-
1 vergangenes Jahr
-
2 vergangenes Jahr
-
3 vergangenes Jahr
nlast year -
4 nächstes/vergangenes Jahr
el año próximo/pasado -
5 aniya > duleke aniya
vergangenes Jahr (T). -
6 aniya > nenehe aniya
vergangenes Jahr (T). -
7 instans
īnstāns, antis, PAdi. (v. insto), I) = ενεστώς, was eingetreten ist, gegenwärtig, tempus (Ggstz. tempus praeteritum u. tempus consequens), Cornif. rhet. u. Quint. – subst., īnstāns, antis, n., im Augenblick Eintretendes, unmittelbar Bevorstehendes, Gegenwärtiges (Ggstz. futurum), Cic.: u. so Plur. īnstantia, ium, n. (Ggstz. praeterita, futura, vetusta [längst Vergangenes], recentia [eben Vergangenes]), Cic. u.a.; vgl. Nipperd. Tac. ann. 4, 69. – II) drängend, drohend, bestürmend, dringend, zudringlich, angelegentlich, in exprobrando et coarguendo acer atque instans (gestus), Quint. 11, 3, 92: gestus instantior, Quint.: species instantior, Tac.: petitor instantissimus et molestissimus, Augustin. epist. 130, 15: instantior cura, Tac.
-
8 recens
recēns, entis, frisch, neu, jung (Ggstz. vetus), I) Adi.: A) eig., der Zeitdauer nach: α) absol.: caespes, Caes.: lac, Ov.: aqua, Ov.: catulus, frisch geworfenes, Varro: odium, Liv.: declinationes priscae, iuniores, recentes, Varro LL.: Cato, der jüngere (dem Zeitalter nach), Sen.: his recentibus viris, neuere, die vor kurzem gelebt haben u. noch leben, Cic.: so auch Graeci recentiores, Cic.; u. subst. recentiores, die Neueren (v. Schriftstellern), Cic. u. Plin.: memoria (Zeiten) recentior, Cic.: epistula recentissima, Cic.: dah. recenti re, Plaut. u. Cic. od. recenti negotio, Cic., od. in recenti, ICt., auf frischer Tat, sogleich: hanc ipsam recentem novam (rem) devoravit, das Neue, das ihm erst kürzlich zugefallen, Cic. – neutr. pl. subst., in his ipsis vetusta (längst Vergangenes), recentia (eben Vergangenes), Cic. part. or. 37. – β) m. ab u. Abl., frisch von oder nach = unmittelbar von oder nach, sogleich-, bald nach, pullus recens a partu, Varro: recens a vulnere Dido, die frisch verwundete, Verg.: qui recens ab illorum aetate fuit, Cic.: viri a dis recentes, unmittelbar von den Göttern abstammend, Sen.: Hannibalem recentem ab excidio Sagunti Iberum transire, Liv.: haec vox est, a qua recens sum, die ich noch frisch im Gedächtnis habe, Sen. – γ) m. ex u. Abl., unmittelbar-, eben erst aus, cum e provincia recens esset, Cic. I. Verr. 5. – δ) m. in u. Abl.: r. in dolore, noch frisch im Schmerz, Tac.: recentior in dolore, Cornif. rhet.: quaedam (verba) in usu perquam recentia, Quint. – ε) m. bl. Abl.: recens dolore et irā, eben noch von Schmerz u. Zorn bewegt, Tac. – recens victoriā, sogleich nach dem S., Tac.: ebenso recens praeturā, Tac. – tepidā recens caede locus, noch frisch rauchend vom Morde, Verg. – mit Abl. der Städten. zur Ang. woher? Regini quidam eo venerunt, Romā sane recentes, unmittelbar von Rom aus, Cic. ad Att. 16, 7, 1. – B) übtr., den Kräften nach frisch, kräftig, rüstig (Ggstz. defatigatus, fessus, defessus), v. Soldaten, Caes., Liv. u.a.: verb. integri et recentes, recentes atque integri, Caes. – von Pferden, Liv. u. Ov. – v. Lebl., animus (consulis), Liv.: clamor, lebhaftes, Plin. pan. – recentioribus viribus, Auct. b. Afr. – / Abl. Sing. gew. recenti. bei Dichtern zuw. recente, wie Ov. fast. 4, 346. – Genet. Plur. gew. recentium, bei Dichtern bisw. recentum, wie Hor. carm. 1, 10, 2. Sil. 15, 601. – II) Adv., frisch, d.i. eben erst, nur, neuerdings, jüngst, unlängst, quod recens audivimus, Cornif. rhet.: puer recens natus, Plaut.: Octavius recens natus, Suet. (Plur. subst. recens nati, Neugeborene, Gell. u. Lact.): corpora nova et recens nata, Lact.: animalia recens edita, Lact.: sole r. orto, Verg.: coria r. detracta, Sall. fr.: r. ad Regillum lacum accepta clades, Liv.: r. acceptum vulnus, Tac.: Roma r. condita, Sen.: r. domiti Isauri, Sall. fr. Vgl. recenter. – Superl. recentissime, Plin. 18, 192 u. Iustin. 30, 4, 8.
