-
1 кузен
м (двоюродный брат - со стороны брата отца) писари амак, амакбача; (со стороны сестры отца) писари амма, аммабача; (со стороны брата матери) писари тағо, тағобача; (со стороны сестры матери) писари хола, холабача -
2 кузина
ж (двоюродная сестра - со стороны брата отца) духтари амак, амакбача; (со стороны сестры отца) духтари амма, аммабача; (со стороны брата матери) духтари тағо, тағобача; (со стороны сестры матери) духтари хола, холабача -
3 в
(во) предлог1. с вын. (на вопросы «куда», «во что») ба; войти в комнату ба хона даромадан; поехать в город ба шаҳр рафтан; поступить в институт ба институт даромадан (дох, дан); метить в цель ба нишон гирифтан, ҳадаф кардан // бо; смотреть в бинокль бо дурбин нигоҳ кардан с вин. (при обозначении занятия): углубиться в чтение ғарқи мешуд; шудан; играть в футбол футбол кардан3. с вин. (при изменении вш)и, состояния): превратиться в нар буғ шудан; изорвать в клочья ҷиғд; кардан, пора-пора (тиққа-тиққ; дан4. с вин. в сочет. с сущ.: вытянуться в струнку рост истодан; развернуться в цепь қатор шудан5. с вин. (ради, для, с целью) барои …, бо (ба) мақсади …, ба тариқи …; в доказательство чего-л. барои исботи сказать в шутку ба тариқи ҳазл гуфтая6. с вин. (при указании на киҳо монанд, шабеҳ; мальчик весь в отца бача ба падараш рафтааст; бачашро канда гирифтааст7. с вин. (щт указании на кратность соотношений) … баробар, …карат; в пять раз больше панҷ баробар зиёд; в три раза меньше се баробар кам8. с вин. (в теченш какого-л. времени) дар, дар муд дар зарфи …; в один день дар9. с предл. (на вопросы «где», дар; жить в деревне дар деҳа; состоять в комиссии дар комиссия будан, аъзои комисия будандан10. с предл. (при указании ния) ба, дар; быть в ужасе от чего-л. ба даҳшат афтодан аз чизе; быть в ссоре ҷангӣ будан11. с предл. (при нии на вид деятельности) провести время в спорах ва баҳсу мунозира гузарондан; день прошёл в беготне рӯз бо даводавӣ 1. с вин., предл. (при количественные признаки): длиной в два метра дарозиаш ду метр; ценой в три рубля нархаш се сум; драма в четырёх действиях драмаи чор парда 1. с вин., предл. (при указании времени) дар; в субботу (дар)рӯзи шанбе; в два часа дар соати ду; в прошлом году дар соли гузашта 1. с вин., поедл. (при указании на вид или форму): тетрадь в клетку дафтари катак (чорхона); ткань в полоску матои раҳдор (раҳрах); лекарство в пилюлях доруи ҳаб, ҳаб; ходить в сапогах мӯза пӯшида гаштан; широкий в плечах паҳнкитф, китфвасеъ, чорпаҳлӯ приставка префиксе, ки маъноҳои зеринро ифода мекунад: 1) самти амал ва ҳаракат, ба дохили чизе равона шудани он - вбежать тохта даромадан; вбить зада даровардан; вписать навишта даровардан, нависондан 2) ба худ кашидани чизе - вдохнуть нафас кашидан (гирифтан); всосать ба худ кашидан, макидан, ҷаббидан 3) ба самти боло равона шудани амал - взобраться боло баромадан; вскочить ҷаҳида (хез зада) баромадан 4) бо ҳиссачаи «-ся» чуқур рафтан, ғарқ шудан - всмотреться бо диққат нигоҳ кардан, чашм дӯхтан; втянуться фурӯ рафтан; вчитаться ғарқи мутолиа шудан, бо диққат хондан -
4 весь
Iж уст. (село) деҳа, қишлоқ; города и веси шаҳру деҳотII1 (вся, всё, все)1. мест. опреде-литч ҳама, тамом; весь мир тамоми дунё; всё время доим, ҳамеша, мудом; всеми силами бо тамоми қувва; во всей красе бо тамоми ҳусну зебоии худII(в сочет. с колич. числ.) пурра, расо; до города все шесть километров то шаҳр расо шаш километр аст2. тк. им. разг. (окончился) соф (харҷ, сарф, тамом) шуд; сахар весь қанд соф шуд, қанд намонд; бумага вся [вышла] ҳамаи коғаз сарф шуд3. в знач. сущ. всё с (целиком, без исключения) ҳама, ба куллӣ, саросар; он знал всё вай ҳама гапро медонист // в