куы

…тæхудидæгæй, нæ парламент иу хатт куы бавдæлид æмæ йæ иу æмбырды, ныртæккæ нæ нацийæн æппæты ахсджиагдæр цы фарста у, уымæ <...> куы ’ркæсид æмæ исты мадзæлттæ куы ’рхъуыды кæнид! – …о, если бы наш парламент хоть раз удосужился рассмотреть наиважнейший для нашей нации вопрос и принять какие-нибудь меры! (Газет «Пульс Осетии», 2008, №16)

Ыздыйы къуылдых мын ныббаста мæ сисыл, Мæ бон æй мæ къухмæ нæ бавæййы сисын. – Свинцовый обломок привязало оно (событие) к моему перу, И я не нахожу в себе силы взять его в руки. (Хъодалаты Герсаны æмдзæвгæйæ)

Куы мæ хъæлæс уадындзау фæзæлы, Куы мæ зарæг бавæййы æртхуыст. – То мой голос звучит подобно свирели, То моя песня затухает. (Ходы Камалы æмдзæвгæйæ)

Дыууæ мæгуыр зæронды æрвылбон сæхи хурмæ тавынц куы Тедойы, куы Симоны дуармæ. Сæхи ирхæфсынц сæ лæппуйы бонтæ мысынæй, сæхицæй æппæлынæй. Æндæр сын сæ фадат ницы дæтты нæдæр исты аразынæн, нæдæр хъуыды кæнынæн, нæдæр, майдыма, хи ирхæфсынæн. – Два бедных старика греются на солнышке то у калитки Тедо, то у калитки Симона. Себя они развлекают тем, что вспоминают свою молодость и бахвалятся. У них нет возможности заниматься чем-нибудь другим: ни мастерить что-нибудь, ни предаваться размышлениям, ни, на худой конец, развлекаться. (Джыккайты Ш., Ирон аив дзырды зæрингуырд)

Уазæг чызджы иунæгæй куыд ауагътат, майдыма йæ исчи аскъæфта, уæд ма цы цæсгом равдисдзыстут?! – Как вы отпустили гостившую у нас девушку одну, а если кто-нибудь ее похитит, тогда как вы еще посмеете показать свое лицо?! (Бекъойты Е. Фатимæ)

Афтæ хуыздæр уыдзæн, майдыма нæм æнæнхъæлæджы уазджытæ фæзынди. – Так лучше будет, а не то вдруг к нам нежданные гости придут. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)

Ныр мæ мауал хон дæ цагъар – Больше не называй меня своим рабом (Гæдиаты Секъа, Хæрзбон)

Бæргæ дæм ацы гæххæтт дæр куы нæ арвитин, бæргæ дын мæ бон куы суаид, цæмæй дæ мауал фæриссын кæнон, фæлæ нæй гæнæн: зонын, цалынмæ мæ мæлæт фехъусай, уæдмæ мæм кæй æнхъæлмæ кæсдзынæ цæрæнбонты дæр. – Конечно, было б лучше не посылать тебе это письмо, конечно, хотел бы я больше не огорчать тебя, но другого выхода нет: знаю, что всю жизнь, пока о смерти моей не узнаешь, будешь ждать меня. (Гуыцмæзты Алеш, Дæ уды фарн)

скъолайы предметтæ – школьные предметы (дисциплины)

Ау, нæ сæйраг горæты гуырдзиаг сывæллæттæ æппæт предметтæ куы цæуынц сæ мадæлон æвзагыл, æмæ уымæй хæлд куы нæ цæуы «цавæрдæр ахсджиаг» закъон, уæд ирон æвзагæн йæ райгуырæн зæххыл цæуылнæ ис ахæм бартæ? – Как же так, если в нашей столице грузинские дети все дисциплины проходят на своем родном языке и от этого «некий важный» закон не нарушается, то тогда почему у осетинского языка на родной земле нет таких прав? (Абайты Арбилянæ, «Рæстдзинад»)

Рæууон мыртæ æмæ царды зæлтæ куы райхъал вæййынц, кæрæдзийыл куы баныдзæвынц, уæд уыцы баныдзæвдæй райдайы уыцы зарæг, Нартыбæстæйы зарæг. – Когда пробуждаются свежие звуки и голоса жизни, и прикасаются друг к другу, тогда, от этого соприкосновения начинается эта песня, песня Страны нартов. (Хуыгаты С., Нарты Фарнæг)

Уалдзыгон райсом йæ рæууон æнгасæй Бæстæн æрвыста йæ цинад, йæ пъа... – Весеннее утро своим свежим взглядом посылало краю свою радость, свой поцелуй... (Калоты Х., Дидинæг федтон)

Алчи куы уаид йæ бынаты, Ницæмæй уаиккам хъуаг. – Если бы каждый был на своем месте, то не было б у нас ни в чем нужды. (Ситохаты С., Алчи куы уаид йæ бынаты)

изæры куы ныууара, уымæй фæллойаг у – очень вероятно (вполне возможно), что вечером пойдет дождь

фæрсылæй хуыссын – лежать на боку, валяться (в том числе в перен. смысле)

Нæ бамбардзынæ, нæ бамбардзынæ! Банцай! — йæ къахæй ариуыгъта тæлтæг чызг, цыма Асиаты йæхицæй сырдта. Афтæ кæны Дзыллæ кæддæриддæр, æрдæг фæрсылæй куы фæхуыссы æмæ куы стæвд вæййы, уæд. – Тебе не понять, не понять! Прекрати! – дёрнула ногой неугомонная девчонка, так как будто отталкивала от себя Асю. Так поступает Дзылла всегда, когда раскипятится и полулежит на боку. (Беджызаты Ч., Мæсгуытæ дзурынц)

Æмæ йæм фæрсылæй цы фæллой хауд, уыдон папылой кодта. – А то, что ему доставалось без труда, он проматывал. (Цгъойты Х., Дæ намыс дын – тæрхонгæнæг)