-
9 vetustus
vetustus, a, um (vetus), durch langes Bestehen (Liegen usw.) alt, von dem, was ungeachtet seiner langen Dauer noch fortbesteht (wobei zu bemerken, daß der Compar. u. Superl. auch für die ungewöhnlicheren Grade von vetus stehen), I) im allg.: a) übh.: vinum, alter, abgelagerter, Plaut.: oppidum, Hor.: hospitium, seit lange bestehend und unterhalten (hingegen vetus hosp., seit lange gestiftet), Cic.: morbus, eine chronische, Cels.: ulcera vetusta, vetustiora, Cels.: vetustiores scriptores, Liv.: vetustissima disciplina, Liv.: vetustissimi auctores, die Altklassiker, Vorklassiker, Quint.: dass. bl. vetustissimi, Prisc. 8, 85. – neutr. plur. subst., vetusta (längst Vergangenes), Ggstz. recentia (eben Vergangenes), Cic. part. or. 37. – b) alt den Jahren nach, v. Pers., vetustissimus ex censoribus, Liv.: vetustissimus liberorum eius, Tac.: Vibidia, virginum Vestalium vetustissima, Tac. – v. Lebl., (semen)... nec anniculo vetustius, Plin. 21, 124. – II) insbes., alt = altertümlich, vetustior et horridior ille, von Lälius als Redner, Cic. Brut. 83.
-
10 heraufbeschwören
v/t (unreg., trennb., hat)2. (Vergangenes) evoke, recall, conjure up* * *to conjure up* * *he|rauf|be|schwö|ren ptp heraufbeschworenvt sep1) (= wachrufen) Erinnerung, Vergangenheit to evoke2) (= herbeiführen) Unglück, Streit, Krise to cause, to give rise to* * *(to seem to be deliberately risking (disaster etc).) court* * *he·rauf|be·schwö·ren *1. (wachrufen)▪ etw [in jdm] \heraufbeschwören to evoke [or stir up] sth [in sb]▪ etw \heraufbeschwören to cause [or give rise to] sth* * *transitives Verb1) (verursachen) cause, bring about <disaster, war, crisis>; cause, provoke <dispute, argument>; give rise to < criticism>* * *heraufbeschwören v/t (irr, trennb, hat)1. (verursachen) bring on, provoke;wir wollen es nicht heraufbeschwören let’s not tempt fate2. (Vergangenes) evoke, recall, conjure up* * *transitives Verb1) (verursachen) cause, bring about <disaster, war, crisis>; cause, provoke <dispute, argument>; give rise to < criticism>2) (erinnern) evoke <memories etc.>* * *v.to conjure up v. -
11 hineindenken
v/refl (unreg., trennb., hat -ge-): sich hineindenken in (+ Akk) in jemanden: put o.s. in s.o.’s place ( oder position); in ein Problem etc.: think one’s way into; in Zeit, Umgebung etc.: imagine one is in; in Vergangenes: think back to* * *hi|nein|den|kenvr sepsich in jdn hinéíndenken — to put oneself in sb's position
* * *hi·nein|den·ken▪ sich akk in jdn \hineindenken to put oneself in sb's position, to try to understand sb/sb's position* * *sich in jemanden/in jemandes Lage hineindenken — put oneself in somebody's position
* * *hineindenken v/r (irr, trennb, hat -ge-):sich hineindenken in (+akk) in jemanden: put o.s. in sb’s place ( oder position); in ein Problem etc: think one’s way into; in Zeit, Umgebung etc: imagine one is in; in Vergangenes: think back to* * *sich in jemanden/in jemandes Lage hineindenken — put oneself in somebody's position
* * *v.to try to understand expr. -
12 come back
intransitive verb1) (return) zurückkommen; [Gedächtnis, Vergangenes:] wiederkehrenit will come back [to me] — es wird mir wieder einfallen
3)come back [into fashion] — wiederkommen; wieder in Mode kommen
4) (retort)* * *vi1. (return) zurückkommen\come back back and visit us, won't you? kommen Sie doch mal wieder bei uns vorbei!the rain is coming back again es regnet schon wiederand now to \come back back to your question... um auf Ihre Frage zurückzukommen...to \come back back to a question/topic auf eine Frage/ein Thema zurückkommento \come back back from war aus dem Krieg zurückkehren▪ to \come back back to sb zu jdm zurückkehrenflared trousers have \come back back Schlaghosen sind wieder in▪ to \come back back at sb with sth jdm etw entgegnento \come back back at sb with a vengeance es jdm [so richtig] heimzahlen* * *vi1) (= return) zurückkommen; (= drive back) zurückfahrento come back to what I was saying — um noch einmal auf das zurückzukommen, was ich vorhin gesagt habe
will his memory ever come back? — wird er je das Gedächtnis wiedererlangen?