знач. сказ. аз ҳама муҳим(тар); вода здесь - всё об дар ин ҷо чизи асосист // в знач. сущ. все мн. (в полном составе, без исключения) ҳама; его все знали ҳама вайро мешинохтанд // в знач. обобщающего сл. всё с, все мн. (при перечислении) ҳама, ҳама чиз; поле, лес - всё исчезло в дыму дашту беша - ҳамаро дуд фаро гирифт // тк. род. всего, всех (со сравн. ст. прил. и нареч. обрасует превосх. ст.): чаще всего беш аз ҳама; лучше всех беҳтар аз ҳама4. в наречных сочет. с предлогами «в», «из», «на», «с» бо тамоми…, бо ин ҳама; во все горло бо тамоми овоз, гулӯ дарронда; во весь дух бо тамоми қувва; во все глаза чашмро калон кушода; во всю мочь бо тамоми қувва; во весь опор шитобон; во всю прыть бо тамоми қувва; иэо всех сил бо тамоми қувва; изо всей мочи бо буду шуди қувва; на всем скаку дар айни тохт; со весь ног пойро зери бағал гирифта; со всего размаху қулоч кашида, кашидаву кушода // с предлогом «при» (несмотря на…) гарчанде, бо вуҷуди…, агарчи…; при всем желании я не смогу быть там гарчанде хоҳам ҳам, ба он ҷо рафта наметавонам <> весь в кого (о большом сходстве с кем-л.) комилан монанд, як себу ду тақсим; мальчик весь в отца бача тамоман ба падараш рафта аст; во всем параде бо тамоми карруфар, бо тамоми шукӯҳу азамат; всё в порядке ҳама кор баҷо; всё одно (едино) фарқ надорад; всё равно 1) (безразлично) аҳамият (фарқ) надорад; всё равно, по какой дороге ехать бо кадом роҳ рафтан фарк надорад 2) (несмотря ни на что) дар ҳар ҳол, ҳар чӣ бошад ҳам, аздусар; он все равно добьется своего аздусар вай ба мақсади худ мерасад; всего хорошего хайр, то дидана; без всего (остаться, уйти, уехать) бе ҳеҷ чиз, бе чизе, ду даст дар бини (мондан, рафтан); на всем готовом ба оши тайёр баковул; от всего сердца бо ҷону дил, аз таҳти дил; по всемӯ аз рӯи ҳамаи аломатҳо; баръалоина; превыше всего муҳимтар аз ҳама; прежде всего 1) (самое важное) муҳимтаринаш, аз ҳама муҳиммаш 2) (в первую очередь) дар навбати аввал, пеш аз ҳама; при всем том бо ҳамаи ин, бо вуҷуди ин, қатъи назар аз…; скорее всего яқинан; со всеми потрохами прост. бо лашу-лушаш; вот и всё тамом вассалом; все хорошо, что хорошо кончается посл. шоҳномаро охираш хуш; все, что случается, к лучшему посл. ҳар тасодуф оқибат ба хайр аст -
5 дядька
м1. разг. (брат отца) амак; (брат матери) тағо2. ист. бачабон (хизматгоре, ки дар оилаи аъёну ашроф ба нигоҳубини писарбача таъин карда мешуд) -
6 дядя
м1. (брат отца) амак; (брат матери) тағо2. обращ. амак, тағой, тағо3. разг. марди тануманди боқувват -
7 копия
ж1. нусха; заверенная копия документа нусхаи мӯҳрдори ҳуҷҷат; снять копию нусха бардоштан2. перен. монанд, тамоман монанд, байниҳӣ монанд; он копия отца вай падарашро канкопи да гирифтагӣ, ӯ бо падараш - як себу ду тақсим -
8 любезный
(любез|ен, -на, -но)1. навозишкор, меҳрубон(она), дӯстдор, пурилтифот; оказать, любезный приём меҳрубонона пазируфтан; он всегда любезен ӯ ҳамеша меҳрубон аст 2.уст. азиз, мӯҳтарам; любезный друг рафиқи азиз; любезный читатель хонандаи мӯҳтарам // в знач. сущ, любезный м обращ. уст. ирон. азизам; тақсир; послушайка, любезный! гӯш кун, азизам!3. в знач. сущ. любезный м уст. маъшуқ, маҳбуб; любезная ж уст, маъшуқа, маҳбуба <> будьте любезны марҳамат (илтифот) кунед любимец м азиз, маҳбуб, матлуб, дилхоҳ, писандида; любезн публики писандидаи мардум; \любезный отца азизи падар -
9 наказ
м1. (документ) наказ; наказ избирателей депутату накази интихобкунандагон ба депутат2. уст. насиҳат, панд; супориш, фармоиш; помнить наказ отца насиҳати падарро дар ёд доштан -
10 наследовать
