-
1 είμην
ἕννυμιves-plup ind pass 1st sgἕζομαιseat oneself: plup ind mp 1st sgἵημιJa-c-io: aor ind mid 1st sgἵημιJa-c-io: plup ind mp 1st sg -
2 εἵμην
ἕννυμιves-plup ind pass 1st sgἕζομαιseat oneself: plup ind mp 1st sgἵημιJa-c-io: aor ind mid 1st sgἵημιJa-c-io: plup ind mp 1st sg -
3 ιημι
(у Hom. преимущ. ῐ, атт. преимущ. ῑ)(impf. ἵην и ἵειν, conjct. ἱῶ, opt. ἱείην, fut. ἥσω, aor. ἧκα, aor. conjct. ὧ, aor. opt. εἵην, pf. εἷκα, ppf. εἵκειν, inf. praes. ἱέναι, inf. aor. 2 εἷναι, imper. praes. ἵει, imper. aor. 2 ἕς, part. praes. ἱείς, part. aor. 2 εἵς; med.: praes. ἵεμαι, impf. ἱέμην, aor. 2 εἵμην, praes. conjct. ἱῶμαι, aor. 2 conjct. ὧμαι, praes. opt. ἱείμην, aor. 2 opt. εἵμην, pf. med.-pass. εἷμαι, ppf. med.-pass. εἵμην, part. praes. ἱέμενος, part. aor. 2 ἕμενος, imper. praes. ἵεσο, imper. aor. 2 οὗ, inf. praes. ἵεσθαι, inf. aor. ἕσθαι; pass.: aor. 1 εἵθην - эп. ἕθην, fut. 1 ἑθήσομαι, adj. verb. ἑτός)
1) слать, посылать, отправлять(ἴκμενον οὖρόν τινι, τινὴ ἄγγελόν τινα Hom.)
δεξιὸν ἐρωδιὸν εἷναί τινι Hom. — послать кому-л. цаплю с правой стороны, т.е. благоприятное знамение2) двигать, направлятьἱ. φυγῇ ἵππων πόδα Eur. — погнать лошадей вскачь
3) погонять, т.е. ехать(ἐπὴ Κυκλώπων θυμέλας = εἰς Μυκήνας Eur.)
4) (тж. ἵ. φέρεσθαι Hom.) бросать, сбрасывать, низвергать, сталкивать(τινὰ εἰς Τάρταρον Aesch.; τινὰ ἀπ΄ ἄκρας πλακός Soph.; πέτρας ἄπο Eur.)
τὸν Ἀχιλεὺς ποταμόνδε ἧκε φέρεσθαι Hom. — его (убитого Полидора) Ахилл столкнул в реку;ἧκα ἐγὼ πόδας καὴ χεῖρε φέρεσθαι Hom. — я бросился (вниз), раскинув руки и ноги;οἱ πολέμιοι ἧκαν ἑαυτοὺς κατὰ τῆς χιόνος εἰς τέν νάπην Xen. — противники бросились (вниз) по снегу в долину5) пускать, метать, кидать(λᾶαν, ὀϊστόν Hom.; βέλεα ἐπί τινι Hes.; δόρυ Eur.; κομήτην ἰόν Soph.)
ἱ. τῇ ἀξίνῃ Xen. — пускать топором (в кого-л.);συνάραξε νήϊα δοῦρα τόσσον γὰρ ἵησιν Hom. — (Киклоп) разбил бы доски (нашего) корабля:— настолько далеко он бросает (камни)6) метать копья, пускать стрелы, стрелять(ἐπὴ σκοπόν, v. l. ἐπὴ στόχον Xen.)
ἥσω καὴ ἐγώ Hom. — метну копье и я;ἱ. τινός Soph. — стрелять в кого-л.7) med. (тж. ἵεσθαι θυμῷ Hom.) стремиться, жаждать(βαλεῖν τινα Hom.)
