku.7.93; V.3.17.
    -6 Being placed on; हस्तं कम्पवती रुणद्धि रशनाव्यापार- लोलाङ्गुलिम् M.4.15.
    -7 Exertion, effort; आर्याप्यरुन्धती तत्र व्यापारं कर्तुमर्हति Ku.6.32 'will be pleased to exert herself in that behalf'; न व्यापारशतेनापि शुकवत् पाठ्यते बकः H. Pr.43. (व्यापारं कृ 1 to take part in.
    -2 to have effect on.
    -3 to meddle; as in अव्यापारेषु व्यापारं यो नरः कर्तुमिच्छति Pt.1.21.)

    Sanskrit-English dictionary > व्यापारः _vyāpārḥ

  • 54 शाकः _śākḥ _कम् _kam

    शाकः कम् [शक्-घञ्] A vegetable, pot-herb, herb, any edible leaf, fruit or root used as a vegetable; दिल्लीश्वरो वा जगदीश्वरो वा मनोरथान् पूरयितुं समर्थः । अन्यैर्नृपालैः परिदीयमानं शाकाय वा स्याल्लवणाय वा स्यात् Jag.; वेत्रशाककुजे शैले Ki.15.18.
    -कः 1 Power, strength, energy.
    -2 The teak tree.
    -3 The Śirīṣa tree; यस्मिन् शाको नाम महीरुहः Bhāg.5.2.24.
    -4 N. of a people; see शक.
    -5 An era; especially the era of Śālivāhana.
    -6 N. of the sixth Dvīpa.
    -Comp. -अङ्गम् pepper.
    -अम्लम् hog- plum. ˚भेदनम् sorrel.
    -अष्टमी the 8th day of the dark half of फाल्गुन (on which vegetables are offered to पितृs).
    -आख्यः the teak tree. (
    -ख्यम्) a vegetable.
    -आहारः a vegetarian (living only on herbs &c.).
    -कलम्बकः leek, garlic.
    -चुक्रिका the tamarind.
    -तरुः the teak tree.
    -पणः 1 a measure equal to a handful.
    -2 a handful of vegetables.
    -पत्रः the Śigru tree (Mar. शेवगा).
    -पात्रम् a vegetable dish.
    -पार्थिवः a king fond of an era; see मध्यमपदलोपिन्
    -प्रति ind. a little of herbs.
    -योग्यः coriander.
    -रसः edible vegeta- ble juice.
    -राज्, -राजः Chenododium (Mar. चाकवत); also शाकवीर.
    -विन्दकः see बिल्व.
    -वृक्षः the teak tree.
    -व्रतम् a vow of abstinence from vegetables.
    -शाकटम्, -शाकिनम् a field of vegetables, a kitchen-garden.
    -श्रेष्ठा the egg-plant (Mar. वांगें).

    Sanskrit-English dictionary > शाकः _śākḥ _कम् _kam

  • 55 स्थाली _sthālī

    स्थाली 1 An earthen pot or pan, a cooking-pot, caldron, kettle; न हि भिक्षुकाः सन्तीति स्थाल्यो निधिश्रीयन्ते Sarva. S.; स्थाल्यां वैडूर्यमय्यां पचति तिलखलीमिन्धनैश्चन्दनाद्यैः Bh.2.1.
    -2 A particular vessel used in the prepa- ration of Soma.
    -3 The trumpet-flower.
    -Comp. -द्रुमः Ficus Benjamina or Indica (Mar. नादुरखी).
    -पाकः 1 a particular religious act performed by a householder.
    -2 a dish of rice boiled in milk.
    -पुरीषम् the sediment or dirt sticking to a cooking-pot; स्थालीपुरीषादीन्यप्यमृतवद- भ्यवहरति Bhāg.5.9.11.
    -पुलाकः boiled rice in a cooking-pot; यथा स्थालीपुलाकेन MS.7.4.12; अलिङ्गास्वपि स्थाली- पुलाकवत् सिद्धिः ŚB. on MS.8.1.11. ˚न्यायः see under न्याय; also see तुल्यन्याय and तुल्यपाक.
    -बिलम् the interior or hollow of a caldron; P.V.1.7.
    -बिलीयम्, -बिल्यम् a. fit for cooking (rice etc.).

    Sanskrit-English dictionary > स्थाली _sthālī

  • 56 हिलमोचिः _hilamōciḥ _मोचिका _mōcikā _मोची _mōcī

    हिलमोचिः मोचिका मोची Enhydra Hingcha (Mar. चाकवत).

