-
1 во всяком случае
-
2 как бы то ни было
-
3 так или иначе
-
4 так или иначе...
куыддæриддæр уа... -
5 как-то
нареч.1. куыддæр, куыддæр æгъдауæй; кæддæр, иу хаттпомнишь, мы как-то с тобой повздорили (А. Н. Толстой) – хъуыды ма йæ кæныс, иу хатт демæ фæзулдзых стæм
он говорит как-то непонятно – куыддæр зынæмбарæн у йæ ныхас
3. (именно) куыд, цæвиттонв лесах водятся звери, как-то: волки, медведи, лисицы – хъæдты ис сырдтæ, куыд: бирæгътæ, æрсытæ, рувæстæ
-
6 лишь
лишь Терек в теснине Дарьяла, гремя, нарушал тишину (Лермонтов) – æрмæст Терк Дайраны нарæджы йæ гуыр-гуырæй хæлдта сабырдзинад
лишь бы, лишь бы только – æрмæст
лишь бы только закончить работу! – æрмæст куыст кæронмæ куы аххæццæ кæнин!
лишь забрезжило утро... – куыддæр бон рацъæх и...
лишь только – куыддæр, куыддæриддæр
-
7 только
1. нареч. æрмæст, айдагъэта мысль только теперь пришла ему в голову (Тургенев) – уыцы хъуыды æрмæст ныр бацыд йæ сæры
одних только овец паслось там три тысячи – айдагъ фыстæ дзы хызти æртæ мины
2. союз æрмæст, куыддæртолько вымолвить успела, дверь тихонько заскрипела (Пушкин) – куыддæр ыссыбыртт кæнын бафæрæзта, афтæ дуар сабыргай фæхъинцъ кодта
как только – куыддæр, куыддæриддæр
-
8 как
а как тебя звать-то? (Некрасов) – æмæ дæ ном та куыд у?
2. нареч. воскл. куыд, цыхуызæн, цæйкак я рад! – куыд æхсызгон мын у!
как ты прекрасна! – куыд рæсугъд дæ куы!
как ты вырос! – цæй ыстыр сдæ!
я сделал, как ты сказал – куыд мын загътай, афтæ бакодтон
передается также упод. п. на -аукак мимолетное виденье... (Пушкин) – куыд æвиппайды цæстылуайæн...
он побледнел как полотно – афæлурс и, кæттаджы хуызæн
то, как зверь, она завоет, то заплачет, как дитя (Пушкин) – куы нынниуы сырдау, куы сывæллонау ыскæуы
как только – куыддæриддæр
как взмахнул Илья ручкой правою, поскользнулась у него ножка левая (из былины) – Илья йæ рахиз къухæй куыд февзыста, афтæ йæ галиу къах фæбырыди
- как же!- как раз -
9 кое-как
нареч. искуыд, куыдфæнды уа, куыддæртæй, куыддæр-мыддæртæй; тыххæй-фыдæй, тыхтæ æмæ амæлттæйкое-как я вырвался – куыддæр-мыддæртæй раирвæзтæн
-
10 едва
едва забрезжило, как мы вскочили на коней – куыддæр бон рацъæх и, афтæ нæ бæхтыл абадтыстæм
он едва удерживал слезы – зынæй уырæдта йæ цæссыгтæ
лампочка едва освещала комнату – цырагъ гæзæмæ рухс кодта уаты
он едва не забыл о письме – чысыл ма бахъæуа фыстæг ферох кæна
- едва ли -
11 чуть
чуть трепещут сребристых тополей листы (Пушкин) – гæзæмæ змæлынц урс гæдыбæлæсты сыфтæ
чуть рассвело, я вскочил с постели – куыддæр сбон и, афтæ фæгæпп ластон хуыссæнæй
-
12 вроде
предлог с род. п. хуызæн, æнгæс, куыд, куыддæриддæр;передается также упод. п. на -аувроде меня – мæхуызæн, мæнау
-
13 дотянуться
совер. в разн. знач. баххæссын, сæххæссын; адаргъ уындотянуться до верхней полки – уæллаг тæрхæгмæ сæххæссын
кое-как время дотянулось до осени – куыддæр-мыддæртæй рæстæг фæззæгмæ аххæсти
-
14 засветиться
только небо засветилось, все шумно вдруг зашевелилось (Лермонтов) – куыддæр арв срухс и, афтæ бæстæ иуылдæр уынæримæ сызмæлыд
-
15 ни
частица усил. в отриц. предлож.1. (при повторении) нæдæр; нæни вперед, ни назад – нæдæр размæ, нæдæр фæстæмæ; нæ размæ, нæ фæстæмæ
ни жив ни мертв – нæ удæгас, нæ мард
он не произнес ни слова – иу ныхас дæр не скодта
3.: кто ни, кто бы ни, где ни, куда ни и т. п. -дæриддæр, фæндыкак бы ни было – куыддæриддæр уæд, куыд фæнды уæд
- ни-ни! -
16 сорваться
совер.2. (вырваться) аирвæзын, раирвæзын, хи атонынглупое слово просто сорвалось у меня с языка (Тургенев) – æдылы ныхас куыддæр ме 'взагæй аирвæзт
собака сорвалась с цепи – куыдз рæхысæй йæхи атыдта
3. (не удаться) нæ фæрæстмæ уын, фехæлын, фæсыкк уынего замысел сорвался – йæ фæнд фæсыкк ис
-
17 ступить
совер. акъахдзæф кæнын, бакъахдзæф кæнын, къах авæрын, къах бавæрынлишь только мы ступили за порог... – куыддæр къæсæрæй нæ къах бавæрдтам...