2)(= return to one's memory)
his name is coming back to me — langsam erinnere ich mich wieder an seinen Namenah yes, it's all coming back — ach ja, jetzt fällt mir alles wieder ein
your German will very quickly come back — du wirst ganz schnell wieder ins Deutsche reinkommen (inf)
3) (= become popular again) wieder in Mode kommen4)(= make a comeback)
they thought Sinatra would never come back — man glaubte, Sinatra würde niemals ein Comeback machenthey came back into the game with a superb goal — sie fanden mit einem wunderbaren Tor ins Spielgeschehen zurück
5) (= reply) reagieren* * *come back v/i1. a) zurückkommen, wiederkehren:come back to sth auf eine Sache zurückkommen;come back to form SPORT wieder in Form kommenc) wieder eingeführt werden2. ein Comeback feiern3. wieder einfallen ( to sb jemandem)4. (schlagfertig) antworten:she came back at him with an angry remark sie entgegnete ihm mit einer wütenden Bemerkung* * *intransitive verb1) (return) zurückkommen; [Gedächtnis, Vergangenes:] wiederkehrenit will come back [to me] — es wird mir wieder einfallen
3)come back [into fashion] — wiederkommen; wieder in Mode kommen
4) (retort)* * *p.p.zurück gekommen p.p. p.p.zurückgekommen (alt.Rechtschreibung) p.p. v.weiterkommen v.wiederkehren v. -
13 missen
v/t (auskommen ohne) do without; das möchte ich nicht missen I wouldn’t like to do ( oder be) without it; (Erlebnis etc.) I wouldn’t like to miss out on it; (Vergangenes) I wouldn’t like to have done ( oder been) without it; (Erlebnis etc.) I wouldn’t like to have missed out on it* * *mịs|sen ['mɪsn]vt (geh)to go or do without; Erfahrung to missdas möchte ich nicht missen — I wouldn't do without it/miss it( for the world)
ich möchte meine Kinder nicht missen — I could not do without my children
* * *mis·sen[ˈmɪsn̩]vt* * *jemanden/etwas nicht missen mögen — not want to be without somebody/something
* * *missen v/t (auskommen ohne) do without;das möchte ich nicht missen I wouldn’t like to do ( oder be) without it; (Erlebnis etc) I wouldn’t like to miss out on it; (Vergangenes) I wouldn’t like to have done ( oder been) without it; (Erlebnis etc) I wouldn’t like to have missed out on it* * *jemanden/etwas nicht missen mögen — not want to be without somebody/something
* * *v.to miss v. -
14 rühren
I v/t2. (bewegen) move; Finger 2, Trommel3. fig., innerlich: touch; (ergreifen) move; das rührte ihn wenig it left him cold, he was unmoved (by it); ich dachte, mich rührt der Schlag I nearly fell over backwards; Donner, gerührt, rührendII v/i2. rühren an (+ Akk) touch; fig. (erwähnen) touch on; an diesen Punkt darf man bei ihm nicht rühren fig. you mustn’t mention that to him, it’s a sore point with him; lass uns nicht an Vergangenes rühren let’s not stir up the pastIII v/refl1. (sich bewegen) stir; auch Körperteil: move; er rührte sich nicht vom Fleck he didn’t budge; ich konnte mich nicht mehr rühren I could no longer move; rührt euch! MIL. at ease!2. fig. (tätig werden) do something; er rührt sich nicht (lässt andere arbeiten) he doesn’t lift a finger; nebenan rührt sich gar nichts it’s very quiet next door; du musst dich schon rühren (etwas unternehmen) it’s up to you to make a move; (beeilen) you’d better get a move on; dreimal haben wir es schon beantragt, aber da rührt sich nichts we have applied three times, but nothing ever happens3. fig. (sich bemerkbar machen) Person: say something; Gefühl: stir; wenn du was willst, musst du dich rühren if you want anything, you must say so ( oder let me etc. know); alle haben geantwortet, nur Jan rührt sich nicht everybody else has replied, Jan’s the only one who hasn’t given any sign of life* * *das Rührenstir* * *Rüh|rennt -s, no plstirringein menschliches Rǘhren (verspüren) — (to feel) a stirring of human pity; (hum) (to have to answer) a or the call of nature (hum)
* * *(to cause (a liquid etc) to be mixed especially by the constant circular movement of a spoon etc, in order to mix it: He put sugar and milk into his tea and stirred it; She stirred the sugar into the mixture.) stir* * *Rüh·ren<-s>[ˈry:rən]* * *1.transitives Verb1) (umrühren) stir < sauce, dough, etc.>; (einrühren) stir <egg, powder, etc.> (an, in + Akk. into)2) (bewegen) move <limb, fingers, etc.>; s. auch Finger 2)3) (fig.) move; touch2.es rührte ihn überhaupt nicht, dass... — it didn't bother him at all that...
intransitives Verb1) (umrühren) stirin etwas (Dat.) rühren — stir something
2) (geh.): (herrühren)3.das rührt daher, dass... — that stems from the fact that...
reflexives Verb1) (sich bewegen) moveniemand rührte sich — nobody moved or stirred; (fig.): (unternahm etwas) nobody did anything
2) (Milit.)rührt euch! — at ease!
* * *A. v/t1. (umrühren) stir;Butter in die Soße rühren stir butter into the saucedas rührte ihn wenig it left him cold, he was unmoved (by it);B. v/i1. (umrühren) stir;unter Rühren anbraten stir-fry2.an diesen Punkt darf man bei ihm nicht rühren fig you mustn’t mention that to him, it’s a sore point with him;lass uns nicht an Vergangenes rühren let’s not stir up the past3.rühren von come from, stem from;das rührt daher, dass … that is due to the fact that …C. v/rer rührte sich nicht vom Fleck he didn’t budge;ich konnte mich nicht mehr rühren I could no longer move;rührt euch! MIL at ease!2. fig (tätig werden) do something;nebenan rührt sich gar nichts it’s very quiet next door;du musst dich schon rühren (etwas unternehmen) it’s up to you to make a move; (beeilen) you’d better get a move on;dreimal haben wir es schon beantragt, aber da rührt sich nichts we have applied three times, but nothing ever happenswenn du was willst, musst du dich rühren if you want anything, you must say so ( oder let me etc know);alle haben geantwortet, nur Jan rührt sich nicht everybody else has replied, Jan’s the only one who hasn’t given any sign of life* * *1.transitives Verb1) (umrühren) stir <sauce, dough, etc.>; (einrühren) stir <egg, powder, etc.> (an, in + Akk. into)3) (fig.) move; touch2.es rührte ihn überhaupt nicht, dass... — it didn't bother him at all that...
intransitives Verb1) (umrühren) stirin etwas (Dat.) rühren — stir something
2) (geh.): (herrühren)3.das rührt daher, dass... — that stems from the fact that...