ἱέμενος πόλιος Hom. — рвущийся в город;ἱέμενος νίκης Hom. — жаждущий победы;ἱέμενος νόστοιο Hom. — жаждущий возвращения домой8) med. устремляться, спешить(οἴκαδε Hom.; εἰς ὄρεα Eur.; ἐπὴ τὸν βαλόντα Arst.)
9) спускать, т.е. привешиватьἱ. κόμας Hom. — зачесывать вниз или распускать волосы;
ἐθείρας ἱ. ἀμφὴ λόφον Hom. — окружить гребень шлема спускающейся гривой, т.е. приделать к шлему ниспадающий султан;ἔκ τινος ἄκμονας δύω ἱ. Hom. — привязать к чему-л. две наковальни10) привязывать, впрягать(ἵππον ἐν παρηορίῃσιν Hom.)
11) издавать, испускать(ὄπα κάλλιμον Hom.; φωνήν Aesch., Plut.; διαπρύσιον κέλαδον Eur.; ἄλλα μέλη, sc. τῶν χοροῶν Plat.)
12) произносить(ἔπεα Hom.; ἔπος δυσθρήνητον Soph.)
13) говоритьἙλλάδα γλῶσσαν ἱ. Her. — говорить на греческом языке;
πᾶσαν γλῶσσαν ἱ. Soph. — кричать во все горло;τὸ τᾶς εὐφήμου στόμα φροντίδος ἱ. Soph. — говорить устами благоговейной мысли, т.е. безмолвно молиться14) лить, изливать: , ὃι; ὕδωρ ἐπὴ γαῖαν ἵησιν Hom. ( река) Аксий, который несет свои воды по (фракийской) земле15) изливаться, струиться, течьἘνιπεύς, ὃς πολὺ κάλλιστος ποταμῶν ἐπὴ γαῖαν ἵησιν Hom. — Энипей, прекраснейшая из рек, текущих на земле;
ἵει νᾶμα πυρός Eur. — течет огненный поток16) испускать, выбрасывать, изрыгать, извергать(διὰ στόμα λιγνὺν μέλαιναν Aesch.)
17) лить, проливать, ронять(δάκρυον χαμᾶζε Hom.)
18) выпускать (из рук), ронять -
4 ἵημι
A v.l. ἵεις S.El. 596, Castorio 2), ἵησι, [ per.] 3pl. ἱᾶσι, [dialect] Ion. and [dialect] Ep. ἱεῖσι; imper.ἵει Il.21.338
, E.El. 593 (lyr.); subj. ἱῶ; opt. ἱείην (also ἀφ-ίοιμι, X.HG6.4.3); inf. ἱέναι; part. ἱείς:—thematic forms of the [tense] pres. (as if from [full] ἱέω) are also found, esp. in compds., cf. μεθίημι, σύνιημι: also, as if from [full] ἵω, [ per.] 3sg. [tense] pres.ἵει A.R.4.634
, imper.ξύν-ιε Thgn.1240b
codd.: [tense] impf. [ per.] 3sg.ἵει Il.1.479
, [dialect] Dor. (Abu Simbel, vi B.C.); [ per.] 3pl. ,ἵεν Il.12.33
, ξύν-ιεν (v.l. -ιον) 1.273; also [ per.] 2sg. ; [dialect] Ion. [tense] impf. ἵεσκε ([etym.] ἀν-) Hes.Th. 157: [tense] fut.ἥσω Il.17.515
, etc.: [tense] aor. 1 ind.ἧκα Il.5.125
, etc., [dialect] Ep.ἕηκα 1.48
(mostly in compds.); [ per.] 3sg. subj.ᾗσι 15.359
; [ per.] 3sg. opt.εἵη 3.221
; inf. , [dialect] Ep.ἐξ-έμεναι Od.11.531
: [tense] pf. εἷκα, only in compds. ([etym.] ἀφ-, καθ-, παρ-, συν-), also ἕωκα ([etym.] ἀφ-) PCair.Zen.502.4 (iii B.C.), Hdn.Gr.2.236:—[voice] Med., [tense] pres.ἵεμαι Od.2.327