сов., несов.1. что мерос гирифтан, ба тариқи мерос гирифтан, меросхӯр шудан, ворис будан (шудан); наследовать дом от отца хонаро аз падар мерос гирифтаи // перен. мерос гирифтан; наследовать лучшие традиции беҳтарин анъанаҳоро мерос гирифтан2. кому валиаҳд будан, вориси тахт будан -
11 настояние
с исрор, таъкид, истодагарӣ; по настоянию отца бо исрори падар -
12 обратиться
сов.1. гардондан, рӯ овардан; обратиться лицом к свету рӯ ба тарафи равшани гардондан // (в сочет. со словами. «глаза», «взгляды», «вздры») нигоҳ кардан, назар андохтан (аф-кандан), нигаристан, чашм дӯхтан; взоры всех обратились на вошедшего чашмони ҳама ба одами даромадагӣ дӯхта шуданд // перен. равона (нигаронда) шудан; фурӯ рехтан; гнев отца обратился на сына хашму ғазаби падар ба сари писар фурӯ рехт2. машғул шудан; обратиться к изучению высшей математики ба омӯхтани математикаи олӣ машғул шудан; диққат кардан (додан); обратиться к первоисточнику ба маъхаз диққат додан3. муроҷиат кардан; обратиться к врачу ба духтур муроҷиат кардан; обратиться с просьбой илтимос намудан4. табдил ёфтан, мубаддал шудан; облачко обратилось в тӯчу абрпора ба абри сиёҳ табдил ёфт ; обратиться в бегство рӯ ба гурез ниҳодан, роҳи гурезро пеш гирифтан; обратиться в зрение бо диққат нигоҳ кардан, чашм дӯхтан; обратиться в пепел сӯхтан, сӯхта хокистар. шудан; \обратиться в слух ҳама тан гӯш шудан -
13 отделиться
сов. от кого-чего1. ҷудо (берун, канда) шудан; желток отделился от белка зардии тухм аз сафеда ҷудо шуд2. ҷудо (дур) шудан; лодка отделилась от берега заврақ аз соҳил дур шуд; от толпы отделился человек як одам аз издиҳом ҷудо шуд3. тж. без доп. уст. рӯзгор ҷудо кардан (баъд аз тақсими молу мулк); дети отделились от отца бачаҳо аз хонадони падар рӯзгори худро ҷудо карданд -
14 отец
м1. падар: отец и мать падару модар; отец семейства сардори оила; стать отцом соҳиби фарзанд шудан; уродиться в отца ба падар рафтан2. мн. отцы падарон, бобоён, аҷдод; отцы и дети падарону фарзандон3. мн. отцы уст. падарон, бузургон, сарварон, калонон; отцы города калоншавандаҳои шаҳр4. книжн. (основоположник) сарнасл, асосгузор, саромад, сардафтар5. обращ. разг. падарам, пирам6. церк. ҳазрат // обращ. таксир, пирам духовный отец церк. падари рӯҳонӣ; крёстный отец падархонди таъмидӣ; названый отец падархонд; отец небесный парвардигор; посаженый отец падарвакил; приёмный отец падархонд; годиться в отцы кому падар барин будан (аз ҷиҳати синну сол) -
15 перерасти
сов.1. кого-что баландтар (баландқоматтар) шудан; сын перерос отца писар аз падараш баландкоматтар шуд2. кого-что перен. (обогнать в развитии) баландтар шудан, пеш рафтан, тараққӣ кардан3. аз синни муайян калонтар шудан (гузаштан); для детского сада ребёнок перерос бача аз синни бачагони боғча калонтар шуд4. во что мубаддал шудан, табдил ёфтан; гузаштан(и); капиталзм перерос в империализм капитализм ба империализм табдил ёфт -
16 пойти
сов.1. рафтан, равона (озим) шудан, роҳ гирифтан, раҳсипор (равона) шудан; пойти пешком пиёда рафтан; мы пойдём в театр мо ба театр меравем // (о средствах передвижения) гаштан, харакат кардан, равона (роҳӣ) щудан, ба роҳ даромадан; поезд пошёл поезд ҳаракат кард2. (о механиз-мах) ҳаракат кардан, гаштан; часы пошли соат гашт3. (об осадках) боридан, омадан, сар шудан; пошёл дождь борон борид4. дармондан, афтидан; рыба пошла в сеть моҳӣ ба тӯр афтид5. дохил шудан, даромадан; он пошёл в университёт вай ба университет дохил шуд6. разг. ба фурӯш рафтан, фурӯхта щудан, пул шудан; товар хорошо пошёл мол нағз пул шуд (нағз ба фурӯш рафт)7. (о спектакле и т. п.) намоиш дода шудан, ба саҳна гузошта шудан; пошла новая пьеса пьесаи нав намоиш дода шуд8. рафтан, сарф шудан; на пальто пошло три метра драпа ба пальто се метр драп рафт9. розӣ шудан, кабул кардан, изҳори омодагй