reflexives Verb1) (sich bewegen) moveniemand rührte sich — nobody moved or stirred; (fig.): (unternahm etwas) nobody did anything
2) (Milit.)* * *adj.molten adj. v.to budge v.to melt v.to stir v.to touch v. -
15 instans
īnstāns, antis, PAdi. (v. insto), I) = ενεστώς, was eingetreten ist, gegenwärtig, tempus (Ggstz. tempus praeteritum u. tempus consequens), Cornif. rhet. u. Quint. – subst., īnstāns, antis, n., im Augenblick Eintretendes, unmittelbar Bevorstehendes, Gegenwärtiges (Ggstz. futurum), Cic.: u. so Plur. īnstantia, ium, n. (Ggstz. praeterita, futura, vetusta [längst Vergangenes], recentia [eben Vergangenes]), Cic. u.a.; vgl. Nipperd. Tac. ann. 4, 69. – II) drängend, drohend, bestürmend, dringend, zudringlich, angelegentlich, in exprobrando et coarguendo acer atque instans (gestus), Quint. 11, 3, 92: gestus instantior, Quint.: species instantior, Tac.: petitor instantissimus et molestissimus, Augustin. epist. 130, 15: instantior cura, Tac. -
16 recens
recēns, entis, frisch, neu, jung (Ggstz. vetus), I) Adi.: A) eig., der Zeitdauer nach: α) absol.: caespes, Caes.: lac, Ov.: aqua, Ov.: catulus, frisch geworfenes, Varro: odium, Liv.: declinationes priscae, iuniores, recentes, Varro LL.: Cato, der jüngere (dem Zeitalter nach), Sen.: his recentibus viris, neuere, die vor kurzem gelebt haben u. noch leben, Cic.: so auch Graeci recentiores, Cic.; u. subst. recentiores, die Neueren (v. Schriftstellern), Cic. u. Plin.: memoria (Zeiten) recentior, Cic.: epistula recentissima, Cic.: dah. recenti re, Plaut. u. Cic. od. recenti negotio, Cic., od. in recenti, ICt., auf frischer Tat, sogleich: hanc ipsam recentem novam (rem) devoravit, das Neue, das ihm erst kürzlich zugefallen, Cic. – neutr. pl. subst., in his ipsis vetusta (längst Vergangenes), recentia (eben Vergangenes), Cic. part. or. 37. – β) m. ab u. Abl., frisch von oder nach = unmittelbar von oder nach, sogleich-, bald nach, pullus recens a partu, Varro: recens a vulnere Dido, die frisch verwundete, Verg.: qui recens ab illorum aetate fuit, Cic.: viri a dis recentes, unmittelbar von den Göttern abstammend, Sen.: Hannibalem recentem ab excidio Sagunti Iberum transire, Liv.: haec vox est, a qua recens sum, die ich noch frisch im Gedächtnis habe, Sen. – γ) m. ex u. Abl., unmittelbar-, eben erst aus, cum e provincia recens esset, Cic. I. Verr. 5. – δ)————m. in u. Abl.: r. in dolore, noch frisch im Schmerz, Tac.: recentior in dolore, Cornif. rhet.: quaedam (verba) in usu perquam recentia, Quint. – ε) m. bl. Abl.: recens dolore et irā, eben noch von Schmerz u. Zorn bewegt, Tac. – recens victoriā, sogleich nach dem S., Tac.: ebenso recens praeturā, Tac. – tepidā recens caede locus, noch frisch rauchend vom Morde, Verg. – mit Abl. der Städten. zur Ang. woher? Regini quidam eo venerunt, Romā sane recentes, unmittelbar von Rom aus, Cic. ad Att. 16, 7, 1. – B) übtr., den Kräften nach frisch, kräftig, rüstig (Ggstz. defatigatus, fessus, defessus), v. Soldaten, Caes., Liv. u.a.: verb. integri et recentes, recentes atque integri, Caes. – von Pferden, Liv. u. Ov. – v. Lebl., animus (consulis), Liv.: clamor, lebhaftes, Plin. pan. – recentioribus viribus, Auct. b. Afr. – ⇒ Abl. Sing. gew. recenti. bei Dichtern zuw. recente, wie Ov. fast. 4, 346. – Genet. Plur. gew. recentium, bei Dichtern bisw. recentum, wie Hor. carm. 1, 10, 2. Sil. 15, 601. – II) Adv., frisch, d.i. eben erst, nur, neuerdings, jüngst, unlängst, quod recens audivimus, Cornif. rhet.: puer recens natus, Plaut.: Octavius recens natus, Suet. (Plur. subst. recens nati, Neugeborene, Gell. u. Lact.): corpora nova et recens nata, Lact.: animalia recens edita, Lact.: sole r. orto, Verg.: coria r. detracta, Sall. fr.: r. ad Regillum lacum accepta clades, Liv.: r. acceptum vulnus, Tac.: Roma r.————condita, Sen.: r. domiti Isauri, Sall. fr. Vgl. recenter. – Superl. recentissime, Plin. 18, 192 u. Iustin. 30, 4, 8. -
17 vetustus
vetustus, a, um (vetus), durch langes Bestehen (Liegen usw.) alt, von dem, was ungeachtet seiner langen Dauer noch fortbesteht (wobei zu bemerken, daß der Compar. u. Superl. auch für die ungewöhnlicheren Grade von vetus stehen), I) im allg.: a) übh.: vinum, alter, abgelagerter, Plaut.: oppidum, Hor.: hospitium, seit lange bestehend und unterhalten (hingegen vetus hosp., seit lange gestiftet), Cic.: morbus, eine chronische, Cels.: ulcera vetusta, vetustiora, Cels.: vetustiores scriptores, Liv.: vetustissima disciplina, Liv.: vetustissimi auctores, die Altklassiker, Vorklassiker, Quint.: dass. bl. vetustissimi, Prisc. 8, 85. – neutr. plur. subst., vetusta (längst Vergangenes), Ggstz. recentia (eben Vergangenes), Cic. part. or. 37. – b) alt den Jahren nach, v. Pers., vetustissimus ex censoribus, Liv.: vetustissimus liberorum eius, Tac.: Vibidia, virginum Vestalium vetustissima, Tac. – v. Lebl., (semen)... nec anniculo vetustius, Plin. 21, 124. – II) insbes., alt = altertümlich, vetustior et horridior ille, von Lälius als Redner, Cic. Brut. 83.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vetustus