, etc.; also [ per.] 3pl.προ-ίονται PCair.Zen.151.4
(iii B.C.): [tense] impf. , etc.: [tense] fut. ἥσομαι ([etym.] μετ-) Hdt.5.35, ([etym.] προ-) D.1.12, ([etym.] ἐξαν-) E.Andr. 718: [tense] aor. 1 ἡκάμην (only in compds. προς-, προ-): [tense] aor. 2 εἵμην, [dialect] Ep. and [dialect] Ion. ἕμην, of which we find εἷτο ([etym.] ἐφ-) S.Ph. 619, ([etym.] ἀφ-) X.Hier.7.11, ἕτο ([etym.] συν-) Od.4.76, ἕντο ([etym.] ἐξ-) Il.9.92, etc.; imper. ἕο ([etym.] ἐξ-) Hdt.5.39, οὗ ([etym.] ἀφ-) S.OT 1521; subj. ὧμαι ([etym.] συν-) Il.13.381; opt. εἵμην ([etym.] ἀφ-) Ar.Av. 628, or οἵμην ([etym.] προ-) Pl.Grg. 520c; inf. ἕσθαι ([etym.] προς-) Ar.V. 742; part. ἕμενος ([etym.] προ-) Th.6.78, Isoc.4.164, etc.:— [voice] Pass., [tense] fut. ἑθήσομαι ([etym.] ἀν-) Th.8.63: [tense] aor. εἵθην (only in compds. ἀφ-, καθ-, παρ-): [tense] pf. εἷμαι (only in compds.); also ἕωμαι in compds. ἀν-, ἀφ-, ἐφ- (q.v.): [tense] plpf. εἵμην (only in compds.).—Of the [voice] Pass. and [voice] Med. Hom. has only [tense] pres., [tense] impf., and [ per.] 3pl. [tense] aor. 2 [voice] Med. ἕντο.—For varieties peculiar to special compds., v. ἀν-, ἀφ-, ὑφ-ίημι. (Perh. cogn. with Lat. Ja-c-io or with Lat. sēmen:—[voice] Med. ἵεμαι prob. from ϝῑ-, cf.εἴσομαι 11
, Skt. véti (pl. vyánti) 'press forward, desire', Lat. vīs ([ per.] 2sg.), invitus.) [[pron. full] ῐ generally in Hom. and [dialect] Ep., [pron. full] ῑ in [dialect] Att.; sts. [pron. full] ῑ in Hom.,ἵει Il.16.152
, etc.;ἱεῖσαι Od.12.192
; also in inf. ἱέμεν, ἱέμεναι, part. ἱέμενος, etc.,ξυν-ῑετε Archil.50
: [pron. full] ῐ sts. in Trag., ῐησι A.Th. 309 (lyr.), ῐέντα ib. 493, ῐείς, ῐεῖσα, E.IT 298, IA 1101, Hec. 338; ; in Com., συνῐημι Ar.Av. 946 (s. v.l.), Strato Com.1.3: with variation of quantity, πλεῖστον οὖλον ἵει [pron. full] [ῐ], i)/oulon i(/ei [i ¯ ] Carm.Pop. 1.]:—release, let go,ἧκα.. πόδας καὶ χεῖρε φέρεσθαι Od.12.442
; ἧκε φέρεσθαι let him float off, Il.21.120; let fall, κὰδ δὲ κάρητος ἧκε κόμας made his locks flow down from his head, Od.6.231; [ἐθείρας] ἵει λόφον ἀμφί Il.19.383
; ἐκ δὲ ποδοῖιν ἄκμονας ἧκα δύω I let two anvils hang from his two legs, 15.19;ἐκ δ' ἄρα χειρὸς φάσγανον ἧκε χαμᾶζε Od.22.84
, cf. Il.12.205; ; ἧκαν ἑαυτούς let themselves go, X.An.4.5.18;ἵεσαν φυγῇ πόδα E.Rh. 798
.2 of sounds, utter,ὄπα Il.3.152
, Od.12.192;ἔπεα Il.3.221
;γλῶσσαν Hdt. 1.57