-
18 точь-в-точь
нареч. разг. куыддæриддæр, раст (афтæ), тæккæмальчик точь-в-точь отец – лæппу раст йæ фыд
См. также в других словарях:
куыддæр — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
куыддæртæ — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
куыддæртæй — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
куыддæриддæр — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
БАРАСТЫР — Мæрдты бæсты хицау. Уæлæуыл цыдæриддæр ис, уыимæ удæгас адæм дæр, уыдон сты Стыр Хуыцауы фæрцы. Чи амæлы, уыдон та бахауынц Мæрдты бæстæм, Барастыры дæлбармæ. Барастырмæ стыр бартæ ис. Цалынмæ адæймаг амæла, уæдмæ йын йæ бæстæм фæндаг нæй, куы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ГÆВЗ — Мæгуырдзинады, мæгуыргæнæг бардуаг. Ис ыл сæрмагонд аргъау. Хуынгæ дæр афтæ кæны «Гæвз». Дыууæ æфсымæры фæйнæ хъæуы цардысты, иу – хъæздыгæй, иннæ та – мæгуырæй. Иу хатт иу стыр бæрæгбоны мæгуыр æфсымæр хъæздыгмæ фæцыд æмæ йын загъта: «Ме фсымæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ÆХСÆРТÆГ — Æртæ Нартæй иуы – æхсарджын æмæ зонынджын мыггаг Æхсæртæггаты фыдæл, нарты хистæр Уæрхæджы фырт, Æхсары халдих фаззон, йæ кæстæр. Æхсар райгуырд фыццаг кæркуасæны, Æхсæртæг та – дыккаг кæркуасæны, Бонвæрноны скастмæ. Уæрхæг йæ лæппуты райгуырды… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АЛÆФ — Сохъхъыр уæйыг Æфсæроны хъал фырт. Нартæ Зилахары сарæзтой стыр симд, ахæм симд, æмæ зæхх сæ быны рызти. Симды Нарты гуыппырсартæй иу дæр нæ уыди, – нæдæр Уырызмæг, нæдæр Сослан, нæдæр Батрадз. Алæф сæм хохæй бынмæ касти æмæ загъта: «Цон, æмæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АРВАЙДÆН — Кадджыты, таурæгъты æмæ аргъæутты æвæджиауы айдæн (кæсæн), куы дзы кæсай, уæд, дæм, Дун дунейы, ома, зæххы уæлцъарыл, арвы тыгъдады æмæ дæлзæххы фарастгай фæлтæры цыдæриддæр ис æмæ архайд цæуы, уый чи равдиса, ахæм Арвайдæн ис Нарты Сатанамæ, æмæ … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АЦЫРУХС — Хуры чызг. Авд уæйыджы хъан. Нæрæмон Сосланы æртыккаг æмæ фæстаг ус. Авд уæйыджы йын æрхæссын кодтой Мæрдты бæстæйы Дзæнæты бæлас – Аза бæласы сыфтæ ирæды иу хæсæн. Кадæг «Сослан Мæрдты бæсты» йыл фембæлы цуан кæнгæйæ, Уырызмæг ын саг кæм… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БИБЫЦ — Тары кæстæр фырт. Тыхгæнæг ын тых нæ ары, йæ амарынæн фæрæз нæй. Уымæн æмæ йæ тых, йæ ныфс, йæ уд кæм сты, уый ничи зоны. Сослан йæ амарынæн (кадæг «Сослан æмæ Тары фырттæ») сайдæй, æз Сосланы фыййау дæн, зæгъгæ, цынæ фæлтæрæнтæ фæкодта, фæлæ йын … Словарь по этнографии и мифологии осетин