-
18 anxius
anxius, a, um (angor), I) ängstlich (sowohl dauernd als augenblicklich, in letzterem Sinne am häufigsten), angstvoll, unruhig, besorgt vor Zukünftigem, voll peinlicher Unruhe, in peinlicher Unruhe (Spannung) lebend, zuw. auch unruhig, besorgt, bekümmert, verdrießlich, ärgerlich über schon Eingetretenes od. Vergangenes (s. Fabri zu Sall. Iug. 65, 3 u. zu Liv. 21, 1, 5), pavidus semper atque anxius, Suet.: anx. senes, Cic.: mens, Suet. u. Amm.: mentes, Hor.: in pace anxii, Tac.: anxium habere alqm, jmd. in Angst jagen, ängstigen (v. einem Umstand), Auct. b. Afr. u. Tac.: v. Lebl., anx. iudicium, Tac. ann. 1, 80: deliberatio, Amm. 14, 6, 14. – m. näherer Ang. wo? anxius animo, Sall. u. Tac.: anxius animi, Sall. fr., od. mentis, Auct. consol. ad Liv. – mit Ang. in betreff wessen? durch erga m. Akk., anxii erga Seianum, wegen S., Tac. ann. 4, 74. – m. Ang. wegen wessen? α) m. Abl., irā et metu, Sall.: gloriā eius, Liv.: curis, Liv.: Ov.: desiderio filii, Liv.: inopiā, Liv.: eā re, Suet.: tantis malis, Curt.: amoribus, Sen.; vgl. Mützell Curt. 3, 2 (6), 2. – β) m. Genet., futuri, Sen.: furti, Ov.: nepotum securitatis, Plin.: sui, Tac. – γ) m. Acc., suam iam vicem (für ihre Person) magis anxii quam eius, cui etc., Liv. 8, 35, 1: id ego non mediocriter anxius eram, Fronto ad M. Caes. 3, 13. p. 51, 18 N. – δ) m. de u. Abl., de fama ingenii, Quint. 11, 1, 50: de instantibus curis, Curt. 3, 3 (6), 2: de successore, Suet. Cal. 19, 3. – ε) m. ob u. Akk., ob crebras occursiones anxii, Dict. 2, 13: ob quae anxius, Dict. 6, 9. – ζ) m. pro u. Abl., pro mundi regno, Ov. met. 1, 182: pro eius salute, Plin. ep. 4, 21, 4. – η) m. circa u. Akk., nimis anxium esse circa verba et compositionem, Sen. ep. 115, 1. – θ) m. ad u. Akk., Lucan. 8, 592. – ι) m. ne u. Konj., Sall. Iug. 6, 3 u. 70, 5. Tac. ann. 2, 65: m. ne non u. Konj., Val. Max. 9, 3 in. – κ) m. indir. Fragesatz u. zwar mit an... an, Tac. ann. 14, 13: m. ne (enklit.)... an, Sall. Iug. 93, 1: m. quonam modo, Tac. ann. 11, 25: m. unde, *Hor. carm. 3, 5, 37: m. quid, Amm. 31, 4, 13. – II) meton.: Angst erweckend, ängstigend, peinlich, peinigend, aegritudines, Cic.: curae, Liv.: timor, Verg.: amicitia, Tac.: accessus, Plin.: elegantia orationis neque morosa (pedantische) neque anxia, Gell.: nodosae et anxiae quaestiones, Macr.: res anxiae aut tortuosae, Gell.: neutr. pl. subst., pauca quaedam scrupulosa et anxia, Gell. praef. § 13.
-
19 recordor
recordor, ātus sum, ārī (re u. cor), I) etw. Vergangenes durch die Erinnerung sich im Geiste vergegenwärtigen, an etwas zurückdenken, einer Sache eingedenk sein (vgl. bes. Cic. Lig. 35, wo sich alle Synonyma nebeneinander finden), α) mit Genet.: flagitiorum suorum, Cic.: huius meriti in me, Cic. – β) m. Acc.: id. Plaut.: maiorum diligentiam, Cic.: communes belli casus, Caes.: externa lubentius in tali re quam domestica, Cic.: venerabiliter amissos, Auson.: si cum animis vestris longo intervallo recordari C. Staieni vitam et naturam volueritis, Cic.: si recte recordor viam, Apul. – γ) vulg. m. ad u. Akk., ergo iam ad illum citius recordari debemus, Commodian. apol. 780. – δ) m. folg. Acc. u. Infin., se eadem perpessos, Caes.: per annos quattuor et viginti primo Punico bello classibus certatum (esse), Liv.: hoc genus poenae saepe in improbos cives esse usurpatum, Cic.: u. (wie memini) mit Infin. Praes., Cic. or. 23: mit Acc. u. Infin., Liv. 9, 19, 12 u. Ov. met. 13. 705. – ε) m. folg. indir. Fragesatz, non recordor, unde cecīderim, sed unde surrexerim, Cic.: denique recordari debere, quā felicitate omnes incolumes essent transportati, Caes.: recordantes, quonam loco id reposuerint, Plin. – dah. m. folg. quod (daß) u. Konj., recordatus, quod nihil cuiquam toto die praestitisset, Suet. Tit. 8, 1. – ζ) m. de u. Abl.: de ceteris, Cic.: de suis liberis aut parentibus, Cic.: velim scire, ecquid de te recordere. Cic. – η) absol., bes. parenthet., vobiscum ipsi recordamini, Cic.: ut recordor, Cic.: si recordari volumus, Cic. – II) etw. Zukünstiges bedenken, zu Herzen nehmen, quae sum passura recordor, Ov. her. 10, 79: omnium captivitatem et miserrimam servi tutem, Iustin. 5, 7, 10.