    Sanskrit-English dictionary > हिलमोचिः _hilamōciḥ _मोचिका _mōcikā _मोची _mōcī

  • 57 अनीक


    ánīka
    as, am, m.n. (an), face;

    appearance, splendour, edge, point;
    front, row, array, march;
    army, forces;
    war, combat
    - अनीकवत्
    - अनीकविदारण
    - अनीकशस्
    - अनीकस्थ

    Sanskrit-English dictionary > अनीक

  • 58 अर्क


    arká
    m. ( arc), Ved. a ray, flash of lightning RV. etc.;

    the sun RV. etc.;
    (hence) the number « twelve» Sūryas. ;
    Sunday;
    fire RV. IX, 50, 4 ṠBr. BṛĀrUp. ;
    crystal R. II, 94, 6 ;
    membrum viriIe AV. VI, 72, 1 ;
    copper L. ;
    the plant Calotropis Gigantea (the larger leaves are used for sacrificial ceremonies;
    cf. arka-koṡī, - parṇá, palaṡá, etc. below) ṠBr. etc., a religious ceremony ṠBr. BṛĀrUp. (cf. arkâ̱ṡvamedha below);
    praise hymn, song ( alsoﾠ said of the roaring of the Maruts andﾠ of Indra's thunder) RV. and AV. ;
    one who praises, a singer RV. ;
    N. of Indra L. ;
    a learned man (cf. RV. VIII, 63, 6) L. ;
    an elder brother L. ;
    N. of a physician BrahmaP. (cf. arka-cikitsā below);
    (as, am) m. n. (with agneḥ, indrasya, gautamasaḥ, etc.)
    N. of different Sāmans;
    food Naigh. and Nir. (cf. RV. VII, 9, 2)
    - अर्ककर
    - अर्ककान्ता
    - अर्ककाष्ठ
    - अर्ककुण्डतिर्थ
    - अर्ककोशी
    - अर्कक्षीर
    - अर्कक्षेत्र
    - अर्कग्रह
    - अर्कग्रीव
    - अर्कचन्दन
    - अर्कचिकित्सा
    - अर्कज
    - अर्कतनय
    - अर्कत्व
    - अर्कत्विष्
    - अर्कदिन
    - अर्कधाना
    - अर्कनन्दन
    - अर्कनयन
    - अर्कपत्त्र
    - अर्कपर्ण
    - अर्कपादप
    - अर्कपुत्र
    - अर्कपुष्पाद्य
    - अर्कपुष्पिका
    - अर्कपुष्पी
    - अर्कपुष्पोत्तर
    - अर्कप्रकाश
    - अर्कप्रभाजाल
    - अर्कप्रिया
    - अर्कबन्धु
    - अर्कबान्धव
    - अर्कभक्ता
    - अर्कमण्डल
    - अर्कमय
    - अर्कमूल
    - अर्करिपु
    - अर्करेतोज
    - अर्कलवण
    - अर्कलूष
    - अर्कवत्
    - अर्कवर्ष
    - अर्कवल्लभ
    - अर्कविध
    - अर्कवेध
    - अर्कव्रत
    - अर्कशशिशत्रु
    - अर्कसोक
    - अर्कसमुद्ग
    - अर्कसाति
    - अर्कसुत
    - अर्कसूनु
    - अर्कसोदर
    - अर्कस्तुभ्
    - अर्कहिता
    - अर्कांश
    - अर्काग्रा
    - अर्काश्मन्
    - अर्कास्वा
    - अर्काष्ठीला
    - अर्काहुति
    - अर्काह्व
    - अर्केन्दुसंगम
    - अर्कोपल

    Sanskrit-English dictionary > अर्क

  • 59 आलोक


    ā-loka
    m. looking, seeing, beholding;

    sight, aspect, vision Kathās. Megh. Mṛicch. Ṡak. Ragh. etc.;
    light, lustre, splendour;
    glimmer R. MBh. ;
    flattery, praise, complimentary language;
    panegyric Ragh. ;
    section, chapter;
    N. of wk.
    - आलोककर
    - आलोकगदाधरी
    - आलोकपथ
    - आलोकमार्ग
    - आलोकवत्

    Sanskrit-English dictionary > आलोक

  • 60 काक


    kāka
    m. (onomat. imitation of the cawing of the crow cf. kai Nir. III, 18 Uṇ.),