кардан; я пошёл на уступки ман гузашт кардам10. зебидан, шинам будан; эта шляпа вам бы пошла ин шляпа ба шумо ме-зебид11. рафтан; работа пошла быстрее суръати кор афзуд, кор бо суръат рафт12. дода (ҳавола) шудан; заявление пошло на подпись ариза ба имзо ҳавола шуд13. кореро сар кардан, даромадан; мы пошли танцевать мо ба рақс даромадем,. пойти прахом бар бод рафтан, хоку туроб шудан; пойти в отца ба падар рафтан, ба падари худ монанд будан; пойти как по маслу равған молидагӣ барин рафтан; пошёл вон! дафъ шав!, гум шав!, нест щав!; пошла писать губёрния шутл. ҳама ба такудав омаданд, мағал сар шуд; пошла потеха ана дилхуши, дилхушӣ ёфг шуд; если на то пошло… агар кор (гап) ба хамин оид шуда бошад,..; см. тж. идти -
17 помирить
сов. кого-что оштӣ додан (кардан), сулҳ кунондан (додан); помирить отца с сыном падару писарро оштй до-дан -
18 похожий
(похож, -а, -е)1. монанд, шабеҳ; он похож на отца ӯ ба падараш монанд, ӯ ба падараш рафтааст2. кр. ф. с похоже в знач. вводн. сл. разг. (кажется).барин; он, похоже, не приедет ӯ намеомадагӣ барин <> на что это похоже? магар мумкин аст?, ҳеҷ мешавад?; ни на что не похоже тимсол надорад, бисёр бад аст -
19 срисовать
сов. кого-что нусхаи суратро дастӣ бардоштан; кашидан; срисовать портрет отца нусхаи сурати падарро дастӣ бардоштан -
20 скорее
нареч.1. сравн. ст. к скорый и к скоро; иди скорее тезтар биё, тезтар рав; скорее говорите тезтар гӯед2. яқи-нан, аниқтараш; он скорее приедет вечером, чем утром яқинан ӯ субҳ наомада, шаб меояд; он скорее умрет, чем проговорится вай сар медиҳаду вале сир намедиҳад3. бештар, бисёртар; она скорее напоминает мать, чем отца ӯ аз падар дида бештар ба модараш шабоҳат дорад <> скорее всего яқииан, аниқтараш
- 1
- 2
См. также в других словарях:
отца — ОТЦА, отцу и т.д. см. отец. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
Отца с матерью Бог прибирает, а к сироте ангела приставляет — Отца съ матерью Богъ прибираетъ, а къ сиротѣ ангела приставляетъ. Ср. Сироту не покинетъ Господь... Говорится же: отца съ матерью Богъ прибираетъ, а къ сиротѣ ангела приставляетъ. Еще сказано, что за сираго самъ Богъ на стражѣ стоитъ. Мельниковъ … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Отца похоронил, будто с поля убрался. — Отца похоронил, будто с поля убрался. См. ДЕТИ РОДИНЫ … В.И. Даль. Пословицы русского народа
Отца с матерью господь прибирает, а к детям пристателя приставляет. — Отца с матерью господь прибирает, а к детям пристателя приставляет. См. ДЕТИ РОДИНЫ … В.И. Даль. Пословицы русского народа
Отца-мать попрятал, в свою голову завякал. — Отца мать попрятал, в свою голову завякал. См. ДЕТИ РОДИНЫ … В.И. Даль. Пословицы русского народа
Отца-мать кормить да долги платить. — (трудно). См. ЗАЙМЫ … В.И. Даль. Пословицы русского народа
отца родного не зарежет — прил., кол во синонимов: 2 • верхом ездить можно (2) • тупой (118) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
отца с матерью Бог прибирает, а к сироте ангела приставляет — Ср. Сироту не покинет Господь... Говорится же: отца с матерью Бог прибирает, а к сироте ангела приставляет. Еще сказано, что за сирого сам Бог на страже стоит. Мельников. На горах. 2, 22. См. за сирого сам Бог на страже стоит … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона
ОТЦА, СУРРОГАТ — Тот, кто занимает место реального отца. Более подробно см. отцовская фигура и суррогат … Толковый словарь по психологии
Отца на кобеля променяли. — см. Козу сквозь забор пряником кормили … В.И. Даль. Пословицы русского народа
отца родного не зарежешь — • верхом ездить можно • тупой) (Источник: «Словарь синонимов ASIS», Тришин В.Н., 2009)) … Словарь синонимов