; Ἑλλάδα γλῶσσαν ἱ. to speak Greek, Id.9.16; Δωρίδα, Ἀττικὴν γλῶσσαν, Th.3.112, Sol.36.10;φωνὴν Παρνησίδα A.Ch. 563
;δύσθροα βάγματα Id.Pers. 636
(lyr.);ἐκ στηθέων ἄλγος Id.Th. 865
(lyr.);μέγαν κωκυτόν S.Aj. 851
, etc.; but πᾶσαν γλῶσσαν ἱ. to let loose every kind of speech, Id.El. 596; πᾶσαν ([etym.] τὸ λεγόμενον)φωνὴν ἱέντα Pl.Lg. 890d
; τὸ τᾶς εὐφάμου στόμα φροντίδος ἱέντες, i.e. speaking not in words, but in silent thought, S.OC 133 (lyr.); ἧκε abs. (sc. φωνήν), Plu.2.973e; of instruments,ἄλλα μέλη τῶν χορδῶν ἱεισῶν Pl.Lg. 812d
.3 throw, hurl, λᾶαν, βέλος, δόρυ, Od.9.538, Il.4.498, E.Rh. 63; ἱέναι (sc. τινά)πέτρας ἄπο E.HF 320
, cf. S.Tr. 273: c. gen. pers., to throw or shoot at one,ὀϊστόν τινος Il.13.650
;ἐπ' ἀλλήλοις ἵεσαν βέλεα Hes.Th. 684
: metaph.,ἐκ μαλθακᾶς φρενὸς ὀϊστοὺς ἱέντες Pi.O.2.90
.b abs., throw, shoot,τόσσον γὰρ ἵησιν Od.9.499
, cf.8.203, Il.17.515, Pl.Tht. 194a, etc.;ἄνω ἱέντες X.An.3.4.17
;δίσκοισιν τέρποντο.. ἱέντες Il.2.774
, al.: c. gen. objecti, τῶν μεγάλων ψυχῶν ἱείς shooting at great spirits, S.Aj. 154; ἐπὶ στόχον ( στοίχων codd.) at a mark, X. Ages.1.25: c. dat. instr.,ἵησι τῇ ἀξίνῃ Id.An.1.5.12
.4 of water, let flow, spout forth,ῥόον Il.12.25
; [Ἀξιὸς] ὕδωρ ἐπὶ γαῖαν ἵησι 21.158
; : abs., [ποταμὸς] ἐπὶ γαῖαν ἵησιν the river pours over the land, Od.11.239; [κρήνη] ἵησι 7.130
; of tears,δάκρυον ἧκε χαμᾶζε 16.191
; of fire or smoke,ἵει νᾶμα παμφάγου πυρός E.Med. 1187
; .5 send, of living beings, τίς γάρ σε θεῶν ἐμοὶ ἄγγελον ἧκε; Il.18.182;Αἰνείαν.. ἐξ ἀδύτοιο ἧκε 5.513
; of omens or portents,τοῖσι δὲ δεξιὸν ἧκεν ἐρῳδιόν 10.274
;ἔλαφον.. εἰς ὁδὸν αὐτὴν ἧκεν Od. 10.159
;τέρας 21.415
; generally of things,ἴκμενον οὖρόν τινι Il.1.479
, etc.II [voice] Med., speed oneself, hasten, freq.in part. with Advs.,πρόσω ἵεσθε Il.12.274
;ἐνθένδ' ἱέμην Ar.Eq. 625
; ἱ. Τροίηνδε, Ἔρεβόσδε, Od.19.187, 20.356: with Preps.,ἵεσθαι κατὰ τὴν φωνήν Hdt. 2.70
;πρός τινα Id.9.78
;δρόμῳ ἵεσθαι ἐς τοὺς βαρβάρους Id.6.112
; ; (lyr.);εἰς Κολωνόν Pherecr.134
; ἵ. ἐπί τινα spring upon, of the lion, Arist.HA 629b24: abs.,ἰδόντες ἱέμεσθα S.Ant. 432
; ἱέμενος ῥεῖ rushing, Pl.Cra. 420a, etc.2 metaph., to be eager, desire to do a thing, c. inf.,ἵετο γὰρ βαλέειν Il.16.383
;βαλέειν δέ ἑ ἵετο θυμός 8.301
;ἵετο θυμῷ τείσασθαι.. 2.589
: c. gen., to be set upon, long for a thing, in part., ἱέμενοι πόλιος, νίκης, 11.168, 23.371;νόστοιο Od.15.69