    a crow AdbhBr. Mn. MBh. R. Suṡr. Hit. ;
    (metaphorically, as an expression of contempt
    e.g.. natvāṉkākaṉmanye, I rate thee less than a crow Pāṇ. 2-3, 17 Pat. ;
    cf. tīrtha-kāka Comm. on Pāṇ. 2-1, 42);
    an impudent orﾠ insolent fellow L. ;
    a lame man, a cripple W. ;
    washing the head, bathing by dipping the head only in water (after the manner of crows) L. ;
    a sectarial mark ( tilaka) L. ;
    a particular measure L. ;
    the plant Ardisia Humilis L. ;
    N. of a Dvīpa orﾠ division of the world L. ;
    (ās) m. pl. N. of a people VP. Nal.;
    (ī) f. a female crow Pāṇ. 6-3, 42 Pat. on Vārtt. 2 Pañcat. Kathās. ;
    personified as a daughter of Kaṡyapa by Tāmrā andﾠ mother of crows Hariv. 222 andﾠ owls MBh. I, 2620 ;
    the plant Kākolī L. ;
    N. of one of the seven mothers of Ṡiṡu;
    (ā) f. the plant Abrus precatorius L. ;
    Leea Hirta L. ;
    Solanum indicum L. ;
    Ficus oppositifolia L. ;
    the plant Kākolī L. ;
    the plant Raktikā L. ;
    (am) n. a multitude orﾠ assembly of crows Kāṡ. on Pāṇ. 4-2, 37 ;
    a modus coeundi L. ;
    - काककङ्गु
    - काककङ्गुनी
    - काककदली
    - काककर्कटी
    - काककला
    - काककाष्ठ
    - काककुलायगन्धिक
    - काककूर्ममृगाखु
    - काककूर्मादि
    - काकखर
    - काकगुह
    - काकघ्नी
    - काकचण्डीश्वर
    - काकचण्डेश्वरी
    - काकचिञ्चा
    - काकचिञ्चि
    - काकचिञ्चिक
    - काकचिञ्ची
    - काकच्छद
    - काकच्छदि
    - काकच्छर्दि
    - काकजङ्घा
    - काकजम्बू
    - काकजात
    - काकता
    - काकतालीय
    - काकतालुकिन्
    - काकतिक्ता
    - काकतिन्दु
    - काकतिन्दुक
    - काकतुण्ड
    - काकतुण्डक
    - काकतुल्य
    - काकत्व
    - काकदन्त
    - काकदन्तकि
    - काकदन्तकीय
    - काकदन्ति
    - काकदन्तीय
    - काकध्वज
    - काकनामन्
    - काकनास
    - काकनासिका
    - काकनिद्रा
    - काकनीला
    - काकपक्ष
    - काकपक्षक
    - काकपद
    - काकपर्णी
    - काकपीलु
    - काकपीलुक
    - काकपुच्छ
    - काकपुष्ट
    - काकपुष्प
    - काकपेय
    - काकफल
    - काकबन्ध्या
    - काकबलि
    - काकबीजक
    - काकभाण्डी
    - काकभीरु
    - काकमद्गु
    - काकमर्द
    - काकमर्दक
    - काकमाचिका
    - काकमाची
    - काकमाता
    - काकमारिन्
    - काकमुख
    - काकमुद्गा
    - काकमृग
    - काकमेषी
    - काकयव
    - काकरक्त
    - काकरन्ति
    - काकरन्तीय
    - काकरव
    - काकरुद्रसंवाद
    - काकरुहा
    - काकवक्त्र
    - काकवत्
    - काकवन्ध्या
    - काकवर्ण
    - काकवर्णिन्
    - काकवर्तक
    - काकवल्लभा
    - काकवल्लरी
    - काकवाशिक
    - काकवैरिन्
    - काकव्याघ्रगोमायु
    - काकशब्द
    - काकशाव
    - काकशिम्बी
    - काकशीर्ष
    - काकशीर्षि
    - काकसम्पात
    - काकस्त्री
    - काकस्पर्श
    - काकस्फूर्ज
    - काकस्वर
    - काकह्रदतीर्थ
    - काकाक्षि
    - काकाङ्गा
    - काकाङ्गी
    - काकाञ्ची
    - काकाण्ड
    - काकाण्डक
    - काकाण्डोला
    - काकातनी
    - काकादनी
    - काकायु
    - काकारि
    - काकास्या
    - काकाह्वाना
    - काकेक्षु
    - काकेन्दु
    - काकेष्ट
    - काकोच्छ्वास
    - काकोडुम्बर
    - काकोडुम्बरिका
    - काकोदर
    - काकोदुम्बर
    - काकोलूक
    - काकोलूकिका
    - काकोलूकीय
    - काकोष्ठक
    - काकौष्ठक

    Sanskrit-English dictionary > काक

Страницы

См. также в других словарях:

  • ka-vat — कवत् …   Indonesian dictionary

  • kavatnú — कवत्नु …   Indonesian dictionary

  • Seuna Yadavas of Devagiri — The Seuna, Sevuna or Yadava dynasty (Marathi: देवगिरीचे यादव, Kannada: ಸೇವುಣರು) (850 1334) was an Indian dynasty, which at its peak ruled a kingdom stretching from the Tungabhadra to the Narmada rivers, including present day Maharashtra, north… …   Wikipedia

  • ā-loka-vat — आलोकवत् …   Indonesian dictionary

  • ánīka-vat — अनीकवत् …   Indonesian dictionary

  • ānīkavata — आनीकवत …   Indonesian dictionary

  • arká-vat — अर्कवत् …   Indonesian dictionary

  • baddhá-paṅka-vat — बद्धपङ्कवत् …   Indonesian dictionary

  • brahma-vishṇv-arkavat — ब्रह्मविष्ण्वर्कवत् …   Indonesian dictionary

  • duḥkhá-ṡoka-vat — दुःखशोकवत् …   Indonesian dictionary

  • haima-saugandhika-vat — हैमसौगन्धिकवत् …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»