-
20 οἴομαι
οἴομαι, impf. ᾠόμην, fut. οἰήσομαι, aor. ᾠήϑην, οἰηϑῆναι; von diesen im Attischen sehr gebräuchlichen Formen hat Hom. nur οἴοιτο, Od. 17, 580. 22, 11, sonst getrennt ὀΐομαι u. impf. ὠΐετο, in derselben Bedeutung wie das med. die active Form ὀΐω oder οἴω (dor. οἰῶ, Ar. Lys. 997) u. einen aor. med. ὀΐσατο, neben ὠΐσϑην (an den drei unten aufgeführten Stellen); όϊσσάμενος Ap. Rh. 2, 1135, wo auch v. l. ὀϊσάμενος ist, ὀϊσαμένη Coluth. 258, einzeln bei a. sp. D., welche auch einen inf. οἰσϑῆναι, u., wie die spätere Prosa, οἰήσασϑαι bilden, vgl. Lob. Phryn. 719. In der ersten Person indic. praes. u. impt. haben die Att. auch die syncop. Formen οἶμαι u. ᾤμην (s. am Ende). [In ὀΐω u. den davon abgeleiteten tempp. ist ι lang, also aor. ὀΐσατο, nicht ὀΐσσατο zu schreiben, nur in der Mitte des Hexameters (in der Il. neunmal, in der Od. viermal) ist ι kurz; nur Od. 18, 259, οὐ γὰρ ὀΐω ἐϋκνήμιδας Ἀχαιούς, bildet das Wort einen Amphibrachys.] – Meinen, vermuthen, von ungewissen, zweifelhaften Dingen; – a) in Beziehung auf die Zukunft, ahnen, wo wir auch denken brauchen; ἀλλά μιν οἴω κήδεσι μοχϑήσειν καὶ πλείοσιν, ich denke, er wird noch mehr zu leiden haben, Il. 10, 15; ἦ τέ μιν οἴω πολλὰ μετακλαύσεσϑαι, 11, 763; vgl. 9, 315. 17, 709. 19, 71; οὐδέ τιν' οἴω Τρώων χαιρήσειν, 30, 362, vgl. 23, 310. 24, 727; u. so häufig ὀΐω, z. B. ἀλλ' ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελέεσϑαι ὀΐω; bei schlimmen Dingen, wo wir fürchten sagen können, νῦν ἄμμε παλιμπλαγχϑέντας ὀΐω ἂψ ἀπονοστήσειν, 1, 59, ἦ γὰρ ὀΐομαι ἄνδρα χολωσέμεν, 1, 78, öfter; ὀϊόμενος ϑανέεσϑαι, der fürchtet, ahnet, daß er sterben werde; vgl. noch, wo der Subjectsaccusativ aus dem Zusammenhange zu ergänzen ist, νηὸς ἔφεσσαί με, μή με κατακτείνωσι, διωκέμεναι γὰρ ὀΐω, ich fürchte, daß sie mich verfolgen, od. 15, 278; τρώσεσϑαι ὀΐω, ich fürchte, daß mancher getödtet werden wird, Iliad. 12, 66, wo sich aber der Fürchtende selbst mit einschließt, wie τῶνδε μνήσεσϑαι ὀΐω, ich hoffe, wir werden uns dessen erinnern, Od. 12, 212; ἀλλά μιν οἴω φεύξεσϑαι, Hes. Sc. 111; – von guten Dingen, hoffen, und von dem, was der Meinende selbst lbun will, gedenken, gesonnen, gewillt sein, οὐ γὰρ ἔγωγ' ἔτι σοι πείσεσϑαι ὀΐω, ich bin nicht gesonnen, dir noch ferner zu gehorchen, Il. 1, 296; κιχήσεσϑαι δέ σ' ὀΐω, 6, 341, ich denke, dich einzuholen; – seltener parentdelisch gebraucht, ἐν πρώτοισιν, ὀΐω, κείσεται οὐτηϑείς, Il. 8, 536, vgl. 13, 153 Od. 3, 255. 17, 309. 23, 261; – absolut gebraucht, τῷ ἑπόμην ἐπὶ νηός, ὀϊόμενός περ, ἀνάγκῃ, obwohl ich es ahnte, was er thun werde, 14, 298. – b) in Beziehung auf Vergangenes oder Gegenwärtiges, ein bestimmtes Urtheil milder hinstellend, wie unser, »ich sollte meinen«, »ich denke«, »ich glaube«; οὐ γὰρ ὀΐω οὔ σε ϑεῶν ἀέκητι γενέσϑαι, Od. 3, 27, u. so c. inf. aor. Il. 1, 558. 10, 551. 13, 273; für die Prosa verwerfen die Atticisten diesen inf., vgl. aber Lob. zu Phryn. 751; – c. inf. praes., οὔπ ω τοῦτο ἔπος τελέεσϑαι ὀΐω, Od. 3, 226, ἀλλ' ἐν πρώτοισιν ὀΐω ἔμμεναι, 8, 180, ὀϊόμενος λαοσσόον ἔμμεν' 'Ἀϑήνην, vermuthend, 22, 210, vgl. Il. 13, 262; mit dem bloßen accus., ἀλλὰ τά γ' οὐκ ὀΐω, Od. 13, 427, τόν περ ὀΐω, sc. εἶναι, 22, 159, ἀλλὰ τά γ' οὐ κατὰ κόσμον ὀΐομαι, 14, 363; ὀϊομένη τὸν κάμμορον, 2, 351, immer sich den Unglücklichen vorstellend, und hoffend, daß er zurückkehre; auch γόον ὠΐετο ϑυμός, das Herz ahnete Kummer, 10, 218, vgl. Il. 13, 283; so auch im aor. med., αὐτίκα γάρ μοι ὀΐσατο ϑυμός, Od. 9, 213, vgl. 1, 323, u. αὐτίκα γὰρ κατὰ ϑυμὸν ὀΐσατο, er ahnete es im Herzen, 19, 