; (lyr.); ἱέμενος ποταμοῖο ῥοάων setting thyself toward, Od.10.529: abs. in part., ἱέμενός περ eager though he was, 1.6, etc. -
5 ἵημι
Grammatical information: v.Meaning: `send (away), let go, throw, hurl etc.'; details on the inflexion in Schwyzer 686f., 741, 770, 775.Other forms: Aor. ἕηκα, ἦκα, inf. ἕμεναι, εἷναι, med. εἵμην ( ἡκάμην), inf. ἕσθαι, pass. εἵθην, ἑθῆναι, fut. ἥσω (Il.); perf. med. εἷμαι, act. εἷκα (Att.), ἕωκα (hell.),Compounds: Mostly, in some forms exclusively, with prefix in several meanings, ἀν-, ἀφ-, ἐφ-, καθ-, προ-, συν-, ὑφ- etc.,Derivatives: Many derivv., almost only from the prefixed forms: 1. ἧμα `throwing, throw (of a javelin)' (Ψ 891; Porzig Satzinhalte 267), ἥμων `throwing (a javelin)' (Ψ 886); κάθημα, hell. - εμα (Schwyzer 523) `collar' (Antiph., LXX); μεθήμων `negligent' with - μοσύνη (Hom.), συνήμων `companion' (A. R.) with - μοσύνη `treaty, companionship' (Il.). 2. ἑσμός `swarm (of bees)' s. v. 3. ἄν-, ἄφ-, ἔξ-, ἔφ-, κάθ-εσις etc. (IA; ἕσις only Pl. Kra. 411d, 420a as artificial formation, EM 469, 49) with ἀφέσιμος a. o. (Arist.). 4. ἐννεσίαι `advice' (Il.), ἐξεσίη `sending out' (Hom.), ἀνεσία `leaving off' (Cratin.); on the formation s. ἐννεσίαι. 5. ἐνετή `clasp, needle' (Il.). 6. ἐν-, ἀφ-, καθ-ετήρ (Hp., hell.) with - ετήριος etc.; καθετηρίζω, - ισμός (medic.). 7. ἐφέται, ἐφετμή s. v.; ἀφέτης `sender, slinger' (Plb.). 8. συνετός `sensible' (Pi., Ion. Att., beside σύνεσις `reasonableness'), ἄν-, ἄφ-, κάθ-ετος etc.; ἀν-, προ-ετικός (: ἄν-, πρό-εσις; X., Arist., hell.).Etymology: The relation ἔθηκα: fēcī: ἕηκα: iēcī points to a genetic connection of the two last forms. One derived ἵημι, ἕηκα, pl. ἕεμεν from IE sē(i)-, but connection with i̯ē-k- was also considered (Bartholomae KZ 27, 355; Petersen Lang. 7, 125ff., Schwyzer 741). Connection only with iaciō is argued by Osthoff Etym. parerga 1, 197f., Hirt IF 12, 229, Hofmann s. iaciō and 1. serō, Ernout-Meillet, Bq. (Only for serō Persson Beitr. 1, 358ff., Fraenkel REIE 2, 46ff. The root * seh₁- however always means `sow' (in spite of Arm. himn `basis').Page in Frisk: 1,714-715Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > ἵημι
См. также в других словарях:
εἵμην — ἕννυμι ves plup ind pass 1st sg ἕζομαι seat oneself plup ind mp 1st sg ἵημι Ja c io aor ind mid 1st sg ἵημι Ja c io plup ind mp 1st sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