390; aor. pass., οὐδέ τι ϑυμῷ ὠΐσϑη δόλον εἶναι, 4, 453, vgl. 16, 475 (sonst kommt dieser aor. nur noch im partic. vor, πατὴρ δ' ἐμὸς αὐτίκ' ὀϊσϑεὶς πολλὰ κατηρᾶτο, Il. 9, 453); einmal auffallend impers.: ἀλλά μοι ὧδ' ἀνὰ ϑυμὸν ὀΐεται, ὡς ἔσεταί περ, so ahnet es mir im Geiste, Od. 19, 312, Eust. erkl. φαίνεται, wie man unrichtig auch 17, 586 erkl.; passivisch ist gefaßt οὐ γὰρ οἴεται ἐπ' αὐτοφώρῳ Lys. 13, 87; – αἰεὶ ὀΐεαι, immer argwöhnst du, Il. 1, 561; – Aesch. εἴ τις οἴεται τόδε βροτὸς δικάζειν, wenn Einer meint, Eum. 448; σὲ γαμβρὸν οἰηϑεῖσ' ἔχειν, Eur. I. A. 986; Soph. hat nur einmal οἴομαι δὲ δεῖν οὐδέν, O. C. 28, sonst immer οἶμαι, nicht bloß in der sogleich zu erwähnenden Verbindung, bes. ein nachdrückliches Meinen, Glauben bezeichnend, οἶμαι γὰρ οὐδ' ἄλλον ἂν τλῆναι τάδε Phil. 532, οἶμαι μὲν οὖν, οἶμαί τι κἀκείνῳ μέλον πέμψαι El. 451; c. inf. aor., οἶμαι μάλιστα προςϑεῖναί τινα, 920; auch Aesch. braucht so οἶμαι, οἶμαι βοὴν ἄμικτον ἐν πόλει πρέπειν, Ag. 312, vgl. Prom. 970; auch in Prosa kommen jene Bedeutungen vor, bes. meinen, dafürhalten, οὓς ᾠήϑης ἐξ ἀϑλίων εὐδαίμονας γεγονέναι, Plat. Legg. X, 905 b, οἷα ἂν οἰηϑῇ ἔσεσϑαι, Theaet. 178 c, ἔτι οἰησόμεϑα δεῖν τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύειν τοὺς φύλακας, Rep. V, 454 e; selten mit einem einfachen acc., für wahr halten, ὃν τρόπον ἐγὼ αὖ οἶμαι, Gorg. 472 c, wobei eigtl. εἶναι zu ergänzen ist; dem ἐπίσταμαι ist es entgeggstzt Men. 86 b, u. so ist auch gew. σοφὸς οἰόμενος εἶναι zu fassen, z. B. Rep. III, 409 c; die Bemerkung des Them. Mag. aber, daß sich bei guten Schriftstellern οἶμαι nur von unzweifelhaft gewissen, οἴομαι nur von ungewissen Dingen gebraucht finde, bestätigt sich nicht; καὶ δοξάζειν, Xen. Mem. 3, 9, 6; οἴομαι οὖν βέλτιον εἶναι, An. 5, 1, 8; aber auch καὶ νῦν πρῶτον μὲν οἶμαι ἂν ὑμᾶς μέγα ὀνῆσαι τὸ στράτευμα, 3, 1, 38, wie auch bei Plat. Prot. 312 c steht οἶμαί γ' εἰδέναι. – Sonst wird οἶμαι bei den Attikern gew. als Zwischensatz, ohne Einfluß auf die Construction zu haben, eingeschoben, wie unser denk' ich, mein' ich, wofür nur selten οἴομαι steht, wie Aesch. πολλὰ δ', οἴομαι, ψευσϑεῖσα, Ch. 747, bei Hom. aber nur ὀΐω, Il. 8, 536. 13, 153 Od. 16, 309; am häufigsten bescheidener Ausdruck od. höflich als bloße Vermuthung aussprechend, was als sichere und unbestreitbare Behauptung gelten soll, ταῦτα γὰρ ἴσασιν, οἶμαι, ὅτι, Plat. Prot. 328 d, ἡ δέ γε, οἶμαι, φύσις, Phaedr. 235 c, ἐξ, οἶμαι, τῆς ἀκροτάτης ἐλευϑερίας, Rep. VIII, 564 a, aus welchen Stellen zugleich die verschiedene Stellung des οἶμαι hervorgeht; – mit größerem Nachdruck vorangesetzt, οἶμαι δ' οὐδ' ἄλλως ἀτιμάσει, Plat. Rep. V, 465 c, οἶμαι δὲ καὶ Ἡσίοδος, sc. φησί, Crat. 402 b, vgl. Rep. VI, 507 d X, 608 d Lys. 206 c. Eben so wird auch οἴει gebraucht, ἢ οἴει τίς τι συνίησί τινος ὄνομα, ὃ μὴ οἶδε τί ἐστιν, Plat. Theaet. 147 a, ο ὐκ, οἴει, ἀναγκασϑήσεται, Rep. VI, 486 c, vgl. IX, 590 c; einzeln auch andere Personen, πόσης οἴεσϑε γέμει σωφροσύνης; Conv. 219 d. – Nach einer Frage, bes. einer negativen, drückt οἶμαι eine nachdrückliche Bekräftigung aus, das versteht sich! das will ich meinen! νεώριον ϑρυαλλίς; – οἶμαι, Ar. Ach. 883, u. öfter bei Xen., vgl. Mem. 4, 6, 3. 6, 11, u. bei Plat., der so auch οἴεσϑαί γε χρή sagt, Prot. 325 c, οὐκ ἄσμενος εἶσιν αὐτόσε; οἴεσϑαί γε χρή, so muß man wohl annehmen, sicherlich, Phaed. 68 b; mit ἴσως, Gorg. 522 d; οἶμαι ἔγωγε, Alc. I, 127 b Crit. 47 d; auch ὡς ἐγᾦμαι, Phaedr. 264 e; auch Sp., wie Pol. 6, 57, 4. – Zuweilen entspricht es dem lat. opinor, bei einer Erinnerung aus dem Gedächtniß, die man nicht als unzweifelhaft hinstellen will, wenn mir recht ist, denke ich, Luc. u. a. Sp. – Auch ironisch wie credo findet es sich gebraucht. – Oft wird auch die Frage πῶς οἴει; πῶς οἴεσϑε; zur Steigerung mit größerem Nachdruck eingeschoben: wie glaubst du wohl? auch οἴει allein, vgl. Heindorf zu Plat. Theaet. 147 a. – Οἴομαι δεῖν, ich halte für nöthig, ist oft so viel wie ich habe mir vorgesetzt, ich will, z. B. λέγειν οἴεται δεῖν ποιεῖν δεινούς, er will die Leute zu geschickten Rednern machen, Plat. Men. 95 c, οἴεται δεῖν εἰδέναι, er will sehr klug sein, bildet sich ein, sehr klug zu sein, Alc. II, 144 d; so oft bei Sp., wie Pol. 1, 33, 4. 2, 6, 4. 3, 61, 9. – Aber Ἀναξαγόρου οἴει κατηγορεῖν, du glaubst den Anaragoras anzuklagen, Apol. 26 d, schließt sich an die oben angeführten Beispiele an. – Mit ὥςπερ οὐκ οἴομαι, wie ich es denn nicht glaube, wird eine negative Annahme hinzugesetzt, zur Bekräftigung, εἰ μή τι αὐτῶν ἀληϑές ἐστιν, ὥςπερ οὐκ οἴομαι, Thuc. 6, 40. – Absolut οἰηϑείς, in großer Erwartung, Antiphan. bei Ath. X, 450 c (v. 2).
См. также в других словарях:
Vergangenes — 1. Das vergangene bedächtlich erachten, das zukünfftig wol vnd reiff betrachten. – Zinkgref, IV, 375. 2. Drey Vergangene soll der Mensch betrachten: das Gut, so unterlassen, das Böse, so er gethan, die Zeit, so er versäumt; drey Gegenwärtige: wie … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
vergangenes Jahr — Vorjahr; letztes Jahr … Universal-Lexikon
Vorjahr — vergangenes Jahr; letztes Jahr * * * Vor|jahr 〈n. 11〉 vergangenes Jahr ● im Vorjahr; im Wald liegt noch das Laub vom Vorjahr * * * Vor|jahr, das; [e]s, e: voriges, vorhergehendes Jahr: gegenüber dem V. ist eine Steigerung zu verzeichnen. * * *… … Universal-Lexikon
letztes Jahr — vergangenes Jahr; Vorjahr … Universal-Lexikon
Monika Mann — (* 7. Juni 1910 in München; † 17. März 1992 in Leverkusen) war eine deutsche Schriftstellerin. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werke (Auswahl) 3 Literatur … Deutsch Wikipedia
Oberleitungs-Automobillinie Gmünd — Elektrische Oberleitungs Automobillinie Gmünd Ein Oberleitungs Automobil vor dem alten Bahnhof Streckenlänge: 2,880 km Stromsystem: 440 Volt = Maximale Neigung: 40 … Deutsch Wikipedia
Wehmut — Depression; Trübsal; schlechte Laune; Niedergeschlagenheit; Tristesse; Schwermut; Miesepetrigkeit (umgangssprachlich); Trübsinn; Melancholie; Traurigkeit … Universal-Lexikon
zurückblicken — zurückdenken; zurückerinnern; zurückschauen * * * zu|rück|bli|cken [ts̮u rʏkblɪkn̩], blickte zurück, zurückgeblickt <itr.; hat: a) nach hinten blicken: der Wanderer drehte sich um und blickte zurück. Syn.: sich ↑ umsehen. b) sich Vergangenes… … Universal-Lexikon
Rückblende — Rụ̈ck|blen|de 〈f. 19; Film, Drama, Roman〉 Einschieben einer Szene, die Vergangenes schildert, in den Handlungsablauf * * * Rụ̈ck|blen|de, die (Film): in einen [Spiel]film eingeblendeter Abschnitt, der ein zur Zeit des dargestellten… … Universal-Lexikon
Materie und Gedächtnis — Ausgabe von 1965 Materie und Gedächtnis (französisch Matière et Mémoire) ist ein Werk des französischen Philosophen Henri Bergson. Es handelt von den unterschiedlichen Funktionen und Formen des Gedächtnisses und gibt auf dieser Grundlage… … Deutsch Wikipedia
Vergangenheit — Mitvergangenheit (österr.); Imperfekt; Präteritum; Historie; Geschichte * * * Ver|gan|gen|heit [fɛɐ̯ gaŋənhai̮t], die; : a) der Gegenwart vorangegangene Zeit [und das in ihr Geschehene]: die jüngste Vergangenheit; die Vergangenheit lebendig… … Universal-Lexikon